Daria Bieńkowska Streszczenie rozprawy doktorskiej Nadużycia

Daria Bieńkowska
Streszczenie rozprawy doktorskiej
Nadużycia medyczne w systemie prawnym Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej
a koncepcja medycyny defensywnej
Prezentowana rozprawa dotyczy nadużyć medycznych w systemie prawnym Stanów
Zjednoczonych w odniesieniu do deliktowej odpowiedzialności lekarza za zaniedbania
medyczne. Podstawowa teza pracy brzmi głosi, że w systemie prawnym Stanów Zjednoczonych
Ameryki problem nadużyć medycznych odnoszących się do cywilnej odpowiedzialności lekarza
jest bardzo złożony, wymaga interdyscyplinarnego podejścia. Prawo nadużyć medycznych
(medical malpractice law) jest szeroką dziedziną prawną podlegającą nieustannym zmianom i
przeobrażeniom, gdzie fundamentem jest relacja lekarz-pacjent, w którą coraz bardziej ingerują
instytucje prawne i państwowe, przez co traci swój personalny charakter. W ten sposób
generowana jest kultura lęku, w której zatracany zostaje fundamentalny cel medycyny, a jej
miejsce zajmuje praktykowanie medycyny defensywnej. Analiza i badanie zjawiska medycyny
defensywnej stanowi drugi cel rozprawy.
Treść prezentowanej dysertacji zawiera się jest w siedmiu rozdziałach. W pierwszej
kolejności omówiono kilka najważniejszych zagadnień wprowadzających. Rozdział I.
(Zagadnienia wprowadzające) poświęcony został analizie i deskrypcji terminologicznej i
przedmiotowej, którą posługuje się amerykańskie prawo deliktów medycznych. Rozdział II.
(Źródła prawne i historyczne odpowiedzialności cywilnoprawnej lekarza) dotyczy źródeł
prawnych i historycznych nadużyć medycznych w systemie prawnym USA. W Rozdziale III.
(Ewolucja
odpowiedzialności
cywilnoprawnej
lekarza
w
systemie
prawnym
Stanów
Zjednoczonych Ameryki) zaprezentowano rys historyczny odpowiedzialności za nadużycia
medyczne
(medical
malpractice
liability)
oraz
podstawowe
zasady
funkcjonowania
amerykańskiego systemu common law, aby zrekonstruować współcześnie obowiązujące reguły
niedbałości (negligence rule) w prawie deliktów (tort law). Taki sposób ujęcia problemu ma na
celu ukazanie dokonującej się obecnie ewolucji odpowiedzialności lekarza za zaniedbania
(medical liability for negligence), jak i rozwoju samego prawa deliktów (tort law). Rozdziały od
IV. do VII. dotyczą współczesnego prawa nadużyć medycznych (medical malpractice law),
podstaw i rodzajów odpowiedzialności lekarza, jej przesłanek, efektywności prawa, windykacji
roszczeń. W rozdziale IV. (Współczesne podstawy i rodzaje odpowiedzialności cywilnoprawnej
lekarza) omówione zostały podstawowe zasady odpowiedzialności cywilnej lekarza. Ponadto
ukazano doniosłość relacji lekarz-pacjent, która wytycza granice działań lekarskich, zakreśla
ramy legalnego świadczenia usług i bezsprzecznie jest najważniejszą relacją w opiece
zdrowotnej. Przedmiotem studium jest także poinformowana zgoda (informed consent), idea
powiernictwa i troski (fiduciary and care). Na koniec dokonano charakterystyki amerykańskiej
służby zdrowia (health care industry). Rozdział V. (Przesłanki odpowiedzialności) dotyczy
prawnych przesłanek odpowiedzialności lekarskiej. Poszczególne refleksje oscylują wokół
obowiązku lekarskiej opieki nad pacjentem (duty of care), naruszenia tej powinności (breach of
duty) poprzez niespełnienie akceptowanych standardów opieki zawodowej (standard of care),
rzeczywistej szkody (damage/injury) oraz związku przyczynowo-skutkowego (proximate cause).
Omówiono również problematykę ciężaru winy, procesu dowodzenia, mocy dowodu prima facie
i umożliwiającą jego zastosowanie zasadę res ipsa loquitur. W Rozdziale VI. (Mechanizm
windykacji roszczeń) uwaga skupiona została na mechanizmie windykacji roszczeń, ze
szczególnym uwzględnieniem postępowania w zakresie skarg dotyczących nadużyć medycznych.
Druga część Rozdziału VI. koncentruje się na wybranych aspektach rynku ubezpieczeń
medycznych.
W nawiązaniu do przeprowadzonych analiz można stwierdzić, iż sytuacja dotycząca
całego prawa deliktów, jak również odpowiedzialności za zaniedbania medyczne, jest poważnym
problemem dotyczącym tak lekarzy, jak ich pacjentów, prawników, jak i całego systemu opieki
zdrowotnej.
System
amerykańskiego
prawa
deliktów
medycznych
wykazuje
wiele
niedoskonałości, patologicznych zachowań i praktyk, które umożliwiają szerzenie się medycyny
defensywnej (defensive medicine), której analizę przedstawiono w Rozdziale VII. (Medycyna
defensywna).
O aktualności i konieczności badania kwestii nadużyć medycznych, w tym medycyny
defensywnej, przekonają nie tylko przeprowadzone w niniejszej dysertacji analizy, lecz
przerażające statystyki medyczne obejmujące Stany Zjednoczone Ameryki, jak również krajów
europejskich. Choć w Polsce badań takich brak, nie oznacza to, że problem nie występuje.
Obecny jest w wielu sektorach praktyki medycznej i wymaga gruntownego przebadania. Żywię
nadzieję, że omawiana dysertacja po części przyczyni się do tego.