Handel zagraniczny w Polsce i Małopolsce w 2011 roku

1|Strona
Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki.
Publikację przygotowała: Agnieszka Górniak
Pełen tekst raportu: WWW.MOG.MALOPOLSKA.PL
Małopolskie Obserwatorium Gospodarki
Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego
Departament Polityki Regionalnej
ul. Basztowa 22, 31-156 Kraków
Adres do korespondencji:
30-552 Kraków, ul. Wielicka 72
(012) 63 03 368, (012) 63 03 558
e-mail: [email protected]
www.mog.malopolska.pl
Copyright © Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków 2012.
Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane z podaniem źródła.
Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie.
2|Strona
Handel zagraniczny w Polsce i Małopolsce w 2011 roku
Po silnym spadku wymiany handlowej w 2009 roku lata 2010 – 2011 to okres ponownego wzrostu
zarówno eksportu, jak i importu. Rok 2011, w porównaniu z 2010, charakteryzował się delikatnie
niższą dynamiką wzrostów, jednak w ujęciu wartościowym był najlepszym okresem tak dla polskiej,
jak i małopolskiej wymiany handlowej. W 2011 roku w:

eksporcie dynamika rok do roku na poziomie kraju wyniosła 14,2%, a wartość wywozu
osiągnęła poziom 135,2 mld euro. Tendencja wzrostowa na poziomie Małopolski była wyższa
niż średnia dla kraju – rok 2011 zamknął się dla województwa wynikiem 6,8 mld euro i wzrósł
w porównaniu z 2010 rokiem o 20,5% oraz przekroczył wartość z 2008 roku o 8%;

imporcie dynamika rok do roku na poziomie kraju wyniosła 14,5%, a wartość przywozu
wyniosła 150,3 mld euro. W 2011 roku wartość importu do województwa małopolskiego
wyniosła 7,8 mld euro – wzrost o 20,2% względem 2010 oraz o 3,7% względem 2008 roku.
Rysunek 1. Wartość eksportu i importu w Polsce i Małopolsce w latach 2008 – 2011 (w mld euro)
160
150,3
140,1
140
120
135,2
131,2
118,3
114,4
105,8
100
import Polska
96,7
eksport Polska
80
import Małopolska
60
eksport Małopolska
40
20
7,6
6,4
5,2
4,6
6,5
5,7
7,8
6,8
0
2008
2009
2010
2011
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Izby Celnej w Warszawie.
Najwyższy udział w krajowym eksporcie mają niezmiennie od kilku lat województwa śląskie,
mazowieckie, dolnośląskie i wielkopolskie – w każdym z nich wartość eksportu w 2011 roku
przekroczyła 13 mld euro, w dwóch z nich – śląskie i mazowieckie – wartość 20 mld euro. Obok nich
istnieje grupa województw o średniej sile eksportowej – pomorskie i małopolskie – oraz regiony
bardzo słabe pod tym względem (przede wszystkim podlaskie, świętokrzyskie, lubelskie).
W najwyższym stopniu kontrybucję do krajowego eksportu w latach 2010 i 2011 zwiększyły
województwa pomorskie (0,7%) oraz małopolskie (0,3%). Najwyższe spadki odnotowały
województwa kujawsko-pomorskie (0,4%) oraz dolnośląskie (0,3%).
W 2011 roku udział Małopolski w krajowym eksporcie i imporcie zaczął po 4 latach spadków
ponownie wzrastać, a województwo zaczęło umacniać swoją pozycję względem pozostałych
regionów. Eksport osiągnął 5,1% udziału w krajowym wywozie, a import 5,2% udziału w krajowym
przywozie.
3|Strona
Tempo wychodzenia z osłabienia gospodarczego jest zróżnicowane na poziomie województw.
W okresie 2008 – 2011 piętnastu polskim regionom udało się zwiększyć wartość eksportu, tylko
w województwie świętokrzyskim jego wartość nadal pozostała poniżej wypracowanej w 2008 roku.
Rysunek 2. Dynamika wartości eksportu Polski oraz województw w latach 2008 – 2011
70%
58,4%
50%
30%
31,5%
26,4%
17,7%
10%
-10%
20,8%
13,9%
7,6%
1,2%
29,3%
24,4%
23,9%
18,2%
18,2%
11,2% 12,1%
15,3%
5,5%
-1,4%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Izby Celnej w Warszawie.
Małopolski eksport w największym stopniu opiera się na wywozie produktów przetwórstwa
przemysłowego; odpowiada on za 79% ogólnej wartości wywozu towarów za granicę. 18,5% stanowi
wywóz firm działających w sektorze handlu hurtowego i detalicznego. Pozostałe branże mają
marginalne znaczenie (w sumie 2,63%). Pierwszy z wymienionych sektorów w 2011 roku generował
eksport o wartości blisko 5,4 mld euro i była to wartość o 20,7% wyższa niż we wcześniejszym roku.
Handel tworzył wartość przeszło 1,26 mld euro, co oznacza wzrost rok do roku rzędu 20,5%.
Źródeł przewagi regionu można obecnie poszukiwać w sektorach: broń i amunicja, wyroby
z kamienia, ceramika, szkło, skóry i wyroby z nich, metale nieszlachetne i wyrobów z nich, tworzywa
sztuczne i wyroby z nich. Nieco powyżej przeciętnej kształtuje się także udział w strukturze
wartościowej eksportu towarów należących do grup przetworów spożywczych oraz maszyn
i urządzeń, sprzętu elektrycznego i elektrotechnicznego.
Największym importerem w Polsce są podmioty z województwa mazowieckiego (30% krajowego
przywozu). W Małopolsce do 2008 roku import dóbr rósł w tempie większym niż eksport.
W 2011 roku wartość eksportu wyniosła 6,8 mld euro, a importu 7,8 mld euro – saldo wymiany
handlowej osiągnęło wartość prawie 1 mld euro. Warto zauważyć, że saldo w 2011 roku było o 200
mln euro niższe niż w 2008 roku (drugi najlepszy po 2011 małopolski rok w handlu zagranicznym), co
wskazuje na silniejszy przyrost eksportu niż importu w 2011 roku.
Małopolska wymiana zagraniczna od dwóch lat oscyluje w granicy 6% salda na poziomie kraju,
w 2010 roku osiągnęła 6,4% krajowego deficytu, w 2011 nieznacznie spadła – do 6,3%.
4|Strona
Rysunek 3. Dynamika handlu zagranicznego Małopolski w latach 2007 – 2011 (w mld euro)
eksport
10
8
6,73
saldo
7,83
6,51
5,18
6
4
import
7,56
5,95
6,84
6,36
5,68
4,61
2
0
-2
-0,78
-1,19
2007
2008
-0,57
-0,83
-0,99
2009
2010
2011
-4
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Izby Celnej w Warszawie.
Małopolska sprowadza z zagranicy przede wszystkim wyroby przemysłu przetwórczego oraz produkty
oferowane przez handel detaliczny i hurtowy – łącznie ich wartość stanowiła prawie 97% całego
importu. W 2011 roku wartość zaimportowanych dóbr w przetwórstwie przemysłowym i handlu
przekroczyła 3,7 mld euro.
Zdecydowanie większe znaczenie w Małopolsce niż w Polsce miał w 2011 roku import związany
z obsługą rynku nieruchomości oraz pozostałą działalnością usługową. Charakterystyczne dla
Małopolski jest także zdecydowanie mniejsze niż przeciętnie w kraju zainteresowanie importem dóbr
i usług związanych z transportem i gospodarką magazynową i – przede wszystkim – z działalnością
finansową i ubezpieczeniową.
Trzy najważniejsze produkty importowane do Małopolski to oleje ciężkie napędowe, benzyna
samochodowa oraz blachy i taśmy. Wartościowo wzrósł import propanu skroplonego (58%), nadwozi
do pojazdów mechanicznych (42%), silników (38%), stopów aluminium wtórnego w postaci wlewków
lub w stanie ciekłym (26%) oraz etylobenzenu (17%).
Małopolska notuje dodatnie saldo obrotów handlowych w produktach przetwórstwa przemysłowego
– nadwyżka eksportu nad importem w 2011 roku przekroczyła 1,5 mld euro. Dodatnie saldo obrotów
handlowych wystąpiło w obszarach dostaw wody i gospodarki odpadami, rolnictwa oraz
w działalnościach: związanych z kulturą, rozrywką i rekreacją; finansowej i ubezpieczeniowej oraz
związanej z obsługą rynku nieruchomości.
Małopolską wymianę handlową z zagranicą cechuje silny stopień koncentracji towarowej – co jest jej
cechą specyficzną – oraz koncentracji przestrzennej (ze względu na odbiorców eksportu lub źródła
importu) – co jest także właściwością ogólnopolskich obrotów z zagranicą.
W strukturze wartościowej małopolskiego eksportu, podobnie jak dla całej Polski, przeważająca
większość wywozu trafia do krajów europejskich – w 2011 roku stanowił on 90% całościowego
wywozu z Małopolski. Eksport na rynki „starej Unii” w 2011 roku w wartościach bezwzględnych
wzrósł względem 2010 roku (3,95 mld vs. 3,42 mld euro), natomiast udziałowo zmniejszył się o 2,5%.
Podobnie jak w przypadku Polski, ponad 40% tego wywozu trafia na rynek niemiecki. Do „nowych
członków” UE trafia około 22% eksportu. Udział krajów zaklasyfikowanych jako Europa ŚrodkowoWschodnia w 2011 roku w małopolskim wywozie wzrósł do 8,3%. Południowi „sąsiedzi” – Czechy,
Słowacja, Węgry – przyjmują 16% małopolskiego eksportu. Jeśli chodzi o wywóz na rynki Dalekiego
Wschodu, w 2011 roku nastąpił ponowny wzrost, procentowo rok do roku aż o 69%; w wartościach
bezwzględnych wyniósł on 95,6 mln euro.
5|Strona
W kategorii krajów, w których wzrost małopolskiego eksportu w ujęciu wartościowym był powyżej
10 mln euro, znalazło się 19 krajów. Najwyższy wzrost małopolskiego eksportu z krajów
pozaeuropejskich zanotowały Indie – 6. lokata w rankingu. W kategorii krajów, w których wzrost
eksportu w ujęciu wartościowym był powyżej 1 mln euro, znalazły się 22 kraje, w tym 7 krajów
europejskich. Dwa pierwsze miejsca w rankingu zajęły kraje ze wzrostem powyżej 7,5 mln euro.
Pierwsza lokata to Łotwa (wzrost o 7,9 mln euro), a na drugim miejscu z wynikiem 7,5 mln euro
znalazła się Brazylia. Pozycja numer 3 rankingu – Australia – zanotowała wzrost o niecałe 3,5 mln
euro.
11,93
12,10
14,26
14,36
14,88
18,67
19,43
21,22
22,65
23,46
25,63
39,57
46,58
47,96
49,77
51,50
51,99
68,77
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
181,6
Rysunek 4. Kraje, do których małopolski eksport w 2011 roku wzrósł powyżej 10 mln euro względem 2010
roku (w mln euro)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Izby Celnej w Warszawie.
W 2011 roku ponadprzeciętnie zwiększył się małopolski eksport do krajów starej Unii
z wyłączeniem Niemiec, do których małopolski wywóz wzrósł poniżej przeciętnej krajowej.
W porównaniu do krajowej struktury eksportu charakterystyczne dla Małopolski jest
zintensyfikowanie kontaktów handlowych z Czechami, Słowacją i Węgrami, a także z krajami Europy
Środkowo-Wschodniej. W 2011 roku, w porównaniu z 2010 rokiem, Małopolska ponadprzeciętnie
zwiększyła eksport krajów Dalekiego Wschodu; zintensyfikował się także wywóz towarów na rynki
innych krajów świata (51,5%).
Rysunek 5. Dynamika wartości polskiego i małopolskiego eksportu do grup odbiorców w latach 2010–2011
60%
Polska
50%
51,5%
Małopolska
40%
20%
10%
31,1%
28,5%
30%
18,9% 16,6%
14,1% 12,5%
17,4%
15,8%
9,2%
18,7%
30,7%
28,2%
23,9%
17,6%
12,7%
0%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Izby Celnej w Warszawie.
Oznaczenia: UE15 – stare kraje członkowskie UE bez Niemiec, UE11 – nowe kraje członkowskie UE bez Czech, Słowacji
i Węgier, Europa Środkowo-Wschodnia – Rosja, Albania, Chorwacja, Ukraina, Białoruś, Południowi Sąsiedzi – Czechy,
Słowacja i Węgry, Daleki Wschód – Chiny, Japonia, Korea Południowa, Korea Północna i Tajwan.
6|Strona
7|Strona