WYROK

Sygn. akt XXII GWzt 2/05
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 grudnia 2006 r.
Sad Okregowy w Warszawie Wydzial XXII
Sad Wspólnotowych Znaków Towarowych i Wzorów Przemyslowych
w skladzie nastepujacym:
Przewodniczacy SSO Beata Piwowarska
Protokolant
aplikant adwokacki Anna Grabowska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 grudnia 2006 r.
sprawy z powództwa WINKIEL Spólki z ograniczona odpowiedzialnoscia w Niepruszewie
przeciwko KESSEL GmbH w Lenting (Niemcy)
o zakazanie
1. oddala powództwo;
2. wpis tymczasowy uznaje za ostateczny i pobrany w calosci od powoda;
3. zasadza od powoda WINKIEL Spólki z ograniczona odpowiedzialnoscia w Niepruszewie
na rzecz pozwanego KESSEL GmbH w Lenting kwote 1.695 (tysiac szescset dziewiecdziesiat piec) zlotych, tytulem zwrotu kosztów zastepstwa procesowego.
1
Sygn. akt XXII GWzt 2/05
UZASADNIENIE
W toku postepowania w sprawie z powództwa KESSEL GmbH w Lenting (Niemcy) przeciwko WINKIEL
Spólce z ograniczona odpowiedzialnoscia w Poznaniu (obecnie w Niepruszewie) o naruszenie praw z rejestracji
wspólnotowych znaków towarowych nr 001833086, 001833532 i 001833227 pozwana Spólka wniosla w odpowiedzi
na pozew (k.19-26) o zakazanie powódce uzywania znaków na terytorium Polski ze wzgledu na :
ü
nabycie przez nia w dobrej wierze przed dniem 1 V 2004 r. wczesniejszego prawa do zewnetrznego wygladu
grafiki znaku towarowego, stanowiacego bezspornie skladnik majatku Spólki,
ü
uzyskanie wczesniejszego prawa z rejestracji na kolizyjne rozwiazanie – wzór przemyslowy PRZ 2529 z
waznoscia od dnia 29 III 2001 r.
WINKIEL przedstawil przy tym kopie decyzji Urzedu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 XII 2002 r. o
przyznaniu prawa z rejestracji wzoru przemyslowego pt. Pokrywa kratki sciekowej.
Wniosek zostal ponowiony na rozprawie w dniu 27 I 2005 r. (k.27-28) i sformulowany w pismie
procesowym zgloszonym jako pozew wzajemny 7 II 2005 r. (k.29 -32) wylaczony nastepnie do odrebnego
rozpoznania (k.81, 124) i stanowiacy prz edmiot rozstrzygniecia w niniejszej sprawie. Sad dwukrotnie udzielal Spólce
WINKIEL 14-o dniowego terminu do zgloszenia wniosków dowodowych. (k.28, 56)
W pismie procesowym powód powolal sie na przepisy Traktatu Akcesyjnego, moca którego na terytorium
Polski rozciagnieta zostala ochrona praw wylacznych do wspólnotowych znaków towarowych. Traktat dopuszcza
stosowanie Rozporzadzenia Rady (WE) 40/94 w zakresie pozwalajacym na zakazanie uzywania wspólnotowych
znaków towarowych na terytorium Polski, jesli polskie prawa bedace podstawa zakazu sa wczesniejsze. W ocenie
powoda dotyczy to wszystkich praw nabytych w Polsce przed akcesja. Wskazal na przepis art. 142a ust. 5
Rozporzadzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 XII 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego - aktualnie art. 159a
ust. 4. (k.131)
Wyjasnil, ze przed 1 V 2004 r. powód produkowal i wprowadzal do obrotu kratki sciekowe wg wlasnego
rozwiazania analogicznego do wspólnotowego znaku towarowego nr 001833086. Stwierdzil, ze prawo powoda stanowi
zgodnie z art. 551 pkt 6, 7 k.c. (patenty i inne prawa wlasnosci przemyslowej, majatkowe prawa autorskie i prawa
pokrewne) skladnik majatku przedsiebiorstwa. Dysponowanie wzorem kratki sciekowej juz w marcu 2001 r.
potwierdza fakt uzyskania prawa z rejestracji wzoru przemyslowego pt. Pokrywa kratki sciekowej nr 2529.
Dopiero na rozprawie 24 II 2004 r. (k.55-v), bez jakiegokolwiek usprawiedliwienia opóznienia, powód zlozyl :
v swiadectwo ochronne nr 57914 Józefa Bialka na wzór uzytkowy pt. Kratka sciekowa ukosna (k.39-41),
v akt notarialny z 30 VI 2000 r. sprzedazy Spólce WINKIEL przedsiebiorstwa prowadzonego przez Józefa Bialka
pod firma Przetwórstwo Tworzyw Sztucznych Slusarstwo Józef Bialek w Rawiczu (k.42-49),
v wydruk ze strony internetowej UP RP dot. prawa z rejestracji wzoru przemyslowego nr 2529 (k.50-51).
Kolejne dokumenty skladal do akt w dalszym toku postepowania :
v wyciag z rejestru wzoru przemyslowego (zdobniczego) WINKIEL sp. z o.o. RP 2529 (k. 61-64, 66)
v wyciag z rejestru i opis ochronny wzoru uzytkowego Józefa Bialka (k.65, 67-75)
2
Pozwany KESSEL GmbH w Lenting zazadal oddalenia powództwa, podnoszac zarzut prekluzji dowodowej.
(k.55) Nie zlozyl odpowiedzi na pozew w okreslonym przepisem art. 47914 § 2 k.p.c. 14-o dniowym terminie. Dopiero
w pismie procesowym z 10 X 2005 r. (k.133-141), nie usprawiedliwiajac uchybienia terminu, podniósl zarzuty
merytoryczne odnoszace sie do braku cechy nowosci wzoru przemyslowego, na który powoluje sie powód. Wyjasnil,
ze wystapil do Urzedu Patentowego RP o uniewaznienie prawa z rejestracji nr PRZ 2529. Wnioskowal zawieszenie
postepowania do czasu rozstrzygniecia kwestii niewaznosci.
Sprzeciwiajac sie zawieszeniu postepowania powód powolal sie na przyslugujace mu prawo do wzoru –
utworu, które zgodnie z art. 116 Prawa wlasnosci przemyslowej nie wygasa w przypadku stwierdzenia niewaznosci prawa z
rejestracji wzoru przemyslowego. Twierdzenie to nie zostalo poparte zadnymi dowodami. Nie zostaly tez przedstawione przyczyny powolania sie na nowa okolicznosc na tym etapie postepowan ia. (k.145-146, 148)
Zarzucil to pozwany, podkreslajac odmiennosci prawa autorskiego i praw wlasnosci przemyslowej. (k.148)
Uwzgledniajac wniosek pozwanego, postanowieniem z 24 X 2005 r. (k.149) Sad zawiesil postepowanie, które
zostalo podjete (k.174) po prawomocnym i ostatecznym stwierdzeniu przez Urzad Patentowy RP w Warszawie,
decyzja z dnia 3 VII 2006 r. (k.166-172)
Spólka WINKIEL poparla roszczenie, opierajac je na sluzacych jej autorskich prawach majatkowych do
utworu – pokrywka kratki sciekowej, potwierdzonych zgloszeniem uniewaznionego pózniej wzoru przemyslowego,
nabytych przed dniem akcesji Polski do Unii Europejskiej. Zdaniem powoda, sluzy mu nadal ochrona przewidziana w
przepisach prawa autorskiego. Prawa te nie wygasly po uniewaznieniu prawa z rejestracji wzoru przemyslowego. (art.
89 ust. 1 w zw. z art. 177 ust. 1 i art. 118 ust. 1 p.w.p.) (k.185-187)
Pozwany KESSEL GmbH, kwestionujac istnienie po stronie powoda praw, które moglyby uzasadniac
zakazanie mu uzywania wspólnotowych znaków towarowych na terytorium Polski, zazadal oddalenia powództwa.
Zarzucil, ze powód nie udowodnil roszczenia, a jego twierdzenia i dowody zglaszane z opóznieniem podlegaja
prekluzji. (k.195-196)
Na rozprawie 19 XII 2006 r. powód powolywal sie na prawo autorskie nabyte przed 1 V 2004 r. Musial sie
wycofac z prawa z rejestracji wzoru przemyslowego wobec jego uniewaznienia. Wycofal sie takze z zarzutu opartego
na prawie do wzoru uzytkowego. Powoluje sie na art. 116 p.w.p., wskazujac na róznice pomiedzy wygasnieciem a
uniewaznieniem prawa. Twierdzil, ze po uniewaznieniu prawa z rejestracji wzoru prawa autorskie majatkowe trwaja
nadal. Nie zgadza sie z zarzutem nieudowodnienia przyslugujacych mu praw oraz zarzutem prekluzji dowodowej.
Pozwany wnosil o oddalenie powództwa, twierdzac, ze powód nie moze powolywac sie na nowe
okolicznosci, a gdyby nawet to nie zostaly one udowodnione. (k.201-202)
W ocenie Sadu twierdzenia i dowody zgloszone w toku postepowania z uchybieniem przepisów
regulujacych prekluzje dowodowa w postepowaniu w sprawach gospodarczych podlegaly pominieciu jako
zgloszone z nieusprawiedliwionym opóznieniem. (k.201) Wszystkie fakty i dowody byly znane powodowi w dacie
wniesienia pozwu. Nie bylo zatem przeszkód do przedstawienia wszystkich twierdzen i dowodów na ich poparcie juz
w pozwie.
3
Zgodnie z obowiazujacymi od dnia 1 VII 2000 r. przepisami Kodeksu postepowania cywilnego, postepowanie w
sprawach gospodarczych cechuje formalizm i zasada koncentracji materialu dowodowego. W mysl z art. 47912 § 1 k.p.c.
powód jest obowiazany podac wszystkie twierdzenia oraz dowody na ich poparcie juz w pozwie pod rygorem utraty
prawa powolywania ich w toku postepowania, chyba ze wykaze, iz ich powolanie w pozwie nie bylo mozliwe albo ze
potrzeba powolania wynikla pózniej. Ten sam rygor przewidziany jest takze dla odpowiedzi na pozew (art. 479 14 § 2
k.p.c.), sprzeciwu od wyroku zaocznego (art. 47918 § 3 w zw. z art. 47914 § 2 k.p.c.) oraz zarzutów od nakazu zaplaty w
postepowaniu nakazowym (art. 493 § 1 w zw. z art. 495 § 3 k.p.c.). Istotne jest przy tym zachowanie przez pozwanego
14-o dniowego terminu do zlozenia odpowiedzi na pozew. (por. niepublikowana uchwala Sadu Najwyzszego z 25 X
2006 r. w sprawie IIICZP 63/03)
Sad podziela wyrazony w uchwale z 17 II 2004 r. (IIICZP 115/03 OSNC 5/2005 poz.77) poglad Sadu
Najwyzszego : W postepowaniu w sprawach gospodarczych pozwany traci prawo powolywania twierdzen, zarzutów oraz dowodów na ich
poparcie, niepowolanych w odpowiedzi na pozew, bez wzgledu na ich znaczenie dla rozstrzygniecia sprawy, chyba ze
wykaze, iz ich powolanie w odpowiedzi na pozew nie bylo mozliwe, albo ze potrzeba powolania wynikla pózniej. (art. 47914 § 2 k.p.c.).
Odnosi sie to takze do powoda, który w pozwie zobowiazany jest zaoferowac sadowi dowody potwierdzajace
roszczenie (co do zasady i wysokosci). Sluzy mu takze prawo repliki wobec zarzutów pozwanego - powolywania
nowych faktów i dowodów odnosnie do kwestii niewskazanych w pozwie, wylacznie jednak tych niemajacych charakteru faktów, których wykazanie jest konieczne dla uwzglednienia powództwa, chocby nawet
pozwany nie zglosil zadnych zarzutów, ani nie zaprzeczyl przedstawionemu przez powoda stanowi faktycznemu, a
podniesionych przez pozwanego w odpowiedzi na pozew. Konieczne jest przy tym zachowanie przez powoda 7-o
dniowego terminu liczonego od dnia otrzymania zarzutów. (art. 495 § 3 k.p.c.)
Formula procedowania w sprawach gospodarczych zmierza do skutecznego i sprawnego (bezzwlocznego)
rozstrzygania sporów miedzy przedsiebiorcami, w których sad jest wylacznie arbitrem, orzekajacym na podstawie
dowodów zaoferowanych przez strony, w zakreslonych przepisami, terminach. Potwierdza to aktualne orzecznictwo
sadów gospodarczych, znajdujace akceptacje Sadu Najwyzszego. Np :
v uchwala z 4 VI 2004 r. (III CZP 28/04 OSNC 2005/4/63) : W postepowaniu w sprawach gospodarczych powództwo
wzajemne moze byc wytoczone w terminie okreslonym w art. 204 § 1 k.p.c., nie mozna go jednak skutecznie oprzec na
twierdzeniach, zarzutach i dowodach, które ulegly prekluzji na podstawie art. 479 14 § 2 k.p.c.;
v wyrok z dnia 19 I 2005 r. (ICK 410/04 Biuletyn SN 4/2005) : W postepowaniu w sprawach gospodarczych
niepowolanie w odpowiedzi na pozew twierdzen i zarzutów majacych znaczenie dla oceny legitymacji czynnej oraz zasadnosci
powództwa, pozbawia pozwanego prawa zglaszania w tym zakresie zarzutów w toku postepowania;
v uchwala z dnia 17 VI 2005 r. (IIICZP 26/05 OSNC 4/2006 poz.63) Sad ma obowiazek wziac pod uwage w kazdym
stanie sprawy niewaznosc czynnosci prawnej (art. 58 § 1 k.c.), jednak tylko na podstawie materialu zgromadzonego zgodnie z
regulami wskazanymi w art. 47912 § 1 i art. 381 k.p.c;
v wyrok z 18 XI 2005 r. (IVCK 152/05 OSSG 8/2006 poz.86) : Pozew w sprawie gospodarczej kwalifikujacej sie do
rozpoznania w postepowaniu upominawczym powinien takze odpowiadac wymaganiom przewidzianym w art. 47912 § 1 k.p.c.
Nie ma powodów, aby w sprawie gospodarczej, która podlega – niezaleznie od woli strony – rozpoznaniu w postepowaniu
upominawczym, premiowac powoda zwolnieniem z obowiazku zachowania sur owszych wymagan dotyczacych pozwu.;
v wyrok z 22 II 2006 r. (IIICSK 128/05 Biuletyn SN 5/2006) : Sad II instancji rozpoznaje sprawe i orzeka na
podstawie materialu zebranego w postepowaniu w pierwszej instancji oraz w postepowaniu apelacyjnym z
uwzglednieniem ograniczen wynikajacych z jego prekluzji.;
4
v wyrok z 23 III 2006 r. (IVCSK 123/05 Biuletyn SN 6/2006) : Sad drugiej instancji, rozpoznajac apelacje,
pomija dowód przeprowadzony przez sad pierwszej instancji z naruszeniem art. 47912 § 1 k.p.c.;
v niepublikowany wyrok z 6 IV 2006 r. (IVCSK 182/05) : Sad w sprawie gospodarczej moze dopuscic dowody
niezgloszone w pozwie lub odpowiedzi na pozew, musi jednak uzasadnic, dlaczego wczesniejsze powolanie
ich nie bylo mozliwe albo potrzeba ich powolania wynikla pózniej.
W wyroku z dnia 24 II 2005 r. (I ACa 1533/04 LEX nr 151734) Sad Apelacyjny w Katowicach stwierdzil:
Przepis art. 47912 § 1 k.p.c. naklada na powoda obowiazek podania w pozwie wszystkich twierdzen oraz dowodów na ich poparcie pod
rygorem utraty prawa ich powolywania w dalszym postepowaniu, chyba ze wykaze, iz ich powolanie w pozwie nie bylo mozliwe albo ze
potrzeba powolania wynikla pózniej. Spóznione zatem twierdzenia sad pomija, spóznione zas dowody oddala. Dotyczy to wszystkich
twierdzen i dowodów bez wzgledu na ich znaczenie dla rozstrzygniecia sprawy.
Wszystkie przytoczone wyzej poglady judykatury Sad Okregowy podziela.
Slusznosc kategorycznego wymogu przestrzegania zasad procedowania w sprawach gospodarczych nie tylko
przez strony procesu ale takze i sady potwierdza doktryna. (tak np. Michal Pelczynski Prekluzja w zglaszaniu twierdzen i
dowodów w I instancji w postepowaniu zwyklym, w sprawach gospodarczych, nakazowym, upominawczym i uproszczonym. Monitor
Prawniczy 2004/7/336)
Michal Pelczynski twierdzi m.in., ze w postepowaniu w sprawach gospodarczych brak mozliwosci wczesniejszego powolania okolicznosci faktycznej, zarzutu lub dowodu moze wynikac z tego, iz nowosc taka - na dzien uplywu
terminu prekluzji procesowej nie istniala, nie byla stronie wiadoma, albo ze wzgledu na stopien skomplikowania materii
(np. w sprawach rozliczeniowych) strona fizycznie nie byla w stanie (co odnosi sie takze do sytuacji zblizania sie
terminu przedawnienia roszczenia) precyzyjnie okreslic wszystkich twierdzen i wniosków dowodowych. W ostatnim
przypadku zasadne wydaje sie byc przynajmniej ogólne wskazanie twierdzen i dowodów oraz wyjasnienie przyczyny
braku precyzji poprzez powolanie sie na duzy stopien skomplikowania sprawy w zakresie faktografii. W takim
przypadku duzo latwiej jest w pózniejszym toku procesu wykazywac brak mozliwosci wczesniejszego powolania
twierdzen i dowodów.
Nie kazde usprawiedliwienie przyczyn opóznienia lecz wylacznie takie, które uzasadnione jest
okolicznosciami sprawy, moze byc, zdaniem Sadu, podstawa uwzglednienia nowych okolicznosci i dopuszczenia
dowodów zawnioskowanych po uplywie terminów okreslonych w art. 47912 § 1, art. 47914 § 2, art. 47918 § 3 w zw. z
art. 479 14 § 2, art. 493 § 1 w zw. z art. 495 § 3 k.p.c.). W zadnym razie opóznienie nie moze byc usprawiedliwione
samym tylko uzyciem formuly kodeksowej, ze wczesniejsze powolanie ich nie bylo mozliwe albo ze potrzeba
powolania wynikla pózniej.
Zlozony w niniejszej sprawie pozew nie zawieral zadnych dowodów pozwalajacych na ustalenie
przez Sad, ze przed dniem 1 V 2004 r. Spólce z ograniczona odpowiedzialnoscia WINKIEL sluzyly prawa
podlegajace ochronie, ze powódka moze skutecznie zadac zakazania KESSEL GmbH uzywania na
terytorium RP wspólnotowych znaków towarowych nr 001833086, 001833532 i 001833227.
Uniewaznienie przez Urzad Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie, prawomocna i ostateczna,
decyzja z dnia 3 VII 2006 r. prawa Spólki z ograniczona odpowiedzialnoscia WINKIEL w Poznaniu z rejestracji wzoru
przemyslowego nr PRZ 2529 pt. Pokrywa kratki sciekowej (k.166-172) pozbawilo powoda praw ze skutkiem ex tunc .
Oznacza to, ze w dniu 1 V 2004 r. WINKIEL nie dysponowal krajowym prawem z rejestracji wzoru przemyslowego.
5
(art. 117 ust. 1 w zw. z art. 89 i art. 102 i art. 103 ustawy z dnia 30 VI 2000 r. Prawo wlasnosci przemyslowej
(Dz.U.03.119.1117 ze zm.)
Bez znaczenia dla rozstrzygniecia sporu sa zatem wszelkie dowody, do tego oferowane z opóznieniem, majace
przekonac Sad o naleznych powodowi prawach z rejestracji wzoru przemyslowego.
Nalezy podkreslic, ze zgodnie z art. 232 k.p.c. strona zobowiazana jest zglaszac wnioski dowodowe. Ma takze
obowiazek dawac wyjasnienia co do okolicznosci sprawy zgodnie z prawda i przedstawiac dowody (art. 3 k.p.c.).
Ewentualne ujemne skutki nieprzedstawienia dowodu obciazaja strone, która nie dopelnila ciazacego na niej obowiazku. (wyrok Sadu Najwyzszego z 15 VII 1999 r. I CKN 415/99) Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a
twierdzenie dotyczace istotnej dla sprawy okolicznosci (art. 227 k.p.c.) powinno byc udowodnione przez strone je zglaszajaca. (art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c.) (wyrok Sadu Najwyzszego z 22 XI 2001 r. I PKN 660/00 Wokanda 2002/7-8/44)
Przewidziane w art. 232 zd.2 k.p.c. uprawnienie sadu dopuszczenia dowodu niewskazanego przez strony ma
charakter wyjatkowy. (wyrok Sadu Najwyzszego z 26 I 2000 r. III CKN 567/98) Dopuszczenie dowodu z urzedu jest
prawem, a nie obowiazkiem sadu. (postanowienie Sadu Najwyzszego z 7 XII 2000 r. II CKN 1322/00) Sad podejmuje
z urzedu inicjatywe dowodowa jedynie w sytuacjach szczególnych. (uchwala skladu 7 sedziów Sadu Najwyzszego z 19
V 2000 r. III CZP 4/00 OSNC 2000/11/195) Przepisy procedury cywilnej w zadnym razie nie obliguja go do
przeprowadzania w sprawie gospodarczej z urzedu postepowania dowodowego.
Tak rozumiec nalezy takze teze wyroku Sadu Najwyzszego z dnia 22 II 2006 r. (IIICK 341/05 OSNC
10/2006 poz.174) : Nie jest wylaczone dopuszczenie przez sad z urzedu – na podstawie art. 232 zdanie drugie k.p.c. – dowodu, który
nie moze byc powolany przez strone na podstawie art. 47912 § 1 k.p.c.
Obowiazujaca w procesie cywilnym zasada kontradyktoryjnosci zwalnia sad orzekajacy z odpowiedzialnosci za rezultat postepowania dowodowego, którego dysponentem sa same strony. (wyrok Sadu Najwyzszego z 16 XII 1997 r. II UKN 406/97 OSNAPiUS 1998/21/641). Uksztaltowany system kontradyktoryjnego procesu
wyklucza czynienie przez strone sadu orzekajacego adresatem dzialan czy dochodzen w celu uzupelnienia lub wyjasnienia jej twierdzen i wykrycia srodków dowodowych pozwalajacych na udowodnienie wysunietych przez nia zadan.
Za spóznione i w dodatku nieudowodnione uznac nalezy twierdzenie powoda, ze Spólce WINKIEL
sluzyly w dniu 1 V 2004 r. prawa autorskie do utworu graficznego odpowiadajacego grafice wspólnotowych
znaków towarowych zarejestrowanych na rzecz KESSEL GmbH.
Sad zwazyl co nastepuje:
Zgodnie z art. 1 ust.1 ustawy z dnia 4 II 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przedmiotem prawa
autorskiego jest utwór, tj. kazdy przejaw dzialalnosci twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w
jakiejkolwiek postaci, niezaleznie od wartosci, przeznaczenia i sposobu wyrazenia.
Wedlug pogladów panujacych w orzecznictwie i doktrynie, wytwór niematerialny by uzyskal kwalifikacje
utworu, w rozumieniu prawa autorskiego powinien wykazywac lacznie nastepujace cechy:
i.
musi stanowic rezultat pracy czlowieka tj. twórcy utworu (przy czym przejaw dzialalnosci oznacza kazdy
uzewnetrzniony rezultat dzialania – tak J. Barta, Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz. Dom
Wydawniczy ABC Warszawa 2001 r., s. 68)
ii.
musi stanowic przejaw dzialalnosci twórczej ,
iii.
musi miec indywidualny charakter.
6
Rezultat twórczego dzialania winien byc stworzony samodzielnie, byc niepowtarzalny, swoisty (czyli posiadac
ceche oryginalnosci), odrózniac sie w sposób chociazby minimalny od innych rezultatów takiego samego dzialania
(posiadac ceche nowosci - tak M. Pozniak-Niedzielska w: System prawa prywatnego. Prawo Autorskie, pod red. J. Barty,
Wydawnictwo C.H. Beck, INP PAN, Warszawa 2003, s.9).
O tym, czy dane dzielo jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego nie decyduje wola stron, lecz
ustalenia faktyczne. Stworzonych programów autorskich nie mozna uznac za utwór, jezeli dzialalnosc twórcy nie
posiada cech oryginalnosci i indywidualnosci. (tak Naczelny Sad Administracyjny w wyroku z dnia 13 X 2005 r. FSK
2253/04 LEX nr 173097)
Utworem jest rezultat dzialalnosci o charakterze twórczym, kreacyjnym, oryginalnym, charakteryzujacy sie
indywidualnoscia. Nie jest zas utworem taki rezultat pracy, który jest zdeterminowany przez opisywany obiekt
czy zjawisko, zalozony cel (funkcje), który jest jednym z mozliwych do osiagniecia przez osoby
(specjalistów) podejmujacych sie tego samego zadania. Ochrona prawnoautorska nie rozciaga sie tez na sam
proces twórczy, metode twórcza czy technike zastosowana przy tworzeniu dziela.
(por. orzeczenie NSA z 30 VI 1999 r. I SA/Lu 408/98 nie publ.)
Na gruncie prawa autorskiego nalezy przeciwstawic sobie dzialania o charakterze twórczym i dzialania
techniczne. Rezultat tych ostatnich jest sprawdzalny i powtarzalny, a jego osiagniecie wymaga jedynie okreslonej wiedzy
i sprawnosci. Mozliwe jest przy tym przewidzenie okreslonego wyniku. Cecha twórczosci, a wiec i samego utworu, jest
indywidualne ujecie oraz niepowtarzalnosc otrzymanego rezultatu, innymi slowy, obiektywna nowosc, oryginalnosc,
autonomiczna kreacja, projekcja osobowosci twórcy znajdujaca odzwierciedlenie w dziele, których efektem jest nieprzewidywalnosc, co do ostatecznego efektu pracy twórczej (przynajmniej niektórych elementów).
(por. wyrok Sadu Apelacyjnego w Warszawie z 5 VII 1995 r. I ACr 453/95 - nie publ.)
W wyroku z dnia 13 I 2006 r. (III CSK 40/05 LEX nr 176385) Sad Najwyzszy stwierdzil : Nie moze byc
uznany za utwór i objety ochrona prawa autorskiego taki przejaw ludzkiej aktywnosci umyslowej, któremu
brak cech dostatecznie indywidualizujacych, to jest odrózniajacych go od innych wytworów podobnego
rodzaju i przeznaczenia.
W uzasadnieniu tego wyroku Sad Najwyzszy wyjasnil, ze warunkiem ustalenia, iz przedmiot ewentualnej
ochrony spelnia przeslanki uznania go za utwór w rozumieniu art. 1 ust.1 pr.aut. jest kumulatywne istnienie trzech
glównych zwiazanych ze soba, majacych charakter ocenny cech :
1)
dobro takie jest przejawem dzialalnosci twórczej,
2)
ma charakter indywidualny,
3)
zostalo ustalone w jakiejkolwiek postaci.
Charakter "twórczosci" i "indywidualnosci" majacego podlegac ochronie prawa autorskiego przedmiotu mozna oprzec na
argumentacji odnoszacej sie do strony podmiotowej stosunku laczacego twórce z jego dzielem ("pietno osobiste", "znamiona osobowosci"),
albo na aspektach przedmiotowych, tj. odnoszacych sie do samego wytworu ludzkiego umyslu. W razie zastosowania drugiego testu, który
trzeba uznac w swietle pogladów doktryny za lepiej uzasadniony, przyjmuje sie, ze rezultat wysilku intelektualnego nie moze
byc rutynowy, standardowy i typowy.
Warto takze przywolac poglady Sadu Apelacyjnego w Krakowie zawarte w wyrokach z :
v
18 VI 2003 r. (I ACa 510/03, TPP 2004/1-2/143): Dla mozliwosci indywidualnego uksztaltowania wytworu
intelektualnego rozstrzygajace jest to, czy w pracy autora (niezaleznie od wielkosci jej nakladu i od jej rodzaju) skierowanej na
wytworzenie tego wytworu aktualizuja sie mozliwosci wyboru elementów jego tresci i/lub formy. Wlasnie
7
stwierdzenie takich mozliwosci uzasadnia generalna ocene zdatnosci wytworu intelektualnego do uzyskania ochrony w prawie
autorskim. Nie uchyla to jednak potrzeby dokonywania in concreto ocen wartosciujacych w celu rozstrzygniecia pytania, czy
zrealizowane przez autora wybory prowadza do indywidualnego uksztaltowania utworu.
v
29 X 1997 r. (I ACa 477/97, w: Dobra osobiste. Zbiór orzeczen Sadu Apelacyjnego w Krakowie, 1999, s.282)
Przeslanka indywidualnosci utworu jest spelniona wtedy, gdy elementy jego formy i/lub tresci nie sa w pelni wyznaczone przez
uprzednio dane elementy nalezace do domeny publicznej. Innymi slowy oznacza to, ze przy ksztaltowaniu formy i/lub
tresci utworu jego twórca wykorzystal obszar swobody w wyborze i uporzadkowaniu skladników
utworu. Uzaleznienie ochrony od wystepowania w utworze cechy indywidualnosci nie oznacza, aby cecha ta miala sie przejawiac w
jakims okreslonym stopniu jej natezenia. Takze w razie minimalnego stopnia indywidualnosci dopuszczalne jest kwalifikowanie
ujawniajacego te ceche utworu jako przedmiotu prawa autorskiego.
Oryginalnosc utworu chronionego przepisami prawa autorskiego ma charakter podmiotowy. Dla jego
zaistnienia wazny jest twórczy wklad autora, a nie nowosc w sensie obiektywnym. W tym znaczeniu nalezy takze
ujmowac oryginalnosc jako ceche twórczosci, pojmowanej wedlug kryterium unikalnosci, która zgodnie z tym
co pisze M. Kummer w pracy pt. Das urheberrehtlich schutzbare Werk (przytoczono za M.Pozniak-Niedzielska w: System
prawa prywatnego. Prawo autorskie, red. J.Barta tom XIII Warszawa 2003 r. s.9) oznacza, ze istnieje wysoki stopien
prawdopodobienstwa, ze nikt inny samodzielnie nie stworzy identycznego utworu.
Ochronie podlega forma utworu pojmowana jako sposób wyrazenia i przedstawienia jego tresci, a takze jako
indywidualizacja tematu. Wartosci zawarte w dziele nawzajem sie warunkuja i wyznaczaja, a zatem nie mozna traktowac ich jako
sumy odrebnie egzystujacych skladników, które w dowolnym zakresie moga byc wylaczane i wlaczane do innego zestroju, stajac sie
integralna czescia cudzego dziela. (op cit. s.11)
Utwór objety ochrona prawnoautorska powinien odznaczac sie ponadto indywidualnoscia sposobu wyrazenia
lub przedstawienia tematu. Indywidualnosc w tym znaczeniu oznacza swoista nie-powtarzalnosc w sposobie
wyrazenia. A zatem obok twórczego charakteru, utwór powinien byc jedynym, niepowtarzalnym, innym niz wszystkie
dotychczas powstale. Element dzialalnosci twórczej w podjetych dzialaniach wystepuje czesciej niz cecha ich
niepowtarzalnosci. Twórczym jest niemal kazdy proces intelektualnej pracy wymagajacy osobistego podejscia,
natomiast nie czesto takie dzialanie lub jego wynik bedzie sie odznaczal niepowtarzalnoscia. Wszelkie
rutynowe czynnosci sa pozbawione cechy dzialan twórczych i w konsekwencji sa powtarzalne. Kazda niepowtarzalna
dzialalnosc twórcza ustalona w jakiejs postaci bedzie utworem, nie bedzie nim sama wylacznie dzialalnosc twórcza.
Przedmiotem ochrony prawa autorskiego jest bowiem nie prosty rezultat twórczosci ale obiekt charakteryzujacy sie
niepowtarzalnoscia. Statystycznie malo prawdopodobne stworzenie tego samego utworu w przyszlosci przez inna
osobe. Utwór nosi pietno osobowosci swego twórcy i w tym sensie jest wlasnie indywidualny. Tak pojmowana
indywidualnosc oznacza oryginalne odautorskie przedstawienie tresci utworu i nadanie mu niepowtarzalnej formy, w
której pietno osobowosci twórcy takze zadecyduje o jego niepowtarzalnosci.
Kazde z dziel jest skladowa indywidualnych elementów odautorskich, w tym ujeciu nie-powtarzalnych.
Formulowane sa w doktrynie precyzyjne mierniki indywidualnosci polegajace na badaniu, czy dany rezultat dzialan
jest wynikiem pracy rutynowej, szablonowej, czy tez takim wynikiem, który jest jednym z mozliwych do osiagniecia
przez znawców danej dziedziny podejmujacych sie tych samych dzialan. (J. Barta, R. Markiewicz, [w:] Komentarz do
ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Barta J., Czajkowska-Dabrowska M., Cwiakalski Z., Markiewicz R, Traple
E., Warszawa 1997, s.49)
8
Zgodnie z zasada art. 6 k.c., powód zobowiazany jest w pierwszym rzedzie, wystepujac na droge
sadowa z roszczeniami opartymi na przepisach ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wykazac i
udowodnic, ze stworzone przezen dzielo jest utworem w rozumieniu art. 3 w zw. z art. 1 ustawy.
Jezeli dzielo powoda nie jest pierwszym, ani jedynym znanym, konieczne jest przeprowadzenie dowodu
umozliwiajacego uznanie, ze cechuje go oryginalnosc, indywidualnosc i niepowtarzalnosc. Twierdzenie i dowodzenie
faktu naruszenia powinno miec miejsce dopiero po dowodnym wykazaniu, ze powodowi sluza majatkowe prawa
autorskie do utworu. Niewykazanie uprawnien czyni badanie faktu naruszenia nieistotnym dla rozstrzygniecia sprawy.
Zgodnie z art. 227 k.p.c., okolicznosci i oferowane dowody podlegaja pominieciu.
Odnoszac powyzsze rozwazania do zawartych w pozwie i w odpowiedzi na pozew twierdzen stron Sad
uznal, ze grafika zatytulowana Pokrywa kratki sciekowej nie jest utworem. Spólka z ograniczona
odpowiedzialnoscia WINKIEL w Niepruszewie nie moze skutecznie powolywac sie na ochrone prawnoautorska.
Wbrew przekonaniu powoda samo twierdzenie, ze komus przysluguje prawo autorskie do utworu
plastycznego lub wzornictwa przemyslowego (art. 1 ust. 2 pkt 2, 5 pr.aut.) nie jest wystarczajace, a zaprzeczone przez
przeciwnika procesowego wymaga dowodu. Nawet oznaczenie dziela symbolem © nie jest dowodem na to, ze dzielo
jest utworem, twórcy sluza autorskie prawa majatkowe, a w konsekwencji ochrona przed naruszeniami. Prawa
autorskie nie powstaja poprzez rejestracje lecz ex lege, stad oznaczenie copywright nie ma zadnego znaczenia, jesli jest
kwestionowane, a nie zostaly stwierdzone prawomocnym wyrokiem sadu lub udowodnione w postepowaniu w sprawie
o zakazanie naruszen. Takich dowodów w niniejszym postepowaniu WINKIEL nie przedstawil.
Rozporzadzenie Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 XII 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego
(Dz.U.UE L z 14.01.1994 r.) reguluje w art. 159a kwestie zwiazane z rozszerzeniem Wspólnoty. I tak od 1 V 2004 r. daty przystapienia Polski jako nowego Panstwa Czlonkowskiego, wspólnotowy znak towarowy zarejestrowany lub
zgloszony zgodnie z rozporzadzeniem przed dniem przystapienia ulega rozszerzen iu na jej terytorium, tak aby wywieral
taki sam skutek w calej Wspólnocie. (ust.1)
Uzywanie wspólnotowego znaku towarowego, o którym jest mowa w ust. 1, moze byc zakazane
zgodnie z art. 106 i 107, jezeli wczesniejszy znak towarowy lub inne wczesniejsze prawo zostalo
zarejestrowane, zgloszone lub nabyte w dobrej wierze w nowym Panstwie Czlonkowskim przed dniem
przystapienia tego panstwa; lub - jesli ma to zastosowanie - ma date pierwszenstwa wczesniejsza od dnia
przystapienia tego panstwa. (ust.5)
Poniewaz powód nie wykazal, ze przed data przystapienia Polski do Unii Europejskiej – 1 V 2004 r. nabyl w
dobrej wierze prawo autorskie do wzoru przemyslowego, powództwo, jako calkowicie nieudowodnione, podlegac
musialo oddaleniu. (a contrario art. 159a ust. 5 Rozporzadzenia w zw. z art. 1 ust. 2 pkt 5 pr.aut.)
O kosztach postepowania Sad orzekl na zasadzie art. 98 k.p.c. – odpowiedzialnosci za wynik sporu.
Do niezbednych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza sie wynagrodzenie, jednak
nie wyzsze niz stawki oplat okreslone w odrebnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sadowe oraz koszty
nakazanego przez sad osobistego stawiennictwa strony. (§ 3.) Stronom reprezentowanym przez radce prawnego lub
rzecznika patentowego zwraca sie koszty w wysokosci naleznej wedlug przepisów o wynagrodzeniu adwokata. (art.99
k.p.c.)
9
Oplaty za czynnosci adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwosci okresla rozporzadzenia Ministra
Sprawiedliwosci z dnia 28 IX 2002 r. w sprawie oplat za czynnosci adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Panstwa kosztów
nieoplaconej pomocy prawnej udzielonej z urzedu.
Zasadzajac oplate za czynnosci adwokata sad bierze pod uwage niezbedny naklad pracy, a takze charakter
sprawy i wklad pracy adwokata w przyczynienie sie do jej wyjasnienia i rozstrzygniecia. (§ 2 ust.1.) Podstawe zasadzenia
oplaty stanowia okreslone w rozdzialach 3-5 stawki minimalne. Oplata nie moze byc wyzsza od szesciokrotnej stawki
minimalnej, ani wartosci przedmiotu sporu. (§ 2 ust.2.) Wysokosc stawki minimalnej zalezy od wartosci przedmiotu
sprawy lub jej rodzaju. (§ 4 ust.1.) Za prowadzenie sprawy o naruszenie prawa ochronnego na znak towarowy
minimalne wynagrodzenie wynosi 840 zl. (§ 11 ust.1 pkt 18)
Zwazywszy charakter sprawy, jej wage i stopien skomplikowania, a w szczególnosci trafnosc argumentów,
które skutecznie uniemozliwily uwzglednienie powództwa oraz czas trwania procesu, Sad uznal za uzasadnione
przyznanie pelnomocnikowi powoda, wykonujacemu zawód rzecznika patentowego wynagrodzenia w podwójnej
minimalnej wysokosci. (840 zl x 2 + 15 zl, tytulem oplaty skarbowej od pelnomocnictwa = 1.695 zl)
Na zasadzie art.32 ustawy z 13 VI 1967 r. o kosztach sadowych w sprawach cywilnych. (Dz.U. nr 9 poz. 88 z 2002 r.
ze zm.) Sad ustalil wpis ostateczny na kwote 500 zl i uznal go za pobrany od powoda w calosci.
10