Zintegrowany Szlak Turystyczny Powiatu Polickiego

Zintegrowany Szlak Turystyczny
Powiatu Polickiego
ETAP II - ŚLADAMI NATURY
Gmina Kołbaskowo
Powiat Policki
Projekt współfinansowany ze środków
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie.
ZINTEGROWANY SZLAK TURYSTYCZNY POWIATU POLICKIEGO
ETAP II - ŚLADAMI NATURY
Projekt „Zintegrowany Szlak Turystyczny Powiatu Polickiego etap II - Śladami Natury” dofinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie został przygotowany przez Powiat Policki wspólnie z Gminą Kołbaskowo, Nadleśnictwem
Gryfino i Nadleśnictwem Trzebież oraz Wojskowym Kołem Łowieckim„Bażant”.
W ramach wyżej wymienionego przedsięwzięcia powstały dwa nowe odcinki szlaku konnego na
terenie powiatu polickiego przebiegające przez obszary Natura 2000.
Pierwszy odcinek łączy się w Myśliborzu Wielkim z istniejącym na północy powiatu polickiego,
w całości leżącym na terenie gminy Nowe Warpno, 68-kilometrowym odcinkiem I etapu ZSTPP.
Z Myśliborza Wielkiego turysta może podążyć trasą pierwszego etapu szlaku, który tworzy pętlę,
bądź wybrać się pasem granicznym w kierunku Lubieszyna.
Drugi odcinek szlaku przebiega w całości przez tereny gminy Kołbaskowo, począwszy od
Pargowa przez Moczyły do Siadła Górnego. Na trasie tego odcinka znajduje się ścieżka przyrodnicza
wraz z miejscem postojowym w Pargowie (lokalizacja w pobliżu stanicy Wojskowego Koła
Łowieckiego „Bażant”). Jego wyjątkowy charakter podkreśla sąsiedztwo rzeki Odry oraz duże
zróżnicowanie ekosystemów – od otwartych przestrzeni łąk i upraw rolniczych po zwarte
fragmenty kompleksów leśnych różnych typów. Na uwagę zasługuje fakt, że wiele spośród
zlokalizowanych tu obiektów przyrodniczych stanowi cenne fragmenty rodzimej przyrody objęte
ochroną prawną na mocy prawa krajowego i europejskiego.
DOLINA
DOLNEJ ODRY
Dolina Dolnej Odry to obszar ciągnący się od miejscowości Cedynia aż po Zalew Szczeciński.
Obejmuje on zasięgiem dolinę rzeki z malowniczymi wysoczyznami sięgającymi w okolicach
Widuchowej i Szczecina blisko 70 m n.p.m. Z wysokich zboczy doliny roztacza się piękny krajobraz
na Międzyodrze – obszar lądu o powierzchni ponad 6000 ha położony pomiędzy Odrą Wschodnią
i Odrą Zachodnią, objęty ochroną w postaci Parku Krajobrazowego Dolina Dolnej Odry. Obszar ten
wraz z niemieckim parkiem narodowym Nationalpark Unteres Odertal tworzy Międzynarodowy
Park Dolina Dolnej Odry.
Międzyodrze obejmuje fluwiogeniczne /zalewane/ torfowiska i mokradła poprzecinane siecią
kanałów i starorzeczy, z florą i fauną niespotykaną już w dolinach innych, wielkich rzek europejskich.
Warto wiedzieć, że przed II wojną światową obszar ten był użytkowany rolniczo. Było to możliwe
dzięki doskonale przemyślanemu systemowi kanałów i budowli inżynierskich, które spełniały
istotną funkcję w regulacji stosunków wodnych obszaru. Chroniły Międzyodrze przed nadmiarem
wód latem, umożliwiając m.in. wypas bydła i koszenie traw, umożliwiając jednocześnie
gromadzenie wód w okresach zimowych. Pozostałości metalowych konstrukcji urządzeń
melioracyjnych na Międzyodrzu można oglądać również dziś, pływając licznymi kanałami.
NADODRZAŃSKIE KRAJOBRAZY Z HISTORIĄ W TLE
Przemierzając szlak wąskimi i stromymi podjazdami wzdłuż północnej granicy rezerwatu Wąwozy
Kamienieckie, warto zwrócić uwagę na płaski, pozbawiony drzew szczyt wzniesienia. Na starych
niemieckich mapach topograficznych określano je jako „Heiliege Stadt Berg”, czyli Wzgórze Świętego
Miasta. Miejsce to, dziś wykorzystywane jako poletko łowieckie to obszar po istniejącym tu od IX do
końca XII stulecia grodzie. Gród, zapoczątkowany przez „kulturę łużycką” z pogranicza epok brązu
i żelaza rozbudowany i unowocześniony wykorzystywał także „kulturę słowiańską” we wczesnym
średniowieczu. W owym czasie był to jeden z największych ośrodków obronnych nad Odrą.
U podnóża wzniesienia przy korycie Odry drzemie ukryta w gęstwinie drzew jeszcze jedna
historia z przeszłości. Jak głoszą legendy - przed wojną, w miejscu gdzie dziś znaleźć można
zaledwie kilkadziesiąt kamieni istniał młyn Czarnym Kotem zwany. Jego historia zakończyła się
gwałtownie w pożarze, który wybuchł w 1933 roku. Brzeg Odry w sąsiedztwie nieistniejącego już
wtedy młyna był jednak nadal ośrodkiem rekreacji dla wodniaków ze Szczecina, którzy przybywali
tu ochoczo do końca wojny. Po wojnie o Czarnym Kocie słuch zaginął.
Nie istnieje już dziś również Waliszewo /niem. Wilhelmshöhe/ - osada powstała w połowie XIX w.
jako folwark majątku rycerskiego Przecław. Jej niewielkie pozostałości odnaleźć można dziś wśród
drzew w niedalekim sąsiedztwie autostrady A6. Do folwarku należały okoliczne ziemie, łąki oraz
wybudowana w sąsiedztwie koryta Odry cegielnia. Wszystkie zabudowania zniszczono w trakcie
walk wojennych w kwietniu 1945 roku i nigdy nie odbudowano.
Wyjątkowość obszarów, stanowiących otoczenie szlaku, którym się poruszamy, polega na ich
niedostępności i znacznym oddaleniu od siedzib ludzkich. Mamy tu niemalże 100% pewność
o chwilowym posiadaniu na wyłączność panującego tu spokoju. Błogą ciszę zakłócają najczęściej
jedynie ptaki w koronach drzew lub zrywające się nagle do biegu dziki ukryte w babrzyskach. Warto
wykorzystać tę wyjątkową chwilę przejażdżki na wnikliwsze poznanie otaczającego nas piękna
natury.
KARTA PRACY NA ŚCIEŻCE PRZYRODNICZEJ
Zadanie 1
Pomiar wieku drzewa poprzez obserwację przyrostu rocznego
Wszystkie drzewa co roku powiększają swoją średnicę, proces ten odbywa się wiosną najszybciej,
latem wolniej, a w zimie zanika. Przyrost roczny widoczny jest jako pierścień (tzw. słój). Szeroki słój
oznacza, iż w danym roku drzewo rosło dobrze, a wąski, że przyrost był słaby. Zazwyczaj po stronie
słonecznej i osłoniętej od wiatru słoje odznaczają się większym przyrostem - będą szersze
i wyraźniej zaznaczone.
Zadanie
Odnajdź w terenie zwalone pnie drzew, najlepiej po wycince. Policz ilość pierścieni (tzw. słoi). Określ
wiek drzewa i warunki, w jakich ono wzrastało.
przyrost roczny
tzw. słój
kora
twardziel
rdzeń
biel
łyko
sęk
przyrost nierównomierny - słoje leżą niesystematycznie
przyrost równomierny - słoje leżą systematycznie
Zadanie 2
Rozwiąż rebusy
l
d
dy
rzewo
je
zon
czka
Zadanie 3
Wykorzystując podane nazwy drzew, podpisz narysowane niżej liście:
klon, lipa, jesion, dąb, brzoza, kasztanowiec.
Zadanie 4
Dopisz pełne nazwy roślin:
POSPOLITA
GRUCZOŁOWATY
ŁUSKIEWNIK
KOKORYCZ
KNIEĆ
Zadanie 5
Postaraj się rozwiązać test.
Odpowiedzi znajdziesz na ścieżce przyrodniczej.
1. Dolina Dolnej Odry to obszar specjalnej ochrony
a) ptaków
b) siedlisk
c) ptaków i siedlisk
2. Wymień 5 znanych Ci gatunków zwierząt zamieszkujących obszar Doliny Dolnej Odry
3. Do najczęściej stosowanych zwyczajów łowieckich na polowaniu należą:
a) odprawa myśliwych i wręczanie złomu,
b) pokot i ogłoszenie króla polowania.
5. W przypadku zauważenia ognia w lesie należy zaalarmować innych napotkanych ludzi
i powiadomić o pożarze straż leśną i straż pożarną. Wpisz poniżej numer alarmowy do
straży pożarnej.
6. Na ścieżce znajduje się gra edukacyjna „obracane kwadraty”, spróbuj je uporządkować,
a osoba towarzysząca Ci niech zmierzy twój czas.
Podaj swój wynik
7. Jakie dwa typy obszarów tworzą sieć Natura 2000?
a) obszary specjalnej ochrony ptaków i specjalnej ochrony siedlisk,
b) obszary specjalnej ochrony płazów i specjalnej ochrony roślin,
c) obszary specjalnej ochrony zwierząt i specjalnej ochrony roślin.
Zadanie 6
Nazwij zwierzęta
Zadanie 7
Rozpoznaj typowe drzewa lasu iglastego. Ich nazwy wpisz w miejsce obok właściwych
ilustracji. Głównymi cechami, które ułatwią Ci to zadanie bedą fotografie drzew oraz ich kora.
Drzewo obejmujące ok. 100 gatunków, występujące głównie w strefie umiarkowanej półkuli
północnej, choć niektóre gatunki sięgają
w obszary tropikalne.
Zawsze zielone, szpilki zebrane w pęczki po 2, 3
lub 5. Szyszki bardzo zróżnicowane co do
wielkości (do 50 cm długości) i kształtu.
W Polsce rosną 4 gatunki: w górach kosodrzewina, limba i błotna, na niżu zaś zwyczajna
będąca najważniejszym drzewem użytkowym.
Najstarszym drzewem świata jest kolczasta
zwana również karłowatą (Pinus aristata)
występująca w Górach Białych w południowo-wschodniej części USA, wiek niektórych
osobników określono na ponad 4500 lat.
Drzewo z rodziny sosnowatych, obejmującej
ok. 50 gatunków zimozielonych drzew
rosnących na półkuli północnej. Charakterystyczne są szyszki żeńskie stojące pionowo na
górnych gałęziach i rozsypujące się po
dojrzeniu. Szpilki płaskie, z dwoma jasnymi
paskami na spodniej stronie. Drewno jasne,
lekkie, bezżywiczne, używane w stolarstwie
i w budownictwie. W Polsce występuje
pospolita, wysokość do 50 m, średnica pnia do
2 m, żyje do 500 lat, tworzy drzewostany
z bukiem lub świerkiem w górach i sąsiednich
wyżynach. Wiele gatunków uprawianych jako
rośliny ozdobne, a także wprowadzane do
lasów jako drzewa dostarczające cennego
drewna.
Drzewo z rodziny sosnowatych, ok. 20 gatunków drzew zrzucających szpilki na zimę,
występujących w strefie chłodnej i umiarkowanej półkuli północnej. Różne gatunki są
bardzo odporne na niekorzystne warunki
siedliskowe, niektóre sięgają bardzo daleko na
północ, tworząc polarną granicę lasu lub
w górach formują górną granicę lasu, np.
w Alpach. Dostarcza cennego drewna, bardzo
odpornego i trwałego, stosowanego w budownictwie i stolarstwie. W Polsce 2 gatunki:
rosnący na niżu, oraz drugi gatunek niekiedy
występujący dziko w Tatrach, natomiast
powszechnie sadzony w lasach.
Drzewo z rodziny sosnowatych, obejmującej
ok. 50 gatunków, występujących na obszarach
umiarkowanych i chłodnych półkuli północnej.
Wysokie drzewa szpilkowe o regularnej,
stożkowej koronie, szpilki ustawione spiralnie,
szyszki cylindryczne, zwisające. Drewno
miękkie, lekkie, elastyczne, cenione i powszechnie używane. W Polsce rośnie tylko jeden
gatunek występujący w górach i w północno-wschodniej części kraju, także często sadzony.
Występuje również od Półwyspu Skandynawskiego, aż po Morze Ochockie, w górach
Półwyspu Bałkańskiego, w tajdze amerykańskiej, w Górach Skalistych, w zachodniej
Kanadzie, w Kolumbii Brytyjskiej.
Zintegrowany Szlak Turystyczny Powiatu Polickiego
Etap II
Odcinek Pargowo – Moczyły – Siadło Górne
LEGENDA
Tereny LP
Kurów
Tereny zabudowane
Smolęcin
Rzeki, zbiorniki wodne
Punkt edukacji, miejsce
odpoczynku, koniowiązy
Siadło Dolne
Siadło Górne 4
1
Ruiny kościoła w Pargowie
2
Miejsce po grodzisku
3
Ruiny kościoła w Moczyłach
4
Lapidarium w Siadle Górnym
Kołbaskowo
Drogi
Moczyły
3
Kamieniec
Ścieżka rowerowa
Odra/Oder
W tym miejscu Szlak Bielika
oraz konny biegną równolegle,
poruszamy się lewą stroną,
udostępnionym do przejazdu
pasem
2
W tych miejsach Szlak Bielika oraz
konny biegną równolegle drogą
publiczną - zachowujemy
szczególną ostrożność
Czepino
Odra
Wsc
hodn
ia
dnia
acho
aZ
1
Pargowo
Odr
Niem
cy/D
euts
Pols
chla
ka/P
nd
olen
Ścieżka konna
Rezerwat przyrody
„Wąwozy Kamienickie”
Rezerwat przyrody
„Wzgórze Widokowe
nad Międzyodrzem”
Starostwo Powiatowe w Policach
ul. Tanowska 8, 72-010 Police
tel. +48 91 432 81 00, faks: +48 91 317 89 00
www.policki.pl