Epidemiologia upośledzenia umysłowego. Wskaźniki i

Epidemiologia upośledzenia
umysłowego.
Opracowała: Monika Haligowska
Epidemiologia upośledzenia umysłowego.
Wskaźniki i ich rodzaje uwzględnione w badaniach
epidemiologicznych. Dane epidemiologiczne
a planowanie służb na rzecz opieki i rewalidacji
upośledzonych umysłowo.
• Upośledzenie umysłowe z epidemiologicznego punktu
widzenia jest najliczniejszą przyczyną
niepełnosprawności dzieci i młodzieży.
Dotyczy ono 60-70% ogółu niepełnosprawnych osób
w Polsce.
• Osoby upośledzone umysłowo stanowią od 1 do 3
procent ogólnej populacji.
Rozpowszechnienie upośledzenia umysłowego
STOPIEŃ UPOŚLEDZENIA
WARTOŚĆ ILORAZU
INTELIGENCJI
(wg Wechslera)
WYSTĘPOWANIE
W POPULACJI U.U.
Lekki
55 - 69
80 %
Umiarkowany
40 - 54
12 %
Znaczny
25 - 39
7%
Głęboki
0 - 24
mniej niż 1 %
Epidemiologia upośledzenia umysłowego jest dziedziną
wiedzy , która zajmuje się badaniem rozpowszechnienia
w populacji różnego rodzaju zaburzeń i czynników,
które decydują o tym rozpowszechnieniu.
Posługuje się 2 wskaźnikami :
1) Zapadalność – określa liczbę nowych przypadków danego
zaburzenia występujących w populacjach
w ciągu roku.
2) Rozpowszechnienie – określa liczbę wszystkich
przypadków danego zjawiska występujących
w określonej jednostce czasu bądź w danym momencie.
• Wszystkie wskaźniki wyraża się w stosunku do liczby
populacji np. na 1 tysiąc mieszkańców.
• Najczęściej stosowany wskaźnik w odniesieniu
do upośledzenia umysłowego, to wskaźnik
rozpowszechnienia.
• Wskaźniki epidemiologiczne upośledzenia umysłowego
zależą od bardzo wielu czynników, m.in. od przyjętej definicji
upośledzenia.
• Innym źródłem zmienności w badaniach epidemiologicznych
jest różnica stosowanych metod.
• Wskaźnik rozpowszechnienia zależy od czynników
natury biologicznej i społecznej.
Czynniki biologiczne :
- stan zaspokojenia potrzeb biologicznych człowieka;
• im lepszy stan zaspokojenia potrzeb biologicznych,
tym mniej zaburzeń.
Czynniki społeczne:
- problem tolerancji społecznej w stosunku
do upośledzenia umysłowego jako zjawiska i osób
dotkniętych tym z zjawiskiem.
• Na przykładzie osób z upośledzeniem w stopniu lekkim.
Zapadalność nie zależy od płci.
W szkołach masowych:
- chłopcy -51,7%,
- dziewczynki-48,3%,
na poziomie urodzeń jest lekka przewaga chłopców,
ale potem to się wyrównuje.
W szkołach specjalnych:
- chłopców – 62,9%,
- dziewczynek 37,1 %.
ogromne zróżnicowanie.
• Na poziomie zapadalności nie ma różnic, ale w rozpowszechnieniu są.
PARADOKS DOTYCZĄCY UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO
Polega on na tym, że w większości społeczeństw wskaźnik
rozpowszechnienia upośledzenia umysłowego dzieci
w wieku obowiązku szkolnego wynosi 2-3%, jeśli natomiast
badać ten wskaźnik
w całej populacji, uzyskuje się wynik około 1%.
Ta rozbieżność wskaźników związana jest z faktem,
że większość lekko upośledzonych umysłowo,
którzy w szkole mają trudności z opanowaniem programu
normalnego i mogą wymagać szkolenia specjalnego,
po osiągnięciu dojrzałości mogą funkcjonować
na poziomie pogranicza upośledzenia w stopniu lekkim
i normy i „wtapiać się” w populację generalną.
(Kostrzewski, Wald, 1981; Gustavsson, 1997; Kościelska, 2000; Wyczesany 2002)
LITERATURA:
A. Gustavsson (red.) (1997). Upośledzenie w społecznym zwierciadle. Warszawa
Wyd. Żak.
J. Kostrzewski, I. Wald (1981). Podstawowe wiadomości o upośledzeniu umysłowym
w: K. Kirejczyk (red.). Upośledzenie umysłowe. Pedagogika. Warszawa PWN.
M. Kościelska (2000). Oblicza upośledzenia. Warszawa PWN.
J. Wyczesany ( 2002). Pedagogika upośledzonych umysłowo. Wybrane zagadnienia.
Kraków Impuls.