Polska w procesie integracji europejskiej

Polska w procesie
integracji europejskiej:
dekada doœwiadczeľ (2004-2014)
Uniwersytet Warszawski
Wydziaâ Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Polska w procesie
integracji europejskiej:
dekada doœwiadczeľ (2004-2014)
Redakcja naukowa
Konstanty Adam Wojtaszczyk
Maâgorzata Mizerska-Wrotkowska
Wojciech Jakubowski
Warszawa 2014
Recenzja
prof. dr hab. Teresa Łoś-Nowak (UWr)
prof. dr hab. Arkadiusz Żukowski (UWM)
Redakcja i korekta
dr Wojciech Wrotkowski
Projekt okładki
Paulina Popławska
© Copyright by Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2014
Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości bądź części niniejszej
publikacji, niezależnie od zastosowanej techniki reprodukcji (drukarskiej, fotograficznej,
komputerowej i in.), wymaga pisemnej zgody Autora i Wydawcy.
Publikacja finansowana ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych
ISBN: 978-83-63183-70-7
Arkuszy wydawniczych: 18
Wydawca:
Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Uniwersytet Warszawski
ul. Krakowskie Przedmieście 3
00–927 Warszawa
tel./fax (48–22) 55 22 952
www.wydawnictwo.wdinp.uw.edu.pl
Skład i łamanie, druk i oprawa: Zakład Graficzny UW. Zam. 846/2014
Spis treści
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
DZIAŁ I:
10-lecie członkostwa Polski w Unii Europejskiej
Rozdział 1: Zbigniew Czachór – Polska w Unii Europejskiej: między
uniwersalizmem a partykularyzmem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
Rozdział 2: Józef M. Fiszer – Suwerenność Polski po dziesięciu latach
członkostwa w Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29
Rozdział 3: Dariusz Niedźwiedzki – Polacy i Europejczycy: zmiany dystansu
społecznego w procesie integracji europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
61
DZIAŁ II:
Sytuacja w Unii Europejskiej i perspektywy jej rozwoju:
aspekty wewnętrzne
Rozdział 4: Wiesław Bokajło – Federacyjne projekty ustrojowe dla Wspólnoty
Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
85
Rozdział 5: Janusz Ruszkowski – Przyczyny ponadnarodowej aktywności
Rady Unii Europejskiej: próba teoretycznego wyjaśnienia paradoksu . . . . . . . . . .
111
Rozdział 6: Konstanty Adam Wojtaszczyk – Problemy rozwoju integracji
europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Rozdział 7: Jacek Czaputowicz – Demokracja a suwerenność w Unii
Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
DZIAŁ III:
Sytuacja w Unii Europejskiej i perspektywy jej rozwoju:
aspekty zewnętrzne
Rozdział 8: Dariusz Milczarek, Kamil Zajączkowski – Unia Europejska
we współczesnym świecie: olbrzym gospodarczy, polityczny karzeł?. . . . . . . . . . . . 167
6
Spis treści
Rozdział 9: Ewa Latoszek, Magdalena Proczek – Polityka współpracy
rozwojowej Unii Europejskiej po 1 maja 2004: rola Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
Rozdział 10: Radosław Zenderowski, Monika Trojanowska-Strzęboszewska –
Granice i pogranicza (w) Unii Europejskiej: ewolucja funkcji oraz znaczeń . . . . 229
Rozdział 11: Stanisław Konopacki – Partnerstwo Wschodnie po szczycie
w Wilnie w 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
Rozdział 12: Józef Tymanowski – Ukraina w polityce Unii Europejskiej . . . . . . . 269
Noty o autorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
Wstęp
10-lecie członkostwa Polski w Unii Europejskiej jest niewątpliwie rocznicą zachęcającą do refleksyjnego spojrzenia na miniony okres. Ocena
powinna dotyczyć zarówno pozycji Polski w strukturach unijnych, jak
i rozwoju UE w wymiarach: wewnętrznym i zewnętrznym oraz wpływu
Polski na ten rozwój.
Przedmiotowa problematyka stała się motywem przewodnim I Ogólnopolskiego Kongresu Europeistyki, który odbył się w Warszawie w dniach
18-20 września 2014 roku pod patronatem honorowym Jego Ekscelencji
Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. Ze strony Uniwersytetu
Warszawskiego patronował Kongresowi Jego Magnificencja Rektor prof. dr
hab. Marcin Pałys jako Przewodniczący Komitetu Honorowego. Kongres
zgromadził kilkuset uczestników: europeistów, politologów, przedstawicieli stosunków międzynarodowych, nauk ekonomicznych, socjologów,
kulturoznawców, psychologów i prawników zarówno z kraju, jak i z zagranicy. W konsekwencji, występujący paneliści zapewnili interdyscyplinarny
wymiar prezentacji badań europejskich, które ze swej istoty nie mieszczą
się w przedmiocie badań jednej dyscypliny.
Prezentowana publikacja zawiera artykuły uczonych, których głównym
lub jednym z głównych punktów zainteresowania jest problematyka integracji europejskiej. Została ona podzielona na trzy części: 10-lecie członkostwa
Polski w UE; sytuacja UE z perspektywy jej rozwoju: aspekty wewnętrzne;
sytuacja w UE i perspektywy jej rozwoju: aspekty zewnętrzne.
W pierwszej części podejmowane są kardynalne dla uczestnictwa Polski
w UE zagadnienia: polski wymiar członkostwa (Zbigniew Czachór), członkostwo z perspektywy suwerenności (Józef M. Fiszer); dystans społeczny
w procesie integracji europejskiej (Dariusz Niedźwiecki).
W części drugiej prezentowane są zagadnienia wewnętrzne rozwoju
integracji europejskiej: zagadnienia ustrojowe – federacyjna perspektywa
UE (Wiesław Bokajło); ponadnarodowa aktywność Rady UE (Janusz
Ruszkowski); demokracja a suwerenność w UE (Jacek Czaputowicz); bariery
w rozwoju UE (Konstanty A. Wojtaszczyk).
8
Wstęp
Trzecia część obejmuje charakterystykę pozycji UE w stosunkach międzynarodowych (Dariusz Milczarek, Kamil Zajączkowski); wybrane polityki zewnętrzne (Ewa Latoszek, Magdalena Proczek); politykę wschodnią UE (Stanisław Konopacki, Józef Tymanowski), a ponadto kwestię
granic w UE (Radosław Zenderowski, Monika Trojanowska-Strzęboszewska).
Inicjatorem I Ogólnopolskiego Kongresu Europeistyki pt. „Polska w procesie integracji europejskiej – dekada doświadczeń” był Instytut Europeistyki
Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Współorganizatorami Kongresu byli: Centrum Europejskie Uniwersytetu
Warszawskiego, Instytut Europeistyki Katolickiego Uniwersytetu
Lubelskiego, Instytut Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytut
Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego, Instytut Politologii
Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Katedra Studiów
Europejskich Uniwersytetu Wrocławskiego, Katedra Unii Europejskiej im.
J. Monneta Szkoły Głównej Handlowej, Wydział Dziennikarstwa i Nauk
Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Wydział Nauk Politycznych
i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
Wydział Politologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,
Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu
Łódzkiego, Zakład Europeistyki Instytutu Studiów Politycznych Polskiej
Akademii Nauk.
Radę Programową Kongresu tworzyli: Prof. dr hab. Konstanty Adam
Wojtaszczyk – Przewodniczący Rady Programowej Kongresu; Instytut
Europeistyki, Uniwersytet Warszawski; Prof. dr hab. Janusz Adamowski
– Dziekan Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu
Warszawskiego; Prof. dr hab. Wiesław Bokajło – Katedra Studiów
Europejskich, Uniwersytet Wrocławski; Prof. UAM dr hab. Zbigniew
Czachór – Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet im.
Adama Mickiewicza w Poznaniu; Prof. dr hab. Józef Fiszer – Instytut
Studiów Politycznych, Polska Akademia Nauk; Prof. UW dr hab. Wojciech
Jakubowski – Prodziekan Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Uniwersytetu Warszawskiego; Prof. UŁ dr hab. Stanisław Konopacki
– Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych, Uniwersytet
Łódzki; Prof. dr hab. Artur Kuś – Instytut Europeistyki, Katolicki
Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II; Prof. dr hab. Ewa Latoszek – Katedra
Unii Europejskiej im. J. Monneta, Szkoła Główna Handlowa; Prof. dr
hab. Zdzisław Mach – Instytut Europeistyki, Uniwersytet Jagielloński;
Prof. UW dr hab. Dariusz Milczarek – Centrum Europejskie, Uniwersytet
Warszawski; Dr hab. Dariusz Niedźwiedzki – Instytut Europeistyki,
Wstęp
9
Uniwersytet Jagielloński; Prof. dr hab. Artur Nowak-Far – Katedra Prawa
Europejskiego, Szkoła Główna Handlowa, Instytut Europeistyki, Uniwersytet
Warszawski; Prof. dr hab. Marek Pietraś – Wydział Politologii, Uniwersytet
Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie; Prof. dr hab. Janusz Ruszkowski –
Instytut Politologii i Europeistyki, Uniwersytet Szczeciński; Dr hab. Józef
Tymanowski – Instytut Europeistyki, Uniwersytet Warszawski; Prof. dr
hab. Radosław Zenderowski – Instytut Politologii, Uniwersytet Kardynała
Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
W skład Komitetu Honorowego Kongresu weszli: Lech Wałęsa – Laureat
Pokojowej Nagrody Nobla, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 19901995; Prof. dr hab. Jerzy Buzek – Premier Rzeczypospolitej Polskiej w latach
1997-2001, Przewodniczący Parlamentu Europejskiego w latach 2009-2012;
poseł do Parlamentu Europejskiego, Prof. dr hab. Lena Kolarska-Bobińska –
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rzeczypospolitej Polskiej; Radosław
Sikorski – Minister Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej;
Dr Marek Sawicki – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rzeczypospolitej
Polskiej; Dr Mikołaj Dowgielewicz – Wicegubernator Banku Rozwoju
Rady Europy; Dr Ewa Synowiec – Dyrektor Przedstawicielstwa Komisji
Europejskiej w Polsce; Prof. dr hab. Danuta Hübner – Komisarz ds. Polityki
Regionalnej w latach 2004-2009, Poseł do Parlamentu Europejskiego;
Dr Janusz Lewandowski – Komisarz Unii Europejskiej ds. budżetu
i programowania finansowego w latach 2010-2014, Poseł do Parlamentu
Europejskiego; Agnieszka Pomaska – Poseł na Sejm Rzeczypospolitej
Polskiej, Przewodnicząca Komisji do spraw Unii Europejskiej Sejmu RP;
Prof. dr hab. Hanna Gronkiewicz-Waltz – Prezydent Miasta Stołecznego
Warszawy; Anna Radwan – Prezes Polskiej Fundacji im. Roberta
Schumana; Dr Christian Schmitz – Dyrektor Fundacji Konrada Adenauera
w Polsce.
Komitet Organizacyjny Kongresu tworzyli: Prof. dr hab. Konstanty Adam
Wojtaszczyk – Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego; Dr hab. Józef
Tymanowski – Wiceprzewodniczący Komitetu Organizacyjnego; Dr Justyna
Miecznikowska, Mgr Paweł Stawarz – Sekretarze Komitetu Organizacyjnego;
Dr Kamil Ławniczak, Dr Małgorzata Mizerska-Wrotkowska, Dr Jadwiga Nadolska, Dr Jolanta Szymańska, Dr Łukasz Zamęcki, Mgr Ewa
Ciesielska, Mgr Anna Olejniczak, Mgr Aleksandra Daniluk, Mgr Julita
Karwacka, Mgr Marta Rojewska, Mgr Małgorzata Smutek.
Organizatorzy Kongresu wyrażają podziękowania Jego Magnificencji
Rektorowi Uniwersytetu Warszawskiego prof. dr hab. Marcinowi
Pałysowi oraz Dziekanowi Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Uniwersytetu Warszawskiego za okazaną życzliwość i pomoc.
10
Wstęp
Mamy nadzieję, że publikacja kongresowa stanie się przyczynkiem do
prowadzonej już dyskusji o integracji europejskiej i miejscu, jakie zajmuje
w niej Polska.
prof. dr hab. Konstanty Adam Wojtaszczyk
Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego
I Ogólnopolskiego Kongresu Europeistyki
Noty o autorach
Wiesław Bokajło – prof. dr hab. Kierownik Katedry Studiów Europejskich
na Uniwersytecie Wrocławskim, profesor w Wyższej Szkole Bankowej we
Wrocławiu. Jego badania naukowe koncentrują się na historii doktryn polityczno-prawno-ekonomicznych, historii integracji europejskiej, teorii demokracji i społeczeństwa obywatelskiego, teorii kultury politycznej, teorii integracji, w szczególności teorii federalizmu, metodologii i metodach europeistyki,
niemcoznawstwie. Wypromował 18 doktorów. Członek kolegiów redakcyjnych pięciu czasopism naukowych. Przewodniczący Rady Programowej wrocławskiego „Rocznika Europeistycznego”, Przewodniczący Rady Naukowej
Polskiego Towarzystwa Studiów Europejskich, Przewodniczący Zachodniego
Oddziału Polskiego Towarzystwa Studiów Europejskich, Członek korespondent Europäische Zentrum für Federalismus Forschung oraz Internationale
Erich-Fromm-Gesellschaft (Tybinga), Vice-Prezes Towarzystwa Badań nad
Psychoanalizą (Wrocław); w latach 1998-2001 członek International Research
Team (wyłonionego z Europäische Zentrum für Federalismus Forschung
przez European Association of Research on Federalism) dla wsparcia działalności COR/CEEC-Cyprus Liaison Group (EU Committee of the Regions);
współautor raportu przekazanego Komisji Europejskiej przed rozszerzeniem
UE o kraje środkowo-europejskie.
Zbigniew Czachór – dr hab., prof. UAM; politolog i prawnik. Specjalizuje
się w prawie UE, prawie międzynarodowym publicznym oraz międzynarodowych (europejskich) stosunkach politycznych. Kierownik Zakładu Badań
nad Integracją Europejską Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa
UAM w Poznaniu. Wiceprzewodniczący Polskiego Towarzystwa Studiów
Europejskich, Stały Doradcy Komisji do Spraw Unii Europejskiej Sejmu RP,
Przewodniczący Rady Programowej Ośrodka Badań i Edukacji Europejskiej.
Jacek Czaputowicz – dr. hab., profesor nadzwyczajny Uniwersytetu
Warszawskiego, kierownik Zakładu Metodologii Badań Europejskich
w Instytucie Europeistyki, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
286
Noty o autorach
UW. W latach: 2008-2012 Dyrektor Krajowej Szkoły Administracji
Publicznej; 2004-2010 Zastępca Przewodniczącego Rady Administracyjnej
Europejskiego Instytutu Administracji Publicznejw Maastricht; 20062008 Dyrektor Departamentu Strategii i Planowania Polityki Zagranicznej
w MSZ. Autor monografii: Suwerenność, PISM 2013; Bezpieczeństwo międzynarodowe. Współczesne koncepcje, PWN 2012; Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja, PWN 2008. Redaktor naukowy:
Studia europejskie. Wyzwania interdyscyplinarności, WDiNP UW 2014;
Polityka zagraniczna Polski. Unia Europejska. Stany Zjednoczone. Sąsiedzi,
PISM 2008; Administracja publiczna. Wyzwania w dobie integracji europejskiej, PWN 2008; Integracja europejska. Implikacje dla Polski, WAM 1999.
Józef M. Fiszer – prof. dr hab.; historyk, politolog, niemcoznawca.
Kierownik Zakładu Europeistyki Instytutu Studiów Politycznych PAN;
sekretarz, wiceprzewodniczący Rady Naukowej ISP PAN; członek Komitetu
Nauk Politycznych PAN (od 1993); sekretarz naukowy KNP PAN (19932009); wiceprzewodniczący KNP PAN (2001-2012); członek Komitetu
Narodowego ds. Współpracy z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Nauk
Politycznych (IPSA) – The Polish National Commitee for Cooperation with the
International Political Science Association (2001-2012); ekspert Państwowej
Komisji Akredytacyjnej; członek zespołu ekspertów Euro Team, powołanego
przez Komisję Europejską (od 2010); kierownik Katedry Międzynarodowych
Stosunków Politycznych Uczelni Łazarskiego w Warszawie.
Autor i redaktor naukowy ponad 350 prac naukowych z zakresu historii i współczesnych stosunków międzynarodowych oraz poświęconych
polityce zagranicznej Polski, stosunkom polsko-niemieckim i UE, m.in.:
System euroatlantycki przed i po zakończeniu zimnej wojny. Istota, cele
i zadania oraz rola w budowie nowego ładu globalnego, 2013; Prezydencja
Polski w Radzie Unii Europejskiej, 2012; Europejska Polityka Sąsiedztwa
Unii Europejskiej, 2012; Bilans pierwszych lat członkostwa Polski w Unii
Europejskiej, 2011; Parlament Europejski po Traktacie z Lizbony. Polska
w Parlamencie Europejskim. Doświadczenia i nowe wyzwania, 2011; Polska
w Unii Europejskiej. Aspekty polityczne, międzynarodowe, społeczno-gospodarcze i wojskowe, 2009; Unia Europejska a Polska – dziś i jutro, 2004;
Republika Federalna Niemiec, 1994; Geneza i rozwój NRD w latach 19491961, 1992.
Redaktor naczelny „Myśli Ekonomicznej i Politycznej”. Członek wielu rad
redakcyjnych i naukowych w kraju i zagranicą.
Wojciech Jakubowski – dr hab., prof. UW, politolog. Od 2008 r. prodziekan WDiNP UW ds. badań naukowych i współpracy z zagranicą,
Noty o autorach
287
kierownik Zakładu Najnowszej Historii Politycznej w Instytucie Nauk
Politycznych WDiNP UW. Profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Rzeczoznawca MEN. Redaktor Naczelny czasopisma „Społeczeństwo
i Polityka. Pismo edukacyjne”. Jego zainteresowania badawcze koncentrują
się na ewolucji administracji Kościoła Rzymskokatolickiego oraz instytucjach
politycznych Miasta Państwa Watykańskiego. Ostatnie publikacje: Historia do
1918 roku. Perspektywa kulturowo-cywilizacyjna (wraz z M. Włodarczykiem
i B. Zduniukiem), 2014; Zwrot polityczny ’48. Między polską drogą a projektem
uniwersalnym (cz. I – redakcja wraz z M. Jabłonowskim i T. Krawczakiem),
2013; Nauki o polityce. Zarys koncepcji dyscypliny (wraz z Ł. Zamęckim
i P. Załęskim), 2013; Wakans Stolicy Apostolskiej w 2013 roku. Wybrane
zagadnienia ustrojowo-historyczne, 2013; Konstytucyjne organy władzy RP
w latach 1989-2011 na tle polskich tradycji ustrojowych XIX i XX w. (wraz
z T. Słomką), 2012; Nowe spojrzenia w naukach o polityce (t. I – redakcja wraz z A. Dąbrowskim i M. Krzysztoszkiem; t. II – redakcja wraz
z A. Krawczyk i J. Szczepańskim), 2012; Europeistyka. Podręcznik akademicki (t. 1-2 – redakcja wraz z K.A. Wojtaszczykiem), 2012; Organizacja
Kościoła Rzymskokatolickiego na ziemiach polskich od X wieku do XXI wieku.
Informatorium historyczne (wspólnie z bp. Markiem Solarczykiem), 2011.
Stanisław Konopacki - dr. hab., profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie
Łódzkim, Kierownik katedry Europeistyki na UKSW w Warszawie. Absolwent chemii, filozofii i podyplomowych studiów europejskiej na UŁ.
Przebywał na stażach i stypendiach w zakresie integracji europejskiej
w Sienie, Hull, Canterbury, Dublinie, Rennes I, London Metropolitan
University. Wielokrotny beneficjent programów Komisji Europejskiej.
Aktualnie Jean Monnet Chair.
Autor książek: Polska w dryfującej Europie, Toruń 2011; The End of Europe.
Is the European Union Capable for Further Enlargement?, Florence-Natolin
2007; Obywatelstwo europejskie w kontekście członkostwa Polski w Unii
Europejskiej, Łódź 2005; Integracja Europy w dobie postmodernizmu, Poznań
1998. Współautor: Changing Europe, Ney York-London 2002; National and
Ethnic Identity in the European Context, Łódź 2001. Członek towarzystw
naukowych: Polish European Community Studies Assocoation (PECSA),
University Association for Contemporary Studies (UACES), European Union
Studies Association-USA (EUSA), International Political Studies Association
(IPSA), PAN.
Ewa Latoszek – prof. dr hab.; profesor zwyczajny SGH w Kolegium
Ekonomiczno-Społecznym SGH; kierownik Katedry Unii Europejskiej
im. Jean Monnet; profesor na Politechnice Warszawskiej i w Kolegium
288
Noty o autorach
Nauk Ekonomicznych i Społecznych. Główne obszary zainteresowań i prac
badawczych: organizacje międzynarodowe i ich miejsce w świecie, integracja europejska, wspólne polityki UE, Polska w UE.
Koordynowała szereg projektów badawczych (krajowych i międzynarodowych), m.in.: Jean Monnet Modules, projekt EUintegRATIO w ramach
7. Programu Ramowego Komisji Europejskiej. Od maja 2013 kieruje 11-osobowym zespołem w ramach projektu finansowanego przez NCN oraz dwoma
projektami Jean Monnet, realizowanymi przez zespół składający się z członków Polish European Community Studies Association (organizacji pozarządowej, należącej do międzynarodowej sieci European Community Studies
Association). Była inicjatorką współpracy SGH z firmą Ernst & Young w realizacji wspólnych programów dydaktycznych w Polsce oraz jednym z założycieli ścieżki nauczania w języku angielskim na SGH z zakresu „Zarządzanie
finansami w biznesie”, mającej akredytację międzynarodową ACCA.
Pełniła m.in. funkcje: Prodziekana w SGH, Prorektora w Szkole Wyższej im.
R. Kudlińskiego w Warszawie, Wiceprzewodniczącego Komitetu Sterującego
Research Alliance for Development (utworzonego przy Banku Światowym).
Od wielu lat jest: Dyrektorem Studiów Podyplomowych, realizowanych we
współpracy SGH – Ernst & Young (kilkanaście edycji); Przewodniczącym
PECSA – Polskiego Stowarzyszenia Studiów Europejskich, należącego do
sieci ECSA. Jest członkiem wielu organizacji krajowych i międzynarodowych, a w latach 2007-2010 była członkiem Komitetu Nauk Ekonomicznych
PAN. Wielokrotnie nagradzana przez Rektora SGH nagrodami I stopnia.
Za wybitne osiągnięcia naukowe i dydaktyczne otrzymała Brązowy Krzyż
Zasługi, Medal Edukacji Narodowej i Nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa
Wyższego I stopnia. W roku 2013 otrzymała Jean Monnet Chair i została
powołana przez Komisję Europejską na eksperta Advisory Group w ramach
obszaru SC-6 w programie Horyzont 2020. W roku 2014 została ekspertem
horyzontalnej grupy eksperckiej Komisji Europejskiej: Ad Hoc Advisory
Group „Science with and for Society”.
Dariusz Milczarek – dr hab., prof. UW; absolwent Instytutu Nauk
Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego i Johns Hopkins School of
Advanced International Studies w Waszyngtonie; politolog specjalizujący
się w europeistyce. Główne zainteresowania badawcze: historia i polityczno-militarne aspekty integracji europejskiej; polityka zagraniczna i bezpieczeństwa UE; znaczenie UE w świecie. Wieloletni dyrektor Centrum
Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Koordynator i uczestnik licznych projektów badawczych.
Autor ponad stu publikacji naukowych, m.in.: Historia integracji europejskiej
w zarysie, 2013; Unia Europejska we współczesnym świecie, 2005; Pozycja
Noty o autorach
289
i rola Unii Europejskiej w stosunkach międzynarodowych. Wybrane aspekty
teoretyczne, 2003.
Współautor i redaktor wielu prac, m.in.: Introduction to European Studies.
A New Approach to Uniting Europe, 2013; Europeistyka w zarysie, 2006;
Integracja europejska. Wybrane problemy, 2003.
Małgorzata Mizerska-Wrotkowska – dr, absolwentka Instytutu Stosunków
Międzynarodowych UW (2004). Doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce (2007); adiunkt w Instytucie Europeistyki WDiNP
UW; stypendystka uniwersytetów w Hiszpanii, Szwecji, Meksyku i Japonii.
W ramach LLP Erasmus Programme Teaching Staff Mobility przeprowadziła
cykle wykładów na wielu europejskich uczelniach. Koordynuje i uczestniczy w licznych projektach badawczych o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Jest członkiem Rady Naukowej IE, opiekunem naukowym „Koła
Młodych Dyplomatów” (od 2014), członkiem uczelnianego oraz instytutowego Zespołu ds. Zapewnienia Jakości Kształcenia oraz członkiem redakcji „Przeglądu Europejskiego”. Należy do Polskiego Towarzystwa Studiów
Międzynarodowych i Polskiego Towarzystwa Studiów Europejskich.
Jest członkiem Komitetu Organizacyjnego I Ogólnopolskiego Kongresu
Europeistyki. Ostatnie publikacje: Poland and Spain in Contemporary World
(redakcja wraz z J.L. Orella Martínez), Madrid 2014; Poland and Spain: From
Political Transition to European Integration (redakcja wraz z J.Mª Reniu
Vilamala), Barcelona 2013; Spain and Poland: Elections, Political Parties and
Political Culture (redakcja wraz z J.Mª Reniu Vilamala), Barcelona 2013.
Dariusz Niedźwiedzki – dr hab., adiunkt w Instytucie Europeistyki
Uniwersytetu Jagiellońskiego, od 2012 dyrektor tego instytutu. Z wykształcenia socjolog i antropolog społeczny; prowadzi badania i analizy dotyczące
problemów konstruowania i rekonstruowania tożsamości społecznej, migracji, konfliktów etnicznych, społecznych i kulturowych zmian w integrującej
się Europie. Posiada szerokie doświadczenie badawcze i edukacyjne w zagranicznych uniwersytetach: Oxford University, Kent University, University
of Amsterdam, University of Leuven. Jego ostanie publikacje to m.in.:
European Identity of Polish Pendulum Migrants, [w:] M. Góra, Z. Mach,
K. Zielińska (red.), Collective Identity and Democracy in the Enlarging
Europe, 2012; Regional, Ethnic, European? Complex Identity Construction of
Silesians in the Context of Cultural Borderland, RECON Online Working
Paper 2011; Migracje i tożsamość. Od teorii do analizy przypadku, 2010.
Magdalena Proczek – dr, absolwentka Wydziału Handlu Zagranicznego
SGH oraz Podyplomowego Studium Doskonalenia Pedagogicznego
290
Noty o autorach
i studiów podyplomowych Ochrona własności intelektualnej na UMCS
w Lublinie. Zainteresowania badawcze obejmują studia nad procesem integracji międzynarodowej oraz działalnością organizacji międzynarodowych.
Pracownik dydaktyczny i naukowy, promotor ponad 130 prac dyplomowych.
Współautorka, autorka, współredaktor naukowy licznych publikacji, artykułów i recenzji, wykonawca Jean Monnet Permanent Course (1995-1998),
badań statutowych i własnych, z rezerwy Rektora, współwykonawca i sekretarz grantu Komitetu Badań Naukowych, MNiSW, Narodowego Centrum
Nauki. Uzyskała nagrodę zespołową I stopnia Rektora SGH za działalność dydaktyczną w latach 2002, 2004 i 2008, nagrodę zespołową MENiS
w 2004, nagrodę indywidualną II stopnia Rektora SGH za pracę doktorską
w 2005 r. Współzałożyciel i współopiekun SKN Organizacji międzynarodowych, członek Rady Naukowej Kolegium Gospodarki Światowej, a następnie
Kolegium Ekonomiczno-Społecznego, Polish European Community Studies
Association, Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, zespołów zajmujących
się przygotowywaniem i obsługą konferencji oraz seminariów krajowych
i międzynarodowych. Podjęła współpracę m.in.: z Bankiem Światowym,
UNDP, UNHCR, Amnesty International, Fundacją R. Schumana, Ambasadą
Stanów Zjednoczonych, KSAP, NBP, Instytutem Podstawowych Problemów
Techniki PAN.
Janusz Ruszkowski – prof. dr hab. w Instytucie Politologii i Europeistyki
Uniwersytetu Szczecińskiego. Politolog, Jean Monnet Professor w Jean Monnet
Chair on Eastern Dimension of the EU oraz Jean Monnet Centre of Excellence
na Uniwersytecie Szczecińskim. Wykładał gościnnie na Uniwersytecie
w Stuttgarcie (1995), Uniwersytecie w Catanii (1997, 2000), Uniwersytecie
Konya (2006) oraz Uniwersytecie w Ołomuńcu (2007). Autor ponad 200 publikacji naukowych, w tym m.in.: Multi-level Governance w Unii Europejskiej,
2013 (współredakcja); Teorie w studiach europejskich. W kierunku nowej
agendy badawczej, 2012 (współredakcja); Ponadnarodowość w systemie politycznym Unii Europejskiej, 2010; Parlament Europejski. Dynamika instytucjonalna i kompetencyjna, 2010; Wstęp do studiów europejskich. Zagadnienia
teoretyczne i metodologiczne, 2007; Euro. Wspólna waluta zjednoczonej
Europy, 2003 (wspólnie z M. Żurkiem); Leksykon Integracji Europejskiej
(cztery wydania: 1998, 2000, 2003, 2004, wspólnie z E. Górnicz, M. Żurkiem).
Członek stowarzyszeń międzynarodowych: Jean Monnet Community (JMC),
European Community Studies Association (ECSA) oraz European Political
Science Network Association (Eps-Net).
Monika Trojanowska-Strzęboszewska – dr, kierownik Zakładu Studiów
Europejskich Instytutu Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyń-
Noty o autorach
291
skiego w Warszawie, doktor nauk humanistycznych w dziedzinie nauk
o polityce; członkini Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Studiów
Europejskich. Absolwentka Szkoły Nauk Społecznych (studia doktoranckie) przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Autorka prac naukowych
poświęconych integracji europejskiej, w szczególności dotyczących problematyki granic UE, systemu Schengen i polityki imigracyjnej, m.in.: System
Schengen i imigracja z perspektywy Polski i Niemiec, 2014 (redakcja); Polska
w Unii Europejskiej. Sprawowanie prezydencji w Radzie 2013 (redakcja);
Prawo do udziału w wyborach lokalnych jako forma partycypacji politycznej
imigrantów. Polska na tle innych krajów europejskich, „Political Preferences.
Preferencje polityczne” 2013; Trzy oblicza unijnych granic. Polityka granic
zewnętrznych Unii Europejskiej, 2011.
Józef Tymanowski – dr hab. nauk humanistycznych w zakresie nauki o polityce, specjalność: bezpieczeństwo narodowe. Od 2010 do 2012 roku przewodniczący Komisji ds. Jakości Kształcenia w Katedrze Europeistyki. Uczestnik
programu badawczego „Wschodnia polityka Unii Europejskiej” (od 2010 r.).
Opiekun naukowy studenckiego Koła Młodych Dyplomatów (2011-2014).
Zatrudniony w Instytucie Europeistyki (od 2009 r.). Od października 2012 r.
kierownik Zakładu Europejskich Studiów Subregionalnych. Zainteresowania
badawcze: polityka bezpieczeństwa państw Europy Wschodniej, przemiany
systemowe państw Europy Wschodniej, polityka wschodnia UE, bezpieczeństwo międzynarodowe. Dydaktyka: Polska w procesie integracji europejskiej, systemy bezpieczeństwa państw, przemiany systemowe w Europie
Środkowej i Wschodniej, bezpieczeństwo międzynarodowe. Ważniejsze
publikacje: Ukraina między Wschodem a Zachodem, 2013; Republika Białoruś
między Wschodem a Zachodem, 2012 (w języku rosyjskim); Sąsiedzkie państwa wschodnie w polskiej polityce bezpieczeństwa, 2009; Federacja Rosyjska
w procesie demokratyzacji, 2011.
Konstanty Adam Wojtaszczyk – prof. dr hab., politolog, prawnik, Dyrektor
Instytutu Europeistyki Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2005-2008 sprawował funkcję
Prorektora Uniwersytetu Warszawskiego ds. studenckich. Kierował także
Zakładem Instytucji Europejskich w Instytucie Nauk Politycznych WDiNP
UW, a w latach 1998-2001 był dyrektorem tegoż instytutu. Obecnie redaktor
naczelny „Przeglądu Europejskiego”, przewodniczący Rady Programowej
Ośrodka Analiz Politologicznych UW oraz członek Rady Redakcyjnej
„Studia Politica Germanica”. Pełni różne funkcje poza Uniwersytetem
Warszawskim, m.in.: jest Przewodniczącym Komitetu Głównego Olimpiady
Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym (od 1992 r.); Prezydentem
292
Noty o autorach
Fundacji Europea, członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów,
członkiem Zespołu Ekspertów Narodowego Centrum Nauki, przewodniczącym Grupy Ekspertów na kierunku europeistyka Uczelnianej Komisji
Akredytacyjnej, redaktorem naukowym serii „Europeistyka” wydawnictwa
Poltext. Członek Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych, współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Studiów Europejskich, Grant Jean Monet Chair,
kierownik projektów badawczych finansowanych w ramach NCN. Redaktor
licznych publikacji z dziedziny europeistyki, m.in.:
Europeistyka. Podręcznik akademicki, t. 1-2, 2012 (redakcja wraz z W. Jakubowskim); Deficyt demokracji w Unii Europejskiej, 2012 (redakcja wraz
z J. Szymańską); Integracja europejska, 2011; Modernizacja Unii Europejskiej,
2011; Prezydencja w Radzie Unii Europejskiej. Słownik, 2011; Strategie rozwoju Unii Europejskiej, 2010 (redakcja wraz z J. Adamowskim); Prezydencja
w Radzie UE, 2010.
Kamil Zajączkowski – dr, absolwent Instytutu Stosunków Międzynarodowych
Uniwersytetu Warszawskiego, doktor nauk humanistycznych w zakresie
nauki o polityce, adiunkt w Centrum Europejskim UW. Członek Polskiego
Towarzystwa Studiów Międzynarodowych, Polskiego Towarzystwa Badań
Wspólnoty Europejskiej (PECSA) i Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego.
Laureat stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych
młodych naukowców (2013). Wykładowca na wielu uczelniach zagranicznych, europejskich i azjatyckich (m.in.: Xiamen University, Institut d’Études
Politiques de Paris). Zainteresowania naukowe: stosunki zewnętrzne UE,
pomoc rozwojowa i humanitarna, stosunki międzynarodowe w regionie
Afryki Subsaharyjskiej, relacje UE-Afryka. Autor artykułów poświęconych
tej tematyce. Współredaktor naukowy (z Dariuszem Milczarkiem i Arturem
Adamczykiem) książki: Introduction to European Studies: A New Approach
to Uniting Europe, 2013 oraz (z Arturem Adamczykiem) tomu Poland in the
European Union: Adjustment and Modernisation. Lessons for Ukraine, 2012.
Radosław Zenderowski – prof. dr hab., politolog i socjolog; kierownik
Katedry Stosunków Międzynarodowych i Studiów Europejskich Instytutu
Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie;
dyrektor Instytutu Politologii UKSW; profesor Górnośląskiej Wyższej
Szkoły Handlowej im. W. Korfantego w Katowicach; członek Rady
Naukowej Polskiego Towarzystwa Studiów Europejskich. Autor prac naukowych, poświęconych zagadnieniom tożsamości, nacjonalizmu oraz relacji między polityką i religią w Europie, m.in.: Kwestie narodowościowe
w Europie Środkowo-Wschodniej. Tom 1: Zagadnienia teoretyczne, 2014
(z J. Pieńkowskim); Religia a tożsamość narodowa i nacjonalizm w Europie
Noty o autorach
293
Środkowo-Wschodniej. Między etnicyzacją religii a sakralizacją etnosu
(narodu), 2011; Europa drogą Kościoła. Jan Paweł II o Europie i europejskości, 2002 (z S. Sowińskim); więcej na stronie www.zenderowski.republika.pl.