1 OCZEKIWANIA ŚRODOWISKA RYNKU NIERUCHOMOŚCI Z

Konferencja prasowa nt.: „Autostrady rozjechały rynek mieszkaniowy”
– 14 marca 2012 roku, Warszawa
OCZEKIWANIA ŚRODOWISKA RYNKU NIERUCHOMOŚCI
Z CZTERECH OBSZARÓW
I. Oczekiwanie zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych w Polsce
Organizacje
zrzeszające
pośredników
w
obrocie
nieruchomościami,
zarządców
nieruchomości oraz rzeczoznawców majątkowych, wyrażają głębokie zaniepokojenie
brakiem działań rządu na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych ludności w Polsce.
a) Po wygaszeniu Programu „Rodzina na Swoim”- nie zaproponowano innej formy finansowego
wsparcia młodych rodzin przy pozyskiwaniu pierwszego mieszkania. Nie ma już ulg
podatkowych realizujących ten cel, nie ma też żadnej formy dofinansowania zakupu
mieszkania mimo, że nadal mamy silnie rozwarte nożyce dochodów ludności i cen mieszkań.
b) Zlikwidowano też formy wspierania budownictwa
społecznego – a więc takiego, które
umożliwiało rodzinom średniozamożnym nabywanie praw do lokalu ze stosunkowo niską
partycypacją finansową. Zanikło społeczne budownictwo na wynajem, o umiarkowanych
czynszach opartych o koszty budowy i niskooprocentowane kredyty. Młodych ludzi, których
nie stać na własne mieszkanie, bowiem nie mają wystarczających, regularnych dochodów
wypchnięto na rynek najmu komercyjnego. Nie ma istotnych zachęt do odnowy i remontów
zniszczonych zasobów (brak ulg podatkowych i wycofanie się państwa z częściowych zwrotów
VAT na materiały budowlane). Budownictwo komunalne istnieje w śladowych ilościach, a
powszechny brak lokali socjalnych dla rodzin najbiedniejszych powoduje, że wielu właścicieli
nie może odzyskać swoich lokali, dopłacając do utrzymania rodzin nie wywiązujących się z
zobowiązań czynszowych.
c) Przepisy dotyczące najmu nie chronią dostatecznie praw właścicieli, te zaś które dotyczą
najmu okazjonalnego a więc chroniące w nieco większym stopniu prawa właścicieli nie są
wystarczająco
precyzyjne
i
wymagają
niezrozumiałych
dla
przeciętnego
obywatela
skomplikowanych procedur np. umowy najmu okazjonalnego muszą być rejestrowane w
Urzędach Skarbowych, choć są to umowy co do zasady krótkoterminowe. Taka sytuacja
sprawia, że rząd sam spycha rynek najmu w szarą strefę ograniczając wpływy podatku
dochodowego od najmu.
1
Konferencja prasowa nt.: „Autostrady rozjechały rynek mieszkaniowy”
– 14 marca 2012 roku, Warszawa
d) Brakuje odważnego spojrzenia na problemy zadłużenia hipotecznego młodych rodzin
i programu pomocy dla nich w spłacie kredytów. Wielu młodych ludzi w przeszłości zaciągnęło
kredyty hipoteczne denominowane walutami obcymi, gdy złoty był znacznie mocniejszy niż
obecnie. Dziś, gdy nie są w stanie spłacać zadłużenia nawet zbywając lokal - pozostają z
wysokim długiem.
e) W większości gmin brak jest planów zagospodarowania przestrzennego – a przede wszystkim
zachęt do ich tworzenia i przeznaczania choćby gruntów z zasobów publicznych pod skromne
i najtańsze, ekonomiczne budownictwo jednorodzinne typu szeregowego na terenach
podmiejskich. W nowym budownictwie wielorodzinnym obserwujemy zwiększenie podaży
lokali przypominających lokale budowane w latach 60 a więc o małych metrażach, z ciemnymi
kuchniami – w budynkach stłoczonych na niewielkich działkach bez niezbędnej dla osiedli
infrastruktury. Jedynie takie lokale obecnie mieszczą się w granicach możliwości finansowych
młodych rodzin. Trudno liczyć, że na powierzchni do 50 mkw., w dwóch pomieszczeniach
młodzi ludzie zechcą mieć dwoje dzieci, zwłaszcza, że takie mieszkania muszą spłacać przez
25-30 lat. Brak polityki mieszkaniowej – naszym zdaniem – przyczyni się do pogarszania
sytuacji demograficznej kraju. Rozwarcie pomiędzy ceną mieszkań a dochodami ludności
skłania młode rodziny do kupowania najmniejszych i najtańszych mieszkań.
f)
W ostatnich latach priorytetem były inwestycje i infrastruktura dla imprez sportowych
–
brakuje zaś realnego i perspektywicznego planu dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego,
które uwzględniałoby nie tylko przyzwoitą powierzchnię mieszkania dla rodziny, ale i
odpowiednio zaplanowane osiedla z niezbędnymi inwestycjami w żłobki, przedszkola, szkoły,
przychodnie lekarskie, placówki dla młodzieży czy osób starszych. Brakuje też odpowiednio
przystosowanego budownictwa dla osób o różnych stopniach i rodzajach niepełnosprawności,
a także dla osób starszych, którym jest potrzebny pewien rodzaj „infrastruktury pomocy”.
Zwracamy uwagę na te sprawy ponieważ to profesjonaliści rynku nieruchomości mają
wiedzę czego dziś poszukuje się na rynku nieruchomości i na co społeczeństwo stać.
Niestety – z przykrością stwierdzamy, że mimo iż minęło 100 dni pracy rządu – o tych
problemach w ogóle się nie wspomina.
2
Konferencja prasowa nt.: „Autostrady rozjechały rynek mieszkaniowy”
– 14 marca 2012 roku, Warszawa
II. Oczekiwanie zapewnienia bezpieczeństwa na rynku nieruchomości
1. Rząd zaniechał realizacji art. 5 Konstytucji RP, który gwarantuje zapewnienie bezpieczeństwa
obywateli przez Rzeczpospolitą Polską.
2. Rząd demontuje zasady bezpiecznego użytkowania budynków zapisane w art. 5 i art. 61 Prawo
Budowlane.
3. Rząd
zaniechał
zapewnienia
efektywnego
użytkowania
budynków
poprzez
wstrzymanie
prywatyzacji gospodarowania zasobem budynków Skarbu Państwa i Samorządów terytorialnych.
4. Rząd doprowadził do postępującej degradacji technicznej budynków poprzez zaniechanie ulg
podatkowych w zakresie finansowania remontów budynków mieszkalnych doprowadzając do
katastrofalnego stanu tych budynków w szczególności budynków komunalnych i Skarbu Państwa.
5. Rząd praktycznie zniósł opiekę Straży Pożarnej w stosunku do budynków mieszkalnych.
Bezpieczeństwo rynku nieruchomości:
a) Bezpieczeństwo zarządzania nieruchomościami

Zarządca nieruchomości działa prewencyjnie zapobiegając katastrofom budowlanym

Bezpieczeństwo użytkowania budynków mieszkalnych i komercyjnych - przepisy ppoż, prawa
budowlanego i innych

Bezpieczeństwo inwestowania w nieruchomości

Bezpieczeństwo najmu lokali mieszkalnych, bezpieczeństwo lokatorów, bezpieczeństwo
właścicieli nieruchomości
b) Bezpieczeństwo w obrocie nieruchomościami
 Bezpieczeństwo prawne, bezpieczne transakcje, unikanie wad faktycznych i prawnych
 Jawność rejestrów dotyczących nieruchomości
 Bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami publicznymi
c) Bezpieczeństwo finansowe na rynku nieruchomości

Rachunek powierniczy

Gwarancje bankowe

Staranność właściwa dla wykonywanych zawodów na rynku nieruchomości
3
Konferencja prasowa nt.: „Autostrady rozjechały rynek mieszkaniowy”
– 14 marca 2012 roku, Warszawa
III. Konieczność usunięcia barier w budownictwie. Bariery rozwoju
budownictwa mieszkaniowego w Polsce:
a) Bariery systemowo-organizacyjne

brak miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

zbyt długi okres oczekiwania na uzyskanie pozwolenia na budowę (Polska na 164 miejscu
w rankingu 183 krajów)

opóźnienia
we
wdrażaniu
korzystnych
dla
rynku
nieruchomości
regulacji
unijnych
(nie zmniejszamy tym samym dystansu do najlepszych)

niski poziom czynszów w lokalach komunalnych powodujący ich dekapitalizację,

brak strategii mieszkalnictwa/polityki mieszkaniowej w gminach

niska efektywność i skuteczność rządowych programów polityki mieszkaniowej

planowane zniesienie licencji zarządcy i pośrednika w obrocie nieruchomościami

zaostrzenie przepisów dotyczących ochrony lokatorów, które przejawia się w milionowych
odszkodowaniach wypłacanych przez gminy za niedostarczenie lokali socjalnych

brak precyzyjnych corocznych danych dotyczących liczby gospodarstw domowych w Polsce
uniemożliwiający dokonanie oceny wysokości brakującej liczby lokali mieszkalnych.
b) Bariery związane z finansowaniem budownictwa mieszkaniowego

ograniczona dostępność kredytów hipotecznych – nowe rekomendacje bankowe

wygaszanie programu Rodzina na swoim

likwidacja Krajowego Funduszu Mieszkaniowego

narastające zadłużenie gmin - brak środków finansowych na realizację zadań w zakresie
mieszkalnictwa

brak środków finansowych na remont zdekapitalizowanej tkanki mieszkaniowej w gminach.
c) Bariery ekonomiczne

niski udział środków finansowych przeznaczanych w budżetach gmin na przygotowanie
terenów pod zabudowę, co ogranicza podaż terenów budowlanych

wzrost cen terenów budowlanych ograniczający skłonność do inwestowania

narastający deficyt mieszkań, w tym brak mieszkań komunalnych i socjalnych

proces starzenia się społeczeństwa/zmiany demograficzne

wysoka stopa bezrobocia

następujący proces ubożenia społeczeństwa
4

Konferencja prasowa nt.: „Autostrady rozjechały rynek mieszkaniowy”
– 14 marca 2012 roku, Warszawa
wzrastające koszty nośników energetycznych

wysokie ceny mieszkań nieadekwatne do przeciętnych wynagrodzeń gospodarstw domowych

wzrastające koszty utrzymania mieszkań i budynków wielorodzinnych

problem przeludnienia mieszkań

monopol dostawców mediów w kształtowaniu warunków umów.
d) Bariery techniczne

duży udział starych i zdekapitalizowanych budynków w całej strukturze polskiego budownictwa

brak systemowych rozwiązań związanych z remontami budynków (ulgi budowlane)

wysokie koszty związane z remontami i modernizacjami.
5
Konferencja prasowa nt.: „Autostrady rozjechały rynek mieszkaniowy”
– 14 marca 2012 roku, Warszawa
IV. Konkluzja
Oddzielenie spraw rynku nieruchomości od Ministerstwa Transportu i utworzenie
Ministerstwa Budownictwa. Wdrożenie systemu monitoringu rynku nieruchomości.
a) Istnienie hybrydy – Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej
zepchnęło potrzeby mieszkaniowe, inwestycyjne Polaków na dalszy plan. Potrzeby
te pozostają poza problemami związanymi z drogami i koleją. Rząd niewiele interesował się
problemami budownictwa i nieruchomości w poprzedniej kadencji, obecna kadencja przeniosła
te istotne zagadnienia do niebytu.
b) Oczekujemy
że
Rząd
zajmie
się
rzeczywistymi
barierami
rozwoju
rynku
nieruchomości i budownictwa. Żądamy odseparowania istotnych problemów budownictwa
od problemów transportu, postulujemy o powołanie oddzielnego Ministerstwa Budownictwa
z kompetentną osobą na czele.
c) Żądamy zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa dla konsumentów funkcjonujących
na rynku nieruchomości w szczególności poprzez zapewnienie obsługi tego rynku przez
wykwalifikowanych
specjalistów
pośredników,
zarządców
i
rzeczoznawców
stale
doskonalących swoje przygotowanie zawodowe.
d) Żądamy
natychmiastowego
powołania
organu
opiniodawczego
rynku
nieruchomości przewidzianego w ustawie o gospodarce nieruchomościami - Państwowej
Rady Nieruchomości.
e) Kto na tym skorzysta ?
6