docAlternatywny raport społeczny z realizacji w Polsce Konwencji o
download 
Reklamacja Transkrypt
Alternatywny raport społeczny z realizacji w Polsce Konwencji o
Nowy system wsparcia osób z niepełnosprawnościami i nowy system orzecznictwa na bazie postulatów ze Społecznego Raportu Alternatywnego z realizacji w Polsce Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami Wrocław, 7 czerwca 2016 r. Dolnośląski Konwent Regionalny II Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami Aleksander Waszkielewicz, Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego Art. 19 Konwencji. Niezależne życie i włączenie w lokalną społeczność • Prawo do życia w lokalnej społeczności. • Możliwość wyboru miejsca zamieszkania. • Szeroki zakres usług wspierających (społecznych) świadczonych w domu lub w społeczności lokalnej. • Usługi i urządzenia dla ogółu ludności dostępne dla osób z niepełnosprawnościami. Art. 26 Konwencji. Habilitacja i rehabilitacja • Usługi i programy wszechstronnej rehabilitacji, w tym w obszarze zdrowia, zatrudnienia, edukacji i usług społecznych. • Podstawa: wielodyscyplinarna ocenie indywidualnych potrzeb i potencjału. • Wsparcie udziału i włączenia w społeczność lokalną. • Dostępność urządzeń i technologii wspomagających . Art. 28 Konwencji. Odpowiednie warunki życia i ochrona socjalna • Prawo do stałego polepszania warunków życia. • Programy ograniczania ubóstwa. • Pomoc Państwa w pokrywaniu wydatków związanych z niepełnosprawnością. • Dostęp do społecznych programów mieszkaniowych (mieszkalnictwo chronione, wspomagane, komunalne). Obecny system wsparcia (1/3) • Brak polityki społecznej określającej, za co i za kogo państwo ponosi odpowiedzialność, jakie są główne jej cele oraz w jakich obszarach podejmuje się działania. • Podejście „resortowe”, brak koordynacji; niespójność, fragmentaryczność – „białe plamy”, nieefektywność wydatkowania. • Działania interwencyjne i czasami kompensacyjne, brak aktywizacyjnych i włączających. Obecny system wsparcia (2/3) • Założenie, że osoby z niepełnosprawnościami są niezdolne do pracy (rodem z XIX w.). • Pominięcie, że niepełnosprawność może oznaczać wyższe koszty funkcjonowania i potrzebę korzystania z usług społecznych. • Brak wsparcia dla wielu osób, które go szczególnie potrzebują. • Nieprzewidywalność orzecznictwa. • Nagradzanie bierności, karanie za aktywność. Obecny system wsparcia (3/3) • Wsparcie: świadczenia finansowe (~80%) i usługi społeczne (~20%). • Niedostępność usług społecznych (jak asystentów osobistych, tymczasowej opieki zastępczej, rodzinnych domów pomocy). • Instytucjonalizacja wsparcia (duże ośrodki, wsparcie poza rodziną) i jego szablonowość. • Nieefektywne instrumenty jak: warsztaty terapii zajęciowej czy turnusy rehabilitacyjne. • Ograniczenie roli Państwa (brak programowania, koordynacji, środków), przerzucenie zadań do organizacji. Efekty • Podtrzymywanie egzystencji zamiast gwarancji godnego, aktywnego i niezależnego życia; obywatele „drugiej kategorii”. • Wysokie transfery nie prowadzą do zasadniczej zmiany. • Zaspokajanie co najwyżej minimalnych potrzeb. • Demotywowanie do pracy (pułapka świadczeniowa), niski wskaźnik zatrudnienia (22% vs. 72%). • Promocja bierności, spychanie na margines, niska aktywność społeczna. • Ubóstwo. Wykluczenie społeczne. Społeczny Raport Alternatywny (SRA) z realizacji Konwencji w Polsce • Wszystkie 33 artykuły, tylko 60 stron. • 20 autorów. • 150 uczestników paneli eksperckich. • 150 uczestników regionalnych spotkań konsultacyjnych. • +60 organizacji popierających. Postulaty wynikające ze SRA Postulaty systemowe (1/4) Oparcie prawodawstwa o zasady godności, autonomii i niezależnego życia. Postulaty wynikające ze SRA Postulaty systemowe (2/4) Wypracowanie wspólnie ze środowiskiem strategii polityki społecznej wobec osób z niepełnosprawnościami (celów, obszarów, instrumentów i kryteriów wsparcia itd.), w tym mapy drogowej wdrażania Konwencji. Postulaty wynikające ze SRA Postulaty systemowe (3/4) Zmiana definicji niepełnosprawności oraz dostosowanie systemu orzecznictwa (w tym do opracowanej strategii i Konwencji), jak i jego ujednolicenie. Postulaty wynikające ze SRA Postulaty operacyjne (1/11) Deinstytucjonalizacja – przejście od wsparcia w dużych instytucjach do wsparcia w środowisku lokalnym. Postulaty wynikające ze SRA Postulaty operacyjne (2/11) Wzmocnienie wsparcia Państwa dla rodzin osób z niepełnosprawnościami. Postulaty wynikające ze SRA Postulaty operacyjne (3/11) Wspieranie aktywności osób z niepełnosprawnościami zamiast bierności. Zwiększenie udziału świadczeń i usług o charakterze kompensacyjnym, aktywizacyjnym i włączającym. Postulaty wynikające ze SRA Postulaty operacyjne (4/11) Indywidualizacja wsparcia. Postulaty wynikające ze SRA Postulaty operacyjne (5/11) Zdecydowane rozszerzenie oferty usług publicznych. Nowy system wsparcia (1/3) • Pryncypia: godność, autonomia, niezależne i aktywne życie. • Strategia wypracowana ze środowiskiem. • Nowa ustawa o osobach z niepełnosprawnościami, wdrażająca Konwencję. • Odpowiedzialność państwa. Programowanie działań. Nowy system wsparcia (2/3) • • • • Działania kompensujące, aktywizujące i włączające. Wsparcie rodziny, w lokalnej społeczności. Spójne działania; od narodzin do starości. Usługi społeczne: – Asystenci osobiści, tymczasowa opieka zastępcza, opieka dzienna, mieszkalnictwo chronione, wspomagane, rodzinne domy pomocy (deinstytucjonalizacja), – Aktywizacja zawodowa, zatrudnienie wspomagane, – Wczesna interwencja (powszechność, doradcy), – Edukacja włączająca (a nie segregacyjna / integracyjna), – Wsparcie komunikacji (tłumacze języka migowego, telefonia dla głuchych), – Transport specjalizowany. Nowy system wsparcia (3/3) • Dostępność: – Przestrzeni publicznej, informacji, transportu, – Towarów i usług, rozszerzanie na podmioty niepubliczne (banki, , e-sklepy, kina, stadiony itd.; vide nadawcy telewizyjni, telekomy). • • • • Nacisk na edukację włączającą. Przejście od edukacji do pracy. Aktywizacja na otwartym rynku pracy. Włączenie – zamiast segregacji – w życie społeczne (kulturalne, sportowe, polityczne). Nowy system orzecznictwa (1/3) • Narzędzie do uzyskania dostępu do świadczeń i usług z systemu wsparcia osób z niepełnosprawnościami (nie jest wartością samą w sobie, samoistnym bytem). • Wyrastający z Konwencji. • Definiowanie niepełnosprawności na bazie definicji konwencyjnej (art. 1). • „Do osób niepełnosprawnych zalicza się te osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową [psychiczną], intelektualną lub w zakresie zmysłów co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami.” Nowy system orzecznictwa (2/3) • Służący uzyskaniu i realizacji potrzebnego wsparcia . • Identyfikujący indywidualne – potrzeby i potencjał (art. 26). • W drugiej kolejności uwzględniający ograniczenia. • Pozytywny model orzekania (wypływający z przyrodzonej godności): – Skupiający się na tym, jak wesprzeć osobę w jej niezależnym życiu, a nie na tym, jakie ma ograniczenia, – Można mówić o częściowej niezdolności lub częściowej zdolności. • Uwzględniający aspekty społeczne, jak i medyczne. Nowy system orzecznictwa (3/3) • Wykorzystanie ICF-u. • Orzeczenia: – Nie mogą zawierać (wprost) informacji medycznych, powinny wdrażać pozytywny model orzekania, – Wolne od sformułowań stygmatyzujących i deprecjonujących • Indywidualizacja procesu, odejście od stopni niepełnosprawności. • Ujednolicony – na potrzeby świadczeń rentowych i pozarentowych, edukacji itd. Porównanie systemów orzecznictwa (1/2) Cecha Obecny Nowy społeczny Nowy rządowy Niepełnosprawność Z orzeczenia Indywidualna cecha Z orzeczenia Oparty na Ust. o rehabilitacji Konwencji Ust. o rehabilitacji Służy Urzędnikom Obywatelom Urzędnikom System wsparcia Równoległy Nadrzędny Równoległy Wsparcie Reglamentuje Egzekwuje Reglamentuje Odniesienie do potrzeb Nie Tak, priorytet Nie Skupia się na Ograniczeniach Potrzebach i potencjale Ograniczeniach Identyfikuje Ograniczenia Potrzeby, potencjał i ograniczenia Ograniczenia Model orzekania Negatywny Pozytywny Negatywny Porównanie systemów orzecznictwa (2/2) Cecha Obecny Nowy społeczny Nowy rządowy Wykorzystanie ICF-u Nie Tak Tak Indywidualizacja Mała Duża ? Standaryzacja / przewidywalność Nie Tak Tak Orzeczenia: wsparcie Tylko wskazane kierunki wsparcia Wprost uprawnienia, też wprost potrzeby Tylko wskazane kierunki wsparcia O: dane medyczne Tak Nie (może pośr. z potrzeb) Tak O: sformułowania stygmatyzujące Tak Nie Tak Stopnie / kategoryzacja Tak Nie Indywidualizacja ? Ujednolicenie systemów Nie Tak Nie Kongres Osób z Niepełnosprawnościami II Kongres Osób z Niepełnosprawnościami, Warszawa, 20 września 2016 r. Dolnośląski Konwent Regionalny, Wrocław, 7 czerwca 2016 r. oraz 8 innych Konwentów Regionalnych w okresie maj-czerwiec 2016 r. Dlaczego warto przyjść na Kongres 1. 2. Bo jeśli nie będziemy mówić o swoich sprawach, nikt nie zrobi tego za nas. Bo obecne w życiu publicznym osoby z niepełnosprawnościami można policzyć na palcach jednej ręki. 3. Bo kobiety z niepełnosprawnościami są podwójnie dyskryminowane. 4. Bo mamy dość biedy i braku miejsc pracy – minimalne wynagrodzenie nie jest godną płacą, a z renty trudno wyżyć. 5. Bo wyjście z domu i dotarcie do sklepu, kina, urzędu, a nawet skorzystanie ze strony w Internecie jest często niemożliwe lub utrudnione. 6. Bo tylko 9% budynków w Polsce jest architektonicznie dostępnych; 7. Bo segregacja w edukacji nie może być podstawowym rozwiązaniem; 8. Bo rodziny zostawione same sobie popadają w coraz większe problemy. 9. Bo potrzebujemy solidarności we własnym środowisku. 10. Bo Kongres może być początkiem zmiany społecznej. Więcej informacji i kontakt Dziękuję za uwagę Aleksander Waszkielewicz Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego e-mail: [email protected] tel. 508 21 33 22 www.firr.org.pl
