NT. Odkrycie promieniotwórczości. Promieniowanie jądrowe i jego

Odkrycie promieniotwórczości. Promieniowanie jądrowe
i jego właściwości
Zjawisko promieniotwórczości naturalnej, tzn. samorzutnej przemiany nietrwałych jąder (tzw.
promieniotwórczych lub radioaktywnych) w inne, czemu towarzyszy wysyłanie różnego rodzaju
promieniowania (, , γ), odkrył w roku 1896 H. Becquerel.
1. Promieniowanie alfa ( ) – strumień jąder helu
(tzw. helionów). Właściwości:
a) silne działanie jonizacyjne,
b) niewielka przenikliwość (kilka centymetrów w powietrzu),
c) prędkość początkowa (1400022000) km\s,
d) ulega odchyleniu w polu elektrycznym i magnetycznym, gdyż posiada dodatni ładunek elektryczny.
Pod koniec swego „biegu” przyłącza dwa elektrony i staje się atomem helu.
2. Promieniowanie beta ( ) – strumień szybkich elektronów (ujemnych
dodatnich
{tzw. negatonów} lub
{tzw. pozytonów}). Właściwości:
a) około 100 razy słabsze działanie jonizacyjne niż promieniowania alfa,
b) większa przenikliwość niż promieniowania alfa ( kilkadziesiąt centymetrów w powietrzu),
c) prędkości początkowe do około 0,99·c,
d) ulega odchyleniu (silniejszemu niż promieniowanie alfa) w polu elektrycznym i magnetycznym.
3. Promieniowanie gamma ( ) – występuje przy przejściu jądra ze stanu wzbudzonego w stan
podstawowy. Z falowego punktu widzenia są to fale elektromagnetyczna o małej długości, a z
punktu widzenia korpuskularnego są to fotony o dużej energii:
h – stała Plancka (h=6,63·10-34 J·s), c – prędkość światła w próżni (c3·108 m/s),  - długość fali
związanej z fotonem.
Właściwości:
a) niewielka zdolność jonizacyjna (tzn. słabe oddziaływanie z materią),
b) duża przenikliwość (znacznie większa niż promieniowania beta),
c) nie ulega odchyleniu w polu elektrycznym i magnetycznym,
d) nie posiada ładunku elektrycznego.
Promieniowanie jądrowe i jego właściwości
Strona 1
Zachowanie się promieniowania
w polu:
elektrycznym
magnetycznym

wektor natężenia pola elektrycznego E

wektor indukcji magnetycznej B
γ
γ

–

+
-
+
osłona ołowiana
preparat promieniotwórczy
osłona ołowiana
preparat promieniotwórczy
Uwaga:
a) za badania dotyczące promieniotwórczości Maria Skłodowska-Curie, Piotr Curie i Henri Becqurel
otrzymali w roku 1903 Nagrodę Nobla (z fizyki). W roku 1911 Maria Skłodowska-Curie otrzymała
Nagrodę Nobla za wydzielenie czystego radu (z chemii).
b) W ciele człowieka znajdują się także izotopy promieniotwórcze pierwiastków, głównie
Promieniowanie jądrowe i jego właściwości
i
.
Strona 2