geografia 1te12,1tk12,1ti,1th,1tra,1tg

Tematy lekcji oraz zakres treści nauczania w klasach pierwszych I semestr: ITE1, ITE2,
ITK1, ITK2, ITH, ITI, ITRA, ITG
numer programu DKOS-4015-78\02
Moduł,
Dział,
Temat
I. Źródła informacji
geograficznej
1. Geografia jako nauka.
2. Mapa jako źródło informacji
geograficznej
3. Kartograficzne metody
Przedstawiania zjawisk
geograficznych
4. Źródła informacji
geograficznej
5. Mój region w prezentacji
kartograficzno- statystycznej
Miejsce Ziemi w
Układzie
Słonecznym
6. Ruch obrotowy Ziemi i jego
konsekwencje
7. Ruch obiegowy Ziemi i jego
konsekwencje
II. System
przyrodniczy Ziemi
8. Interakcje w Systemie
przyrodniczym Ziemi
III.
Funkcjonowanie
systemu
przyrodniczego
Ziemi
Atmosfera
9. Bilans cieplny Ziemi,
konsekwencja procesów
Termicznych zachodzących w
atmosferze
10. Cyrkulacja powietrza w
troposferze
11. Masy powietrza i ich ruch
12. Opady atmosferyczne ich powstawanie i występowanie na
Zakres treści
• pojęcie geografii
• podział nauk geograficznych
• pojęcie przestrzeni przyrodniczej i geograficznej
• pojęcie powłoki ziemskiej
• podstawy korzystania z mapy jako z źródła informacji geograficznej
• skala mapy, generalizacja mapy
• obliczanie odległości na mapie na podstawie skali
• obliczanie powierzchni terenu na podstawie skali
• wykreślenie profilu terenu na podstawie mapy hipsometrycznej
• metody kartograficznego przedstawiania zjawisk na mapie: linijne,
kropkowe, powierzchniowe, zasięgów, sygnaturowe, kartogram,
kartodiagram,
• wykreślanie diagramów: słupkowych, kołowych itp.
• podstawy korzystania z różnych źródeł informacji geograficznej: GIS,
GPS, GUS
• źródła informacji geograficznej o własnym regionie: media, prasa,
literatura popularno-naukowa, muzea, filmy, urzędy administracji
• budowa Układu Słonecznego
• rodzaje ciał niebieskich
• ruch wirowy Ziemi
• następstwa ruchu wirowego
• rodzaje czasów na Ziemi
• obliczanie czasu słonecznego i strefowego na podstawie długości
geograficznej
• ruch obiegowy Ziemi
• strefy oświetlenia Ziemi
• następstwa ruchu obiegowego Ziemi- pory roku
• kalendarz
• obliczanie kąta padania promieni słonecznych na podstawie szerokości
geograficznej
• funkcjonowanie systemu przyrodniczego Ziemi: zjawiska, procesy,
zależności, zmienności środowiska w przestrzeni i w czasie
• zmiany pogody i ich prognozowanie, klęski żywiołowe
• równowaga ekonomiczna
• skład atmosfery
• charakterystyka warstw atmosfery
• pionowy i poziomy rozkład temperatury
• obliczanie zmian temperatury wraz z wysokością
• zjawisko dziury ozonowej
• schemat bilansu cieplnego
• rodzaje promieniowania
• albedo Ziemi
• podstawowe pojęcia związane z ciśnieniem atmosferycznym oraz
ruchem powietrza (wiatrami)
• przyczyny powstawania układów barycznych
• obliczanie zmiany ciśnienia wraz z wysokością
• konwekcyjny ruch powietrza
• mechanizm powstawania wiatrów lokalnych na Ziemi i ich
rozmieszczenie
• proces powstawania opadów i osadów atmosferycznych
• rozkład opadów na kuli ziemskiej
Ziemi
13/14.
Zróżnicowanie klimatyczne
wybranych miejsc świata
15. Badania i prognozowanie
pogody. Człowiek wobec zagrożeń
pogodowych
Hydrosfera
16/17. Atmosfera i litosfera
Kształtujące właściwości
fizyczne i chemiczne wody
morskiej
17. Wody podziemne w systemie
Przyrodniczy Ziemi
18. Wody powierzchniowe w
systemie przyrodniczy Ziemi
Litosfera
19/20. Ruch konwekcyjny
zachodzący we wnętrzu Ziemi i
jego konsekwencje
21/22. Procesy endogeniczne
Kształtujące powierzchnię Ziemi
• obszary deficytu wody na Ziemi
• mechanizm powstawania chmur
• rodzaje chmur
• rodzaje opadów: frontalne, konwekcyjne i orograficzne
• pogoda i klimat oraz czynniki kształtujące te zjawiska
• obliczanie temperatury średniej i amplitudy rocznej
• klimatogram
• charakterystyka typów klimatu na wybranych przykładach
• wpływ klimatu na życie i działalność człowieka
• klimat przejściowy na przykładzie klimatu Polski
• wpływ człowieka na klimat
• cechy stref klimatycznych Ziemi
• cechy klimatu Polski
• kryteria klasyfikacji klimatów
• różnice między strefowością a astrefowością klimatów
• anomalie klimatyczne w świecie i w Polsce
• odczytywanie map synoptycznych
• zasady działania przyrządów pomiarowych
• gromadzenie informacji o klęskach pogodowych z różnych źródeł
• zadania Światowej Służby Meteorologicznej
• poznawanie pogody na podstawie własnych doświadczeń
• schemat obiegu wody w przyrodzie
• bilans wodny na Ziemi
• skład chemiczny wody morskiej
• właściwości fizyczne i chemiczne wody morskiej
• pionowy i poziomy rozkład temperatury wody morskiej
• retencja wody morskiej
• termoklina
• zróżnicowanie zasolenia i temperatury wód Bałtyku
• przyczyny powstawania fal i ich rodzaje
• przyczyny i rozmieszczenie prądów morskich
• geneza pływów
morskich
• typy i charakterystyka wód podziemnych
• sposoby wykorzystania wód podziemnych przez człowieka
• rodzaje źródeł
• wody artezyjskie i ich rozmieszczenie na Ziemi
• gejzery i ich związek z wulkanami
• rozmieszczenie i rodzaje wód mineralnych w Polsce
• budowa geologiczna a wody podziemne
• źródła zasilania rzek i ich związek z klimatem
• ustrój rzeczny i jego typy
• sieć hydrograficzna Polski
• genetyczne typy jezior
• granica wiecznego śniegu i jej przebieg na świecie
• typy lodowców na Ziemi: górskie i lądolody
• budowa wnętrza Ziemi
• skały i minerały oraz ich właściwości genetyczne
• typy skał
• rozpoznawanie skał
• magnetyzm Ziemi
• teoria płyt litosfery
• zjawisko izostazji
• przydatność gospodarcza skał
• wulkanizm
• plutonizm
• teoria tektoniki płyt
• strefy ryftu i subdukcji
• orogeneza i epejrogeneza
• rodzaje gór (fałdowe, zrębowe,
23. Wietrzenie. Kształtowanie
rzeźby terenu pustyń
24. Woda płynąca, fale morskie i
Lodowce rzeźbiarzami powierzchni
terenu
płytowe)
• rodzaje wietrzeń
• przyczyny wietrzenia
• krajobraz pustynny i j ego formy jako efekty wietrzenia fizycznego
• przyczyny powstawania pustyń
• typy pustyń rozmieszczenie
pustyń na świecie
• erozyjna i akumulacyjna działalność rzek w biegu górnym, środkowym i
dolnym
• typy ujść rzecznych
• typy erozji rzecznej
• zjawiska krasowe -geneza
• formy krasu powierzchniowego i podziemnego
• rozmieszczenie zjawisk krasowych w Polsce i na Świecie
• typy wybrzeży i ich geneza
• niszcząca i budująca działalność morza
• Rozpoznawanie różnych typów
wybrzeży
• Niszcząca i budująca
działalność
lodowców i
lądolodów
• działalność wód
polodowcowych
• formy polodowcowe
• obszary rzeźby
polodowcowej w
Polsce i na świecie
Pedosfera
25. Gleba jako skutek interakcji
wszystkich sfer systemu Ziemi
Biosfera
26. Zróżnicowanie świata
organicznego na Ziemi
IV. Mechanizmy
regulujące system
przyrodniczy Ziemi
27. Mechanizmy regulujące system
przyrodnicze Ziemi
• proces glebotwórczy
• typy gleb
• rozmieszczenie gleb na Ziemi
• proces erozyjny gleb
• gleby strefowe i
astrefowe
• ekosystem
• strefy klimatyczne - roślinne na Ziemi
• piętra klimatyczne - roślinne w górach
• krainy zoogeograficzne na Ziemi
• przystosowanie zwierząt do środowiska naturalnego
• związek formacji roślinnych ze światem zwierzęcym
• świat zwierzęcy mórz i oceanów
• przyczyny
bioróżnorodności
• pojęcie środowiska przyrodniczego i jego elementy
• wpływ człowieka na zachwianie „równowagi egzystencji"
• zrównoważony rozwój jako podstawa dalszej egzystencji
• skutki zachwiania równowagi ekologicznej dla środowiska i człowieka
Tematy lekcji oraz zakres treści nauczania w klasach pierwszych w II semestrze: ITE1,
ITE2, ITK1, ITK2, ITH, ITI, ITRA, ITG.
numer programu DKOS-4015-78\02
Moduł,
Dział,
Temat
Przyczyny i skutki
nierównomiernego rozmieszczenia
ludności na Ziemi
1-2. Zmiany liczby ludności świata i
Polski
3-4. Rozmieszczenie ludności na
Ziemi. Bariery osadnictwa.
Zakres treści
• liczba ludności świata
• gęstość zaludnienia
• zróżnicowanie przyrostu naturalnego w Polsce i na świcie
• wskaźniki demograficzne: wskaźnik urodzeń, przyrost naturalny,
przyrost rzeczywisty
• zmiany wskaźnika przyrostu naturalnego w Polsce po II wojnie
światowej
• rozmieszczenie ludności świata
• czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności na świecie
• bariery ograniczające rozmieszczenie ludności świata
• proces zasiedlania lądów świata
5. Społeczno- ekonomiczne skutki
koncentracji ludności.
• czynniki sprzyjające koncentracji ludności
• obszary koncentracji ludności
• skutki koncentracji ludności
• sposoby zapobiegania nadmiernej koncentracji ludności w danym
regionie
6-7. Zróżnicowanie rasowe,
• zróżnicowanie ludności: językowe, religijne (wyznaniowe) i rasowe
językowe i religijne ludności świata • przyczyny zróżnicowania rasowego i językowego ludność i świata
• wpływ kultury, religii i tradycji na rozwój społeczno-gospodarczy i
życie ludności wybranych regionów
• problemy wynikające ze zróżnicowania rasowego, językowego i
religijnego ludności świata
• tolerancja i prawa ujęte w Powszechnej Deklaracji Praw
Człowieka
8. Lekcja powtórzeniowa: Przyczyny 8. Lekcja powtórzeniowa: Przyczyny i skutki nierównomiernego
i skutki nierównomiernego
rozmieszczenia ludności na świecie i w Polsce
rozmieszczenia ludności na świecie i
w Polsce
Problemy demograficzne, społeczne • przyczyny i skutki zmian liczby ludności świata i Polski
(ze szczególnym uwzględnieniem
• zróżnicowanie struktury biologicznej
Polski). Współczesne migracje
(płeć i wiek) ludności świata i Polski
ludności. Procesy przekształcania
• zróżnicowanie struktury społecznej
sieci osadniczej (wielkie miasta,
(wykształcenie, zatrudnienie) w
suburbia, wyludnianie się terenów
Polsce i na świecie
wiejskich).
• przyczyny i kierunki migracji w
9-10. Struktura demograficzna
Polsce i na świecie
świata i Polski
• społeczne i ekonomiczne skutki migracji
11-12. Procesy przekształcania sieci • typy wsi
osadniczej.
• obraz wsi w Polsce i na świecie
• wskaźnik urbanizacji w
Polsce i na świecie i przyczyny j ego wzrostu
• funkcje miast problemy wielkich miast
• pojęcia: deglomeracja,
suburbanizacja,
semiurbanizacja
aglomeracje
monocentryczne
i policentryczne
13. Lekcja powtórzeniowa:
13. Lekcja powtórzeniowa: Problemy demograficzne świata i Polski
Problemy demograficzne świata i
Polski
Funkcjonalne i przestrzenne
powiązania oraz wzajemne
zależności w systemie człowiekprzyroda-gospodarka. Tvpv
gospodarowania w środowisku i ich
następstwa na wybranych
przykładach, np. stref, kontynentów.
krajów, ze szczególnym
uwzględnieniem Polski.
14. Zależność człowieka od
przyrody na różnych etapach
rozwoju cywilizacyjnego
15. Odnawialne i nieodnawialne
zasoby przyrody
• pojęcia: determinizm geograficzny, indeterminizm geograficzny,
cywilizacja, globalizacja, technopolia, rewolucja informacyjna
• klęski żywiołowe i sposoby ograniczania ich skutków
• różnice rozwoju gospodarczego państw na poszczególnych etapach
rozwoju
• odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody
• źródła pozyskiwania zasobów
• formy występowania złóż mineralnych
• geneza surowców
• surowce mineralne i ich wykorzystanie w światowej gospodarce
15. Rola wody w systemie człowiek- • zasoby wodne i
przyroda- gospodarka
ich zróżnicowanie
• obszary deficytu wody w Polsce i na świecie
• źródła mineralne w Polsce
• wykorzystanie wody w gospodarce
• sposoby oszczędzania zasobów wodnych
16. Eksploatacja głównych
• produkcja energii elektrycznej w wybranych państwach
Surowców energetycznych na
• rodzaje elektrownii
świecie i w Polsce
• zagłębia węglowe i obszary eksploatacji ropy naftowej
• eksport i import ropy naftowej i gazu ziemnego na świecie
• eksploatacja głównych surowców energetycznych w Polsce
• odnawialne źródła energii
17. Główne problemy energetyczne • problemy energetyki polskiej
świata i Polski.
• wyczerpywanie się surowców energetycznych
• racjonalne gospodarowanie
energią w Polsce
i na świecie
• przemysł
energetyczny a
środowisko
przyrodnicze
18. Lekcja powtórzeniowa:
18. Lekcja powtórzeniowa: Funkcjonalne i przestrzenne powiązania oraz
Funkcjonalne i przestrzenne
wzajemne zależności w systemie
powiązania oraz wzajemne zależności
w systemie
19. Przyrodnicze i pozaprzyrodnicze • przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa
czynniki rozwoju rolnictwa.
• melioracja
• warunki rozwoju rolnictwa w Polsce
• wpływ poziomu gospodarczego państw na rozwój rolnictwa
20. Typy gospodarowania
w rolnictwie.
21. Gospodarcze wykorzystanie
• struktura wielkości i własności gospodarstw rolnych w Polsce i ich
wpływ na poziom rolnictwa
• nauka i technika a rozwój rolnictwa
• ekstensywna i intensywna gospodarka rolna
• główne regiony rolnicze świata
• główne obszary rolnicze w Polsce
• typy gospodarki rolnej
• rozmieszczenie głównych roślin uprawnych w Polsce
• rozmieszczenie chowu zwierząt gospodarskich w Polsce
• rolnictwo w Polsce i krajach Unii Europejskiej
• pojęcia: rybactwo, rybołówstwo, łowisko
mórz i oceanów
22. Problemy wyżywienia ludności
świata.
23. Zasoby leśne i ich gospodarcze
wykorzystanie
24-25. Czynniki lokalizacji
przemysłu. Okręgi przemysłowe.
26. Znaczenie przemysłu nowych
technologii w gospodarce świata
27. Przemysł w Polsce na tle krajów
Europy. Budownictwo i jego
związek z lokalnymi surowcami.
28. Transport lądowy.
29. Pozostałe środki transportu:
żegluga śródlądowa i morska,
transport lotniczy, transport
przesyłowy.
• znaczenie mórz i oceanów w wyżywieniu ludności świata
• największe łowiska ryb na świecie
• strefy ekonomiczne
• problemy polskiego rybołówstwa i rybactwa
• najwięksi światowi producenci żywności
• obszary niedoborów i nadwyżek żywności na świecie
• znaczenie FAO i innych organizacji w walce z niedożywieniem i głodem
na świecie
• zielona rewolucja
• lasy na świecie
• wpływ lasu na życie i działalność gospodarczą człowieka
• rabunkowa i racjonalna gospodarka leśna
• lasy w Polsce
• znaczenie lasu dla równowagi środowiska przyrodniczego
• ośrodki przemysłu drzewnego i celulozowo-papierniczego w Polsce
• czynniki lokalizacji przemysłu
• funkcje przemysłu
• gałęzie przemysłu
• okręgi przemysłowe
• okręgi przemysłowe w Polsce
• wpływ przemysłu na środowisko przyrodnicze
• pojęcia: przemysł zaawansowanej technologii lub przemysł wysokiej
techniki, technika, technologia, technopolia
• przykłady zastosowania wyrobów przemysłu zaawansowanej technologii
w życiu człowieka
• najważniejsze technopolie świata
• nowe technologie wskaźnikiem rozwoju społeczno- gospodarczego
państwa
• „Dolina Krzemowa"
• gospodarka planowana centralnie i gospodarka rynkowa
• przemysł w Polsce i krajach Unii Europejskiej
• surowce budowlane i ich związek z lokalnym budownictwem
• wpływ budownictwa na rozwój społeczno- gospodarczy
• wpływ budownictwa na środowisko przyrodnicze
• znaczenie usług w rozwoju społeczno- gospodarczym świata
• pojęcia: transport, komunikacja, łączność, logistyka, węzeł
• transport drogowy i kolejowy w Polsce i na świecie
• czynniki rozwoju transportu kolejowego i drogowego
• rola transportu w rozwoju społeczno- gospodarczym regionów
• transport tramwajowy i metro
• światowe szlaki żeglugi lądowej
• światowe szlaki żeglugi morskiej
• pojęcia: BRT, DWT, tonaż morskiej floty handlowej, kabotaż mały,
kabotaż wielki, tramping, czarter „tania bandera”
• polska żegluga śródlądowa i morska
• główne kanały morskie świata
• transport lotniczy
• transport rurociągowy
30. Łączność w gospodarce i życiu
• terminy: łączność, logistyka,
społeczeństw współczesnego świata. • znaczenie łączności
• rodzaje środków łączności