matura 2014 - Zespół Szkół Budowlanych

ZESPÓŁ SZKÓŁ BUDOWLANYCH
MATURA 2014
JĘZYK POLSKI
Propozycje tematów na część ustną egzaminu maturalnego
I
LITERATURA
1.
Koniec i początek – biblijne i literackie wizje stworzenia i zagłady świata. Omów
funkcjonowanie motywów, analizując wybrane teksty.
2.
Jacy jesteśmy naprawdę? Analizując wybrane utwory, przedstaw opinie o naszych
narodowych wizerunkach utrwalone w literaturze.
3.
Człowiek w teatrze świata. Omów sposoby funkcjonowania motywu w wybranych
utworach literackich.
4.
Dylematy moralne bohaterów literackich. Omów problem na przykładzie trzech
wybranych utworów XIX wieku.
5.
Polacy w karykaturze. Scharakteryzuj wizerunek naszych rodaków w twórczości
Ignacego Krasickiego, analizując dobrane celowo teksty.
6.
Motyw domu i jego funkcje w utworach literackich z różnych epok. Omów na
podstawie wybranych przykładów.
7.
Motyw sądu, procesu, śledztwa w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
8.
Totalitaryzm i jego oblicza. Omów , analizując wybrane utwory literatury polskiej
i obcej.
9.
Na dowolnie wybranych przykładach omów różne kreacje bohatera literackiego
naznaczonego tragizmem. Odwołaj się do utworów pochodzących z różnych epok
i reprezentujących odmienne rodzaje literackie.
10.
Rewolucja – konieczność, ocalenie czy zagłada? Odpowiedz na pytanie,
odwołując się do trzech utworów literackich, prezentujących ten motyw.
11.
Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza (np. J. Kochanowskiego,
A. Mickiewicza, J. Słowackiego, A. Wata, F. Dostojewskiego, F. Kafki,
M. Bułhakowa).
1
12.
Literackie portrety sławnych kobiet. Omów przynajmniej dwa przykłady,
uwzględniając cechy literatury biograficznej.
13.
Literatura faktu jako zjawisko kulturowe XX wieku. Omów na wybranych
przykładach jej problematykę i cechy charakterystyczne.
14.
Przedstaw utwory obrazujące różne oblicza władzy. Które z nich i dlaczego
powinny, Twoim zdaniem, stanowić kodeks rządzących? Omów problem,
analizując wybrane teksty z różnych epok.
15.
Przenikanie się świata realnego i fantastycznego w utworach literackich. Omów
temat, analizując celowo wybrane przykłady.
16.
Praca jako dobrodziejstwo i przekleństwo człowieka. Omów na celowo wybranych
utworach. Uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy.
17.
W jaki sposób literatura podejmuje zadania moralizatorskie? Omów problem,
charakteryzując wybrane bajki i przypowieści (podaj wyróżniki gatunkowe, typy
alegorii, tematykę etc.)
18.
Motywy biblijne i mitologiczne funkcjonujące w literaturze i języku. Omów na
wybranych przykładach z literatury dawnej i/lub współczesnej. Analizując
zjawisko, uwzględnij kontekst kulturowy.
19.
Literackie portrety zbrodniarzy. Przedstaw sposoby kreowania bohaterów,
analizując co najmniej trzy przykłady.
20.
Walka dobra ze złem. Na podstawie wybranych przykładów porównaj literackie
ujęcia tego tematu oraz zastosowane w nich środki wyrazu.
21.
Parodia, ironia, groteska… sposobem walki z wadami człowieka i społeczeństwa.
Omów, analizując celowo wybrane przykłady z literatury.
22.
Różne źródła buntu. Omów problem, analizując wybrane przykłady literackie,
pochodzące z 2-3 epok.
23.
Różne sposoby przedstawiania problematyki antysemityzmu i Holocaustu
w literaturze. Omów, analizując celowo dobrane przykłady z literatury polskiej i
obcej.
24.
Omów funkcje motywu natury w wybranych utworach literackich, pochodzących
z różnych epok.
25.
Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby ich kreowania
w wybranych utworach różnych epok.
26.
Samotni z wyboru czy konieczności? Omów źródła samotności wybranych
bohaterów literackich różnych epok, analizując przynajmniej trzy dzieła.
27.
Poezja księdza Jana Twardowskiego na tle polskiej poezji religijnej. Omów
zagadnienie na wybranych przykładach, porównaj zastosowane w nich środki
wyrazu.
28.
Literackie obrazy czasu „apokalipsy spełnionej” i „odwróconego Dekalogu”.
Scharakteryzuj funkcje, jakie pełnią w wybranych utworach.
29.
Wpływ domu oraz doświadczeń życiowych na kształtowanie postawy moralnej
i społecznej bohaterów literackich. Omów, analizując wybrane przykłady.
30.
Wielkie karty naszej historii, utrwalone w różnych formach zapisu literackiego
(kronika, epos, pieśni patriotyczne). Omów , analizując wybrane przykłady.
2
31.
Analizując wybrane teksty, przedstaw różne sposoby mówienia o wojnie w poezji
i prozie XX wieku.
32.
Stereotypy kobiecości w literaturze. Omów źródła, przejawy i skutki na
przykładzie wybranych tekstów literackich.
33.
Utopie i antyutopie w literaturze – sposoby kreowania i ich funkcje. Omów na
wybranych przykładach.
34.
Motyw dworku szlacheckiego – od Reja do literatury XX wieku. Omów
zagadnienie, analizując trzy lub cztery utwory.
35.
Omów różne obrazy Boga w literaturze. (np. Bóg śmiejący się, Bóg – sędzia, Bóg
– opatrzność, Bóg – artysta), analizując wybrane utwory.
36.
Labirynt jako metafora świata i bytu ludzkiego. Omów funkcje motywu na
wybranych przykładach literackich.
37.
Przemiana wewnętrzna bohatera literackiego i jej znaczenie. Omów problem,
odwołując się do znanych postaci literatury polskiej i obcej.
38.
Motyw podróży i jego różne ujęcia w literaturze. Omów, odwołując się do dzieł
pochodzących z różnych epok.
39.
Matki-Polki, emancypantki, lalki,… Przedstaw sposoby kreowania kobiet w
literaturze różnych epok.
40.
Związki literatury staropolskiej z filozofią. Omów , analizując wybrane teksty.
41.
Analizując wybrane dzieła literackie, przedstaw różne sposoby funkcjonowania
motywu miasta w literaturze.
42.
Porównaj kreacje głównych bohaterów w literaturze fantasy, analizując wybrane
utwory.
43.
Literackie portrety matek. Omów sposoby ich kreowania, analizując utwory z
różnych epok.
44.
Motyw tańca i biesiady w literaturze polskiej. Omów, analizując
przykłady.
45.
Tytuł i motto jako klucze do interpretacji dzieła. Omów, analizując wybrane
przykłady.
46.
Rozmowy człowieka z Bogiem w literaturze. Omów motyw, analizując wybrane
utwory literackie.
47.
Literackie wizje Arkadii. Omów funkcjonowanie motywu na co najmniej trzech
przykładach.
48.
Literackie historie niedopowiedziane do końca. Przywołaj i zanalizuj te utwory,
które Cię zainspirowały do rozważań o pełniejszym ich zakończeniu.
49.
Szaleni i odważni – dwa sposoby kreowania bohatera w literaturze na przestrzeni
wieków. Zanalizuj wybrane celowo utwory.
50.
Fantasy czy fantastyka naukowa – która z tych dwóch konwencji literackich jest
Ci bliższa? Dlaczego? Odpowiadając na pytania, odwołaj się do wybranych
utworów.
wybrane
3
51.
Bezkompromisowość i ugodowość (konformizm). Przedstaw przykłady bohaterów
literackich, reprezentujących wymienione postawy wobec życia. Uwzględnij
kontekst kulturowy i historyczny.
52.
Poezja religijna - wczoraj i dziś. Interpretując wybrane utwory, omów ewolucję
gatunków literackich i sposoby wyrażania uczuć.
53.
Swój i obcy w epice polskiej XIX i XX. Omów problem, analizując wybrane
przykłady literackie.
54.
To się czyta dzisiaj – modni pisarze, modne książki. Omów – na przykładzie
dwóch – trzech twórców spoza szkolnego kanonu – przyczyny popularności
niektórych autorów i książek. Sformułuj własną opinię na ten temat [Wharton,
Coelho, Caroll, Libera, Pilch i inni].
55.
Pamiętnik, dziennik, autobiografia, wywiad jako formy z pogranicza gatunków.
Omów na wybranych przykładach, uwzględniając uwarunkowania społeczne,
obyczajowe, społeczne, historyczne sprzyjające rozwojowi literatury o charakterze
dokumentu osobistego.
56.
Manifesty programowe kolejnych pokoleń artystycznych i grup literackich oraz
ich realizacje literackie. Omów przynajmniej trzy przykłady.
57.
Artysta jako bohater literacki. Omów różne kreacje bohaterów, analizując wybrane
utwory.
58.
Rosja w oczach swoich pisarzy – próba oceny i porównania sposobu mówienia o
państwie i społeczeństwie (np. Puszkin, Gogol, Dostojewski, Bułhakow).
59.
Tragizm jako kategoria estetyczna i egzystencjalna. Omów, analizując teksty
literackie z różnych epok.
60.
Gatunek z pogranicza literatury, np. reportaż, felieton, esej. Omów cechy
gatunkowe na przykładzie wybranych utworów jednego gatunku; uwzględnij
relację między warstwą informacyjną a autorską, interpretacją i oceną
przedstawionych faktów.
61.
Młodość jako temat i problem w literaturze XIX i XX wieku. Omów, analizując
wybrane utwory literackie.
62.
Porównaj różne sposoby przedstawienia motywu Erosa i Thanatosa w literaturze
pięknej.
63.
Jak literatura przedstawia rytuały i święta? Omawiając różne obrazy, zwróć uwagę
na funkcje, jakie pełnią w danym dziele literackim.
64.
Kreacja podmiotu lirycznego w poezji polskiej i obcej. Zanalizuj wybrane celowo
utwory.
65.
Proza kobieca, poezja kobieca – czy można wyróżnić takie kategorie literackie?
Odpowiedz, analizując wybrane utwory napisane przez kobiety (uwzględnij
kreację świata przedstawionego, bohatera, cechy języka).
66.
Mickiewicz w Wielkopolsce. W swoim omówieniu uwzględnij listy poety,
analizę stosownych utworów literackich oraz prace badawcze.
67.
Portrety samotników w literaturze – od „Legendy o św. Aleksym” do literatury
współczesnej. Scharakteryzuj kilku bohaterów, analizując wybrane utwory.Uzasadnij
wybór.
4
68.
II
Motyw miłości w literaturze polskiej i obcej. Porównaj funkcjonowanie motywu
w trzech różnych epokach.
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1.
Na przykładzie wybranych utworów omów związki malarstwa i poezji z kręgu
impresjonizmu.
2.
Bóg uwielbiany, Bóg odrzucony, Bóg uczłowieczony. Zanalizuj różne oblicza
Stwórcy w literaturze i malarstwie.
3.
Literackie i malarskie sposoby tworzenia wizji apokaliptycznych. Omów motyw,
analizując teksty literackie i dzieła malarskie dawne i współczesne.
4.
Piękno i brzydota kobiecego ciała. Omów funkcjonowanie motywu, analizując
różne teksty kultury.
5.
Scharakteryzuj różne rodzaje związków między literaturą a muzyką poważną.
Omów problem, odwołując się do konkretnych przykładów literackich i
muzycznych.
6.
Czy katedra gotycka jest syntezą mistyki i matematyki? Odpowiedz na pytanie,
analizując wybrane dzieła architektury i utwory poezji współczesnej, nawiązujące
do stylu gotyckiego.
7.
Dwór szlachecki jako przestrzeń narodowa i rodzinna. Zanalizuj wybrane
przykłady literackie, dzieła filmowe i plastyczne.
8.
Symbolizm w sztukach plastycznych i literaturze. Porównaj środki obrazowania
w różnych tekstach kultury.
9.
Film jako dopełnienie dzieła literackiego. Omów te ekranizacje utworów literatury
polskiej i obcej, które stanowią oryginalną interpretację reżysera.
10. Portret Żyda w literaturze polskiej i malarstwie. Przedstaw sposoby kreowania
bohatera, analizując wybrane dzieła.
11. Koncepcja piękna w literaturze, malarstwie i architekturze. Dokonaj analizy
wybranych dzieł.
12. Wieś polska w wybranych utworach literackich, filmowych i malarskich.
Zaprezentuj temat, analizując środki wyrazu charakterystyczne dla
poszczególnych tekstów.
13. Motyw biesiady w literaturze, piosence i filmie. Porównaj sposoby jego
funkcjonowania, odwołując się do wybranych celowo przykładów.
14. Motyw ogrodu w literaturze i sztukach plastycznych. Omów, analizując wybrane
przykłady.
5
15. Omów różne sposoby funkcjonowania motywu ikaryjskiego w malarstwie
i literaturze. Zanalizuj celowo wybrane utwory.
16. Portret Sarmatów w literaturze i malarstwie. Zanalizuj celowo wybrane utwory.
17. Omów różne sposoby funkcjonowania motywu lustra w literaturze i sztuce.
Zanalizuj celowo wybrane utwory.
18. Literackie i filmowe podróże w przeszłość – dokąd, z kim i po co? Scharakteryzuj
funkcje tego motywu w wybranych dziełach.
19. Śmierć jako stały motyw, towarzyszący refleksji artystów. Dokonaj analizy
wybranych tekstów literackich, dzieł filmowych oraz plastycznych i porównaj
sposoby wykorzystania danego toposu.
20. Motyw gór w literaturze i sztukach plastycznych. Omów sposoby jego
wykorzystania i funkcje, które pełni.
21. Omów różne formy odwołań do motywu Apokalipsy w literaturze, plastyce
i filmie. Porównaj zastosowane w nich środki wyrazu.
22. Motywy biblijne jako temat różnych dziedzin sztuki. Przedstaw zjawisko,
analizując wybrane utwory (literackie i z innych dziedzin sztuki).
23. Motyw powstania (np. styczniowego, warszawskiego) w malarstwie i utworach
literackich i/lub filmie. Omów, analizując wybrane przykłady.
24. Adaptacja utworów literackich jako sposób ich interpretacji przez reżysera,
scenarzystę /próba porównania dzieła literackiego i jego wersji filmowej: język
filmu i język literatury/.
25. Sztuka wobec niewyrażalnego. Symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie.
Omów, analizując przykłady z kilku lub jednej epoki.
26. Klasycyzm jako kanon estetyczny w literaturze, malarstwie i architekturze. Omów
na wybranych przykładach ( jeśli to możliwe, uwzględnij zabytki architektoniczne
swojego regionu).
27. Portret Polaków w literaturze i malarstwie. Dokonaj
wybranych dzieł.
analizy porównawczej
28. Kicz i dzieło sztuki. Omów istotę dzieła sztuki i cechy kiczu, na przykładzie
analizy wybranych utworów literackich i malarskich.
29. Antyk i Biblia jako źródło motywów w literaturze i malarstwie. Omów
zagadnienie, analizując przykłady z dwóch wybranych epok.
30. Motyw Stabat Mater Dolorosa w literaturze, malarstwie i rzeźbie. Omów,
analizując wybrane przykłady.
31. Dramaty Szekspira i ich realizacje teatralne i/lub filmowe. Omów problem
konkretyzacji literackich, teatralnych i/lub filmowych.
32. Symbolika ogrodów i kwiatów w literaturze i malarstwie różnych epok. Omów
różne znaczenia i funkcje symboli, analizując wybrane przykłady.
33. Subkultura punków jako wyraz niepokojów społecznych w
Polsce lat
osiemdziesiątych. Przeanalizuj zjawisko, posługując się różnymi tekstami kultury
(m.in. filmami, tekstami piosenek, artykułami prasowymi).
6
34. Funkcja prowokacji w dziele literackim i plastycznym. Omów
analizując wybrane przykłady.
zagadnienie,
35. Portret, autoportret w literaturze i malarstwie. Omów cechy gatunku , analizując
wybrane dzieła z dwóch epok.
36. Człowiek zagubiony w świecie. Porównaj literacki obraz rzeczywistości
ukazanej w „Procesie” Franza Kafki z wymową malarstwa Edwarda Muncha.
37. Omów różne koncepcje piękna ludzkiego ciała, analizując wybrane utwory w
literaturze i sztuce.
38. Stanisław Wyspiański – artysta wszechstronny. Udowodnij tezę, analizując
wybrane dzieła literackie i plastyczne tego twórcy. Wskaż związki między nimi.
39. Symbolika religijna w tekstach piosenek rockowych. Omów, analizując utwory
wybranego zespołu lub zespołów.
III
JĘZYK
1.
Scharakteryzuj język wybranej postaci publicznej (polityka, aktora, prezentera
etc.). Oceń poprawność stylistyczną i językową.
2.
Język bohaterów „Wesela” St. Wyspiańskiego i „Chłopów” Wł. Reymonta.
Dokonaj analizy, uwzględniając gwarę ludową oraz język warstw wykształconych.
3.
Dokonując analizy języka piosenek Twojego ulubionego zespołu, wyjaśnij
zasadność doboru środków wyrazu.
4.
Wybierz 15 nowych nazw sklepów, kawiarni, instytucji itp. Opisz ich formę
językową (np. pochodzenie, formę słowotwórczą). Oceń ją pod względem
poprawności i walorów stylistycznych. Na podstawie zebranego materiału określ,
jakie tendencje są charakterystyczne dla tworzenia nazw.
5.
Omów sposoby budowania funkcji perswazyjnej w różnych komunikatach ( np.reklama, kazanie, liryka apelu). Wskaż charakterystyczne środki językowe i pozawerbalne, służące oddziaływaniu na odbiorcę.
6.
Język prasy młodzieżowej. Analizując teksty wybranych
młodzieżowych, przedstaw cechy pokoleniowej odmiany języka.
czasopism
7.
Język instrukcji. Dokonaj analizy wybranych fragmentów tekstów
instruktażowych, uwzględniając ich poprawność językową i komunikatywność.
8.
Zanalizuj odmiany komizmu słownego w tekstach piosenek lub w tekstach
kabaretowych wybranych autorów (J. Przybory, A. Osieckiej lub innych).
9.
Teksty piosenek zespołów młodzieżowych jako próba opisania rzeczywistości.
Wskaż środki językowe, które służą temu opisowi. Omów ich funkcje.
7
10.
Stylizacja biblijna
w literaturze polskiej. Odwołując się do wybranych
przykładów, zanalizuj charakterystyczne środki językowe.
11.
Język reklamy. Scharakteryzuj problem, ze szczególnym uwzględnieniem funkcji
przekazów językowych i użytych środków perswazji.
12.
Tak mówią bohaterowie literaccy. Omów język trzech wybranych postaci
literackich, ze szczególnym uwzględnieniem cech, ujawniających ich
przynależność środowiskową i charakter.
13.
Błędy językowe we współczesnej polszczyźnie. Zanalizuj wybrane przykłady z
prasy, radia, telewizji i reklamy.
14.
Omów słownictwo specjalistyczne związane z rozwojem informatyki. Oceń
funkcjonalność zapożyczeń.
15.
Oceń poprawność języka prasy współczesnej. Dokonaj klasyfikacji błędów,
pojawiających się w wybranych przez Ciebie czasopismach.
16.
Manipulacja językowa w tekstach propagandowych lat pięćdziesiątych i
współczesnych. Zanalizuj celowo wybrane przykłady.
17.
Różne środowiska – różne sposoby komunikowania się, np. gwara uczniów szkół
średnich, kibiców sportowych, informatyków – komputerowców, miłośników
wędkowania itp. Omów, analizując wybrane przykłady.
18.
Rola frazeologizmów w poezji współczesnej. Omów, analizując wybrane
przykłady twórczości kilku poetów.
19.
Na podstawie wybranego dzieła literackiego, zanalizuj język przekładu dwóch
tłumaczy. Przedstaw różnice i omów ich znaczenie.
20.
Od Safony do Wojaczka - zanalizuj środki wyrazu, jakimi posługiwali się twórcy
erotyków na przestrzeni epok.
21.
Moda językowa. Przeanalizuj zjawisko na przykładach ze współczesnej
polszczyzny. Wskaż charakterystyczne środki językowe i ich źródła.
22.
Wymień i omów charakterystyczne środki wyrazu blogów internetowych.
23.
Żargon zawodowy informatyków. Na wybranych przykładach
nowych technologii na język ich użytkowników.
24.
Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach Twojego pokolenia i pokolenia
romantyków (analiza listów współczesnych oraz listów z epoki romantyzmu).
25.
Sztuka przemawiania i/lub mówienia na podstawie analizy wybranych tekstów
literackich renesansu, baroku i oświecenia. Uwzględnij charakterystykę środków
językowych.
26.
Graffiti – omów funkcje zastosowanych językowych i plastycznych środków
wyrazu na celowo dobranych przykładach.
omów wpływ
8
opracowały:
mgr Jolanta Zielińska
mgr Alicja Maksymiuk
mgr Emilia Zborała
mgr Katarzyna Płócienniczak
9