Październik 2010

Październik 2010
Niedziela, 08 Listopad 2009 21:08
PAŹDZIERNIK 2010
TISZRI / CHESZWAN 5771
„I stanie się w dniach ostatecznych, że góra ze świątynią Pana będzie stać mocno jako
najwyższa z gór i będzie wyniesiona ponad pagórki, a tłumnie będą do niej zdążać wszystkie
narody.” Księga Izajasza 2:2
GÓRA MORIA
Nazwa tej góry pojawia się w Biblii dwukrotnie. 22 rozdział 1 Księgi Mojżeszowej opisuje
jak na górze Moria doświadczona została wiara Abrahama. Patriarcha gotów był złożyć w
ofierze swego syna Izaaka, jednak w ostatniej chwili Bóg upatrzył zastępczą ofiarę – barana,
który rogami uwikłał się w krzakach. Ku temu miejscu Abraham podróżował trzy dni z okolic
Beer-Szeby.
Po raz drugi góra Moria wymieniona jest z nazwy przy opisie budowy Świątyni w Jerozolimie.
Okazała się ona miejscem, które Bóg wybrał, aby tam wzniesiono Świątynię: „Zaczął tedy
Salomon budować świątynię Pana w Jerozolimie na górze Moria, gdzie Pan ukazał się
Dawidowi, jego ojcu, w miejscu, które wyznaczył Dawid na klepisku Ornana Jebuzejczyka” (2
Kron. 3:1). Wspomniane klepisko łączy się z inną historią, która wydarzyła się za panowania
króla Dawida. Kiedy Izrael pustoszyła śmiertelna zaraza i zbliżała się do Jerozolimy, Pan użalił
się nad swym ludem i zatrzymał anioła śmierci, który stanął akurat przy klepisku Ornana
(Arawny), znajdującego się przy pracy. Dawid kupił od niego klepisko wraz z bydłem, które
złożył jako ofiarę przebłagania na ołtarzu, wzniesionym w tym celu na górze Moria. I tak
„zatrzymana została zaraza w Izraelu” (2 Król. 24:15-25).
Miasto Jerozolima w tym czasie rozbudowywało się wzdłuż dwóch pasm wzgórz, grzbietu
zachodniego i wschodniego. Grzbiet wschodni, rozgraniczony dolinami Cedronu i Tyropoeon,
składał się z trzech wzgórz. Były to: Bezeta na północy, Ofel na południu (gdzie znajdowało się
Miasto Dawida), a pomiędzy nimi – Moria (około 750 m n.p.m.). Aby uzyskać na górze Moriaj
wystarczająco równą przestrzeń dla pomieszczenia kompleksu świątynnego, już wówczas
podbudowano ją od wschodu i południa murami, kolumnami i łukami. Wydrążono też w niej
system cystern zaopatrujących kompleks w wodę. Świątynia Salomona została zniszczona
przez Babilończyków, ale później powracający z wygnania Żydzi rozpoczęli budowę Drugiej
Świątyni. Znaczącej rozbudowy placu świątynnego dokonał król Herod. Spodziewając się
ogromnego napływu pielgrzymów i zwiedzających z całego imperium, dwukrotnie powiększył
powierzchnię góry Moria przez olbrzymie przypory i nasypy. Świątynia Heroda została
zniszczona przez Rzymian w 70 roku. Zachowany do dziś fragment jej podbudowy, od strony
zachodniej, to słynna Ściana Płaczu (albo Mur Zachodni, hebr. Ha-Kotel).
Obecnie nad Wzgórzem Świątynnym (hebr. Har ha-Bait, arab. Al-Haram al-Szarif),
znajdującym się pod kontrolą muzułmańską (Waqf), góruje budowla zwana Kopułą na Skale,
1/2
Październik 2010
Niedziela, 08 Listopad 2009 21:08
wzniesiona na planie ośmiokąta i przykryta złocistą kopułą. Zbudowali ją muzułmanie wkrótce
po podboju Jerozolimy w 638 roku. Drugą szczególnie ważną dla wszystkich muzułmanów na
całym świecie budowlą znajdującą się na Wzgórzu jest meczet Al-Aksa. Mimo, że Koran nie
wspomina Jerozolimy ani razu, jest ona trzecim – po Mekce i Medynie – świętym miejscem
islamu. Wiąże się to z tradycyjnym podaniem, że Mahomet odbył „Nocną Podróż” (Al-Isra) na
cudownym wierzchowcu Al-Buraq, z Mekki do tajemniczego Najdalszego Meczetu. Ten meczet
zaczęto utożsamiać ze znajdującym się w Jerozolimie meczetem Al-Aksa. Tutaj Mahomet miał
dostąpić wniebowstąpienia (Miradż) w towarzystwie archanioła Gabriela. W środku Kopuły na
Skale znajduje się Święta Skała, głaz, na którym wedle tradycji islamskiej, Abraham ofiarował
swego syna Ismaela i skąd prorok Mahomet został zabrany do nieba, przy czym zachował się
odcisk jego stopy.
Dla Żydów ważnym narodowym wydarzeniem było uzyskanie dostępu do Muru Zachodniego
w 1967 roku w wyniku Wojny Sześciodniowej. Przez wiele ponurych wieków rozproszenia
tęsknili za taką możliwością. Według żydowskiej tradycji, centrum świata stanowi Jerozolima, a
centrum Jerozolimy - miejsce Świątyni. Wielu religijnych Żydów nie wchodzi na Plac Świątynny,
obawiając się nieumyślnego naruszenia przestrzeni zajmowanej niegdyś przez Miejsce
Najświętsze. Wierzą, że modlitwy zapisane na kartkach i pozostawione w pęknięciach Muru są
wysłuchiwane przez Boga, którego Obecność (Szechina) wciąż tu przebywa.
Tekst: Emanuel Machnicki
2/2