docPrzewodnik na temat ochrony PWI w przemyśle spożywczym w
download 
Reklamacja Transkrypt
Przewodnik na temat ochrony PWI w przemyśle spożywczym w
Przewodnik na temat ochrony PWI w przemyśle spożywczym w Chinach WWW.CHINA-IPRHELPDESK.EU 1 Wprowadzenie 2 Znaki towarowe 3 Opakowanie: Prawo ochronne na wzór przemysłowy i prawo autorskie 4 Tajemnica handlowa 5 Patenty 6 Pozostałe zagadnienia dotyczące WI Studium przypadku Kluczowe przesłanie Powiązane linki Bezpłatne, praktyczne i poufne porady dotyczace PWI w ciagu siedmiu dni roboczych: [email protected] 1. Wprowadzenie Przemysł spożywczy obejmuje działania z zakresu badania i rozwoju, przetwórstwo, produkcję, dystrybucję, handel hurtowy i detaliczny (w tym budowanie marki) szerokim spektrum produktów spożywczych (żywności i napojów). Z badania rynkowego przeprowadzonego niedawno przez Ośrodek EU SME Centre wynika, że wiele europejskich małych i średnich przedsiębiorstw poczyniło znaczne inwestycje w zakresie opracowania nowych produktów, strategii cenowych i ekspansji geograficznej na nowe rynki zagraniczne. W związku ze znaczącymi zmianami w branży spożywczej firmy poszukują nowych sposobów rozwoju, działania i zarządzania ryzykiem w tym sektorze, a ponieważ zmiany te często dotyczą praw własności intelektualnej (PWI), potrzeba ochrony tych praw w niektórych krajach jest dziś silniejsza niż kiedykolwiek wcześniej. Szybki wzrost gospodarczy w krajach takich jak Chiny sprawił, że zwiększyła się liczba konsumentów dysponujących odpowiednią siłą nabywczą do kupowania produktów spożywczych z importu. A to z kolei stworzyło nowe możliwości dla europejskich MŚP. Niestety, przepisy dotyczące tej branży często nie są łatwe do zrozumienia. Współfinansowany: European Union © China IPR SME Helpdesk 2014 Przemysł spożywczy w Chinach jest w w y s o k i m s t o p n i u u r e g u l o w a n y. Przedsiębiorstwa zagraniczne muszą ubiegać się o pozwolenie na produkcję żywności, będące potwierdzeniem, że spełniają one wymogi dotyczące zdolności produkcyjnych i przestrzegają regulacji dotyczących ochrony środowiska. Produkty zagraniczne muszą spełniać określone normy i zasady w zależności od ich rodzaju. Wyłącznie produkty posiadające etykiety w języku chińskim mogą przejść odprawę celną i zostać wwiezione do kraju. Ponadto, aby sprzedawać produkty spożywcze w Chinach, wymagane jest dodatkowe pozwolenie na ich dystrybucję. Powyższe wymogi dotyczące wyrobów produkowanych w Chinach lub importowanych do Chin nie obejmują jednak bezpośrednio ochrony PWI, wobec czego firmy muszą same zatroszczyć się o to, że ich prawa będą chronione poprzez podjęcie odpowiednich działań z własnej inicjatywy. Istnieje kilka rodzajów ochrony praw własności intelektualnej, które są istotne dla firm z branży spożywczej. W niniejszym przewodniku przedstawiamy ogólne informacje na temat możliwości rejestracji praw własności intelektualnej dla firm działających w branży spożywczej oraz omawiamy problemy, jakie mogą temu towarzyszyć. 2. Znaki towarowe Obawy co do jakości i bezpieczeństwa produktów w Chinach oraz duże ilości podróbek innych marek na rynku sprawiają, że chińscy konsumenci przykładają duże znaczenie do marek i ich reputacji podczas podejmowania decyzji o zakupach. Godna zaufania marka i dobra reputacja firmy mają 1 Przewodnik na temat ochrony PWI w przemyśle spożywczym w Chinach zatem decydujące znaczenie dla powodzenia na chińskim rynku produktów spożywczych. Uzyskanie i ochrona znaków towarowych w Chinach ma zatem zasadnicze znaczenie dla odniesienia sukcesu na chińskim rynku. Znaki towarowe mogą być synonimem wysokiej jakości i dzięki nim Twoja firma może zdobyć nowych klientów i na długo zapewnić sobie ich lojalność. Chiny stosują system rejestracji znaków towarowych oparty na zasadzie „first-to-file”, co oznacza, że Twoja firma może nie mieć możliwości zarejestrowania znaku towarowego, jeśli inna firma wcześniej zarejestrowała w Chinach taki sam lub podobny znak towarowy. Należy zatem pamiętać, aby rejestrować firmowe znaki towarowe w Chinach jak najwcześniej przed wejściem na rynek, by obniżyć ryzyko wystąpienia sytuacji, w której znaki towarowe mogłyby zostać wcześniej zarejestrowane przez inną osobę. Wniosek o rejestrację znaku towarowego można złożyć w ramach rejestracji krajowej w Chińskim U r z ę d z i e d s . Z n a k ó w To w a r o w y c h ( a n g . C h i n a Trademark Office, CTMO), a proces rejestracji trwa w przybliżeniu od 9 do 12 miesięcy. Wniosek o rejestrację znaku towarowego można również złożyć w ramach rejestracji międzynarodowej, ponieważ Chiny są stroną Porozumienia Madryckiego. Co do zasady do definiowania rodzajów rejestrowanych towarów w Chinach stosowany jest system klasyfikacji nicejskiej, a produkty spożywcze najczęściej są przypisywane do klas 29, 30, 31, 32 i 33. Ważne jest, aby pamiętać, że Chiny mają dodatkowy system podklas, który należy uwzględnić przy rejestracji. Zarejestrowany znak towarowy jest ważny przez dziesięć lat, a za niewielką opłatą rejestrację tę można przedłużyć. Rejestracja znaku towarowego będącego logiem lub obejmującego nazwę w języku zachodnim nie chroni automatycznie jego chińskiej wersji. Europejskim firmom zaleca się zatem złożenie odrębnego wniosku o rejestrację chińskiego znaku towarowego. W tym miejscu pragniemy zwrócić uwagę na to, jak ważna jest adaptacja kulturowa podczas tłumaczenia znaku towarowego na język chiński. Należy skoncentrować się na przesłaniu, jakie chcemy, aby przekazywała nasza marka, a nie tłumaczyć „słowo w słowo”. Aby wybrać skuteczny znak towarowy w Chinach, najlepiej skonsultować się z osobą, dla której język chiński jest językiem ojczystym. Targi handlowe branży spożywczej to doskonała okazja do nawiązania kontaktów i współpracy pomiędzy europejskimi MŚP a chińskimi dystrybutorami i klientami. Zaleca się, aby europejskie MŚP zarejestrowały zarówno swój zachodni znak towarowy, jak i znak towarowy w języku chińskim, zanim wezmą udział w takich targach, aby uniknąć wystawienia swojej marki na ryzyko zgłoszenia znaków towarowych do rejestracji „w złej wierze” przez inne osoby, nawet jeśli produkty firmy jeszcze nie były eksportowane do Chin. 2 Więcej informacji na temat ochrony znaków towarowych i egzekwowania wynikających z niej praw można znaleźć w opublikowanym przez Punkt Pomocy „Przewodniku na temat ochrony znaków towarowych w Chinach”. Trójwymiarowe znaki towarowe Chińskie prawo dotyczące znaków towarowych dopuszcza także rejestrację trójwymiarowych znaków towarowych. Trójwymiarowy znak towarowy to trójwymiarowe oznaczenie lub połączenie trójwymiarowych oznaczeń, kolorów, słów i symboli. Może być nim kształt produktu lub jego pojemnika czy innego opakowania. Jednakże, tylko nieliczne produkty lub opakowania mogą zostać zarejestrowane jako trójwymiarowe znaki towarowe, ponieważ muszą one znacząco odróżniać się od normalnych kształtów lub opakowań. Mimo, że istnieją różne inne sposoby ochrony kształtów – w ramach prawa autorskiego lub prawa ochronnego na wzór przemysłowy, ochrona praw przysługujących z tytułu rejestracji znaku towarowego jest bardzo szeroka, ponieważ rejestracja znaku towarowego może zostać odnowiona co 10 lat. Zaleca się zatem każdorazowo skonsultować z chińskim specjalistą ds. własności intelektualnej możliwość rejestracji trójwymiarowych znaków towarowych. Inne możliwości ochrony opakowania zostały opisane w punkcie 3 poniżej. Oznaczenia geograficzne W przypadku europejskich MŚP z UE, które zamierzają eksportować produkty pochodzące z konkretnego kraju lub regionu, ważną rolę w strategii budowania marki może odegrać poświadczenie oznaczenia geograficznego (ang. Geographical Indication, GI). Oznaczenia geograficzne nie mogą być rejestrowane przez pojedyncze spółki, a jedynie przez zrzeszenia reprezentujące grupę producentów, np. Zrzeszenie Producentów Szkockiej Whiskey (ang. Scotch Whiskey Association). Takie zrzeszenie może zarejestrować oznaczenie geograficzne w Chinach na dwa sposoby: a. Jako znak certyfikacyjny lub znak wspólny w CTMO. b. Jako oznaczenie geograficzne w Generalnym Urzędzie Nadzoru Jakości, Inspekcji i Kwarantanny Chińskiej Republiki Ludowej (AQSIQ). Więcej informacji na temat ochrony oznaczeń geograficznych w Chinach można znaleźć w opublikowanym przez Punkt Pomocy przewodniku na temat oznaczeń geograficznych. 3. Opakowanie Bardzo istotną rolę przy podejmowaniu przez konsumentów decyzji o zakupie odgrywa sposób pakowania produktów spożywczych. W związku z tym, że klienci przywiązują coraz większą wagę do przyciągających opakowań oraz że stosunkowo łatwo jest skopiować dostępne opakowania, producenci żywności informują, iż na rynku chińskim coraz częściej dochodzi do kopiowania marek i opakowań. Właściciele Bezpłatne narzędzia biznesowe do tworzenia PWI i do zarządzania ich ryzykiem zagranicznych marek powinni zatem podjąć działania zapobiegające utracie klientów na rzecz dostępnych na rynku niskiej jakości podróbek ich produktów, zapakowanych w przekonywające kopie ich opakowań. Obowiązujące w Chinach przepisy chroniące własność intelektualną, dotyczące opakowań to ustawa o znakach towarowych, prawo patentowe, ustawa o prawie autorskim i ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zaleca się dokładne zaplanowanie strategii kompleksowej i wielopoziomowej ochrony obejmującej rejestrację własności intelektualnej. W zależności od rodzaju prowadzonej działalności i budżetu można zdecydować się na tylko jeden rodzaj rejestracji lub można też dokonać kilku różnych rejestracji i zabezpieczyć sobie zbiór praw zapewniających szerszą ochronę. Jak wspomniano powyżej, opakowanie może zostać zarejestrowane jako trójwymiarowy znak towarowy. Jednakże, w przypadku trójwymiarowych znaków towarowych nie jest łatwo udowodnić wyróżniający charakter opakowania, w związku z tym dotychczas zostało zarejestrowanych zaledwie kilka trójwymiarowych znaków towarowych. Mimo to, podjęta niedawno przez sąd decyzja na korzyść firmy Hennessy dotycząca ochrony nietypowych butelek stosowanych przez tę firmę jako trójwymiarowego znaku towarowego świadczy o gotowości do wspierania tego rodzaju rejestracji przez chińskie sądy. W 2012 roku w postępowaniu prowadzonym przez sąd średniego szczebla w Heze, w prowincji Shandong, grupa Hennessy wygrała sprawę z chińską spółką, która sprzedawała identyczne lub podobne butelki do tych, sprzedawanych przez Hennessy, a które zostały wcześniej zarejestrowane jako trójwymiarowy znak towarowy. Sąd uznał, że prezentując publicznie na swojej stronie internetowej, a także w firmowym salonie wystawowym butelki, które były identyczne lub podobne do trójwymiarowego znaku towarowego grupy Hennessy, chińska firma naruszyła jej prawa. Sąd nakazał chińskiej firmie zaprzestać naruszania praw grupy Hennessy i zapłacić jej odszkodowanie w wysokości 50 tys. RMB. Ten przypadek pokazuje, że opłaca się: • rejestrować trójwymiarowy znak towarowy w Chinach; • zbierać dowody naruszeń, jakie można znaleźć w internecie. Może to pomóc w udowodnieniu naruszenia prawa do znaku towarowego zwłaszcza, gdy takie dowody można znaleźć na stronie internetowej firmy; • Actively enforcing your IPR. Chinese Courts are increasingly more willing to enforce 3D trade marks. 3.1 Prawo ochronne na wzór przemysłowy Częściej jednak opakowania są chronione w ramach prawa ochronnego na wzór przemysłowy, dotyczący zewnętrznego „wyglądu” produktu. Prawo ochronne na wzór przemysłowy obejmuje każde z poniższych połączeń zewnętrznych właściwości, które mają za zadanie przyciągać uwagę klienta i nadają się do zastosowania przemysłowego: a. b. c. d. e. Kształt produktu Wzór produktu Kształt i wzór produktu Kształt i kolor produktu Kształt, wzór i kolor produktu Sam kolor produktu nie może stanowić wzoru przemysłowego produktu, chyba że zmiana koloru może zostać uznana za wzór. Aby wzory przemysłowe mogły zostać objęte ochroną w Chinach, muszą spełniać wymóg dotyczący nowości i kreatywności - wzór przemysłowy nie mógł zostać wcześniej opublikowany nigdzie indziej na świecie przed datą złożenia wniosku i musi być wystarczająco rozpoznawalny na tle innych wzorów. Rejestracja jest stosunkowo niedroga, a proces rejestracji trwa do jednego roku. Po rejestracji czas objęcia ochroną w Chinach wynosi 10 lat (podczas gdy zarejestrowane wzory przemysłowe mogą być chronione w Europie przez okres do 25 lat, a niezarejestrowane wzory do 3 lat). Ważne, aby Europejskie MŚP miały na uwadze fakt, że wymóg dotyczący nowości („absolutnej nowości”) wzoru ma zasadnicze znaczenie i każde wcześniejsze użycie lub opublikowanie wzoru na terenie Chin lub poza ich granicami sprawi, że objęcie ochroną nie będzie możliwe. W związku z tym, zdecydowanie zaleca się z wyprzedzeniem zarejestrować wzór w urzędzie patentowym w Chinach lub wymienić Chiny wśród krajów wskazanych w rejestracji w ramach międzynarodowego systemu przewidzianego w Układzie o współpracy patentowej. Podczas planowania strategii składania wniosków o rejestrację przed wprowadzeniem na rynek nowego produktu należy bezwzględnie skonsultować się z prawnikiem. Więcej informacji na temat prawa ochronnego na wzór przemysłowy i egzekwowania go w Chinach można znaleźć w opublikowanym przez Punkt Pomocy przewodniku pt. „Ochrona patentowa w Chinach”. 3.2 Prawo autorskie Do ochrony prawa do wyłącznego korzystania z opakowania w Chinach można również skorzystać z prawa autorskiego. Istnieje kilka rodzajów dzieł, jakie mogą być chronione w ramach prawa autorskiego, w tym oryginalne kształty i właściwości ozdobne lub utwory sztuki użytkowej lub sztuki pięknej (jak 2- lub 3-wymiarowe utwory wizualne). Przykłady utworów, Bezpłatne narzędzia biznesowe do tworzenia PWI i do zarządzania ich ryzykiem 3 Przewodnik na temat ochrony PWI w przemyśle spożywczym w Chinach jakie mogą zostać objęte ochroną w ramach prawa autorskiego i które są istotne dla firm z branży spożywczej, to zdjęcia każdego produktu (w tym pojedyncze zdjęcia opakowań), broszury i katalogi, treści zamieszczone na stronie internetowej, etykiety i różnego rodzaju materiały marketingowe. Prawo autorskie chroni przejawy i sposoby przedstawienia utworów, ale nie utwory same w sobie. W związku z tym, rejestracja praw autorskich nie może zastąpić rejestracji własności intelektualnej, ale może dostarczyć cennych dowodów powstania utworu. W praktyce, gdy dochodzi do naruszenia praw, rejestracja praw autorskich do zdjęć produktów, materiałów marketingowych lub broszur zapewnia możliwość udowodnienia tego, że dana firma jest prawowitym właścicielem i twórcą tych utworów, co może przydać się w czasie postępowania sądowego. Ważne, aby zwrócić uwagę, że w Chinach nie wszystkie utwory mogą zostać objęte ochroną na mocy chińskiej ustawy o prawie autorskim, ponieważ muszą one spełnić pewne wymogi minimalne. Więcej informacji na temat tych wymogów można znaleźć w sekcji „przydatne linki” na końcu tego przewodnika. Prawo autorskie nie jest tylko jednym prawem, ale zbiorem praw obejmujących prawa osobiste i majątkowe. Prawo autorskie działa automatycznie i powstaje zazwyczaj w chwili stworzenia utworu, co oznacza, że w większości przypadków po stworzeniu utworu twórca zostaje automatycznie objęty ochroną z tytułu praw autorskich we wszystkich 164 państwach będących sygnatariuszami Konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych, do których należą m.in. państwa Unii Europejskiej i Chiny. Prawo autorskie obowiązuje zasadniczo przez 50 lat od daty powstania dzieła lub 50 lat od daty śmierci jego autora. W Chińskim Ośrodku ds. Ochrony Praw Autorskich (CPCC) można dokonać dobrowolnej rejestracji prawa autorskiego, w ramach której właściciel praw autorskich może złożyć wniosek o wydanie w Chinach zaświadczenia potwierdzającego, że jest autorem dzieła. Choć nie jest to wymóg prawny, nieobowiązkowa rejestracja stanowi dowód własności, którego posiadanie może w przyszłości oszczędzić Ci czasu i pieniędzy w razie ewentualnego sporu w tym zakresie. Zaświadczenie o rejestracji praw autorskich jest zazwyczaj wymagane w chińskich sądach lub urzędach administracji w przypadku procedur egzekucyjnych, w związku z czym zaleca się dokonać takiej rejestracji. Można to zrobić w każdej chwili, a sam proces rejestracji trwa około 30 dni roboczych. Rejestracja prawa autorskiego nie jest kosztowna. Przykładowo, opłata za rejestrację praw autorskich do zdjęć wynosi 300 RMB, a za rejestrację wzoru produktu - 500 RMB (z wyłączeniem kosztów doradztwa prawnego i honorariów pełnomocnika). Istnieje również możliwość zapewnienia wielopoziomowej ochrony poprzez zarejestrowanie marki i/lub logo jako prawa autorskiego poza zarejestrowaniem ich jako znak towarowy. Można to zrobić oczywiście jedynie wtedy, gdy marka i/lub logo spełniają określone w przepisach kryteria utworu podlegającego ochronie prawem autorskim w Chinach. Rejestracja samego znaku towarowego jest zawsze zalecana, ponieważ zapewnia ona szerszą ochronę w razie konieczności wyegzekwowania praw. Jednakże, w niektórych przypadkach, gdy zarejestrowanie znaku towarowego może nie być możliwe, ochrona prawem autorskim może również być dobrą strategią ochrony własności intelektualnej. Więcej informacji na temat rejestracji i egzekwowania praw autorskich w Chinach można znaleźć w opublikowanym przez Punkt Pomocy przewodniku pt. „Ochrona praw autorskich w Chinach”. 4. Tajemnica handlowa Ta j e m n i c a h a n d l o w a j e s t d e f i n i o w a n a j a k o nieudostępniana publicznie informacja o rzeczywistej lub potencjalnej wartości handlowej, która jest objęta klauzulą poufności. Europejskie MŚP z branży spożywczej mogą mieć na przykład tajemnice handlowe dotyczące smaku, składu, wyglądu lub innych aspektów produktów (słynnym przykładem jest skład napoju Coca-Cola). Innym przykładem tajemnicy handlowej w tej branży mogłyby być: technika produkcji, know-how, kontrola jakości lub metody testowania czy też strategie cenowe i informacje dotyczące klientów. W przeciwieństwie do innych form praw własności intelektualnej, które podlegają rejestracji, tajemnica handlowa nie ma ustalonego czasu ochrony i dlatego może być chroniona przez czas nieokreślony. Jednakże, ochrona prawna tajemnicy handlowej zostanie utracona, jeśli Twoja firma nie podejmie z własnej inicjatywy stosownych działań prowadzących do jej zabezpieczenia przy użyciu stosownych barier fizycznych, technicznych lub zabezpieczeń umownych. W przypadku jeśli produkcja ma miejsce w Chinach i jeśli jest to wykonalne, dobrym sposobem zapobiegania „wyciekom” własności intelektualnej jest sprowadzanie wszystkich składników lub innych części produktów już zawierających w sobie newralgiczny element z punktu 4 Bezpłatne narzędzia biznesowe do tworzenia PWI i do zarządzania ich ryzykiem widzenia tajemnicy handlowej z Europy. To z pewnością w dużym stopniu utrudni ujawnienie wartościowych danych w Chinach. Ponadto, jeśli Twoja firma zatrudnia w Chinach pracowników, należy zobowiązać ich do podpisania umów o zachowaniu poufności w zakresie tajemnicy handlowej i zapewnić, że dokumentacja dotycząca tajemnicy handlowej (na przykład przepis lub skład produktu) będzie wyraźnie oznaczona napisem t y p u „ P O U F N E – N I E U J AW N I A Ć O S O B O M NIEUPOWAŻNIONYM”. Warto również pamiętać o umieszczeniu odpowiednich klauzul dotyczących zachowania poufności w umowach o pracę. Typowe przypadki kradzieży tajemnicy handlowej zazwyczaj mają miejsce, gdy pracownik odchodzi z firmy i rozpoczyna pracę w firmie konkurencyjnej, a niedługo potem okazuje się, że sprzedaje ona produkt, który wygląda podejrzanie znajomo. Warto również wymagać od każdego potencjalnego chińskiego partnera biznesowego podpisania umowy o zachowaniu poufności i zabezpieczyć się w ten sposób przed ujawnieniem jakichkolwiek informacji handlowych czy technicznych. Więcej informacji na temat ochrony i egzekwowania tajemnicy handlowej można znaleźć w opublikowanym przez Punkt Pomocy „Przewodniku na temat ochrony tajemnicy handlowej w Chinach”. Tajemnica handlowa, rejestracja produktu i etykiety obowiązujące w Chinach Europejskie MŚP, które eksportują produkty spożywcze do Chin, często obawiają się tego, że będą musiały ujawnić swoją tajemnicę handlową w formie receptury produktu podczas procesu rejestracji produktów w Chinach. W sytuacji tej przyjmuje się, że aby uzyskać zgodę na wprowadzenie produktu na rynek chiński i wydrukowanie etykiet w języku chińskim, należy podać chińskim władzom pełną listę wszystkich składników produktu. Ważne, aby jednak pamiętać, że choć lista składników musi zostać przekazana Chińskiemu Urzędowi ds. Żywności i Leków (CFDA), który jest organem działającym na poziomie ministerialnym, to nie ma konieczności ujawniania dokładnej receptury, ponieważ jest ona uważana za tajemnicę handlową i zgodnie z tym podlega ochronie. Europejskie MŚP powinny kierować się ostrożnością przy wyborze swoich przedstawicieli, którzy w ich imieniu dokonają obowiązkowej rejestracji produktów w Chinach. 5. Patents Do opatentowania można zgłosić poszczególne produkty spożywcze, jak również niektóre metody ich przetwarzania, które spełniają odpowiednie kryteria, określone w przepisach dotyczących patentów. Przetwarzanie w branży spożywczej polega na przekształceniu surowych składników żywności do postaci, która może być łatwiej dystrybuowana i sprzedawana konsumentom. W celu opatentowania produktów lub procesów, wynalazki muszą spełniać następujące warunki • • • nowość - nie mogą być powszechnie znane ani na obszarze Chin, ani poza nimi przed datą zgłoszenia do opatentowania; poziom wynalazczy - muszą obejmować nowatorskie rozwiązanie, które nie jest znane osobie wyspecjalizowanej w danej dziedzinie oraz muszą mieć praktyczne zastosowanie: mogą zostać wytworzone lub użyte i można dzięki nim osiągnąć efektywne rezultaty. Ponieważ wymóg dotyczący nowości powinien koniecznie zostać spełniony w przypadku rejestracji patentów wynalazków i wzorów użytkowych, rejestracja patentów powinna zawsze być rozważana z wyprzedzeniem i należy uwzględnić ją na początku planowania strategii ochrony własności intelektualnej w Chinach. Więcej informacji na temat rejestracji patentów w Chinach można znaleźć w opublikowanym przez Punkt Pomocy przewodniku pt. „Ochrona patentowa w Chinach”. 6. Pozostałe zagadnienia dotyczące WI Ochrona własności intelektualnej na mocy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji może zostać wykorzystana do ochrony praw przedsiębiorstw w Chinach w obszarze tajemnicy handlowej, sposobu pakowania, opakowań, reputacji handlowej, praktyk uczciwego handlu i powiązanych z nimi kwestii. Jednakże, aby kwalifikować się do ochrony sposobu pakowania lub samego opakowania, produkty muszą cieszyć się mocną pozycją na rynku. Jeśli Twoja firma nie sprzedaje produktów w Chinach od dłuższego czasu, wyegzekwowanie tego prawa może być dość trudne. Licencje Europejskie MŚP z branży spożywczej, które są zainteresowane wejściem na rynek chiński, ale nie chcą angażować się bezpośrednio w działalność w tym kraju, mogą również rozważyć możliwość posiadania wyłącznego dystrybutora, którego upoważnią do korzystania z własności intelektualnej firmy i który będzie w ich imieniu zarządzał działaniami firmy w Chinach. W ten sposób MŚP mogą uzyskiwać przychody na rynku chińskim na zasadach licencji. W przypadku współpracy z chińskim podmiotem na zasadzie licencji ważne jest, aby wszystkie prawa własności intelektualnej zostały zarejestrowane w Chinach na spółkę europejską, a dopiero po takim zarejestrowaniu należy udzielić licencji do tych praw Bezpłatne narzędzia biznesowe do tworzenia PWI i do zarządzania ich ryzykiem 5 Przewodnik na temat ochrony PWI w przemyśle spożywczym w Chinach Studium przypadku MŚP Firma Golden Olive Ltd., europejska MŚP zajmująca się produkcją oliwy z oliwek, planuje eksportowanie gamy swoich produktów na rynek chiński. Firma brała w zeszłym roku udział w targach handlowych w Szanghaju i Shenzhen, gdzie poznała kilku potencjalnych dystrybutorów zainteresowanych jej produktami. Zanim spółka Golden Olive Ltd. wzięła udział w targach handlowych, zarejestrowała swoje znaki towarowe w obu wersjach - w alfabecie zachodnim i chińskim, ponieważ prawnik firmy ostrzegł ją, że na targach można jak najbardziej uzyskać cenne kontakty, ale mogą one również wiązać się z pewnym ryzykiem, jeśli prawa własności intelektualnej nie zostaną wcześniej odpowiednio zarejestrowane. Golden Olive Ltd. negocjuje obecnie z dwoma potencjalnymi importerami i dystrybutorami chińskimi. Pierwszy z nich będzie obsługiwać region północy kraju, a drugi - Chiny środkowe i południowe. Negocjacje doprowadzą do podpisania stosownych umów dystrybucyjnych, które zawierać będą klauzule dotyczące własności intelektualnej regulujące zasady korzystania i obowiązki obu stron w odniesieniu do tych praw własności intelektualnej, przede wszystkim zaś w odniesieniu do zarejestrowanych znaków towarowych i powiązanych działań marketingowych marki. Równocześnie firma rozpoczęła proces obowiązkowej rejestracji produktów i etykiet w Chinach. Spółka Golden Olive Ltd. zawczasu zajęła się kwestią ochrony znaku towarowego. Dodatkowo, jej produkty charakteryzują się bardzo nietypowym opakowaniem, wyróżniającym się zarówno ze względu na kształt, jak i połączenie kolorów butelek. Na rynku chińskim firma chciałaby sprzedawać produkty w takich samych opakowaniach, które stosowała przez ostatnie pięć lat w Europie. Postanowiła zaczerpnąć w tej kwestii porady chińskiego prawnika specjalizującego się w problematyce własności intelektualnej. Prawo ochronne na wzór przemysłowy zostało zarejestrowane w Europie pięć lat temu. Niestety, z uwagi na fakt, że spółka używała już takich opakowań w Europie, nie mogą one zostać uznane za „nowe” i nie spełniają obecnie warunków wymaganych do zarejestrowania wzoru przemysłowego w Chinach. Prawnik zasugerował jednak, że skoro stosowane obecnie opakowanie mogłoby podlegać ochronie z tytułu praw autorskich, firma może zabezpieczyć się przed możliwymi naruszeniami jej praw w przyszłości poprzez dobrowolne zarejestrowanie praw autorskich w Chinach, dzięki czemu będzie mogła udowodnić przed sądem, że to ona jest autorem opakowań. Prawnik zaproponował również opracowanie nowego wyróżniającego się opakowania przeznaczonego specjalnie na rynek chiński. Opakowaniu temu można byłoby nadać nowy kształt i użyć innego połączenia kolorów, które lepiej przemawiałoby do chińskich konsumentów. Doradził spółce, aby złożyła wniosek o rejestrację prawa ochronnego na wzór przemysłowy, dotyczącego tego opakowania, w ramach rejestracji krajowej w Państwowym Urzędzie Własności Intelektualnej (ang. State Intellectual Property Office, SIPO). Dodatkowo, spółka Golden Olive Ltd. powinna zarejestrować prawa autorskie do swoich ulotek i katalogów, które będą wykorzystywane przez jej chińskich dystrybutorów, aby zapobiec możliwej kradzieży praw własności intelektualnej lub ewentualnym nadużyciom. W ten sposób, dzięki zastosowanej strategii zainwestowania w ochronę praw własności intelektualnej z wyprzedzeniem i przeznaczając na ten cel budżet na rozsądnym poziomie, europejskiej firmie MŚP udało się zminimalizować ewentualne koszty, jakie mogłyby wynikać z wyegzekwowania tych praw w przyszłości. 6 Bezpłatne narzędzia biznesowe do tworzenia PWI i do zarządzania ich ryzykiem podmiotowi chińskiemu. Wyłączny chiński licencjobiorca jest upoważniony do wszczęcia w swoim własnym imieniu postępowania przeciwko osobie naruszającej te prawa. To w interesie chińskiego licencjobiorcy leży zapobieganie utracie własności intelektualnej przez firmę europejską, ponieważ ma on lepsze rozeznanie na rynku lokalnym. Przedmiotem licencji w Chinach mogą być wszystkie rodzaje zarejestrowanych praw własności intelektualnej, choć w przypadku branży spożywczej najczęściej stosowane jest licencjonowanie znaków towarowych. W przypadku udzielania licencji na znak towarowy umowa powinna zostać przedstawiona celem rejestracji w CTMO. Europejska firma MŚP powinna złożyć dokumenty spółki (zarówno licencjodawcy, jak i licencjobiorcy) razem z kopią zaświadczenia o rejestracji znaku towarowego w Chinach. Upewnij się zatem odpowiednio wcześnie, że posiadasz kopię tego zaświadczenia. Ważne, aby również pamiętać, że konieczne jest posiadanie oryginału umowy o udzielenie licencji na znak towarowy lub jej odpisu poświadczonego przez notariusza. Zazwyczaj proces rejestracji w CTMO trwa trzy miesiące. Kluczowe przesłanie: 1. Obowiązkowa rejestracja produktu i etykiety nie jest równoznaczna z rejestracją własności intelektualnej. W każdym przypadku należy rozważyć rejestrację znaków towarowych, wzorów przemysłowych i praw autorskich w celu ochrony tych praw w Chinach. 2. Marki i opakowania mają często kluczowe znaczenie dla odniesienia sukcesu na rynku chińskim przez MŚP z branży spożywczej. 3. Rejestracja praw własności intelektualnej ma decydujące znaczenie w przypadku konieczności wyegzekwowania większości tych praw, więc nawet w razie braku dużego budżetu pozwalającego na uzyskanie szerokiego spektrum praw własności intelektualnej warto skupić się na zarejestrowaniu co najmniej najważniejszego z punktu widzenia danej działalności prawa własności intelektualnej. 4. Chiński znak towarowy należy wybrać w sposób przemyślany. Najlepiej skorzystać z pomocy lokalnych doradców. 5. Ochrona praw autorskich i ochrona znaków towarowych będzie najprawdopodobniej najmniej kosztować, a może przynieść wiele korzyści. 6. P r a w o o c h r o n n e n a w z ó r p r z e m y s ł o w y t o najczęściej stosowana forma ochrony opakowania produktów. 7. Pamiętaj o zabezpieczeniu tajemnicy handlowej odpowiednimi klauzulami poufności i nie zapomnij uregulować dostępu do informacji przy użyciu barier fizycznych, technicznych i obwarowań umownych. Powiązane linki Materiały Helpdesku Ochrona znaków towarowych w Chinach: http://www.china-iprhelpdesk.eu/docs/publications/ C h i n a _ I P R _ G u i d e - G u i d e _ t o _ Tr a d e _ M a r k _ Protection_in_China_EN-2013.pdf Oznaczenia geograficzne w Chinach: Ochrona patentowa w Chinach: http://www.china-iprhelpdesk.eu/docs/publications/ China_IPR_Guide-Guide_to_Patent_Protection_in_ China_EN-2013.pdf Przewodnik po prawie autorskim w Chinach: http://www.china-iprhelpdesk.eu/docs/publications/ EN_Copyright_guide_Aug_2010.pdf Przewodnik po ochronie tajemnicy handlowej w Chinach: http://www.china-iprhelpdesk.eu/docs/publications/ EN_Trade_Secrets_Nov_2010.pdf Materiały zewnętrzne Wymagania autorskich http://www.wipo.int/wipolex/en/text.jsp?file_ id=125981 Bezpłatne narzędzia biznesowe do tworzenia PWI i do zarządzania ich ryzykiem 7 WWW.CHINA-IPRHELPDESK.EU China IPR SME Helpdesk zapewnia bezpłatne, poufne i praktyczne wsparcie dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw w zakresie Praw Własności Intelektualnej (PWI) w Chinach. Zadaj pytanie: Zadaj Helpdeskowi pytanie przez telefon, email ([email protected]) lub osobiście i otrzymaj bezpłatne, poufne i praktyczne porady w ciągu siedmiu dni pracujących od naszego eksperta do spraw ochrony PWI w Chinach. Szkolenia: Helpdesk organizuje szkolenia dopasowane do potrzeb MŚP o ochronie oraz egzekucji PWI w Europie i w Chinach. Materiały: Praktyczne przewodniki i materiały szkoleniowe Helpdesku dotyczące PWI w Chinach są dostępne na naszej stronie internetowej. Portal internetowy: Nasz wielojęzyczny portal internetowy (www.china-iprhelpdesk.eu) udostępnia przewodniki, przypadki, moduły nauczania z wykorzystaniem sieci komputerowych (E-learning modules), informacja o konferencjach, szkoleniach i webinariach. Aby otrzymać dalsze informacje, prosimy o bezpośredni kontakt z Helpdeskiem: Pobierz dokument: Room 2480, Beijing Sunflower Tower No. 37 Maizidian Street Chaoyang District Beijing 100125, P.R. China Tel: +86 (10) 8527 5705 Fax: +86 (10) 8527 5708 [email protected] www.china-iprhelpdesk.eu Projekt wdrażany przez: Nota prawna: Treść niniejszej publikacji nie musi odzwierciedlać stanowiska lub opinii Komisji Europejskiej. Usługi oferowane przez Helpdesk PWI dla MŚP w Chinach nie mają charakteru porady prawnej, w związku z czym Helpdesk ani żaden inny podmiot nie odpowiada za skutki decyzji podjętych na podstawie udzielonych porad. Zaleca się, by przed podjęciem decyzji dotyczących ochrony lub egzekwowania PWI zasięgnąć dodatkowej porady. 8 Ostatnia aktualizacja: 2015 © China IPR SME Helpdesk 2014
