1 - E-SGH
Transkrypt
1 - E-SGH
Wybór Międzyokresowy © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Wybór Międzyokresowy Dochód często jest otrzymywany w stałych kwotach, np. miesięczna pensja. Jaki jest podział dochodu na kolejne miesiące? (oszczędności – konsumpcja) © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 2 Bieżąca i Przyszła Wartość Załóżmy, że są dwa okresy: 1 i 2. Niech r oznacza stopę procentową w każdym okresie. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 3 Przyszła Wartość Np., jeśli r = 0.1 to oszczędności $100 z okresu 1 są warte $110 w okresie 2. Wartość przyszła obecnych oszczędności. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 4 Przyszła Wartość Przy danej stopie procentowej r przyszła o 1 okres wartość m jednostek dochodu określona jest wzorem: FV = m(1 + r ). © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 5 Wartość Bieżąca Bieżąca wartość m jednostek dochodu z przyszłego okresu to m PV = . 1+r © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 6 Wybór Międzyokresowy Niech m1 i m2 oznaczają dochód otrzymany w okresach 1 i 2. Niech c1 i c2 oznaczają konsumpcję w okresach 1 i 2. Niech p1 i p2 będą cenami konsumpcji w okresach 1 i 2. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 7 Ograniczenie Budżetowe Pomińmy efekt zmiany cen, niech p1 = p2 = $1. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 8 Ograniczenie Budżetowe Załóżmy, że konsument nie planuje ani oszczędzać ani pożyczać. ?: Ile będzie konsumował w okresie 1? Odp: c1 = m1. ?: Ile będzie konsumował w okresie 2? Odp : c2 = m2. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 9 Ograniczenie Budżetowe c2 (c1, c2) = (m1, m2) to koszyk dóbr przy braku oszczędności i pożyczek - zasób początkowy. m2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. m1 c1 10 Ograniczenie Budżetowe Jeśli c1 = 0 to konsument oszczędza s1 = m1. Stopa procentowa wynosi r. Ile wyniesie konsumpcja w okresie 2? © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 11 Ograniczenie Budżetowe Dochód w okresie 2 to m2. Oszczędności i odsetki z okresu 1: (1 + r )m1. Całkowity dochód dostępny w okresie 2 to: m2 + (1 + r )m1. więc wydatki na konsumpcję w okresie 2: c = m + (1 + r )m 2 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 2 1 12 Ograniczenie Budżetowe m2 + c2 (1 + r )m1 wartość przyszła całkowitego dochodu ( c1 , c 2 ) = ( 0, m2 + (1 + r )m1 ) m2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. m1 c1 13 Ograniczenie Budżetowe Niech konsument wydaje całkowity dochód tylko na konsumpcję w pierwszym okresie, więc c2 = 0. Ile konsument może pożyczyć w okresie 1 w oparciu o dochód m2 z okresu 2? Niech b1 oznacza wysokość pożyczki w okresie 1. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 14 Ograniczenie Budżetowe Tylko m2 jednostek dochodu będzie dostępnych by spłacić pożyczkę b1 z 1 okresu. więc b1(1 + r ) = m2. czyli b1 = m2 / (1 + r ). więc maksymalny poziom konsumpcji w okresie 1: m2 c1 = m1 + © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 1+r 15 m2 + Ograniczenie Budżetowe ( c1 , c 2 ) = ( 0, m2 + (1 + r )m1 ) c2 (1 + r )m1 wartość bieżąca całkowitego dochodu m2 ( c1 , c 2 ) = m1 + ,0 1+r m2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. m1 m2 c1 m1 + 1+r 16 Ograniczenie Budżetowe Niech c1 jednostek będzie konsumowanych w okresie 1. Oszczędności: m1- c1. Konsumpcja w okresie 2: c 2 = m2 + (1 + r )(m1 − c1 ) nachylenie © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. c 2 = − (1 + r )c1 + m2 + (1 + r )m1 . wyraz wolny 17 Ograniczenie Budżetowe m2 + c2 c 2 = − (1 + r )c1 + m2 + (1 + r )m1 . (1 + r)m1 nachylenie = -(1+r) m2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. m1 m2 c1 m1 + 1+r 18 Ograniczenie Budżetowe (1 + r )c1 + c 2 = (1 + r )m1 + m2 ograniczenie budżetowe w kategoriach wartości przyszłej, jest równoważne: c2 m2 c1 + = m1 + 1+r 1+r ograniczeniu budżetowemu w kategoriach wartości obecnej. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 19 Ograniczenie Budżetowe Dodajmy teraz ceny dóbr konsumpcyjnych p1 i p2 w okresach 1 i 2. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 20 Wybór Międzyokresowy Jaka będzie optymalna struktura konsumpcji (c1*,c2*) przy całkowitym dochodzie (m1,m2) i cenach p1, p2? Całkowite możliwe wydatki w okresie 2 to m2 + (1 + r )m1 więc konsumpcja maksymalna w okresie 2: m2 + (1 + r )m1 c2 = . p2 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 21 Wybór Międzyokresowy Maksymalne wydatki w okresie 1: m2 m1 + 1+r maksymalna konsumpcja w okresie 1: m1 + m2 / (1 + r ) c1 = . p1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 22 Wybór Międzyokresowy Jeśli c1 jednostek jest konsumowane w okresie 1 to konsument wydaje p1c1 a oszczędza m1 - p1c1. Dostępny dochód w okresie 2: m2 + (1 + r )(m1 − p1c1 ) więc: p2c 2 = m2 + (1 + r )(m1 − p1c1 ). © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 23 Wybór Międzyokresowy p2c 2 = m2 + (1 + r )(m1 − p1c1 ) daje (1 + r )p1c1 + p2c 2 = (1 + r )m1 + m2 . ograniczenie budżetowe w kategoriach wartości przyszłej. Natomiast ograniczenie budżetowe w kategoriach wartości bieżącej jest postaci: p2 m2 p1c1 + c 2 = m1 + 1+r 1+r © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 24 Ograniczenie Budżetowe c2 (1 + r )p1c1 + p2c 2 = (1 + r )m1 + m2 (1 + r )m1 + m2 p2 p1 nachylenie = − (1 + r ) p2 m2/p2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. m1/p1 c1 m1 + m2 / (1 + r ) p1 25 Inflacja Niech π oznacza stopę inflacji: p1(1 + π ) = p2 . stopa według, której rosną ceny. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 26 Inflacja Niech p1=1 więc p2 = 1+ π . Wówczas ograniczenie budżetowe jest postaci: p2 m2 p1c1 + c 2 = m1 + 1+r 1+r co daje 1+ π m2 c1 + c 2 = m1 + 1+r 1+r © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 27 Inflacja 1+ π m2 c1 + c 2 = m1 + 1+r 1+r przekształca się do: 1+ r m1 c2 = − c1 + (1 + π) + m2 1+ π 1+ r zatem nachylenie międzyokresowego 1+ r ograniczenia budżetowego: − . 1+ π © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 28 Inflacja Przy braku inflacji: (p1=p2=1) nachylenie linii ograniczenia budżetowego wynosi: -(1+r). Przy inflacji nachylenie linii ogr. budżetowego wynosi -(1+r)/(1+ π), co można zapisać jako: 1+r − (1 + ρ ) = − 1+ π ρ to znana realna stopa procentowa. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 29 Realna Stopa Procentowa 1+r − (1 + ρ ) = − 1+ π daje r −π . ρ= 1+ π Dla niskich stóp inflacji (π ≈ 0), ρ ≈ r - π . Dla wyższych stóp to przybliżenie jest złe. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 30 Statyka Porównawcza Nachylenie linii ograniczenia budżetowego: 1+ r − (1 + ρ) = − 1+ π . Linia ogr. budżetowego staje się bardziej płaska wraz ze spadkiem stopy procentowej r lub wzrostem stopy inflacji π (obie powodują spadek realnej stopy procentowej). © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 31 Statyka Porównawcza 1+r nachylenie = − (1 + ρ ) = − 1+ π c2 m2/p2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. m1/p1 c1 32 Statyka Porównawcza 1+r nachylenie = − (1 + ρ ) = − 1+ π c2 Pożyczkodawca. m2/p2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. m1/p1 c1 33 Statyka Porównawcza 1+r nachylenie = − (1 + ρ ) = − 1+ π c2 m2/p2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Konsument oszczędza. Wzrost stopy inflacji lub spadek stopy procentowej „spłaszcza” linię ogr. budżetowego. m1/p1 c1 34 Statyka Porównawcza 1+r nachylenie = − (1 + ρ ) = − 1+ π c2 m2/p2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Jeśli konsument oszczędza, to oszczędności i dobrobyt zmniejszają się w wyniku spadku stopy procentowej lub wyższej π. m1/p1 c1 35 Statyka Porównawcza 1+r nachylenie = − (1 + ρ ) = − 1+ π c2 m2/p2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. m1/p1 c1 36 Statyka Porównawcza 1+r nachylenie = − (1 + ρ ) = − 1+ π c2 Pożyczkobiorca. m2/p2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. m1/p1 c1 37 Statyka Porównawcza 1+r nachylenie = − (1 + ρ ) = − 1+ π c2 m2/p2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Konsument pożycza. Wzrost stopy inflacji lub spadek stopy procentowej „spłaszcza” linię ogr. budżetowego. m1/p1 c1 38 Statyka Porównawcza 1+r nachylenie = − (1 + ρ ) = − 1+ π c2 m2/p2 0 0 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Jeśli konsument pożycza, to oszczędności i dobrobyt rosną w wyniku spadku stopy procentowej lub wyższej π. m1/p1 c1 39 Niepewność © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Niepewność jest Wszechobecna Jaka jest racjonalna odpowiedź na niepewność? – zakup ubezpieczenia (na życie, zdrowotne, komunikacyjne) – warunkowy (wariantowy) plan konsumpcji © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 2 Stan Natury Możliwe stany natury: – “wypadek samochodowy” (a) – “brak wypadku” (na). Wypadek zdarza się z prawdopodobieństwem πa, zdarzenie przeciwne ma prawd. πna ; πa + πna = 1. Wypadek powoduje szkodę $L. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 3 Wariantowy Plan Konsumpcji Plan konsumpcji określający co może być konsumowane przy określonych stanach natury. Np. ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie, gdy zdarza się wypadek. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 4 Ograniczenie Budżetowe Koszt $1 ubezpieczenia to γ. Konsument ma majątek w wysokości $m. Cna – wartość konsumpcji w przypadku braku wypadku. Ca – wartość konsumpcji w przypadku wypadku. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 5 Ograniczenie Budżetowe Cna Wariantowy plan konsumpcji: konsumpcja warta $17 w przypadku wypadku i $20 w przypadku braku wypadku. 20 17 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Ca 6 Ograniczenie Budżetowe Bez ubezpieczenia, Ca = m - L Cna = m. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 7 Ograniczenie Budżetowe Cna m Zasób początkowy. m−L © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Ca 8 Ograniczenie Budżetowe Zakup $K ubezpieczenia. Cna = m - γK. Ca = m - L - γK + K = m - L + (1- γ)K. i K = (Ca - m + L)/(1- γ) i Cna = m - γ (Ca - m + L)/(1- γ) czyli C = m − γL − γ C na a 1−γ 1−γ © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 9 Ograniczenie Budżetowe m − γL γ − Cna = Ca 1−γ 1−γ Cna m Zasób początkowy. nachylenie = − m−L γ 1− γ Jaki jest optymalny wariantowy plan konsumpcji? m − γL Ca γ © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 10 Niepewność a Preferencje Mamy loterię. Możesz wygrać $90 z prawdop. 1/2 lub $0 z prawdop. 1/2. U($90) = 12, U($0) = 2. Użyteczność oczekiwana wynosi: 1 1 EU = × U($90) + × U($0) 2 2 1 1 = × 12 + × 2 = 7. 2 2 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 11 Niepewność a Preferencje Mamy loterię. Możesz wygrać $90 z prawdop. 1/2 lub $0 z prawdop. 1/2. Wartość oczekiwana: 1 1 EM = × $90 + × $0 = $45. 2 2 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 12 Niepewność a Preferencje EU = 7 i EM = $45. U($45) > 7 ⇒ pewne $45 jest preferowane wzgl. loterii ⇒ awersja do ryzyka. U($45) < 7 ⇒ loteria jest preferowana wzgl. pewnej kwoty $45 ⇒ miłośnik ryzyka. U($45) = 7 ⇒ loteria i kwota gwarantowana są obojętne ⇒ neutralność wobec ryzyka. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 13 Niepewność a Preferencje 12 EU=7 2 $0 $45 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. $90 Majątek 14 Niepewność a Preferencje U($45) > EU ⇒ awersja do ryzyka. MU maleje wraz ze wzrostem majątku. 12 U($45) EU=7 2 $0 $45 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. $90 Majątek 15 Niepewność a Preferencje 12 EU=7 2 $0 $45 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. $90 Majątek 16 Niepewność a Preferencje U($45) < EU ⇒ miłośnik ryzyka. 12 MU rośnie wraz ze wzrostem majątku. EU=7 U($45) 2 $0 $45 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. $90 Majątek 17 Niepewność a Preferencje 12 EU=7 2 $0 $45 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. $90 Majątek 18 Niepewność a Preferencje U($45) = EU ⇒ neutralność wobec ryzyka. 12 MU jest stałe wraz ze wzrostem majątku. U($45)= EU=7 2 $0 $45 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. $90 Majątek 19 Niepewność a Preferencje Wariantowe plany konsumpcji, które dają taką samą użyteczność oczekiwaną są tak samo preferowane. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 20 Niepewność a Preferencje Cna Krzywe obojętności EU1 < EU2 < EU3 EU3 EU2 EU1 Ca © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 21 Niepewność a Preferencje Ile wynosi MRS? Mamy konsumpcję c1 z prawdop. π1 i c2 z prawdop. π2 (π π1 + π2 = 1). EU = π1U(c1) + π2U(c2). Dla EU=const, dEU = 0. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 22 Niepewność a Preferencje EU = π 1U(c1 ) + π 2U(c2 ) dEU = π 1MU(c1 )dc1 + π 2MU(c2 )dc2 dEU = 0 ⇒ π 1MU(c1 )dc1 + π 2MU(c2 )dc2 = 0 ⇒ π 1MU(c1 )dc1 = −π 2MU(c2 )dc2 dc2 π 1MU(c1 ) ⇒ =− . dc1 π 2MU(c2 ) © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 23 Niepewność a Preferencje Cna Krzywe obojętności EU1 < EU2 < EU3 dcna π a MU(ca ) =− dca π na MU(cna ) EU3 EU2 EU1 Ca © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 24 Wybór Jaki jest optymalny wybór w warunkach niepewności? Najbardziej preferowany osiągalny wielowariantowy plan konsumpcji. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 25 Ograniczenie Budżetowe m − γL γ Cna = − Ca 1−γ 1−γ Cna m Zasób początkowy. nachylenie = − Osiągalne plany kons. m−L γ 1− γ Gdzie znajduje się wybór optymalny? m − γL Ca γ © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 26 Ograniczenie Budżetowe Cna Bardziej preferowane m m−L m − γL Ca γ © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 27 Ograniczenie Budżetowe Cna Najbardziej preferowany osiągalny plan. m m−L m − γL Ca γ © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 28 Ograniczenie Budżetowe Cna Najbardziej preferowany osiągalny plan. MRS = nachylenie linii ogr. budż. m γ π aMU(ca ) = 1− γ π na MU(cna ) m−L m − γL Ca γ © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 29 Niepewność Co robić w warunkach niepewności? – zakup ubezpieczenia (zdrowia, życia, auta) ? – portfel wielowariantowych planów konsumpcji. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 30 Dywersyfikacja Dwie firmy, A i B. Akcje po $10. Prawdop. 1/2 – zysk A $100 i B $20. Prawdop. 1/2 – zysk A $20 i B $100. Jak zainwestować $100? © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 31 Dywersyfikacja Tylko akcje firmy A? $100/10 = 10 akcji. Wypłata $1000 z prawdop. 1/2 i $200 z prawdop. 1/2. Oczekiwana wypłata: $500 + $100 = $600 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 32 Dywersyfikacja Tylko akcje firmy B? $100/10 = 10 akcji. Wypłata $1000 z prawdop. 1/2 i $200 z prawdop. 1/2. Oczekiwana wypłata : $500 + $100 = $600 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 33 Dywersyfikacja Po 5 akcji każdej firmy? Pewna wypłata $600. Dywersyfikacja pozwala utrzymać oczekiwaną wypłatę na tym samym poziomie i zredukować ogólne ryzyko z inwestycji. Zazwyczaj dywersyfikacja zmniejsza oczekiwaną wypłatę w zamian za mniejsze ryzyko. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 34