Filatelista 1955.11 (14)

ROK 2
WARSZAWA
NR 11 (14)
PROJEKTY NIEPRZYJĘTYCH ZNACZKOW
Ido artykułu wewnątrz numeru)
FilciteeWa
MIESIĘ CZNIK POLSKIEGO ZWIĄZKU FILATELISTOW
Nr 11 (14)
Listopad
1955 r.
FILATELISTYKA POMOC Ą W NAUCE
50-LECIA Związku ZaZ OKAZJI
wodowego Nauczycielstwa Polskiego, jego pracy i działalności oraz
działalności nauczyciela polskiego Poczta Polska wydala okolicznościową
serię składającą się z 2 znaczków pocztowych. Chyba po raz pierwszy tematyka pracy nauczyciela, jego sylwetka, ukazały się na znaczku polskim.
Fakt ten zosfał przez ogól nauczycielstwa przyjęty bardzo przychylnie,
przyjęty jako uznanie dla jego ciężkiej i trudnej pracy.
Wydanie znaczka związkowego z
tematyką nauczyciela, zwróciło jednocześnie uwagę tego nauczyciela na
problem filatelistyki w ogóle — a filatelistyki wśród młodzieży szkolnej
w szczególności. Mamy wielu nauczycieli filatelistów, którzy wokół siebie
gromadzą zawsze pewną grupę mlodzieży — również zapalonych filatelistów. Zastanówmy się jednak — czy
to nam wystarcza. — Chyba nie. W
filatelistyce bowiem tkwią tak duże
walory wychowawcze i zarazem dydaktyczne, że nie można obok nich
przejść obojętnie, a szczególnie nie
może koło nich przejś~ obojętnie nauczyciel - wychowawca. Stąd dla nas ,
nauczycieli prosty wniosek — ilość
mlodzieży wciągniętej w krą g filatelistyczny — musi być znacznie rozszerzona. — Wydobycie wartości dydaktyczno-wychowawczych tkwiących
w filatelistyce przez szersze rzesze
nauczycieli napotyka niejednokrotnie,
pomimo szczerych ich chęci, na trudności tego rodzaju, że nie wiedzą oni
jak to zrobić.
Dużą już pomocą jest wydanie w
tej sprawie zarzą dzenia Min. Oświaty (Dzien. Min. Oświaty Nr 18 z dnia
15.12.1954 r.), lecz to jeszcze mato.
Trzeba na ten temat szerszych wypowiedzi, wypowiedzi dyskusyjnych w
literaturze pedagogicznej, w pismach
przedmiotowych czy też w „Głosie
Nauczycielskim". W tej sprawie powinien zabrać glos nauczyciel-filatelista, specjalista poszczególnych przedmiotów nauczania, by zabrawszy glos
w dyskusji pokazać jak w ramach
nauczania swego przedmiotu wykorzystuje, lub można wykorzystać zapal młodzieży do zbierania znaczków
i w ten sposób osiągać lepsze wyniki
w naliczaniu i wychowaniu.
Obok tych artykulów musi się również głębiej zainteresować filatelistyką w szkole, wśród mlodzieży i Państwowe Przedsiębiorstwo Filatelistyczne, przez wydawanie tanich, popularnych albumików, przez sprzedaż w
niektórych kioskach „Ruchu" gotowych torebek ze znaczkami, również
w postaci kompletnych serii znaczków a nie mieszanki, co znacznie
ulatwi młodym i początkującym zbieraczom uzupełnianie swych zbiorów.
Również, w porozumieniu z wł adzami oświatowymi i Związkiem, ogla-
szanie wszelkiego rodzaju konkursów,
z nagrodami w postaci albumów, klaserów i samych znaczków — miał oby
duże znaczenie dla popularyzacji ł rlatelistyki.
• Dziwne jest stanowisko, trudne do
'wytł umaczenia, które w wielu wypadkach przekreśla możność zebrania calej serii wydanych i puszczonych do
obiegu znaczków przez młodzież a nawet nrzez starszych, gdy z danej serii
zatrzymuje się jeden znaczek i nie
dopuszcza się go do obiegu. Chcesz
mieć całą serię, to zapisz się i miej
staly abonament w Państwowym
Przed siehiorstwie Filatelistycznym bo inaczej musisz czekać, aż brakujące ci wartości do serii przedostaną
się „cichaczem" na wolny rynek. Chyba takie stanowisko i postępowanie,
nie wpł ynie . na spopularyzowanie filatelistyki wśród szerokich mas mł odzieży szkolnej, nie zachęci ich do
zbierania,
Postawa nauczyciela, jego słowa
zachety i porady mogą przyczynić się
do wiekszego rozwoju filatelistyki np.
nauczyciel zajęć praktycznych może
okazami nomoc i słu żyć radą ż ak samemu sobie zrobić klaser (wkładnik)
dn posiadanych już zbiorów lub jak
zrobił. album. Nauczyciel rysunku. może doradzić mlodzieży jakimi motywami przyozdobić poszczególne karty
aihnrrin itd. Również ci nauczyciele
mogą dużo pomóc i doradzić młodzieży przy organizowaniu wszelkiego
rodza hi wystaw filatelistycznych w
szkole, różnych kącików, plansz itp.
by prace te były wykonane dobrze i
estetycznie.
Nauczyciele przyrody w swej pracy pedazogicznej mogą wykorzystać
w różny sposób motywy przyrodniczozoologiczne znajdujące się na znaczkach pocztowych różnych państw.
Jak przebogaty jest w różnorodnoSc
tematyki dział portretowy. — literatura znajdzie tu wiele portretów sławnych pisarzy i poetów zarówno pisarzy
krajowych jak i zagranicznych. Historycy również odnajdą wiele postaci
związanych z tymi czy innymi wydarzeniami historycznymi. Można by tu
mnożyć te przyklady w nieskończon&ć, ale nie jest to celem artykuł u.
Są dzę, że w tej sprawie zabiorą szlos
specjaliści i pokażą wartości dydaktyc-"no-wychowawcze tkwiące w filatelistyce.
A weźmy taką dziedzinę jak sport,
który .tak pasjonuje młodzież. Można
by chyba w setki wyliczyć znaczki o
tematyce sportowej różnych państw.
Zbieranie tych znaczków to trudne,
ale i piękne zadanie. Obok filatelistów
indywidualnych pod opieką nsticzyciela• powinny znajdować się „kółka
filatelistyczne w szkole czy klasie. W
pracy tej nauczyciel lako pomocnika
powinien mieć organizacje m'odZieżowe. Trzeba stwierdzić, że ZMP i
OH za mato się tą sprawą interesują,
a przecież musimy Pamięta ł.. iP łest
to jeszcze jeden atut, jeszcze jeden
kulturalny sposób spędzania czasu
przez młodzież, to Jest oderwania ich
od złych wpływów ulicy.
Niech ten artykuł roznocznie dyskusję na ten temat, niech pobudzi
wielu nauczycieli do wypowiedzi. do
podzielenia się swymi osiągnięciami,
swymi doświadczeniami, bo przecież
w tym przyświeca nam jeden cel dobro mlodzieży.
J. SliwczvAski
ROZWIĄZANIE KONKURSU
z VI Ogólnopolskiej Wystawy Filatelistycznej.
Nailepsze rozwiązanie Konkursu „Która cał ostka (pocztówka, koperta,
karmi) najlepiej upamiętnił a eliminacyjną wystawę?" nadesłali kol. kol.
Urbanik Stanisław i K. Piotrowski.
..1:3`;; nagrody przydzielone został y wymienionym Kolegom piękne serie
nowości zagranicznych
204
WYDANIE „GROSZOWE" Z 1950
I.
(ciąg dalszy)
DYREKCJA KRAKOWSKA.
Okręgowa P. i T. w
D YREKCJA
Krakowie obejmowa ła placówki
pt. położ one na terenie następują cych powiatów: Chrzanów, Kraków
Miechów, Olkusz, Oświęcim, Wadowice, Myś lenice, Nowy Targ, Zakopane
Zywiec, Limanowa, Brzesko, Bochnia
Dąbrowa Tarnowska, Nowy Są cz, Tarnów, Brzozów, Gorlice, Jasło, Krosno,
Lesko, Sanok, Dębica, Kolbuszowa,
Mielec, Nisko, Rzeszów, Tarnobrzeg
Jarosł aw, Lubaczów, Łańcut, Przemyśl, Przeworsk.
Powiaty Busko, Jędrzejów, Kielce,
Pińczów i Wloszczowa przeniesione z
dniem 1 stycznia 1951 r. z Dyrekcji
Krakowskiej do Dyrekcji Lubelskiej
używały wyłą cznie stempelków typów krakowskich, otrzymanych- w li
stopadzie 1950 r.
Stempelki typu krakowskiego wykonane- w trzech
wielkościach są
identyczne co do kroju
czcionek i
wymiarów ze stempelkami katowickimi, opisanymi w Nr 9(12) „Filatelisty", wobec czego rozróżnienie ich w
stanie nieużywanym jest niemożliwe,
zaś na listach pochodzenie stempelka określa w zasadzie datownik z
nazwą miejscowości. Z ogólnej ilości
ok. 700 placówek pt. posiadamy listy
i wycinki z 458 placówek, co stanowi ok. 65,4°/o całości.
A) Stempelki dyrekcyjne:
3 a) 14 x 5 mm
3b) 16 do 17 x 6 mm
3 c) 19 do 20 x 7 mm
GROSZY
OBOSZY
GROSZY
36
W powszechnym użyciu był stempelek typu 3 a), który spotykamy w
ilustracje w „Wyda• Niektóre
niach Groszowych" są odpowiednio
zmniejszone.
433 placówkach pt. Nadmienić należy,
że tak Dyrekcja Katowicka, jak też i
Krakowska, przesyłając do. Muzeum
Poczty i Telekomunikacji wzory stempelków groszowych, nadesłały jedynie odbitki tegoż typu.
Podział znanych nam stempelków
3 a) wg barwy odcisków przedstawia
się następująco:
251 placówek
czarna
217
„
fioletowa
Ma/czerwona
w różnych odcie134
niach
niebieska
20
11
19
zielona
Ił
Odciski niebieskie posiadamy na
kopertach z następujących miejscowości: Bodzentyn, Dąbrowa Tarnowska, Grabownica Starzeńska, Kraków
2, 5, 12. 21, Manasterz, Oleszno Kieleckie, Przeclaw, Przemyśl 1,3, Radków Wloszczowski, Radlów k. Tarnowa, Raniżów, Rogożno k. Łańcuta
Ruszcza, Wróblik Szlachecki, Zakopane 1, Zegiestów Zdrój.
Barwy zielonej używały: Brzeźnica
Dębicka, Dąbrowa Tarnowska, Dobra
k. Limanowej, Dukla, Jastrzębie
k. Tarnowa, Kosina, Koszyce, Kraków
1, 2, 5, 9, 16, 21, Poronin, Przemyś l
3, Staboszów, Szaf lary, Zakliczyn
n-. Dunajcem, Zakopane 1: •
Ponownie zwracamy uwagę, że skasowanie znaczka datownikiem pewnej
placówki pt. nie świadczy o jego nabyciu tamże; szczególnie dotyczy to
wielkich miast, posiadających znaczną liczbę urzędów pocztowych.
Z pospoliciej spotykanych znaczków
należy wymienić: R-2, 10, 15, 30, S cał a seria, P, Od, C-50, 75, 100. Rzadziej znajdujemy R-3, 5, 18, Lud. 35,
Sam. 20, C-30, KP, 1 Maj, Gol.,,Hibn.
WL-60. Z pozostał ych wartości, występują cych tylko wyjątkowo posiadamy:
Swiat Pracy 10 — Kraków I (16/11
1950),
205
Świat pracy 15 - Kraków 2 (7/1
1951),
Swiat Pracy 20 - Kraków 2 (15/11
1950),
WZO 15 - Kraków I (13/12 1950).
18 - Kraków 19 (9/11 1950), Kraków
I (13/12 1950),
5-lecie Manif. 15 - Kraków I (13/1
1951),
Lud. 5 - Myś lenice (6/11 1950);
Kalwaria Zebrz. I (8/1 1951), 10 -Kraków 1 (22/11 1950), Kraków 2
(15111 1950), 15
Kraków 2 (3/11
1950), Przeworsk (5/1 1951),
Prez I 15 czerw. - Tarnów 1
(14/11 1950), Chmielnik k. Rzesz. (?),
TW 15 - Kraków 2 (7/II 1950),
Kielce 1 (5/12 1950).
Sam. 10 - Przemyśl 1 (23/11 1950),
Cent. 15 - Kraków 16 (15/1 1950 i
nasi.), 25 - Zakopane 3 (15/11 1950).
Stempelki na znaczkach groszowych
spotykamy stosunkowo rzadziej niż w
Dyrekcji Katowickiej, znamy następujące:
45 gr Gołąb -- Kryg. Łańcut, Polanka Wielka,
45 gr Stal. --- Jordanów, Kraków
I. 2, Stary Sącz,
75 gr Stal. - Bliżyn, Kraków 14,
16.
Co najmniej 60 placówek wybijak)
stempelki dopiero po nalepieniu znaczków, tak że odciski przechodzą na
koperty. Stempelki typu 3 b) spotykamy w 59 placówkach, w 20 z nich nie
znamy typu 3 a). Podobnie jak w
Dyrekcji Katowickiej nie można częstokroć ustalić, czy nie są to rozbite
typy 3 a), tym więcej, że aż w 52
placówkach spotykamy barwę czarną.
Barwa fioletowa występuje w 12
placówkach - Andrychów, Chęciny 2,
Chmielnik, Kraków 1, 4, 19, Jędrzejów, Miechów, Moderówka, Mogila.
Slomniki, Trzebinia 2, czerwona w
Andrychowie, Krakowie T. T. i Kry- .
nicy Zdroju 1, oraz w Tarnowie 1.
Barwę niebieską spotykamy tylko w
Zakopanem I. zaś zielona w Szczyrki' i Zakopanem 1 (tryplet).
Zazwyczaj opatrywano stempelkami typu 3 b) tylko pospolite wartości,
do wyjątków należy Cent. 25, użyty
w Krakowie (20/1 1951), znajdujący
się * zbiorze J. ZajądzkoWskiego.
Krynicy 1 opatrzono stempelkiem
znaczek S-75 gr. Typ 3 c) - najrzadszy - widzimy na znaczkach kasowanych w lb placówkach - Czarnocin
Pińczowski, Grybów, Kielce 1, Kraków 3, 16, 19, Lubzina, Mszana Dolna, USwięcim 1, Skala pod Ojcowem.
,Tęgoborze, Tuchów, Ujanowice,
Szczekociny, Wielkie Oczy, Wiśniowa
k. Dobczyc. Wyl4cznie stempelków typu 3 c) używał y tylko 4 placówki
(Czarnocin, Imhzina, Tęgoborze, Wielkie Oczy).
Barwa odcisku wyłącznie czarna,
wartości pospolite (R-I5, 30, P, Od,
S-5, 10, 15, C-50, 75, 100).
13) Typy lokalne.
CrosZii
,24
52
I) Brzeziny k. Ropczyc - - typ. 34
oryginalny stempel ulożony na
miejscu z posiadanych czcionek.
Charakterystyczny błąd „Croszy"
powstał na skutek braku czcionki
G. Na oryg. korespondencji rzadki, liczne wartości nieużywane.
Barwa odcisku fioletowa. Stempelków dyrekcyjnych z Brzeźnicy nie
widzieliśmy.
2) Dubiecko -- typ 32.
Litery GR z obciętego stempelka
dyrekcyjnego 3 b) w kolorze czarnym (być może, że skrót pochodzi
ze stempelka rozbitego typu 3 a),
wyłącznie na Stal. 15, czas użycia
początek stycznia 1951.
Identyczne skróty z typu 3 a) spotykamy jeszcze w:
a) P.łazowie na znaczku Stal. 10 w
kolorze fioletowym, znana data
użycia 3.2.1951.
h) -Suchedniowie na znaczku Stal. lb
w kolorze fioletowym, data użycia
5.1.1951.
3) Rzeszów 1
W odróżnieniu od wszystkich pozostał ych nadruków wykonywanych
ręcznie w Rzeszowie sporządzono pismem maszynowym matrycę woskówkę, z której dopiero przenoszono nadruk na znaczki przez powielenie.
r
Groszy .Grosy
35
•
36
Nadruk wykonano w kolorze czarnym w dwóch typach:
1 j typ 35-15 x 12, na oryg. listach
spotykamy dosyć często Stal. 5,
10. 20; rzadziej R-30, innych wartości nie widzieliśmy, różne war- ,
tości nieużywane, najwcześniejsza
znana nam data użycia 15/11 1950.
2) typ 36-22/23 x 3.5 słowo „Ciroszy" z gwiazdką, podkreślone linią kreskowaną, wyłącznie na
znaczku Plan. interesujące odmiany: „(irosze" zamiast „Ciroszy"
brak kreskowanej linii. Najwcześniejsza znana nam
data użycia
27.11.1950. Obydwa
typy dosyć
pospolite.
St. Adamski
r .41.
Roszkowski
ANALOG °FILIA
W
Informacyjnym
BIULETYNIE
połączonych „Union Maximaphile Internationale" i „Association Internationaie Analogique" w czasie
trwania I Kongresu Międzynarodowego (Francja, Dijon, wrzesień 1947)
zosta ł y opublikowane „Tezy Analogiczne Mariana Haydzickiego".
Celem zapoznania naszych Czytelników podajemy poniżej tekst doslowny w języku polskim.
Bliższych informacji może udzielić
autor -- Tarnów, skrytka poczt. 60.
„Tezy" zostaly przyjęte jako wytyczne powyższych organizacji.
I. Widokówka analogiczna jest to
taka kartka widokowa, której obraz jest identyczny z obrazem
(motywem) naklejonego na niej
po stronie widoku znaczka pocztowego, a całość ostemplowana
odpowiednim i przysł ugującym
kasownikiem pocztowym, który
swym kręgiem obejmuje tak naklejony na widokówce znaczek
pocztowy jak i część pola widokówki.
2. Kartka widokowa mająca stać się
widokówką analogiczną do motywu znaczka pocztowego nie może
być w żadnym wypadku zrobioną
(uzyskana) przez powiększenie.
skopiowanie względnie sfotografowanie obrazu samego znaczka
pocztowego. Widokówka analogiczna musi posiadać wszelkie
cechy rzeczywistego prarnotywu
znaczka pocztowego (to jest o-
biektu, który poslużył za wzór
projektującemu znaczek pocztowy) i ma w zasadzie więcej szczegółów niż sam znaczek 'pocztowy.
3. Tak obraz widokówki jak i główny motyw znaczka pocztowego
winien być (o ile to jest możliwe) identyczny. Obrazy widokówek, które nie pokrywają się w •
zupełności z głównym motywem
(obrazem) znaczka pocztowego,
tworzą kartkę analogiczną niezupeł ną, procentowo mniej wartościową, zależnie od stopnia odchylenia w podobieńst*ie wzajemnym.
4. Miernikiem podobieństwa jest w
każdym przypadku — gł ówny motyw widoczny na znaczku pocztowym. O ile znaczek pocztowy
posiada motyw fantazyjny, a równocześnie i motyw wzięty z natury (rzeczywistości), bierze się
pod uwagę jedynie motyw dający
się udowodnić istnieniem w rzeczywistości. Przy istnieniu kilku
motywów realnych widocznych
na znaczku, a występujących w
rzeczywistości nie zespolowo —
do każdego motywu musi być
stworzona oddzielna widokówka,
czyli odrębny motyw tworzy odrębną kartkę analogiczną.
5. Widokówka analogiczna może być
frankowana wylącznie znaczkiem
pocztowym opłatnym względnie
2011
takim, który jest przeznaczony do
opiat, .pocztowo-listowych przez
osoby prywatne. Zatem znaczki
pocztowe urzędowe, doplatne, doręczeniowe, rozrachunkowe i in, ne, przeznaczone do frankowania
przesył ek pocztowych jedynie
przez władze względnie urzędy
— nie mogą być użyte do frankowania kartek analogicznych.
6. Kartka analogiczna winna mieć
tylko jeden naklejony na stronie
obrazu widokówki znaczek pocztowy, wedle zasad filatelistycznych nieuszkodzony, możliwie bez
arkuszowych boków (obramowań), a przy znaczkach pochodzących z bloków pamiątkowych
jedynie z częścią obramowania bloku pozwalającą ewentualnie stwierdzić pochodzenie znaczka pocztowego z danego bloku. Tak znaczek pocztowy jak i jego ewentualne obramowanie nie może zakrywać więcej jak 1/3 część motywów wzajemnego podobieństwa widokówki do znaczka pocztowego.
7. Kartka analogiczna musi. być ostemplowana pocztowo po stronie
obrazu kasownikiem pocztowym
tej miejscowości, z której motyw
widoczny na znaczku pocztowym
i widokówce pochodzi, względnie
miejscowość dana jest stałą siedzibą (lub byla siedzibą) obiektu
uwidocznionego w motywie znaczka pocztowego. Jeżeli w danej
miejscowości nie ma placówki
pocztowej używającej wlasnego
kasownika pocztowego, kartka
analogiczna winna być skasowana stemplem pocztowym tej placówki pocztowej, w której rejonie
doręczeń pocztowych znajduje się
miejsce (lub bylo miejsce) stalego motywu zaczerpniętego do projektu znaczka pocztowego.
8. Znaczek pocztowy o motywach
fantazyjnych (alegorycznych), którego pramotyw naturalny nie
istniał i nie istnieje w rzeczywistości — nie może być użyty do
frankowania kartki analogicznej.
208
ani w wypadku .gdyby kartkę widokową projektowal sam autor
znaczka pocztowego.
9. Znaczek pocztowy posiadający
motywy obce, znajdujące się stale poza granicami państwa wydającego znaczek pocztowy i do tego
państwa nie przynależne (ani nie
byly przynależne) — nic może
być użyty do frankowania kartki
analogicznej.
10. Widokówka analogiczna przedstawiająca godlo danego państwa
może być ostemplowana kasownikiem . pocztowym dowolnego
urzędu pocztowego na cał ym obszarze państwa wydającego tenże znaczek pocztowy.
11. Kartka analogiczna wraz ze swym
znaczkiem pocztowym przedstawiająca osobę panującą (rządzącą) dawniej, względnie w czasie
teraźniejszym, może być ostemplowana pocztowo na terenie całego
państwa w granicach terytorialnej wł adzy danego panującego
(rządzącego).
12. Kartka analogiczna osób zasłużonych (bohaterów narodowych, wodzów, stawnych ludzi, wynalazców, pisarzy, poetów, muzykow.
członków rodzin panujących.
członków rządów itp.) winna by,':
ostemplowana pocztowo w miejscu ich urodzin, śmierci, wiecznego spoczynku, albo też w miejscu związanym z ich historycznym pobytem lub czynem, względnie w miejscu ich twórczej pracy
na terenie państwa wydającego
znaczek pocztowy ofrankowujący
kartkę analogiczną.
13. Widokówki i odnośne znaczki
pocztowe przedstawiające obcokrajowców lub rodaków, którzy
nigdy na terenie państwa .wydającego znaczek pocztowy z ich podobiznami nie zamieszkiwali.
względnie nie byli — nie mogą
posł użyć do stworzenia kartki analogicznej, chyba, że równocześnie
z wydaniem odnośnego znaczka
pocztowego będzie wprowadzony
do użytku pocztowego okoliczno--
ściowy kasownik pocztowy, którym by , można było ostemplować
kartkę analogiczną. Kasownik
pocztowy w tym przypadku musi
być treścią związany z okolicznością wydania danego znaczka
pocztowego.
14. Znaczek pocztowy portretowy i o
motywach historycznych kraju okupowanego, na którym państwo
okupujące dokonało swego nadruku używając tenże znaczek do
obiegu pocztowego na terenie
okupowanego kraju — nie może
być użyty do ofrankowania kartki
analogicznej. W wypadku, gdyby
osoba przedstawiona na znaczku
wydanym przed okupację, a przedrukowanym przez okupujące państwo w dalszym ciągu pełniła
obowiązki rządzącego względnie
członka rządu okupacyjnego na
terenie kraju okupowanego znaczek taki może posł użyć do
frankowania widokówki analogicznej.
15. Znaczek pocztowy przedstawiajacy
żyjącą osobę panującą
względnie rządzącą lub godło
państwa okupującego — może być
użyty do ofrankowania kart'l analogicznej stemplowanej pocztowo
na terenie kraju okupowanego.
16. Kartka analogiczna musi być
ostemplowana pocztowo jedynie w
dobie (okresie) obiegq odnośnego
znaczka pocztowego.
17. Kartka analogiczna nie może być
po stronie swego obrazu zapisana, ani uszkodzona przez brak
części rysunku odpowiadającej
motywowi odnośnego znaczka
pocztowego.
18. Znawcy f eksperci kartek analogicznych (analogofilii) gwarantują za rzeczywistosć istnienia
naturalnego pramotywu odnośnego znacziu pocztowego (jak np.:
budowli, pomnika, portretu względ
nie fotografii znanej z istnienia
przed wydaniem odnośnego znaczka pocztowego) za wartość kolekcjonerską, wierność podobieństwa motywów oraz za prawdziwość' i właściwość użytego kasownika pocztowego. Winni oni
swój stempelek gwarancyjny umieszczać na obrazie kartki analogicznej w bliskości znaczka
pocztowego i kręgu kasownika
pocztowego. Odnoś ny stempelek
gwarancyjny winien być zgł oszony, zatwierdzony i zarejestrowany przez autorytatywny, międzynarodowy czynnik naczelny analogofilii.
WYSTAWA - JUFIZ III
Z WIĄZEK Filatelistów w Jugosławii przy ścisłej współpracy filatelistów tirecji i Turcji urządza w
przyszłym roku w maju na szeroką
skalę zakroioną Międzynarodową Wystawę Filatelistyczną pod nazwą
„JUFIZ III".
Protektorat nad Wystawą objął
Prezydent Jugosławii Marszał ek Broz
Tito. Wystawa „JUFIZ III" będzie
manifestacją nawiązania i pogłębienia przyjaźni między narodami mił ującymi pokój. Już obecnie zainteresowanie Wystawą jest bardzo duże.
Z AGREB
1956.
Dyrekcja Wystawy, by ułatwić zagranicznym wystawcom wzięcie udziału,
zdecydowała nie pobierać żadnych opłat za miejsce ekspozycji.
209
Nadesłane eksponaty zgodnie z regulaminem klasyfikowane będą wedł ug następujących grup:
I Grupa oficjalna — eksponaty Zarządów Poczt.
II Klasa honorowa — W tej pozycji mogą być wystawione tylko takie
zbiory, które odznaczone były przynajmniej jednym medalem zł otym lub
pozłacanym na Międzynarodowych
Wystawach, urządzanych pod patronatem F. I. P.
III i IV Grupa — znaczki Jugosławii.
V Grupa — znaczki Europy.
VI Grupa — znaczki zamorskie.
VII Grupa — poczta lotnicza,
VIII Grupa — nowodruki etc.,
IX Grupa — zbiory tematyczne,
X Grupa — zbiory mł odzieżowe,
XI Grupa — zbiory specjalne,
XII Grupa — literatura filatelistyczna.
Oceny nadesł anych zbiorów dokona
Międzynarodowe Jury. Jako nagrody
przewidziane są medale brązowe, srebrne i złote oraz przedmioty sztuki.
Nadmieniamy, że Komisarzem Wystawy „JUFIZ III" na teren Polski
mianowany został wiceprzewodniczący Zarzą du Głównego Fabian Bura,
który udziela wyczerpujących informacji odnośnie przygotowania i wysył ki eksponatów.
ZNACZKI POCZTOWE ZSRR W SŁU ŻBIE POKOTU
IYEIT CO,Pdne.
WarilMAYS431.1.7AM
f110.71■11 xf VA .0,
»nud
M
Ropi,(..i NuA na rzecz pokoju
Pwzmaga
się we wszystkich krajach z roku na rok, zataczając coraz
szersze kręgi. Haslo: „Pokój zwycięży wojnę" jest na ustach cał ego świata. Szczególnie silną propagandę za
utrwaleniem pokoju prowadzi Związek
Radziecki, w którym nawet filatelistyka sł uży sprawie obrony pokoju.
Pierwsze znaczki przemawiające za
utrzymaniem pokoju zostaly wydane z
okazji 20 rocznicy wybuchu nierwszej
wojny światowej (1914 — 1934). Jest
to seria t. zw. Antywojenna, która
sklada się z 5 znaczków przedstawiających grozę wojny, mianowicie: 5
210
Pr9
C.1,11
kop. (ruiny miasta znajdującego
pod gradem bomb), 10 kop. (kobieta
z trojgiem dzieci uciekają ca z bombardowanego i płoną cego miasta), 15
kop. (wymarsz jednostki wojskowej
na front i — jako przeciwstawienie powrót z wojny inwalidów), 20 kop.
(grupa ludzi w panicznej ucieczce
przed żoł nierzem uzbrojonym w olbrzymi miecz — symbolizującym grozę
wojny), 35 kop. (postacie dwóch żołnierzy zwyci ęskich armii sojuszniczych podają cych sobie ręce, jako
symbol zwycięstwa prawdy). Każ dy
z tych znaczków ma u doł u napis:
,Antywojenny".
W 1949 r. wydano piękną serię z 2
znaczków: 40 i 50 kop. o jednakowym
rysunku: glob ziemski i postać robotnika z podniesioną ostrzegawczo
ręką przeciw podżegaczowi trzymającemu plonącą żagiew. U góry znacz.
ka widnieją hasła: „Za Pokój", „Przeciw podżegaczom wojennym".
Następnie w 1950 r. ukazała się seria z 4 znaczków: 40 kop. i I rb. o
jednakowym rysunku: glob ziemski
przepasany wstęgą z hasłem: „Jesteśmy za pokojem". poniżej podpisywanie
apelu pokojowego i wypowiedź: „Kroczymy pewnie drogą, którą prowadii
nas wielki Stalin". Drugi znaczek 40
kop. przedstawia lekcję w klasie udekorowanej portretem Stalina z napisem: „Dziękuiemy dronlemu Stalinowi za szczęśliwe dzieciństwo". I znaczek 50 kop.
pochód manifestacji
pokojowej i flagi z napisem: „Pokój"
oraz „Ratujmy dzieci przed groźbą
wojny". Oba ostatnie znaczki mają
u góry hasło: „Pokój zwycięży wojnę".
W 1951 r. został a wydana seria z 2
znaczków: 40 kop. i 1 rb. z uwidocznionym na nich tekstem apelu sztokholmskiego i napisem: „Za Pokój"
oraz znaczek 40 kop. nawoł ujący do
podpisywania apelu Swiatowej Rady
Pokoju, również zaopatrzony w hasło:
„Za Pokój". I wreszcie — ostatni z
dotychczas wydanych — znaczek 40
kop. przedstawiający grupę dzieci
przy makiecie nowego gmachu Uniwersytetu Moskiewskiego pod hasłem: „Pokój i szczęście dzieci są nieroz!ączne".
Jerzy Wikszemski
O TRANZYCIE PRZESYŁEK POCZTOWYCH
D
RZESYł.KI pocztowe nadane do
kraju nie sąsiadującego z krajem
nadania mogą być przewożone bezpośrednio. drogą morską czy powietrzną, względnie za pośrednictwem Zarzadów poczt jednego lub kilku innych krajów. W tym ostatnim przypadku mają zastosowanie przepisy
Konwencji regulujące tranzyt pocztowy.
Na całym obszarze Światowego
Zwią zku Pocztowi-a° obowiazuie wolnoć: tranzytu. Odnośnie niektórych
rodzajów przesył ek, dla których podpisano snecialne porozumienia, jak nn.
dla paczek, wolność tranzytu ograniczona jest tylko do obszaru krait5w.
uczestniczących w danym dziale sł użby.
Każ dy kraj, który uczestniczy w
przewozie przesyłek, między krajem
nadania a krajem przeznaczenia, ma
prawo do należności tranzytowych.
Wysolmść należności ustala specjalna tabela Konwencji pocztowej. Poszczególne Zarzady partycypuję w należnościach tranzytowych w zależności od jakoś ci przesylek, od wagi prz-e-
sylek i w zależności od ilości kilometrów względnie mil morskich, na przestrzeni których dokonano przewozu.
Od wszelkich należności tranzytowych
za przewóz lądowy lub morski zwolnione sa przeqylki lutowe wolne od
opłat pocztowych. Do tej grupy należą
przede wszystkim listy slużby pocztowej oraz liqty otrzymywane i wywiane przez jeńców wojennych i osoby
internowane. „
Ogólny rozrachunek tych należności
odbywa sie bądź bezpośrednio miedzy
poszczególnymi Zarzą dami, bądź też
za pośrednictwem Biura Miedzynarodowego na podstawie danych qtatvstvcnych, ustalanych co trzy lata w
ciagu czternastodniowego okresu. Jeżeli jednak wymiana odsyłek miedzy
którymkolwiek z krajów nasteruje
mniej niż sześć razy w tverodniu,
okres ten przediuża sie do 28 dni.
Ogólne zasady rozliczania należności za tranzyt nie mają zastosowania
do przewozów wykonywanych za pomocą polaczeń nadzwyczainych, specjalnie werowadzonyeh lub utrzymywanych przez jeden Zarząd poczt, na .
211
żądanie jednego lub kilku innych Zarządów. Warunki dla tego rodzaju
przewozów tranzytowych regulowane
Są w drodze wzajemnego porozumienia mię dzy zainteresowanymi Zarządami pocztowymi.
Do połączeń nadzwyczajnych; upoważniających do pobierania specjalnych należności za tranzyt pocztowy,
Konwencja zalicza utrzymywaną dla
przyśpieszonego przewozu drogą lądową, sł użbę tak zwanej Poczty Indyjskiej oraz specjalne połączenia samochodowe na pustyni z !raku do Syrii
lub Palestyny.
Również w odchyleniu od postanowień ogólnych Zarząd Poczt Afganistanu upoważniony został na okres
przejściowy do tranzytu na wardhkach specjalnych z racji szczególnych trudności, na jakie natrafia, jeżeli chodzi o środki transportowe i
przewozowe.
Protokół końcowy Konwencji przewiduje poza tym jeszcze dwa przypadki. Zarząd Pocztowy ZSRR upoważniony jest do pobierania specjalnych opiat za przewóz tranzytowy
przesyłek pocztowych koleją transsyberyjską, przecinającą kontynent azjatycki od Uralu poprzez Omsk, Irkuck,
biegnącą na poludnie od jeziora Bajkał do miasta Czyta i dalej przez
Chabarowsk względnie przez Charbin w Mandżurii do Władywostoku.
Podobne uprawnienia posiada Zarząd Poczt Argentyny odnośnie przesyłek pocztowych przewożonych tranzytem na argentyńskim odcinku kolei transandyjskiej zwanej „Ferrocarril Transandino". Jest to linia ko:
lejowa wybiegająca z gęstej sieci kolejowej wschodniej Argentyny, prowadzą ca przez urodzajne stepy zwane
pampasami i wreszcie przez łańcuch
górski Andów na stronę chilijską, do
portu Valparaiso. W Andach linia kolejowa przebiega na wysokozci 3189
m np. m. w przełęczy Uspallata, w
odległości 35 km na południe od wysokiego na 7039 m szczytu Aconcagua.
Przykłady te świadczą o tym, że wykonanie zobowiązań, jakie poczta
przyjmuje na siebie z chwilą nadania
ofrankowanej przesył ki, jest i trudne,
i kosztowne i na pewno niewielu nadawców zdaje sobie z tego sprawę,
kierując za kilkadziesią t groszy 11"śt
lub kartę do bardzo odległ ych nieraz
zakątków naszego świata.
Tadeusz H ampet
owc)c&I N[Lvzir.
Z M 41114eZili ■
br. do obiegu wprowaD N1A 21.X.
zostały zapowiedziane przez
nas znaczki emisji „50-lecie Zw. Zaw.
Nauczycielstwa Polskiego" wartości
gr.
40i 60
gr.
Wartość 40 gr — nauczyciel i uczeń
na tle tablicy szkolnej z datami „1905
— 1955" (wg projektu R. Kleczewskiego) — wykonana została w kolorze
brązowym; wartość natomiast 60 gr
— zapalony znicz na tle otwartej księgi z powyższymi datami (wg projek212
tu H. Przeździeckiej) — sporządzona
została w kolorze niebieskim.
technika druku znaczków: rotograwiura; wymiary znaczków 25,5x31,25
mm wraz z marginesami; ząbkowanie
ramkowe 121/z; 123h.
Wykonanie techniczne znaczków
dość czyste i przyjemne, szkoda tylko,
że koloru brązowego na znaczku 40
gr nie dobrano w odcieniu nieco żywszym. Z punktu graficznego znaczki
trafnie ujmują temat i spotkały się
ki
i
iWIANS X5r...WiRk
:11 1 sq?.lik pclisKtf-ł;q
05195,
•POLSK
tego względu z gorącym przyjęciem
przez uczestników jubileuszowego
Zjazdu ZZNP, na którym również stosowany był datownik okolicznościowy up. Warszawa 40 (23 — 25.X.bb).
P 61_ S
Kasownika „l-go dnia" nie używano
z okazji wydania powyższej serii; podobnie nie było datowników takich z
okazji wydania emisji „Rok 1905" i
„Rok Mickiewiczowski".
Q~4,16RANICZNE
BUŁGARIA. Targi Międzynarodowe zostały upamiętnione serią,
składającą się z następujących wartości: 4 s. ciemnobrązowy (ogólny
widok na Wystawę), 16 s. karminowy (pomnik), 44 s. czarno-zielony
(owoce) i 80 s. ciemnoniebieski (kobieta trzymająca odznakę Targów).
CHINY. Widzieliśmy cztery znaczki z portretami uczonych chińskich o wartości po 8 c. Szczegóły
podamy w następnym numerze.
CZECHOSŁOWACJA. Ukazały się
trzy znaczki z widokami zabytków
miast czeskich: 30 h. brązowy (ratusz w Taborze), 45 h. czerwonokarminowy (ratusz w Prachatice),
60 h. zielony (zamek Henryka z
XIII w.).
RUMUNIA. Z okazji Międzynarodowych — w ramach Europy Kobiecych Mistrzostw Wioślarskich
wydano serię znaczków sportowych:
55 b. zielono-oliwkowy (czwórka
wioślarska), 1 1. niebieski.
WĘGRY. Każdy wie co to jest
aluminium. Wie też, że z tego lekkiego metalu robi się samoloty,
ewent. różne naczynia kuchenne.
Ale czy widział kto znaczki z aluminium? Od 116 lat wiadomo było,
że maczki pocztowe wykonywane są
z papieru. Tymczasem faktem jest,
że 5 października br. poczta węgierska wypuściła znaczek zrobiony
z... aluminium. Jest to wartość za
5 ft. w kolorze srebrnym, na którym
rysunek fabryki aluminium, szybujący samolot i napisy drukowane
są w kolorze granatowym. Bądź co
bądź jest to przewrót w technice
wykonywania znaczków. Czy wytrzyma próbę techniczną — oto pytanie.
AUSTRIA. Rocznica X-lecia działalności Organizacji Narodów Zjednoczonych upamiętniona została
znaczkiem za 2.40 sz. w kolorze
ciemnozielonym. Rysunek przedstawia kulę ziemską, otoczoną flagami
różnych państw należących do ONZ.
W samym środku taśma z flagami
jest przerwana i na tym miejscu
narysowany jest znak zapytania.
Austria nie należy jeszcze do ONZ_
•
241011355 101ANtlf
NIERUNIE NATIONEN
213
Ir
BELGiOUE•BELGI
BEL O
BELGIE
Zamiast więc flagi austriackiej umieszczono znak zapytania, ma to
oznaczać: „Dlaczego nie przyjęto
nas jeszcze na członka Organizacji?".
BELGIA. Na miejsce serii przeciwgruźliczej, która od niepamiętnych czasów wychodziła na jesieni,
ukazała się seria z dopłatami, ale
nie na walkę z gruźlicą, tylko na
cele kulturalne. Seria tych znaczków przedstawia portrety uczonych
belgijskich: E. Solvay'a — wynalazcy wyrobu sody z amoniaku
(20+5 c.), J. Dony — wynalazcy
pieca cynkowego (80+20 c.), E.
Walschaerts, który wprowadził sze-
214
BEL I
BELGIOUE
reg ulepszeń do maszyn parowych
(1,20 fr. + 30 c.), L. Baekeland wynalazcy bakelitu (2 fr. + 50 c.),
J. Lenoin — wynalazcy silników
spalinowych (3+1 fr.) i E. Fourcault
i E. Gobbe — wynalazców mechanicznego walcowania szkła (4+2 fr.).
FINLANDIA. Seria na Czerwony
Krzyż składa się z wartości: 10+2,
15+3, 25+5 mk., na których w kolejności widzimy młodego żołnierza,
oraz bohaterów poematu „.Opowiadania Stola" wg narodowego wieszcza Runeberga.
Dla uczczenia 50-lecia powstania
miasta Lahti ukazał się znaczek za
25 mk.
FRANCJA. Widoki Francji umieszczono na następujących nowych
znaczkach: 6 fr. czerwony (okolice
Bordeaux), 8 fr. ciemnoniebieski
(Marsylia), 10 fr. niebieski (Nicea),
12 fr. szaro-niebieski i brązowy
(most w Cahors), 18 fr. czarny i
niebieski (widok na Uzerhe), 25 fr.
(mury obronne w Brouage).
HOLANDIA. Seria z dopłatami
„na dzieci", ukazała się 14 listopada z reprodukcjami różnych portretów, wykonanych przez mistrzów
holenderskich XVII wieku: 2+3 c.
zielony, 5+3 c. czerwony, 7+5 c.
brązowy, 10+5 c. niebieski, 25+8
c. fioletowy.
LUKSEMBURG. Również i Luksemburg uczcił X-lecie ONZ, wydaniem serii znaczków, składającej
się z wartości: 80 c. czarno-brązowy i szaro-niebieski (cytata z Karty Narodów Zjednoczonych), 2 fr.
różowy i ciemnobrązowy (zabawa
dzieci symbolizująca ogólne bezpieczeństwo), 4 fr. szaro-niebieski i różowy (miecz i wagi sprawiedliwości), 9 fr. ciemnobrązowy i niebiesko-zielony (pomoc ONZ krajom
gospodarczo zacofanym).
ITALIA. Międzynarodowy Dzień
Medycyny w Weronie, upamiętniony został znaczkiem za 25 1. czarnym i brunatno-czerwonym. Na
znaczku Girolamo Fracastoro humanista i słynny lekarz wieku
XVI, z prawej strony arena starożytnego cyrku rzymskiego. Inny
znaczek o tej samej wartości w kolorze czarnym i żół tym pokazuje
bazylikę św. Franciszka z Assyżu,
pochodzącą z XIII w.
NIEMIECKA REPUBLIKA FEDERALNA. W Wizbadenie odbyła
się Międzynarodowa Konferencja
Rozkładów Jazdy, z okazji której
ukazał się specjalny znaczek za
20 pf. czerwony i Czarny. Przy okaLOROT+11~
•
o
20
•
215
r
•
fn
• 1-1k• ł zpieN
:ATK.INS UN TE S.N
avc,,, s de,cid,,,
daSSC■ cAR,-
110$
11'4ko,\_
zji trzeba wspomnieć, że i u nas
z racji podobnej konferencji swego
czasu wydany był osobny znaczek.
NORWEGIA. Do serii obiegowej
z portretem króla doszły dwie wartości za 40 6. fioletowy i za 90 ó.
pomarańczowy.
PORTUGALIA. Z okazji 100-lecia założenia pierwszego w Portugalii telegrafu ukazały się trzy pamiątkowe znaczki za 1, 2.30 i 3.50 es.
SAARA. W czasie plebiscytu ludności używane były znaczki obie-
NATIONS UN tES
gowe za 15, 18 i 30 fr, z przedrukiem czarnym: „Volksbefragung
1955".
STANY ZJEDNOCZONE. Na rocznicę 200-lecia obrony fortu Ticobderog wydano znaczek za 3 c. brązowy i jasnobrązowy. Z nowej serii
obiegowej „Prezydenci" w sprzedaży znajdują się już znaczki za 1/5,
6 c. i 1 $.
ISLANDIA. Ukazały się dwa znaczki o motywach sportowych: 74 a.
(zapaśnicy) i 1.25 kr. (skok ply-
N,ATIONSUNIES
NATIONS UNIE'.
N.4)
NATiONSUNtES
H
216
L_\./
60
-TIA
2 FR.
1845-195',
NATIONSUNIE':
i
1'N'IfF.1) sT.i 1'1)
waczki do wody). Na obu znaczkach znajduje się napis: „Szlachetny sport jest bardziej cenny — niż
złoto".
SZWAJCARIA. Na życzenie europejskiego oddział u ONZ, poczta
szwajcarska wydała znaczek z okazji X-lecia Organizacji, za 40 rp.
niebieski i złoto-żół ty, oraz serię
znaczków służbowych dla opłacania
przesyłek wysyłanych przez biura
H E LVET1A
40
ONZ, znajdujące się w Genewie:
5 rp. szary, 10 rp. zielony, 20 rp.
czerwony, 40 rp. niebieski, 60 rp.
brązowy i 2 fr. purpurowy.
TURCJA. W końcu września ukazało się kilka nowych serii tureckich, wydanych z okazji XVIII
Konferencji Wojskowych Lekarzy
(2 w.), Wojskowych Mistrzostw w
Piłce Nożnej (3 w.), Czerwony
Krzyż (3 w.).
-
SŁOW PARĘ O PRZYGOTOWYWANEJ EMISJI
„STATKI POLSKIE"
UDAWALISPin, że w m-cu grudniu br.. ukazać się ma jeszcze
pięć znaczków emisji „Statki Polskie",
Jest to raczej robocza nazwa tej serii,
gdyż oficjalnej nazwy jej nie ustalono jeszcze definitywnie. Wielu Czytelników zainteresuje z pewnością, jak
seria ta wł aściwie się rodziła. Postaramy się więc zadość uczynić temu
życzeniu i jednocześnie zareprodukować poraz pierwszy zresztą na lamach „Filatelisty", obok przyjętych
projektów również odrzucone, (patrz
okładka).
Najpierw jednak może parę slów co
do tematyki serii, Potrzeba znaczków
o tematyce morskiej dawał a się odczuwać już od. kilku lat; zagadnienia
morskie nabierał y u nas z roku na
rok na wadze, znaczki zaś nasze nie
odzwierciedlały ich w należytym stopniu.' Do licznych sugestii zglaszanych
odnośnie wykonania znaczków „morskich" dołączył się głos z terenu
(podczas konkursu lił atelistycznego u-
P
rządzonego w 1954 r. przez redakcję
.,Dookoła Swiata"), proponujący god- ne uczczenie 1U-lecia stoczni polskich
w 1955 r., Wszystko to skłoniło Zarząd Poczty do przystąpienia do prac
przygotowawczych, dotyczących takiej
serii znaczków już w 11 polowie 1951
roku; przyjęto przy tym w zał ożeniu.
że miała to być emisja monumentalna, wykonana stalorytem i w większym formacie.
Zwrócono się więc w pierwszej linii do znanego marynisty polskiego
prot. A. Suchanka w Orł owie z Prośbą o nadesł anie kilku szkiców koncepcyjnych na znaczki omawianej serii.
Wykonane przez artystę trzy szkice
przedstawiał y:
a) boczne wodowanie statku,
h) budowę „Lewantu",
c) polskie trawlery na polowie
śledzia.
Kysunki te, będące dziełem plastyka wielkiego talentu, nie były jednak przystosowane dostatecznie do
217
stalorytniczej techniki druku znaczków, zawierał y bowiem, mimo calej
swej poezji, m in. bą dź za dużo szczegół ów, bądź za mało kontrastów. Poza tym zdaniem Min. Zeglugi trzy te
rysunki nie wyczerpa.y tematu serii.
Zwrócono się więc do artysty z prośbą o dokonanie pewnych niezbędnycn
przeróbek i nadesłanie dodatkowych
szkiców, których jednak plastyk z powodu nieszczęśliwego wypadku (złamanie ręki) nie mógł się podjąć.
W związku z powyższym poproszono kilku innych plastyków o opracowanie graf iczne 4-ch konkretnych te-
matów:
a I statek w .porcie,
bl rybolóstwo morskie — statek
• baza i trawler wyladujący,
śródlądowa i tranzyt
c) żegluga
— pociag holowniczy na Odrze,
d) statek w stoczni remontowej.
Szkice koncepcyjne na powyższe tematy nadesłali następujący graticy z
Warszawy: R. Kleczewski, St. Łukaszewski, K. Mał ek,, J. Miller, i St. Luckiewicz.
Z nadesłanych prac, z których kilka reprodukujemy. Komisja Ocen
Projektów Znaczków Pocztowych
przy Ministerstwie Łączności przyjęta
szkice koncepcyjne St. Lukaszewsktego, ukazujące „ludzi morza" na tle
ich warsztatu pracy, jako najtrafniejsze i jednocześnie najlepiej przystosowane do techniki sł alorytnicżej
druku znaczków. Szkice te poddane
byty następnie jeszcze pewnym nA.rytorycznyin retuszom i uzupełnieniom, stosownie do opinii wyrażonej
przez fachowy resort Zeglugi.
Dopiero po tych pracach wstępnych
można było zlecić opracowanie ostatecznych już projektów, stanowiacych
podstawę dla wykonania stalorytów
dotyczących znaczków.
Obok renrodukuiemv pięć przyjętych do druku projektów St. Lir..aszewskiego.
W cmviii obecnej wszystkie projekty
tej ciekawej serii są już w rytowaniu
w Wytwórni przez wybitnych naszych
artystów: M. K. Polaka, Sz. Sł anie.
218
B. Brandta, St. Łukaszewskiego i J.
Millera.
Wiele jeszcze potrzeba będzie pracy przy definitywnym wykończeniu
znaczków, wiele też zależeć będzie od
stopnia piękna poszczególnych rytów,
następnie od umiejętnego doboru
barw pojedynczych wartości serii.
Nie ulega jednak wątpliwości, ze
seria ta wypeł ni poważną lukę w n..1
szych wydawnictwach znaczkowych,
zaznaczy ona m. in. dobitnie, że -Polska
staje się coraz silniejsza na morzu
i że zagadnienia jego zajmują coraz
większą rolę w naszej gospodarce
narodowej.
Maksymilian Henvich
POLSKI PLASTYK ZAPROJEKTUJE ZNACZKI POCZTOWE
ORGANIZACJI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH
A USTRALIJSK1 miesięcznik filatelistyczny „Thc Australiam Stamp
Monthly" z dnia 5.V111.1955 r. przynosi ciekawą wiadomość, że jeden
polskich plastyków ma opracować projekty niektórych znaczków dla Zarządu Pocztowego Organizacji Narodów
Zjednoczonych W 1957 lub 1958 r.
sekretarz generalny tego Zarządu
zwracał się już w 1951 r. do wszotkich państw — członków Organizacji
o nadesł anie nazwisk plastyków specjalizujących się w projektowaniu
znaczków; w odpowiedzi na ten apel
11 państw przedstawił o nazwiska 185
odpowiednich grafików. W 1952 i 1954
r. Zarząd Pocztowy ONZ. ponowi(
swe wysił ki w kierunku przyciągnięcia do współpracy wybitnych plastyków wielu krajów.
M. in. Zarząd ten zwracał się również do ZSRR, Polski i Czechosłowacji, będących członkami O.N.Z. z
prośbą o skontaktowanie plastyków
tych krajów. Charakterystyczna jest
przy tym wypowiedź ob. Reidar
Tvedta, dyrektora Poczty ONZ .
_Zdajemy sobie w peł ni sprawę z
tego, że kraje Europy Wschodniej
produkują wiele pięknych znaczków
i możecie być przekonani, że nie
oszczędzimy żadnych wysił ków, aby
wejść w kontakt z ich rysownikaini".
Ośrodki informacyjne O.N.Z. w
Moskwie i Pradze posiadają równiez
eksponaty znaczków O.N.Z. dla celów
wystawowych; ośrodek w Czechosiowacji otrzymał ostatnio. zaproszenie
do wzięcia udział u w wystawie filatelistycznej „Praga 1955". .
Zarząd Pocztowy U.N.Z. czyni poza
tym starania w kierunku więksiej popularyzacji znaczków swych w poszczególnych krajach przez udostępnienie sprzedaży pewnej ilości ich serii
w walucie krajowej danego państwa.
Zważywszy estetyczną szatę znaczków oraz szerokie cele ONZ, niejeden
z polskich zbieraczy powita niewiltpliwie wiadomość tę z zadowoleniem.
POCZTA MIEJSKA m. st. WARSZAWY (1915-1918)
W ROCZNICĘ 40-LECIA
(dokończenie
Listy te były oddzielnie zapisywane, ilość codziennie przez pocztę
niemiecką potwierdzana, i po obliczeniu sumy przy końcu miesiąca,
poczta niemiecka należność z tego
tytułu wpłacała do kasy Poczty
Miejskiej z kredytów Gubernatorstwa.
Wobec rozporządzenia władz okupacyjnych o wprowadzeniu marek i
fenigów, jako środka płatniczego,
zaszła konieczność przewalutowania
opłat pocztowych z 6 gr na 7 fenigów, z 10 groszy na 11 fenigów
i z 20 groszy na 22 fenigi.
Dnia 26 kwietnia 1917 roku Poczta Miejska poleciła wyciąć z używanych stempelków dawne cyfry 6, 10.
20, a na to miejsce wkleić nowe cyfry 7, 11 i 22, pozostawiając dawne
określenie „groszy". Przyczym przez
przeoczenie powstał błąd na jednym
stempelku, a mianowicie „22 groszy" zamiast „22 grosze".
Do opłat za druki używano w dalszym ciągu bez zmian stempelki
trójkątne, mianowicie „2 grosze".
Pozostawienie polskiej nazwy
„grosze" dla określenia najmniejszej
jednostki płatniczej odpowiadającej
219
w.atości fenigotv wywoływało jednak stale nieporozumienia między
listonoszami, a odbiorcami korespon'encji, wskutek tego Poczta
Miej. ż a zmuszona była wprowadzić
orolly z napisami w fenigach. Stąd
znów powstała konieczność zmiany
stempelków. W nowych stempelkach
użyto pisowni „fenygi" dla odróżnienia od niemieckiego „fenigów".
Stempelki były podobnego kształtu
jak poprzednie z tą tylko różnicą,
że obwódka stempli jest tu znacznie
cień
Z dniem 1 grudnia 1917 r. w
związku ze zmianą uposażenia listonoszom, Poczta Miejska zmuszona
była Podnieść opłaty pocztowe .W
tym calu zastosowano nowe stempelki o wartościach 5, 10, 20 i 30
fenigów
Winec powołania w lutym 1918 roku :Rządu Polskiego przez Radę Regencyjną — Poczta Miejska,
po uprzedniej zgodzie Magistratu,
zwróciła się do Królestwa Polskiego
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
(tak brzmiał oficjalny tytuł) z propozycją o przyłączenie Poczty Miejskiej jako zalążka poczty państwowej do tegoż Ministerstwa. Sprawa ta
została uwieńczona pomyślnym rezultatem. Przyjęcie nastąpiło 30
czerwca 1918 r. Z ramienia Ministerstwa przyjmował starszy referent
Kazimierz Tolloczko, a z ramienia
Magistratu przekazywał dyrektor
Poczty Miejskiej ławnik, inż. K. A.
Jenike.
Poczta Miejska znajdowała się
pod zarządem Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych zaledwie 4 miesiące,
po czym wcielona została, po ustąpieniu Niemców z Warszawy, do
świeżo utworzonego Ministerstwa
jako urząd
Poczt i Telegrafów
pocztowy Warszawa I.
Kolega inż. J. Zamł yński z Bytomia,
przeglądając caly szereg bloków, wydanych z okazji VI Ogólnopolskiej
Wystawy Filatelistycznej w Poznaniu,
zauważył następujące „osobliwości"
występujące na poszczególnych bloczkach:
1) na bloczku o nominale 2 zł występuje w slowie „FILATELISTYCZNA" w pierwszej literze
A kropka. Mieści się ona w prawym dolnym rogu trójkąta utworzonego z poziomej kreski i górnej części boków litery A. Ciekawostkę tę zauważył kol. Zamł yński na 10 bloczkach, zakupionych w Poznaniu z jednej
paczki o ilości 100 szt. Istnieje
więc prawdopodobieństwo, że
wszystkie bloki z tej paczki miały
tę kropkę w literze A.
220
A. śnieżko
2) Na bloczku o nominale 3 zł w
slowie „OGOLNOPOLSKA" występuje pomię dzy literami L i N
kreska o dł ugości 0.6 mm i glubości takiej samej jaką mają litery napisu. Położona jest przy
lewym górnym rogu litery N i ma
kształt przecinka. Kreska ta występuje na kilku blokach równiei
wziętych z jednej paczki. Wskazuje to, że odbydwa błędy drukarskie występują na większej
ilości bloków.
Kolega Bednarz z Rzeszowa donosi
nam, że na jego bloczku niebieskim
ciętym z III Zjazdu PZ1-', prawy górny
ornament jest podwójnie moletowany,
a bloczek ząbkowany 111 Zjazdu PZF
posiada wyraźną kropkę w wyrazie
POLSKA między literami K i A.
POS4mosf12 ofrAin
v 011,:z4u
s
Dostrzeżono również osobliwości
w znaczku za 1,55 z1 „500-lecie Powrotu Pomorza". Mianowicie w wy.OLSZTYN" występuje podwójna litera L.
Kolega Lech Parczewski ze Swlebodzie stwierdził na podstawie badań
wielu arkuszy znaczków, że na znacz-
Morskdn,
ku 5 gr koloru zielonego (nr kat. 297),
przedstawiającym okręt budowany na
pochylni Stoczni Gdańskiej, postument drabinki u dziobu okrętu dość
często występuje z usterką.
Z Ż YCIA ODDZIA Ł ÓW
Dnia 24 czerwca 1955 r. powstało
koło składające się obecnie z 25
członków, filatelistów przy Biurze
Projektów i Studiów Budownictwa
Specjalnego w Warszawie, ul. Barb. y 1. Oddział Warszawski PZF
wzbogacił się jeszcze o jedno koło
poważnych filatelistów.
Oddzial Kraków.
W okresie jesiennym zebrania odbywają się dwa razy w tygodniu,
a to w środy 16,30-18,30 oraz w
niedziele od 10,30 do 13 w Świetlicy Centrali Rybnej, ul. Szczepańska 2. Sekcja Młodzieżowa — środy
godz. 15-17 w Wojewódzkim Domu Kultury, Rynek GL
Oddział zawiadamia, iż wydał katalog znaczków polskich, wydanych
od dn. 31.V.1949 do XII.1954. Cena
10 zł nlus porto.
Kolo Zielona Góra (Oddzial Gorzów).
Dla uczczenia X-ej rocznicy zawieszenia broni utworzone zostało
nowe koło w Zielonej Górze. Koło
liczy 40 członków. Adres — Skrytka
poczt. 24. Lokal Stołówka OZR, pl.
Lenina 6. Zebrania odbywają się co
drugi poniedziałek od 17 do 20. W
związku z uroczystościami X-lecia
;Dni Winobrania,. Koło zorganizowa-
ło wystawę filatelistyczną, upamiętnioną pięknym karnetem z kompletną serią znaczków Ziem Odzyskanych.
Kolo w Gliwicach.
Pod koniec bieżącego roku Koło
w Gliwicach obchodzić będzie 5-1ecie swego istnienia. Z tej okazji
zostanie na początku 1956 r. zorganizowana wystawa filatelistyczna w
Gliwicach. Koło zrzesza blisko 600
członków, z tego połowa młodzieży.
Ostatnio odbyło się zebranie Zarządu Sekcji Młodzieżowej, który
ukonstytuował się w składzie: kol.
kol. Miksiewicz Jerzy — przewodniczący, Turza Janusz — z-ca przewodniczącego, Śmieszek Edward sekretarz, Dylechner Jan — z-ca
sekretarza, Kostyrko Jerzy —
skarbnik, Olech Ryszard — z-ca
skarbnika, Szredniawa Jerzy — gospodarz, Kłoda Gerhard — z-ca gospodarza, członkowie Zarządu: Ba-
czyński Roman, Jarząbek Tytus.
Opiekunem Sekcji Młodzieżowej od
3 lat jest kol. Grodzicki Zygmunt,
któremu pomagają kol. mgr Badliński, Stincing, Dzid.
Sekcja. Młodzieżowa męska rozpoczęła coroczne szkolenie w dniu 28,
zaś Sekcja Żeńska w dniu 29 wrze221
śnia br. Szkolenie młodzieży odbywa się dwa razy w m-cu i zakończone zostanie egzaminem.
Koło w Gliwicach w najbliższych
Jajach usamodzielni swą Sekcję w
Zabrzu jako nowe Koło. W roku
bieżącym Koło zorganizowało dwie
wystawy filatelistyczne i to dwutygodniową w miesiącu styczniu z
okazji 10-lecia Polski Ludowej i w
okresie od 15 do 30 września z
okazji Miesiąca Pogłębienia Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Wystawiono zbiory znaczków radzieckich.
Obie wystawy cieszyły się zainteresowaniem ludności. Pierwszą
Wystawę zwiedziło ok. 5000 osób,
był czynny urząd pocztowy, który
przesyłki kasował okclicznoście,w4
pieczątką. Koło wydało specjalną
kopertę z widokiem ratusza w Gliwicach.
Na zebraniach Koła, które odbywają się przez cały rok co środę
w świetlicy Fabryki Drutu, Gliwice,
ul. Dubois 40 I p. od godz. 17-20 są
wygłaszane okolicznościowe referaty
z dziedziny filatelistyki. Pracą Kola
od początku kieruje kol. M. Wilczewski, który w bieżącym roku został odznaczony złotą odznaką PZF.
W planach Koła jest zorganizowanie Sekcji w Łabędach, Toszku i
Pyskowicach. Obecnie są czynne
Sekcje w Zabrzu (150 członków),
Sławięcicach (40 członków) i będąca w organizacji Sekcja w Sośnicy (15 członków). Czterech kolegów
jako przedstawiciele Koła brało udział w IV Walnym Zjeździe PZF
w Poznaniu, Dwóch kolegów wystawiało część swego zbioru na
Wystawie Filatelistycznej ,Okręgu
w Stalinogrodzie, jeden na VI Ogólnopolskiej Wystawie w Poznaniu.
W czasie Zjazdu PZF w Poznaniu
zostało 2 kolegów odznaczonych złotą odznaką PZF, 2 — srebrną i
2 otrzymało dyplom uznania.
W ramach Miesiąca Pogłębienia
Przyjaźni Polsko-Radzieckiej Koło
PZF Gliwice urządziło wystawę
znaczków radzieckich. Wystawa
mieściła się w Muzeum Miejskim
w Gliwicach i obejmowała zbiór
znaczków radzieckich, rozmieszczonych w gablotach oraz plansze
pt. „Lenin", „Moskwa stolica
ZSRR", „Sport", a także plansze
ze znaczkami polskimi, wydanymi
z okazji miesiąca przyjaźni.
Wystawa została otwarta w dniu
13 IX br., dostępna była dla zwiedzających do dnia 8.X br., ciesząc
się dużym powodzeniem szczególnie
wśród młodzieży szkolnej.
Elzet.
Odpowieda7i R 1EDA K CI
Ob. M. Wójcicki, Łódź. Jak już
pisaliśmy w nr. nr. 5 i 8 przy wymianie frankatur listy wysyłane za
granice wolno frankować ponad taayfę, listy mogą być frankowane
'bloczkami. Listy wychodzące za
.granicę prawie zawsze są kasowane filatelistycznie (starannie). Na
wysłanie znaczków w liście należy
uzyskać specjalne zezwolenie Min.
Handlu Zagranicznego.
Ob. Stanisław Magaj, Wotów 51.
Uwagi Wasze są słuszne tylko nie
powinny być skierowane do PZF,
a do Państwowego Przedsiębiorstwa
Filatelistycznego. Ono bowiem wydaje cenniki i albumy. W tych
222
sprawach należy bezpośrednio zwracać się do PPF.
Ob. Tadeusz Jankowski, Lublin.
Wasz projekt wydania „Kalendarza
Filatelistycznego" — Encyklopedii
jest słuszny, ale w chwili obecnej
zupełnie nie aktualny. Należałoby
stworzyć dość duże kolegium dla
opracowania wszystkich tematów.
Rocznik taki posiadałby objętość
około 4 do 6 tysięcy stron. Książka
o takiej objętości byłaby dość droga, a sądzimy, iż byłoby bardzo
mało reflektantów.
Ob. K. Ławnicki, Ujazd. List
Wasz skierowaliśmy do władz nadrzędnych i otrzymaliśmy odpowiedź,
że poruszone przez Was niedociągnięcia zostaną w krótkim czasie
.usunięte.
Ob. Z. Caban, Łódź. Wyraz „frankatura" oznacza należność płatną w
znaczkach pocztowych za przesyłkę
pocztową (np. pocztówkę, list). Jak
dotychczas nie można wysyłać za
granicę w listach znaczków pocztowych. Dozwolone jest tylko wysyłanie będących w obiegu znaczków,
użytych jako opłata (frankatura)
pocztówki, listu czy innej przesyłki
pocztowej, skierowanej za granicę.
Ob. Jan Kupczyk, Smolice 12. Zamieszczamy ogłoszenia Czytelników,
pragnących nawiązać kontakt wymiany. Album ze znaczkami sportowymi można nabyć w każdym
sklepie PPF w cenie zł 200.—
(znaczki czyste) i zł 75.— (znaczki
stemplowane).
Kol. inż. M. Hertz, Łódź. Bardzo
słuszna uwaga Kolegi odnośnie marnotrawstwa papieru przy wydawaniu ostatnich karnetów, przekazana
została do PPF z życzeniem zaniechania tego sposobu wydawania
karnetów składanych dla 2 znaczków z serii liczącej 12 znaczkow.
Zauważone przez Kolegę usterki
na znaczkach Festiwalu są wynikiem pośpiechu druku i braku dobrej kontroli. Do błędów drukarskich zaliczać ich nie można. O usterce znaczka 40 gr „Lajkonik" pisaliśmy w „Osobliwościach" Nr 8
„Filatelisty".
Kol. J. Bednarz, Rzeszów. Odwrotki ,Warszawa Wolna, 17 Stycznia 1945-1946 r." w innym zestawieniu nadruku i przeważnie
mocno przesunięte, są robione prywatnie.
Kol. Edward Izdebski, St. Cross
Convent (Anglia). Dziękujemy za
list. Notatkę wykorzystamy w najbliższym numerze „Filatelisty".
Kol. B. Zukowski, Ciechanów.
Słuszne zażalenie Kolegi skierowaliśmy do Dyrektora Centr. Zarządu
Poczt.
Kol. Michał Skiba, Opole-Szczepanowice. Sprawa wymiany z zagranicą jest jeszcze nie rozwiązana
całkowicie. Z dniem 1 stycznia 56 r.
będzie można za pośrednictwem
PPF wysyłać pod wskazanym adresem wszystkie ukazujące się znaczki na kopertach „Pierwszego Dnia".
DZIAŁ ROZRYWEK UMYSŁOWYCH
Permutantka.
2
Imam« «MM IM
OZIME UNO» MIM
magma MIMEM ~MM
tamiz
ONI
MIM »MW
WIIIIMOIIME
OGUM MM UWIE
W lewą część figury wpisać słowa
według poniższych znaczeń. Następnie, przestawiając litery, utworzyć inne slowa, które należy wpisać w częt;_'.
srodkową figury. Do prawej części
figury należy wpisać znaczenia słów,
znajdujących się w środkowej części.
Pierwsze litery tych znaczeń dadzą
rozwiązanie.
Znaczenie wyrazów: 1. mieszkaniec
wysp brytyjskich, 2. styl w budownictwie, 3. urządzenie do oświetlenia,
4. główna rzeka Egiptu, 5. wystawo-
wy wzór towaru wykonany np. z
drzewa, ti. najwyższy bóg (ireków.
6. Transakcja filatelistyczna. (ul. Z.
Czaplicki).
'trzej przyjaciele kupili 20 rzadkich
znaczków za sumę 100 zł przy czym
znaczki byty mniej
więcej równerwartości. Jeden z uczestników wpia•
cii 25 zł, drugi 30 z!, a trzeci 45 zł.
Każdy wziął 'dla siebie po 5 znaczków,
a pozostałe 5 sztuk sprzedali po 7 zl
za sztukę, inkasując 35 21. Jak powinni podzielić się uzyskaną kwotą?
Za rozwiązanie choćby jednego zadania przyznajemy uczestnikom Konkursu Rozrywkowego nagrody w postaci nowości zagranicznych. Termin
nadsyłania rozwiązań do dnia 21
grudnia 1955. Adres: Redakcja „Filatelisty", Warszawa, ul. Mazowiecka b/d, Dzial rozrywek umyslowych.
Glosy Czytelników. Ub. Z. Czaplicki ze Stalinogrodu pisze: „Nalezy
przyklasnąć Redakcji za szczęśliwy
pomysł wprowadzenia dzialu rozrywek
do czasopisma „Filatelista". Jest to
flader godziwa rozrywka, która naprawdę uczy myśleć i rozumieć, odświeża pokryte już kurzem niepamięci
wiadomości, zapoznaje z nowyMi, daje odprężenie po pracy i satystakcję,
gdy rozwiązanie „wychodzi". „Filatelista" będzie miał tę przewagę nad
innymi czasopismami, że zamiast /li •
gród w postaci nieraz nieciekawych
książek, obiecuje atrakcyjne znaczka
zagrani zne tak trudne clo osiągnięcia (przeważnie po wygórowanych cenach i od różnych kombinatorów).
Dzialowi Rozrywek Umysł owych jak
najbardziej owocnej
życzę pracy i
rozkwitu".
Odpowiedzi Redakcji:
Z. Czaplicki. Dziękujemy za nif!,
slowa i za nadestane zadania.
A. Piotrowski. Projekty znaczków
prosimy przesiać do Ministerstwa
Lącznosci.
OG Ł OSZENIA
Nakładem Wydawnictw Komunikacyjnych ukazal się Album Znaczków
Pocztowych PRL (Format B-4 kart
100).
Album obejmuje wszystkie znaczki
pocztowe wydane w okresie 10-lecia
Polski Ludowej.
Ze względu na pierwsze tego rodzaju wydawnictwo, album będzie cennym nabytkiem dla wszystkich filatelistów. Barwne wydanie, artystyczna szata wewnętrzna i zewnętrzna.
trwał a oprawa pł ócienna z barwnymi boczeniami podnoszą wartość al-
bumu.
Album powyższy można nabyć w
księgarniach Domu Książki i punktack
sprzedaży Państwowego Przedsiębiorstwa Filatelistycznego.
Poszukuję Nr 1/4 „Filatelisty" ze
stycznia 1955. Dam wzamian znacz][
lub gotówkę. Banaszkiewicz M. Reda,
ul. Leśna 3/4.
W y d awca: P. P. „WYDAWNICTWA KOMUNIKACYJNE"
Redaguje Komitet
Adres Redakcji: Warszawa, ul. Mazowiecka 6-8, tel 6-67-65
Warunki prenumeraty: kwartalnie 9 zł, pół rocznie 18 zł, rocznie 36 zł.
Wpłaty należy uiszczać na konto Polskiego Związku Filatelistów w Powszechnej Kasie Oszczędności W-wa nr 1-9-120314.
Prenumeratę zbiorową łącznie z wpł atami przyjmują Oddział y i Kota
Polskiego Związku Filatelistów.
Informacji w sprawie prenumeraty na zagranicę udziela „Prasa
ł Książka", Warszawa 10, ul. Foksal Nr 18.
Ogłoszenia przyjmuje Administracja „Filatelisty", Warszawa, ul. Mazowiecka Nr 6/8.
Cena ogłoszeń: ogłoszenie w ramce za 1 centymetr kwadratowy zł 15.—;
ogłoszenia drobne — za 1 wyraz zł 3.—. Członkowie PZF korzystają
z 60°/0 rabatu.
Nakład 8000+200 egz. Objętość 1,5 ark. druk. Format A5. Papier
Druk. sat. V kl 60 gr. 61:<86. Zam. 931-c z dn. 31.X.55 r. B-6-13276
Druk LSW Ai. Jerozolimskie 123