wynajem samochodu okazało

Sygn. akt IV Ca 581/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 stycznia 2015 r.
Sąd Okręgowy w (...) IV Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:
Przewodniczący SSO Andrzej Jastrzębski
Sędziowie SO: Wanda Dumanowska (spr.), Mariola Watemborska
Protokolant: sekr. sądowy Barbara Foltyn
po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2015 r. w (...)
na rozprawie
sprawy z powództwa B. B.
przeciwko Towarzystwu (...) S.A.
w W.
o zapłatę
na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego
w S. z dnia 25 czerwca 2014r., sygn. akt IX C 757/13
1. oddala apelację,
2. zasądza od powódki B. B. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) S.A.
w W. kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
Sygn. akt IV Ca 581/14
UZASADNIENIE
Powódka B. B. wniosła o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na swoją rzecz kwoty
2.878,20 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21.09.2012r. oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.
W uzasadnieniu podniosła, iż dnia 30.07.2012r. w wyniku kolizji drogowej uszkodzeniu uległ jej samochód marki P.
(...) nr rej. (...). Pojazd sprawcy szkody był ubezpieczony w (...) S.A. Od dnia 4.08.2012r. do 17.08.2012r. powódka
korzystała z samochodu zastępczego, który był jej niezbędny do prowadzenia działalności gospodarczej. Za wynajem
samochodu została wystawiona przez O. A. prowadzącego firmę (...) w S., z którym powódka zawarła umowę o
przelew wierzytelności, faktura na kwotę 2.878,20 zł obciążająca ubezpieczyciela. Pozwany nie dokonał rozliczenia za
samochód zastępczy. Wobec tego firma (...) anulowała fakturę i wystawiła nową fakturę, którą obciążyła powódkę.
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu,
w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany podniósł, iż decyzją z dnia 11.06.2013r.
przyznał i wypłacił na rzecz firmy (...), na którą to firmę powódka scedowała swoje prawa przysługujące jej z
tytułu najmu pojazdu, kwotę 891 zł tytułem zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. Pozwany podniósł brak
legitymacji czynnej powódki wskazując, iż wskutek przelewu powódka przestała być wierzycielem. Ponadto pozwany
zakwestionował ważność umowy najmu pojazdu wskazując, iż nie określono w niej stawki czynszu za najem pojazdu, a
także zakwestionował zasadność najmu pojazdu przez cały wskazany okres, tj. przez 13 dni i wysokość dobowej stawki
najmu wynoszącej 180 zł netto podnosząc, iż pojazd powódki jest pojazdem klasy B, zaś stawka za wynajem pojazdu
tej klasy na rynku lokalnym wynosi 99 zł brutto. Za nieuzasadnione pozwany uznał żądanie wypłaty odszkodowania
z uwzględnieniem podatku VAT wskazując, iż powódka wykorzystywała uszkodzony pojazd do prowadzonej przez
siebie działalności gospodarczej.
Ostatecznie powódka cofnęła powództwo co do kwoty 891 zł wnosząc o nieobciążanie jej kosztami procesu w tym
zakresie z uwagi na usprawiedliwiony brak wiedzy o spełnieniu świadczenia (powódka dwukrotnie występowała do
pozwanego o zapłatę i nie uzyskała na to wezwanie odpowiedzi) oraz zmodyfikowała swoje żądanie w ten sposób,
że domagała się zapłaty żądanej kwoty przez pozwanego na rzecz O. A. powołując się na art. 9214 k.c. Powódka
zakwestionowała twierdzenia pozwanego odnośnie utraty przez nią legitymacji czynnej do dochodzenia niniejszego
roszczenia wskazując, iż pozwany nie potwierdził swej odpowiedzialności wobec cesjonariusza w terminie wskazanym
w umowie o przelew wierzytelności, wskutek czego zgodnie z postanowieniami tej umowy obowiązek pokrycia
całkowitych kosztów zgodnie z przedstawionymi fakturami spoczywa na powódce.
Pozwany wyraził zgodę na częściowe cofnięcie powództwa oraz wniósł o zasądzenie w tym zakresie kosztów procesu
na jego rzecz.
Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy w (...) umorzył powództwo co do kwoty 891 zł (punkt 1
sentencji), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (punkt 2 sentencji) oraz zasądził od powódki B. B. na rzecz
powoda Towarzystwa (...) S.A. w W. kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (punkt 3 sentencji).
Powyższe orzeczenie zostało oparte na następujących ustaleniach faktycznych:
W dniu 30.07.2012r. w miejscowości S. doszło do kolizji drogowej spowodowanej przez A. G. kierującego pojazdem
marki V. (...) o nr rej. (...), w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd powódki marki P. (...) o nr rej. (...). Pojazd sprawcy
szkody był objęty ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. z siedzibą w S.. Powódka zgłosiła szkodę
Ubezpieczycielowi. Szkoda została zarejestrowana pod numerem (...).
Pojazd powódki był wykorzystywany przez nią w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod nazwą (...) z
siedzibą w D..
W dniu 4.08.2012r. powódka zawarła z O. A. prowadzącym firmę (...) w S. umowę wynajmu samochodu zastępczego
marki S. (...) (...) nr rej. (...). Pojazd został zwrócony przez powódkę w dniu 17.08.2012r.
W dniu 17.08.2012r. powódka zawarła z O. A. prowadzącym firmę (...) w S. umowę o przelew wierzytelności, na
mocy której przelała na niego wszelkie prawa przysługujące jej z tytułu najmu samochodu zastępczego marki S. (...) nr
rej. (...), w szczególności prawo do odszkodowania w całości, tym samym upoważniając go do dokonania rozliczenia
szkody komunikacyjnej z dnia 30.07.2012r. z ubezpieczycielem, tj. (...)(...) Towarzystwo (...). Mocą tej umowy
powódka zobowiązała się do natychmiastowego pokrycia całkowitych kosztów transportu w/w samochodu zgodnie
z przedstawionymi fakturami w przypadku braku potwierdzenia odpowiedzialności przez ubezpieczyciela w ciągu 7
dni od daty wystawienia faktur.
W dniu 17.08.2012r. O. A. wystawił fakturę za wynajem samochodu osobowego od 4 do 17.08.2012r. w wysokości
2.878,20 zł na nabywcę (...) SA. Ubezpieczyciel wypłacił firmie (...) w S. kwotę 891 zł tytułem kosztów najmu pojazdu
zastępczego. Powódka zwróciła się do Ubezpieczyciela o zwrot kosztów wynajmu samochodu zastępczego.
Następcą prawnym (...) S.A. jest Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W..
Z dniem 30.04.2013r. powódka zawiesiła działalność gospodarczą.
Analizując ustalone w sprawie okoliczności przez pryzmat art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach
obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych, art.
822 § 4 k.c.. art. 509 § 1 k.c. i art. 203 § 1 k.p.c., Sąd I instancji uznał, iż powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.
Wskazał, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdził, że pozwany pokrył wydatki związane z wynajęciem
przez B. B. samochodu zastępczego do kwoty 891 zł, w zakresie której powódka cofnęła powództwo. Mając na uwadze
fakt, iż pozwany wyraził zgodę na cofnięcie powództwa w tej mierze i nie było podstaw do uznania cofnięcia pozwu
za czynność sprzeczną z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzającą do obejścia prawa, Sąd na
podstawie art. 355 k.p.c. umorzył postępowanie co do kwoty 891 zł.
Sąd Rejonowy uznał za uzasadniony podnoszony przez pozwanego zarzut braku legitymacji procesowej po stronie
powódki.
Podniósł, że powódka zawarła z O. A., od którego uprzednio wynajęła pojazd zastępczy na czas naprawy swego
uszkodzonego samochodu, umowę o przelew wierzytelności przysługującej jej wobec ubezpieczyciela, z tytułu najmu
samochodu zastępczego klasy(...), marki S. (...) nr rej. (...) w związku z przedmiotową szkodą komunikacyjną.
Powołując się na art. 509 § 1 k.c., Sąd wyjaśnił, że celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę i
utrata jej przez cedenta – zbywcę. Przelew powoduje, że cedent przestaje być wierzycielem, a staje się nim cesjonariusz.
Dotychczasowy wierzyciel zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Cesjonariusz
nabywa wierzytelność w takim zakresie i stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili dokonania przelewu. Zmienia
się tylko osoba wierzyciela, czyli osoby uprawnionej do żądania spełnienia świadczenia.
Zdaniem Sądu I instancji, wierzytelność objęta umową cesji zawartą między powódką, a O. A., została oznaczona w
sposób dostateczny, niebudzący wątpliwości z jakiego stosunku zobowiązanego wynika. Sąd podkreślił, iż dokonanie
cesji nie sprzeciwiało się ani ustawie, ani właściwości zobowiązania, nie było też uznane za niedopuszczalne przez
ubezpieczyciela, czy poszkodowaną.
Analiza postanowienia zawartego w umowie o przelew wierzytelności o treści: „Jednocześnie Cedent zobowiązuje się
do natychmiastowego pokrycia całkowitych kosztów transportu w/w samochodu zgodnie z przestawionymi fakturami
VAT w przypadku braku potwierdzenia odpowiedzialności przez Ubezpieczyciela w ciągu 7 dni od daty wystawienia
faktur”, nie pozwala w ocenie Sądu Rejonowego na wysnucie wniosku, że przedmiotowa umowa została zawarta
z zastrzeżeniem warunku, innymi słowy, że wystąpienie skutku umowy w postaci przelewu wierzytelności zostało
uzależnione od faktu potwierdzenia odpowiedzialności przez ubezpieczyciela. Sąd podniósł, iż powyższy zapis dotyczy
kosztów transportu samochodu wymienionego w przedmiotowej umowie, a więc samochodu będącego przedmiotem
najmu. Powódka, zawierając z O. A. umowę najmu samochodu zastępczego, przyjęła na siebie obowiązek pokrycia
kosztów tego najmu wobec O. A.. Zdaniem Sądu powołanym wyżej zapisem, wprowadzonym do umowy przelewu,
strony tej umowy zmierzały do jednoczesnego uregulowania kwestii wzajemnych rozliczeń finansowych z tytułu
umowy najmu pojazdu zastępczego, przyjmując warunkowe zwolnienie powódki z obowiązku zapłaty za najem
pojazdu względem O. A.. Powyższe potwierdzają w mniemaniu Sądu zeznania świadka Z. A., który wyjaśnił, że
umowa cesji zawierana jest po to, żeby klient nie płacił mu osobiście za wynajem samochodu zastępczego, tylko
żeby ubezpieczalnia mu zapłaciła, zaś klauzula w umowie o zapłacie za samochód zastępczy dotyczy sytuacji, gdy
ubezpieczyciel z określonego powodu, np. z winy poszkodowanego odmówi wypłaty odszkodowania i wtedy to
zobowiązanym do zapłaty jest klient, który wynajął pojazd.
Reasumując, Sąd I instancji uznał, że przedmiotowa umowa przelewu została zawarta bez zastrzeżenia warunku, to
zaś prowadzi do wniosku, że z chwilą jej zawarcia powódka utraciła status wierzyciela wobec ubezpieczyciela z tytułu
należności za wynajem pojazdu zastępczego pozostających w związku z przedmiotową szkodą, dlatego nie przysługuje
jej uprawnienie do żądania od pozwanego roszczenia o zapłatę spornej kwoty na podstawie przepisów regulujących
odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu szkód komunikacyjnych.
Podstaw do powyższego uprawnienia Sąd nie znalazł także w przepisach Kodeksu cywilnego regulujących instytucję
przekazu, tj. w art. 9211 i nast.
Wyjaśnił, że cywilnoprawna instytucja przekazu zakłada istnienie trzech podmiotów i polega na tym, że jedna osoba
(nazywana przekazującym) poleca innej osobie (nazywanej przekazanym) spełnienie określonego świadczenia na
rzecz osoby trzeciej (nazywanej odbiorcą przekazu). Przekaz jest czynnością prawną upoważniającą, dokonaną przez
przekazującego, zawierającą dwa upoważnienia: dla przekazanego - do spełnienia świadczenia na rzecz odbiorcy,
dla odbiorcy - do odebrania świadczenia od przekazanego, przy czym spełnienie świadczenia następuje na rachunek
przekazującego. Zobowiązanie powstaje po czynności prawnej przekazanego polegającej na przyjęciu przekazu
(akcepcie), którą ten zobowiązuje się wobec odbiorcy do spełnienia przekazanego świadczenia. Do czasu przyjęcia
przekazu przekazany ma tylko uprawnienie do spełnienia świadczenia do rąk odbiorcy, nie ma natomiast takiego
obowiązku, a odbiorca jest tylko uprawniony do odbioru świadczenia, ale nie przysługuje mu roszczenie względem
przekazanego. Przekaz nie jest zatem ani czynnością prawną zobowiązującą ani rozporządzającą tylko upoważniającą.
Sąd Rejonowy zauważył, że powódka jako podstawę prawną żądania zapłaty przez pozwanego na rzecz O. A.
wskazała przepis art. 9214 k.c., w myśl którego, jeżeli przekazany jest dłużnikiem przekazującego co do przekazanego
świadczenia, jest on obowiązany względem niego do zadośćuczynienia przekazowi. Powyższy przepis zawiera
konstrukcję przekazu w dług. Do przekazu długu dochodzi, gdy przekazany jest dłużnikiem przekazującego (w
stosunku pokrycia). Jeżeli rozliczenie stron następuje w formie przekazu (art. 921 1 i nast. k.c.), a przekazany
jest dłużnikiem przekazującego, to łączący ich stosunek pokrycia powoduje, że świadczenie przekazanego na rzecz
odbiorcy przekazu likwiduje nie tylko dług przekazującego u odbiorcy przekazu, lecz jest zaliczone także na dług
przekazanego u przekazującego i likwiduje ten dług. Dla osiągnięcia skutku z art. 9214 k.c. niezbędne jest przyjęcie
przekazu – akcept przez przekazanego dokonywany w postaci jednostronnego oświadczenia woli.
Sąd I instancji wyjaśnił, że powódka z chwilą zaistnienia opisanego zdarzenia ubezpieczeniowego stała się
wierzycielem pozwanego z tytułu odszkodowania za szkodę komunikacyjną w jej pojeździe i przysługiwało jej m.in.
prawo żądania zwrotu wydatków na najem pojazdu zastępczego. Jednocześnie powódka wynajmując samochód
zastępczy od O. A. stała się jego dłużnikiem z tytułu zawartej z nim umowy. W tej sytuacji powódka, zamiast domagać
się od pozwanego zwrotu wydatków za najem samochodu zastępczego do swoich rąk, a następnie po otrzymaniu tego
świadczenia przekazywać je O. A., mogła polecić pozwanemu, aby ten spełnił swoje świadczenie bezpośrednio do rąk
O. A.. Dzięki takiemu rozwiązaniu świadczenie spełnione przez pozwanego do rąk O. A. mogłoby być zarachowane na
dwa stosunki prawne, tj. stosunek łączący powódkę z pozwanym i stosunek łączący powódkę z O. A..
Z materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie nie wynika, jednak by powódka upoważniła pozwanego
do dokonania na rzecz O. A. przekazu świadczenia z tytułu zapłaty za wynajem samochodu, i by pozwany przyjął
przekaz w dług. Nie bez znaczenia pozostaje także okoliczność, iż powódka przelała wierzytelność z tytułu zapłaty za
wynajem samochodu zastępczego na O. A.. Okoliczność, że powódka zawarła z O. A. umowę przelewu wierzytelności
przysługującej jej wobec pozwanego, oznacza, że powódka straciła przymiot wierzyciela w stosunku do pozwanego,
a tym samym kompetencję do wydania pozwanemu dyspozycji przekazania świadczenia z tytułu najmu samochodu
zastępczego na rzecz O. A.. Co istotne, pozwany został zawiadomiony o dokonanym przelewie. W wypadku
zawiadomienia dłużnika o przelewie wierzytelności nie ma on uzasadnionej podstawy do przypisywania zbywcy
kompetencji do przekazania świadczenia, a w konsekwencji wykonania jego dyspozycji co do spełnienia świadczenia
na rachunek osoby trzeciej.
Podsumowując, Sąd uznał, że powódce nie przysługuje względem pozwanego roszczenie o spełnienie dochodzonego
niniejszym pozwem świadczenia na rzecz O. A. w ramach instytucji przekazu.
Brak legitymacji procesowej po stronie powódki skutkował oddaleniem powództwa.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Na zasądzona kwotę złożyło się wynagrodzenie adwokata
w minimalnej wysokości 600 zł (§ 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w
sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu) oraz opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Sąd nie znalazł
podstaw do nieobciążania powódki kosztami w zakresie cofniętego powództwa, albowiem uznał, że pozwany nie miał
obowiązku przekazywania powódce jakichkolwiek informacji dotyczących scedowanej wierzytelności, gdyż powódka
przestała być jego wierzycielem.
Powódka zaskarżyła powyższy wyrok w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w punktach 2 i 3 sentencji apelacją,
domagając się jego zmiany poprzez uwzględnienie powództwa, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Nadto wniosła o zasądzenie na swoja rzecz zwrotu kosztów procesu za
obie instancje. Skarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie:
- art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, że:
- powódka nie ma legitymacji do udziału w sprawie, mimo iż umowa cesji nie przeniosła skutecznie O. A. wierzytelności
wobec pozwanego;
- powódka dokonała przelewu wierzytelności na rzecz podmiotu trzeciego, pomimo iż materiał dowodowy wskazuje
na ziszczenie się warunku rozwiązującego, powodującego nieskuteczność przejęcia praw i obowiązków wierzyciela
wobec ubezpieczyciela;
- nie było wolą stron zastrzeżenie warunku rozwiązującego;
- powódkę i O. A. łączy umowa przelewu bez zastrzeżenia warunku;
- art. 89 k.c., poprzez jego niezastosowanie podczas, gdy: treść umowy z dnia 17 sierpnia 2012 roku, zaznania
świadka i powódki zawarcia umowy cesji z warunkiem rozwiązującym; strony umowy cesji uzależniły to, kto
będzie miał przymiot wierzyciela od zachowania pozwanego w przeciągu 7 dni od dnia wystawienia faktury Vat;
między wystawieniem faktury Vat a decyzja ubezpieczyciela upłynęło 299 dni; w związku z brakiem uznania
odpowiedzialności przez pozwanego O. A. wystawił korektę faktury Vat obciążającą powódkę uznając, iż spełnił się
warunek rozwiązujący; legitymacja procesowa powódki jest wynikiem ziszczenia się warunku rozwiązującego;
- art. 60 k.c., poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy wolą powódki i O. A. było: zawarcie umowy warunkowego
przelewu; uzależnienie tego kto będzie miał przymiot wierzyciela do zachowania pozwanego w przeciągu 7 dni
od dnia wystawienia faktury Vat; zabezpieczenie roszczeń O. A. na wypadek kwestionowania przez pozwanego
odpowiedzialności lub wysokości kwoty należnej za wynajem samochodu zastępczego; brak żądania O. A. zapłaty za
najem pojazdu, do czasu decyzji ubezpieczyciela w terminie wskazanym w umowie;
- art. 65 k.c., poprzez jego niezastosowanie, mimo iż: okoliczności sprawy wskazują na warunkowy przelew
wierzytelności i ziszczenie się warunku rozwiązującego, w następstwie czego nie doszło do skutecznego przejścia
uprawnień powódki na O. A.; powszechną praktyką jest zawieranie przez wynajmujących pojazdy zastępcze
z najemcami umów zawierających warunek rozwiązujący na wypadek kwestionowania odpowiedzialności przez
ubezpieczyciela; ustawodawca zakłada priorytet zgodnego zamiaru stron i jej dosłownego brzmienia, co w niniejszej
sprawie przejawiać się miało tym, iż umowa cesji zawierała warunek rozwiązujący;
- art. 9215 k.c., poprzez jego niezastosowanie, mimo iż: dług powódki wobec O. A. nie został umorzony ze względu na
niespełnienie świadczenia przez pozwanego; pozwany nie spełnił świadczenia na rzecz O. A. w kwocie wskazanej w
fakturze Vat, którą go obciążono; nie nastąpiło utracenie przez powódkę legitymacji czynnej do udziału w sprawie.
Pozwany ubezpieczyciel w odpowiedzi na apelacje wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powódki na swoją rzecz
zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.
Zważyć należy, że bacząc na treść art. 382 k.p.c., sąd II instancji ma nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek
rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania własnej, samodzielnej i swobodnej oceny,
w tym oceny zgromadzonych dowodów (vide: uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia
1998 r., II CKN 704/97 - Lex). Sąd II instancji nie ogranicza się zatem tylko do kontroli sądu I instancji, lecz bada
ponownie całą sprawę, a rozważając wyniki postępowania przed sądem I instancji, władny jest ocenić je samoistnie.
Postępowanie apelacyjne jest przedłużeniem postępowania przeprowadzonego przez pierwszą instancję, co oznacza,
że nie toczy się on na nowo.
Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił Sądowi rozpoznającemu apelację na konstatację, że dokonane
przez Sąd Rejonowy rozstrzygnięcie, jak i wnioski wywiedzione z ustalonych okoliczności, prowadzące do wydania
zaskarżonego orzeczenia były prawidłowe. Sąd Okręgowy nie znalazł zatem podstaw do innej, aniżeli dokonana przez
Sąd Rejonowy, oceny okoliczności powoływanych w toku postępowania sądowego przed obiema instancjami.
Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny merytorycznej zgłoszonego przez powódkę roszczenia. W konsekwencji
zarzuty podniesione w treści apelacji, w ocenie Sądu II instancji, stanowią w istocie gołosłowną polemikę z
prawidłowymi wskazaniami Sądu Rejonowego.
Zważyć należy, że skarżąca oparła apelację na zarzucie naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dokonanie błędnej i
niewszechstronnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co jego zdaniem miało doprowadzić do
poczynienia przez Sąd Rejonowy mylnych ustaleń i w konsekwencji nieuwzględnienia powództwa.
Należy mieć na uwadze, iż zgodnie z treścią - wyrażającego obowiązującą w polskiej procedurze cywilnej zasadę
swobodnej oceny dowodów - art. 233 § 1 k.p.c., sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego
przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału - swobodna ocena dowodów odnosi się
do wyboru określonych środków dowodowych i do sposobu ich przeprowadzenia. Mają być one ocenione konkretnie
i w związku z całym zebranym materiałem dowodowym. Jest to podstawowym zadaniem sądu orzekającego,
wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie
własnego przekonania sędziego przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału (orzeczenie Sądu Najwyższego
z 16 lutego 1996 r., II CRN 173/95, nie publ.). W orzeczeniu z 10 czerwca 1999 roku, wydanym w sprawie II
UKN 685/98 (OSNAPiUS 2000, nr 17, poz. 655) Sąd Najwyższy stwierdził, że normy swobodnej oceny dowodów
wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia,
według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość,
dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego
materiału dowodowego.
Jednocześnie przysługujące sądowi prawo swobodnej oceny dowodów musi być tak stosowane, aby prawidłowość jego
realizacji mogła być sprawdzona w toku instancji. Dlatego skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art.
233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania, lub doświadczenia życiowego,
to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie
jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów
i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 r., II CKN
4/98; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00; uzasadnienie wyroku Sądu
Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99 – za pośrednictwem Systemu (...) Prawnej Lex).
Zdaniem Sądu II instancji, zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, iż Sąd Rejonowy
uchybił zasadom logicznego rozumowania, lub doświadczenia życiowego. To z kolei czyni zarzut naruszenia art. 233
k.p.c. gołosłownym.
Wywodom Sądu I instancji nie można zarzucić dowolności, ani przekroczenia granic logicznego rozumowania. Sąd
odniósł się do podniesionych przez strony w toku sprawy zarzutów, wskazał fakty, które uznał za udowodnione i
na których oparł swoje rozstrzygnięcie. Podkreślenia wymaga, że Sąd Rejonowy, opierając się na doświadczeniu
życiowym i logice, w sposób całościowy i pozbawiony jakiejkolwiek dowolności – prawidłowo - zinterpretował zebrany
materiał dowodowy. Jego treść nie budziła przy tym żadnych wątpliwości.
Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miały zeznania świadka Z. A.. Świadek ów zeznał, iż
umowa zawarta przez B. B. i O. A. jest typową umową, jaką O. A. zawiera w ramach prowadzonej przez siebie
działalności gospodarczej i ma na celu z jednej strony umożliwienie mu dochodzenia roszczeń bezpośrednio od
ubezpieczyciela, z drugiej zaś zwolnienie klienta z konieczności uczestniczenia w często długotrwałych rozliczeniach
z zakładem ubezpieczeń. Nie budzi wątpliwości Sądu okoliczność, iż tego typu umowy są obecnie powszechnie
stosowane przez przedsiębiorców trudniących się udostępnianiem pojazdów zastępczych. Świadek wyjaśnił, że umowa
cesji jest zawierana po to, by klient, który niejednokrotnie nie dysponuje gotówką, nie płacił mu osobiście, lecz by
zrobił to ubezpieczyciel już po przeprowadzeni postępowania likwidacyjnego. Zaznaczył, że on bierze na siebie ryzyko
windykacji należności od ubezpieczyciela, a w niniejszej sprawie powódka wystąpiła do sądu z własnej inicjatywy.
Należy w tym miejscu zauważyć, że wbrew twierdzeniom skarżącej fakt, iż pierwotnie wystawiona faktura Vat została
skorygowana, nie świadczy wcale o tym, iż wypełnił się warunek rozwiązujący umowę przelewu i zaszła konieczność
zastąpienia wpisanych w niej danych ubezpieczyciela danymi powódki. Owa korekta podyktowana była bowiem tym,
iż pozwany ubezpieczyciel nigdy nie był nabywcą usługi dostarczonej przez O. A. i z tego powodu faktura Vat nie mogła
być na niego wystawiona. Okoliczność tą potwierdził swoimi zeznaniami świadek Z. A..
Twierdzenia powódki nie mogą się ostać również z tego powodu, że zastrzeżony w umowie termin 7 dni od dnia
wystawienia faktury Vat, w którym to ubezpieczyciel miał uznać swoją odpowiedzialność za powstałą szkodę, jest
sprzeczny z art. 14 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Przywołany przepis przewiduje bowiem, iż zakład
ubezpieczeń ma 30 dni na ustosunkowanie się do zawiadomienia o powstaniu szkody i wypłaty należnego z tego
tytułu świadczenia. W przypadku jednak, gdy wyjaśnienie w tym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia
odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie
wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności
było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie
odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego
lub cywilnego.
Co więcej, kierując się doświadczeniem życiowym i zasadami logicznego rozumowania należy stwierdzić, iż termin
7 dni od daty wystawienia faktury przewidziany na ustosunkowanie się ubezpieczyciela do zgłoszenia szkody,
jest w istocie niemożliwy do dotrzymania. Biorąc bowiem pod uwagę konieczność przeprowadzenia w tego typu
sprawach m.in. badania technicznego uszkodzonego pojazdu, sporządzenia dokumentacji fotograficznej i opisowej
uszkodzonych elementów, kosztorysu naprawy, nie sposób oczekiwać, by postępowanie likwidacyjne udało się
zakończyć i dodatkowo powiadomić poszkodowanego o jego wynikach w ciągu tygodnia.
Gdyby więc przyjąć, jak chce skarżąca, iż ów przewidziany w umowie termin ma w istocie charakter warunku
rozwiązującego umowę przelewu, należałoby go uznać za niezastrzeżony zgodnie z treścią art. 94 k.c.
Sąd II instancji podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, iż powyższy zapis dotyczy w istocie kosztów transportu
samochodu wymienionego w przedmiotowej umowie, a więc samochodu będącego przedmiotem najmu. Natomiast
w zakresie kosztów wynajmu samochodu zastępczego powódka, zawierając z O. A. umowę jego najmu, przyjęła na
siebie obowiązek pokrycia kosztów tego najmu wobec wynajmującego. Przy pomocy zaś umowy cesji strony tej umowy
zmierzały do jednoczesnego uregulowania kwestii wzajemnych rozliczeń finansowych z tytułu umowy najmu pojazdu
zastępczego.
W świetle powyższego Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości, iż zawarta przez strony umowa przelewu wierzytelności
jest ważna i skuteczna, w skutek czego powódka nie posiada w niniejszej sprawie legitymacji procesowej czynnej.
Sąd II instancji nie dopatrzył się w realiach rozpoznawanej sprawy sygnalizowanego przez skarżącą naruszenia art.
89 k.c., art. 60 k.c. i art. 65 k.c. Za chybione uznał przy tym twierdzenia powódki, iż zawarta w dniu 17.08.2012r.
umowa była w istocie umową przekazu. W tym zakresie należało w pełni podzielić, bez konieczności powtarzania,
ocenę prawną tej instytucji, uregulowanej w art. 9211 i nast. kodeksu cywilnego, zaprezentowaną w uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku.
Przywołany przez powódkę stan faktyczny nie odpowiada definicji przekazu wskazanej w tym przepisie. Stosownie
bowiem do art. 9211 kc, przekaz powinien zawierać podwójne upoważnienie. Przekazanego upoważnia do spełnienia
świadczenia do rąk odbiorcy przekazu, a odbiorcę przekazu do przyjęcia przekazu od przekazanego. Obaj przekazany i odbiorca przekazu - mają działać w imieniu własnym, lecz na rachunek przekazującego. Przekaz nie
jest więc ani czynnością prawną zobowiązującą (zleceniem), ani rozporządzającą (przelewem wierzytelności), tylko
upoważniającą. Przy tym, skoro przekazany i odbiorca przekazu mają działać w imieniu własnym, jest to czynność
upoważniająca innego rodzaju niż pełnomocnictwo (vide: komentarz do art. 9211 kc, w Komentarz do KPC pod red.
K. Pietrzykowskiego, Legalis).
Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację (punkt 1 sentencji).
O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd II instancji orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 3 i § 12 ust. 1 pkt
1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych
oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z
urzędu (punkt 2 sentencji).