Wystawa projektów studentów Wydziału Architektury pt

Wystawa projektów studentów Wydziału Architektury pt.
"Modernizacja zabytkowej Gorzelni w Turwi" (2015-03-05)
W 2011 roku Profesor Piotr Kowalczak, ówczesny Dyrektor Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, nawiązał kontakt z Zakładem
Historii Architektury i Urbanistyki Wydziału Architektury. W rezultacie wielu rozmów z Panią Profesor Teresą Bardzińską-Bonenberg,
dotyczących historii oraz kondycji siedziby Stacji Badawczej IŚRiL mieszczącej się w zabytkowym pałacu hrabiów Chłapowskich w Turwi,
powstała koncepcja kilkuetapowej współpracy, obejmującej wykonanie przez studentów Wydziału Architektury:
- kompletnej dokumentacji inwentaryzacyjnej pałacu hrabiów Chłapowskich w Turwi wraz z kaplicą (w ramach przedmiotu Zajęcia
terenowe inwentaryzacyjne, sem. 1, studia II st. WA, RA 2010-2011);
- szeregu opracowań historycznych dokumentujących zmiany, jakim
przedmiotu Pracownia badawcza, sem. 3, studia II st. WA, RA 2011-2012);
podlegał
pałac
oraz
jego
otoczenie
(w ramach
- projektów adaptacji wnętrz pałacu do pełnienia współczesnych funkcji – stacja badawcza Instytutu Środowiska Rolniczego i
Leśnego PAN w Turwii stanowi bazę dla prowadzenia badań zarówno przez pracowników naukowych IŚRiL PAN, jak i pracowników
z innych placówek naukowych, doktorantów i studentów (w ramach przedmiotu Projekt Modernizacji Obiektów Zabytkowych, sem. 1,
studia II st. WA, RA 2011-2012).
Opiekę merytoryczną nad pracami studenckimi sprawowali: dr hab. inż. arch. Teresa Bardzińska-Bonenberg, prof. PP, dr hab. inż. arch.
Adam Nadolny oraz dr inż. arch. Barbara Świt-Jankowska. Etap projektowy, najbardziej spektakularny, został zamknięty wydaniem
katalogu z pracami studenckimi prezentującymi nowe możliwości aranżacji zabytkowego pałacu, zaś studia historyczne zaowocowały
szeregiem seminariów naukowych.
W trakcie pobytu w Turwi studenci mieli okazję poszerzenia swojej wiedzy na temat biologii, historii Wielkopolski oraz roli, jaką odegrał
gen. Dezydery Chłapowski w promowaniu nowych metod zarządzania gospodarstwem. Konieczność wielokrotnych wizyt w pałacu i jego
okolicy zaowocowała wkrótce rozszerzeniem zainteresowania Zakładu Historii Architektury i Urbanistyki WA na sąsiadującą z pałacem
zabytkową gorzelnię – niegdyś będącej częścią „gospodarstwa” turewskiego, a obecnie w posiadaniu spółki Top Farms Wielkopolska.
Budynek gorzelni, zarządzanej przez Pana Grzegorza Koniecznego, jest obok pałacu Chłapowskich jednym z najbardziej
charakterystycznych obiektów w Turwi. Specyficzny zapach oraz dym unoszący się z wysokiego, ceglanego komina od początku budził
zainteresowanie zarówno studentów, jak i prowadzących. Dodatkowo wyobraźnia pobudzana była niecodzienną ekspozycją wyposażenia
zakładów gorzelniczych z początków XIX wieku, znajdującą się przed obiektem. Wieloletnia pasja Kierownika gorzelni pozwoliła mu na
zebranie unikatowej kolekcji urządzeń – jedynej takiej w skali Polski. Eksponaty pochodzące ze zlikwidowanych wielkopolskich gorzelni
są wciąż uzupełniane, dodatkowo Pan Grzegorz Konieczny kolekcjonuje również literaturę oraz dokumenty będące świadectwem historii
gorzelnictwa w Polsce. Całość ekspozycji jest dostępna w znajdującym się w jej wnętrzu prywatnym Muzeum Gorzelnictwa, którego
zwiedzanie, wraz ze zwiedzaniem wciąż funkcjonującej gorzelni, było żelaznym punktem w trakcie pobytu kolejnych grup studenckich w
Turwi.
W wyniku tych wizyt powstała koncepcja wykonania szczegółowej inwentaryzacji również dla zabytkowego budynku gorzelni. Choć w
porównaniu z pałacem Chłapowskich skala tego obiektu jest zdecydowanie mniejsza, nasycenie urządzeniami technologicznymi oraz
wielokrotne przebudowy sprawiły, że stanowił on bardzo ciekawy i interesujący przypadek. Po zamknięciu prac badawczych oraz
projektowych związanych z pałacem Chłapowskich w Turwi, w roku akademickim 2011-2012 grupa studentów przystąpiła do wykonania
inwentaryzacji turewskiej gorzelni. Prace pomiarowe prowadzono w trudnych warunkach związanych z ciągłym funkcjonowaniem
obiektu – pracujące urządzenia, gorąca para, fermentujący zacier nie tylko nie wystraszyły studentów, ale nadały tej pracy dodatkowy,
praktyczny wymiar. Gotowa dokumentacja została przekazana kierownictwu gorzelni i stała się podstawą do opracowania planów
przyszłych remontów.
Kolejne roczniki studentów Wydziału Architektury (RA 2012-2013, RA 2013-2014) kontynuowały rozpoczętą przez starszych
kolegów pracę na zajęciach projektowych. W ramach Projektu Modernizacji Obiektów Zabytkowych powstały interesujące prace,
pokazujące teoretyczne możliwości adaptacji zabytkowego budynku gorzelni na różne cele – od abstrakcyjnych, jak na przykład SPA z
hotelem, prywatna rezydencja z biurem architektonicznym czy klub nocny, po całkiem zwyczajne – dom kultury, przedszkole,
przychodnia. Celem zajęć nie było jednak znalezienie nowej funkcji dla budynku – gorzelnia wrosła w historię Turwi i powinna jak
najdłużej w tej formie funkcjonować – ale raczej uświadomienie studentom, jakiego typu ograniczenia niesie ze sobą modernizacja
istniejącego obiektu zabytkowego. W trakcie zajęć kładziono nacisk na realność proponowanych koncepcji aranżacji, zachowanie
historycznego układu konstrukcyjnego oraz detali, wynikających zarówno z formy, jak i z funkcji budynku. Studenci zmierzyli się z
wieloma problemami projektowymi, których rozwiązanie wymagało od nich głębokiej analizy oraz poszanowania zabytkowej substancji
gorzelni.
Wydarzeniem zamykającym ten etap prac było uroczyste otwarcie wystawy wybranych opracowań projektowych dotyczących
modernizacji gorzelni. Na wernisażu, który miał miejsce 23 stycznia 2015 roku, spotkali się wszyscy, dzięki którym powyższe działania
stały się możliwe:
- Profesor Piotr Kowalczak, który rozpoczął współpracę między Zakładem Historii Architektury i Urbanistyki Wydziału Architektury, a
Turwią,
- Wójt Gminy Kościan, Pan Andrzej Przybyła,
- Kierownik Gorzelni, Pan Grzegorz Konieczny, którego pasja i zaangażowanie porywały kolejne grupy studentów,
- pracownicy Zakładu Historii Architektury i Urbanistyki Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej, którzy wspierali studentów w
często ciężkiej i wymagającej pracy: dr hab. inż. arch. Teresa Bardzińska-Bonenberg, profesor Politechniki Poznańskiej, dr hab. inż. arch.
Adam Nadolny, dr inż. arch. Barbara Świt-Jankowska, mgr inż. arch. Joanna Bogajewska-Danek oraz mgr inż. arch. Łukasz Nowak (autor
plakatu Wystawy).
Prace studentów były eksponowane na dwóch głównych poziomach Gorzelni. Na parterze doskonale uzupełniały urządzenia i instalacje
będące w stałym użyciu, a w piwnicy stały się częścią ekspozycji zabytkowych eksponatów. Po zamknięciu części oficjalnej, podczas
której zabierali głos przedstawiciele współpracujących stron, Gospodarze zaprosili wszystkich uczestników na poczęstunek, będący
dowodem wciąż żywych tradycji kulinarnych Wielkopolski. Kulminacją wieczoru był tort, przyozdobiony lukrową fotografią turewskiej
gorzelni – wraz z każdym jego kawałkiem fragment gorzelni coraz głębiej zapadał w serca zgromadzonych gości.
Opracowanie:
dr inż. arch. Barbara Świt-Jankowska
mgr inż. arch. Joanna Bogajewska-Danek
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)