elektromechanik poj sam_724_02

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA
W ZAWODZIE ELEKTROMECHANIK
POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH
SYMBOL CYFROWY 724 [02]
Akceptuj :
Minister Gospodarki i Pracy
Zatwierdzam:
Minister Edukacji Narodowej
i Sportu
I. ZAŁO ENIA PROGRAMOWO – ORGANIZACYJNE
KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
A. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umie :
1) interpretowa
podstawowe zjawiska i prawa z zakresu elektrotechniki
i elektroniki;
2) rozpoznawa elementy, podzespoły i urz dzenia elektryczne oraz elektroniczne
pojazdów samochodowych;
3) dobiera
materiały
stosowane
w
instalacjach
elektrycznych
pojazdów
samochodowych;
4) dobiera narz dzia i przyrz dy do wykonywanych prac;
5) wykonywa prace z zakresu obróbki r cznej metali i tworzyw sztucznych;
6) montowa elementy, podzespoły i urz dzenia elektryczne oraz elektroniczne
w pojazdach samochodowych;
7) wykonywa poł czenia elektryczne z wykorzystaniem ró nych technik;
8) czyta schematy instalacji, urz dze elektrycznych i elektronicznych pojazdów
samochodowych;
9) rozró nia podstawowe podzespoły pojazdu samochodowego;
10) kierowa pojazdami samochodowymi w zakresie kategorii B;
11) ocenia stan techniczny przyrz dów pomiarowych i urz dze diagnostycznych
oraz przygotowywa je do pomiarów;
12) posługiwa si przyrz dami pomiarowymi i urz dzeniami diagnostycznymi;
13) mierzy podstawowe wielko ci elektryczne i nieelektryczne;
14) ocenia stan techniczny oraz kwalifikowa do naprawy lub wymiany elementy,
podzespoły, urz dzenia elektryczne i elektroniczne stosowane w pojazdach
samochodowych;
15) naprawia instalacje i urz dzenia elektryczne w pojazdach samochodowych;
16) przeprowadza
przegl dy techniczne instalacji elektrycznej w pojazdach
samochodowych;
17) przestrzega
przepisów
bezpiecze stwa
przeciwpo arowej oraz ochrony rodowiska;
1
i
higieny
pracy,
ochrony
18) organizowa stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
19) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
20) komunikowa si z uczestnikami procesu pracy;
21) stosowa przepisy kodeksu pracy dotycz ce praw i obowi zków pracownika
i pracodawcy;
22) stosowa przepisy prawa w zakresie wykonywanych zada zawodowych;
23) korzysta z ró nych ródeł informacji;
24) planowa prowadzenie działalno ci gospodarczej.
Kształtowanie postaw przedsi biorczych oraz przygotowanie do wej cia na rynek
pracy powinno przebiega zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas
realizacji zaj
edukacyjnych „Podstawy przedsi biorczo ci”.
B. SPECYFICZNE WYMAGANIA KSZTAŁCENIA
W ZAWODZIE
1. Wymagania psychofizyczne wła ciwe dla zawodu:
1) koncentracja i podzielno
uwagi;
2) odpowiedzialno ;
3) cierpliwo
i wytrwało ;
4) systematyczno
i dokładno ;
5) zainteresowania techniczne;
6) dobry stan zdrowia;
7) sprawno
manualna;
8) spostrzegawczo ;
9) szybko
2. Absolwent
reakcji.
szkoły
kształc cej
w
zawodzie
elektromechanik
pojazdów
samochodowych powinien by przygotowany do wykonywania nast puj cych zada
zawodowych:
1) sprawdzanie stanu technicznego zespołów i elementów instalacji elektrycznej
pojazdów samochodowych;
2) lokalizowanie i usuwanie uszkodze
samochodowych;
2
w instalacji elektrycznej pojazdów
3) wykonywanie monta u i demonta u instalacji oraz urz dze
elektrycznych
i elementów układów elektronicznych w pojazdach samochodowych;
4) przeprowadzanie konserwacji i przegl dów okresowych zespołów i elementów
wyposa enia elektrycznego i elektronicznego pojazdów samochodowych;
5) sprawdzanie stanu technicznego, lokalizowanie i usuwanie uszkodze
w układach elektronicznych pojazdów samochodowych z wykorzystaniem
komputerowych urz dze diagnostycznych.
3. Absolwent
szkoły
kształc cej
w
zawodzie
elektromechanik
pojazdów
samochodowych mo e podejmowa prac w:
1) zakładach naprawy pojazdów samochodowych;
2) stacjach obsługi i stacjach kontroli pojazdów samochodowych;
3) autoryzowanych stacjach obsługi samochodów;
4) zakładach, w których s produkowane pojazdy samochodowe oraz ich cz
ci
zamienne (obwody i układy elektryczne oraz elektroniczne);
5) placówkach handlowych.
Absolwent szkoły mo e prowadzi działalno
4. Zawód
elektromechanik
gospodarcz .
pojazdów
samochodowych
szerokoprofilowym, umo liwiaj cym specjalizacj
jest
zawodem
pod koniec okresu kształcenia.
Szkoła okre la specjalizacj , bior c pod uwag potrzeby regionalnego rynku pracy
i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji mo e dotyczy :
1) diagnostyki i naprawy układów zasilania i sterowania prac silnika;
2) diagnostyki i naprawy układów elektrycznych i elektronicznych nadwozia
(alarm, klimatyzacja, nawigacja satelitarna, systemy sterowania głosem,
układy audio-video, elektrycznie sterowane szyby);
3) diagnostyki i naprawy elektronicznych systemów bezpiecze stwa czynnego
i biernego pojazdów samochodowych.
5. Szkoła
realizuj ca
kształcenie
w
zawodzie
elektromechanik
pojazdów
samochodowych powinna posiada nast puj ce pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracowni budowy pojazdów samochodowych;
2) pracowni podstaw elektrotechniki i elektroniki;
3) laboratorium elektrotechniki i elektroniki samochodowej;
4) warsztaty.
3
Pracownia budowy pojazdów samochodowych powinna by wyposa ona w:
1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) eksponaty i modele cz
ci maszyn;
3) próbki materiałów elektrotechnicznych;
4) elementy elektryczne i elektroniczne;
5) eksponaty, modele i przekroje podzespołów elektrycznych i mechanicznych
pojazdów samochodowych;
6) zestawy do demonstracji budowy i działania podzespołów mechanicznych
i elektrycznych;
7) normy,
katalogi,
dokumentacje
techniczne
podzespołów
pojazdów
samochodowych;
8) programy komputerowe do symulacji działania podzespołów pojazdów
samochodowych.
Pracownia podstaw elektrotechniki i elektroniki powinna by wyposa ona w:
1) zasilacze stabilizowane napi cia stałego, autotransformatory;
2) mierniki uniwersalne;
3) oscyloskop dwukanałowy o pa mie 20 MHz z pami ci ;
4) zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych;
5) zestawy wiczeniowe z układami elektrycznymi i elektronicznymi;
6) programy
komputerowe
do
symulacji
pracy
układów
elektrycznych
i elektronicznych.
Laboratorium elektrotechniki i elektroniki samochodowej powinno by wyposa one w:
1) minimum pi
napi ciem
stanowisk pomiarowych (jedno dla dwóch uczniów), zasilanych
230 V
przeciwpora eniow
pr du
przemiennego,
zgodnie
z
zabezpieczonych
obowi zuj cymi
ochron
przepisami
oraz
wyposa onych w wył czniki awaryjne i wył cznik awaryjny centralny;
2) zasilacze stabilizowane napi cia stałego, akumulatory, autotransformatory,
prostowniki zwykłe i rozruchowe;
3) mierniki analogowe i cyfrowe, w tym mierniki uniwersalne oraz testery;
4) oscyloskop dwukanałowy o pa mie 20 MHz z pami ci ;
5) zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych;
6) urz dzenia
elektryczne
i
elektroniczne
samochodowych;
7) stół probierczy;
4
wyposa enia
pojazdów
8) zestawy wiczeniowe (makiety) do badania i kontroli: instalacji o wietleniowej,
obwodu
ładowania,
wtryskowego,
układu
bezpiecze stwa
obwodu
zapłonowego,
regulacji
biernego,
i
układu
obwodu
sterowania
ochrony
rozruchu,
dynamiki
przed
jazdy,
kradzie
,
układu
układu
układu
zwi kszaj cego komfort jazdy;
9) pojazd samochodowy z silnikiem benzynowym wyposa onym w układ
wtryskowy V generacji;
10) pojazd samochodowy z silnikiem Diesla wyposa onym w układ wtryskowy
Common Rail;
11) schematy instalacji elektrycznej ró nych pojazdów samochodowych;
12) komputerowe zestawy diagnostyczne do sprawdzania urz dze elektrycznych
i elektronicznych w pojazdach samochodowych;
13) programy
komputerowe
do
symulacji
pracy
urz dze
elektrycznych
i elektronicznych oraz do obróbki wyników pomiarów.
Warsztaty szkolne powinny by wyposa one w:
1) stanowiska do obróbki r cznej metali i tworzyw sztucznych;
2) stanowiska do lutowania i monta u układów elektrycznych i elektronicznych;
3) stanowiska
do
monta u
i
demonta u
urz dze
elektrycznych
oraz
elektronicznych;
4) stanowiska do demonta u i monta u głównych podzespołów samochodu;
5) stanowiska diagnostyczne do sprawdzania stanu technicznego urz dze
elektrycznych i elektronicznych;
6) stanowiska do naprawy urz dze elektrycznych i elektronicznych;
7) minimum dwa stanowiska z pracuj cym modelem silnika z zapłonem
iskrowym wyposa onym w układ wtryskowy z systemem EOBD;
8) stanowisko z silnikiem o zapłonie samoczynnym z układem wtryskowym
Common Rail;
9) wyci g spalin dla ka dego stanowiska;
10) analizator spalin;
11) dymomierz;
12) uniwersalny komputer diagnostyczny;
13) przyrz d do kontroli i ustawiania wiateł;
14) stół probierczy;
5
15) przetworniki i adaptery do pomiaru wielko ci elektrycznych i nieelektrycznych
w układach wtryskowych;
16) normy: PN, ISO;
17) dokumentacje techniczne,
dokumentacje serwisowe,
instrukcje obsługi
urz dze .
Ka de stanowisko powinno by
wyposa one w komplet narz dzi, przyrz dów
pomiarowych i testerów niezb dnych do diagnostyki układów elektronicznych.
Wszystkie pomieszczenia dydaktyczne powinny by wyposa one w:
1)
rodki techniczne, takie jak: telewizor, magnetowid, rzutnik pisma, rzutnik
przezroczy, zestaw komputerowy, drukarka, skaner, kserokopiarka, rzutnik
multimedialny;
2) materiały dydaktyczne, takie jak: filmy, przezrocza, foliogramy, fazogramy,
programy komputerowe, plansze, prezentacje multimedialne;
3) tekstowe ródła informacji, takie jak: podr czniki, inne ksi
ki niezb dne do
kształcenia w zawodzie, poradniki, czasopisma zawodowe, instrukcje do
wicze , katalogi, prospekty.
Laboratorium i pracownie powinny składa
si
z sali lekcyjnej i zaplecza
magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej nale y zapewni
stanowisko pracy dla
nauczyciela i odpowiedni liczb stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdowa si pomieszczenie do instrukta u.
Praktyczna nauka zawodu mo e odbywa si
w warsztatach szkolnych, centrach
kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w zakładach
produkcyjnych i usługowych.
5. Zakres umiej tno ci i tre ci kształcenia, wynikaj cy z opisu kwalifikacji
absolwenta, zawieraj nast puj ce bloki programowe:
1) techniczne podstawy zawodu;
2) urz dzenia elektryczne i elektroniczne w pojazdach samochodowych;
3) podstawy działalno ci zawodowej.
6
II. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
Nazwa bloku programowego
Minimalna liczba godzin w cyklu kształcenia
w%*
Techniczne podstawy zawodu
30
Urz dzenia elektryczne i elektroniczne
40
w pojazdach samochodowych
Podstawy działalno ci zawodowej
10
Razem
*
80 **
Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla
młodzie y i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów
programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy,
w tym na specjalizacj .
III. BLOKI PROGRAMOWE
BLOK:
TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU
1. Cele kształcenia
Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie :
1) czyta schematy instalacji, urz dze elektrycznych i elektronicznych pojazdów
samochodowych;
2) rozró nia
i dobiera
materiały stosowane w instalacjach elektrycznych
pojazdów samochodowych;
3) posługiwa si przyrz dami do pomiaru wielko ci geometrycznych;
4) wykonywa prace z zakresu obróbki r cznej metali i tworzyw sztucznych;
5) rozró nia
poł czenia rozł czne i nierozł czne stosowane w instalacjach
elektrycznych pojazdów samochodowych;
6) charakteryzowa budow i parametry pojazdu samochodowego;
7
7) rozró nia podstawowe poj cia i wielko ci charakteryzuj ce pole elektryczne
i magnetyczne oraz obwody elektryczne;
8) wyja nia
zjawiska fizyczne zachodz ce w polu magnetycznym i elektro-
magnetycznym oraz w obwodach elektrycznych;
9) rozró nia
elektrochemiczne
ródła energii elektrycznej oraz ich parametry
techniczne;
10) interpretowa podstawowe prawa z zakresu elektrotechniki;
11) oblicza i szacowa warto ci wielko ci elektrycznych w prostych obwodach
pr du stałego i przemiennego;
12) dobiera
przyrz dy
pomiarowe
do
pomiaru
podstawowych
wielko ci
elektrycznych i nieelektrycznych;
13) mierzy podstawowe wielko ci elektryczne i nieelektryczne;
14) rozró nia elementy elektroniczne na podstawie wygl du, oznacze na nich
umieszczanych oraz symboli graficznych;
15) charakteryzowa
wła ciwo ci
elementów
elektronicznych
stosowanych
w pojazdach samochodowych;
16) analizowa
na podstawie schematów ideowych prac
prostych układów
elektrycznych i elektronicznych;
17) ł czy na podstawie schematów układy elektryczne oraz elektroniczne;
18) mierzy parametry podstawowych elementów elektrycznych i elektronicznych;
19) stosowa zasady bezpiecze stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo arowej
i ochrony rodowiska podczas wykonywania pracy.
2. Tre ci kształcenia
Tre ci kształcenia s uj te w nast puj cych działach programowych:
1) rysunek techniczny;
2) materiały stosowane w instalacjach elektrycznych pojazdów samochodowych;
3) obróbka r czna metali i tworzyw sztucznych;
4) poł czenia rozł czne i nierozł czne stosowane w instalacjach elektrycznych
pojazdów samochodowych;
5) budowa pojazdów samochodowych;
6) pole elektryczne;
7) obwody elektryczne pr du stałego;
8) elektrochemiczne ródła energii elektrycznej;
8
9) pole magnetyczne i elektromagnetyzm;
10) obwody elektryczne pr du przemiennego;
11) pomiary
wielko ci
elektrycznych
i
nieelektrycznych
w
pojazdach
samochodowych;
12) elementy elektroniczne stosowane w technice samochodowej;
13) przepisy bezpiecze stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo arowej i ochrony
rodowiska.
BLOK:
URZ DZENIA ELEKTRYCZNE I ELEKTRONICZNE
W POJAZDACH SAMOCHODOWYCH
1. Cele kształcenia
Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie :
1) rozpoznawa
i klasyfikowa
podstawowe obwody i układy elektryczne
i elektroniczne pojazdów samochodowych;
2) stosowa podstawowe poj cia i wielko ci dotycz ce urz dze elektrycznych
i elektronicznych pojazdów samochodowych;
3) rozpoznawa
symbole
graficzne
elementów
i
urz dze
wyposa enia
elektrycznego i elektronicznego pojazdów samochodowych;
4) rozró nia
podstawowe
parametry
techniczne
elementów
i
urz dze
elektrycznych i elektronicznych stosowanych w pojazdach samochodowych;
5) okre la
funkcje
oraz
parametry
u ytkowe
elementów
elektrycznych i elektronicznych na podstawie oznacze
i
urz dze
zawartych na
tabliczkach znamionowych;
6) rozpoznawa
i
charakteryzowa
czujniki
stosowane
w
układach
elektronicznych pojazdów samochodowych;
7) analizowa
układach,
i interpretowa
zjawiska fizyczne wyst puj ce w obwodach,
urz dzeniach
elektrycznych
i
elektronicznych
pojazdów
samochodowych;
8) interpretowa
warto ci
wielko ci
fizycznych
w
obwodach,
układach
i urz dzeniach elektrycznych i elektronicznych pojazdów samochodowych;
9) rozró nia podstawowe parametry techniczne przyrz dów pomiarowych oraz
testerów i urz dze wykorzystywanych do diagnozowania;
9
10) dobiera
metody, przyrz dy pomiarowe oraz urz dzenia diagnostyczne do
pomiaru
wielko ci
elektrycznych
i
nieelektrycznych
w
instalacjach
elektrycznych pojazdów samochodowych;
11) mierzy
parametry
instalacji
i
urz dze
elektrycznych
oraz
układów
elektronicznych zgodnie z dokumentacj techniczn lub serwisow ;
12) interpretowa
wyniki pomiarów przedstawione w postaci liczbowej lub
graficznej;
13) rozpoznawa
elementy
instalacji
elektrycznej
na
podstawie
wygl du
zewn trznego i oznacze ;
14) dobiera
urz dzenia
oraz
elementy
wyposa enia
elektrycznego
i elektronicznego pojazdu samochodowego;
15) ocenia
stan
techniczny
elementów
i
urz dze
elektrycznych
oraz
elektronicznych;
16) dobiera
oprzyrz dowanie uniwersalne i specjalistyczne do demonta u
i monta u
urz dze
elektrycznych
i
elektronicznych
w
pojazdach
samochodowych;
17) wykonywa
proste prace z zakresu demonta u i monta u podzespołów
pojazdu samochodowego;
18) wykonywa monta mechaniczny podzespołów i urz dze elektrycznych oraz
elektronicznych w pojazdach samochodowych;
19) ł czy
elementy
instalacji
elektrycznej
pojazdu
samochodowego
z wykorzystaniem ró nych technik;
20) posługiwa
oraz
si
dokumentacj
katalogami
elementów,
techniczn
i serwisow , instrukcjami obsługi
podzespołów
i
urz dze
elektrycznych
i elektronicznych, instalowanych w pojazdach samochodowych;
21) wykonywa
przegl dy techniczne i konserwacje instalacji elektrycznej
w pojazdach samochodowych;
22) lokalizowa
i usuwa
drobne uszkodzenia w instalacjach i urz dzeniach
elektrycznych pojazdów samochodowych;
23) kontrolowa jako
wykonanych prac;
24) okre la na podstawie usterek i dokumentacji technicznej mo liwo
naprawy
lub wymiany uszkodzonego podzespołu elektrycznego lub elektronicznego;
10
25) sporz dza
kalkulacj
kosztów przegl du, konserwacji, naprawy oraz
wymiany urz dze i elementów wyposa enia elektrycznego i elektronicznego
pojazdu samochodowego;
26) stosowa przepisy bezpiecze stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo arowej
i ochrony
rodowiska
bezpiecze stwa
podczas
biernego
demonta u
(poduszka
i
monta u
powietrzna,
systemów
napinacze
pasów
bezpiecze stwa);
27) stosowa przepisy bezpiecze stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo arowej
i ochrony
rodowiska podczas monta u, naprawy i przegl du urz dze
elektrycznych i elektronicznych pojazdów samochodowych;
28) rozpoznawa
i urz dze
zagro enia wyst puj ce podczas obsługi narz dzi, maszyn
zasilanych energi
elektryczn , spr
onym powietrzem oraz
działaniem spalin i wysokich temperatur;
29) organizowa
stanowisko do wykonywanej pracy zgodnie z zasadami
bezpiecze stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo arowej i ochrony
rodowiska.
2. Tre ci kształcenia
Tre ci kształcenia s uj te w nast puj cych działach programowych:
1) struktura instalacji elektrycznej w poje dzie samochodowym;
2) akumulatory stosowane w pojazdach samochodowych;
3) urz dzenia elektryczne w pojazdach samochodowych;
4) urz dzenia elektroniczne w pojazdach samochodowych;
5) systemy komputerowe w technice samochodowej;
6) systemy bezpiecze stwa biernego (poduszki powietrzne, pirotechniczne
napinacze pasów bezpiecze stwa);
7) systemy bezpiecze stwa czynnego (układy ABS, TCS, ASR, ESP, EBD i inne);
8) instalacje elektryczne nowej generacji z magistral transmisji danych CAN;
9) demonta i monta podzespołów mechanicznych samochodu;
10) monta
podzespołów
elektrycznych
i
elektronicznych
w
pojazdach
samochodowych;
11) kontrola elementów i podzespołów elektrycznych oraz elektronicznych
stosowanych w pojazdach samochodowych;
11
12) uruchamianie
oraz
regulacja
układów
i
urz dze
elektrycznych
i elektronicznych w pojazdach samochodowych;
13) naprawa instalacji oraz urz dze elektrycznych i układów elektronicznych;
14) przepisy bezpiecze stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo arowej i ochrony
rodowiska.
BLOK:
PODSTAWY DZIAŁALNO CI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie :
1) stosowa przepisy bezpiecze stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo arowej
i ochrony rodowiska;
2) zapobiega zagro eniom zdrowia i ycia;
3) dobiera
rodki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
4) segregowa i utylizowa odpady przemysłowe;
5) organizowa stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
6) przestrzega przepisów o ruchu drogowym;
7) prowadzi
i obsługiwa
pojazdy samochodowe w zakresie niezb dnym do
uzyskania prawa jazdy kategorii B;
8) interpretowa podstawowe poj cia gospodarki rynkowej;
9) stosowa aktywne metody poszukiwania pracy;
10) sporz dza
dokumenty
dotycz ce
zatrudnienia
oraz
działalno ci
gospodarczej;
11) komunikowa si i współpracowa w zespole;
12) komunikowa si z klientem w sprawach zwi zanych z napraw samochodu;
13) rozwi zywa problemy;
14) podejmowa decyzje;
15) doskonali umiej tno ci zawodowe;
16) przestrzega zasad etycznego post powania w działalno ci zawodowej.
2. Tre ci kształcenia
Tre ci kształcenia s uj te w nast puj cych działach programowych:
1) bezpiecze stwo i higiena pracy;
12
2) ochrona przeciwpo arowa i ochrona rodowiska;
3) utylizacja odpadów przemysłowych;
4) elementy ergonomii;
5) przepisy o ruchu drogowym;
6) technika kierowania pojazdem samochodowym;
7) podstawowe poj cia gospodarki rynkowej;
8) podejmowanie i prowadzenie działalno ci gospodarczej;
9) zasady i metody komunikowania si ;
10) elementy socjologii i psychologii pracy;
11) zasady etyczne.
13