wykonane w Belgii

ANNALES ACADEMIAE MEDICAE SILESIENSIS
PRACA ORYGINALNA
Próba porównania kondycji psychicznej
Belgijskich i Polskich studentów pielęgniarstwa
Comparative study of psychological condition of Belgian
and Polish students of nursing
Andrzej Brodziak1, Marie-Anne Lecomte2, Ewa Ziółko1
STRESZCZENIE
WSTĘP
Wypowiedzi wielu publicystów, a także niektóre obserwacje własne przemawiają za tym, iż ogólna kondycja psychiczna nie jest bardzo dobra.
Wątpliwości dotyczące jakości przeciętnego stanu psychicznego dotyczą
w szczególności ludzi młodych. Powstaje także pytanie czy kondycja psychiczna młodych ludzi w naszym kraju różni się znacząco od przeciętnego
stanu psychicznego w innych krajach europejskich.
1
2
Instytut Pielęgniarstwa Państwowej
Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie
Département Paramédical,
Haute École de Namur
M AT E R I A Ł I M E T O D Y
Autorzy pracy korzystając z opracowanego przez siebie ankietowego narzędzia pomiarowego, przedstawionego w poprzedniej pracy dokonali
badania porównawczego kondycji psychicznej dwóch bardzo podobnych
grup młodych osób. Były to studentki pielęgniarstwa pierwszego roku studiów w Belgii i w Polsce.
WYNIKI
Wykonane badanie wykazało znamienne statystycznie różnice. Wydaje
się, że studentki w Belgii mają mniej problemów emocjonalnych, natomiast ich angażowanie się wobec wyzwań społecznych jest mniejsze aniżeli wśród studentek w Polsce.
WNIOSKI
Istnieją przesłanki świadczące za tym, że ogólna kondycja psychiczna narodów europejskich nie jest dobra. Uzasadnia to podjęcie dalszych badania porównujących kondycję psychiczną młodych ludzi różnych krajów
europejskich.
ADRES
D O KO R E S P O N D E N C J I :
Andrzej Brodziak
Szpital Specjalistyczny Nr 1 w Bytomiu
Katedra i Oddział Kliniczny
Chorób Wewnętrznych
ul. Żeromskiego 7
41 - 902 Bytom
tel./fax 32 2812122
e-mail.: [email protected]
Ann.Acad.Med.Siles. 2009, 63, 3, 55-59
Copyright © Śląski Uniwersytet Medyczny
w Katowicach
ISSN 0208-5607
S Ł O WA K L U C Z O W E
55
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE SILESIENSIS
kondycja psychiczna, studenci pielęgniarstwa, badanie porównawcze, Belgia, Polska
A B S T R AC T
B AC K G R O U N D
Some publications, as well as some own observations confirm the opinion that mental condition
of contemporary living people is not very good. Doubts about the average mental state concern,
in particular, young people. This raises the question whether the mental condition of young
people in our country differs significantly from the average mental status in other European
countries.
M AT E R I A L A N D M E T H O D S
The authors performed a survey, using the own questionaire discussed in their previous work.
They carried out comparative studies of psychological condition of two very similar groups of
young people. These were first year students of nursing studies in Belgium and Poland.
R E S U LT S
The results of this study revealed statistically significant differences. It appears that students
in Belgium have fewer emotional problems, while their engaging to social challenges are lower
than among students in Poland.
CONCLUSIONS
The premises exist behind that general mental condition of European nations is not good. This
justify further research comparing mental condition of young people of different European
countries.
KEY WORDS
mental condition, nursing students, a comparative study, Belgium, Poland
WSTĘP
Ostatnio często jest formułowane pytanie.:
„Jaka jest kondycja psychiczna żyjących nam
współcześnie narodów europejskich?”. Odpowiedzią na to pytanie są zainteresowani nie
tylko profesjonaliści z zakresu Zdrowia Publicznego, psycholodzy i przedstawicieli zawodów medycznych, ale i szeroki ogół decydentów i myślącej opinii społecznej.
Optymizm, pozytywne emocje, wigor, tzw.
energia psychiczna wyznaczają samopoczucie.
Od przeciętnego poziomu optymizmu i samopoczucia psychicznego zależy zdolność danej społeczności do pokonywania trudności,
choćby takich jak przezwyciężenie obecnego
kryzysu ekonomicznego.
56
Od wielu lat jest znana także teoria Aarona Antonovsky’iego, który wiązał wręcz stan
zdrowia z tzw. koherencją psychiczną. Pojęcie
to, jak wiadomo, obejmuje zdolność danej
osoby do rozumienia otaczającej rzeczywistości, dostrzegania sensu świata i zaradność.
Śledzenie wypowiedzi publicystycznych (1,2)
oraz przeprowadzone osobiście rozmowy
z młodymi osobami w kilku krajach europejskich (Polska, Czechy, Węgry, Belgia) skłaniają
także do zastanowienia się - czy ogólna kondycja psychiczna narodów europejskich jest
rzeczywiście dobra. Wyzwaniem wobec zapatrywań o pozytywnym stanie ducha współczesnej młodzieży jest np. marny poziom
opanowanej wiedzy (2) i niska dzietność
(przyrost naturalny) w większości krajów europejskich.
PORÓWNANIE KONDYCJI PSYCHICZNEJ STUDENTÓW PIELĉGNIARSTWA W BELGII I POLSCE
W trakcie spotkań i rozmów z młodzieżą czasami odnosi się wrażenie, że rozpowszechniona jest postawa pasywna, brak fascynacji
możliwymi wydarzeniami przyszłymi, rodzaj
„deficytu wyzwań”.
Odpowiedź na sformułowane na wstępie pytanie nie jest prosta. Ogólna kondycja psychiczna jest zapewne różna w różnych grupach wiekowych. Aby ją oszacować trzeba dysponować
narzędziem ewaluacji. Opublikowane badania
porównujące stan wybranych grup ludności
w różnych krajach Europejskich nie obejmują
takich parametrów jak ogólna kondycja psychiczna (3,4)
W poprzedniej naszej pracy zaproponowaliśmy ankietę opracowaną w kilku językach
w celu przeprowadzania badań porównawczych wybranych grup osób (5). Określiliśmy
tam podstawy teoretyczne tego narzędzia ewaluacji kondycji psychicznej.
Wobec zaistnienie możliwości porównania
dwóch bardzo podobnych grup osób w dwóch
różnych krajach europejskich dokonaliśmy sondażowego badania ankietowego. Wyniki tego
badania przedstawiamy w niniejszej pracy.
G RU P Y B A D A N YC H O S Ó B
Badanie ankietowe przeprowadzono w dwóch
grupach studentów pierwszego roku studiujących pielęgniarstwo w dwóch różnych krajach,
a mianowicie w Belgii i Polsce.
Były to osoby płci żeńskiej. Zarówno w Belgii jak i w Polsce pielęgniarstwo studiują niemal wyłącznie kobiety. Dokonując wyliczeń
porównawczych wyłączono ankiety wypełnione przez pojedyńczych studentów - mężczyzn.
Liczebność grup była następująca: Belgia (B)
n = 28 , Polska (P) n = 14. Wiek w obu tych
bardzo jednorodnych i podobnych do siebie
grupach osób był następujący :
B ~ (wiek średnia 21,10 ± odchylenie standardowe 1,8 rozstęp 19-26 lat); P ~ (wiek średnia
21,16 ± odchylenie standardowe 1,6 rozstęp
20-25 lat)
M E T O DY K A
Względem obu grup studenckich przeprowadzono pobranie danych poprzez ankiety, któ-
rych strukturę i podstawy teoretyczne omówiliśmy w naszej poprzedniej pracy (5).
W obu przypadkach ankietę rozdano na sali
wykładowej przed wykładem. Podkreślono
anonimowość ankiety. Apelowano o wypowiedzi szczere. Umożliwiono stawianie pytań
w trakcie wypełniania ankiety, jakkolwiek takich pytań było niewiele.
Wypełnione, papierowe kwestionariusze ankiety poddano podliczeniom i analizie statystycznej. Ankieta jak opisaliśmy to w poprzedniej pracy umożliwia odpowiedzi: „Tak”
- potwierdzenie podanego stwierdzenia, „Nie”
- negacja tego stwierdzenia, bądź „pośrednio”.
Liczne inne badania sondażowe przeprowadzone przy po mocy tej samej ankiety skłaniają nas do zaproponowania przeprowadzania
analizy statystycznej, która rozróżnia jednak
tylko dwie kategorie odpowiedzi „TAK oraz
łącznie „Nie” i/lub „Pośrednio”. Jest to zgodne
z teoretycznymi założeniami ankiety. Osoby,
które nie udzielają zdecydowanej odpowiedzi
„Tak” - w istocie mają trudności psychologiczne ( psychiczne) w zakresie problematyki
określonej przez dany element (item) ankiety.
Średnie arytmetyczne dla algebraicznych podsumowań nie wnoszą istotnych informacji.
Ciekawe różnice spostrzega się dopiero po zastosowaniu testu Chi-kwadrat dla tablic 2 x
2 dotyczących poszczególnych pytań. Surowe
wyniki porównano testem Chi-kwadrat z poprawką Yatesa (B-P).
WYNIKI
Uzyskane wyniki ilustruje rys. 1. Na przedstawionym wykresie, pozycje 1-20, wyróżnione
na osi odciętych odpowiadają pytaniom 1 - 20
ankiety. Poniżej numeru pytania zaznaczono
gwiazdką te pytania, dla których znaleziono
różnice znamienne statystycznie dla p < 0,05
O ile wyliczenia testem Chi- kwadrat wykonano oczywiście dla wyników surowych to słupki wykresu podaja te same dane jako odsetki
odpowiedzi „Tak” w danej grupie. Umożliwia
to szybkie spostrzeżenie ważnych różnic. Znaleziono różnice znamienne statystycznie dla
proporcji odpowiedzi „Tak” pomiędzy grupą
studentek belgijskich i polskich dla pięciu pytań.
Należy także zaznaczyć, że średnie arytmetyczne wyników zbiorczych są w obu grupach po57
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE SILESIENSIS
Rycina 1. Zestawienie procentowo wyrażonej proporcji odpowiedzi „Tak” wśród studentek pielęgniarstwa w Belgii i Polsce, na 20 pytań
omówionej wyżej ankiety, szacującej ogólną kondycję psychiczną
Figure 1. Setting of percentages of answers „Yes” for 20 questions of discussed questionnaire estimating general mental condition among
nursing students in Belgium and Poland
dobne ( rzędu + 9, a mianowicie P ~ 8,7 ; B
~ 9,3 ). Jest też istotne, że uzyskiwane wyniki
zbiorcze dla poszczególnych osób w obu grupach wahają się w znacznym przedziale liczbowym ( od - 4 do + 15 ) Znaczenie wykrytych
różnic omawiamy poniżej.
O M ÓW I E N I E W Y N I KÓW
Znaleziono znacznie większą ilości odpowiedzi „Tak” (potwierdzeń) przez studentki w Belgii na stwierdzenie:
[ 1. Nie doznałem w przeszłości lub całkowicie przezwyciężyłem negatywne wpływy, które
mogłyby powodować we mnie takie zaburzenia emocjonalne jak: depresja, długotrwały
lęk, poczucie winy, poczucie krzywdy, żalu,
upokorzenia, utraty godności, gniewu, nienawiści, chęci zemsty, odegrania się, itp.]
podobnie jak i na stwierdzenie:
[4. Niemal stale mam dobry nastrój]
Natomiast studentki w Polsce znamiennie częściej potwierdzały stwierdzenia.:
58
[12. Jestem przekonany o ogromnym znaczeniu ludzi i stojącym przed nimi zadaniem]
[ 15. Sądzę, że należy się przykładać do doskonalenia relacji międzyludzkich, tzn. współuczestniczyć w propagowaniu przyjaznej postawy wobec innych, poszanowania wolności
słowa i wolności działania, przeciwdziałać
wszelakim zapędom autorytarnym]
[ 18. Sądzę, że zasady etyczne, w miejsce kategorycznych nakazów i zakazów mogą być oparte o spostrzegane prawidłowości, iż czynienie
zła na dłuższą metę nie popłaca oraz zasadę „
nie czyń drugiemu, co Tobie nie miłe”]
Różnice dla wyliczonych wyżej stwierdzeń
[1] i [4] oznaczają, że studentki belgijskie są
częściej i/lub głębiej zrównoważone emocjonalne, bądź dlatego, iż nie doznawały
znacznych negatywnych wpływów, bądź
dlatego, iż przezwyciężyły takie negatywne
wpływy.
Znacznie częstsze potwierdzanie wyliczonych
powyżej stwierdzeń [12], [15], [18] przez studentki polskie wydaje się przemawiać za tezą,
iż młodzież w naszym kraju, z jakiś powodów
częściej przejmuje się, bądź częściej rozważa trudną problematykę społeczną. Taka, być
może, zadziwiająca konkluzja byłaby jednak
PORÓWNANIE KONDYCJI PSYCHICZNEJ STUDENTÓW PIELĉGNIARSTWA W BELGII I POLSCE
zgodna z wyrażoną ustnie opinią nauczycieli
akademickich z Haute École de Namur, którzy
twierdzą iż współczesnej młodzieży w Belgii
„brakuje wyzwań”. O dziwo, byłoby to zgodne
z wymową cytowanego artykułu opublikowanego przez dziennik „Le Monde” (1), którego
autor jest przekonany, iż młodzież we Francji
„utraciła wiarę w przyszłość”.
Bardzo różne wyniki sumaryczne dla poszczególnych osób w obydwóch grupach oznaczają, iż kondycja psychiczna niektórych osób
jest marna. Średnie arytmetyczne wyników
zbiorczych rzędu +9 - w obydwóch grupach
- w porównaniu z możliwym wynikiem maksymalnym +20 oznaczają, że również przeciętnie kondycja psychiczna nie jest zbyt dobra.
WNIOSKI
1. Istnieją przesłanki świadczące za tym, że
ogólna kondycja psychiczna narodów europejskich nie jest dobra.
2. Proponowane narzędzie pomiarowe, jak
się wydaje pozwala oszacować ogólna kondycję psychiczną badanych grup osób.
3. Wykonane badanie wykazuje różnice w zakresie niektórych elementów kondycji psychicznej młodych kobiet w Belgii i Polsce.
4. Wydaje się, iż w Belgii, znamiennie więcej aniżeli w Polsce studentek pielęgniarstwa deklaruje stan dobrego samopoczucia
i zrównoważenia emocjonalnego.
PIŚMIENNICTWO
1. Benoît Floch B. Les 16-25 ans, génération qui a perdu foi en l’avenir. Le Monde,
09.03.2009.
2. Hartman J. Szkoła buja w obłokach Większość nowych studentów kompletnie
nic nie umie - 10 % studentów to analfabeci, zdolni jedynie zapisać ciąg znaków
bez wielkich liter, bez kropek, bez sensu.
Gazeta wyborcza, 9.04.2009: 20.
3. Hernández - Quevedo C., Jones A.M.,
Rice N. Persistence in health limitations:
a European comparative analysis. J Health
Econ. 2008; 27:1472-1488.
4. König HH., Bernert S., Angermeyer MC
i współ. Comparison of population health
status in six european countries: results of
a representative survey using the EQ-5D
questionnaire. Med Care. 2009;47:255261.
5. Brodziak A., Lecomte M-A. Ankieta dla
międzynarodowych badań porównawczych kondycji psychicznej wybranych
grup osób. Ann Acad Med. Siles 209; 63:
48-54
59