Spis treœci

S
Spis treœci
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Część pierwsza:
Przygotowanie do posługi kancelaryjnej
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
2. Przymioty kancelisty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
3. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Część druga:
Osoby i urzędy odpowiedzialne za kancelarię
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
2. Parafia stałym miejscem posługiwania
3. Kanoniczny opis parafii
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
4. Kompetencje biskupa w zakresie posługiwania w parafii
4.1 Obowiązki biskupa diecezjalnego
4.2 Kompetencje w czasie wizytacji
. . . . . . . . . . . . 51
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
5. Kompetencje proboszcza, pasterza własnego wspólnoty parafialnej . . . . . 57
5.1 Czynności poprzedzające nabycie uprawnień
do kierowania parafią . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
5.2 Kanoniczne objęcie parafii i obowiązki proboszcza
5.3 Obowiązki w zakresie posługi nauczania
5.4 Obowiązki w realizacji posługi uświęcania
5.5 Obowiązek poznania wiernych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
5.6 Funkcje specjalnie powierzone proboszczowi
5.7 Obowiązek występowania w imieniu parafii
5.8 Rezydowanie w parafii
. . . . . . . . . . . . . 59
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
. . . . . . . . . . . . . . . . . 62
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
5
Spis treści
5.9 Aplikowanie Mszy za wiernych powierzonych
5.10 Obowiązek prowadzenia ksiąg parafialnych
. . . . . . . . . . . . . . . . . 66
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
5.11 Korzystanie z pomocy rad parafialnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
5.12 Uprawnienia jurysdykcyjne w parafii
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
5.13 Utrata urzędu proboszcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
5.14 Zarządzanie parafią podczas wakatu urzędu proboszcza . . . . . . . . . 74
5.15 Solidarne zarządzanie parafią
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
6. Uprawnienia wikariusza parafialnego
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
6.1 Ustanowienie i powierzenie uprawnień
6.2 Zwolnienie z urzędu wikariusza
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
7. Pomocne działania osób świeckich w parafii
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
8. Zakres współdziałania ministerialnego świeckich
i duchownych w parafii
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
8.1 Kapłaństwo wspólne i urzędowe
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
8.2 Świeccy a głoszenie Słowa Bożego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
8.3 Udział świeckich w życiu wspólnoty parafialnej
8.4 Świeccy w sprawowaniu liturgii
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
8.5 Udział świeckich w apostolstwie chorych
8.6 Warunki celebracji małżeństwa i chrztu
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
8.7 Przewodniczenie obrzędom pogrzebowym
9. Wnioski . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . 82
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Część trzecia:
Przygotowanie do prowadzenia ksiąg metrykalnych
1. Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
2. Zasady wspólne prowadzeniu ksiąg metrykalnych
. . . . . . . . . . . . . . . . . 93
2.1 Księgi jako źródło kościelnych dokumentów publicznych
2.2 Obowiązek prowadzenia ksiąg metrykalnych
. . . . . . . . 93
. . . . . . . . . . . . . . . . . 94
2.3 Uprawnieni do sporządzania akt metrykalnych . . . . . . . . . . . . . . . . 95
2.4 Stosowanie właściwych formularzy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
2.5 Odrębność ksiąg dla jednorodnych akt metrykalnych
. . . . . . . . . . . 98
2.6 Miejsce sporządzania zapisów metrykalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
2.7 Rzetelność i sumienność w tworzeniu akt metrykalnych
2.8 Źródła dla urzędowych zapisów w księgach metrykalnych
2.9 Sprostowania urzędowe zapisów metrykalnych
. . . . . . . . 100
. . . . . . 102
. . . . . . . . . . . . . . . 105
2.10 Uprawnione zmiany treści zapisów metrykalnych
. . . . . . . . . . . . . 107
2.11 Alfabetyczny skorowidz akt metrykalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
2.12 Obowiązek wydania odpisu akt metrykalnych . . . . . . . . . . . . . . . . 109
2.13 Sporządzenie kopii ksiąg metrykalnych
6
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Spis treści
2.14 Uprawniony wgląd w akta metrykalne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
2.15 Kanoniczny nadzór nad księgami metrykalnymi
. . . . . . . . . . . . . . 115
2.16 Kary za bezprawne zmiany w aktach metrykalnych
. . . . . . . . . . . 116
3. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
Część czwarta:
Prowadzenie ksiąg metrykalnych
1 Księga ochrzczonych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
1.1 Prowadzenie księgi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
1.2 Rejestracja okoliczności dodatkowych
1.3 Księga uzupełniająca
1.4 Księga zastępcza ochrzczonych
2 Księga bierzmowanych
2.1 Prowadzenie księgi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
2.2 Podstawowa treść zapisu
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
2.3 Zdatność kanoniczna i pastoralna kandydata
. . . . . . . . . . . . . . . . 141
2.4 Kanoniczne wymogi dla szafarza nadzwyczajnego
2.5 Stwierdzenie faktu bierzmowania
3 Księga zawartych małżeństw
3.1 Prowadzenie księgi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
3.2 Treść zapisów szczegółowych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
3.3 Obowiązkowe adnotacje o zawarciu małżeństwa
3.3.1
. . . . . . . . . . . . . 142
. . . . . . . . . . . . . . 149
Zapis zawarcia małżeństwa wg formy nadzwyczajnej
. . . . . 150
3.3.2
Zapis po udzieleniu dyspensy od formy kanonicznej
. . . . . 151
3.3.3
Odnotowanie zgody w akcie chrztu nupturientów
3.3.4
Adnotacja o uważnieniu małżeństwa
w zakresie zewnętrznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
3.3.5
Odnotowanie orzeczenia o nieważności małżeństwa
3.3.6
Zapis orzeczenia o rozwiązaniu małżeństwa
3.3.7
Adnotacja o małżeństwie tajnym
4 Księga zmarłych . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Wprowadzenie
. . . . . . . 152
. . . . . 153
. . . . . . . . . . . 154
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
4.2 Treść zapisu szczegółowego
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
5 Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
Część piąta:
Księgi wspomagające pastoralne posługiwanie
1. Wprowadzenie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
2. Księgi pozametrykalne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
7
Spis treści
2.1 Księgi towarzyszące katechezie i liturgii
2.1.1
Dzienniki katechizacji
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
2.1.2
Księga tematów homilii (kazań)
2.1.3
Księga katechumenów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
2.1.4
Księga nawróconych (konwertytów)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
2.1.5
Księga przyjmujących pierwszy raz Komunię św.
2.1.6
Rejestr zakupionych komunikantów
. . . . . . . 175
. . . . . . . . . . . . . . . . . 175
2.1.7
Księga udzielonej Komunii świętej
2.1.8
Księga obcych Celebransów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
2.1.9
Księga protokołów przedślubnych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
2.1.10 Księga zapowiedzi przedślubnych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
2.1.11 Księga Chorych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
2.1.12 Księga próśb i podziękowań
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
2.2 Księgi posługiwania pastoralno-administracyjnego
. . . . . . . . . . . . 184
2.2.1
Kartoteka rodzin i parafian
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
2.2.2
Księga inwentarza parafii
2.2.3
Księga protokołów z posiedzeń rad parafialnych
2.2.4
Księga bractw, stowarzyszeń i organizacji
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
. . . . . . . . 187
. . . . . . . . . . . . 188
2.2.5
Księga działalności charytatywnej
2.2.6
Księga ogłoszeń parafialnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
2.2.7
Księga wizytacji parafialnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
2.2.8
Księga intencji mszalnych
2.2.9
Księga wypominków
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
2.2.10 Księga ofiarodawców
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
2.2.11 Księga rachunkowa
2.2.12 Księga cmentarna
2.2.13 Kronika parafialna
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
2.2.14 Dziennik korespondencyjny - podawczy
. . . . . . . . . . . . . . 198
3. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
Część szósta:
Sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego
w posługiwaniu kancelaryjno-p
pastoralnym
1 Chrzest
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
1.1 Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
1.2 Rodzice i chrzestni a skutki chrztu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
1.3 Przygotowanie pastoralno-kanoniczne do chrztu . . . . . . . . . . . . . . . 208
1.4 Wymogi i zadania rodziców dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
1.5 Wymogi i zadania rodziców chrzestnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
1.6 Udzielanie chrztu w sytuacjach nietypowych . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
8
1.6.1
Chrzest osoby dorosłej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
1.6.2
Chrzest w sytuacji zagrożenia życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Spis treści
1.6.3
Chrzest dzieci z rodziców żyjących
w niesakramentalnym związku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
1.6.4
Chrzest dzieci w rodzinie zastępczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
1.6.5
Chrzest dzieci przysposobionych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
1.6.6
Chrzest dzieci poczętych pozaustrojowo
i urodzonych wskutek eksperymentów medycznych . . . . . . 229
1.6.7
Chrzest dzieci w okresie płodowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
1.7 Deklaracja o wzajemnym uznaniu ważności chrztu . . . . . . . . . . . . 234
2 Bierzmowanie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
2.1 Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
2.2 Moc Ducha przekazywana przez znaki i gesty . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
2.3 Wymogi dla kandydatów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
2.4 Przygotowanie bezpośrednie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
2.5 Świadkowie bierzmowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
2.6 Czynności kanoniczne przed bierzmowaniem . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
3 Najświętsza Eucharystia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
3.1 Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
3.2 Troska Kościoła o Źródło życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
3.3 Szafarz Eucharystii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
3.4 Obowiązek sprawowania Eucharystii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
3.5 Uczestnictwo w Eucharystii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
3.6 Udzielanie Eucharystii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
3.6.1
Komunia wielkanocna ochrzczonych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
3.6.2
Komunia w niebezpieczeństwie śmierci . . . . . . . . . . . . . . . . 257
3.6.3
Sposób i częstotliwość przyjmowania Komunii . . . . . . . . . . 258
3.6.4
Przygotowanie dzieci do przyjęcia Komunii . . . . . . . . . . . . . 261
3.7 Czas i miejsce sprawowania Eucharystii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
3.8 Wymóg zachowania postu eucharystycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
3.9 Troska wiernych o miejsca święte i ofiary mszalne . . . . . . . . . . . . . 268
4 Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Część siódma:
Sakramenty nowego życia w Chrystusie
w posługiwaniu kancelaryjno-p
pastoralnym
1 Pokuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
1.1 Jednająca moc Ducha Świętego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
1.2 Istotne dyspozycje penitenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
1.3 Jedyny i zwyczajny sposób pojednania penitenta . . . . . . . . . . . . . . 277
1.4 Wyjątkowy sposób pojednania wielu penitentów . . . . . . . . . . . . . . . 280
1.5 Miejsce i czas pojednania penitentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
1.6 Kapłan szafarzem sakramentu pokuty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
9
Spis treści
1.7 Bezwzględna nienaruszalność tajemnicy sakramentalnej . . . . . . . . 285
1.8 Konsekwencje naruszenia tajemnicy sakramentalnej . . . . . . . . . . . 288
1.9 Ochrona nienaruszalności tajemnicy sakramentalnej . . . . . . . . . . . 290
1.10 Nałożenie kary ekskomuniki latae sententiae . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
1.11 Uwolnienie od ekskomuniki latae sententiae
i warunki jej ustania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
1.12 Zastrzeżone ekskomuniki latae sententiae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
1.13 Uwolnienie od niezastrzeżonych kar latae sententiae . . . . . . . . . . . 305
1.13.1 Uwolnienie od kar za apostazję, herezję i schizmę . . . . . . . . 306
1.13.2 Uwolnienie od kary za dokonanie przestępstwa aborcji . . . . 310
1.13.3 Uwolnienie od innych kar niezastrzeżonych . . . . . . . . . . . . 314
1.13.4 Uwolnienie od kary za naruszenie
integralności spowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
1.14 Prawo wyboru spowiednika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
2 Namaszczenie Chorych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
2.1 Nie „ostatni sakrament” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
2.2 Istotne elementy w celebracji namaszczenia chorych . . . . . . . . . . . 326
2.3 Pouczenie o namaszczeniu chorych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328
2.4 Posługa szafarza namaszczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
2.5 Przyjmujący namaszczenie chorych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
2.6 Przygotowanie rodziny i chorego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
3 Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
Część ósma:
ólnoty w posługiwaniu kancelaryjno-p
pastoralnym
Sakramenty dla wspó
1 Kapłaństwo. . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
1.1 Rozumienie daru powołania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
1.2 Konieczne dyspozycje powołanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
1.3 Wymogi dla kandydatów do święceń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
1.4 Nieprawidłowości i przeszkody do święceń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
1.5 Nieprawidłowości i przeszkody do wykonywania święceń . . . . . . . . 345
1.6 Wymagane dokumenty i badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
1.7 Potwierdzenie święceń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
2 Małżeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
2.1 Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
2.2 Istotne cele małżeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
2.3 Integralne postrzeganie nupturientów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
2.4 Zakres przygotowania do małżeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
10
2.4.1
Przygotowanie dalsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
2.4.2
Przygotowanie bliższe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
2.4.3
Przygotowanie bezpośrednie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359
Spis treści
2.5 Cel rozeznania kanonicznego w przygotowaniu bezpośrednim . . . . . 363
2.6 Sposób badania kanonicznego,
kompetencje proboszcza, dokumenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
2.6.1
Kompetencje proboszcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366
2.6.2
Wartość wiarygodnych dokumentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
2.6.3
Okoliczności głoszenia zapowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
2.7 Czas i miejsce sporządzania protokołu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
2.8 Kościelna dyspozycja kapłana przed realizacją
badania nupturientów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
2.8.1
Rozumienie małżeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
2.8.2
Istotne przymioty małżeństwa katolickiego . . . . . . . . . . . . . 377
2.8.3
Wymogi konieczne do ważności małżeństwa . . . . . . . . . . . . 380
2.8.3.1 Wolność nupturientów od przeszkód . . . . . . . . . . . . 381
2.8.3.1.1 Przeszkoda braku wiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
2.8.3.1.2 Przeszkoda niezdolności płciowej . . . . . . . . . . 383
2.8.3.1.3 Przeszkoda węzła małżeńskiego . . . . . . . . . . . . 386
2.8.3.1.4 Przeszkoda różności religii . . . . . . . . . . . . . . . 391
2.8.3.1.5 Przeszkoda święceń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
2.8.3.1.6 Przeszkoda wieczystego ślubu czystości . . . . . 393
2.8.3.1.7 Przeszkoda uprowadzenia . . . . . . . . . . . . . . . . 393
2.8.3.1.8 Przeszkoda występku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
2.8.3.1.9 Przeszkoda pokrewieństwa . . . . . . . . . . . . . . . 396
2.8.3.1.10 Przeszkoda powinowactwa . . . . . . . . . . . . . . 398
2.8.3.1.11 Przeszkoda przyzwoitości publicznej . . . . . . . 399
2.8.3.1.12 Przeszkoda pokrewieństwa prawnego . . . . . . 400
2.8.3.1.13 Przesłanki w prawie cywilnym . . . . . . . . . . . . 400
2.8.3.2 Zgoda małżeńska i jej istotne przymioty . . . . . . . . . 402
2.8.3.3 Zwyczajna forma kanoniczna
zawarcia małżeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
2.8.3.4 Nadzwyczajna forma kanoniczna
. . . . . . . . . . . . . . 411
2.8.3.5 Osoby zobowiązane do zachowania
formy kanonicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
2.9 Protokół kanonicznego badania narzeczonych . . . . . . . . . . . . . . . . 414
2.9.1
Protokół rozmów: I. Dane personalne . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
2.9.2
Protokół rozmów: II. Przeszkody małżeńskie . . . . . . . . . . . . 436
2.9.3
Protokół rozmów: III. Wady oświadczenia woli
2.9.4
Protokół rozmów: IV. Małżeństwo mieszane
2.9.5
Protokół rozmów: V. Duszpasterska rozmowa
z narzeczonymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
2.9.6
Protokół rozmów: VI. Dokumenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471
. . . . . . . . . . 446
. . . . . . . . . . . . 465
2.9.6.1 Dokumenty podstawowe: kościelne i cywilne
2.9.6.2 Zawieranie małżeństwa z obcokrajowcem
. . . . . 472
. . . . . . . 476
2.9.6.3 Zawieranie małżeństwa poza granicami Polski . . . . 480
11
Spis treści
2.9.6.4 Zwolnienie z zakazu zawierania małżeństwa:
. . . . . 482
2.9.6.4.1 Rozpoznanie zakresu przyczyny nałożenia
zakazu zawierania małżeństwa . . . . . . . . . . . 482
2.9.6.5 Adnotacje w księgach metrykalnych
2.9.7
. . . . . . . . . . . 487
Realizacja formy kanonicznej w liturgicznej celebracji
2.9.7.1 Forma liturgiczna małżeństwa dla katolików
. . . . 488
. . . . . 490
2.9.7.2 Forma liturgiczna dla katolika
i ochrzczonego akatolika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
2.9.7.3 Forma dla katolika i nieochrzczonego
lub katechumena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493
2.9.7.4 Forma liturgiczna z udziałem pełnomocnika
. . . . . 495
2.9.7.5 Forma liturgiczna małżeństwa konkordatowego . . . 499
2.9.7.5.1 Warunki osiągnięcia skutków cywilnych
. . . . 501
2.9.7.5.2 Przygotowanie nupturientów
i skutki cywilne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
2.9.7.5.3 Orzekanie o skutkach małżeństwa
konkordatowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
2.9.7.5.4 Dodatkowe czynności proboszcza
w realizacji formy liturgicznej małżeństw
konkordatowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
3 Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506
Część dziewiąta:
Czynności pomocne kancelarii w procesowym badaniu
nieważności małżeństwa
1. Zaskarżenie nieważności małżeństwa i udział w procesie
2. Pomoc w przygotowaniu skargi powodowej
. . . . . . . . . . . 515
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
3. Czynności Trybunału Delegowanego: przesłuchanie stron i świadków,
wydanie świadectwa kwalifikacyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
4. Realizacja poleceń trybunału: adnotacje w księgach metrykalnych
5. Wybrane tytuły nieważności małżeństwa i propozycje pytań
. . . . 523
. . . . . . . . . 529
5.1 Symulacja całkowita lub częściowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530
5.2 Niezdolność do zawarcia małżeństwa
i podjęcia istotnych obowiązków
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535
5.3 Podstępne wprowadzenie w błąd
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542
5.4 Błąd co do istotnego przymiotu drugiej osoby
5.5 Przymus i ciężka bojaźń z zewnątrz
. . . . . . . . . . . . . . . . 545
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546
5.6 Impotencja całkowita lub względna funkcjonalna
. . . . . . . . . . . . . 548
6. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551
12
Spis treści
Część dziesiąta:
Trudna pastoralna powinność
1 Duszpasterstwo i pozycja kanoniczna małżeństw
niesakramentalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558
1.1 Związki i wspólnoty niesakramentalne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561
1.2 Zakres posługiwania rodzinom niesakramentalnym
. . . . . . . . . . . 563
1.3 Możliwość podjęcia praktyk sakramentalnych . . . . . . . . . . . . . . . . 577
2 Troska pasterska o osoby homoseksualne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
2.1 Ocena skłonności i aktów homoseksualnych
2.2 Fundament nauczania kościelnego
. . . . . . . . . . . . . . . . 588
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
2.3 Propozycje dla formacji osób homoseksualnych
. . . . . . . . . . . . . . 591
3 Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600
Część jedenasta:
Posługiwanie dla życia w nadziei
1 Pogrzeb katolicki i modlitwy za zmarłych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605
1.1 Pogrzeb kościelny dla zmarłych chrześcijan
. . . . . . . . . . . . . . . . . 605
1.2 Okoliczności odmowy pogrzebu kościelnego
. . . . . . . . . . . . . . . . . 607
1.3 Okoliczności uczestnictwa w pogrzebie samobójcy
. . . . . . . . . . . . 608
2 Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617
Il riasunto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639
Indice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641
13