Show publication content!

Śląska Biblioteka Publiczna
'
%
^ h Qi ]
n
j. x m o *;
G.
f JAKUB ZIELIŃSKI
mm lEKIOKIEZIIE W PIISKIWCII
O O U S M M W B8ITSŁAWII t I I I
CZĘŚCI TU I W I C
(Structural conditions a the Borysław Sandstone at Borysław
in western part oi Tustanowice)
Z 5 figuram i w tekście. — W ith 5 figures in text).
K R A K Ó W 1936
ODBITK A Z X U -Q O ROCZNIKA PO L SK IE G O TO W A R ZY ST W A G EO LO G ICZN EG O ,
STANOW IĄCEGO K SIĘG Ę PA M IĄ TK O W Ą W YDANĄ DLA U CZC ZEN IA 50-LECIA PRACY
N AUKOW EJ PR O F. K. BO H D A N O W IC ZA .
R E PR IN T E D FROM T H E X II ANNUAL OF T H E PO L ISH G EO LO G ICA L SO C IE T Y ,
FO R M IN G VOLUM E D ED IC A TE D T O P R O FE SSO R CHARLES BO HD A N O W ICZ FOR
CELEBRATION OF THE F IF T IE T H ANNIYERSARY OF H IS SC IE N T IF IC W O RK S.
i j m .....&
liliif
JÓ ZEF JAKUB ZIELIŃSKI
STOSUNKI TEKTONICZNE W PIASKOWCU
BORYSŁAWSKIM W BORYSŁAWIU I ZACH.
CZĘŚCI TUSTANOWIC
(Structural conditions in the Borysław Sandstone at Borysław and
in western part of Tistanowice]
Z 5 figuram i w tek ście. — W ith 5 fig u res in text).
K R A K Ó W 1936
ODBITKA Z X II-G O ROCZN IK A PO L SK IEG O TO W A R ZY ST W A G EO LOG ICZN EG O ,
STA NO W IĄ CEG O K SIĘ G Ę PA M IĄ TK O W Ą W YDA N Ą DLA U C ZC ZEN IA 50-LECIA PRACY
N A U K OW EJ PR O F. K. BO H D A N O W IC ZA .
R EPR IN T ED FRO M T H E X II ANNUAL OF T H E PO L ISH G EO LO G ICA L SO C IE T Y ,
FO R M IN G V O LUM E D E D IC A T E D TO P R O FE SSO R CHARLES B O H D A N O W ICZ FO R
CELEBRATION OF TH E F IF T IE T H A NNIYERSARY OF H IS SC IE N T IF IC W O RK S.
C zcionkam i D rukarni G eograficznej „O RBIS“ w K rakow ie, B arsk a 41.
Józef Jakub Zieliński.
Stosunki tektoniczne w piaskowcu borysławskim w Borysławiu i zachodn. części
Tustanowic.
(Structural conditions in the Borysław Sandstone at Borysław
and in western part o f Tustanowice).
(Z 5 figuram i w tekście. — W ith 5 figures in text).
Zagadnienie w yboru, w zagłębiu bory sławskim , jednostek
geologicznych nad ający ch się do odbudow y ciśnienia *), w ysu­
nęło problem szczegółowego rozw iązania tektoniki tego złoża.
Problem pow yższy został po raz pierw szy opracow any przez
d'r T o ł w i ń s k i e g o i w spółpracow ników w A tlasie 2).
P raca niniejsza stanow i uzupełnienie „A tlasu“ w p artii
środkow ej i czołowej fałdu, gdzie po r. 1930 w ykonano kilka
now ych wierceń, a w p artiach pozostałych daje nowe ujęcie
dyslokacyj poprzecznych, dzielących złoże na poszczególne
elementy strukturalne.
W obec b rak u danych geologicznych z przew ażającej
większości szybów, przy jęto za p u n k t w y jścia głębokości w y ­
stępow ania ropy i gazu, zestaw iając je w przekroje korela­
cyjne w skali 1:1000.
Porów nanie i analiza tych przekrojów , w oparciu o znane
m ateriały 3) geologiczne z otworów odwierconych po w ojnie
*) Projekt odbudowy ciśnienia w Borysławiu opracowało „Biuro
Studiów dla Spraw Przem ysłu Naftowego" założone przez S. A. „Pionier"
i „Stowarzyszenie Polskich. Inżynierów Przemysłu Naftowego".
Dr K. T o ł w i ń s k i i współprac.: „Nowy Atlas Geolog. Bo­
rysławia", Karp. Instytut Geol. Naft. Borysław, 1928—30.
3) W pracy niniejszej korzystałem przede wszystkim z materiałów
Oddziału Geol. Konc. „Małopolska" zebranych przez p. T r n o b a ns k i e g o, ponadto z dat Karp. Instytutu Geol. Naft., dr W e i g n e r a ,
J a b ł o ń s k i e g o i inż. G a w l i ń s k i e g o .
t
—
645
—
św iatow ej, d ały podstaw ę do próbnego zrekonstruow ania
przekrojów geologicznych poszczególnych szybów. P rzy po­
mocy ta k uzyskanego m ateriału, w ykonano liczne przekroje
poprzeczne i podłużne, a na ich podstaw ie p la n w arstw icow y
i m apę plasty czn ą stropu II piaskow ca borysław skiego, dla
B orysław ia i Tustanow ic po linię szybów Smolka, F ilip 1,
S tateland 5. Sposób ten pozwolił na pow tórne zanalizow anie
i uzgodnienie w szystkich d a t i złączenie ich w logiczną ca­
łość, w szczegółach zapew nie często zbyt uproszczoną, w ogól­
nych zarysach jed n ak przypuszczalnie dość bliską p raw dy.
W p racy niniejszej zajm iem y się w yłącznie piaskowcem
borysław skim , jako najw ażniejszym zbiornikiem ropnym .
Z dotychczasow ych studiów w iem y, że pokład ten nie jest
jednolity i składa się zasadniczo z dw u piaskowców, p ierw ­
szego i drugiego, rozdzielonych w k ład k ą łupków brunatnoszaryeh, piaszczystych. D la w arstw y tej u ta rła się nazw a
w kładki popielskiej, z k tó rej to nazw y w ynikałoby, że I p ia ­
skowiec w ystęp u jący bezpośrednio pod rogowcami, należy
traktow ać stratygraficznie oddzielnie w stosunku do II p ia ­
skowca. W rzeczywistości są to zupełnie identyczne piaskow ­
ce, nie do odróżnienia w w y p ad k ach b rak u w kładki, k tó ra n a ­
tom iast różni się znacznie od typow ych łupków popielskich
ciem niejszą barw ą, w iększą piaszczystością i bitum icznością.
W arstw ę tą, ja k rów nież oba piaskowce, m ożnaby zali­
czyć raczej do kom pleksu menilitowego, tym bardziej, że
znane są w ystępow ania czarnych łupków bitum icznych po­
niżej rogowców w form ie przerostów w piaskow cu borysław ­
skim, a naw et w e w kładce.
N a podstaw ie zarów no m ateriału próbkowego z nowszych
szybów (fig. 1) ja k i korelacji poziomów ropnych można
stwierdzić, że w spom niany w yżej podział obow iązuje rów nież
i w rejonie stary ch kopalń w B orysław iu i Tustanow icach.
Miąższości poszczególnych w arstw są następujące: I p ia ­
skowiec i w k ład k a łupkow a od k ilk u do 15 m, II piaskow iec
10—40 m, zależnie od lokalnych w arunków tektonicznych
i sedym entacyjnych.
W obrazie tektonicznym opisyw anego obszaru (fig. 2 i 5)
w y b ija się na pierw szy plan, jako elem ent stru k tu raln y , k u l­
m inacja borysław ska, ograniczona od północy przez zagięcie
czołowe, od wschodu uskokiem Eglonu, a od zachodu usko­
—
646
—
kiem ratoczyńskim . Uskoki powyższe, pow odujące przesunię­
cie osi fałd u k u południow i i znaczne obniżenie w arstw , d a ją
początek dwom now ym elementom stru k tu raln y m , central­
nem u i ratoczyńskiem u.
Elem ent centralny ograniczony jest od strony wschodniej
w ielką dyslokacją, przebiegającą w zdłuż linii łączącej szyby
Los Angelos—Milano 6 n azw an ą dyslokacją K am ionki od
H tr 1a 2
Her 1a
3
M agd a
M a rg o lH
łow ym kulm inacji T u stan o w ick iej. — G eological profile
of boreholes on th e frontal p art of th e C ulm ination of
T ustanow ice.
praw ie równolegle płynącego potoku granicznego m iędzy Bo­
rysław iem a Tustanow icam i.
D yslokacja ta pow oduje podniesienie i bardzo silne p rze­
sunięcie osi podłużnej fałd u w k ieru n k u północnym i daje
początek nowemu w ielkiem u elementowi stru k tu raln em u za­
głębia, kulm inacji tustanow ickiej.
Podstaw ą do w ykreślenia p lan u warstw icow ego kulm i­
nacji borysław skiej b y ły szyby Kościuszko 1 i E tna 1 nowy,
z pew ną dolną granicą piaskow ca borysław skiego (801 m
i 812 m), pozatem W iliam Robson 1 (Karp, R atoczyn 26),
Etna 1 stary, N afta S y n d y k at 29, Sasko-G alicyjski S y n d y ­
k at 2, M ontana 1 i C arlo (N afta 29), k tó ry ch przekroje po­
dajem y poniżej:
—
Wiliam
647
—
R o b s o n 1 ( Kar p.
?
—
?
—
792—825
od 825
R a t o c z y n 26).
rogowce dolne
I piask. bor. i w k ład k a łupkow a
II piask. bor.
w. popielskie.
Etna 1 stary.
735—745 rogowce dolne
?
I piask. i w k ład k a łu p k o w a
760—815 II piask. borysł.
od 815 w. popielskie.
N a f t a S.
776—806
?
816—836
od 836
29.
rogowce dolne
I piask. i w k ład k a łu p k o w a
II piask. bor.
w. popielskie.
S a s k o G a l . S y n d y k a t 2.
? —740 rogowce dolne
—747 I piask. borysł.
—767 w k ład k a łupkow a
—803 II piask. borysł.
od 803 w. popielskie.
M o n t a n a 1.
? — 826 rogowce dolne
— 832 I piask. bor.
— 850 w k ład k a łupkow a
— 880 II piask. bor.
— 1057 w . popielskie
—1101 (spód) piask. bor. (podwinięty).
C a r l o ( N a f t a 29).
około 867—879 rogowce dolne
—883 I piask. bor.
—891 w k ład k a łupkow a
—917 II piask. bor.
J ? o r y s i a w -T u s ta n o w ic e .
P la ,r i w a r s t w i e o w y
d ru g ie g o p ia sko w c a borysfawskitzgo.
0J2Nafti
so/Yaifti^
Midionę
J Sienkiewicz
Ztfośc iusz.
<
S> ck
'Roi
Ange!o3l
cYL/m-£af-
, °U E rn c L ■
OZ
'Hcrła
"'tfT m S ,
0 K la ra ' * 0
Eruptioo
o C z c y tja
i
zSM / a.
^Nobal V.of
Udana
o2K aH t
o9]irz)
^ysgŻAlafbpobki S itu m i n
/
,4Konrad.
oLikuf §
~ćr7Dtczsch
o 5 8runn
o/Po/ska Malta.
Wulkan.
Wulkan
o ja rzy
o ■{/('onrad.
oj
------ Sitghorctt
\
/—
/-H
2 Vgnhysina°^\
oZLiwiOf
,a''f6ah\z/a>
__ yjG/iński-ą_____ 7C
o Hakk i B a sza.
o/Popp<z,r
0}Dor<zżyce^i.
°4-
cy/.<
JW i/n o
WAaiseJ S t a t & ą n d
"enry/c
opzmnci
7n?/aniyJ
Sumatra
—
0 F o r Sun a G u n tcf
'Union,
oUHzrzJdcL
I/db.
2
~
‘5+at<il.
d ó it y
q
o
°Sycy,/ ź ° / “ ' a a ° *
^rc/oik*'
|
JUnf5n~
A/fm d
stat& land
o/ż
>
.Z Janin a / / y '
}LiliQ.n
HcLrzJdd 3 '
^j/inurwa
ć,6oi?ryd\
M rażntca,
J
o Trani a
Franc/sz-c
<Tarsifal^a
/
S l 5 fa tz l.z %
°5~
Wulkan
Fig. 2. C ontour m ap of the second B orysław sa n d sto n e on the area of B orysław -T ustanow ice.
—
648
—
Przytoczone przekroje pozw oliły na dość dokładne okre­
ślenie (fig. 2 i 3) północnego zasięgu piaskow ca borysław ­
skiego i szczytu kulm inacji, k tó ra wznosi się do około 330 m
p. p. m. czyli względnie do głęb. około 720 m, tw orząc n ajw y ż­
sze wzniesienie tego poziomu w zagłębiu. W dalszym p rze­
k ro ju poprzecznym (przekrój I. fig. 3) ku lm in acja o p ad a dość
stromo aż po linię szybów Boxall—Szczur 1—K an ad a (warstw ica 700), po czym przechodzi w coraz łagodniejszą terasę
rejonu Silva P ian a—K onrad—Apollo i p raw ie płask ą strefę
szybów Jerzy, N a fta i W anda.
Zachodnią część tego elem entu przecina drugorzędna d y s­
lokacja uskoku D ąb ro w a—R atoczyn, zazn aczająca się bardzo
w ybitnie na kulm inacji, a w y n ik ająca z dużych różnic w za­
leganiu piaskow ca borysław skiego na szybach; N afta S yndy­
k a t 31, D ąbrow a R atoczyn 53 i 54 z jed n ej strony, a N afta
S y ndy kat 29 i N afta 30 z dru g iej strony, a w szczególności
silne w ysunięcie k u północy w arstw icy 500 przez szyb Nr. 54
(strop II piask. 504 m p. p. m.) uniem ożliw ia ciągłe połączenie
z tą sam ą w arstw icą po d ru g iej stronie uskoku, przebiegającą
dopiero poza szybem N afta 30 (strop II piask. 498 m p. p. m.),
co daje różnicę poziomów ponad 60 m.
D yslokacja ta zanika w m iarę posuw ania się k u połud­
niowi, ta k że w ysokość je j m iędzy szybam i Lim anow a R ato­
czyn 4 i 24 w ynosi ju ż zaledw ie 20 m, a m iędzy szybam i L.
Rat. 26 i 6 dochodzi do zera.
Uskok D ąbrow a—R atoczyn jest ja k b y stopniem do w ła­
ściwego uskoku ratoczyńskiego (przekrój III fig. 5) w yróż­
nionego przez K r o p a c z k a , k tó ry cofa czoło fałd u o prze­
szło 600 m w kierun k u południow ym i obniża zachodnią część
fałdu o 100—150 m. D yslokację tą w yznaczają szyby: Joanna
d’Arc, k tó ry mimo swego położenia w przedłużeniu w arstw ie
szybu N afta S y n d y k at 31, przebił zaledw ie czoło m enilitów
w głębnych (łupki czarne w głęb. 1100—1165 m), B ritania
i M idland, naw iercające strop II piaskow ca borysł. w głęb.
1074 m i 1318 m (666 i 818 m p. p. m.) wreszcie W it, w y k azu ­
jący, w edług podanego poniżej przekroju, m artw ą strefę
w m iejscu piaskow ca borysław skiego.
—
649
—
W i t.
O— 224
— 980
—1013
—
od 1013
m enility nasunięte
w. polanickie
m enility (33 m)
płaszczyzna uskoku ratoczyńskiego
w. popielskie.
W k ierunk u w schodnim w idzim y praw ie klasyczne
(fig. 2), dość łagodne zanurzanie się k u lm in acji fałdu, k tó rą
przecina uskok Eglonu.
W rejonie tym b rak, poza szybem M ontana 1 i Carlo, prze­
krojów przew odnich, p la n w arstw icow y oparto tu na kore­
lacji poziomów ropnych szybów K arp aty D ebra 37 (w gł.
831 2—3 w/d), Schutzm an 1 (gł. 798 3 w/d), Schutzm an 2 (gł.
847 13 w/d), G oplana 1 (gł. 863 w yb. gazu i ropy), wreszcie na
przekroju szybu Januś, z którego zachow ały się p róbki je ­
dynie z podw iniętych rogowców, co św iadczy, w tej sytuacji,
o w ysunięciu tego szybu poza czoło piaskow ca borysław ­
skiego.
N azw a uskoku Eglonu pochodzi od szybu Eglon 2 w y zn a­
czającego (fig. 2) tę dyslokację n a czole fałdu. Z próbek piask.
borysław skiego, które zachow ały się od 1036 m do spodu
(1078 m) w idzim y, że m am y tu ta j do czynienia z sam ym za­
gięciem czołowym, co w porów naniu z przekrojem szybu Mon­
tan a 1, k tó ry m iał jeszcze w. popielskie, oznaczałoby partię
bardziej zew nętrzną. W przeciw ieństw ie do ty ch w arunków
szyb Eglon jest cofnięty k u południow i w około 100 m i mógł
otrzym ać piaskow iec borysław ski w głębokości co n ajw y żej
1015 m (638 m p. p. m.), co d a je różnicę poziomów około 100 m.
D alszym dow odem na istnienie tego uskoku jest ponad 70 m
w ynosząca różnica, m iędzy bardzo w y d ajn y m i poziomami
ropnym i w szybach Iren a 4 (1005 — 12 w/d) i Stefania 7
(933 — 14 w/d).
Począw szy od p rzek ro ju W illy 1 — Silva P ian a 18 uskok
biegnie już m iędzy szybam i o znanych przek ro jach geologicz­
nych, p rzy czym w ysokość uskoku m aleje do 20 m.
Elem ent centralny, stanow iący, ja k b y rów tektoniczny
(fig. 5) m iędzy dw iem a kulm inacjam i, borysław ską i tustanowicką, zanu rza się w sw ej n ajw yższej p a rtii norm alnie
w k ieru n k u płd. w schodnim, a d y slo k acja dzieląca cały ele-
Przekroi I
W arslw y nasunięte
Jfy solne
*525
*5 *9 - >46
591
r6 4 2
i 650
Warstwy polanickie
4005
■1247-025w -VII. 25
4422
42M5
M em lily
424X-
jfgf%
Ąpiaskj.
4ZhO__
4268
H3h
U581453-
4 42 1-0 5*-m .4 9
4 4 «0 -2 w -X H 44
'42M-VIIJ>2
popielskie
4372
,4^22-11.21^^
E o c e n dolny
, 4 * 5 __
mi^Q2-0Ą5*«-m,
Jp/6
\4‘i56
ugjyioę:
Objaśnienia zn a k ó w
,
ś/ady g a z u
»
silny g a z
a
ś la d y ropy
4644
Piaskowni
H Jn ż.J.J. Z ieliń ski
■
produkcja ropy
a
a
w yb u ch y
prod.sam oczynna
j
w
woda
w agon
Fig. 3. P rzekrój poprzeczny przez kulm inację b o ry sław sk ą. — T ran sv ersal c ro ss section through C ulm ination
of B orysław .
/ty ^ o in e
—JnżJJ.Z i.< iU nslct
Fig. 4. Przekrój poprzeczny przez kulm inację tustan o w ick ą. — T ra n sv e rsa l cro ss section th ro u g h C ulm ination
of T ustanow ice.
PrzekróiM
M enilify
J-fy so ln e
J+y toinę
/_ / J n ż J . J . ie liń sk i
Fig. 5. Przekrój podłużny przez kulm inację b o ry sław sk ą i tustanow icką. — L ongitudinal cro ss section through C ulm ination of B orysław and T ustanow ice.
—
650
—
ment na dw a bloki w schodni i zachodni, zaznacza się w y b it­
niej dopiero od w arstw icy 600. Jak o p u n k ty oparcia dla in ter­
p retacji stru k tu ry czołowej p a rtii tego elementu, posłużyły
podane poniżej przekroje szybów Kleiner, Zdzisław 2, G li­
nik 36 i Zgoda 3, w k tó ry ch można stw ierdzić na ogół, ten
sam, co wszędzie podział strefy piaskow ca borysł. n a I i II
piaskow iec i w kładkę łupkow ą.
Kleiner.
958— 970
— 976
—1000
—1059
rogowce dolne
I piask. borysł.
w k ład k a łupkow a
(spód) II piask. borysł.
Z d z i s ł a w 2.
—1002 rogowce dolne
—1032 I piask. borysł.
—1048 w k ład k a łupkow a
—1095.8 (spód) II piask. borysł.
Glinik
1070—1086
—1106
—1111
—1123
36.
rogowce dolne
I piask. bor.
w k ład k a łupkow a
(spód) II piask. bor.
Z g o d a 3.
1014—1036 rogowce dolne
—1045 I piask. borysł.
—1055 w k ład k a łupkow a
—1071 (spód) II piask. bor.
W spom niana w yżej dyslokacja, n azw an a przez H em pla
uskokiem K ozaka, zaznacza się przede w szystkim w y raźn ą
m artw ą strefą (fig. 2), pozbaw ioną piaskow ca bo ry sławskiego,
stw ierdzoną n a szybach U nion 3, P ontresina 5, Silva P ian a 21,
A leksander 1 i 2 i B ernard. S trefa ta pow stała skutkiem obsu­
nięcia się zachodniego sk rzy d ła uskoku w zdłuż płaszczyzny
nachylonej ku południow em u zachodowi, ta k że w ym ienione
w yżej szyby, po przebiciu nieznacznej p a rtii m enilitów w e­
-----
651
—
szły w prost w w. popielskie lu b eocen. D la ilu stracji p o d a­
jem y przekroje szybów P ontresina 5, Sil^a P ian a 21 i B er­
n a rd 2.
Pontr
0— 492
— 1240
—1257
e s i n a 5.
w. nasunięte
w. polanickie
m enility (17 m)
płaszczyzna uskoku Kozaka
od 1257 w. popielskie i eocen dolny.
S i h a
0— 431
—1185
—1249
P i a n a 21.
w. nasunięte
w. polanickie
m enility (64 m)
płaszczyzna uskoku K ozaka
od 1249 w. popielskie.
B e r n a r d 2.
0— 335 w. nasunięte
—1123 w. polanickie
—1194 m enility (71 m)
płaszczyzna uskoku K ozaka
od 1194 w. popielskie.
Z pow yższych d a t w y nika, że w ysokość uskoku w ynosi
około 200 m, nachylenie płaszczyzny ścinającej około 70°.
Na przekroju szybu B ernard kończą się ścisłe daty, okre­
ślające uskok K ozaka. D alszy jego przebieg w y n ik a jedynie
z ogólnej stru k tu ry otoczenia, k tó ra w skazuje, ja k w yżej
wspom niano, na stopniowe zanikanie dyslokacji w m iarę zbli­
żania się do czoła fałdu. Pom iędzy blokiem w schodnim a za­
chodnim elem entu centralnego zachodzą dość znaczne różnice
w ukształtow aniu. Blok zachodni zbliża się sw oją form ą prze­
k ro ju poprzecznego do przyległej k ulm inacji bory sław skiej;
po przejściu łagodnie zarysow anego szczytu, w idzim y tu ta j
silne spiętrzenie m iędzy w arstw icam i 620 i 760, a następnie
łagodniej nachyloną terasę z m ałym w tórnym wzniesieniem
w rejonie szybów W illy 1 i N adzieja. Całość nie jest ju ż ta k
regularna, ja k sąsiedni odcinek kopalni Silva P ian a—K on­
—
652
—
rad, praw dopodobnie skutkiem położenia m iędzy dw om a
uskokam i.
N a bloku w schodnim, w p artii górnej, obserw ujem y p ra ­
wie poziomy przebieg w arstw ; silniejsze u p a d y zaznaczają się
dopiero po przekroczeniu w arstw icy 680, p rzy czym rów no­
cześnie następuje i zwrot k ieru n k u w arstw ie z północnowschodniego n a południow o-zachodni pod w pływ em uskoku
Kozaka.
D yslokacja K am ionki w ystępuje n ajw y b itn iej (fig. 2 i 5)
na czole fałdu, pow odując przesunięcie k ulm inacji tustano­
w ickiej o około 600 m w k ieru n k u północno-wschodnim.
Różnica poziomów obydw u elementów zaznacza się n a j­
w yraźniej w przekrojach G linik 35—F riedrich i G linik 36—
M eta 2. W pierw szym p rzek ro ju G linik 35 przew ierca tylko
zagięte czoło m enilitów poza strefą rogowców dolnych i p ia ­
skowca borysław skiego, natom iast F riedrich tra fia n a wzno­
szące się jeszcze południow e skrzydło k ulm inacji tustanow ic­
kiej, w drugim p rzek ro ju G linik 36 naw ierca II piaskow iec
borysław ski w obrębie zagięcia czołowego elem entu cen tral­
nego w głęb. 1111 m (722 p. p. m.), podczas gdy M eta 2 n ap o ­
ty k a podobne w arunki, co F riedrich w głęb. około 910 m (oko­
ło 520 m p. p. m.).
O bserw ując dalszy przebieg (fig. 2) dyslokacji K am ionki
w kierunku południowo-zachodnim , w idzim y, że w ysokość
je j bardzo szybko m aleje; m iędzy szybam i Tłoka B ank 31
i 18 w ynosi ona zaledw ie około 20 m, zaś w okolicy szybu
Tłoka B ank 12 w idzim y ju ż skrzyżow anie się przesuniętych
powierzchni, po czym element centralny wznosi się w yżej
dając średnią różnicę poziomów około 20 m.
Zagięcie czołowe k ulm inacji T ustanow ickiej zostało w y ­
znaczone (fig. 2 i 4) dopiero w ostatnich latach now ym i szy­
bam i Magda, M argot 4 i H erta 3, k tó ry ch przekroje podajem y
poniżej (fig. 1).
M a g d a .
839— 874
— 879
— 883
— 903
—1004
rogowce dolne
I piask. bor.
w k ład k a łupkow a
II piask. bor.
(spód) w. popielskie.
653
Margo
861—868
—883
—893
—910
—923
t 4.
rogowce dolne
I piask. bor.
w k ład k a łupkow a
II piask. bor.
(spód) w. popielskie.
Herta
918—939
—954
—980
3.
rogowce dolne
II piask. bor.
(spód) w. popielskie.
-
Jak w idzim y i w ty ch p rzekrojach zaznacza się na ogół
podział na dw a piaskow ce i w kładkę. Szczyt k ulm inacji zn aj­
d u jący się n a północ od szybu L ucky S tar 2 wznosi się do
około 500 m p. p. m., po czym następuje zanurzenie w kieru n ­
ku depresji poprzecznej T ruskaw ca. D alszy przebieg tego ele­
m entu w k ieru n k u południow o zachodnim określają nam dane
korelacyjne, oparte n a p odanym poniżej p rofilu szybu K inga
2 now y; począw szy od kop. D orrit większość szybów posiada
ju ż znane przekroje geologiczne.
Kinga
? —
? — 920
— 932
— 955
od 955
2 (n o w y ).
rogowce dolne
I. piask. bor.
w k ład k a łupkow a
II piask. borysław ski
w. popielskie.
W przekroju poprzecznym (fig. 4) w idzim y tu ta j dość
regularny i łagodny zap ad w arstw aż po w tórne w ypiętrzenie
kop. Blochówka, wznoszące się n a w ysokość 40 m ponad oto­
czenie.
N a opisanej p a rtii k ulm inacji tustanow ickiej, kończy się
zakres niniejszej p racy ; środkow ą i w schodnią część Tustanowic opracow ał d r O. V. W y s z y ń s k i w p u b lik acji:
„K orelacja poziomów ropnych we w schodniej części Tustanow ic“. Biul. Nr. 24. K arp. Inst. Geol. N aft.
Biuro Studiom dla Spm ro P rzem yślu Naftomego, B orysław ,
—
654
—
SUMMARY.
In connection w ith the repressuring projects in Borysław
Oil Field, w orked out by Research B ureau of Petroleum Indu stry *), selection of geological units and knowledge of their
structural eonditions have become a very im portant problem.
The geological structure of Borysław oil field has been
w orked out b y dr. T o ł w i ń s k i and his collaborators in the
„New Geological Atlas of B orysław " l).
The present p ap er is a contribution to this „A tlas“ ; it deals
w ith the Middle- and N orthern p a rt of the Borysław fold,
w here a fte r the y ear 1930, several new wells w ere drilled and
gives new ideas concerning transversal dislocations, diyiding
the bed into several stru ctu ral units.
D ue to the lack of geological logs of m ajo rity of wells in
this region the depth indications of gas- and oil-shows from
the drilling logs have been tak en into consideration and the
correlation-sections of all wells w ere m ade in the scalę of
1 : 1000.
The com parison and analysis of these sections together w ith the geological d a ta obtained from wells drilled
after the G reat W ar enabled the au th o r to reconstruct the stratigraphic sections of individual wells. O n this basis m any
geological cross-sections, transversal and longitudinal, the contour m ap of the top of the second B orysław sandstone and
a plastic m ap have been made.
This m ethod allow ed to reanalyse and ad ju st the d ata in
a logie complex, m ay be sim plified too much, b u t in generał
the outlines are probably satisfactorily true.
The present report has to deal w ith the Borysław sand­
stone exclusively, as one of the most im portant oil-bearing
reservoir of the Borysław oil-field.
Borysław sandstone does not form an uniform bed, b u t
is composed of two layers: first Borysław sandstone and se*) The Research Bureau of Petroleum Industry („Biuro Studiów dla
Spraw Przemysłu Naftowego") has been created both by the „Pionier"
Co. Lwów and by the „Association of Polish Petrolem Engineers in Bo­
rysław.
*) Nouvel Atlas Geologiąue de Borysław, Buli. 19, Station Geologiąue
Karpatiąue. 1930.
—
655
—
cond Borysław sandstone, interlam inated by brow n-grayish
shales.
The thickness of the first sandstone an d shales varies
from seyeral meters to 15 meters, the thickness of the second
sandstone am ounts to 10—14 meters, aeeording to the local
stru ctu ral and sedim entary conditions.
In the described region (fig. 2 and 5) the most im portant
stru ctu ral element forms the C ulm ination of Borysław. This
element is bounded from the N orth b y F ro n tal Zone, from
the East by Eglon fau lt, and from the W est by R atoczyn fault.
These faults have shifted the axis of the fold to the South
and have initiated two new stru ctu ral elements: th a t of R a­
toczyn and the C entral-Elem ent.
The C en tral Elem ent is bounded on the E astern side by
a great dislocation, running along the line joining the w ell: Los
Angelos—Milano 6, so called „K am ionka dislocation11, w hich
caused an u p lift of the transversal axis of the fold to the
N orth and initiated a new stru ctu ral element, nam ely the
C ulm ination of Tustanowiee.
C ulm ination of B orysław rises to the height of 330 m below the sea level, th a t is relaiń-ely to the d epth of 720 m, fo r­
m ing thus the greatest elevation of th a t horizon in this region.
F u rth er on (fig. 3) C ulm ination of B orysław is dipping very
steeply up to the line of the wells: Boxall—Szczur 1—K anada
(contour line 700) and after th a t g rad u ally forms the gentle
terrace of the region Silva P ian a—K onrad—Apollo, and almost fiat zone of the mines Jerzy, N afta and W anda.
The W estern p a rt of the element is cu t off b y the second ary dislocation of D ąbrow a—R atoczyn fault, vanishing tow ards the South-W est.
The D ąbrow a-R atoczyn fau lt forms a kind of step to the
proper R atoczyn fa u lt (cross-section III fig. 5), w hich is shifting back the frontal p a rt of the fold about 600 m tow ards the
South and submerges the W estern p a rt of the fold about 100—
150 metres.
To the East we see (fig. 2) almost classical, gentle dipping
of the C ulm ination of Borysław, cut dow n by the fa u lt called
Eglon.
The C entral Elem ent forms a sort of „G raben“ (fig. 5)
betw een the C ulm ination of B orysław and th a t of Tustano-
—
656
—
wice, and is dipping in its highest p a rt norm ally to the SouthW est. The dislocation cutting dow n th a t element into two
blocks, E astern and W estern, is w ell m arked, beginning from
the contour line 600. This dislocation, called b y H em pel „Ko­
zak" fau lt, is characterized by its zone bereaved of the Bo­
rysław sandstone, proved by the wells: Union 3, Pontresina 5,
Silva P ian a 21, A leksander 1 and B ernard 2. T h at zone is due
to the shifting dow n the W estern p a rt of the fa u lt along the
fau lt piane inclined to the South-W est, so th a t the above mentioned wells afte r having gone through the M enilitic series
have entered im m ediately into the Popiele beds. The height
of the fa u lt is about 200 m and inclination of the fau lt piane
about 70°.
There are great differences betw een E astern and W estern
błock of the C entral Element, as fa r as their form is concerned.
The W estern błock is related very closely to the adjoining
C ulm ination of Borysław , b u t it is not so regular as the ad jo i­
ning p a rt of the well Silva P iana, K onrad, probably due to
its location betw een two faults. At the top of the E astern błock
we notice almost horizontal dips; more slopping dips are observed after Crossing the contour 680, and sim ultaneously the
direction of the contour lines is changing from the N orth-East
to the South-W est under the influence of the „K ozak" fault.
The dislocation of K am ionka, m arked very strongly on the
frontal p a rt of the fold, is shifting the C ulm ination of Tustanowice about 600 m tow ards the North-East.
The difference of the level of these tw o elements is m ar­
ked ąuite clearly in the section: G linik 35 — F riedrich and Gli­
nik 36 — Meta 2. O bserving the continuation of the „K am ion­
k a dislocation" tow ards the South-W est, we see (fig. 2) th a t
its height decreases very soon. and in the vicinity of the well:
Tłoka-B ank 12, we notice the intersection of shifted surfaces,
and then the C en tral Elem ent is still rising, giving the m ean
difference of the levels about 20 metres.
The outline of the frontal p a rt of the C ulm ination of Tustanow ice has been determ ined (fig. 2 and 4) in the last few
years by the wells: M agda, M argot 4, an d H erta 3. The top
of the C ulm ination, situated N orth from the well „Lucky
S tar 2“ is elevated about 500 m b. s. 1. an d then is dipping
tow ards the transversal depression of Truskaw iec.
—
657
—
The cross-section (fig. 4) shows a regular gentle dip of
the strata up to the secondary u p lift of the Blochówka minę
rising to the height of about 40 m above the surrounding.
The described p a rt of the C ulm ination of Tustanow ice is
ending the present report; the m iddle and eastern p a rt of T u ­
stanowice have been w orked out b y D r. O. Y. W y s z y ń ­
s k i 1).
') Dr. O. Y. W y s z y ń s k i : La correlation des horizons petroliferes dans le gres de Borysław a Tustanowice—1’Est. Service Geol. Karpatiąue. Buli. No. 24, Borysław 1934.
Biblioteka Śląska w Katowicach
Id: 0030000709346
I DRUKARNIA .O RBIS* KRAKÓW )