Patologie zachowań związanych z pieniędzmi

Wykonanie:
Małgorzata Dubel
Patologia, jako zjawisko, występuje w
różnych grupach ludzkich i jest ściśle
związana z rozwojem społeczeństw.
Początkowo termin patologia (z gr. pathos cierpienie, logos – nauka) był używany w
medycynie, a dopiero w końcu XIX wieku
zaczęto odnosić go do zjawisk społecznych.
Wykorzystano wówczas ten termin do
określania działań ludzkich
przeciwstawnych ideałom stabilizacji,
własności, oszczędności, solidarności
rodzinnej i sąsiedzkiej.
jako
destruktywne
i
autodestruktywne
zachowanie ludzi, grup lub całych społeczeństw,
 rodzaj zachowania, ten typ instytucji, ten typ
funkcjonowania jakiegoś systemu społecznego,
który pozostaje w zasadniczej, nie dającej się
pogodzić sprzeczności ze światopoglądowymi
wartościami, które w danym społeczeństwie są
akceptowane,
 postawy i zachowania ludzi, które naruszają
podstawowe normy etyczne oraz wyrządzają
mniej lub bardziej wymierne szkody społeczne

Kasa, cash, szmal, forsa. To tylko pieniądze,
można by powiedzieć, jednak mają
niesamowitą siłę. Na przykład, wystarczy
myśleć o słowach związanych z pieniędzmi
by stać się bardziej samodzielnym i mniej
skłonnym do pomocy innym. Co ciekawsze,
samo trzymanie pieniędzy w ręku sprawia,
że chętniej narażamy się na odrzucenie
przez przyjaciół i zapominamy o bólu. Oto
cała prawda o pieniądzach.
Z badania opublikowanego w magazynie Psychological Science
Vohs wraz z psychologami z Sun Yat-Sen University w Chinach
oraz Florida State University wynika, że wystarczy trzymanie
papierowych pieniędzy aby wyeliminować cierpienie związane
z poczuciem odrzucenia a nawet zmniejszyć ból. Vohs twierdzi,
że pieniądze mają moc wręcz symboliczną, pozwalają ludziom
manipulować całym społeczeństwem by uzyskać to, czego
pragną, niezależnie od tego czy są lubiani czy nie. Pieniądze
działają jak substytut przyjaciół. Czy to wyjaśnia dlaczego
niektórzy skupiają się na zewnętrznych aspiracjach kosztem
prawdziwych relacji towarzyskich?
Stephen Lea i Paul Weber zaproponowali inny powód
niezdrowego czy wręcz obsesyjnego podejścia do pieniędzy.
Wierzą oni, że pieniądze działają na nasz umysł raczej jak
uzależniający narkotyk, silny na tyle by zmusić niektórych do
hazardu, przepracowania czy obsesyjnego wydawania
pieniędzy. Wszystkie te zachowania wykazują pewne
uzależnienie od pieniędzy. Zachowania kompulsywne są
typowe dla osób z zaburzeniami związanymi z pieniędzmi,
które są coraz częściej diagnozowane przez psychologów.
Lea i Weber zasugerowali, że pieniądze, podobnie jak
nikotyna czy kokaina aktywują w mózgu centra odczuwania
przyjemności, te same, które sprawiają, że czynności
korzystne biologicznie np. sex są tak przyjemne. Pieniądze
mogą działać podobnie jak tekst pornograficzny, który
powoduje podniecenie bez biochemicznych czy fizycznych
bodźców, tylko przez umysł i nasze emocje.
 Zakupoholizm
- uzależnienie od zakupów,
zwane też oniomanią, shopoholizmem.
 Zakupy są
częścią naszego życia, są
właściwie niezbędne, jednak wymykające
się z pod kontroli mogą być też groźne. W
czasach
wszechobecnej
reklamy,
telezakupów i zakupów online, kart
kredytowych, dostępności produktów z
całego globu i wciąż zmieniającej się mody
na wszystko coraz częściej słyszymy o
ludziach uzależnionych od kupowania i
wydawania pieniędzy.


Uzależnienie od zakupów występuje
najczęściej u osób z
tendencją do stanów depresyjnych jako zachowanie, które
rekompensuje im przeżywane negatywne emocje. Zakupy stają się
dla uzależnionych koniecznością, jedynym sposobem radzenia
sobie ze stresem, smutkiem, złością i jedyną odpowiedzią na
wszelkie problemy, nawet te spowodowane właśnie przez zakupy i
wydane pieniądze. Życie zakupoholika jest jak błędne koło, z
którego ciężko wyjść.
Wydanie pieniędzy jest sposobem na poprawę nastroju. Osoba
taka podczas zakupów czuje się szczęśliwa, zapomina o swoich
troskach, myśli tylko o nowych przedmiotach, usługach i innych
dobrach, które może kupić. Lepsze samopoczucie znika jednak
równie szybko, jak się pojawia. Powrót do domu jest dla
zakupoholików momentem, w którym zdają sobie sprawę, że po
raz kolejny wydali pieniądze na produkty im zbędne. Pojawiają się
wyrzuty sumienia, poczucie winy, wstyd za to co się zrobiło.
Negatywny nastrój powraca, a sposobem na jego poprawę wydają
się być jedynie kolejne zakupy...


Nadmierne oszczędzanie nie jest korzystne, w szczególności, gdy
powoduje ono w człowieku odruch ciągłego lęku o swoje
pieniądze.
Nadmierne oszczędzanie może powodować w nas chciwość i
niepotrzebne lęki o to by ciężko zarobione pieniądze gdzieś nie
przepadły. Oszczędzanie nie jest złe, bo jest ono potrzebne, jednak
gdy zaczynamy oszczędzać na wszystkim, kupujemy najtańsze
produkty, usługi to istnieje niebezpieczeństwo wejścia na poziom
tandetności. Jak to mówią biednego nie stać na tanie rzeczy, bo
przecież jeśli kupujemy rzeczy wątpliwej jakości to za chwilę może
się okazać, że musimy kupić kolejną taką rzecz, bo ta się zepsuła i
wychodzimy na tym jak przysłowiowy "Zabłocki na mydle", bo nie
dość, że używaliśmy kiepskiej być może niedopracowanej rzeczy
to na dodatek zepsuła się i trzeba ją naprawiać, lub też tą wyrzucić
i kupić nową najlepiej trochę lepszej jakości.
Większość z nas marzy o spokojnej starości, w poczuciu
spełnienia i bezpieczeństwa, na które pracowaliśmy
całe życie. Dlatego teraz w wieku produkcyjnym
wiele osób decyduje się na oszczędzanie pieniędzy.
Niekiedy jednak wymyka nam się to spod kontroli i
nie panujemy nad tym ile oszczędzamy. W pogoni za
„posiadaniem” zaczynamy odmawiać sobie coraz
więcej. Początkowo rezygnujemy z przyjemności,
następnie do minimum ograniczamy podstawowe
wydatki konsumpcyjne, czy też zużycie energii czy
wody. Należy umieć kontrolować swoje wydatki tak,
aby chęć odkładania nie przełożyła się nad nasze
zdrowie i życie rodzinne
Jednym z głównych powodów trudnych i
emocjonalnie angażujących konfliktów jakie
powstają między ludźmi w sferze zarówno
prywatnej jak i zawodowej są pieniądze. Siła
tych konfliktów wynika z dualizmu
pieniądza, jego znaczenia praktycznego i
psychologicznego. Są to konflikty o dobra
materialno-ekonomiczne (pieniądze, tereny,
rzeczy materialne) lub mają podłoże
emocjonalne (przekonania, władza, prestiż).
Pod względem stosunku do pieniędzy kobiety
i mężczyźni należą do odrębnych kultur.
Różnorodne wychowanie obu płci kształtuje
różne postawy wobec pieniędzy. Dla kobiet
jest to element wspólnego życia i
podejmowania decyzji. Mężczyźni natomiast
często przez to czują się ograniczeni i
kontrolowani. Kobieta, widząc reakcję
mężczyzny zamykającego się w swoim
świecie decyzji finansowych, czuje się
odtrącona i ignorowana. Wtedy rodzi się
konflikt…
Ciułacz
hedonista
Planuje budżet, oszczędza, nie znosi
niezaplanowanych wydatków
Spontanicznie i impulsywnie wydaje pieniądze,
nie potrafi oszczędzać
Planista
Marzyciel
Planuje szczegółowo każde posunięcie, robi
dużo obliczeń
Wizjoner, marzy o zamożnej przyszłości, lecz nie
ma planu działania
Martwiący się
Ignorant
Wciąż martwi się o pieniądze (nawet gdy ich nie
brak)
Nie znosi zajmowaniem się pieniędzmi i nie
chce o nich rozmawiać
Asceta
Menedżer
uważa, że pieniądze nie są najważniejsze w życiu
Ciągle myśli i rozmawia o pieniądzach
Wspólnotowiec
Separysta
Oczekuje, że wszystkie zarobki obu stron trafią
do „wspólnego worka”
Lubi być niezależny i mieć własne dochody
Ryzykant
Unikający ryzyka
Lubi ryzykowne inwestycje, hazadr
Lubi bezpieczeństwo i nie znosi ryzyka
Zdarza się, że pieniądze stanowią podstawę
konfliktów wewnętrznych mogących mieć źródło
w dzieciństwie lub w aktualnych
doświadczeniach. Dorośli powielają zachowania
swoich rodziców obserwowane w dzieciństwie
lub w przypadku braku akceptacji zachowują się
zupełnie odwrotnie. Konflikt wewnętrzny może
pojawić się w sytuacji gdy dana osoba odczuwa
winę w kontekście pieniędzy (zbyt małe lub zbyt
duże zarobki) co może przełożyć się na trudności
z samoakceptacją czy samooceną.
Pomaga w rozwiązywaniu konfliktów na tle
pieniędzy. W zależności od tego czy mają
one charakter indywidualny czy
interpersonalny, inne są cele pomocy
psychologicznej.
Zmierza przede wszystkim do poprawy
komunikacji między partnerami. Osiąga
się to poprzez spokojne mówienie o
oczekiwaniach, planach, pomysłach,
sposobach kierowania finansami
Dąży do złagodzenia relacji z pieniędzmi.
Celem jest doprowadzenie do
oddzielenia poczucia własnej wartości od
pieniędzy, pomoc w zrozumieniu
nieakceptowanych elementów radzenia
sobie z pieniędzmi i zmiana zachowań
sprawiający szczególny kłopot.
Obejmuje wiele rodzajów usług i bywa
świadczone różnym podmiotom np.:
firmom ubezpieczeniowym, instytucjom
finansowym i publicznym oraz
przedsiębiorstwom.
Jest osobą, która w obszarze usług
finansowych zawodowo zajmuje się
udzielaniem pomocy ludziom w
osiąganiu ich celów finansowych,
opartych na indywidualnej sytuacji,
zasobach i zdolnościach i zawsze na
pierwszym miejscu stawia korzyści
swojego klienta
(Stone 2000,s.1)
 Planowanie
wydatków
 Oszczędzanie i inwestowanie
 Ubezpieczenia zdrowotne i życiowe
 Zapewnienie funduszy na leczenie dla
rodziców
 Zapewnienie funduszy na start życiowy
dla dzieci
 Dbanie o emeryturę i płacenie podatków
 Wąsowicz-
Kiryło G. „Psychologia
finansowa. O pieniądzach w życiu
człowieka”
 www.dooktor.pl
 http://uzaleznienia.manifo.com/