plan urządzeniowo–rolny gminy niegosławice
Transkrypt
plan urządzeniowo–rolny gminy niegosławice
PLAN URZĄDZENIOWO–ROLNY GMINY NIEGOSŁAWICE Niegosławice 2005 r SPIS TREŚCI ANALIZA I DIAGNOZA STANU ISTNIEJĄCEGO ............................................. 5 I 1. 2. 3. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ............................. 6 1.1. Położenie ............................................................................................................... 6 1.2. Gleby ..................................................................................................................... 8 1.3. Klimat ................................................................................................................. 15 1.4. Zabytki i pomniki przyrody ................................................................................ 16 1.5. Walory środowiska przyrodniczego oraz ochrona przyrody i krajobrazu ......... 23 STAN I STRUKTURA LUDNOŚCI WIEJSKIEJ ..................................................... 30 2.1. Wielkość i gęstość zaludnienia ........................................................................... 30 2.2. Struktura płci i wieku.......................................................................................... 30 2.3. Poziom wykształcenia......................................................................................... 31 ORGANIZACJA ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ ....................... 32 3.1. Użytkowanie gruntów ......................................................................................... 32 3.2. Władanie gruntami .............................................................................................. 36 3.3. Struktura gospodarstw prywatnych .................................................................... 43 USTALENIA PLANU URZĄDZENIOWO – ROLNEGO ................................... 49 II 4. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA OBSZARÓW WIEJSKICH ........................ 49 4.1. 5. 6. Wyposażenie rolniczej przestrzeni produkcyjnej w infrastrukturę techniczną 49 POPRAWA PRZESTRZENNEJ ORGANIZACJI GOSPODARSTW ...................... 67 5.1. Scalenia gruntów................................................................................................. 67 5.2. Kształtowanie sieci dróg transportu rolnego ...................................................... 73 STOPIEŃ ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACE URZĄDZENIOWO – ROLNE .... 74 6.1. Ocena rozmiaru potrzeb wykonania zabiegów urządzeniowe - rolnych na obszarze gminy. .............................................................................................................. 75 6.2. Ogólne koszty oraz źródła finansowania realizacji podstawowych prac urządzeniowe - rolnych. .................................................................................................. 78 7. Wnioski i ważniejsze ustalenia planu urządzeniowo - rolnego .................................. 90 Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice -2- SPIS TABEL I RYSUNKÓW 1. Gleboznawcza klasyfikacja gruntów (tabela 1) ………………….…………..…….. 9 2. Grunty orne wg klas bonitacyjnych (tabela 2) ………………………………..…… 11 3. Rysunek 2 – udział gleb najlepszych w powierzchni gruntów ornych ……..…….. 12 4. Użytki zielone wg klas bonitacyjnych (tabela 3) …………………………………. 13 5. Rysunek 3 – udział gleb najlepszych w powierzchni użytków zielonych ….…..… 14 6. Powierzchnia lasów i lesistość gminy (tabela 4) ………………………………….. 28 7. Rysunek 4 – udział lasów w powierzchni ogólnej ………….………………….…. 29 8. Struktura użytkowania gruntów (tabela 5) ………………….…………………….. 33 9. Rysunek 5 – udział użytków rolnych w powierzchni obrębu …………………..... 34 10. Wykres – struktura użytkowania gruntów w gminie ………………...………….. 35 11. Struktura władania gruntami (tabela 6) …………………………………………. 37 12. Wykres – struktura władania gruntami ………………………………………….. 38 13. Struktura władania gruntami z podziałem na obręby (tabela 7) ………………… 39 14. Rysunek 6 – wykres – struktura władania gruntami w sektorach …….…..…….. 41 15. Rysunek 7 – użytki rolne w zasobie ANR ………………….………………..…. 42 16. Struktura gospodarstw indywidualnych w grupach obszarowych (tabela 8) …… 44 17. Struktura gospodarstw indywidualnych w grupach wiekowych (tabela 9) …….. 45 18. Wykres - Struktura gospodarstw indywidualnych w grupach obszarowych …… 46 19. Wykres - Struktura gospodarstw indywidualnych w grupach wiekowych …...… 47 20. Melioracje podstawowe (tabela 10) …………………………………...………… 49 21. Melioracje szczegółowe (tabela 11) …………………..………………………… 51 22. Rysunek 8 – długość rowów melioracyjnych przewidzianych do modernizacji ... 52 23. Wykaz rowów do konserwacji i odbudowy (tabela 12) …………………..…….. 53 24. Rysunek 9 – schemat przebiegu rowów melioracyjnych ………………………. 56 25. Stan dróg w gminie (tabela 13) …………..…………………………………..…. 58 26. Długość dróg transportu rolnego do modernizacji (tabela 14) ………………….. 59 27. Rysunek 10 - Długość dróg transportu rolnego do modernizacji …………....….. 60 28. Rysunek 11 – sieć dróg transportu rolnego …………………………….……….. 61 29. Wykaz dróg transportu rolnego do przebudowy (tabela 15) ……………….….. 62 30. Wykaz powierzchni do zalesienia w gminie z podziałem na obręby (tab 16)…...65 Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice -3- 31. Rysunek 12– powierzchnia projektowanych zalesień ………………………….. 66 32. Odległości działek od zabudowy (tabela 17) ………………..………………….. 69 33. Potrzeby prac scaleniowych (tabela 18) ………………..……………………….. 70 34. Rysunek 13 – potrzeby prac scaleniowych ……...……………………………… 72 35. Rysunek 14 – stopień zapotrzebowania na prace urządzeniowo rolne ………..… 77 36. Rodzaj i zakres oraz koszty niezbędnych zabiegów urz-rolnych (tabela 19) ….... 81 37. Założenia finansowania i realizacji planu (tabela 20) …………………..……….. 82 Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice -4- I ANALIZA I DIAGNOZA STANU ISTNIEJĄCEGO Analiza i diagnoza stanu istniejącego obszarów wiejskich gminy Niegosławice została przeprowadzona w oparciu o : ► dane ewidencji gruntów i budynków, ► dane uzyskane w Urzędzie Gminy Niegosławice, ► bezpośrednią inwentaryzację terenową, ► informacje uzyskane od Rad Sołeckich i sołtysów wsi. Przy opracowaniu planu urządzeniowo-rolnego Gminy Niegosławice uwzględniono opracowania dotyczące Województwa Lubuskiego oraz Powiatu Żagańskiego i Gminy Niegosławice : ► Strategia rozwoju województwa lubuskiego (uchwała nr XV/91/2000 Sejmiku województwa lubuskiego z dnia 6 marca 2000 r), ► Plan zagospodarowania przestrzennego województwa lubuskiego (uchwała Sejmiku Województwa Lubuskiego nr XXXVII/272/2002, z dnia 02.10.2002 r), ► Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Niegosławice (uchwała Rady Gminy nr VII/20/90 z 27.XII.1990 r) ► Plan rozwoju obszarów wiejskich na lata 2004-2005 Prowadzone studia i analizy dotyczyły : ► walorów środowiska przyrodniczego, ► organizacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, ► wyposażenia gminy w infrastrukturę techniczną i społeczną, ► produkcji rolniczej. Dane i wskaźniki charakteryzujące obszary rolnicze gminy Niegosławice przedstawiono w formie : ► opisu, ► tabel, ► wykresów i rysunków, ► map Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice -5- 1. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 1.1. Położenie Gmina Niegosławice położona jest na terenie makroregionu Trzebnickiego oraz fragmentu Wzgórz Dałkowskich. Część Wału stanowi Równina Szprotawska. Hydrograficznie , teren gminy położony jest w zlewni rzeki Szprotawy płynącej w południowej części gminy i będącej prawym dopływem Bobru. Gmina zasobna jest w kompleksy gleb bardzo dobrych i dobrych w części południowej gminy. Gmina Niegosławice charakteryzuje się średnim wskaźnikiem lesistości - lasy zajmują obszar około 28,69 km² , co stanowi 22 % powierzchni gminy. Gmina Niegosławice znajduje się w południowo – wschodniej części województwa lubuskiego. Od zachodu graniczy z gminą Szprotawa , od północy z gminą Nowe Miasteczko, od wschodu z gminą Gaworzyce w woj. dolnośląskim , od strony południowej z gminą Przemków w woj. dolnośląskim. Obszary wiejskie gminy Niegosłwice podzielone są na jedenaście obrębów geodezyjnych : 1. Bukowica 2. Gościszowice 3. Krzywczyce 4. Mycielin 5. Nowa Jabłona 6. Niegosławice 7. Przecław 8. Rudziny 9. Stara Jabłona 10. Sucha Dolna 11. Zimna Brzeźnica Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice -6- Najdalej wysunięte są : - na północ – Zimna Brzeźnica, - na południe – Rudziny, - na zachód – Gościszowice, - na wschód – Zimna Brzeźnica. Rys. 1 Położenie gminy Niegosławice Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice -7- Gmina Niegosławice położona jest w obrębie następujących jednostek geograficznych (zgodnie z podziałem J. Kondrackiego -2002 ) : ► Prowincja: Niż Środkowoeuropejski (31) ► Podprowincja: Niziny Sasko-Łużyckie (317),Niziny Środkowopolskie (318) ► Makroregion: Nizina Śląska (317.7),Wał Trzebnicki (318,4) ► Mezoregion: Równina Szprotawska (317.75),Wzgórza Dałkowskie (318.42) 1.2. Gleby Gleby obszaru gminy Niegosławice jak i całego województwa lubuskiego są utworami zróżnicowanej genezy, czego przyczyn należy szukać w różnorodności materiału macierzystego, modyfikacjach związanych z przejściem lodowców, różnicach w pokrywie roślinnej oraz działalności człowieka. W powierzchni gruntów ornych gminy dominują gleby średnie i średnio-słabe (klasy IVa i IVb) stanowią 36,0% ogólnej powierzchni tych gruntów. Gleby V i VI klasy bonitacyjnej (słabe i najsłabsze), zajmują 34,8% ogólnej powierzchni tych gruntów, gleby dobre i średnio dobre (klasy IIIa i IIIb) – 28,3%, gleby bardzo dobre (klasa II) - 0,8%. Gleby orne najlepszej - I klasy bonitacyjnej na terenie gminy Niegosławice nie występują. Pozostałe 0,1% powierzchni to grunty klasy VIz - pod zalesienia. Wśród użytków zielonych dominują użytki zielone średnie (klasy III i IV) 74%, użytki słabe (klasy V, VI) stanowią 24,5% ogólnej powierzchni użytków zielonych. Użytki dobre II klasy zajmują 1,5%, a użytki zielone klasy bonitacyjnej I nie występują. Procentowy udział poszczególnych klas bonitacyjnych w ogólnej powierzchni gruntów ornych i użytków zielonych gminy Niegosławice przedstawiono w tabelach. Największe powierzchnie dobrych gleb występują w środkowo-zachodniej części gminy w obrębach: Mycielin , Gościszowice i Niegosławice. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice -8- Gleboznawcza klasyfikacja gruntów Tabela 1 Lp. Obręb 1 2 1 Bukowica 2 3 4 5 6 7 3 IIIa IIIb IVa IVb V VI VIZ R-m (ha) II III IV V VI R-m (ha) 5 6 7 8 9 10 11 12 13 15 16 17 18 19 20 21 3,35 3,02 36,76 152,37 154,68 22,60 372,78 1,11 58,38 10,56 9,9% 40,9% 41,5% 6,1% 0,0% 100,0% 0,0% 1,6% 83,3% 15,1% 1318,73 ha Gościszowice % 0,0% 0,9% 0,8% ha 1,31 402,26 80,41 346,38 116,79 305,59 65,99 % 0,1% 30,5% 6,1% 26,3% 23,2% 5,0% 8,22 71,48 8,9% ha 70,05 0,0% 100,0% 97,36 150,26 9,73 0,48 257,83 0,0% 100,0% 0,0% 37,8% 58,3% 3,8% 0,2% 100,0% 35,14 8,55 43,69 79,69 Krzywczyce % 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 10,3% 89,7% 0,0% 100,0% 0,0% 0,0% 0,0% ha 0,29 299,14 79,98 340,18 74,33 106,44 8,09 76,96 74,53 5,32 2,37 159,18 % 0,0% 32,9% 8,8% 37,4% 8,2% 11,7% 0,9% 0,0% 100,0% 0,0% 48,3% 46,8% 3,3% 1,5% 100,0% 32,18 63,53 318,56 259,08 18,38 2,01 94,78 4,8% 9,4% 47,3% 38,5% 0,0% 100,0% 0,0% 78,5% 19,4% 2,1% 100,0% 908,46 80,4% 19,6% ha 673,35 74,39 Nowa Jabłona Niegosławice Przecław % 0,0% ha 5,82 188,79 287,07 263,20 127,91 57,54 16,60 946,92 15,75 132,42 47,69 1,75 0,47 198,08 % 0,6% 19,9% 30,3% 6,1% 1,8% 0,0% 100,0% 7,9% 66,9% 24,1% 0,9% 0,2% 100,0% 91,66 174,30 246,47 212,47 158,23 51,05 934,17 11,24 78,24 151,81 72,11 1,20 314,60 9,8% 18,7% 26,4% 22,7% 16,9% 5,5% 0,0% 100,0% 3,6% 24,9% 48,3% 22,9% 0,4% 100,0% 7,74 14,82 60,18 64,13 148,69 46,31 2,3% 4,3% 17,6% 18,8% 43,5% 13,5% 0,0% 100,0% 0,0% ha 0,0% ha 0,0% 0,0% 27,8% 13,5% 341,87 0,0% 0,61 105,55 77,29 115,07 298,52 0,2% 35,4% 25,9% 38,5% 100,0% Rudziny % 0,0% Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice 442,82 1 576,55 123,38 100,0% Mycielin % 8 II Razem GO+UZ (ha) Użytki zielone Grunty orne Jedn -9- 1 067,64 768,13 1 145,00 1 248,77 640,40 Lp. Obręb Jedn 1 2 3 9 Stara Jabłona 10 Sucha Dolna II IIIa IIIb IVa IVb V VI VIZ R-m (ha) II III IV V VI R-m (ha) Razem GO+UZ (ha) 5 6 7 8 9 10 11 12 13 15 16 17 18 19 20 21 12,58 37,44 80,81 63,62 144,11 107,55 46,86 44,37 18,87 1,16 111,26 2,8% 8,4% 18,1% 14,3% 32,3% 24,1% 0,0% 100,0% 0,0% 42,1% 39,9% 17,0% 1,0% 100,0% 189,26 24,58 135,34 35,75 188,25 81,68 10,61 123,12 57,15 4,98 195,86 ha % 0,0% ha 11 Zimna Brzeźnica Użytki zielone Grunty orne 446,12 654,86 % 0,0% 28,9% 3,8% 20,7% 5,5% 28,7% 12,5% 0,0% 100,0% 0,0% 5,4% 62,9% 29,2% 2,5% 100,0% ha 51,35 51,83 88,82 59,81 78,25 144,91 37,84 0,78 52,30 18,73 2,38 0,77 74,18 % 10,0% 10,1% 17,3% 11,6% 15,2% 28,2% 7,4% 0,2% 100,0% 0,0% 70,5% 25,2% 3,2% 1,0% 100,0% ha 58,77 1246,61 790,44 1601,31 989,14 1735,21 768,27 0,78 7190,54 26,99 496,47 848,82 308,68 137,06 1 818,02 % 0,8% 100,0% 513,59 Razem gmina 17,3% 11,0% 22,3% 13,8% 24,1% 10,7% 0,0% 100,0% 1,5% 27,3% 46,7% 17,0% 7,5% 557,37 850,72 587,77 9 008,56 źródło według stanu ewidencji gruntów i budynków z grudnia 2004 r. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 10 - Grunty orne – według klas bonitacyjnych Tabela 2 Lp. Obręb Je dn 1 2 3 1 Bukowica Grunty orne II 5 ha 2 Gościszowice IIIa 6 IIIb 7 IVa 8 Ivb 9 V 10 VI 11 3,35 3,02 36,76 152,37 154,68 22,60 % 0,0% 0,9% 0,8% 9,9% 40,9% 41,5% 6,1% ha 1,31 402,26 80,41 346,38 116,79 305,59 65,99 % 0,1% 30,5% 6,1% 26,3% 8,9% 23,2% 5,0% 8,22 71,48 ha 3 4 5 6 7 100,0% 1 318,73 0,0% 100,0% 79,69 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 10,3% 89,7% 0,0% 100,0% ha 0,29 299,14 79,98 340,18 74,33 106,44 8,09 % 0,0% 32,9% 8,8% 37,4% 8,2% 11,7% 0,9% 32,18 63,53 318,56 259,08 673,35 908,46 Mycielin Nowa Jabłona Niegosławice Przecław ha 0,0% 100,0% % 0,0% 0,0% 0,0% 4,8% 9,4% 47,3% 38,5% 0,0% 100,0% ha 5,82 188,79 287,07 263,20 127,91 57,54 16,60 946,92 % 0,6% 19,9% 30,3% 27,8% 13,5% 6,1% 1,8% 91,66 174,30 246,47 212,47 158,23 51,05 9,8% 18,7% 26,4% 22,7% 16,9% 5,5% 7,74 14,82 60,18 64,13 148,69 46,31 341,87 2,3% 4,3% 17,6% 18,8% 43,5% 13,5% 0,0% 100,0% 12,58 37,44 80,81 63,62 144,11 107,55 446,12 2,8% 8,4% 18,1% 14,3% 32,3% 24,1% 0,0% 100,0% 189,26 24,58 135,34 35,75 188,25 81,68 654,86 ha 0,0% 0,0% 100,0% 934,17 0,0% 100,0% Rudziny 0,0% ha Stara Jabłona % 0,0% ha 11 0,0% 0,0% % 10 372,78 % ha 9 R-m (ha) 13 Krzywczyce % 8 VIZ 12 Sucha Dolna Zimna Brzeźnica % 0,0% 28,9% 3,8% 20,7% 5,5% 28,7% 12,5% 0,0% 100,0% ha 51,35 51,83 88,82 59,81 78,25 144,91 37,84 0,78 513,59 % 10,0% 10,1% 17,3% 11,6% 15,2% 28,2% 7,4% 0,2% 100,0% ha 58,77 1 246,61 0,78 7 190,54 % 0,8% 17,3% 10,7% 0,0% 100,0% 790,44 1 601,31 989,14 1 735,21 768,27 Razem gmina 11,0% 22,3% 13,8% 24,1% źródło według stanu ewidencji gruntów i budynków z grudnia 2004 r. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 11 - Zimna Brzeźnica Bukowica Mycielin Stara Jabłona Nowa Jabłona Gościszowice Niegosławice Przecław Sucha Dolna Rudziny Krzywczyce Legenda Udział % II i III klasy bonitacyjnej poniżej 10 % od 10 % do 40 % powyżej 40 % Rys. 2 Udział gleb najlepszych w powierzchni gruntów ornych ogółem Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 12 - Użytki zielone według klas bonitacji Tabela 3 Lp. Obręb Jednostka 1 2 3 1 Bukowica Użytki zielone II 15 ha % 2 0,0% III 16 IV 17 V 18 1,11 58,38 10,56 1,6% 83,3% 15,1% 5 6 7 0,48 257,83 % 0,0% 37,8% 58,3% 3,8% 0,2% 100,0% 35,14 8,55 43,69 Krzywczyce 0,0% 0,0% 0,0% ha 76,96 74,53 5,32 2,37 159,18 % 0,0% 48,3% 46,8% 3,3% 1,5% 100,0% 100,0% ha 74,39 18,38 2,01 94,78 78,5% 19,4% 2,1% 100,0% Nowa Jabłona % 0,0% 0,0% ha 15,75 132,42 47,69 1,75 0,47 198,08 % 7,9% 66,9% 24,1% 0,9% 0,2% 100,0% ha 11,24 78,24 151,81 72,11 1,20 314,60 % 3,6% 24,9% 48,3% 22,9% 0,4% 100,0% Niegosławice Przecław 0,61 105,55 77,29 115,07 298,52 0,2% 35,4% 25,9% 38,5% 100,0% 46,86 44,37 Rudziny 0,0% 18,87 1,16 111,26 % 0,0% 42,1% 39,9% 17,0% 1,0% 100,0% ha 10,61 123,12 57,15 4,98 195,86 5,4% 62,9% 29,2% 2,5% 100,0% ha 52,30 18,73 2,38 0,77 74,18 % 0,0% 70,5% 25,2% 3,2% 1,0% 100,0% ha 26,99 496,47 848,82 308,68 137,06 1 818,02 % 1,5% 27,3% 46,7% 17,0% 100,0% Stara Jabłona Sucha Dolna % 11 80,4% 19,6% Mycielin ha 10 100,0% 9,73 % 9 0,0% 97,36 150,26 ha 8 70,05 ha % 4 Razem (ha) 21 Gościszowice ha 3 VI 19 0,0% Zimna Brzeźnica Razem gmina 7,5% źródło według stanu ewidencji gruntów i budynków z grudnia 2004 r. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 13 - Zimna Brzeźnica Bukowica Mycielin Stara Jabłona Nowa Jabłona Gościszowice Niegosławice Przecław Sucha Dolna Krzywczyce Rudziny Legenda Udział % II i III klasy bonitacyjnej poniżej 10 % od 10 % do 40 % powyżej 40 % Rys. 3 Udział gleb najlepszych w powierzchni użytków zielonych ogółem Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 14 - 1.3. Klimat Gmina posiada umiarkowany klimat , obejmujący najcieplejszą dzielnicę Polski (wrocławską). Klimat cechuje krótka zima (poniżej miesiąca) o krótkim czasie zalegania pokrywy śnieżnej (ok. 40 dni) , z przewagą wiatrów zachodnich, południowozachodnich. Na warunki klimatyczne wpływają też układy niskiego ciśnienia , które występują przeciętnie przez 145 dni w roku. Obszar gminy Niegosławice wg klasyfikacji A. Schmucka należy do subregionu najcieplejszego "nadodrzańskiego wrocławsko – legnickiego". Średnia temperatura roku wynosi 8,4o C, a okresu wegetacyjnego – 14,6o C. Okres wegetacyjny roślin jest bardzo długi i trwa od 220 do 227 dni. Jego początek przypada na okres pomiędzy 26 i 31 marca. Opady atmosferyczne okresu wegetacyjnego wahają się w granicach 62 – 65 % rocznej sumy opadów, które wynoszą 500 – 600 mm. Na obszarze gminy często występują posuchy. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 15 - 1.4. Zabytki i pomniki przyrody Gościszowice – wieś ciągnie się wzdłuż drogi przez ok. 5 kilometrów . We wsi znajduje się kościół gotycki z 2 połowy XIII w . Od strony północnej przylega do niego kaplica grobowa z 1800 r (klasycystyczna). Ołtarz z 1505 r. , penatyk zbudowany w warsztacie Mistrza z Gościszowic . Ponadto są renesansowe płyty nagrobne z XVI/XVII wieku, a w murze otaczającym kościół dwie bramy: ostrokułowa , oraz zamknięta (XVII wiek). Kościół p.w. św. Katarzyny wczesnogotycki z XII wieku w Gościszowicach Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 16 - Bramy w murze kościelnym w Gościszowicach Kościół p.w. św. Mikołaja wczesnogotycki z 2 połowy XIII wieku w Mycielinie Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 17 - Kościół p.w. św. Mikołaja w Mycielinie , to wczesnogotycka świątynia z 2 połowy XIII wieku. Zwieńczenie wieży pochodzi z 1882 roku. Murowany z kamienia, jednonawowy z prostokątnym prezbiterium. W murze obwodowym przykościelnego cmentarza znajduje się pozostałość wieży obronnej z XVI wieku. Kościół p.w. św. Anny w Niegosławicach Wczesnogotycki kościół p.w. św. Anny w Niegosławicach został zbudowany w 2 połowie XIII wieku , posiada barokowe wyposażenie wnętrza a w murze otaczającym kościół zlokalizowana jest gotycka prostokątna brama z XV wieku. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 18 - Pozostałość pałacu w Nowej Jabłonej Zbór ewangelicki w Przecławiu zbudowany w roku 1769 , salowy , murowany z cegły , od wschodu zamknięty trójbocznie. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 19 - Ruina dworu w Rudzinach powstałego w XVI wieku Drewniana dzwonnica w Starej Jabłonej zlokalizowana w centrum miejscowości Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 20 - Barokowy pałac z końca XVIII wieku w Suchej Dolnej Pałac w Suchej Dolnej popadający w ruinę po zlikwidowaniu w latach 90 – tych XX wieku Stacji Hodowli Roślin posiada krajobrazowy park typu swobodnego założony w XVIII wieku z drzewostanem dębowym, bukowym, lipowym, grabowym, kasztanowym w wieku około 100 lat. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 21 - Ruina dworu w Zimnej Brzeźnicy z XVI wieku na zapleczu istnieje pozostałość parku krajobrazowego z końca XIX wieku. Ruina pałacu w Zimnej Brzeźnicy usytuowana obok dworu – pałac powstał w końcu XIX wieku , kiedy w wyniku spalenia uległa zniszczeniu poprzednia rezydencja rodowa Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 22 - 1.5. Walory środowiska przyrodniczego oraz ochrona przyrody i krajobrazu Na wyjątkowo wysokie walory środowiska naturalnego na terenie gminy składają się : ► położenie w obrębie urzeźbionej Monokliny Przedsudeckiej , morfologicznie jest to Wysoczyzna Głogowska reprezentowana przez Wzgórza Dałkowskie i Równinę Szprotawską ; ► bogata szata roślinna, lasy zajmują 22 % powierzchni gminy – powierzchniowo dominuje siedlisko lasu świeżego; ► parki podworskie , cenne wielogatunkowe zespoły roślinności drzewiastej, wymagające zabiegów pielęgnacyjnych: Przecław , Rudziny , Sucha Dolna, Gościszowice , Mycielin , Zimna Brzeźnica ; ► gleby odpowiednie dla intensyfikacji rolnictwa prawnie chronione przed zmianą użytkowania zajmują około 50 % gruntów ornych , są to gleby bielicowe właściwe i pseudobielicowe wykształcone z glin lekkich i piasków gliniastych lekkich zalegających na glinach średnich ; ► naturalne ekosystemy doliny rzeki Szprotawy i potoku Szprotawki . Tereny te winny być pod ochroną Konserwatora Przyrody ; ► miejscowe surowce naturalne będące podstawą lokalnego przemysłu materiałów budowlanych : a) gliny zwałowe z okolic Mycielina i Zimnej Brzeźnicy , b) piaski o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym z okolic Niegosławic , Przecławia – Nowej Jabłony i Mycielina c) żwiry i pospółki z okolic Suchej Dolnej i Zimnej Brzeźnicy , d) złoża torfu z obszaru Błot Przemkowskich ; Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 23 - Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313) w skład obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 wchodzi pod nazwą „Stawy Przemkowskie” (kod obszaru PLB020003), obejmujące obszar 4.592,7 ha, w tym: ► 3.183,4 ha położone w województwie dolnośląskim na terenie gmin: Gaworzyce (1.213,0 ha) i Przemków (1.970,4 ha), ► 1.409,3 ha położone w województwie lubuskim na terenie gminy Niegosławice (1.409,3 ha); Celem wyznaczenia tych obszarów, jest ochrona populacji dziko występujących ptaków oraz utrzymanie ich siedlisk w nie pogorszonym stanie. Przedmiotem ochrony są gatunki ptaków wymienione w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Nadzór nad obszarami, o których mowa , sprawuje wojewoda . Obszary specjalnej ochrony obejmują na terenie gminy Niegosławice tereny byłego poligonu wojskowego stacjonujących tu niegdyś wojsk radzieckich. Teren ten znajduje się w południowo – wschodniej części obrębu Przecław i stanowi integralną część jednego obszaru z tym położonym w gminie Przemków i gminie Gaworzyce. W trakcie prac badawczych prowadzonych na terenie byłego poligonu wiosną 1994 roku stwierdzono występowanie 102 gatunków ptaków, w tym 81 gatunków lęgowych i dalszych 21 gatunków nielęgowych , zalatujących. Obecnie na obszarze poligonu dominują siedliska łąk wilgotnych i świeżych oraz szuwarów właściwych i wielkoturzycowych, w różnym stopniu porośniętych zaroślami krzewiastych wierzb. Ze względu na przejściowy i nieustabilizowany charakter roślinności, nie ma tu ciekawych zespołów roślinnych ani wielu rzadkich gatunków roślin. Pod względem ornitologicznym teren ten jeszcze przed wojną znany był jako miejsce występowania bogatej awifauny, w tym zwłaszcza wielu gatunków ptaków wodnobłotnych. Po przejęciu na cele wojskowe i zaprzestaniu użytkowania łąkowego część gatunków wycofała się z tego terenu. Nie mniej jednak jeszcze w latach osiemdziesiątych gnieździły się tu cenne gatunki ptaków siewkowatych (kulik wielki, rycyk, krwawodziób i inne). Dopiero obniżenie się poziomu wód gruntowych i całkowite zaprzestanie zagospodarowywania nawet obrzeży poligonu na początku lat dziewięćdziesiątych spowodowało, że wymienione gatunki opuściły obszar poligonu. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 24 - Obecnie, mimo znacznych zmian w awifaunie, teren byłego poligonu przedstawia wciąż znaczną wartość ornitologiczną jako ostoja lęgowa ptaków o znaczeniu krajowym. Gnieździ się tu nadal wiele rzadkich gatunków ptaków wodno-błotnych, w tym liczne gatunki zagrożone wyginięciem w Polsce, Europie, a nawet na świecie (np. derkacz). W skali regionalnej poligon jest miejscem największej na Śląsku koncentracji par lęgowych żurawia, derkacza, kszyka i świerszczaka. Dalsze zaniechanie ingerencji ludzkiej doprowadziłoby w przyszłości do porośnięcia całości tego terenu przez zbiorowiska krzewiaste, a w toku dalszej sukcesji naturalnej do wykształcenia się zbiorowisk leśnych. Oznaczałoby to całkowitą zmianę charakteru awifauny i zanik wielu cennych gatunków związanych z terenami otwartymi. Optymalnym z przyrodniczego punktu widzenia sposobem dalszego zagospodarowania byłego poligonu byłoby wprowadzenie na znacznej jego części ekstensywnych użytków łąkowych, przy jednoczesnej zmianie stosunków wodnych w kierunku zwiększenia uwilgotnienia gruntu. Pozwoliłoby to utrzymać i rozszerzyć zasięg wilgotnych łąk, stanowiących potencjalne miejsce występowania cennych gatunków roślin oraz miejsce lęgów zagrożonych gatunków ptaków. Przy takiej koncepcji zagospodarowania poligonu, mógłby on stać się jedną z największych na Dolnym Śląsku ostoi flory i fauny terenów bagiennych i wilgotnych, oraz służyć przy tym również miejscowej ludności. źródło : „Wstępna waloryzacja przyrodnicza obszarów b poligonów …” W.Górski , A.Adamski IUCN Program Europy Mozaika szuwarów i łąk porastających zaroślami wierzb na Poligonie Przemkowskim Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 25 - Kompleks łąk w północno – wschodniej i południowej części poligonu Otwarty charakter łąk jest wynikiem prowadzonego od niedawna koszenia i wypasu Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 26 - Większa część łąk na poligonie pokryta jest dziś kępami wierzb Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 27 - Powierzchnia lasów i lesistość gminy Tabela 4 Powierzchnia ogólna obrębu Aktualna powierzchnia lasów i zadrzewień Lp. Obręb 1 2 ha 3 ha 4 % 5 1 Bukowica 1 088,98 624,50 57,3% 2 Gościeszowice 1 900,92 225,52 11,9% 3 Krzywczyce 186,29 52,57 28,2% 4 Mycielin 1 414,68 285,88 20,2% 5 Nowa Jabłona 1 093,66 271,54 24,8% 6 Niegosławice 1 327,08 84,69 6,4% 7 Przecław 2 628,65 261,87 10,0% 8 Rudziny 809,57 122,23 15,1% 9 Stara Jabłona 839,00 244,53 29,1% 10 Sucha Dolna 1 278,92 384,88 30,1% 11 Zimna Brzeźnica 1 072,99 444,13 41,4% Razem gmina 13 640,74 3 002,33 22,0% źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ewidencji gruntów i budynków z grudnia 2004 Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 28 - Zimna Brzeźnica Bukowica Mycielin Stara Jabłona Nowa Jabłona Gościszowice Niegosławice Przecław Sucha Dolna Rudziny Krzywczyce Legenda Wskaźnik lesistości w % poniżej 10 % od 10,1 % do 25 % od 25,1 % do 50 % powyżej 50 % Rys. 4 Udział lasów w powierzchni ogólnej Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 29 - 2. STAN I STRUKTURA LUDNOŚCI WIEJSKIEJ 2.1. Wielkość i gęstość zaludnienia Gmina Niegosławice zajmuje powierzchnię 136,40 km² i liczy 4 636 mieszkańców. W skład gminy wchodzi 11 wsi z czego 3 o wielkości od 500-1000 mieszkańców, 4 o wielkości 350-500 mieszkańców, 4 mniejsze o raz 7 przysiółków o zaludnieniu poniżej 100 osób. Największymi miejscowościami w gminie są: Niegosławice, Przecław, Gościszowice . Siedzibą władz gminnych są Niegosławice. Średnia gęstość zaludnienia dla gminy wynosi 34 osoby na 1 km² Źródło: "2003 Rocznik statystyczny województwa lubuskiego". Urząd Statystyczny w Zielonej Górze. 2003 r. 2.2. Struktura płci i wieku Po przeanalizowaniu struktury ludności według płci , w skali całej gminy występuje przewaga liczby kobiet nad mężczyznami. Wskaźnik feminizacji (liczba kobiet na 100 mężczyzn) wynosi 107. Ludność w wieku produkcyjnym w skali całej gminy wynosi 2 645 osób co stanowi 57%. W strukturze wiekowej udział ludności w wieku do 14 lat liczy 953 osoby tj. 21% i jest to najliczniejsza grupa wiekowa w gminie. Drugą co do liczebności grupą jest ludność w wieku 40-49 lat i liczy 716 osób tj. 15% ; w wieku 65 lat i więcej i liczy 671 osób tj. 14% ; w wieku 20-29 lat i liczy 689 osób tj. 15%. Źródło: "2003 Rocznik statystyczny województwa lubuskiego". Urząd Statystyczny w Zielonej Górze. 2003 r. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 30 - 2.3. Poziom wykształcenia Poziom wykształcenia ludności wiejskiej w wieku 13 lat i więcej (tj. 3839 osób) charakteryzuje bardzo wysoki udział procentowy osób z wykształceniem zawodowym (1064 osoby tj. 28%) i podstawowym (1581 osób tj. 41%). W skali gminy wykształcenie wyższe (2%) i średnie posiada łącznie 21% mieszkańców. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 31 - 3. ORGANIZACJA ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ 3.1. Użytkowanie gruntów Ostatnie dziesięciolecie to okres znacznych zmian w użytkowaniu gruntów na obszarze gminy. Wywołane one zostały regresem opłacalności produkcji rolnej i ogrodniczej, prowadzonych na poziomie technicznym i technologicznym lat 90-tych. W wyniku tego zjawiska duża część gleb wschodniej części gminy i w mniejszym stopniu południowej jego części pozostawała poza produkcją rolną, zasilając ilość odłogów i nieużytków. Do tego dochodzi też przeznaczanie obszarów pod zalesienie. Ostatnie lata to pojawienie się wielkotowarowych gospodarstw rolnych, polskich i zachodnich gospodarzy, stosujących nowoczesne technologie - o wysokiej produktywności, nie notowanej dotychczas w dużej skali na glebach lubuskich W ogólnej powierzchni gminy największy obszar zajmują użytki rolne – 8 777ha co stanowi 64,36%. Porównując udział użytków rolnych w całej powierzchni województwa lubuskiego wynosi 39,6%. Drugie miejsce zajmują lasy i zadrzewienia – 3 002 ha i daje to 22,01% powierzchni . Rozmieszczenie lasów jest nierównomierne – najwięcej jest ich na północy w obrębie Bukowica. Pozostałe grunty to : ► tereny pod wodami – 106,79 ha (0,78%) ► drogi i tereny komunikacyjne – 320,43 ha (2,35%) ► nieużytki – 23,82 ha (0,21%) ► tereny zabudowane i inne – 1407,42 ha (10,29%) Grunty orne i sady zajmują 7 099,81 ha, a użytki zielone wraz z pozostałymi sadami 1679,55 ha , co stanowi odpowiednio 80,87% i 19,13% całkowitej powierzchni użytków rolnych. Gmina Niegosławice jest zaliczona do gmin leżących na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) - źródło: ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji EFOiGR Dz. U. Nr 229 , poz. 2273 oraz z 2004 roku Nr 42 , poz. 386 i Nr 148 , poz. 1551). Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 32 - Struktura użytkowania gruntów 1. Bukowica 2. Gościszowice 3. Krzywczyce 4. Mycielin 5. Niegosławice 6. Nowa Jabłona 7. Przecław 8. Rudziny 9. Stara Jabłona 10. Sucha Dolna 11. Zimna Brzeźnica Razem gmina 3 ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % Pozostałe Nieużytki Drogi Tereny zabudowane Wody Lasy i zadrzewienia Pastwiska Łąki Sady Grunty orne Użytki rolne Ogółem UR 2 Powierzchnia ogólna obrębu 1 Jednostka Lp. Obręb Tabela 5 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1088,98 100,00% 426,94 39,21% 364,48 33,47% 1,86 0,17% 33,95 3,12% 26,65 2,45% 624,50 57,35% 3,66 0,34% 12,88 1,18% 18,22 1,67% 1,13 0,10% 1,65 0,15% 1900,92 100,00% 186,29 100,00% 1414,68 100,00% 1327,08 100,00% 1093,66 100,00% 2628,65 100,00% 809,57 100,00% 839,00 100,00% 1278,92 100,00% 1072,99 100,00% 13640,74 100,00% 1529,43 80,46% 118,83 63,77% 1042,74 73,71% 1128,66 85,05% 745,54 68,17% 1209,33 46,01% 627,39 77,50% 544,51 64,90% 836,8 65,43% 569,15 53,08% 8779,32 64,36% 1303,13 68,55% 75,75 40,65% 906,41 64,07% 941,02 70,91% 649,41 59,38% 911,41 34,67% 331,46 40,94% 443,8 52,90% 622,46 48,67% 505,82 47,17% 7055,15 51,72% 8,22 0,43% 0 0,00% 1,09 0,08% 3,63 0,27% 4,71 0,43% 0,58 0,02% 1,64 0,20% 0 0,00% 21,65 1,69% 1,28 0,12% 44,66 0,33% 99,95 5,26% 40,41 21,69% 48,22 3,41% 90,11 6,79% 84,01 7,68% 192,05 7,31% 271,27 33,51% 61,1 7,28% 155,13 12,13% 21,01 1,96% 1097,21 8,04% 118,14 6,21% 2,67 1,43% 87,02 6,15% 93,9 7,08% 7,42 0,68% 105,3 4,01% 23,02 2,84% 39,61 4,72% 37,57 2,94% 41,04 3,83% 582,34 4,27% 225,52 11,86% 52,57 28,21% 285,88 20,21% 84,69 6,38% 271,54 24,83% 261,87 9,96% 122,23 15,10% 244,53 29,15% 384,88 30,09% 444,13 41,42% 3002,34 22,01% 19,82 1,04% 0,57 0,31% 6,43 0,45% 10,35 0,78% 7,89 0,72% 25,87 0,98% 13,34 1,65% 3,38 0,40% 14,56 1,14% 0,92 0,09% 106,79 0,78% 57,21 3,01% 4,92 2,64% 31,82 2,25% 41,55 3,13% 22,56 2,06% 38,52 1,47% 11,24 1,39% 20,81 2,48% 18,66 1,46% 22,92 2,14% 283,09 2,08% 53,04 2,79% 5,69 3,05% 33,21 2,35% 40,28 3,04% 31,4 2,87% 37,4 1,42% 27,33 3,38% 19,4 2,31% 21,77 1,70% 32,69 3,05% 320,43 2,35% 5,4 0,28% 0,69 0,37% 4,06 0,29% 1,94 0,15% 2,01 0,18% 0,59 0,02% 1,78 0,22% 2,37 0,28% 1,6 0,13% 2,25 0,21% 23,82 0,21% 10,51 0,55% 3,07 1,65% 10,55 0,75% 19,61 1,48% 12,71 1,16% 1055,07 40,14% 6,26 0,77% 4 0,48% 0,65 0,05% 0,25 0,02% 1124,33 8,24% źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ewidencji gruntów i budynków dane z grudnia 2004r Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 33 - Zimna Brzeźnica Bukowica Mycielin Stara Jabłona Nowa Jabłona Gościszowice Niegosławice Przecław Sucha Dolna Rudziny Krzywczyce Legenda Udział % w powierzchni całkowitej obrębu poniżej 40 % od 40 % do 60 % od 60,1 % do 80 % powyżej 80 % Rys. 5 Udział użytków rolnych w powierzchni obrębu Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 34 - 60,00% 50,00% Grunty orne Sady 40,00% Łąki Pastwiska Lasy i zadrzewienia 30,00% Wody Tereny zabudowane Drogi Nieużytki 20,00% Pozostałe 10,00% 0,00% Struktura użytkowania gruntów w gminie Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 35 - 3.2. Władanie gruntami 3.2.1. Struktura władania gruntami ogółem W gminie Niegosławice podział gruntów według własności wygląda następująco: sektor publiczny to 55,3% (7 545,65 ha) ogólnej powierzchni , natomiast na sektor prywatny przypada 44,7% (5 627,12 ha) gruntów. Spośród jednostek sektora publicznego największy udział w powierzchni gminy zajmują grunty Agencji Nieruchomości Rolnych i Lasy Państwowe (po ok. 21%). Strukturę władania gruntami ogółem w gminie i w poszczególnych obrębach przedstawiono w tabeli. Analizę przeprowadzono w dwóch sektorach władania: publicznym i prywatnym. Sektor publiczny obejmuje grunty Skarbu Państwa, w tym wchodzące w skład Agencji Nieruchomości Rolnych i znajdujące się w zarządzie lub posiadaniu Państwowego Gospodarstwa Leśnego, grunty gminne tworzące zasób gruntów komunalnych oraz pozostałe grunty Skarbu Państwa i komunalne. W skład sektora prywatnego zaliczono grunty osób fizycznych, w tym wchodzące w skład gospodarstw rolnych, grunty spółdzielni oraz grunty wspólnot gruntowych, kościołów i związków wyznaniowych . Udział Poszczególnych właścicieli we władaniu powierzchnią gminy Niegosławice przedstawia się następująco : ► Zasób Agencji Nieruchomości Rolnych - 21,3% ► Państwowe Gospodarstwo Leśne - 21,6% ► własność komunalna - 2,2% ► pozostałe publiczne - 10,2% ► gospodarstwa rolne - 41,3% ► pozostałe prywatne - 2,5% ► spółdzielnie - 0,02% ► pozostałe - 0,7% Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 36 - Struktura władania gruntami w gminie ogółem tabela 6 Sektor publiczny (udział w powierzchni obrębu) Jr 1 Pow. ogólna gminy 2 razem ANR Własność komunalna PGL pozostałe Sektor spółdzielczy (udział w pow. obrębu) Sektor prywatny (udział w pow. obrębu) razem Grunty pozostałe Gospodarstwa (udział w pow. obrębu) rolne ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 124 0,9% gmina Niegosławice 13 640,74 7 546 55,3% 2 902 21,3% 2 947 21,6% 304 2,2% 1 393 10,2% 3 0,02% 5 969 43,8% 5 627 41,3% źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ewidencji gruntów i budynków z grudnia 2004r Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 37 - 50,0% 45,0% 40,0% 35,0% ANR 30,0% PGL Własność komunalna 25,0% Inne publiczne Sektor spółdzielczy Sektor prywatny 20,0% Grunty pozostałe 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Struktura władania gruntami w gminie Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 38 - Struktura władania gruntami z podziałem na obręby Tabela 7 Sektor publiczny (udział w powierzchni obrębu) gmina 1 Pow. ogólna 2 razem ANR Własność komunalna PGL pozostałe Sektor spółdzielc zy (udział w pow. obrębu) Sektor prywatny (udział w pow. obrębu) Gospodarstwa rolne razem Grunty pozostałe (udział w pow. obrębu) ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Bukowica 1 088,98 825,44 75,8 178,06 16,4 634,82 58,3 0,00 0,0 12,56 1,2 0,00 0,0 213,46 19,6 33,69 3,1 Gościszowice 1 900,92 452,41 23,8 193,23 10,2 182,14 9,6 54,89 2,9 22,15 1,2 0,00 0,0 1 436,77 75,6 1 396,58 73,5 11,74 0,6 186,29 97,98 52,6 33,78 18,1 55,81 30,0 5,74 3,1 2,65 1,4 0,00 0,0 86,22 46,3 41,38 22,2 2,09 1,1 Mycielin 1 414,68 514,99 36,4 225,88 16,0 237,53 16,8 32,95 2,3 18,63 1,3 0,00 0,0 891,95 63,0 858,90 60,7 7,75 0,5 Niegosławice 1 327,08 455,66 34,3 296,57 22,3 62,25 4,7 30,86 2,3 65,97 5,0 0,65 0,0 867,10 65,3 806,67 60,8 3,67 0,3 Nowa Jabłona 1 093,66 752,40 68,8 367,73 33,6 329,00 30,1 40,85 3,7 14,82 1,4 0,00 0,0 338,50 31,0 294,06 26,9 2,76 0,3 2 628,65 1 998,67 76,0 626,43 23,8 252,83 9,6 47,38 1,8 1 072,02 40,8 0,00 0,0 621,46 23,6 583,90 22,2 8,52 0,3 Krzywczyce Przecław Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice 229,85 21,1 - 39 - cd Tabela 7 Sektor publiczny (udział w powierzchni obrębu) gmina 1 Pow. ogólna 2 razem ANR Własność komunalna PGL pozostałe Sektor spółdzielc zy (udział w pow. obrębu) Sektor prywatny (udział w pow. obrębu) Gospodarstwa rolne razem Grunty pozostałe (udział w pow. obrębu) ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Rudziny 809,57 327,36 40,4 52,69 6,5 110,50 13,6 24,16 3,0 140,00 17,3 0,00 0,0 475,41 58,7 464,44 57,4 6,81 0,8 Stara Jabłona 839,00 620,37 73,9 359,96 42,9 238,35 28,4 17,44 2,1 4,62 0,6 1,88 0,2 211,44 25,2 198,11 23,6 5,31 0,6 Sucha Dolna 1 278,92 783,59 61,3 365,54 28,6 381,90 29,9 22,66 1,8 13,49 1,1 0,00 0,0 488,12 38,2 478,51 37,4 7,21 0,6 Zimna Brzeźnica 1 072,99 716,79 66,8 202,27 18,9 461,49 43,0 27,07 2,5 25,96 2,4 0,00 0,0 322,13 30,0 291,11 27,1 34,07 3,2 razem gmina 13 640,74 7 545,65 55,3 2 902,14 21,3 2 946,62 21,6 304,00 2,2 1 392,89 10,2 2,53 0,0 5 968,95 43,8 5 627,12 41,3 123,60 0,9 źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ewidencji gruntów i budynków z grudnia 2004 Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 40 - Zimna Brzeźnica prywatny prywatny publiczny publiczny Bukowica Mycielin publiczny prywatny Stara Jabłona Nowa Jabłona prywatny publiczny publiczny Gościeszowice prywatny publiczny Przecław prywatny Niegosławice prywatny prywatny prywatny publiczny publiczny publiczny Rudziny Sucha Dolna publiczny Krzywczyce prywatny prywatny publiczny Rys. 6 Struktura władania – sektory prywatny i publiczny Agencja Nieruchomości Rolnych posiada 2 902,14 ha (37,5% powierzchni sektora publicznego). Grunty te mogłyby stanowić potencjalny zapas ziemi, służący poprawie struktury obszarowej gospodarstw rolnych. Jednak ich niska jakość oraz działania ANR preferujące sprzedaż lub dzierżawę dużych areałów ograniczają przepływ ziemi od tego właściciela do gospodarstw rolnych. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 41 - Zimna Brzeźnica Bukowica Mycielin Stara Jabłona Nowa Jabłona Gościszowice Niegosławice Przecław Sucha Dolna Krzywczyce Rudziny Legenda Udział % w powierzchni użytków rolnych obrębu poniżej 10 % od 10 % do 20 % od 20 % do 30 % powyżej 30 % Rys. 7 Użytki rolne w zasobie ANR Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 42 - 3.3. Struktura gospodarstw prywatnych 3.3.1. Struktura obszarowa i ilościowa gospodarstw rolnych. Na terenie gminy Niegosławice znajdują się 719 gospodarstwa rolne. Dane te zebrano na podstawie analizy kart podatkowych i obejmują one zarówno grunty własne rolników jak i dzierżawy. Średni areał gospodarstwa to 11,0 ha, a bez uwzględnienia gospodarstw o powierzchni powyżej 100 ha, wartość ta wynosi odpowiednio 9,65 ha. Najwięcej gospodarstw - 279 znajduje się w przedziale obszarowym od 1 do 2 ha, co daje średnią powierzchnię w tej grupie 1,43 ha, co stanowi tylko 5,1% powierzchni wszystkich gospodarstw. Tak duży ich udział w tym przedziale , świadczy o tendencji rejestrowania nieruchomości powyżej 1 ha jako gospodarstw rolnych, w celu uzyskania korzystniejszych warunków opodatkowania, ubezpieczenia społecznego lub też osiedlania się na tych terenach bez stosownych zmian w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Kolejna pod względem liczebności grupa gospodarstw występuje w przedziale od 5 do 15 ha. Jest ich 155 (21,55%) i średnia ich powierzchnia wynosi 9,35 ha, a udział procentowy w powierzchni ogólnej to 18,3%. Zdecydowanie mniej gospodarstw tworzy grupę obszarową od 15 do 65 ha - tylko 111 (15,4%) ze średnią powierzchnią 29,93 ha. Analiza poszczególnych grup obszarowych przedstawia się następująco: ► od 1 do 2 ha - 272 gospodarstwa o średniej pow. 1,43 ha ► od 2,01 do 5 ha - 154 gospodarstwa o średniej pow. 3,20 ha ► od 5,01 do 15 ha - 155 gospodarstw o średniej pow. 9,35 ha ► od 15,01 do 65 ha - 111 gospodarstw o średniej pow. 29,93 ha ► powyżej 65 ha - 20 gospodarstw o średniej pow. 112,5ha. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 43 - Struktura gospodarstw indywidualnych w grupach obszarowych Tabela 8 Przedziały obszarowe w ha Od 1,00 ha do 2,00 ha od 2,01 ha do 5,00 ha od 5,01 ha do 15,00 ha od 15,01 do 65,00 ha ponad 65,01 ha śr. areał liczba bez gosp. gosp. w pow obrębie 100ha ogólna pow. gosp. w obrębie średni areał gosp. Lp. Obręb 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 24 25 26 27 1 Bukowica 1,44 15 7,0 21,6 3,64 11 12,9 40,1 8,01 12 30,9 96,1 38,25 4 49,2 153,0 - 0 - - 7,40 42 310,8 7,4 2 Gościszowice 1,43 54 4,2 77,2 3,16 29 5,0 91,6 9,14 39 19,4 356,5 29,31 27 43,1 791,5 129,70 4 28,3 518,8 10,18 153 1 835,6 12,0 3 Krzywczyce 1,50 10 15,5 15,0 3,17 5 16,3 15,8 6,49 1 6,7 6,5 29,83 2 61,5 59,7 - 0 - - 5,39 18 97,0 5,4 4 Mycielin 1,39 26 3,6 36,2 3,35 12 4,0 40,2 10,76 19 20,2 204,5 31,34 21 64,9 658,2 75,47 1 7,4 75,5 12,84 79 1 014,5 12,8 5 Nowa Jabłona 1,41 37 10,4 52,1 3,12 26 16,1 81,2 9,18 13 23,7 119,4 31,35 8 49,8 250,8 - 0 - - 5,99 84 503,5 6,0 6 Niegosławice 1,49 47 8,0 69,9 3,02 21 7,2 63,4 9,88 26 29,3 257,0 26,57 12 36,4 318,8 83,49 2 19,1 167,0 8,11 108 876,1 8,1 7 Przecław 1,36 22 2,7 29,9 3,43 13 4,0 44,6 9,31 11 9,1 102,4 31,15 11 30,5 342,6 121,06 5 53,8 605,3 12,58 62 1 124,8 18,1 8 Rudziny 1,45 14 3,3 20,3 2,73 3 1,4 8,2 10,01 4 6,6 40,0 33,13 10 54,7 331,3 102,83 2 34,0 205,7 15,45 33 605,4 18,3 9 Stara Jabłona 1,51 16 3,4 24,1 3,58 6 3,0 21,5 10,35 5 7,2 51,7 25,33 4 14,1 101,3 129,61 4 72,3 518,5 13,51 35 717,1 20,5 10 Sucha Dolna 1,62 9 4,0 14,6 2,92 9 7,3 26,3 9,43 11 28,7 103,8 24,80 6 41,2 148,8 67,70 1 18,7 67,7 10,03 36 361,2 10,0 11 Zimna Brzeźnica 1,35 29 8,4 39,3 3,13 19 12,7 59,4 7,95 14 23,7 111,3 27,75 6 35,5 166,5 92,26 1 19,7 92,3 6,79 69 468,8 6,8 Razem gmina 1,43 279 5,1 400,2 3,20 154 6,2 492,4 9,35 155 18,3 1 449,1 29,93 111 42,0 3 322,5 112,53 20 28,4 2 250,6 9,65 719 7 914,7 11,0 śr.wielk. udział ogółem śr.wielk. udział ogółem śr.wielk. udział liczba liczba liczba gosp.w % w pow. w gosp.w % w pow. w gosp.w %w gosp. gosp. gosp. ha pow. ha ha pow. ha ha pow. ogółem pow. w ha śr.wielk. udział liczba gosp.w %w gosp. ha pow. ogółem pow. w ha śr.wielk. udział liczba gosp.w %w gosp. ha pow. ogółem pow. w ha źródło: opracowanie własne na podstawie danych z kart podatkowych stan na 11.2004 Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 44 - Struktura gospodarstw indywidualnych w grupach wiekowych Tabela 9 Przedziały wiekowe w latach (wiek rolnika) do 25 lat ponad 25 lat do 35 lat ponad 35 lat do 45 lat ponad 45 lat do 55 lat bez liczba gosp. gosp. powyżej w śr.wielk. udział ogółem liczba 100ha obrębie gosp.w % w pow. w gosp. ha pow. ha ponad 55 lat ogólna pow. gosp. w obrębie Lp. Obręb 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 24 25 26 1 Bukowica 7,94 1 2,9 7,9 10,36 4 14,9 41,4 9,06 15 49,0 135,9 2,97 7 7,5 20,8 7,93 9 25,7 71,3 7,77 36 277,4 2 Gościszowice 17,90 7 7,1 125,3 14,55 28 22,9 407,4 16,19 38 34,6 615,2 10,55 42 24,9 443,2 3,72 50 10,5 185,8 10,10 165 1 776,9 3 Krzywczyce - 0 0,0 0,0 1,59 1 1,8 1,6 9,42 3 32,2 28,3 13,17 3 45,1 39,5 2,29 8 20,9 18,3 5,95 15 87,6 4 Mycielin 17,89 4 7,7 71,6 7,74 8 6,7 61,9 23,12 17 42,4 393,0 14,29 22 33,9 314,4 12,37 7 9,3 86,6 14,89 58 927,5 5 Nowa Jabłona 13,75 3 10,1 41,3 8,84 10 21,6 88,4 11,49 11 30,9 126,4 6,32 10 15,4 63,2 5,32 17 22,1 90,4 7,40 51 409,7 6 Niegosławice 9,49 4 5,2 38,0 9,91 14 18,8 138,7 11,53 23 36,0 265,2 8,16 24 26,6 195,9 3,53 28 13,4 98,8 7,62 93 736,6 7 Przecław 32,92 6 22,5 197,5 5,14 10 5,9 51,4 28,72 12 39,3 344,7 12,36 17 23,9 210,1 4,59 16 8,4 73,5 11,23 61 877,2 8 Rudziny 56,71 1 9,6 56,7 62,00 2 21,0 124,0 28,62 9 43,7 257,6 10,84 7 12,9 75,9 6,25 12 12,7 75,0 19,18 31 589,2 9 Stara Jabłona 46,86 2 20,6 93,7 20,84 7 32,0 145,9 22,16 8 38,9 177,3 1,31 4 1,2 5,2 3,02 11 7,3 33,2 11,95 32 455,3 10 Sucha Dolna 19,96 3 18,2 59,9 12,00 8 29,2 96,0 14,19 9 38,9 127,7 3,02 8 7,3 24,1 4,12 5 6,3 20,6 8,50 33 328,4 11 Zimna Brzeźnica 13,44 5 17,4 67,2 15,55 7 28,1 108,8 4,74 14 17,2 66,3 6,29 16 26,0 100,6 2,57 17 11,3 43,7 5,68 59 386,7 Razem gmina 21,09 36 11,1 759,1 12,78 99 18,5 1 265,6 15,96 159 37,0 2 537,6 9,33 160 21,8 1 492,9 4,43 180 11,6 797,3 9,63 634 6 852,5 śr.wielk. udział ogółem śr.wielk. udział liczba liczba gosp.w % w pow. w gosp.w %w gosp. gosp. ha pow. ha ha pow. ogółem pow. w ha śr.wielk. udział liczba gosp.w %w gosp. ha pow. ogółem pow. w ha śr.wielk. udział liczba gosp.w %w gosp. ha pow. ogółem pow. w ha źródło: opracowanie własne na podstawie około 70% danych z kart podatkowych stan na 11.2004 Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 45 - Ilość rolników w poszczególnych przediałach wiekowych z podziałem na obręby 60 50 50 do 25 lat ponad 25 do 35 lat 42 40 ponad 35 do 45 lat 38 ponad 45 do 55 lat ponad 55 lat 30 28 28 23 22 20 24 17 17 17 16 16 14 10 10 8 7 3 0 0 3 8 11 7 4 17 15 14 12 10 12 10 7 6 4 11 9 7 8 8 4 3 1 1 2 9 8 7 5 7 5 4 3 1 Bukowica Zimna Brzeźnica Sucha Dolna Stara Jabłonna Rudziny Przecław Nowa Jabłonna Niegosławice Mycielin Krzywczyce Gościeszowice Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice 2 9 - 46 - od 1 ha do 2 ha 60 Ilość gospodarstw w poszczególnych przedziałach z podziałem na obręby 54 50 od 2,01 ha do 5 ha 47 od 5,01 ha do 15 ha od 15,1 ha do 65 ha 39 40 37 ponad 65 ha 30 29 29 27 26 26 21 26 22 21 19 20 19 16 12 13 12 11 10 9 8 4 5 6 5 1 0 2 1 0 3 2 4 5 11 6 4 12 9 6 4 4 2 1 0 1 0 Bukowica Zimna Brzeźnica Sucha Dolna Stara Jabłonna Rudziny Przecław Nowa Jabłonna Niegosławice Mycielin Krzywczyce Gościeszowice Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice 15 14 11 11 10 10 14 13 - 47 - 3.3.2. Struktura gruntów dzierżawionych przez rolników. Informacje na temat gruntów dzierżawionych uzyskano na podstawie kart podatkowych oraz wykazów z ANR i ALP. Brak jednak danych na temat dzierżawienia gruntów pomiędzy samymi rolnikami. Podczas inwentaryzacji terenowej nie uzyskano pełnej informacji o skali tego zjawiska, ponieważ większość umów dzierżawnych opiera się tylko na ustaleniach słownych. Dlatego w niniejszym opracowaniu zjawisko to nie zostało omówione. Jest to sytuacja dosyć powszechna, gdyż większość rolników nie chce sprzedawać ziemi pomimo tego, że jej sami nie uprawiają. Szczególnie dotyczy to mieszkańców wsi pracujących w innym sektorze niż rolnictwo, ludzi starszych lub tych, którzy kupili ziemię jako lokatę kapitału, czekających na sprzyjający klimat dla rolnictwa. Ogółem w skali gminy dzierżawionych gruntów jest 1685,8 ha, i wszystkie te grunty pozyskuje się od ANR. Powierzchnia gruntów prywatnych w gminie Niegosławice w tabeli sporządzonej według kart podatkowych jest większa gdyż w skład gospodarstw wchodzą dzierżawy. Według danych z ewidencji gruntów , ANR była w posiadaniu 2902 ha , co sugeruje iż w okresie 1 połowy roku 2004 , doszło do wykupu około 263 ha , co zasiliło sektor prywatny. Po uwzględnieniu tych poprawek rozbieżność danych ewidencyjnych i danych z kart podatkowych stanowi mniej niż 1 %. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 48 - II USTALENIA PLANU URZĄDZENIOWO – ROLNEGO 4. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA OBSZARÓW WIEJSKICH 4.1. Wyposażenie rolniczej przestrzeni produkcyjnej w infrastrukturę techniczną 4.1.1. Melioracje podstawowe W administracji Lubuskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze Rejonowy Oddz. w Żaganiu znajdują się następujące cieki melioracji podstawowej : Melioracje wodne podstawowe Tabela 10 Nazwa cieku długość kilometraż 1 km 2 km 3 Szprotawa 7,34 11+331 do 18+670 Szprotawica 8,12 0+000 do 8+124 Graniczny 4,06 1+200 do 5+256 Przecław A 2,45 0+000 do 2+450 Przecław B 6,10 0+000 do 6+098 Przecław C 7,43 0+000 do 7+426 Przecław D 3,40 0+000 do 3+402 Sucha 6,50 0+000 do 6+500 Niegosławice 7,82 0+000 do 7+824 razem 53,22 Wszystkie wymienione cieki są uregulowane źródło : LZMiUW Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 49 - 4.1.2. Melioracje szczegółowe Na terenie gminy sieć drenarska była zakładana w większości przed drugą wojną światową i wymaga w wielu miejscach renowacji i uzupełnienia . Sieć drenarska istnieje i funkcjonuje w środkowej cześci gminy , oraz północno – zachodniej ( obręby : Gościszowie , Niegosławice , Mycielin ) , natomiast obręby takie jak : Przecław , Nowa Jabłona i Zimna Brzeźnica są częściowo wyposażone w tą sieć. W sumie długość rowów melioracyjnych na terenie gminy wynosi 222,8 km . Inwentaryzacja terenowa wykazała , że 54% rowów kwalifikuje się do renowacji i odbudowy . W większości ich brzegi i dno porośnięte są trawami , krzewami a niekiedy młodymi drzewami. Takie rowy w większości nie spełniają swojej funkcji , jaką jest odprowadzenie wody , powodując utrzymywanie się nadmiaru wilgoci w glebie. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 50 - Melioracje wodne szczegółowe Tabela 11 Tabela 10 Obręb powierzchnia użytków rolnych długość rowów rowy do długość rowów melioracyjnych odbudowy i melioracyjnych w dobrym konserwacji ogółem stanie udział rowów do odbudowy do długości wszystkich rowów 1 ha 2 % 3 km 4 km 5 km 6 % 7 Bukowica 426,94 39,2 8,2 11,2 3,0 73,2 1 529,43 80,5 14,5 40,3 25,8 36,0 118,83 63,8 3,8 3,9 0,1 97,4 1 042,74 73,7 8,9 14,2 5,3 62,7 Nowa Jabłona 745,54 68,2 23,1 23,8 0,7 97,1 Niegosławice 1 128,66 85,1 3 23,0 20 13 Przecław 1 209,33 46,0 25,9 53,1 27,2 48,8 Rudziny 627,39 77,5 15,4 22,3 6,9 69,1 Stara Jabłona 544,51 64,9 4,5 9,8 5,3 45,9 Sucha Dolna 836,80 65,4 12,6 17,8 5,2 70,8 Zimna Brzeźnica 569,15 53,1 0,6 3,4 2,8 17,6 120,5 222,8 128,8 54,1 Gościszowice Krzywczyce Mycielin razem gmina 8 779,32 źródło: dane pozyskane na podstawie wywiadu terenowego, oraz informacji UG Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 51 - Zimna Brzeźnica Bukowica Mycielin Stara Jabłona Nowa Jabłona Gościszowice Niegosławice Przecław Sucha Dolna Rudziny Krzywczyce Legenda Udział % rowów do odbudowy do długości wszystkich rowów poniżej 40 % od 40 % do 70 % powyżej 70 % Rys. 8 Długość rowów melioracyjnych wymagających modernizacji Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 52 - WYKAZ ROWÓW DO KONSERWACJI I ODBUDOWY Tabela nr 12 Lp Obręb 1 1 2 Gościszowice rowy do konserwacji i przebudowy długość w km ewidencyjne nr działek 3 4 14,5 719,742,746,960,115/1,116/4,137/10,101,83/2,87/5,88,89,90,91,168/12,75,22, 29,31,150,154,815,829/6,807,829/15/11,796,852,866,867,863,837,889,291, 303,311/14,311/13,335,334,558,488/2,457/13,405,382, 2 Krzywczyce 3,8 88/2,86/2,84/1,82,81,80,79/1,78/1,76,75,74,1/1,6,5,4,3,7,8/2,167,132,168,169, 3 Mycielin 8,9 158/1,49,88,84/1,78,102/5,108,109/7,266,267/1,268,271,272/2,288,302,304, 346,238,310/10,278,310/5,318,310/7,498/4,497/1,496/1,500/8,515,500/7,490/1, 518,486,513,460/1,461,460/2. 4 Niegosławice 3 180/1,271/4,179/1,178/1,177/1,176/3,170,146/2,146/5,192/4, 192/6,191,189/6/5/4,193/1/2,194,195,145,144,143/3,142,141,140,139,138, 5 Nowa Jabłonna 23,1 85, 84, 83, 82, 80/1, 80/3, 79/1, 160, 161, 162, 163, 388/4, 391, 84, 404/2, 415/3, 402, 400/4, 399, 403/2, 411/1L, 395, 397, 417, 418, 419, 420, 421, 426/1, 415/5, 519, 435, 413, 438, 439, 441, 443, 445, 446, 448, 449, 451, 452, 454, 455, 458, 460, 462, 464, 446, 529/3, 481, 485, 486, 487, 488, 489, 490, 492, 493, 494, 496, 497, 499, 501, 502, 503, 508 6 Przecław 25,9 445,712/6,634,640,712/12,666,667,671,675,676,707/1,108,107,106,702/3, 701/12,330,331,332,333,334,336,338,340,342,344,346,631,578,690/1,576,575, 688,597,574,195,193/5,156/2,155,156/1,58,59,60/1/4,51/3,563,559,697, 2,3/1,6/1,7/1,10/1,11/1,14/1,16/1,17/1,130/1,131, Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 53 - cd Tabela 12 Lp Obręb 1 7 2 Rudziny rowy do konserwacji i przebudowy długość w km ewidencyjne nr działek 3 4 15,4 431/2, 425, 423/1, 423/2, 422/4, 421/2, 418, 417/1, 415, 414/1, 413/1, 405, 406, 407, 916/1, 461, 324, 293/2, 32, 456/3, 16, 4, 456/2 8 Stara Jabłonna 4,5 177, 212, 213, 223, 227, 401/3 9 Sucha Dolna 12,6 267/4,170/1,169,269/4,102,182,180,116,115,117/2,181,90,292/3,258/34, 261/20,258/40,258/24,295,256/5, 10 Zimna Brzeźnica 0,6 226, 329/1, 10/5, 60/1 11 Bukowica 8,2 238/2, 383/2, 242, 243/1, 245, 247, 251, 254/2, 388/2, 250, 256, 390, 394/1, 394/2, 228/5, 228/9, 251/4, 9/3, 11, 13/3, 21, 24, 23, 25, 27, 30, 42, 77/1, 76/6, 77/8, 71/1, 104/3, 89, 79/6, 401, 76/5, 76/6, 73/1, 71/11, 69/1, 65, 60, 59, 18/3, 18/2 Razem: 120,5 źródło: opracowanie własne Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 54 - Zarastające rowy melioracyjne – obręb Przecław Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 55 - Schemat przebiegu rowów melioracyjnych Rys. 9 Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 56 - 4.1.3. Drogi transportu rolnego Sieć drogowa w gminie obejmuje 454 km , będących we władaniu różnych właścicieli . Są to drogi wojewódzkie i powiatowe drogi asfaltowe lub brukowe spełniające rolę głównych osi komunikacyjnych między wsiami . Powiązania komunikacyjne gminy Niegosławice z otaczającymi obszarami zapewniają : - droga krajowa nr 3 - Nowa Sól – Zimna Brzeźnica - Lubin, - drogi wojewódzkie nr : a) 328 - Nowe Miasteczko - Niegosławice - Przemków - drogi powiatowe nr : a) 565 – Szprotawa – Niegosławice – Zimna Brzeźnica b) 562 – Nowa Jabłonna - Gaworzyce c) 231 – Stara Jabłonna - Bukowica d) 566 – Krzywczyce – Gościszowice – do drogi wojewódzkiej nr 328 e) 554 – Mycielin - Długie f) 560 – Dzikowice – do drogi powiatowej nr 554 - drogi gminne. Pozostałe , to drogi transportu rolnego o łącznej długości 379,8 km będące w zarządzie gminy. Nawierzchnia tych dróg w większości jest nieutwardzona , zniszczona. Drogi te posiadają wyboje i dziury , są częściowo zakrzaczone w takim stopniu, że uniemożliwiają przejazd. Na podstawie inwentaryzacji terenowej określono stan dróg transportu rolnego we wsiach i stwierdzono , że długość dróg utrzymanych w dobrym stanie wynosi 74,6 km , natomiast pozostała część – 305,2 km nadaje się do odbudowy i modernizacji, z czego planowane do odbudowy jest 186,2 km, co stanowi w skali gminy 49% wszystkich dróg transportu rolnego. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 57 - Stan dróg w gminie Tabela 13 drogi nie wymagające remontu drogi do odbudowy i modernizacji drogi zaorane 1 km 2 km 3 km 4 Bukowica 2,9 12,5 2,2 Gościeszowice 17,8 32,5 0 Krzywczyce 1,1 5,5 1,2 Mycielin 5,7 20,8 0 Nowa Jabłona 9,4 23 0,3 Niegosławice 6,5 14,8 0 Przecław 8 24,7 0,2 Rudziny 3,3 12,7 2,6 Stara Jabłona 5,2 10,8 0 Sucha Dolna 7,3 13,7 0,5 Zimna Brzeźnica 7,4 15,2 0 razem gmina 74,6 186,2 7 Obręb źródło: dane pozyskane na podstawie wywiadu terenowego Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 58 - Długość dróg transportu rolnego do odbudowy i modernizacji Tabela 14 Obręb ogółem drogi do odbudowy i modernizacji udział procentowy 1 km 2 km 3 % 4 Bukowica 24,3 12,5 51,4 Gościeszowice 66,9 32,5 48,6 Krzywczyce 6,5 5,5 84,6 Mycielin 46,1 20,8 45,1 Nowa Jabłona 45,3 23 50,8 Niegosławice 35,7 14,8 41,5 Przecław 52,5 24,7 47 Rudziny 31,1 12,7 40,8 Stara Jabłona 22,1 10,8 48,9 Sucha Dolna 22,1 13,7 62 Zimna Brzeźnica 27,2 15,2 55,9 razem gmina 379,8 186,2 49 źródło: dane pozyskane na podstawie wywiadu terenowego Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 59 - Zimna Brzeźnica Bukowica Mycielin Stara Jabłona Nowa Jabłona Gościszowice Niegosławice Sucha Dolna Krzywczyce Przecław Rudziny Legenda poniżej 50% od 50% do 60% powyżej 60% Rys. 10 Długość dróg transportu rolnego do odbudowy i modernizacji Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 60 - Drogi do odbudowy i modernizacji – schemat przebiegu Rys 11 Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 61 - WYKAZ DRÓG TRANSPORTU ROLNEGO DO ODBUDOWY I MODERNIZACJI Tabela 15 Lp Obręb 1 1 2 Gościszowice drogi do odbudowy i modernizacji długość w km ewidencyjne nr działek 3 4 32,5 702,709,122,119,112,85,81,61,41,30,23,71,21,74,164,190,170,168/16,191,211, 767,819,818,829/4,829/7,803,871,902,913,941,901,927,871,945,494,505,586, 585,544,482,468,353,384,354,276,635,634,687, 2 Krzywczyce 5,5 107/1,108,107/1,107/2,109,106,110,174,111,112,172. 3 Mycielin 20,8 424,99,97,25,48,104,78,125/16,146,209,149/2,454,488,370,494,503,373,371,362, 343,385,320,313,308,307,303,299,297,257,289,228, 4 Niegosławice 14,8 914/1,1/8,104,103,667,928,1/13,1/5,106,114,666,661,660,524,659/1,663,665, 113,114,112,201,199,299,300,202,301,417,491,492/1,419 5 Nowa Jabłonna 23 96, 24, 19, 5, 129, 347, 348, 392, 414, 436, 446, 479, 369, 366, 202, 368, 328, 299, 262, 232/3, 128 6 Przecław 24,7 712/12,633,712/6,720,724,674,583,668,668/1,701/3,701/13,621,566,592, 577/1,588/1,589/1,590/1,591,558,587/2,584, 7 Rudziny 12,7 438, 361, 360, 381, 387, 388, 439, 271, 280, 244, 240/4, 227/1, 172, 164, 150, 101, 100, 75, 121/2 Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 62 - cd Tabela 15 Lp Obręb 1 8 2 Stara Jabłonna długość w km ewidencyjne nr działek 3 4 10,8 198, 188/1, 124/2, 204, 205, 171, 187/1, 178, 175, 168, 167/1, 162/1, 196/1, 236, 216, 165/4, 232, 166/3 9 Sucha Dolna 13,7 103,105,184,185,186,248,268,246,178,290,292/3,258/29/38/22,257,297, 296, 10 Zimna Brzeźnica 15,2 255, 227, 281, 234, 241, 265, 180, 181, 186, 185, 199, 198, 197, 179, 190, 363, 195, 119/4, 188, 287 11 Bukowica 12,5 262/4, 356/5, 354/5, 31, 54, 58, 227, 219, 187/1, 87/2, 79/5, 90, 180, 387/1, 179, 209, 172, 210/3, 396/1, 133, 111, 105, 210/1, 240 Razem: 186,2 źródło: opracowanie własne Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 63 - 4.1.4. Zalesienia gruntów Od 14 lutego 2003r obowiązuje Ustawa o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia (Dziennik Ustaw nr 46 poz 392) przewidująca pomoc państwa dla osób, które zalesiają swoje grunty. Kryteria kwalifikacji gleb podlegających zalesieniu w myśl tej ustawy zakładają, że przedmiotowe grunty winny spełniać co najmniej jeden z poniższych warunków: - jest gruntem V lub VI klasy bonitacyjnej - jest gruntem położonym na stoku o średnim nachyleniu powyżej 15%, - jest gruntem zdegradowanym w rozumieniu ustawy z dnia 3 lutego 1995r o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Pomoc państwa w realizacji tego programu (po uzyskaniu stosownej decyzji Starosty i sporządzeniu właściwego planu zalesienia) polega na dostarczeniu przez Nadleśnictwo właścicielowi gruntu odpowiedniej ilości sadzonek drzew według ustalonego wcześniej składu gatunkowego. Koszty sadzonek oraz sporządzenia planu dolesienia będą finansowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Po wykonaniu nasadzeń właścicielowi przysługuje stały miesięczny ekwiwalent pieniężny za prowadzenie systematycznych prac i zabiegów pielęgnacyjnych, w następującej wysokości: - 150 zł za 1 ha gruntu - przy obszarze zalesienia od 0,4 ha do 10 ha, - 50 zł za każdy zalesiony hektar powyżej 10 ha - przy obszarze zalesienia do 20 ha, - 25 zł za każdy zalesiony hektar powyżej 20 ha - przy obszarze zalesienia do 30 ha. Ekwiwalent będzie podwyższony o 50%, jeżeli równocześnie z przeznaczeniem gruntu do zalesienia następuje likwidacja własnego gospodarstwa rolnego. Właściciel będzie otrzymywał środki pieniężne do czasu nabycia praw emerytalnych lub rentowych, nie długiej jednak niż przez okres 20 lat. Do zalesienia wytypowano również grunty spełniające poniższe kryteria: - przyległość do istniejących lasów umożliwiająca domknięcie i skrócenie granicy lasu - położenie w enklawie śródleśnej - wieloletnie odłogowanie - istniejący nalot samosiewu drzew i krzewów - lekka podmokłość gruntu trwale obniżająca jego produkcyjność. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 64 - Wykaz powierzchni do zalesienia w gminie z podziałem na obręby Tabela 16 Lp. Obręb Proponowana Aktualna powierzchnia powierzchnia gruntów do zalesienia ha ha Klasoużytki R VI R IVb 52,56 42,12 6,32 4,12 1900,92 61,92 Krzywczyce 186,33 4 Mycielin 5 Ps IV Ł IV 28,7 20,95 0,52 4,93 1,73 0,7 0,32 4,07 68,32 2,38 42,79 22,67 0,48 1414,68 5,49 1,6 Niegosławice 1327,08 2,52 0,83 6 Nowa Jabłona 1093,66 278,1 76,41 160,9 1,64 7 Przecław 2628,65 74,19 4,31 27,38 2,03 40,47 8 Rudziny 809,57 45,17 28,1 9 Stara Jabłona 839 46,9 11,39 41,69 3,99 10 Sucha Dolna 1278,92 115,87 69,04 32,06 2,46 30,65 0,54 11 Zimna Brzeźnica 1072,32 31,74 10,35 14,52 3,46 13640,11 782,78 275,2 357,5 22,48 107,1 5,38 2,64 23,82 14,51 2 3 4 1 Bukowica 1088,98 2 Gościeszowice 3 razem RV ŁV Ps V Lz 1 0,11 0,09 3,69 1,69 9,24 4,15 2,85 1,84 0,62 17,75 10,13 3,68 1,84 0,27 0,71 0,52 0,52 2,06 0,31 źródło : opracowanie własne Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 65 - Zimna Brzeźnica Bukowica Mycielin Stara Jabłona Nowa Jabłona Gościszowice Niegosławice Sucha Dolna Krzywczyce Przecław Rudziny Legenda poniżej 10 ha od 10 ha do 50 ha od 50 ha do 100 ha powyżej 100 ha Rys. 12 Powierzchnia projektowanych zalesień Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 66 - 5. POPRAWA PRZESTRZENNEJ ORGANIZACJI GOSPODARSTW 5.1. Scalenia gruntów. Celem scalenia gruntów jest tworzenie korzystniejszych warunków gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie poprzez poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych, lasów i gruntów leśnych, racjonalne ukształtowanie rozłogów gruntów, dostosowanie granic nieruchomości do systemu urządzeń melioracji wodnych, dróg oraz rzeźby terenu. Podczas dokonanej na obszarze gminy inwentaryzacji terenowej stwierdzono potrzebę przeprowadzenia prac scaleniowych na gruntach wsi: ► Gościszowice, którego powierzchnia wynosi 1900,92 ha ► Mycielin , którego powierzchnia wynosi 1414,68 ha ► Nowa Jabłona , którego powierzchnia wynosi 1093,66 ha ► Przecław , którego powierzchnia wynosi 2628,65 ha Obręby te charakteryzują się nadmierną liczbą miedz będących siedliskiem chwastów i szkodliwych gryzoni co wyklucza stosowanie metod nowoczesnej agrotechniki oraz uniemożliwia pełne wykorzystanie potencjału produkcyjnego ziemi. Miejscowości wytypowano na podstawie jednoczesnej analizy następujących wskaźników: - średnia powierzchnia działki w gospodarstwie - średnia liczba działek w gospodarstwie - rozłóg działek (kształt, dostępność komunikacyjna) - istniejący układ dróg transportu rolnego - zainteresowanie rolników powiększaniem gospodarstw W proponowanych wsiach średnia powierzchnia działki w gospodarstwie jest mniejsza o około 20% od średniego wskaźnika dla gminy (2,4 ha). Również niekorzystnie przedstawia się ilość działek w gospodarstwie, przekraczająca średnią wartość dla gminy (3,3 działki). Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 67 - Projekt scalenia gruntów powinien uwzględniać istniejącą infrastrukturę wsi: cieki wodne, drogi dojazdowe do pól przewidziane w niniejszym planie do modernizacji w pierwszej i drugiej kolejności, a także tereny zaproponowane do zalesienia. Pozostałe drogi nie zostały przewidziane do odbudowy, ponieważ w trakcie zmiany kształtu i wielkości działek ulegną likwidacji. Postępowanie scaleniowe może być wszczęte na wniosek ponad 50% właścicieli gospodarstw rolnych, położonych na projektowanym obszarze scalenia, lub na wniosek właścicieli gruntów, których łączny obszar przekracza połowę powierzchni projektowanego obszaru scalenia. Prawidłowa i kompleksowa realizacja prac scaleniowych na obszarze tych wsi w istotnym stopniu przyczyni się do poprawy struktury przestrzennej znajdujących się tu gospodarstw, umożliwiając jednocześnie prowadzenie racjonalnej produkcji rolnej, maksymalnie wykorzystującej potencjał istniejących użytków rolnych. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 68 - Odległości działek od zabudowań gospodarczych (indywidualne gospodarstwa rolne - grunty własne w grupie obszarowej od 5 ha do 50 ha Tabela 17 Lp. 1 Obręb Liczba działek Liczba Średnia liczba (bez działek gospodarstw działek w zabudowanych, ogółem gospodarstwie rowów i dróg) odległość działek od siedliska m 2 Bukowica 3 6 4 8 5 1,3 6 450 Gościszowice 42 62 1,5 920 Krzywczyce 8 39 4,9 700 Mycielin 40 68 1,7 800 Nowa Jabłona 11 18 1,6 610 Niegosławice 12 17 1,4 560 Przecław 1 3 3,0 530 Rudziny 7 13 1,8 630 Stara Jabłona 4 4 1,0 440 Sucha Dolna 11 18 1,6 740 Zimna Brzeźnica 11 15 1,4 670 razem gmina 153 265 1,7 577 uwaga : Krzywczyce wszystkie gospodarstwa źródło opracowania własne oraz ewidencja gruntów i bud. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 69 - Potrzeby prac scaleniowych Tabela 18 Obręb powierzchnia użytków rolnych drogi do odbudowy i modernizacji rowy do odbudowy i konserwacji udział aktualna grunty do gruntów liczba zalesieni prywatnych gosp a w pow. rolnych obrębu udział gleb klasy IIIVa do pow gruntów ornych grunty ANR w pow całkowite j obrębu 2. ha 3. % 4. km 5. km 6. ha 7. % 8. szt 9. % 10. ha 11. Bukowica 426,94 39,2 12,5 8,2 52,56 21,1% 34 22,17 178,06 Gościeszowice 1529,43 80,5 32,5 14,5 55,24 70,8% 209 67,75 193,23 Krzywczyce 118,83 63,8 5,5 3,8 68,32 46,3% 8 0,22 33,78 Mycielin 1042,74 73,7 20,8 8,9 5,49 63,0% 113 81,11 225,88 Nowa Jabłona 745,54 68,2 23 23,1 211,54 79,3% 46 14,10 296,57 Niegosławice 1128,66 85,1 14,8 3 2,52 25,5% 143 83,15 367,73 Przecław 1209,33 46,0 24,7 25,9 46,44 23,6% 54 60,76 626,43 Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice średnia średnia pow ilość działki działek w gosp w gosp % 12. 16, 4 10, 2 18, 1 16, 0 27, 1 27, 7 23, 8 zapotrzebowani e rolników na grunty w celu powiększenia gospodarstw ha 13. szt 14. ha 15. 2,32 2,7 brak 2,32 2,9 120 1,05 4,9 15 2,41 3,2 80 1,87 3,4 brak 1,90 3,0 brak 2,80 3,8 250 - 70 - cd Tabela 18 Obręb powierzchnia użytków rolnych drogi do odbudowy i modernizacji rowy do odbudowy i konserwacji udział aktualna grunty do gruntów liczba zalesieni prywatnych gosp a w pow. rolnych obrębu udział gleb klasy IIIVa do pow gruntów ornych grunty ANR w pow całkowite j obrębu średnia średnia pow ilość działki działek w gosp w gosp zapotrzebowani e rolników na grunty w celu powiększenia gospodarstw 2. ha 3. % 4. km 5. km 6. ha 7. % 8. szt 9. % 10. ha 11. % 12. ha 13. szt 14. ha 15. Rudziny 627,39 77,5 12,7 15,4 43,28 58,7% 45 30,37 52,69 6,5 3,27 3,2 10 Stara Jabłona 544,51 64,9 10,8 4,5 46,9 25,2% 32 39,02 359,96 2,11 2,9 brak Sucha Dolna 836,80 65,4 13,7 12,6 115,87 38,2% 39 56,84 365,54 3,79 4,2 60 Zimna Brzeźnica 569,15 53,1 15,2 0,6 69,97 30,0% 56 55,07 202,27 2,61 2,0 100 razem gmina 8779,32 186,2 120,5 718,13 2,41 3,3 635 779 2902,14 42, 9 28, 6 18, 9 źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ewidencji gruntów i budynków z grudnia 2004 roku oraz danych z wywiadu terenowego Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 71 - Zimna Brzeźnica Bukowica Mycielin 1043 ha Stara Jabłona 1529 ha Nowa Jabłona 746 ha Gościszowice 1209 ha Przecław Niegosławice Sucha Dolna Rudziny Krzywczyce Legenda wsie przewidziane do scalenia 50,5 – planowana powierzchnia gruntów do scalenia Rys. 13 Potrzeby prac scaleniowych Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 72 - 5.2. Kształtowanie sieci dróg transportu rolnego W wyniku analizy materiałów zebranych w trakcie przeprowadzonej inwentaryzacji na obszarze gminy, do przebudowy zaprojektowano 186,2 km dróg transportu rolnego, co stanowi 49% ich całkowitej długości . Obecnie drogi te nie spełniają wymaganego standardu, a większa część z nich nawet nie jest utwardzona tłuczniem. Są wyboiste z dołami i obniżeniami, w których stoi woda opadowa. Nie posiadają odwodnienia lub jest ono niesprawne (zasypane, zarośnięte rowy), przez co odpływ nadmiaru wód jest mocno utrudniony. Często ich brzegi są zarośnięte krzewami. Do pewnego stopnia w wyjątkowych wypadkach może to być nawet korzystne, gdyż przydrożne krzewy zatrzymują w zimie nawiewanie śniegu i mogą osłabić ryzyko powstawania zasp śnieżnych. W lecie są ostoją ptactwa i zapobiegają erozji wietrznej pól. Jednak w większości przypadków krzewy i drzewa powodują zmniejszenie światła drogi utrudniając transport, a w miejscach całkowicie zarośniętych z reguły gromadzi się woda. Wskutek zacienienia droga nie obsycha i powstaje maź błotna uniemożliwiająca przejazd. Wtedy pojawiają się tzw. „dzikie objazdy", czyli omijanie takich miejsc skrajem pola uprawnego. Sytuacja taka dość często występuje na drogach transportu rolnego w gminie. W związku z dużymi potrzebami w zakresie przebudowy, dokonano konsultacji z lokalną społecznością, i wytypowano sieć dróg przewidzianych do odbudowy. Są to drogi częściej uczęszczane, przechodzące przez obszary zabudowane wsi oraz łączące sąsiednie obręby. Tworzą one podstawowy szkielet dróg dojazdowych do pól, a ich całkowita długość wynosi 379,8 km. W skali całej gminy największe potrzeby modernizacyjne (ponad 50% całkowitej długości istniejących dróg) występują w obrębach: Bukowica , Krzywczyce , Nowa Jabłona , Sucha Dolna i Zimna Brzeźnica. Najmniej zaplanowanych dróg do modernizacji jest w Rudzinach (41%). Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 73 - 6. STOPIEŃ ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACE URZĄDZENIOWO – ROLNE 6.1. Ustalenie rodzaju i zakresu niezbędnych prac urządzeniowo - rolnych. Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji terenowej, danych uzyskanych z Urzędu Gminy Niegosławice, wybranych opracowań planistycznych, statystycznych i studialnych oraz informacji uzyskanych od przedstawicieli lokalnej społeczności ustalono rodzaj i zakres niezbędnych do wykonania prac i zabiegów urządzeniowo rolnych. Rodzaj proponowanych zabiegów przedstawiono w czterech blokach tematycznych: ► scalenia gruntów, ► poprawa warunków wodnych (melioracje wodne) ► poprawa stanu technicznego dróg transportu rolnego ► zalesienia gruntów jako alternatywna forma zagospodarowania marginalnych użytków rolnych . Wdrażanie ustaleń niniejszego planu urządzeniowo - rolnego poprzez systematyczną realizację nakreślonych zadań, przyczyni się w znaczny sposób do poprawy infrastruktury technicznej związanej bezpośrednio z produkcją rolną. Takie działania umożliwią polepszenie zdolności produkcyjnej gleby, a także pozwolą na szybsze i pełniejsze przystosowanie obszarów wiejskich do nowoczesnych form gospodarowania oraz racjonalnego rozmieszczenia i koncentracji produkcji rolnej, zwłaszcza w kontekście wejścia Polski do struktur Unii Europejskiej. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 74 - 6.1. Ocena rozmiaru potrzeb wykonania zabiegów urządzeniowe rolnych na obszarze gminy. Analiza występujących warunków przyrodniczych i społeczno - gospodarczych, a także zapotrzebowanie na przeprowadzenie niezbędnych zabiegów urządzeniowych, pozwoliła na dokonanie oceny stopnia zapotrzebowania na prace urządzeniowe - rolne dla każdego obrębu gminy Niegosławice. Do oceny tej posłużyły niżej przedstawione kryteria: ► w zakresie organizacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej uwzględniono: - udział użytków rolnych w powierzchni ogólnej obrębu - udział gospodarstw o powierzchni powyżej 15 ha - stopień rozdrobnienia gruntów - wskaźnik waloryzacji gleb ► w zakresie potrzeb wykonania zabiegów urządzeniowo - rolnych uwzględniono: - poprawę struktury obszarowej gospodarstw - scalenia gruntów - poprawę warunków wodnych (melioracje szczegółowe oraz drenowanie gruntów) - przebudowę i modernizację dróg transportu rolnego - zalesienia gruntów Biorąc pod uwagę przyjęte kryteria oraz planowany zakres robót dla każdej wsi określono stopień zapotrzebowania na prace urządzeniowe - rolne, co pozwoliło wydzielić na obszarze gminy poszczególne rejony charakteryzujące to zagadnienie . A. Rejon o wysokim stopniu zapotrzebowania prace urządzeniowe - rolne obejmuje wsie : Gościszowie , Mycielin , Nowa Jabłona i Przecław. Są to miejscowości o dobrych warunkach przyrodniczych i społeczno gospodarczych do produkcji rolnej. Na terenie tych wsi efekty realizacji prac urządzeniowe rolnych będą dla gospodarujących tu rolników najbardziej odczuwalne. B. Rejon o średnim stopniu zapotrzebowania na prace urządzeniowe - rolne obejmuje wsie : Niegosławice , Rudziny i Sucha Dolna. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 75 - C. Rejon o niskim stopniu zapotrzebowania na prace urządzeniowe - rolne obejmuje kilka wsi położonych na obrzeżach gminy. Są to obręby : Bukowica , Krzywczyce , Stara Jabłona i Zimna Brzeźnica. Realizacja kompleksowej przebudowy poszczególnych wsi winna uwzględniać kolejność wynikającą ze stopnia pilności potrzeb w tym zakresie oraz możliwości uzyskania najlepszych rezultatów ekonomicznych. Decyzję taką powinna podjąć Rada Gminy po uwzględnieniu opinii przedstawicieli samorządów i liderów lokalnych społeczności. Podjęcie prac urządzeniowo – rolnych należy koordynować z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Pozwoli to na wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej w sposób najbardziej optymalny, umożliwiając jednocześnie szersze pozyskanie środków z zewnątrz na realizację wyznaczonych celów. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 76 - Zimna Brzeźnica Bukowica Mycielin Stara Jabłona Nowa Jabłona Gościszowice Niegosławice Sucha Dolna Krzywczyce Przecław Rudziny Legenda wysoki średni niski Rys. 14 Stopień zapotrzebowania na prace urządzeniowo - rolne Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 77 - 6.2. Ogólne koszty oraz źródła finansowania realizacji podstawowych prac urządzeniowe - rolnych. Biorąc pod uwagę przeciętne koszty realizacji poszczególnych prac urządzeniowe rolnych oraz ich zakres i rozmiar na obszarze każdej wsi, wykonano kalkulację kosztów dla pełnego wykonania proponowanych zabiegów. W przedstawionej kalkulacji uwzględniono koszty następujących inwestycji: 1) melioracje wodne - modernizacja rowów melioracyjnych 2) modernizacja dróg transportu rolnego 3) zalesienia gruntów - przygotowanie gleby i sadzonek wraz z robocizną - pielęgnacja i poprawki w pierwszym roku po nasadzeniu - pielęgnacja sadzonek przez pierwsze trzy lata 4) scalenia gruntów. Uzupełnieniem założeń finansowych planu urządzeniowo rolnego jest Sektorowy Program Operacyjny (SPO) „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich", który stanowi jeden z elementów realizacji strategii rozwoju społeczno-gospodarczego określonej w Narodowym Planie Rozwoju. Przekształcenia strukturalne w rolnictwie i gospodarce żywnościowej oraz zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, to jedno z najważniejszych zadań, jakie w okresie integracji europejskiej stoją przed Polską. Zasadniczym elementem polityki strukturalnej jest wzmocnienie działań służących niwelowaniu istniejących niekorzystnych dysproporcji w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w odniesieniu do terenów zurbanizowanych. Podstawowymi celami zdefiniowanymi w strategii SPO są: 1. wspieranie zmian i dostosowań w rolnictwie 2. zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, realizowany w ramach trzech priorytetów: - wspieranie zmian i dostosowań w rolnictwie - zrównoważony rozwój obszarów wiejskich - rozwój i dostosowanie do norm WE w przetwórstwie artykułów rolnych. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 78 - Sektorowy Program Operacyjny obejmuje lata 2004 - 2006 i realizowany będzie w oparciu o środki UE, pochodzące z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie Sekcja Orientacji, w połączeniu ze środkami krajowymi (budżetem państwa, środkami samorządów oraz uczestników pomocy) . Wykorzystanie środków SPO dla potrzeb realizacji zadań wyznaczonych w niniejszym planie urządzeniowo-rolnym będzie możliwe w wyszczególnionych niej sferach rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz jej infrastruktury technicznej: Scalenia gruntów - przedmiotem pomocy w zakresie wsparcia są wydatki powstałe podczas postępowania scaleniowo-wymiennego, dążące w kierunku szeroko rozumianego rozwoju wsi oraz poprawy warunków rycia na terenach wiejskich, przy uwzględnieniu tworzenia gospodarstw o wymaganych parametrach powierzchniowych. Budowa lub modernizacja urządzeń melioracji wodnych szczegółowych - dotycząca rowów oraz budowli i urządzeń związanymi z nimi funkcjonalnie oraz zakładanie na wybranych obszarach gminy systemów nawodnień grawitacyjnych lub deszczownianych. Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego - możliwość uzyskania pomocy na etapie prac przygotowawczych w zakresie przygotowania z inicjatywy mieszkańców inwentaryzacji, projektów, ekspertyz, prac studialnych, kosztorysów dla przedsięwzięć budowlanych i harmonogramu realizacji dotyczących ochrony i renowacji zabytkowych obiektów kultury materialnej. Istotnym zadaniem dotyczącym restrukturyzacji i modernizacji sektora żywnościowego i rozwoju obszarów wiejskich w ramach SPO jest ułatwianie stanu młodym rolnikom. Działania w tym zakresie dotyczą ułatwienia założenia lub przejęcia gospodarstw przez młodych rolników (do 40 roku życia) oraz wsparcia modernizacji zakładanych lub przejętych gospodarstw. Zakres pomocy finansowej obejmuje zakup gruntów rolnych i budynków gospodarczych, maszyn i urządzeń, środków produkcji, a także nasion i zwierząt gospodarskich. Kluczowe znaczenie wspomagające realizację ustaleń planu urządzeniowo-rolnego będzie miała reklama i marketing promujące Gminę na zewnątrz w celu pozyskania środków finansowych oraz pomoc organizacyjna i prawna dla rolników. Bezpośrednie aktywne uczestnictwo poszczególnych właścicieli gospodarstw w realizacji ustaleń planu urządzeniowo rolnego będzie sprzyjało tworzeniu lokalnych stowarzyszeń i grup oraz wyłoni miejscowych liderów, którzy swym autorytetem i zaangażowaniem Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 79 - spowodują naturalną samoorganizację i współdziałanie ludności w realizacji ważnych dla nich celów, efektywnie wykorzystując przyznane środki pieniężne. Stopniowe uruchamianie funduszy z różnych źródeł będzie również wymagało merytorycznego przygotowania pracowników Urzędu Gminy, pomocy mieszkańców w przygotowaniu wymaganej i niezbędnej dokumentacji ze strony samorządu gminnego i jednostek pracujących na rzecz rolnictwa, a także unowocześnienia systemu obsługi finansowej. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 80 - Rodzaj i zakres oraz koszty niezbednych zabiegów urządzeniowo - rolnych Tabela 19 zalesienia gruntów Obręb modernizacja rowów modernizacja dróg transportu rolnego (asfalt) przygotowanie gleby i sadzonek , robocizna poprawki w I wszym roku po posadzeniu pielęgnacja przez pierwsze 3 lata koszty razem scalenia gruntów koszty ogółem długośc km koszty tys.zł długość km koszty tys.zł pow ha koszty tys.zł pow ha koszty tys.zł pow ha koszty tys.zł koszty razem tys.zł pow ha koszty tys.zł 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Bukowica 8,20 28,7 12,50 4 000 52,56 → 52,56 → 52,56 → 226,01 Gościszowice 14,50 50,75 32,50 10 400 55,24 → 55,24 → 55,24 → 237,53 Krzywczyce 3,80 13,3 5,50 1 760 68,32 → 68,32 → 68,32 → 293,78 Mycielin 8,90 31,15 20,80 6 656 5,49 → 5,49 → 5,49 → 23,61 1043 1 355,9 8 066,66 Nowa Jabłona 23,10 80,85 23,00 7 360 211,54 → 211,54 → 211,54 → 909,62 745 968,5 9 318,97 Niegosławice 3,00 10,5 14,80 4 736 2,52 → 2,52 → 2,52 → 10,84 Przecław 25,90 90,65 24,70 7 904 46,44 → 46,44 → 46,44 → 199,69 Rudziny 15,40 53,9 12,70 4 064 43,28 → 43,28 → 43,28 → 186,10 4 304,00 Stara Jabłona 4,50 15,75 10,80 3 456 46,90 → 46,90 → 46,90 → 201,67 3 673,42 Sucha Dolna 12,60 44,1 13,70 4 384 115,87 → 115,87 → 115,87 → 498,24 4 926,34 Zimna Brzeźnica 0,60 2,1 15,20 4 864 → 69,97 → 69,97 → 300,87 5 166,97 razem gmina 120,50 421,75 186,20 69,97 59 584 718,13 718,13 718,13 3 087,96 4 254,71 1529 1 987,7 12 675,98 2 067,08 4 757,34 1209 1699 1 571,7 5 883,8 9 766,04 68 977,51 źródło : obliczenia własne Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 81 - ZAŁOŻENIA FINANSOWANIA REALIZACJI PLANU – URZĄDZENIOWO ROLNEGO Tabela 20 Rodzaj zabiegu nr 1 Nazwa 2 nr 3 Nazwa 4 źródła finansowania 5 forma i zakres finansowania 6 renty strukturalne EFGiOR środki własne ARiMR 1 poprawa rolniczej przestrzeni produkcyjnej 1.1 kształtowanie struktury obszarowej gospodarstw kredyty na zakup gruntów dotacje na ułatwienie startu młodym rolnikom EFGiOR ANR TFOGR EFGiOR Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice sprzedaż nieruchomości rolnych na raty dofinansowanie na ochronę, rekultywacje i poprawę jakości gruntów scalenia gruntów jednostki/instytucje realizujące (współpracujące) 7 gospodarstwa rolne MRiRW (SPO) ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy gospodarstwa rolne gospodarstwa rolne MRiRW (SPO) ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy gospodarstwa rolne Starostwo Powiatowe Urząd Gminy MRiRW (SPO) gospodarstwa rolne MRiRW (SPO) ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy - 82 - cd Tabela 20 Rodzaj zabiegu nr 1 Nazwa 2 nr 3 Nazwa 4 1.1 kształtowanie struktury obszarowej gospodarstw źródła finansowania 5 EFGiOR TFOGR SAPARD Budżet Gminy 1 poprawa rolniczej przestrzeni produkcyjnej 1.2 forma i zakres finansowania 6 renty strukturalne dofinansowanie na ochronę, rekultywacje i poprawę jakości gruntów drogi gminne i powiatowe EFGiOR urządzenie dróg transportu rolnego w ramach zagospodarowania poscaleniowego EFGiOR budowa i modernizacja dróg wewnętrznych, w tym dróg dojazdowych do gruntów rolnych i leśnych modernizacja i przebudowa dróg transportu rolnego scalenia gruntów EFGiOR Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice jednostki/instytucje realizujące (współpracujące) 7 gospodarstwa rolne MRiRW (SPO) ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy MRiRW (SPO) ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy gospodarstwa wiejskie gospodarstwa rolne MRiRW (SPO) Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy gospodarstwa rolne MRiRW (SPO) ARiMR - 83 - cd Tabela 20 Rodzaj zabiegu nr 1 Nazwa 2 nr 3 1.2 1 poprawa rolniczej przestrzeni produkcyjnej 1.3 Modernizacja sieci dróg publicznych 1.4 Budowa i modernizacja urządzeń do odprowadzania ścieków 1.5 2 Poprawa stanu produkcji rolnej Nazwa 4 modernizacja i przebudowa dróg transportu rolnego 2.1 Uaktualnienie ewidencji gruntów źródła finansowania 5 forma i zakres finansowania 6 EFGiOR SAPARD BŚ-PAOW PHARE II ARiMR Budżet Starostwa Powiatowego właściciele gruntów środki własne SAPARD Dostosowanie produkcji roślinnej do warunków przyrodniczych ze TFOGR szczególnym uwzględnieniem użytków zielonych i ARiMR warzywnictwa Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice drogi gminne i powiatowe na obszarach wiejskich infrastruktura wiejska budowa i modernizacja lokalnych lub indywidualnych systemów kanalizacyjnych nie włączonych w system sieci kanalizacyjnej dotacje na aktualizacje ewidencji i klasyfikacji gruntów jednostki/instytucje realizujące (współpracujące) 7 Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy Urząd Gminy Urząd Gminy Urząd Gminy gospodarstwa rolne MRiRW (SPO) Urząd Gminy Urząd Gminy właściciele gruntów wsparcie restrukturyzacji przetwórstwa i poprawy marketingu w produkcji warzywnej dofinansowanie na ochronę, rekultywacja i poprawę jakości gruntów rolnych rozpoczęcie, lub zwiększenie produkcji gospodarstwa rolne gospodarstwa rolne gospodarstwa rolne - 84 - cd Tabela 20 Rodzaj zabiegu nr 1 Nazwa 2 nr 3 Nazwa 4 2.2 rozwój produkcji zwierzęcej w tym odbudowa stada bydła źródła finansowania 5 SAPARD ARiMR środki własne SAPARD FFW SAPARD 2 Poprawa stanu produkcji rolnej 2.3 Doskonalenie organizacji rynku i przetwórstwa produktów żywnościowych zgodnie ze standardami i wymogami UE EFGiOR forma i zakres finansowania 6 restrukturyzacja produkcji mleka branżowy program mleczarski modernizacja gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka kredyty inwestycyjne wsparcie restrukturyzacji, przetwórstwa i marketingu owoców i warzyw poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych, oraz dostosowanie produkcji rolnej do standardów UE zakładanie grup producenckich EFGiOR Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice jednostki/instytucje realizujące (współpracujące) 7 gospodarstwa rolne gospodarstwa rolne gospodarstwa rolne gospodarstwa rolne gospodarstwa rolne gospodarstwa rolne skup i przetwórstwo MRiRW (SPO, PROW) Urząd Marszałkowski ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy spodarstwa rolne grupy producentów MRiRW (SPO, PROW) Urząd Marszałkowski ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy - 85 - cd Tabela 20 Rodzaj zabiegu nr 1 Nazwa 2 nr 3 Nazwa 4 źródła finansowania 5 forma i zakres finansowania 6 dotacje dla młodych rolników w inwestycjach dotyczących rolnictwa EFGiOR 2 Poprawa stanu produkcji rolnej 2.4 Restrukturyzacja i inwestycje w gospodarstwach rolnych EFGiOR inwestycje w gospodarstwach rolnych (budowa, lub remont budynków, zakup maszyn, nasion, zwierząt itp.) wsparcie gospodarstw niskotowarowych EFGiOR Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice jednostki/instytucje realizujące (współpracujące) 7 gospodarstwa rolne MRiRW (SPO, PROW) Urząd Marszałkowski ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy gospodarstwa rolne MRiRW (SPO, PROW) Urząd Marszałkowski ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy gospodarstwa rolne MRiRW (SPO, PROW) Urząd Marszałkowski ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy - 86 - cd Tabela 20 Rodzaj zabiegu nr 1 Nazwa 2 nr 3 3.1 3 Kształtowanie i ochrona środowiska przyrodniczego Nazwa 4 Zalesienia gruntów marginalnych, oraz tworzenie systemu zadrzewień śródpolnych i przydrożnych 3.2 Rekultywacja i kształtowanie krajobrazu wiejskiego 3.3 Nawiązanie współpracy z sąsiednimi gminami w celu wykorzystania walorów przyrodniczokrajobrazowych źródła finansowania 5 WFOŚiGW forma i zakres finansowania 6 na podstawie o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia dotacje na wspieranie zalesień Fundusz Leśny gruntów dotacje na wybrane cele EKOFUNDUSZ proekologiczne ochrona, rekultywacja i poprawa TFOGR jakości gruntów rolnych programy rolno-środowiskowe i SAPARD zalesienia gruntów dostosowanie użytkowania gruntów do warunków przyrodniczych, utrzymanie krajobrazu EFGiOR cele proekologiczne, turystyka i rekreacja jednostki/instytucje realizujące (współpracujące) 7 Starostwo Powiatowe gospodarstwa rolne dowolne gospodarstwa rolne gospodarstwa rolne gospodarstwa rolne MRiRW (SPO) ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy Urząd Gminy Budżet Gminy Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 87 - cd Tabela 20 Rodzaj zabiegu nr 1 3 Nazwa 2 Kształtowanie i ochrona środowiska przyrodniczego nr 3 3.4 Nazwa 4 Wyznaczenie ścieżek rowerowych, oraz tras turystycznych i edukacyjnych w miejscach atrakcyjnych na obszarze gminy, a także rozwój związanej z tym bazy turystycznej (parkingi, miejsca biwakowe, punkty gastronomiczne) źródła finansowania 5 EFRWP FFW SAPARD WFOŚiGW EFGiOR ARiMR forma i zakres finansowania 6 przedsięwzięcia inwestycyjne na terenach wiejskich w zakresie agroturystyki inwestycje inwestycje w dziedzinie różnicowania obszarów wiejskich ochrona i kształtowanie środowiska udostępnienie lasu, urządzenie miejsc wypoczynku i rekreacji, modernizacja bazy turystycznej jednostki/instytucje realizujące (współpracujące) 7 Urząd Gminy Urząd Gminy Urząd Gminy Urząd Gminy Nadleśnictwo właściciele lasów MRiRW (SPO) ARiMR działalność agroturystyczna w ramach linii inwestycyjnej zainteresowani mieszkańcy przedsięwzięcia inwestycyjne w obszarach wiejskich w zakresie agroturystyki rozbudowa i adaptacja budynków na cele agroturystyczne, urządzenie miejsc do wypoczynku, zakup sprzętu turystycznego i rekreacyjnego do działalności agroturystycznej zainteresowani mieszkańcy ANR 4 Rozwijanie pozarolniczych źródeł dochodów 4.1 Tworzenie możliwości uzyskania dodatkowych źródeł dochodu przez ludność rolniczą EFRWP EFGiOR Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice gospodarstwa rolne MRiRW (SPO) ARiMR Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe Urząd Gminy - 88 - cd Tabela 20 Rodzaj zabiegu nr 1 Nazwa 2 nr 3 4.1 4 Rozwijanie pozarolniczych źródeł dochodów 4.2 Nazwa 4 Tworzenie możliwości uzyskania dodatkowych źródeł dochodu przez ludność rolniczą Wykorzystanie istniejących budynków po byłych PGR-ach jako bazy do prowadzenia działalności gospodarczej i społecznokulturalnej, oraz modernizacja obiektów i urządzeń służących użyteczności publicznej źródła finansowania 5 forma i zakres finansowania 6 inwestycje w dziedzinie różnicowania obszarów wiejskich jednostki/instytucje realizujące (współpracujące) 7 zainteresowani mieszkańcy SAPARD ARiMR ANR inwestycje służące zagospodarowaniu budynków po PGR-ach sprzedaż nieruchomości rolnych na raty środki własne odnowa wsi, oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego EFGiOR Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice inwestorzy inwestorzy inwestorzy MRiRW(SPO) ARiMR Starostwo Powiatowe Urząd gminy - 89 - 7. Wnioski i ważniejsze ustalenia planu urządzeniowo - rolnego 1. Rzeźba terenu gminy jest w niewielkim stopniu zróżnicowana , przechodzi od obniżeń w części południowo – zachodniej do niewielkich kulminacji morenowych w okolicach Bukowicy i Zimnej Brzeźnicy (Wzgórza Dałkowskie). W tym kontekście warunki dla rolnictwa są korzystne. 2. Klimat łagodny z wyraźnie zaznaczonym wpływem mas oceanicznych. Średnia temperatura roku wynosi 8,4o C, a okresu wegetacyjnego – 14,6o C. Okres wegetacyjny roślin jest bardzo długi i trwa od 220 do 227 dni. Jego początek przypada na okres pomiędzy 26 i 31 marca. W całej gminie występuje niedostatek opadów atmosferycznych. Średnia poniżej 600 mm jest mniejsza niż dla całej Polski. Na obszarze gminy często występują posuchy. 3. Warunki glebowe, mimo dużego zróżnicowania i mozaikowatości należy uznać za średnie. W powierzchni gruntów ornych gminy dominują gleby średnie i średniosłabe (klasy IVa i IVb) stanowią 36% ogólnej powierzchni tych gruntów .Mniej jest gleb najlepszych i dobrych - klasy bonitacyjne II, IIIa, IIIb - prawie 30%. Największe powierzchnie dobrych gleb występują w środkowo-zachodniej części gminy w obrębach: Mycielin , Gościszowice i Niegosławice. 4. Wskaźnik lesistości, 22% jest nieco mniejszy niż średnia dla Polski. 5.Na terenie gminy znajdują się obszary, które ze względu na swoje walory przyrodnicze i krajoznawcze są prawnie chronione : obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 – obręb Przecław 6. Ludność wiejską cechuje dominacja osób z wykształceniem zawodowym i podstawowym. Jest to zjawisko bardzo niekorzystne, gdyż w świetle zmian czekających wieś, ta grupa ludzi ma mniejsze szanse przystosowania się do nowych warunków społeczno - gospodarczych. 7. Najważniejszymi do rozwiązania problemami mieszkańców wsi są obecnie: podniesienie ogólnego poziomu wykształcenia - tworzenie nowych miejsc pracy w otoczeniu rolnictwa - w tym w sferze wypoczynku i rekreacji. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 90 - 8. Wskaźnik powierzchni użytków rolnych w gminie wynosi 64,36% i przewyższa średnią dla kraju oraz woj. lubuskiego. Tereny o zdecydowanej przewadze użytków rolnych od 70% do 90%, występują w obrębach Gościszowie , Niegosławice , Mycielin i Rudziny. 9. Mały udział sadów na całym obszarze gminy spowodowany jest niską opłacalnością produkcji, wynikającej z wysokich kosztów założenia sadu i całego cyklu produkcyjnego oraz niską ceną zbytu towarów. 10. Większość gruntów należy do sektora publicznego – 55,3% powierzchni. Są to tereny po byłych kombinatach rolnych, obecnie pod zarządem Agencji Nieruchomości Rolnych i Administracji Lasów Państwowych. 11. W sektorze prywatnym dominują grunty gospodarstw indywidualnych – 41,3% powierzchni gminy. Najliczniej występują w Gościszowicach i Niegosławicach , gdzie zajmują od 60% do 80% powierzchni. , Mycielinie 12. Średnia powierzchnia indywidualnego gospodarstwa rolnego w gminie (grunty własne i dzierżawione) wynosi 11 ha i jest ona większa od średniej krajowej. Ogółem w skali gminy dzierżawionych gruntów jest 1685,8 ha, i wszystkie te grunty pozyskuje się od ANR. 13. Stan rowów melioracyjnych w większości wsi jest zły. Są one zarośnięte i zamulone, co w znacznym stopniu utrudnia spełnianie funkcji regulacji stosunków wodnych w rozłogach. Sieć drenarska (w większości poniemiecka) wymaga lokalnie pilnej renowacji lub odbudowy. 14. Duża część dróg transportu rolnego (około 49%) znajduje się w złym stanie technicznym. Wymagają pilnej odbudowy i ulepszenia nawierzchni - dotyczy to całego obszaru gminy. 15. Proponowany rozwój funkcji turystycznej i rekreacyjnej w regionie oraz tworzenie sprzyjającego klimatu dla działań z zakresu ekologii i ochrony przyrody można osiągnąć przez: - wytyczenie ścieżek rowerowych w oparciu o sieć dróg lokalnych , łączących miejsca atrakcyjne przyrodniczo i krajobrazowo, - upowszechnienie informacji o miejscach i obiektach atrakcyjnych turystycznie. 16. Poprawę struktury obszarowej gospodarstw można osiągnąć poprzez stymulację i wspieranie następujących działań : Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 91 - - stworzenie warunków ekonomicznych sprzyjających powstawaniu innych niż rolnicze źródeł dochodu dla małych , nierentownych gospodarstw odchodzących od pracy w rolnictwie. - korzystanie przez rolników z systemu rent strukturalnych - pozyskanie gruntów na powiększenie gospodarstw z zasobu ANR - prowadzenie prac urządzeniowo-rolnych 17. Przebudowy lub modernizacji wymaga w sumie 186,2 km dróg transportu rolnego. Poprawi to znacznie dostępność do rozłogu pól i ułatwi komunikację między jednostkami osadniczymi. W trakcie przebudowy dróg w miarę potrzeb należy uzupełniać istniejące i zakładać nowe ciągi zadrzewień przydrożnych , odpowiednio dobranym składem gatunkowym drzew. 18. W celu ochrony najlepszych obszarów produkcji rolnej , należy zachować grunty o najwyższej klasie bonitacji w dotychczasowym użytkowaniu. Postulat ten powinien mieć odzwierciedlenie w planie zagospodarowania przestrzennego. 19. Realizacja ustaleń planu urządzeniowo – rolnego będzie wymagała pozyskiwania środków finansowania z budżetu państwa i celowych funduszy pomocowych. 20. Do zalesienia wytypowano obszary we wszystkich obrębach o łącznej powierzchni 782,78 ha. Przyczyni się to do uporządkowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej , zagospodarowania ziemi słabej i nie użytkowanej. Polepszy się ustawowy system dopłat do zalesień. Plan urządzeniowo – rolny gminy Niegosławice - 92 -