Odpowiedzialność dyscyplinarna

Odpowiedzialność dyscyplinarna
nauczycieli
Janusz Szklarczyk
Rzecznik Dyscyplinarny dla Nauczycieli
przy Wojewodzie Małopolskim
Podstawy prawne
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta
Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674
z późniejszymi zmianami)
Rozdział 10 Odpowiedzialność dyscyplinarna
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 22 stycznia 1998 r. w sprawie komisji
dyscyplinarnych dla nauczycieli i trybu
postępowania dyscyplinarnego (Dz. U. Nr 15,
poz. 64)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy
(Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późniejszymi
zmianami)
Przedmiot odpowiedzialności dyscyplinarnej
Popełnienie czynu stanowiącego uchybienie:
 godności zawodu nauczyciela lub
 obowiązkom, o których mowa w art. 6 Karty
Nauczyciela
[art. 75 ust. 1 Karty Nauczyciela;
§ 1 Rozporządzenia MEN z dnia 22 stycznia 1998r.
w sprawie komisji dyscyplinarnych …]

przeciwko porządkowi pracy, w rozumieniu art.
108 Kodeksu pracy
[art. 75 ust. 2 Karty Nauczyciela]
Uchybienia przeciwko porządkowi pracy
Zgodnie z Kodeksem pracy pracownik jest
zobowiązany do przestrzegania:
 ustalonej organizacji i porządku w procesie
pracy,
 przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
 przepisów przeciwpożarowych,
 przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i
obecności w pracy oraz usprawiedliwiania
nieobecności w pracy,
 nie opuszczania pracy bez usprawiedliwienia,
 stawiania się do pracy w stanie trzeźwości oraz
zakazu spożywania alkoholu w czasie pracy.
Przedmiot odpowiedzialności dyscyplinarnej
Ustalony porządek pracy może być określony
przez:
 regulamin pracy,
 regulaminy wewnętrzne,
 statut,
 rozporządzenia,
 zarządzenia kierownika jednostki.
Kary za uchybienia przeciwko porządkowi pracy
Za uchybienie przeciwko porządkowi pracy
kierownik zakładu pracy (dyrektor szkoły lub
placówki) stosuje kary porządkowe przewidziane
w art. 108 Kodeksu pracy, tj. kara upomnienia lub
kara nagany oraz karę pieniężną.
Kary stosuje się za konkretne naruszenie przez
pracownika ustalonego porządku pracy, po
wysłuchaniu pracownika.
Uchybienia przeciwko obowiązkom nauczyciela
oraz godności zawodu
Art. 6
Nauczyciel obowiązany jest:
1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem
oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawcza i
opiekuńczą w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa
uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę;
2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju;
3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego;
4) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny,
w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;
5) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich
zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych
narodów, ras i światopoglądów.
Formułowanie zarzutu
Treść art. 6 Karty Nauczyciela ma charakter ogólny,
a zarzut dotyczący uchybienia obowiązkom należy
skonkretyzować określając sam zarzut, miejsce
zdarzenia, naruszenie przepisu prawnego, okoliczności
zdarzenia.
Konkretyzacja znajduje swoje podstawy w zadaniach
i obowiązkach nauczyciela określonych w przepisach
np. Konwencji o Prawach Dziecka, ustawach,
rozporządzeniach, statucie szkoły lub placówki.
Formułowanie zarzutu
Szczególną przesłanką jest art. 4 ustawy z dnia 7
września 1991 r. o systemie oświaty
Art. 4
„Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych,
wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek
kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie,
postawę moralną i obywatelską z poszanowaniem
godności osobistej ucznia”
Formułowanie zarzutu
Przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego ma na celu
uwiarygodnienie zarzutu czy też zarzutów bądź
stwierdzenie, iż zarzut nie został potwierdzony.
Rzetelność przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego
jest podstawą do zgromadzenia dowodów, które pozwolą na
podjęcie działań dyscyplinujących, w wyniku których:
nauczyciel
może być ukarany karą porządkową lub
może
zostać skierowany wniosek o wszczęcie
postępowania dyscyplinarnego
albo odstąpienie od stosowania kar lub składania wniosku o
postępowanie dyscyplinarne.
Dowody z postępowania wyjaśniającego
Dowodami mogą być:
 wypisy z dokumentacji szkolnej (protokoły z
zebrań rady, notatki służbowe, pisma, świadectwa,
dzienniki lekcyjne, skargi, ...),
 ankiety i wywiady, w tym z uczniami,
 protokoły przesłuchań świadków,
 pisma urzędowe,
 nagrania z monitoringu, zdjęcia, filmy,
 nagrania,
 szkice z miejsc zdarzenia,
 oświadczenia,
Dowody z postępowania wyjaśniającego
Dowody szczególne:
 wyroki sądowe,
 zawiadomienia prokuratorskie,
 wyciągi bankowe,
 pierwsze zeznania świadków,
 wyjaśnienia obwinionego nauczyciela.
Świadkowie zdarzenia
Świadkami w sprawie mogą być osoby, które
uczestniczyły w zdarzeniu, widziały zdarzenie, są
osobami poszkodowanymi. Szczególnymi świadkami są
uczniowie.
Z uczniami niepełnoletnimi prowadzone są rozmowy w
obecności rodziców lub pedagoga szkolnego albo
wychowawcy. Z rozmowy z uczniem sporządzana jest
notatka. Uczeń może także składać wyjaśnienia na
piśmie.
Świadkami nie powinny być osoby, które znają sprawę
„z opowiadania”, które nie były przy zdarzeniu.
Wniosek o wszczęcie postępowania
dyscyplinarnego
Wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego może
być złożony przez:
 dyrektora szkoły lub placówki w stosunku do
nauczyciela,
 organ prowadzący w stosunku do dyrektora szkoły lub
placówki
albo wynikać np. z:
 przekazanego wyroku sądowego, informacji o
postępowaniu prokuratorskim, ustaleń z badania
skargi.
Wniosek o wszczęcie postępowania
dyscyplinarnego
Pisemny wniosek o wszczęcie postępowania
dyscyplinarnego powinien zawierać konkretny zarzut,
a także dowody uzasadniające zarzut uchybienia
obowiązkom nauczyciela lub godności zawodu
nauczyciela.
Do wniosku powinny być dołączone dokumenty
potwierdzające zarzut (dowody). Dokumenty te
powstały w wyniku czynności wyjaśniających podjętych
przez dyrektora lub organ prowadzący.
Dowodami są zwłaszcza wyroki sądowe za przestępstwa
karne, w tym przestępstwa popełniane umyślnie oraz
pisma o wszczętych lub prowadzonych postępowaniach
wyjaśniających przez prokuraturę albo Policję.
Wniosek o wszczęcie postępowania
dyscyplinarnego
Z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego
dyrektor szkoły lub placówki występuje do
Małopolskiego Kuratora Oświaty. Kurator podejmuje
decyzję o:
 wszczęciu postępowania wyjaśniającego lub
 odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego.
Nauczyciel może być zawieszony w pełnieniu obowiązków
nauczyciela, przeciwko któremu wszczęto postępowanie
karne lub złożony został wniosek o wszczęcie
postępowania dyscyplinarnego.
Decyzję o zawieszeniu w pełnieniu obowiązków
przekazuje się do Komisji Dyscyplinarnej. Od decyzji
o zawieszeniu w pełnieniu obowiązków przysługuje
odwołanie do Komisji Dyscyplinarnej.
Kary za uchybienia obowiązkom nauczyciela
oraz godności zawodu
Zastosowanie wobec nauczyciela kary porządkowej
przewidzianej Kodeksem pracy wyklucza
możliwość wszczęcia postępowania
dyscyplinarnego.
[Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia z dnia
22 stycznia 1998 r. w sprawie komisji dyscyplinarnych dla
nauczycieli i trybu postępowania dyscyplinarnego (Dz. U. Nr 15,
poz. 64)
4. 1. Nie wszczyna się postępowania dyscyplinarnego, a wszczęte
umarza, gdy:
1) ….;
2) ….;
3) za popełnione przewinienie nauczyciel został ukarany karą
porządkową zgodnie z art. 108 Kodeksu pracy,
4) ….;]
Kary za uchybienia obowiązkom nauczyciela
oraz godności zawodu
W przypadku spraw sądowych lub postępowań
prokuratorskich postępowanie dyscyplinarne
może być prowadzone równolegle lub może być
zawieszone do czasu ich zakończenia.
Niezależnie od wyroku sądowego, z wyjątkiem
uniewinnienia, nauczyciel może ponieść także
konsekwencje dyscyplinarne.
Za przestępstwo popełnione umyślne (wyrok sądowy
z Kodeksu karnego) z nauczycielem wygasa z
mocy prawa stosunek pracy [art. 26 ust. 1 pkt 3
Karty Nauczyciela].