Kostrzyn - Szkoła Podstawowa im. Ewarysta Estkowskiego w
Transkrypt
Kostrzyn - Szkoła Podstawowa im. Ewarysta Estkowskiego w
Kostrzyn nasze miasto i gmina HERB KOSTRZYNA Dwa ukośnie skrzyżowane miecze. Między nimi znajdują się z prawej i lewej strony dwa półksiężyce zwrócone rogami do siebie. U dołu i góry znajdują się dwie gwiazdy o sześciu ramionach. Rękojeści mieczy i półksiężyce są barwy żółtej. Herb został zatwierdzony Uchwałą Rady Miejskiej Gminy Kostrzyn w dniu 23 grudnia 2003 roku Miecze oznaczają gotowość do obrony i walki, gwiazdy szczęście i pomyślność w wymiarze duchowym, a księżyce pomyślność materialną. Brama Cechowa W 1477r. było tutaj siedem cechów, które jednocześnie pełniły rolę bractw kościelnych. Do dziś zachowały się statuty cechów: szewskiego, rzeźnickiego, krawieckiego, kuśnierskiego, garncarskiego, płócienniczego i innych. URZĄD MIASTA W KOSTRZYNIE BURMISTRZ SZYMON MATYSEK ZASTĘPCA WALDEMAR BISKUPSKI SEKRETARZ BARBARA JASKUŁA SKARBNIK BARBARA BOROWIAK SKŁAD SAMORZĄDU GMINY – – – – – Rada Miejska Gminy Kostrzyn Burmistrz Zastępca Burmistrza Sekretarz Gminy Kostrzyn Skarbnik Gminy Kostrzyn Skład Rady Miejskiej Gminy Kostrzyn – Grzegorz Banaszak Przewodniczący Rady – Paweł Kaczmarek – Wiceprzewodniczący Rady – Waldemar Kukuła – Wiceprzewodniczący Rady RADNI • 15 radnych • zbierają się na sesjach • przyjmują uchwały w ważnych sprawach JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE SAMORZĄDU • • • • • Zakład Komunalny Miejsko Gminny Ośrodek Kultury Biblioteka Publiczna Ośrodek Pomocy Społecznej Szkoły Kostrzyn w liczbach Data powstania 11.11.1251r. Powierzchnia 154,2 km2 (z czego 8 km2 to samo miasto Kostrzyn) Obszary rolne to aż około 80% powierzchni Sołectwa gminy Kostrzyn 20 sołectw Mieszkańcy 18 315 osób w gminie 9 917 osób w mieście Kostrzyn Stan na 31.12.2015 Większe miasta w promieniu ok. 30 km Gniezno Poznań Września Środa Wielkopolska Średnia temperatura o to 7,7 C Średnie opady to 536 mm rocznie Miasto Kostrzyn leży na wysokości 102,91 m n.p.m. Drogi w gminie Przez gminę Kostrzyn przebiega ok. 220 km dróg. Ważne daty dla Kostrzyniaków Pierwsze wzmianki Pierwsze źródła pisane wspominają Kostrzyn w 1187 r., kiedy to miało istnieć tu opole, czyli wspólnota rodowo-terytorialna z okresu plemiennego. Kostrzyn jest również jednym z najwcześniejszych ośrodków parafialnych w archidiecezji poznańskiej datowanym na XI/XII wiek. Lokacja Kostrzyna 11 listopada 1251 książę Przemysł I nadaje Kostrzynowi prawa miejskie. Pierwszy wójt Kostrzyna to Hermann. Zniszczenie miasta W 1331 roku miasto zostało spalone przez Krzyżaków. Kostrzyn został poważnie zniszczony w czasie najazdów szwedzkich w 1656. Wielkie pożary miasta Wielkie pożary miały miejsce w: 1498 r., 1528 r., 1580 r. 16 września 1644 r. Andrzej Przywarty podpalił miasteczko. Spłonęły wówczas: ratusz, mielcuch, browar, stodoły i spora część zabudowy Kostrzyna. Powstanie Wielkopolskie Podczas powstania wielkopolskiego 30 XII 1918 Kostrzyn zorganizował kompanię oraz pluton powstańczy. Miejsce pamięci Janowo W pobliżu tego miejsca w nocy z 14 na 15 września 1943 r. samolot aliancki dokonał zrzutu broni dla miejscowych oddziałów Armii Krajowej. W odwecie hitlerowcy aresztowali i rozstrzelali ok. 200 mieszkańców pobliskich miejscowości. 18 lipca 1959 roku, przez centrum miasta przejechał Władysław Gomułka wraz z przywódcą ZSRR Nikitą Chruszczowem. 20 października 1939r. ważna data dla Kostrzyniaków 20 Października 1939r. W Kostrzynie znajduje się ulica 20-tego Października. Poznajecie ją ? Tędy chodzimy do lekarza. Na jednym z domów zamontowano tablicę z wyjaśnieniem daty Dlaczego kostrzyniacy pamiętają o 20.10.1939r.? • 20 Października 1939r. nasze miasto oraz Nekla i okolice straciły bardzo ważnych mieszkańców. Gdy w 1939r. wybuchła II wojna światowa, do Kostrzyna wkroczyli Niemcy i postanowili zlikwidować polskie szkoły, polskie urzędy, polskie banki. • 20.10.1939r. o godz. 16.20 funkcjonariusze Einsatzkommando 15/VI rozstrzelali na kostrzyńskim rynku w publicznej egzekucji 28 mieszkańców miasta i najbliższych miejscowości. • Niemcy nagrywali egzekucję z okien jednej z kamiennic. Taśmy nie odnaleziono. Rozstrzelano następujących kostrzyniaków. Jan Nowotarski • Jan Nowotarski – kierownik Szkoły Powszechnej w Kostrzynie. • Aresztowano go, gdy grał na pianinie. Wcześniej jego żona prosiła niemiecką nauczycielkę, by ocaliła mu życie. Tak wspomina rozmowę z niemiecką nauczycielką Nachtigal Marta Nowotarska Już przed wojną Niemcy tworzyli listy Polaków, których należy rozstrzelać. Byli to przede wszystkim nauczyciele z Kostrzyna, Iwna, Nekli i Klonów. Nauczyciele i rzemieślnicy, stolarz, policjant i kupiec Inni dyrektorzy i rodzina Świerkowskich Tak wyglądał akt oskarżenia. Oskarżono ich o działalność antyniemiecką, w tym rzekome morderstwa dokonane na miejscowych Niemcach Super Detektywi Kostrzyna rok temu przy dawnym Domu Katolickim. Tu odbyło się odczytanie aktu oskarżenia. Co roku władze miasta ustawiają przed nim flagi i składają kwiaty. Po rozstrzelaniu ciała pochowano za bramą cmentarza Capstrzyk Co roku 20 października w Kostrzynie odbywa się uroczysty przemarsz z pochodniami, czyli capstrzyk, aby uczcić pamięć tych, którzy zostali wtedy rozstrzelani. Super Detektywi Kostrzyna składają kwiaty pod pomnikiem rozstrzelanych kostrzyniaków na rynku Pomniki, kamienie i tablice pamiątkowe w Kostrzynie Słup Światowida Słup Światowida z 1966 roku spełnia rolę drogowskazu, pokazującego drogę na Ostrów Lednicki i informuje, że do tej miejscowości jest 21 kilometrów. Światowid – to potoczna, niepoprawna nazwa słowiańskiego bóstwa Świętowita Krzyż Walecznych z pamiątkową tablicą Za północną obwodnicą, na cmentarzu parafialnym, na krzyżu z piaskowca znajduje się pamiątkowa tablica z 1901 roku. Pomnik w kształcie Krzyża Walecznych przypomina, że spoczywa tu sześciu poległych powstańców wielkopolskich i 34 osoby pomordowane przez Niemców w 1939 roku. Pomnik na cześć Powstańców Wielkopolskich Pomnik, ufundowany w 1978r. przez Spółdzielnię Kółek Rolniczych w Kostrzynie, znajduje się na skwerze przy zbiegu ulic Powstańców Wielkopolskich i Średzkiej . Na obelisku widnieje napis: „Bojownikom o wolność i niepodległość 1918 – 1919 Ochotnikom z kampanii i plutonu kostrzyńskiego” W 60 rocznicę Powstania Wielkopolskiego Społeczeństwo Kostrzyna 1978 Pomnik poświęcony zamordowanym na kostrzyńskim rynku 20 października 1939 roku Upamiętnia tragiczną, piątkową egzekucją 28 obywateli Kostrzyna i okolic, przeprowadzoną przez oddział Einsatzkommando 15 dowodzony przez Franza Sommera. Pomnik odsłonięto w 1968 r. Wśród zamordowanych był kierownik Szkoły Podstawowej w Kostrzynie, Jan Nowotarski. Ocalały tylko dwie osoby : Leon Pacholski oraz Stanisław Janiszewski. „90 Lat Harcerstwa w Kostrzynie” 1917-2007 obelisk postawiony z okazji nadania ulicy imienia drużynowego kostrzyńskich harcerzy Józefa Glinkowskiego. Obelisk w Parku Harcerza przy ulicy Piasta Matka Boża Katyńska przy Kościele Św. Piotra i Pawła w Kostrzynie nazywana także Matką Bożą Kozielską. To pomnik z tablicą ufundowany po katastrofie smoleńskiej na cześć zamordowanych w Katyniu. 700-lecie nadania praw miejskich Kostrzynowi Tablica z 1951 znajduje się na budynku Urzędu Miasta. Tablica upamiętniająca dr Romana Szymańskiego (1840-1908), urodzonego w Kostrzynie polityka walczącego o polskość, jak również redaktora „Orędownika”. Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa Rolnik w 1906-1948 miała siedzibę na rogu ul. Średzkiej i Rynku. Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska odnowiła tablicę pamiątkową w setną rocznicę w 2006. Tablica poświęcona Józefowi Prętkowskiemu - lotnikowi rodem z Kostrzyna, który zginął nad Holandią, znajduje się przy ulicy nazwanej jego imieniem. Grota Matki Boskiej z Lourdes przy kościele św. Apostołów Piotra i Pawła powstała po zakończeniu II wojny światowej. Inicjatorem jej budowy był ówczesny proboszcz parafii ks. Tadeusz Peik. Kostrzyński słownik biograficzny Józef Ciszewski - Pedagog, działacz oświatowy; - Urodził się w Siedlcu, gmina Kostrzyn, w 1919 roku; - Szkoła powszechna w Siedlcu, Drzązgowie, Kostrzynie do ukończenia 7 klasy; - Kierownikiem kostrzyńskiej szkoły był Jan Nowotarski , zaopiekował się Józefem Ciszewskim, wysyłając go do gimnazjum w Środzie Wlkp.; - Odbył służbę wojskową w Gnieźnie; - Udział w walkach kampanii wrześniowej – ranny w bitwie nad Bzurą; - Przebywał w trzech obozach jenieckich; - Po wojnie wrócił do Polski, zamieszkał w Poznaniu; - mgr ekonomii; - wykładowca jęz. angielskiego; - z wdzięczności dla Jana Nowatorskiego ustanowił stypendium im. Jana Nowatorskiego dla najlepszego ucznia Szkoły Podstawowej w Kostrzynie; - pierwsza uroczystość wręczenia nagrody Stypendialnej ufundowanej przez Józefa Ciszewskiego odbyła się 14 czerwca 1969 roku – laureatką została Teresa Przybylska; - po jego śmierci w 1991roku założono Stowarzyszenie Stypendystów im. Józefa Ciszewskiego Nagrody im. Jana Nowotarskiego; - w roku szkolnym 2015/2016 roku czterdziesty dziewiąty uczeń otrzymał tę nagrodę. Bolesław Drzewiecki - kupiec , bławatnik (handlował jedwabiem); - działał w harcerstwie; - osadzony w Forcie VII, Żabikowie, obozie koncentracyjnym Gross Rosen – tam też zmarł. Mieczysław Drzewiecki - działacz harcerski i sokoli; - właściciel sklepu bławatniczego w Jaśle; - osadzony w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Czesław Drzewiecki - działacz harcerski, posądzony o pobicie Niemców i osadzony w więzieniu; - uwięziony w obozie koncentracyjnym w Mauthausen, gdzie zmarł. Tadeusz Drzewiecki - gimnazjalista; - drużynowy Drużyny Harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki w Kostrzynie; - pobity za odmowę odpięcia krzyża harcerskiego; - zastrzelony pod Skałowem. Obecna ulica Braci Drzewieckich Jolanta dawniej Jolenta - księżna i patronka Wielkopolski; - żona wielkopolskiego księcia Bolesława Pobożnego; - odwiedzała i hojnie obdarowywała kościoły, szpitale, przytułki; - matka trzech córek: Elżbiety, Jadwigi i Anny; - nakłoniła męża do założenia fundacji klasztoru klarysek w Gnieźnie - Zamieszkała w klasztorze w Gnieźnie, gdzie prowadziła życie zakonne pełne umartwień. - Przekazanie dóbr kostrzyńskich: miasto Kostrzyn wraz z wsią Kostrzyn, na prośbę Jolanty na własność klasztorowi św. Klary - W farze w Kostrzynie znajduje się otoczony czcią jej obraz kultowy - Jolanta patronka archidiecezji gnieźnieńskiej i wielkopolski oraz chrześcijańskich matek - 30 czerwca 2011 roku utworzono nową parafię w Kostrzynie na Andrzejewie pod wezwaniem bł. Jolanty wyznaczają na jej proboszcza ks. Romana Gajewskiego Tak wyglądała kaplica użytkowana od 2001 roku EWARYST ESTKOWSKI Podstawowe informacje Urodzony 26 października 1820r. w Drzązgowie. Zmarł 15 sierpnia 1856 roku w niemieckiej miejscowości Soden. Był nauczycielem, działaczem oświatowym i publicystą. Życiorys Nauczyciel w Wojciechowie i Mikstacie. Studiował psychologię, pedagogikę, historię i literaturę na Uniwersytecie Wrocławskim. Założył Polskie Towarzystwo Pedagogiczne. Brał udział w wydarzeniach Wiosny Ludów w 1848r. Redagował pisma: „Elementarzyk”, „Szkoła Polska”, „Szkółka dla dzieci”, „Szkółka dla młodzieży”. Ciekawostki Bardzo interesował się nauką czytania i pisania. Wiele oryginalnych i ciekawych myśli zawierają jego artykuły dotyczące problematyki wychowawczej oraz wychowania fizycznego dzieci. Pierwsze spotkanie z dziećmi było dla niego wielkim wydarzeniem i najpiękniejszym dniem w jego życiu. Ludzie byli zdziwieni metodami stosowanymi przez młodego Estkowskiego. Nauczyciel nigdy nie karał swoich uczniów chłostą. Rzetelną, sumienną pracą oraz serdecznym stosunkiem do dzieci szybko zyskał sympatię i zaufanie wychowanków. W szkole według Ewarysta Estkowskiego powinny być następujące przedmioty: śpiew, wychowanie moralne, rysunek, nauka czytania i pisania, fizyka, wychowanie fizyczne, religia, prawa i obowiązki nauczyciela. Jan Nowotarski Jan Nowotarski urodził się 9 sierpnia 1896r. w Podsadzie Górnej koło Rymanowa. Rodzice – Andrzej i Katarzyna – prowadzili gospodarstwo rolne. W 1927 r. Jan Nowotarski ożenił się z Martą z domu Dylążanka. Jan i Marta mieli czworo dzieci: synów Wacława, Adama i Kazimierza oraz córkę Teresę. Od 1 września 1930r. do 31 sierpnia 1939r. Jan Nowotarski był kierownikiem Szkoły Powszechnej w Kostrzynie. Przez 5 lat był również członkiem Rady Miejskiej w Kostrzynie. Źródło: pixabay.com Muzyka była ważną częścią życia Jana Nowotarskiego. Jego pasją była gra na pianinie. W Krzykosach był organizatorem i dyrygentem orkiestry dętej. W Kostrzynie założył i prowadził chór Koła Śpiewackiego, z którym zdobył wiele osiągnięć artystycznych. 20 października 1939 r. Jan Nowotarski wraz z 27 obywatelami miasta Kostrzyna został skazany na karę śmierci i rozstrzelany na kostrzyńskim Rynku. Pomnik Walki i Męczeństwa na Rynku w Kostrzynie upamiętnia tragiczny w skutkach październikowy dzień. W uznaniu zasług dla dobra miasta jedną z ulic Kostrzyna nazwano imieniem Jana Nowotarskiego. W Szkole Podstawowej w Kostrzynie od 1969 r. przyznawana jest uczniom nagroda stypendialna im. Jana Nowotarskiego. Fundatorem jest Stowarzyszenie Stypendystów im. Józefa Ciszewskiego Nagrody im. Jana Nowotarskiego. Historia poczty w Kostrzynie POCZĄTKI POCZTY - w XVIII w. Kostrzyn znajdował się na szlaku trasy królewskiej poczty polskiej z Poznania do Słupcy; - dzięki temu w 1793 roku w Kostrzynie powstał pierwszy urząd pocztowy – posterunek trudniący się wymianą przesyłek; - w okresie Księstwa Warszawskiego urząd ten zaczął działać jako poczta dyliżansowa. POCZTA DYLIŻANSOWA - pocztę przewożono dyliżansami, czyli pojazdami czterokołowymi zaprzęganymi w konie; - przewożono nimi nie tylko przesyłki i listy, ale także pasażerów; - nazwa dyliżans pochodzi z języka francuskiego i oznacza „pośpiech”; dźwięk trąbki sygnalizował przyjazd dyliżansu; - w Kostrzynie poczta dyliżansowa mieściła się przy ulicy Poznańskiej; - pełniła funkcję poczhalterii – czyli stacji, gdzie wymieniano konie; - mieściła się w niej również restauracja, a przed budynkiem widniała reklama browaru Kobylepole. WIDOK DAWNY I WSPÓŁCZESNY POCZTY DYLIŻANSOWEJ PORÓWNANIE Budynek poczty w 2016 r. Budynek poczty z XIX w. W początkach XX w. pocztę przeniesiono na ulicę Dworcową 17 Poczta z 1910r. Obecnie poczta znajduje się przy ulicy Dworcowej 10 Widok współczesny Widok obecnej poczty z roku 1941 widniał na niej napis „Postamt”. CIEKAWOSTKA W 1993 r. z okazji Światowej Wystawy Filatelistycznej zorganizowana została przez Urząd Pocztowy i Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury poczta dyliżansowa z Kostrzyna do Berlina. Park Miejski Park Miejski w Kostrzynie znajduje się u zbiegu ulic Dworcowej i Warszawskiej. Park wybudowano na terenie tak zwanej Glinicy. Nazwa ta pochodzi od glinianki, czyli zbiornika wodnego, który latem był kąpieliskiem, zimą - lodowiskiem. Do budowy Parku zatrudniono kostrzyńskich bezrobotnych. Cały teren Parku był ogrodzony. W czasie II wojny światowej był dostępny tylko dla Niemców. W latach pięćdziesiątych zdjęto ogrodzenie. W roku 2006 nawałnica zniszczyła większość drzew. W roku 2014 z inicjatywy stowarzyszenia Walka Kostrzyn odnowiono Park. Legenda o Kostrzynie Z ziemią kostrzyńską związanych jest wiele legend. Poznajcie jedną z nich. W dawnych czasach we wsi Czerlejnko w dawnym powiecie średzkim mieszkał na dworze dumny dziedzic. Bardzo gnębił swoich poddanych i obarczał ich ciężką pracą. Z powodu jego ogromnego bogactwa podejrzewano go o układy z diabłem. Te podejrzenia potwierdzał też fakt, że dziedzic nie chodził do kościoła. Dumny pan miał piękną córkę, w której zakochał się biedny szlachcic. Jednak bogacz nie chciał słuchać o ubogim zięciu, mimo że córka darzyła go wzajemnością. Wtedy biedny szlachcic poszedł po radę do mądrej kobiety. Ona poradziła mu, żeby w noc świętojańską udał się ze święconą wodą i poświęconą świecą do dworu i stamtąd uprowadził swoją ukochaną. Zakochany szlachcic tak właśnie zrobił. Następnego dnia ludzie widzieli pana w otoczeniu kruków spieszącego do lasu. Od tego czasu nigdy już stamtąd nie wrócił. Ludzie jednak wierzą, że diabły przemienione w postacie kruków zabrały swoją ofiarę. Inni opowiadają, że dziedzic, nie mogąc przeboleć utraty córki, odebrał sobie życie. W tym samym czasie dwór zniknął z powierzchni ziemi i tylko staw (w Czerlejnku) ukazuje miejsce, gdzie stał. Skarby dziedzica podobno znajdują się pod krzewami dzikiej róży (głogu). FABRYKA PIERNIKÓW I MAKARONÓW W KOSTRZYNIE Fabryka pierników powstała w 1893r. Narożnik ulicy Poznańskiej i Dworcowej. Antoni Markiewicz – założyciel i pierwszy właściciel Kształt pierników: SERCA KRAJANKA BRUKOWCE Udział w wystawach przemysłowych: Gniezno, Berlin, Poznań, Düsseldorf, Kraków i Lwów Sprzedawano je w paczkach, pudełkach kartonowych, lub blaszanych. W fabryce oprócz pierników zaczęto produkować również makarony. Najlepszy okres powodzenia fabryki to lata do I. wojny światowej W 1920 r. właścicielem fabryki zostało towarzystwo akcyjne „Homosan”. Oprócz pierników i makaronów fabryka polecała wyroby leczniczo – odżywcze. Produkowano m. in.: •mąkę odżywczą dla dzieci, •emulsję z tranu, •środek przeciw nerwowości. Okres II. wojny światowej to produkcja wyrobów na potrzeby wojsk. Po wojnie fabryka przekształciła się w przetwórnię owocowo-warzywną, a później w oddział zakładów metalowych „H. Cegielski” w Poznaniu. Opracowali: Atalia Puzdrowska, Elżbieta Włodarska, Agnieszka Kowalczyk, Marta Grafik, Katarzyna Bizukojć, Iwona Kubiak, Beata Kadecka, Zuzanna Warszewska, Julita Godziewska, Agnieszka Jarzyna, Beata Andrzejczak, Ewa Matuszewska, Łukasz Korbolewski. Źródła: • www.kostrzyn.wlkp.pl • www.polskaniezwykla.pl • www.polskawliczbach.pl/Kostrzyn • kostrzyn-24.pl • pixabay.com • openclipart.org • Archiwum rodzinne Kazimierza Nowotarskiego • Archiwum Izby Pamięci w Kostrzynie • Kostrzyńskie ABC - grudzień 2011 artykuł p. Kazimierza Matyska PIERNIKI ZNAKOMITEJ DOBROCI Z KOSTRZYNA • zdjęcia i kształty pierników i makarony (gotujmy.pl/pierniczki-serca,przepisy-boze-narodzenie-przepis,205871.html walenciak.pl/bozenarodzenie.html mojewypieki.com/przepis/pierniczki-brukowce/2 biznes.onet.pl/makarony-polskie-walor)