Pakiet Rekomendacji dotyczący Obszaru Ekonomii Społecznej w
Transkrypt
Pakiet Rekomendacji dotyczący Obszaru Ekonomii Społecznej w
PAKIET REKOMENDACJI DOTYCZĄCY OBSZARU EKONOMII SPOŁECZNEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM GRUDZIEŃ 2016 Spis treści: 1. Słowo wstępu............................................................................................................................ 2 2. Ekonomia społeczna na Dolnym Śląsku ................................................................................ 4 A. Definicja ekonomii społecznej i typy podmiotów ekonomii społecznej ....................... 4 B. Dane statystyczne dotyczące województwa dolnośląskiego ..................................... 4 a) Dane statystyczne subregionu wałbrzyskiego ..................................................................... 6 b) Dane statystyczne subregionu wrocławskiego i m. Wrocław ............................................ 7 c) Dane statystyczne subregionu jeleniogórskiego.................................................................. 8 e) OWES niefinansowane z RPO WD 2014-2020 Działanie 9.4 A................................. 10 3. Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej, standardy i usługi OWES ................................ 12 4. Opis działań dolnośląskich Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej ........................... 15 A. subregion wałbrzyski ............................................................................................................. 15 B. subregion wrocławski i m. Wrocław .................................................................................... 18 C. subregion jeleniogórski.......................................................................................................... 19 D. subregion legnicko-głogowski .............................................................................................. 21 E. OWES niefinansowane z RPO WD 2014-2020 Działanie 9.4 A. ...................................... 22 5. Wnioski i rekomendacje ........................................................................................................ 24 1 1. Słowo wstępu Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej realizuje zadania związane z ekonomią społeczną w myśl zapisów Ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. art. 21 punkt. 4a, w którym mowa o „koordynowaniu działań na rzecz sektora ekonomii społecznej w regionie”. W ramach projektu „Koordynacja ekonomii społecznej w województwie dolnośląskim” Uchwałą Nr 1840/V/2016 Zarządu Województwa Dolnośląskiego z dnia 22 lutego 2016 r. został powołany Dolnośląski Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej zwany dalej Komitetem pełniącym funkcję konsultacyjno-doradczą w województwie dolnośląskim w działaniach na rzecz rozwoju ekonomii społecznej. Zgodnie z kierunkami interwencji publicznej na rzecz rozwoju ekonomii społecznej, wyznaczonymi przez Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej (KPRES) oraz założeniami Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego (RPO WD) na lata 2014-2020, usługi wsparcia dla podmiotów ekonomii społecznej oraz przedsiębiorstw społecznych świadczą: Regionalne Ośrodki Polityki Społecznej (ROPS) oraz Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES). Do zadań ROPS należą m.in. koordynacja rozwoju ekonomii społecznej na poziomie regionalnym; zwiększanie widoczności podmiotów ekonomii społecznej (PES) oraz przedsiębiorstw społecznych (PS); sieciowanie PES oraz prowadzenie działań związanych z tworzeniem klastrów i franczyz na poziomie regionu; tworzenie przyjaznego otoczenia, sprzyjającego rozwojowi ekonomii społecznej. 2 Do zadań OWES należy m.in. świadczenie usług wsparcia ekonomii społecznej, w szczególności usług zdefiniowanych w KPRES tj. animacji, inkubacji i usług biznesowych, z zastosowaniem różnego rodzaju narzędzi np. szkoleń, doradztwa, wsparcia finansowego, działań na rzecz rozwoju partnerstwa. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej od 01.10.2015 r. realizuje w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego projekt pn. „Koordynacja ekonomii społecznej w województwie dolnośląskim”. Celem projektu jest podniesienie, jakości i efektywności funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej działających w obszarach pomocy i integracji społecznej. Jednym z zadań przewidzianych w ramach projektu jest tworzenie regionalnych sieci współpracy OWES działających w regionie oraz podejmowanie wspólnych działań ROPS-OWES na rzecz rozwoju dolnośląskiej ekonomii społecznej. Niniejszy Pakiet Rekomendacji składa się z: informacji statystycznej dot. liczby i rodzaju PES i PS w 4 subregionach DŚ danych dotyczących OWES w województwie dolnośląskim informacji o stanie realizacji działań OWES na rzecz rozwoju/wsparcia ekonomii społecznej zbioru opinii i wniosków dotyczących istotnych zagadnień z punktu widzenia rozwoju ekonomii społecznej w regionie. 3 2. Ekonomia społeczna na Dolnym Śląsku A. Definicja ekonomii społecznej i typy podmiotów ekonomii społecznej Definicja ekonomii społecznej (ES) przyjęta na potrzeby Regionalnego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej w województwie dolnośląskim na lata 2016-2020, brzmi następująco: „Ekonomia społeczna - zorganizowana i prowadzona w sposób ciągły działalność podmiotów niepublicznych oraz CISów, KISów, ZAZów, WTZów, ukierunkowana na realizację celów społecznie użytecznych, gdzie wypracowany zysk o ile istnieje, jest przeznaczony na działalność pożytku publicznego z wyłączeniem podmiotów, które działają tylko dla zysku lub są jednostkami sektora finansów publicznych, chyba, że są organem prowadzącym jednostki wyżej wymienione”. Na mapie dolnośląskich podmiotów ekonomii społecznej oraz przedsiębiorstw społecznych znajdują się: spółdzielnie socjalne; centra i kluby integracji społecznej; zakłady aktywności zawodowej; warsztaty terapii zajęciowej; organizacje pozarządowe (w pojęciu organizacji pozarządowych, mieszczą się stowarzyszenia i organizacje społeczne, fundacje oraz ochotnicze straże pożarne, które posiadają osobowość prawną). B. Dane statystyczne dotyczące województwa dolnośląskiego Uczestnikami lub pracownikami wyżej wymienionych podmiotów są w większości osoby defaworyzowane na rynku pracy, zagrożone marginalizacją społeczną głównie ze względu na bezrobocie, niepełnosprawność, chorobę psychiczną czy uzależnienia, mające trudność w znalezieniu oraz utrzymaniu zatrudnienia. Według danych Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy z listopada 2016 r. liczba osób zarejestrowanych, jako bezrobotne w powiatowych urzędach pracy wyniosła ogółem w województwie dolnośląskim 84 247 osób, z czego kobiety stanowiły 53,6% ogółu bezrobotnych. Liczba osób długotrwale bezrobotnych wyniosła 52,3% z ogólnej liczby os. bezrobotnych, z kolei odsetek osób bez kwalifikacji zawodowych wyniósł 31,9%, a odsetek osób bez 4 doświadczenia zawodowego stanowił 15,9%. Należy zwrócić uwagę, że osoby niepełnosprawne stanowiły aż 8,3 % ogółu wszystkich osób zarejestrowanych w UP. Przytoczona statystka dowodzi, że w regionie jest zapotrzebowanie na wyspecjalizowane podmioty działające zarówno w sferze reintegracji społeczno – zawodowej osób bezrobotnych, zwłaszcza długotrwale pozostających bez pracy i z niskimi/zdezaktualizowanymi kwalifikacjami zawodowymi, jak i na podmioty zajmujące się reintegracją i rehabilitacją osób niepełnosprawnych. Ponadto niepokojącym zjawiskiem jest mała liczba funkcjonujących, będących w dobrej kondycji spółdzielni socjalnych, które stanowić mogą naturalne miejsce pracy dla uczestników podmiotów reintegracyjnych. Dane statystyczne dolnośląskiego dotyczące podmiotów funkcjonujących ekonomii społecznej na terenie (PES) oraz województwa przedsiębiorstw społecznych (PS) oraz informacje teleadresowe do dolnośląskich OWES. Podział na subregiony dotyczy OWES finansowanych obecnie w ramach projektu z RPO WD 2014-2020, Działanie 9.4 A. Wsparcie gospodarki społecznej. Dane statystyczne województwa dolnośląskiego Liczba ludności w woj. dolnośląskim: 2 908 457 os. (dane GUS 2015 r.) Liczba ludności w wieku produkcyjnym w woj. dolnośląskim: 1 823 505 os. (dane RS WD 2016 r.) Informacja dot. liczby osób bezrobotnych w woj. dolnośląskim 84 247 os. (dane DWUP XI 2016 r.) Liczba niepełnosprawnych bezrobotnych 8,3% ogółu wszystkich osób zarejestrowanych w UP w woj. dolnośląskim (dane DWUP XI 2016 r.) Dane dotyczące liczby PES i PS w woj. dolnośląskim (stan na 29.12.2016 r.): 76 Spółdzielni Socjalnych; 7 Centrów Integracji Społecznej; 3 Kluby Integracji Społecznej; 6 Zakładów Aktywności Zawodowej; 45 Warsztatów Terapii Zajęciowych; 5 511 Organizacji Pozarządowych. Dane liczbowe PES i PS pochodzą z informacji zebranych przez Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej (stan z dnia 29.12.2016 r.) a) Dane statystyczne subregionu wałbrzyskiego Liczba ludności w subregionie wałbrzyskim: 669 826 os. (dane GUS 2015 r.). Informacja dot. liczby osób bezrobotnych w subregionie: 24 860 os. (dane DWUP XI 2016 r.). Liczba niepełnosprawnych bezrobotnych 8,3% ogółu wszystkich osób zarejestrowanych w UP w woj. dolnośląskim (brak danych w podziale na subregiony). Funkcjonujący OWES: Dolnośląski Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej tworzony przez Forum Aktywności Lokalnej w partnerstwie z Fundacją Rozwoju Ekonomii Społecznej. Dane dotyczące liczby PES i PS w subregionie wałbrzyskim (stan na 29.12.2016 r.): 35 Spółdzielni Socjalnych, (w tym około 15 spółdzielni, które wg. informacji DOPS nie prowadzi działalności); 5 Centrów Integracji Społecznej; 1 Klub Integracji Społecznej; 2 Zakłady Aktywności Zawodowej; 13 Warsztatów Terapii Zajęciowych. Dane kontaktowe do OWES: Lider: Forum Aktywności Lokalnej ul. Ludowa 1 c, 58-304 Wałbrzych II piętro, pokoje: 219, 220 i 221 tel.: 74 8480100, tel./fax: 74 848 01 00 adres e-mail: [email protected] strona internetowa: http://forumwalbrzyskie.hb.pl/ Partner: Fundacja Rozwoju Ekonomii Społecznej Siedziba główna: ul. Jana Matejki 6, 58-300 Wałbrzych, piętro I tel.: 665 689 314 adres e-mail: [email protected] strona internetowa: http://www.fres.org.pl/ 6 (OWES realizuje projekt w ramach RPO WD 2014-2020, Działanie 9.4 A. Wsparcie gospodarki społecznej, w okresie od 01.06.2016 r. do 31.05.2019 r.) b) Dane statystyczne subregionu wrocławskiego i m. Wrocław Liczba ludności w subregionie wrocławskim i m. Wrocław: 1 212 781 os. (dane GUS 2015 r.) Informacja dot. liczby osób bezrobotnych w subregionie: ogólnie: 26 509 os. (dane DWUP XI 2016 r.) Liczba niepełnosprawnych zarejestrowanych w UP bezrobotnych w woj. 8,3% dolnośląskim ogółu (brak wszystkich danych w osób podziale na subregiony). Funkcjonujący OWES: Dolnośląski Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej tworzony przez Regionalnym Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych w partnerstwie z Centrum Przedsiębiorczości Społecznej/ Stowarzyszeniem Centrum Wspierania Przedsiębiorczości. Dane dotyczące liczby PES i PS w subregionie wrocławskim i m. Wrocław (stan na 29.12.2016 r.): 27 Spółdzielni Socjalnych (w tym około 7 spółdzielni, które wg. informacji DOPS nie prowadzi działalności); 1 Centrum Integracji Społecznej; 2 Zakłady Aktywności Zawodowej; 8 Warsztatów Terapii Zajęciowych. Dane kontaktowe do OWES: Lider: Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych Siedziba główna: ul. Grabiszyńska 89, 53-503 Wrocław tel.: 71 796 30 00 adres e-mail: [email protected] strona internetowa: https://www.facebook.com/RCWIP.Wroclaw/ Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych - Biuro regionalne w Wałbrzychu ul. Beethovena 1-2, 58-300 Wałbrzych, pok.25 tel.: 74 665 11 11 adres e-mail: [email protected] 7 Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych - Biuro regionalne w Jeleniej Górze, ul. Okrzei 10, 58-500 Jelenia Góra tel.: 75 642 20 00 adres e-mail: [email protected] Partner: Stowarzyszenie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości Siedziba: Marszałka Józefa Piłsudskiego 9, 50-016 Wrocław tel.:71 789 92 15, fax:71 789 92 14 adres e-mail: [email protected] strona internetowa: http://cwp.wroclaw.pl/ (OWES realizuje projekt w ramach RPO WD 2014-2020, Działanie 9.4 A. Wsparcie gospodarki społecznej, w okresie od 01.06.2016 r. do 31.05.2019 r.) c) Dane statystyczne subregionu jeleniogórskiego Liczba ludności w subregionie jeleniogórskim: 573 389 os. (dane GUS 2015 r.) Informacja dot. liczby osób bezrobotnych w subregionie: 18 242 os. (dane DWUP XI 2016 r.) Liczba niepełnosprawnych bezrobotnych 8,3% ogółu wszystkich osób zarejestrowanych w UP w woj. dolnośląskim (brak danych w podziale na subregiony). Funkcjonujący OWES: Legnicki Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej tworzony przez Legnickie Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich w partnerstwie z Sudeckim Instytutem Rozwoju Regionalnego. (OWES realizuje projekt w ramach RPO WD 2014-2020, Działanie 9.4 A. Wsparcie gospodarki społecznej, w okresie od 01.06.2016 r. do 31.05.2019 r.) Dane dotyczące liczby PES i PS w subregionie jeleniogórskim (stan na 29.12.2016 r.): 3 Spółdzielnie Socjalne; 2 Zakłady Aktywności Zawodowej; 2 Kluby Integracji Społecznej; 11 Warsztatów Terapii Zajęciowych. Dane kontaktowe do OWES: Lider: Legnickie Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich ul. Kościuszki 25/1, 59-220 Legnica tel/fax.: 76 862 58 25 8 adres e-mail: [email protected] strona internetowa: www. lsio.org.pl Partner: Sudecki Instytut Rozwoju Regionalnego ul. Długa 6, 58-100 Świdnica tel.: 74 660 64 87 adres e-mail: [email protected] strona internetowa: http://www.sirr.pl/instytut/ d) Dane statystyczne subregionu legnicko-głogowskiego Liczba ludności w subregionie legnicko-głogowskim: 452 461 os. (dane GUS 2015 r.) Informacja dot. liczby osób bezrobotnych w subregionie: 14 636 os. (dane DWUP XI 2016 r.) Liczba niepełnosprawnych bezrobotnych 8,3% ogółu wszystkich osób zarejestrowanych w UP w woj. dolnośląskim (brak danych w podziale na subregiony). Funkcjonujący OWES: Legnicko Głogowski Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej tworzony przez Legnickie Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich w partnerstwie z Sudeckim Instytutem Rozwoju Regionalnego. Dane dotyczące liczby PES i PS w subregionie legnicko-głogowskim (stan na 29.12.2016 r.): 11 Spółdzielni Socjalnych, (w tym około 3 spółdzielnie, które wg. informacji DOPS nie prowadzą działalności); 1 Centrum Integracji Społecznej; 13 Warsztatów Terapii Zajęciowych. Dane kontaktowe do OWES: Lider: Legnickie Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich ul. Kościuszki 25/1, 59-220 Legnica tel/fax.: 76 862 58 25 adres e-mail: [email protected] strona internetowa: www. lsio.org.pl Partner: Sudecki Instytut Rozwoju Regionalnego ul. Długa 6, 58-100 Świdnica 9 tel.: 74 660 64 87 adres e-mail: [email protected] strona internetowa: http://www.sirr.pl/instytut/ OWES realizuje projekt w ramach RPO WD 2014-2020, Działanie 9.4 A. Wsparcie gospodarki społecznej, w okresie od 01.06.2016 r. do 31.05.2019 r. e) OWES niefinansowane z RPO WD 2014-2020 Działanie 9.4 A. W województwie dolnośląskim, poza wyżej wyszczególnionymi konsorcjami podmiotów tworzącymi OWES, akredytowane są dwa Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej, które nie uzyskały dofinansowania w ramach konkursu RPO WD 2014-2020, Działanie 9.4 A. Wsparcie gospodarki społecznej, na okres od 01.06.2016 r. do 31.05.2019 r. Należą do nich: Funkcjonujący OWES: Dolnośląski Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej tworzony przez Fundację Merkury w partnerstwie z Fundacją Dolnośląskiej Federacji Organizacji Pozarządowych oraz Stowarzyszeniem dla Dzieci i Młodzieży Szansa. Dane kontaktowe do OWES: Lider: Fundacja "Merkury" ul. Ludwika Beethovena 10, 58-300 Wałbrzych tel.: 74 666 22 00, fax: 74 666 22 01 adres e-mail: [email protected] strona internetowa: http://www.merkury.org.pl/ Partner: Fundacja Dolnośląskiej Federacji Organizacji Pozarządowych ul. Nabycińska 19 lok. 409, 53-677 Wrocław tel / fax: 71 793 23 24 adres e-mail: [email protected] Partner: Stowarzyszenie dla Dzieci i Młodzieży SZANSA ul. Perseusza 13, 67-200 Głogów tel./fax: 76 83 21 804, tel.: 76 727 60 70 adres e-mail: [email protected] strona internetowa: http://szansa.glogow.org/ 10 Funkcjonujący OWES: Dolnośląski Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej tworzony przez Fundację Rozwoju Ekonomii Społecznej w partnerstwie z Regionalnym Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych. Dane kontaktowe do OWES: Lider: Fundacja Rozwoju Ekonomii Społecznej Siedziba główna: ul. Jana Matejki 6, 58-300 Wałbrzych, piętro I tel.: 665 689 314 adres e-mail: [email protected] strona internetowa: www.fres.org.pl Partner: Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych Siedziba główna: ul. Grabiszyńska 89, 53-503 Wrocław tel.: 71 796 30 00 adres e-mail: [email protected], strona internetowa: https://www.facebook.com/RCWIP.Wroclaw/ Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych - Biuro regionalne w Wałbrzychu ul. Beethovena 1-2, 58-300 Wałbrzych, pok. 25 tel.: 74 665 11 11 adres e-mail: [email protected] Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych - Biuro regionalne w Jeleniej Górze, ul. Okrzei 10, 58-500 Jelenia Góra tel.: 75 642 20 00 adres e-mail: [email protected] 11 3. Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej, standardy i usługi OWES Zgodnie z przyjętym przez Radę Ministrów Krajowym Programem Rozwoju Ekonomii Społecznej (KPRES) podmioty, które predysponują do prowadzenia działalności, jako Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej i zamierzają ubiegać się o środki publiczne na prowadzenie tej działalności są zobligowane do pozytywnego przejścia procedury akredytacyjnej. Akredytacja ma za zadanie identyfikację OWES, które świadczą usługi najwyższej jakości i których działania prowadzą do trwałych i wymiernych efektów np. w postaci wsparcia tworzenia nowych miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Komitet Akredytacyjny do spraw systemu akredytacji oraz standardów usług i działania ośrodków wsparcia ekonomii społecznej jest organem pomocniczym Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W województwie dolnośląskim akredytację otrzymało 5 podmiotów (konsorcjów) gotowych do prowadzenia OWES we wszystkich akredytowane subregionach OWES to woj. dolnośląskiego. organizacje Podmioty pozarządowe z prowadzące województwa dolnośląskiego, których działania koncentrują się na wspieraniu społeczności lokalnych, aktywizacji grup defaworyzowanych, edukacji m.in. w obszarze przedsiębiorczości społecznej oraz ekonomizacji PES. Należą do nich: 1. Dolnośląski Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej tworzony przez Forum Aktywności Lokalnej w partnerstwie z Fundacją Rozwoju Ekonomii Społecznej. 2. Dolnośląski Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej tworzony przez Fundację Rozwoju Ekonomii Społecznej w partnerstwie z Regionalnym Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych. 3. Legnicki Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej tworzony przez Legnickie Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich w partnerstwie z Sudeckim Instytutem Rozwoju Regionalnego. 4. Dolnośląski Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej tworzony przez Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowym w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Centrum Wspierania Przedsiębiorczości. 12 5. Dolnośląski Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej tworzony przez Fundację Merkury w partnerstwie z Fundacją Dolnośląskiej Federacji Organizacji Pozarządowych oraz Stowarzyszeniem dla Dzieci i Młodzieży Szansa. Akredytowane OWES powinny pracować zgodnie z opracowanymi przez Komitet Akredytacyjny standardami („Standardy Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej” załącznik do Uchwały Komitetu Akredytacyjnego nr z dnia 22.09.2014 r.) w zakresie m.in. formalno-organizacyjnym, etycznym, realizacji usług animacji lokalnej, realizacji usług rozwoju ekonomii społecznej, realizacji usług wsparcia przedsiębiorstw społecznych oraz stosowanych instrumentów wsparcia. Usługi oferowane w ramach Standardów OWES mogą przybierać formę szkoleń, doradztwa (ogólnego, specjalistycznego i biznesowego), działań na rzecz rozwoju partnerstwa oraz udzielania wsparcia finansowego, obejmują one: a) usługi animacji, które prowadzą do pobudzania aktywności osób, grup i instytucji w przestrzeni publicznej oraz ożywienia społeczności lokalnej. Usługi animacyjne obejmują: - spotkania animacyjne; - diagnozę środowiska lokalnego; - budowanie partnerstw rozwojowych; - dialog obywatelski; - planowanie strategiczne na terenie działalności OWES. b) usługi rozwoju ekonomii społecznej polegające na udzielaniu indywidualnie dobranego wsparcia w zakresie: - inicjowania tworzenia przez osoby fizyczne lub osoby prawne przedsiębiorstw społecznych; - ekonomizowania i odpłatnej - przekształcania organizacji działalności pozarządowych pożytku przedsiębiorstw publicznego (organizacji poprzez lub podjęcie nieodpłatnej działalności gospodarczej; pozarządowych prowadzących działalność gospodarczą, spółdzielni i spółek) w przedsiębiorstwa społeczne; - wsparcie tworzenia i funkcjonowania integracyjnych podmiotów ekonomii społecznej. c) usługi wsparcia przedsiębiorstw społecznych, które przyjmują formę indywidualnie dobranego poradnictwa w zakresie: 13 - doradztwa specjalistycznego (np. prawne, z zakresu planowania strategicznego, marketingu, zasobów ludzkich); - doradztwa biznesowego (np. doradztwo branżowe, negocjacje z instytucjami finansowymi); - poszukiwania partnerów, identyfikacji nisz rynkowych, przygotowania danych i ofert; - doradztwa finansowego (np. księgowo-podatkowego, planowania finansowego, pozyskiwania źródeł finansowania). 14 4. Opis działań dolnośląskich Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej, jako jednostka koordynująca działania na rzecz ekonomii społecznej w regionie, a także strona opiniująca działalność OWES na Dolnym Śląsku (zgodnie ze ścieżką audytu akredytowanych OWES), agreguje informacje na temat bieżącej działalności OWES. Kwestie związane m.in. z monitoringiem i sprawozdawczością OWES reguluje Zarządzenie nr 23/2016 Dyrektora Dolnośląskiego Ośrodka Polityki Społecznej we Wrocławiu z dnia 6.10.2016 r. w sprawie wprowadzenia wzoru „Harmonogramu działań OWES w województwie dolnośląskim” oraz wzoru „Sprawozdania kwartalnego z realizacji form wsparcia w ramach OWES”, a także „Protokół dotyczący ustalenia planu i zasad współpracy, realizacji wspólnych inicjatyw oraz podziału i obszarów pomiędzy Dolnośląskim Ośrodkiem Polityki Społecznej, a Ośrodkami Wsparcia Ekonomii Społecznej”. Zgodnie z dokumenty przyjętymi zasadami sprawozdawcze sprawozdawczości kwartalnie. Wyjątek OWES przekazują stanowi DOPS pierwszy rok sprawozdawczości, w którym OWES powinny sprawozdać się trzykrotnie tj. za okresy: VI, VII, VIII 2016 r. IX 2016 r. X, XI, XII 2016 r. (data złożenia sprawozdania do 20.01.2017 r.) Informacje z realizacji działań sprawozdawczym VI –IX 2016 r. dolnośląskich OWES w okresie A. subregion wałbrzyski DOWES prowadzony przez Forum Aktywności Lokalnej w partnerstwie z Fundacją Rozwoju Ekonomii Społecznej realizujący projekt RPO WD 2014-2020 Działanie 9.4. A pn. „Program wspierania sektora ekonomii społecznej subregionu wałbrzyskiego”. Projekt realizowany w okresie 01.06.2016 r. – 31.05.2019 r. 15 Szczegółowe założenia projektu dostępne są na stronie internetowej Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy oraz na stronie Forum Aktywności Lokalnej http://forumwalbrzyskie.hb.pl/ w zakładce: Projekt program wsparcia sektora ekonomii społecznej subregionu wałbrzyskiego. Skrót informacji (źródło: opracowanie własne na podstawie danych DWUP) Obszar realizacji Grupa docelowa Założone działania Powiaty: - 698 (w tym 373 kobiet) osoby fizyczne 1) Usługi animacji; dzierżoniowski, zamieszkujące w myśl Kodeksu 2) kłodzki, świdnicki, Cywilnego w subregionie wałbrzyskim zatrudnienie wałbrzyski, - 104 podmioty posiadające swoje przedsiębiorstwach ząbkowicki, miasto siedziby lub filie na terenie subregionu społecznych; Wałbrzych wałbrzyskiego, działające w obszarze 3) Rozwój ekonomii społecznej ekonomii społecznej i/lub – zainteresowane jego rozwojem na tym zatrudnienie terenie utworzonych Wsparcie finansowe w Wsparcie na istniejących finansowe w na nowo przedsiębiorstwach społecznych; 4) Doradztwo; 5) Rozwój ekonomii społecznej – podnoszenie kwalifikacji/ kompetencji zawodowych przyszłych pracowników przedsiębiorstw społecznych; 6) Rozwój ekonomii społecznejwsparcie szkoleniowe dla nowo tworzonych PES/PS – powiązane z zatrudnieniem; 7) Rozwój ekonomii społecznej – wsparcie nowo szkoleniowe tworzonych dla PS powiązane z zatrudnieniem; 8) Rozwój ekonomii społecznej – wsparcie tworzenie podmiotów i szkoleniowe – funkcjonowanie ekonomii społecznej; 9) Rozwój sieci współpracy na 16 rzecz ekonomii społecznej; 10) Nabór osób/przedsiębiorstw społecznych do wsparcia finansowego (dotacyjnego) a) Usługi animacyjne W ramach usług zostały zorganizowane spotkania animacyjne mające na celu inicjowanie i tworzenie PES oraz PS. W spotkaniach wzięły udział 62 osoby fizyczne oraz 12 podmiotów. b) Usługi rozwoju ekonomii społecznej W ramach usługi rozwoju ekonomii społecznej, doradcy OWES oferowali wsparcie w zakresie: możliwości utworzenia lub funkcjonowania w PES, diagnozy i określenie ścieżki wsparcia, doradztwa z zakresu możliwości uzyskania alternatywnych form zatrudnienia: samozatrudnienie w strukturach PES, diagnozy potencjału PES, określenie ścieżki wsparcia dla PES. Z tej formy wsparcia skorzystały 2 osoby fizyczne. Usługi doradcze dla ubiegających się o utworzenie przedsiębiorstwa społecznego oraz możliwości utworzenia lub funkcjonowania w PES i diagnoza i określenie ścieżki wsparcia. Z formy wsparcia skorzystała 1 osoba fizyczna. c) Usługi wsparcia dla istniejących przedsiębiorstw społecznych Mimo iż, w ramach usług wsparcia dla istniejących przedsiębiorstw społecznych doradcy kluczowi/biznesowi pozostawali w gotowości do udzielania wsparcia, nie udzielano takiej konsultacji. d) Inne działania OWES uczestniczyło w spotkaniach organizowanych przez Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej w ramach projektu „Koordynacja ekonomii społecznej w województwie dolnośląskim”. e) Uwagi W sprawozdawczości przekazanej przez OWES Dolnośląskiemu Ośrodkowi Polityki Społecznej, zostały ujęte tylko działania w ramach projektu 9.4 A. Innych działań OWES nie wykazał w dokumentach sprawozdawczych. 17 B. subregion wrocławski i m. Wrocław DOWES prowadzony przez Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Centrum Wspierania Przedsiębiorczości realizujący projekt RPO WD 2014-2020 Działanie 9.4. A pn. „Dolnośląskiego Ośrodka Wspierania Ekonomii Społecznej”. Projekt będzie realizowany w okresie 01.06.2016 r. – 31.05.2019 r. Szczegółowe założenia projektu dostępne są na stronie internetowej Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy oraz na stronie: http://dowes.pl/208-nnnnnnn. Skrót informacji (źródło: opracowanie własne na podstawie danych DWUP) Obszar realizacji Grupa docelowa Założone działania Powiaty: milicki, - 590 osób fizycznych w wieku powyżej 1) Usługa animacji; oleśnicki, oławski 15 roku życia w tym 324 kobiety; 2) Doradztwo; strzeliński, średzki -104 podmioty działające bezpośrednio/ 3) Wsparcie dotacyjne; trzebnicki, wołowski pośrednio na rzecz aktywizacji 4) Wsparcie merytoryczne- wrocławski społeczno-zawodowej osób zagrożonych szkolenia dla ścieżki dotacyjnej i miasto Wrocław ubóstwem lub wykluczeniem społecznym dla nowo tworzonych PS; i ich otoczenia, w tym: 5) Wsparcie finansowe na Podmioty ekonomii społecznej zatrudnienie w nowo (w tym uprawnione do tworzenia utworzonych PS; podmiotów reintegracyjnych, 6) Wsparcie merytoryczne- organizacje pozarządowe- min. 60 szkolenie dla ścieżki dotacyjnej podmiotów, 136 osób. min. 75 kobiet) dla istniejących PES/PS; JST i ich jednostki organizacyjne 7) Wsparcie finansowe na i ich kadra, w tym uprawnione do zatrudnienie w istniejących PS; tworzenia podmiotów reintegracyjnych; 8) Szkolenia na rzecz Przedstawiciele/ki nauki i biznesu, podnoszenia kwalifikacji/ instytucje wspierające ekonomii kompetencji zawodowych społeczną. (Co najmniej 44 podmiotów z pracowników PES/PS; Grupy (52 osoby) 9) Wsparcie merytorycznetworzenie i funkcjonowanie PES; 10) Rozwój sieci współpracy na rzecz ekonomii społecznej. 18 a) Usługi animacyjne W ramach usług zostały zorganizowane spotkania animacyjne z zakresu zakładania PES (spółdzielni socjalnych) przez osoby prawne, poruszono kwestie możliwości rozwoju lokalnego dzięki zakładaniu przedsiębiorstw społecznych. W spotkaniach wzięły udział 22 osoby/3 podmioty. b) Usługi rozwoju ekonomii społecznej W ramach usług odbyły się dni doradcze, z których skorzystali przedstawiciele podmiotów ekonomii społecznej, dotyczyły one m.in. zakładania podmiotów ekonomii społecznej. W spotkaniach wzięło udział 5 osób/3 podmioty. c) Usługi wsparcia istniejących przedsiębiorstw społecznych Nie prowadzono żadnych działań. d) Inne działania OWES uczestniczyło w spotkaniach organizowanych przez Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej w ramach projektu „Koordynacja ekonomii społecznej w województwie dolnośląskim”. e) Uwagi W sprawozdawczości przekazanej przez OWES Dolnośląskiemu Ośrodkowi Polityki Społecznej, zostały ujęte tylko działania w ramach projektu 9.4 A. Innych działań OWES nie wykazał w dokumentach sprawozdawczych. C. subregion jeleniogórski OWES prowadzony przez Legnickie Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich w partnerstwie z Sudeckim Instytutem Rozwoju Regionalnego realizujący projekt RPO WD 2014-2020 Działanie 9.4. A pn. „OWES dla subregionu jeleniogórskiego”. Projekt realizowany w okresie 01.06.2016 r. – 31.05.2019 r. Szczegółowe założenia projektu dostępne są na stronie internetowej Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy oraz na stronie internetowej: http://owes.sirr.pl/. Skrót informacji (źródło: opracowanie własne na podstawie danych DWUP) Obszar realizacji Grupa docelowa Osoby zagrożenie ubóstwem Realizowane działania Powiaty: - bolesławiecki, wykluczeniem społecznym, w tym osoby 2) Usługi rozwoju ekonomii jaworski, bezrobotne społecznej dla nowopowstałych jeleniogórski, najbardziej oddalone od rynku pracy z sprofilowane lub jako 1) Usługi animacji; PS; 19 kamiennogórski, „Ustawą 3) Usługi szkoleniowe dla lubański, o promocji zatrudnienia i instytucjach istniejących PES; lwówecki, rynku pracy” oraz osoby nieaktywne 4) Usługi doradcze dla zgorzelecki, wymagające istniejących PES; złotoryjski i miasto zawodowej Jelenia Góra zamieszkania zgodnie z KC na terenie (dotacje) na tworzenie miejsc subregionu pracy w istniejących PS; aktywizacji społeczno- mające miejsce jeleniogórskiego. Łącznie: 5) Wsparcie finansowe 120 osób, w tym 63 kobiety. - Podmioty ekonomii społecznej, NGO, instytucje wspierające ekonomię społeczną, przedsiębiorstwa społeczne, JST i ich jednostki organizacyjne oraz kierownicy ww. podmiotów, przedstawiciele nauki i biznesu, mający siedziby na obszarze subregionu jeleniogórskiego – łącznie minimum 60 podmiotów - Społeczności lokalne z obszaru subregionu- łącznie 300 osób. a) Usługi animacyjne: W ramach usług zostały realizowane działania ukierunkowane na diagnozę lokalnego środowiska, tworzenia bazy podmiotów, OWES prowadził prace nad tworzeniem narzędzi i zasad współpracy z grupami inicjatywnymi, zmierzającymi do założenia PES. Rozpoczęto działania rekrutacyjne na potrzeby realizacji spotkań animacyjnych i pozostałych form wsparcia. b) Usługi rozwoju ekonomii społecznej W ramach usług rozwoju ekonomii społecznej nie zostały podjęte żadne działania. c) Usługi wsparcia istniejących przedsiębiorstw społecznych W ramach usług rozwoju ekonomii społecznej nie zrealizowano żadnych działań. Doradcy kluczowi opracowywali narzędzia służące identyfikacji klientów oraz ich potrzeb i oczekiwań względem OWES; tworzyli plan działania oraz schematy postępowań dostosowanych do specyficznych potrzeb potencjalnych klientów oraz przygotowywali narzędzia monitorowania wdrożenia planu działania i metod oceny rezultatów tych działań. 20 d) Inne działania OWES uczestniczyło w spotkaniach organizowanych przez Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej w ramach projektu „Koordynacja ekonomii społecznej w województwie dolnośląskim”. e) Uwagi W sprawozdawczości przekazanej przez OWES Dolnośląskiemu Ośrodkowi Polityki Społecznej, zostały ujęte tylko działania w ramach projektu 9.4 A. Innych działań OWES nie wykazał w dokumentach sprawozdawczych. D. subregion legnicko-głogowski OWES prowadzony przez Legnickie Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich w partnerstwie z Sudeckim Instytutem Rozwoju Regionalnego w ramach projektu RPO WD 2014-2020 Działanie 9.4. A pn. „Legnicko-Głogowski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej”. Projekt realizowany w okresie 01.06.2016 r. – 31.05.2019 r. Szczegółowe założenia projektu dostępne są na stronie internetowej Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy oraz na stronie internetowej http://lgowes.lsio.org.pl/. Skrót informacji (źródło: opracowanie własne na podstawie danych DWUP) Obszar realizacji Grupa docelowa Założone działania Powiaty: - Osoby zagrożone ubóstwem lub 1) Animacja lokalna; głogowski, wykluczeniem społecznym, 2) Doradztwo ogólne; górowski, w tym osoby bezrobotne sprofilowane 3) Doradztwo specjalistyczne; legnicki, jako najbardziej oddalone od rynku 4) Szkolenia dotyczące lubiński, pracy oraz osoby nieaktywne ekonomii społecznej; polkowicki oraz wymagające aktywizacji społeczno- 5) Szkolenia zawodowe; miasto Legnica zawodowej; 6) Coaching/Mentoring; - Podmioty ekonomii społecznej; 7) Wizyty studyjne; - Przedsiębiorstwa społeczne; 8) Wsparcie finansowe na - Organizacje Pozarządowe; założenie, przystąpienie do lub - Instytucje wspierające ekonomię zatrudnienie w PS; społeczną, 9) Finansowe wsparcie - Jednostki samorządu terytorialnego i pomostowe; ich jednostki organizacyjne oraz 10) Kluczowe doradztwo kierownicy ww. podmiotów biznesowe. - Przedstawiciele nauki i biznesu; - Podmioty uprawnione do tworzenia 21 podmiotów ekonomii społecznej o charakterze reintegracyjnym; - Społeczności lokalne a) Usługi animacyjne: W ramach usług zorganizowano spotkanie poświęcone ekonomii społecznej i przedstawieniu oferty OWES. W ramach usług animacji pracowano nad tworzeniem bazy danych organizacji, podmiotów zainteresowanych udziałem w projekcie. W spotkaniach wzięło udział 9 podmiotów. b) Usługi rozwoju ekonomii społecznej W ramach usług rozwoju ekonomii społecznej nie zrealizowano żadnych działań. c) Usługi wsparcia istniejących przedsiębiorstw społecznych W ramach usług wsparcia istniejących przedsiębiorstw społecznych nie zrealizowano żadnych działań. d) Inne działania 1. OWES uczestniczyło w spotkaniach organizowanych przez Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej w ramach projektu „Koordynacja ekonomii społecznej w województwie dolnośląskim”. 2. Dodatkowo OWES prowadził działania z zakresu: a) Usług animacyjnych w zakresie diagnozy środowiska lokalnego (finansowanie: Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, Priorytet I); b) Usług rozwoju ekonomii społecznej, dotyczy wsparcia kluczowego doradców, świadczonego w tradycyjnej formie oraz doradztwa ogólnego (finansowanie: środki własne w ramach działalności statutowej). e) Uwagi Nie dotyczy. E. OWES niefinansowane z RPO WD 2014-2020 Działanie 9.4 A. Na terenie województwa dolnośląskiego istnieją dwa akredytowane Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej, które nie posiadają finansowania w ramach projektu RPO WD 2014-2020 9.4 A. dla OWES. Należy do nich konsorcjum tworzone przez Fundację Rozwoju Ekonomii Społecznej i Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych oraz konsorcjum złożone z Fundacji Merkury, Fundacji 22 Dolnośląskiej Federacji Organizacji Pozarządowych oraz Stowarzyszenia dla Dzieci i Młodzieży Szansa. Konsorcja nie przekazały informacji do DOPS o prowadzonych działaniach w ramach OWES w okresie VI-IX 2016 r. DOPS został poinformowany przez OWES tj. Fundacji Merkury, Fundacji Dolnośląskiej Federacji Organizacji Pozarządowych oraz Stowarzyszenia dla Dzieci i Młodzieży Szansa, iż złożona została rezygnacja z przyznanej akredytacji OWES. Oba konsorcja OWES uczestniczyły w spotkaniach organizowanych przez Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej w ramach projektu „Koordynacja ekonomii społecznej w województwie dolnośląskim”. Dodatkowo konsorcjum FRES i RCWIP wzięło udział jako partner społeczny w organizowanym przez DOPS w dniu 25.11.2016 r. spotkaniu informacyjnym pt. „Przepis na sukces ekonomii społecznej, ZNAK, PLAN, czy CSR?”. 23 5. Wnioski i rekomendacje Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej w ramach projektu „Koordynacja ekonomii społecznej w województwie dolnośląskim” w okresie do października 2015 r. do grudnia 2016 r. prowadził działania związane z podniesieniem jakości i efektywności funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej działających na terenie województwa dolnośląskiego w obszarze pomocy i integracji społecznej. W wyniku prowadzonych prac zrealizowano szereg działań prowadzących do podniesienia wiedzy na rzecz rozwoju ekonomii społecznej w regionie. Niniejsze rekomendacje zostały opracowane na podstawie zgromadzonych danych, zrealizowanych badań i analiz, a także wymiany doświadczeń, wiedzy i informacji w ramach: Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej oraz działających grup roboczych ds. aktualizacji planu, edukacji, promocji, reintegracji oraz zatrudnienia socjalnego (łącznie 5 spotkań Komitetu i 30 spotkań grup roboczych). Spotkań sieciujących z przedstawicielami Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej (łącznie 4 spotkania). Spotkań doradczych, sieciujących PES o informacyjno-doradczych, charakterze informacyjnych reintegracyjnym oraz (adresowanych w szczególności do PES, PS i JST), które odbyły się na terenie dolnośląskich subregionów i miały miejsce w 2016 roku (łącznie 55 spotkań). Badania „Badanie monitoringowe dolnośląskiego sektora ekonomii społecznej oraz działań w obszarze reintegracji społecznej i zawodowej społecznej ze wskazaniem rekomendacji dla systemu monitoringu”. Analizy kwestionariusza ankiety „Aspekty społeczne w zamówieniach”. Pakiet Rekomendacji został podzielony na VI podobszarów tematycznych, które będą aktualizowana, w miarę pojawiających się potrzeb poszerzane o nowe zagadnienia, ważne z punktu widzenia pełniącej przez nią roli w rozwoju ekonomii społecznej na Dolnym Śląsku. Pakiet rekomendacji dotyczących obszaru ekonomii społecznej w województwie dolnośląskim L.p. Podobszary tematyczne Opinie Wnioski Instytucje/ podmioty odpowiedzialne za realizację I. Ośrodki Wsparcia Ekonomii okresie 1. Prawidłowe koordynowanie przez DOPS działań na UMWD, DWUP, oprócz rzecz ES, wymaga oprócz danych pozyskiwanych w DOPS, OWES instytucje tworzenia i rozwoju konsorcjum Legnickie Stowarzyszenie Inicjatyw toku działań własnych DOPS oraz sprawozdawczości PES i PS na Dolnym Śląsku. Obywatelskich z Sudeckim Instytutem Rozwoju OWES (głównie statystycznej), bardziej precyzyjnych Regionalnego (dotyczy subregionu legnicko- i przedmiotowych informacji, w zakresie: głogowskiego) specyfiki Społecznej jako główne 1. Dolnośląskie sprawozdawczym OWES VI-IX w 2016 wykazały r. DOPS swoją subregionów działalność wyłącznie w ramach finansowania problemów OWES z RPO WD 2014-2020 Działanie 9.4. A. rozwoju ES; zjawisk dot. problemów społecznych Działania prowadzone przez dofinansowane OWES w okresie sprawozdawczym polegały przede wszystkim na pracach organizacyjnych, przygotowaniu działań merytorycznych, rekrutacji oraz realizacji pierwszych spotkań oraz form wsparcia. Działania te były opóźnione, faktycznie rozpoczęły się pod koniec VI 2016 r. co spowodowane było ponowną akredytacją danego (charakterystyka subregionu ważnych dla i sposobów/planów ich rozwiązywania z udziałem OWES; kondycji już funkcjonujących PES i PS); planów oraz stanu realizacji powstawania nowych podmiotów (m.in. w celu włączenia tych podmiotów w działania DOPS i dodatkowego wzmocnienia ich); Informacje te są istotne z punktu aktualizacji Pakietu Rekomendacji (służącemu identyfikacji stanu rozwoju ES w regionie), w tym m.in. promocji ES, organizacji 25 ośrodków oraz procedurami dofinansowania ich wydarzeń z obszaru ES; informacji o przyjaznych ES działalności. samorządach, w W związku z powyższym, trudno ocenić jaki jest II. Podmioty ekonomii społecznej o charakterze reintegracyjnym (WTZ, ZAZ, KIS, CIS) tym prowadzonych działaniach animacyjnych dla JST. faktyczny stan realizacji działalności OWES, a co 2. za tym idzie jaki jest faktyczny obraz ES w odpowiedzialnymi za realizacje zadań subregionach z punktu widzenia działalności wzmocnienia OWES. informacji. 1. Z analizy sektora podmiotów ekonomii społecznej wynika, o że dolnośląskiego charakterze na terenie liczba reintegracyjnym województwa podmiotów Obszar 1. współpracy komunikacji Należy zwiększyć pomiędzy i instytucjami wymaga lepszego nacisk przepływu na tworzenie nowych podmiotów reintegracyjnych (zwłaszcza WTZ oraz KIS) np. poprzez finansowania/konkursów zawężenie RPO WD w 1. UMWD, DWUP, DOPS, OWES ramach 2014-2020 reintegracyjnych, zwłaszcza WTZ oraz KIS, jest powstawania nowych podmiotów o charakterze niewystarczająca. reintegracyjnym do powiatów/gmin, w których brak jest danego typu podmiotów reintegracyjnych lub, w których zgłoszono, a następnie zweryfikowano zapotrzebowanie na tworzenie nowych PES reintegracyjnych. Konieczne jest także organizowanie spotkań dla Ośrodków Pomocy Społecznej, które prowadzą i/lub byłyby zainteresowane prowadzeniem Klubów Integracji Społecznej. 26 2. Współpraca społecznej zwłaszcza o podmiotów charakterze Centrów ekonomii reintegracyjnym, Integracji Społecznej z instytucjami powiązanymi (gł. PUP i OPS) jest niewystarczająca. Istnieje konieczność wzmocnienia tej współpracy zwłaszcza w obszarze kierowania uczestników do reintegracji w CIS. Współpraca pomiędzy CIS a OPS w tym obszarze jest realizowana. Natomiast kierowanie klientów PUP do CIS jest realizowane w niewystarczającym zakresie 2. Działania realizowane przez DOPS oraz OWES (zwłaszcza subregionu wałbrzyskiego i wrocławskiego) powinny być nakierowane na wzmacnianie współpracy międzysektorowej 2. UMWD, DWUP, DOPS, OWES, OPS, PUP, CIS, KIS w obszarze reintegracji i wspieranie partnerskich jej zasad. Konieczne jest uwzględnienie w konkursach organizowanych w ramach RPO WD, w szczególności w ramach osi priorytetowej 9. Włączenie społeczne, działań wzmacniających współdziałanie CIS i OPS, np. poprzez wymóg współpracy między nimi, zarówno w konkursach dedykowanych podmiotom reintegracyjnym (9.1 C) jak i ośrodkom pomocy społecznej (9.1.A). Proponuje się także włączenie do regulaminów konkursów organizowanych w ramach RPO WD, w szczególności Włączenie w ramach społeczne osi działań priorytetowej 9. angażujących i sprzyjających budowaniu współpracy pomiędzy PUP a podmiotami reintegracyjnymi, zwłaszcza CIS i KIS. 27 3. Systemowe czynniki wpływające na 3. Konieczne jest lobbowanie na rzecz aktywizację osób niepełnosprawnych w ZAZ: wprowadzenia systemowych rozwiązań w obszarze rehabilitacji wysokość środków przekazywanych na z PFRON rehabilitację zawodową zawodowej zmieniła się od 2008 r.; rehabilitację zawodową adekwatnie do zwiększenie środków przekazywanych osób pracowników/rehabilitantów, mogą się przekładać na niższą efektywność pozytywnie na efektywność ZAZ; zatrudnieniową niepełnosprawnych na utrzymania co wpłynęłaby zwiększenie środków z PFRON oraz umożliwienie przeznaczania zysków (poszerzenie katalogu kosztów ponoszonych przychodów utrzymanie przez jego większości pracowników ZAZ, pozwalających podstawowych przez ZAZ, działań z Rehabilitacyjnego) podmiotom planować długofalowe przedsięwzięcia i mogłoby niepełnosprawnych były do wpłynąć pozytywnie na efektywność zatrudnieniową. zmian w systemie orzecznictwa, aby orzeczenia wydawane adekwatnie nastawione pracy nie należy do głównych priorytetów ZAZ; niepełnosprawnym aktywizacji zawodowej; zatrudniających i współpraca podmiotów aktywizujących na bardziej podejmowania zatrudnienia na otwartym rynku niewystarczająca na w ekonomicznego punktu widzenia motywowanie ZAZ Funduszu koszty związane z rozwojem ZAZ pozwoliłoby tym organizacyjno- pracowników z na niepełnosprawnych ZAZ, WTZ, JST na otwartym rynku pracy; ze względu na konieczność wypracowania DOPS, OWES, niepełnosprawnych kosztów działalności rehabilitacyjnej i zawodowej ZAZ osób niepełnosprawnych takich jak: osób niepełnosprawnych jest zbyt niska i nie zbyt niskie środki z PFRON na utrzymanie osób 3. UMWD, DWUP, umożliwienie i były osobom wypracowanie wspólnego stanowiska ZAZ, WTZ osoby przy udziale środowisk lobbujących interesy osób niepełnosprawne z PFRON w kontekście wpływu niepełnosprawnych w zakresie podziału środków na rozdysponowywanie środków finansowych; PFRON. Przedkładanie PFRON wspólnej propozycji 28 niska wiedza korzyści przedstawicieli społecznych i JST nt. ekonomicznych podziału środków finansowych. Niezbędne jest wsparcie przez JST podmiotów wynikających z aktywizacji osób wykluczonych, reintegracyjnych w tym osób niepełnosprawnych; produktów /usług z wykorzystaniem np. klauzul społecznych. niski udział zlecania usług, w tym usług przez zlecanie zadań i zakup użyteczności publicznej przez JST podmiotom ekonomii społecznej, w tym podmiotom o charakterze reintegracyjnym, w ramach klauzul społecznych i społecznie odpowiedzialnych zamówień; 4. Warsztaty Terapii Zajęciowej 4. Zaleca się kontynuację działań informacyjno- sprzedaż edukacyjnych, w celu zwiększenia potencjału WTZ w wytwarzanych produktów i świadczonych usług. kontekście sprzedaży produktów wytwarzanych w Spowodowane ramach w niewielkim stopniu jest prowadzą to m.in. zawiłością zawodowej reintegracji osób 4. UMWD, DWUP, DOPS, OWES społecznej przepisów prawnych w tym zakresie. Środki i niepełnosprawnych uzyskane ze sprzedaży nie mogą być dowolnie i ewentualnego świadczenia przez nie usług. dysponowane – muszą być przeznaczone wprost na pokrycie wydatków związanych z integracją społeczną. Wreszcie, niejasne są regulacje dotyczące sprzedaży produktów – brak jest jasnych interpretacji odnośnie podatku vat, kas fiskalnych bariery itp. wśród Dodatkowo zidentyfikowano przedstawicieli/prowadzących WTZ związane z podejściem do czerpania przez 29 WTZ korzyści zawodowej finansowych z uczestników, wytwarzanych przez reintegracji w nich ramach produktów/ świadczonych usług. 5. Słaba koordynacja działań na rzecz aktywizacji i rehabilitacji niepełnosprawnych, zawodowej wynikająca 5. Zwiększenie współpracy pomiędzy PES, osób przedsiębiorstwami społecznymi i instytucjami oraz, m.in. w miarę możliwości, opracowanie standardów z niedostatecznej współpracy i komunikacji aktywizacji osób niepełnosprawnych, który będzie pomiędzy PES, PS i instytucjami działającymi na inspirowany np. gdyńskim standardem aktywizacji rzecz zawodowo-społecznej w WTZ. osób niepełnosprawnych, konsekwencji utrudnia która objęcie w 5. UMWD, DWUP, DOPS, OWES, PES i PS działające na rzecz ON osób niepełnosprawnych wsparciem. 6. WTZ wykazują zbyt niski wskaźnik 6. Należy zwiększyć nacisk na aktywizacje zatrudnienia (wg Najwyżej Izby Kontroli 6-7%), zawodową uczestników WTZ m.in. poprzez: 6. UMWD, DWUP, co dowodzi konieczności położenia większego - DOPS, OWES, nacisku na element reintegracji zawodowej z pracodawcami, w tym PES, PS, a zwłaszcza z ZAZ, PES i PS uczestników WTZ. spółdzielniami działające na wspieranie WTZ w socjalnymi budowaniu i współpracy zakładami pracy rzecz ON chronionej w formie np. staży, praktyk. Zachęcanie, założycielskich wsparcie WTZ merytoryczne do tworzenia organów przy WTZ spółdzielni socjalnych osób prawnych jako miejsca praktyk i/lub zatrudnienia uczestników WTZ. Stała współpraca WTZ z PES skupiającymi trenerów 30 pracy. III. Kondycja podmiotów reintegracyjnych w oparciu o 1. Duży zawodowo udział po osób zakończeniu nieaktywnych zajęć. Badanie 1. Należy dopracować system dopasowywania kompetencji zawodowych kształtowanych „Badanie monitoringowe wykazało, że brak zatrudnienia dotyka prawie u uczestników CIS, KIS, WTZ, ZAZ do realnego dolnośląskiego sektora 64% osób uczestniczących w zajęciach CIS/KIS, zapotrzebowania rynku pracy. ekonomii społecznej oraz 66% uczestników WTZ i aż 86% osób, które Konieczne jest także podjęcie szerszych działań zakończyły pracę w ZAZ. w zakresie wdrożenia uczestników zajęć w rynek działań w obszarze reintegracji społecznej i zawodowej podmiotów ekonomii społecznej ze wskazaniem rekomendacji dla systemu monitoringu” 1.UMWD, DWUP, DOPS, CIS, OWES, KIS, ZAZ, WTZ pracy i przygotowanie ich do podjęcia zatrudnienia. 2. Długotrwałe korzystanie przez 2. Wskazana jest poprawa współpracy uczestników ze wsparcia tego samego PES (dot. pomiędzy PES reintegracyjnymi oraz podmiotami WTZ, ZAZ) wynikające z obaw uczestników i ich i instytucjami powiązanymi. rodzin, braku alternatywnych miejsc realizacji W PES o charakterze reintegracyjnym, zwłaszcza rehabilitacji zawodowej, a także z nadmiernego WTZ przywiązania uczestników do danego PES. związanych z aktywizacją zawodową uczestników, które konieczne sprzyjać oferowanego jest DOPS, zintensyfikowanie będą lepszemu wsparcia 2.UMWD, DWUP, do działań CIS, OWES, KIS, ZAZ, WTZ dostosowaniu potrzeb osoby niepełnosprawnej. Należy także rozważyć sposób organizacji konkursów RPO WD 2014-2020 w ramach Działania 9.1 Aktywna integracja w taki sposób, aby wspierać wprowadzanie rozwiązań z zakresu aktywizacji zawodowej w WTZ np. przy wykorzystaniu jednoczesnym zachowaniu trenera realnych pracy, przy wskaźników 31 zatrudnieniowych. 3. Z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc odnotowano długi czas oczekiwania na przyjęcie do PES. Czas ten wynosi przeważnie do sześciu miesięcy, przy czym średnia liczba osób oczekujących wynosi 7 osób na podmiot. 3. Zwiększenie współpracy między PES, PS i instytucjami oraz w miarę możliwości opracowanie standardów aktywizacji osób niepełnosprawnych, który będzie inspirowany np. gdyńskim standardem 3.UMWD, DWUP, DOPS, OWES, ZAZ, WTZ, OPS, ŚDS, DDP aktywizacji zawodowo-społecznej w WTZ. Zaleca się prowadzenie działań koordynacyjnych na terenie powiatu w zakresie, co najmniej kierowania i przepływu uczestników pomiędzy poszczególnymi typami podmiotów (DDP, OPS, ŚDS, WTZ, ZAZ), przez co zwiększy się rotacja uczestników, system zostanie udrożniony i więcej osób będzie mogło skorzystać ze wsparcia. Dodatkowo, pozwoli to na wyeliminowanie sytuacji, gdy uczestnicy korzystają ze wsparcia z przyzwyczajenia/przywiązania, podczas gdy są już przygotowani do podjęcia dalszej aktywności zawodowej. IV. Współpraca PES z Przedsiębiorstwami Społecznymi (PS), w szczególności ze spółdzielniami socjalnymi Niewystarczająca wiedza PES o PS Niezbędne jest inicjowanie oraz zwiększanie, UMWD, DWUP, OWES, i prowadzonej działalności oraz ewentualnych współpracy ZAZ z WTZ w kontekście np. przepływu DOPS, możliwościach uczestników ZAZ, WTZ współpracy i niefinansowej między podmiotami. finansowej WTZ do ZAZ praktyki/ staże/ zatrudnienie) i/lub z WTZ i ZAZ do spółdzielni socjalnych. 32 Łączenie zleceń np. ZAZ z PES, wspólne tworzenie ofert, aby realizowane usługi i zadania miały bardziej kompleksowy charakter. Wsparcie i promocja przedsiębiorstw, zwłaszcza spółdzielni i socjalnych, kluczowego jako potencjalnego pracodawcy dla osób defaworyzowanych. V. Współpraca finansowa dolnośląskich PES i PS z JST 1. Na podstawie prowadzonego badania inwentaryzacji JST stosujących klauzule 1. Konieczne jest prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych w zakresie: społeczne w woj. dolnośląskim pn. „Aspekty społeczne w zamówieniach publicznych” oraz zakupów pozostałych działań DOPS, zebrano następujące w ramach Pzp wśród przedstawicieli JST (decydenci, wnioski: specjaliści klauzule społeczne są stosowane z stosowania oraz społecznie stosowania Pzp, organizacjami odpowiedzialnych klauzul pełnomocnicy społecznych ds. współpracy pozarządowymi, specjaliści incydentalnie przez dolnośląskie JST; zajmujących się problematyką społeczną, współpracą z NGO); wiedza na temat klauzul społecznych i umiejętność ich stosowania jest niewielka; brak warsztatu, praktyki w tym zakresie; wśród merytorycznego dialogu z przedstawicielami JST, podjęcie decyzji o prowadzeniu przedstawicieli PES i PS, wiele wątpliwości proceduralnych (zwłaszcza po wejściu w życie 28.07.2016 r. zapisów do rzetelnego i wiarygodnego partnera dla JST, w tym ustawy certyfikacja kolejnych podmiotów znakiem jakości przedmiotowym zakresie). DOPS, OWES, PES i PS, JST nauka w tym zakresie/ budowania relacji/ współpracy; w DWUP, „ubieganie się” o zamówienia z klauzulami postępowań Pzp z klauzulami społ. budzi wciąż Pzp UMWD, budowania wizerunku PES, PS jako 33 Wątpliwości związane są zwłaszcza Zakup Prospołeczny. z przygotowaniem SIWZ i załączników (m.in. formułowaniem odpowiednich zapisów klauzul, Ważne jest także prezentowanie dobrych praktyk zapisów w umowie, przygotowania dodatkowych w oświadczeń), i stosowaniu klauzul społecznych, o ile to możliwe określenia zamawiającego z (kryteria uwzględnieniem przygotowania z preferencji oceny kryterium zamówień prezentacja praktyk również z terenu Dolnego Śląska społecznego), oraz organizowanie wydarzeń mających na celu związanej zamówienia, monitoringu/kontroli odpowiedzialnych oferty dokumentacji przebiegiem prowadzeniu w prawidłowości wymianę doświadczeń w stosowaniu tych narzędzi. tym jego JST powinny przygotowywać zakres usług, głównie realizacji (np. brak precyzyjnych wytycznych dla użyteczności zamawiających dot. sposobu realizacji wymogu długofalową współpracę finansową, zlecanie usług zatrudniania na podstawie umowy o pracę w pierwszej kolejności (o ile to możliwe) PES i PS głównie w robotach budowlanych). między innymi tym, które angażują do pracy/ istnieją obawy JST o działanie naruszające konkurencję poprzez stosowanie uczestnictwa publicznej, w gwarantujących zajęciach osoby trwałą, zagrożone wykluczeniem społecznym. klauzul społecznych (związane przede wszystkim z brakiem wiedzy lub/i brakiem potrzeby wiedzy Należy Upowszechnić model kontraktowania usług z zakresu ekonomii społecznej); społecznych, z położeniem nacisku na zlecanie niejednokrotnie występuje w JST brak realizacji woli, chęci, wieloletnich, zainteresowania i nieufność zadań publicznych gwarantujących w ramach większą umów stabilność decydentów do stosowania klauzul społecznych; finansową i kadrową, dających podmiotom szansę na rozwój. przedstawiciele JST nie rozumieją/ nie dostrzegają korzyści, które niosą klauzule Ważne jest promowanie samorządów 34 społeczne (np. stymulowanie zatrudnienia osób odpowiedzialnych defaworyzowanych, lokalnej prowadzonych inicjatyw związanych ze wsparciem, efektywności rozwojem zaplecza ekonomii społecznej w danej gospodarki, wzmocnienie podnoszenie społecznie, wyróżnienia dla wydatkowania środków publicznych); gminie/mieście/ powiecie. Nieodzowne jest informowanie o korzyściach z z jednej strony przedstawiciele JST często nie mają rozeznania na temat lokalnych tworzenia zasobów ekonomii społecznej (tj. podmiotów, Planów Rozwoju Ekonomii Społecznej (LPRES), w którym mogliby zlecać realizację różnych zadań, celu m.in. identyfikacji i wykorzystania zasobów ES zwłaszcza użyteczności oraz kreowania kierunków lokalnego rozwoju ES we na współpracy z OWES i DOPS. usług publicznej), z społecznych drugiej województwa strony terenie dolnośląskiego w ramach gmin/powiatów Lokalnych jest niedostateczna ilość konkurencyjnych PES, PS, zakładów pracy realizować podmiotów, takie które chronionej, zlecenia które lub/i zapewniłyby mogłyby brak jest odpowiednią jakość realizacji zleconych usług. 2. Zidentyfikowano niewystarczającą 2. Należy promować wspólną realizację projektów współpracę PES z JST w zakresie realizacji społecznych wspólnych finansowania/konkursów rozwiązywania przedsięwzięć lokalnych w obszarze problemów przez PES i RPO JST w WD ramach 2014-2020. Premiowanie projektów partnerskich stanowić będzie społecznych. Obecnie najczęściej samorządy efekt zachęty i motywacji do analizy dla potencjalnych zlecają lub powierzają PES krótkie (maksymalnie Beneficjentów roczne), niskobudżetowe zadania publiczne. ekonomii społecznej (identyfikacja podmiotów do lokalnych zasobów wspólnych działań). W konsekwencji prowadzenie 35 wspólnych inicjatyw na rzecz społeczności lokalnej umożliwi wzajemne wypracowanie poznanie współpracy się i naukę/ międzysektorowej z korzyścią dla lokalnej społeczności. VI. Współpraca dolnośląskich PES 1. UMWD, DWUP, i PS z sektorem prywatnym. z biznesem realizowana jest gł. przez PES strategii zwiększających rolę biznesu w rozwoju PES DOPS, OWES, o charakterze reintegracyjnym (staże/ praktyki/ z udziałem m.in. PES, związków pracodawców, izb PES i PS inicjowanie handlowych, inkubatorów przedsiębiorczości. u Współpraca niefinansowa zatrudnienia pracodawców) oraz PES, PS uczestników poprzez sponsoring i darowizny. 1. Konieczne Ważne jest także jest opracowanie inicjowanie programu, współpracy PES z sektorem prywatnym w ramach m.in. społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) oraz inicjowanie mentoringu biznesowego prowadzonego przez biznes dla PES, PS (wymiana doświadczeń, dzielenie się wiedzą, z perspektywą partnerstwa biznesowego). 2. Niezbędne jest prowadzenie działań PS zmierzających do poprawy wizerunku i widoczności najczęściej produktów i usług PES, PS poprzez m.in. szerszą w ramach okolicznościowych, jednorazowych promocję Znaku Zakup Prospołeczny oraz zachęcanie zleceń, natomiast nie jest to częsta praktyka. dolnośląskich PES o ubieganie się o ten znak jakości 2. z Współpraca biznesem finansowa realizowana jest PES, Konieczna jest intensyfikacja działań nakierowanych na: zwiększenia liczby stałych zleceń z biznesu dla 36 PES i PS w ramach odpowiedzialnych zakupów produktów i usług, co umożliwi tworzenie większej liczby miejsc pracy w PES, PS i umocni sektor ES; łączenie się PES, PS w klastry, o ile to możliwe o charakterze branżowym; działania te powinny być prowadzone przez pokazywanie korzyści z podejścia kooperatywnego do prowadzonej działalności i zwiększanie widoczności PES, PS poprzez udział w klastrze/klastrach; zwiększenia uczestnictwa PES, PS w targach branżowych, co umożliwi tworzenie sieci kontaktów z kontrahentami i klientami. Nieodzowne jest prowadzenie przez OWES specjalistycznego doradztwa specjalistyczne dla PES, PS z zakresu przedsiębiorczości i marketingu. 37