Kamień w architekturze i sztuce 60 (30+30) 5 (2+3)

Transkrypt

1.
Nazwa przedmiotu
Kamień w architekturze i sztuce
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska, Instytut Nauk Geologicznych, Zakład
Mineralogii i Petrologii
3.
Kod przedmiotu
3012-6KAMARS-WFS1 + 3012-6KAMARS-CFS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
przedmiot kierunkowy
6.
Typ przedmiotu
fakultatywny ograniczonego wyboru (1 z listy 6 przedmiotów)
7.
Rok studiów, semestr
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
prof. dr hab. Ryszard Kryza - koordynator
9.
Imię i nazwisko osób
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Mineralogia, Petrologia
Wiedza i umiejętności: podstawowa wiedza w zakresie mineralogii i petrologii.
12.
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych
60 (30+30)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
5 (2+3)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Wykłady i ćwiczenia z Kamienia w architekturze i sztuce mają na celu zapoznanie studentów z
różnymi aspektami wykorzystania surowców kamiennych w dawnych okresach historycznych i
współcześnie. Omawiane są typy kamieni budowlanych, metody ich wydobycia i obróbki, normy
określające parametry techniczne decydujące o ich zastosowaniu. Studenci mają okazję zapoznać się
z podstawami sztuki kamieniarskiej, zastosowaniem kamieni w różnych stylach architektury.
Poznają główne polskie surowce kamieniarskie oraz przykłady ich zastosowań. Specjalną uwagę
poświęca się problematyce niszczenia kamieni budowlanych w warunkach zanieczyszczonej
atmosfery oraz sposobom renowacji budowli kamiennych. W ramach zajęć praktycznych
organizowana jest wizyta w zakładzie kamieniarskim, a praca zaliczeniowa polega na
indywidualnym opisie wybranego zespołu zabytków kamiennych Wrocławia. Zaliczenie tego
przedmiotu przygotowuje studentów do ewentualnej pracy, która ma związek z kamieniarstwem i
renowacją zabytków.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Zaliczenie ćwiczeń: obecność na ćwiczeniach, opanowanie materiału przekazywanego na zajęciach;
pozytywna ocena pracy zaliczeniowej.
Zaliczenie wykładu: pozytywna ocena z ćwiczeń.
16.
Treści merytoryczne przedmiotu :
Temat
Wstęp.
Surowce skalne.
wykładowcy i prowadzący ćwiczenia: prof. dr hab. Ryszard Kryza, dr Czesław August, dr
Wojciech Bartz, mgr Norbert Szczepara, mgr Marta Prell, mgr Dorota Kowalik-Kociszewska
wykład + ćwiczenia
Zakres prezentowanych zagadnień
Przedmiot i plan zajęć. Warunki zaliczenia. Książki i czasopisma o tematyce
kamieniarskiej.
Kamieniołomy i metody urabiania skał, metody obróbki kamienia.
Liczba
godzin
2+2
4+4
Oznaczania cech
technicznych kamieni.
Polskie kamienie
budowlane.
Zarys kamieniarstwa.
Niszczenie i renowacja
kamieni.
Kamień w architekturze
i sztuce.
Kamienny Wrocław.
Praca zaliczeniowa.
Cechy technologiczne skał (normy).
Wizyta w laboratorium oznaczania cech technicznych kamieni.
2+2
Granity i inne skały magmowe i metamorficzne; wapienie i marmury; piaskowce i
inne skały osadowe.
Kamienne formy architektoniczne (mury, okładziny, formy ozdobne, napisy na
kamieniu).
6+6
Procesy niszczenia kamieni w warunkach zanieczyszczonej atmosfery. Metody
renowacji kamieni.
Główne style architektoniczne. Przykłady zabytków architektury Wrocławia.
4+4
Kamień w zabytkach i współczesnej architekturze Wrocławia – zajęcia terenowe;
kamień w nekropoliach Wrocławia.
Samodzielny opis petrograficzny kamieni budowlanych w terenie: wybrane ciągi
budowli na ulicach Wrocławia – praca zaliczeniowa.
4+4
2+2
2+2
4+4
17. Wykaz literatury podstawowej:
Atlas kamieni naturalnych dostępnych na rynku polskim. F.H.U. ‘WANDA”, P.H.U. „h.g. BRAUNE, Jawor, str. 384.
Dziedzic K., Kozłowski S., Majerowicz A., Sawicki L. (red.), 1979: Surowce mineralne Dolnego Śląska. Ossolineum, Wrocław,
str. 510.
Kozłowski S., 1986: Surowce skalne Polski. Wydawn. Geol., Warszawa, str.538.
Rapp G.R., 2002: Archaeomineralogy. Springer, Berlin, s. 326.
Wilcke H., Thunig W., 1997: Kamieniarstwo. Wyd. 2. (tłumacz. Michalski A.), WSiP, Warszawa, str. 328.
Wilczyńska-Michalik W., 2004: Influence of atmospheric pollution on the weathering of stones in Cracow monuments and rock
outcrops in Cracow, Cracow-Częstochowa Upland and the Carpathians. Wyd. Naukowe Akad. Pedagog. Kraków, str. 247.
18. Wykaz literatury uzupełniającej:
Domasławski W. (red.), 1993: Profilaktyczna konserwacja kamiennych obiektów zabytkowych. Wydawn. UMK Toruń, str. 253.
Rajchel J., 2004: Kamienny Kraków. AGH, Kraków str. 235.
Siegesmund S., Wiess T., Vollbrecht A., (red.), 2002: Natural stone, weathering phenomena, conservation strategies and case
studies. Geological Society London, Special Publications, 205.
Skibiński S. (red.), 1987: Zabytkoznawstwo i konserwatorstwo. Materiały ze zjazdu absolwentów UMK w Toruniu, Toruń 1415 XI 1985. Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, seria B t. 86, Warszawa, s. 188.
ŚWIAT KAMIENIA. Dwumiesięcznik Branży Kamieniarskiej. ABRA, Opole.
NOWY KAMIENIARZ. Dwumiesięcznik Kamieniarski. SKI&VAK, Poznań.
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia dynamiczna
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska, Instytut Nauk Geologicznych, Zakład Geologii
Fizycznej
3.
Kod przedmiotu
3012-1GEODYN-WOS1 + 3012-2GEODYN-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
obowiązkowy do zaliczenia roku
7.
I rok (semestr 1 + semestr 2)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
prof. dr hab. Teresa Oberc-Dziedzic
9.
Imię i nazwisko osób j.w.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Przedmioty wprowadzające: Wiedza i umiejętności: znajomość geografii, fizyki i chemii na poziomie liceum ogólnokształcącego
12.
dydaktycznych
62 (30 + 32)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
4 (1+3)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Celem wykładu jest zapoznanie studentów z czynnikami i procesami geologicznymi rządzącymi
rozwojem i budową Ziemi.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń z geologii dynamicznej.
Egzamin jest testowy. Znaczna część pytań odnosi się do ilustracji. Czas trwania egzaminu - 2 godz.
Aby zaliczyć egzamin należy uzyskać 50% + 1 punktów.
16.
Temat
wykład
Dlaczego badamy Ziemię? Ziemia jako planeta. Podział geologii. Fundamentalne
zasady geologii. Definicja geologii dynamicznej. Procesy geologiczne. Czynniki
geologiczne.
Czynniki wietrzenia fizycznego i ich oddziaływanie na skały. Czynniki wietrzenia
Wietrzenie
chemicznego i jego przebieg. Odporność minerałów na wietrzenie. Zmiany w skałach
wywołane przez wietrzenie. Produkty wietrzenia: rumosze, eluwia wietrzeniowe,
gliny zwietrzelinowe. Profil strefy wietrzeniowej. Gleby. Lateryt i terra rosa.
Wietrzenie podmorskie. Zależność wietrzenia od klimatu.
Krążenie wód w skałach. Woda gruntowa, strefa aeracji i saturacji,. Porowatość i przepuszczalność skał. Ruch
wody gruntowej. Wody gruntowe pod ciśnieniem. Źródła. Zjawiska krasowe.
Zjawiska krasowe
Powierzchniowe i podziemne formy krasowe.
Rodzaje transportu. Ruch cieczy. Lepkość i turbulencja. Liczba Reynoldsa. Równanie
Podstawy fizyczne
Bernoulie’go, liczba Frouda. Reżim przepływu. Natężenie transportu. Obciążenie
erozji, transportu i
Wiadomości wstępne
Liczba
godzin
1
3
2
2
sedymentacji
Erozja i transport
denne i zawiesinowe. Fazy transportu. Diagram Hjulstroema, prędkości krytyczne
erozji i transportu.
Erozja rzeczna: ruch warstwowy i burzliwy wody. Sposoby ruchu materiału
ziarnowego. Nośność i wydolność rzeki. Erozja denna, boczna i wsteczna. Profil
erozyjny rzeki. Terasy, przełomy i ich rodzaje, przełom antecedencyjny,
epigenetyczny, strukturalny, pozorny.
Erozja eoliczna: transport eoliczny, deflacja, korazja.
Erozja lodowcowa: ruch lodowca, rodzaje lodowców, abrazja, egzaracja. Rysy i
wygłady lodowcowe, doliny zlodowacone, cyrki lodowcowe. Erozja wód
podlodowcowych.
Erozja morska: ruchy wody morskiej. Podstawa falowania. Transport materiału przez
falowanie. Prądy przybrzeżne. Fale wewnętrzne. Prądy pływowe. Abrazja, platforma
abrazyjna, klif.
5
Ruchy masowe
Transport grawitacyjny. Kohezja rzeczywista i pozorna. Mechanizmy transportu
grawitacyjnego. Fluidyzacja i tiksotropia. Powierzchniowe ruchy masowe i ich
klasyfikacja. Podwodne spływy grawitacyjne i ich klasyfikacja.
2
Denudacja.
Sedymentacja
Przebieg denudacji w zależności od klimatu. Cykle denudacyjne.
Cechy teksturalne osadów. Jednostki warstwowania: warstwa, lamina, ławica.
Struktury sedymentacyjne: depozycyjne: uławicenie, laminacja, riplemarki,
warstwowanie przekątne, uziarnienie frakcjonalne; erozyjne: rozmycia, hieroglify;
deformacyjne: pogrązy, warstwowanie konwolutne.
Środowisko rzeczne: osady korytowe i pozakorytowe rzek meandrujących i
roztokowych.
Środowisko eoliczne: formy akumulacji piasków eolicznych oraz ich cechy
strukturalne i teksturalne. Kopalne osady wydmowe. Lessy i ich geneza.
Środowisko pustyniowe: osady rzek okresowych; jezior okresowych i eoliczne.
Środowisko glacjalne: klasyfikacja i cechy osadów morenowych, fluwioglacjalnych i
limnoglacjalnych. Glacitektonika. Zlodowacenia plejstoceńskie. Przyczyny
zlodowaceń.
Środowisko jeziorne, rodzaje jezior, osady limniczne.
Środowisko bagienne: akumulacja i rozkład materiału fitogenicznego. Strefowość
środowiska bagiennego. Następstwo osadów w utworach węglowych - sedymentacja
cykliczna. Zagłębia paraliczne i limniczne. Macerały. Typy, odmiany i gatunki węgli.
Studium biochemiczne i geochemiczne powstawania węgli.
Środowisko deltowe. Budowa delty, osady równi deltowej, czoła delty i prodelty.
Środowisko morskie. Badania den oceanicznych. Morfologia den oceanicznych.
Podział środowisk morskich i warunki sedymentacji w nich. Pochodzenie osadów
morskich: osady terygeniczne, biogeniczne, chemiczne. Składniki osadów. Poziom
kompensacji CaCO3. Charakterystyka współczesnych i kopalnych osadów i
środowisk: litoralnego (osady plażowe, barier, mierzei, równi pływowych, estuariów,
lagun, oolity); sublitoralnego (terygeniczne osady szelfowe, rafy – powstawanie,
rodzaje); hemipelagicznego (muły hemipelagiczne, osady prądów zawiesinowych i
spływów grawitacyjnych, flisz - sedymentacja cykliczna; pelagicznego (muły
pelagiczne, czerwone iły głębinowe). Utwory bitumiczne: gromadzenie i
przeobrażanie materii organicznej. Warunki koncentracji naftowej. Sedymentacja
solna, modele złóż soli.
1
16
Facje osadowe
Definicja facji, litofacja, biofacja, zmienność facjalna. Organiczne i nieorganiczne
wskaźniki środowiska.
1
Diageneza
Definicja. Lityfikacja. Procesy diagenetyczne, twardnienie koloidów, kompakcja
mechaniczna i chemiczna, rekrystalizacja. Cementacja wczesna i późna. Konkrecje.
2
Diastrofizm
1. Ruchy pionowe skorupy ziemskiej - 2 godz.
Zmiany linii brzegowej. Transgresje i regresje morskie. Eustatyczne ruchy morza.
Izostazja. Przyczyny zaburzenia równowagi skorupy ziemskiej. Zapis ruchów
9
pionowych w osadach: niezgodności, przerwy w sedymentacji, zmiany facjalne.
Mechanizm ruchu izostatycznego. Astenosfera. Anomalie siły ciężkości. Modele
Pratta i Airego. Kompensacja izostatyczna. Ruchy epejrogeniczne.
2. Trzęsienia ziemi - 3 godz.
Hipocentrum, epicentrum obszar makro i mikrosejsmiczny, izosejsty, izochrony.
Podział i własności fal sejsmicznych. Sejsmografy i sejsmogramy. Stacje sejsmiczne i
systemy ostrzegania. Skale trzęsień ziemi: MCS i wielkości (Richtera). Magnituda,
magnituda momentu. Fale tsunami. Skutki trzęsień ziemi. Przyczyny i podział
trzęsień Ziemi. Praktyczne wykorzystanie wstrząsów sejsmicznych, sejsmika.
3. Budowa globu ziemskiego. 1,0 godz.
Źródła wiedzy o budowie wnętrza Ziemi. Procentowy udział pierwiastków,
minerałów i skał w budowie skorupy ziemskiej. Powierzchnie nieciągłości i powłoki
Ziemi. Strefa cienia. MOHO i jej interpretacja.
4. Tektonika geometryczna - 3 godz.
Elementy warstwy. Orientacja warstwy w przestrzeni. Kompas geologiczny, pomiary,
zapis orientacji warstwy.
Fałdy: elementy fałdu. Klasyfikacja kinematyczna (fałdy umiarowe i wergentne) oraz
strukturalna fałdów (fałdy koncentryczne, symilarne i dysharmonijne). Obraz fałdu na
mapie. Łuski. Płaszczowiny z przefałdowania. Odróżnianie sąsiednich płaszczowin.
Mechanizmy i przyczyny fałdowania.
Uskoki: zrzutowe: elementy uskoku. Uskok na mapie. Uskok normalny, odwrócony,
nasunięcia. Formy złożone wyznaczone przez uskoki: rowy i zręby tektoniczne,
uskoki schodowe i ich obraz na mapie. Uskoki przesuwcze. Uskoki rotacyjne.
Piętra strukturalne. Określanie wieku względnego deformacji i ruchów pionowych.
Geotektonika
1. Budowa oceanów - 2 godz.
Grzbiety oceaniczne: budowa grzbietu oceanicznego, szczeliny ryftowe. Spreading
dna oceanicznego. Uskoki transformacyjne. Pasowe anomalie magnetyczne. Ofiolity.
Wiek osadów oceanicznych. Rowy oceaniczne - łuki wysp, baseny załukowe,
platformy oceaniczne, gujoty.
2. Tektonika płyt litosfery - 3 godz.
Definicja płyt litosfery. Granice dywergentne i konwergentne. Strefy subdukcji.
Trójzłącza. Granice płyt litosfery a rozmieszczenie trzęsień ziemi i wulkanów.
Powierzchnia Benioffa. Strefy kolizji. Typy kolizji. Cykl Wilsona. Powstawanie gór
w świetle tektoniki płyt. Trudności i zastrzeżenia do tektoniki płyt.
3. Ekspansja Ziemi - 1 godz.
Dowody rozszerzania Ziemi. Przyczyny ekspansji Ziemi.
4. Budowa kontynentów - 4 godz.
Geosynkliny. Cechy osadów geosynklinalnych i ich następstwo. Eugeosynkliny i
miogeosynkliny. Ofiolity. Cykl orogeniczny. Fałdowanie geosynkliny. Fazy
górotwórcze. Współczesne geosynkliny. Budowa epigeosynklinalnych pasów
orogenicznych.
Kratony: budowa fundamentu starych i młodych kratonów. Pokrywa osadowa, morza
epikontynentalne i ich osady.
Tarcze. Kratonizacja. Deformacja kratonów: masywy, epiplatformowe pasy
orogeniczne (EPPO) i ich typy. Lineamenty. Aulakogeny, ryfty, synelizy i anteklizy.
Inne formy tektoniczne.
10
Plutonizm
Magma. Przebieg krystalizacji magmy granitowej i bazaltowej. Dyferencjacja
magmy. Geneza i rodzaje magmy w relacji do środowiska geotektonicznego.
Wznoszenie się magm (ascent). Umiejscawianie (emplacement) i jego mechanizmy.
Rodzaje intruzji magmowych. Budowa wewnętrzna i tektonika intruzji. Wpływ
intruzji na osłonę. Złoża pochodzenia magmowego.
3
Wulkanizm
Budowa wulkanu, produkty erupcji: lawy, gazy wulkaniczne, utwory piroklastyczne.
Rodzaje erupcji. Wulkany eksplozywne, lawowe, mieszane. Erupcje freatyczne.
Rozmieszczenie wulkanów. Złoża wulkaniczne.
2
Metamorfizm
Granice metamorfizmu. Czynniki metamorfizmu. Podział metamorfizmu. Budowa
skał metamorficznych. Przeobrażenia różnych rodzajów skał osadowych i
magmowych. Strefy głębokościowe. Facje metamorficzne. Geotermometry i
geobarometry. Diagramy PT Anateksis, migmatyty. Palingeneza. Granity
metamorficzne. Cykl metamorficzno-magmowy. Metamorfizm morskiego dna.
Metamorfizm uderzeniowy.
Podręczniki:
Książkiewicz, M., 1979. Geologia dynamiczna. Wydawnictwa Geologiczne.
Mizerski, W., 2000, 2002. Geologia dynamiczna dla geografów. PWN.
Mizerski, W., 2006. Geologia dynamiczna. PWN.
Flint, R.F., Skinner, B. J., 1977. Physical Geology. John Wiley.
Foster, R. J., 1983. Physical Geology. Ch.E. Merrill Pub. Comp.
Thompson, G.R., Turk, J., 1993. Modern Physical Geology. Saunders College Publishing.
Montgomery, C. W., 1987. Physical geology. Brown pub.
Van Andel, T. H., 1997. Nowe spojrzenie na starą planetę. PWN.
Ollier, C., 1987. Tektonika a formy krajobrazu. Wydawnictwa Geologiczne.
Słowniki:
Jaroszewski, W., Marks, L., Radomski, A., 1985. Słownik geologii dynamicznej. Wydawnictwa Geologiczne.
Mizerski, W., Sylwestrzak, H., 2004. Słownik geologiczny. PWN.
Inne podręczniki:
Dadlez, R., Jaroszewski, W., 1994. Tektonika. PWN.
Gradziński, R., Kostecka, A., Radomski, A., Unrug, R., 1986. Zarys sedymentologii. Wydawnictwa Geologiczne.
Majerowicz, A., Wierzchołowski, B., 1990. Petrologia skał magmowych. Wydawnictwa Geologiczne.
Kozłowski, K., Żaba, J., Fediuk, F., 1986. Petrologia skał metamorficznych. Uniwersytet Ślaski
Mojski, J.E., 1993. Europa w plejstocenie. Polska Agencja Ekologiczna.
Klimaszewski, M., 2003. Geomorfologia. PWN.
Literatura popularno-naukowa, filmy przyrodnicze.
3
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia dynamiczna
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Fizycznej
3.
Kod przedmiotu
3012-1GEODYN-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
obowiązkowy do zaliczenia semestru
7.
I rok (semestr 1)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Waldemar Sroka - koordynator ćwiczeń
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Przedmioty wprowadzające: Wiedza i umiejętności: z zakresu programu geografii i chemii w szkole średniej
12.
dydaktycznych
75
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
7
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia realizowane są w dwóch niezależnych od siebie blokach tematycznych: (1)
Makroskopowe rozpoznawanie skał i minerałów (45 godzin); (2) Podstawy intersekcji geologicznej
(30 godzin). Zajęcia te stanowią podstawę dalszej kształcenia umożliwiającą wprowadzanie wiedzy
o procesach geologicznych (wykład z geologii dynamicznej oraz ćwiczenia w 2 semestrze).
Celem nadrzędnym zajęć w ramach bloku (1) jest nauka "alfabetu" geologii - tj. podstawowego
aparatu pojęciowego umożliwiającego makroskopowy opis skał i minerałów. Zajęcia te bazują na
równoczesnym zdobywaniu podstaw teoretycznych i umiejętności wykorzystywania ich poprzez
praktyczne rozpoznawanie oraz wykonywanie opisu okazów w pracowni.
Student kończący ćwiczenia powinien znać podstawową terminologię a także rozpoznawać i
opisywać najpospolitsze skały i minerały w zakresie umożliwiającym pracę w terenie.
W ramach bloku (2) przekazywane są podstawowe informacje n/t orientacji przestrzennej struktur
geologicznych i sposobów zapisu orientacji. Celem nadrzędnym tych zajęć jest kształtowanie
wyobraźni przestrzennej w odniesieniu do budowy geologicznej. Zajęcia polegają w dużej mierze na
wykreślaniu orientacji płaszczyzn na mapie i przekroju oraz odczytywaniu orientacji w postaci
zapisu liczbowego.
Student kończący ćwiczenia powinien posiadać umiejętność odczytywania prostych struktur
geologicznych na mapach geologicznych i przekrojach a także umiejętność posługiwania się
kompasem geologicznym.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Blok (1):
- 7 testów (znajomość terminologii, klasyfikacji, podstawowych danych o genezie skał); testy - 15
minut
- 3 sprawdziany praktyczne z rozpoznawania minerałów i skał - do 1,5 godziny
Blok (1) - dr Dawid Białek, dr Anna Kowalska, dr Leszek Kurowski, dr Adam Szuszkiewicz;
Blok (2) - mgr Andrzej Głuszyński, mgr Jan Krawczewski, dr Waldemar Sroka, dr Jacek
Szczepański;
ćwiczenia
- pozytywne zaliczenie - uzyskanie - co najmniej 60% punktów - łącznie ze wszystkich testów i
sprawdzianów
Blok (2):
- zdanie 4 testów (praktyczne umiejętności w zakresie wykreślania na mapie wychodni płaszczyzn
oraz kreślenia przekrojów)
- zdanie sprawdzianu praktycznego z umiejętności wykonywania pomiarów kompasem
geologicznym i przeliczania wyników pomiarów
16.
Temat
Ogólne własności
minerałów i skał.
Minerały skałotwórcze
skał magmowych.
Budowa, geneza i
podział skał
magmowych.
Przegląd skał
magmowych.
Minerały skałotwórcze
skał osadowych i ich
powstawanie.
Budowa, geneza i
podział skał osadowych.
Przegląd skał
osadowych.
Metamorfizm. Minerały
skałotwórcze skał
metamorficznych.
BLOK (1)
- definicje: minerał, substancja mineralna (mineraloid), minerał skałotwórczy, skała;
- podstawy klasyfikacji chemicznej minerałów;
- elementy krystalografii; cechy charakterystyczne typowych kryształów z
poszczególnych układów krystalograficznych;
- typy pokroju minerałów, typy skupień mineralnych;
- najważniejsze własności mechaniczne minerałów: łupliwość, twardość (skala
Mohsa);
- najważniejsze własności optyczne minerałów: barwa (minerały barwne i
zabarwione), połysk;
- inne cechy umożliwiające rozpoznawanie minerałów: np. reakcja z HCl, smak,
ciężar właściwy, magnetyzm;
- pojęcia: minerały główne, poboczne i akcesoryczne;
- pojęcia: struktura i tekstura skały; ogólny podział skał; struktury i tekstury
charakterystyczne dla poszczególnych grup skał
- podział i ogólne cechy chemiczne minerałów skałotwórczych skał magmowych;
- najważniejsze minerały główne: kwarc, skalenie (skalenie potasowe, plagioklazy),
skaleniowce, łyszczyki (muskowit, biotyt), amfibole (hornblenda), pirokseny (augit,
diallag), oliwiny;
- najważniejsze minerały poboczne i akcesoryczne oraz wtórne (granaty, apatyt,
magnetyt, hematyt, piryt, galena, fluoryt, kalcyt, baryt)
- podstawowe pojęcia i dane n/t procesów skałotwórczych;
- struktury i tekstury skał magmowych;
- podział skał magmowych: skały głębinowe (granitoidy, syenitoidy, diorytoidy,
gabroidy, skały foidowe, ultramafity) i skały wylewne (ryolitoidy, trachitoidy,
andezytoidy, bazaltoidy)
- praktyka rozpoznawania i opisu najpospolitszych minerałów oraz skał magmowych
- najważniejsze minerały: allogeniczne (kwarc, skalenie, łyszczyki); powstające w
procesie wietrzenia chemicznego (minerały ilaste, wodorotlenki glinu, tlenki i
wodorotlenki żelaza - hematyt, getyt, „limonit”); powstające w wyniku redukcji
(piryt, markasyt, syderyt); powstające w wyniku wytrącania z roztworu na drodze
chemicznej lub biologicznej (kalcyt, aragonit, dolomit, opal, chalcedon); powstające
w wyniku ewaporacji (halit, sylwin, karnalit, gips, anhydryt)
- podział genetyczny skał: okruchowe, chemogeniczne, organogeniczne;
- budowa skał osadowych - pojęcia podstawowe: struktura okruchowa (klastyczna) i
struktura krystaliczna, warstwa, warstwowanie; frakcje;
- ogólna klasyfikacja skał osadowych (genetyczno-chemiczna): skały piroklastyczne,
skały klastyczne (okruchowe), skały ilaste, skały węglanowe, skały krzemionkowe,
skały gipsowo-solne (ewaporaty), inne skały osadowe (alitowe, żelaziste, fosforyty,
paliwa kopalne)
- praktyka rozpoznawania i opisu skał osadowych
- podział procesów metamorfizmu (metamorfizm regionalny, metamorfizm wysoko- i
niskotemperaturowy; metamorfizm dyslokacyjny, metamorfizm kontaktowy);
Liczba
godzin
6
3
3
6
3
6
6
3
Budowa i podział skał
metamorficznych.
Przegląd skał
metamorficznych.
Mapa warstwicowa.
Intersekcja płaszczyzny
poziomej i pionowej.
Orientacja płaszczyzn i
prostych w przestrzeni.
Kompas geologiczny.
Intersekcja płaszczyzny
nachylonej.
Krawędź przecięcia
dwóch płaszczyzn
Przekrój geologiczny.
- najważniejsze minerały skał metamorficznych; minerały wskaźnikowe (np.
andaluzyt, syllimanit, dysten)
- struktury i tekstury skał metamorficznych;
- podział skał metamorficznych ze względu na protolit (metasedymenty,
metawulkanity, metaplutonity); podział ze względu na typ i stopień metamorfizmu;
podział ze względu na teksturę
- praktyka rozpoznawania i opisu skał metamorficznych (gnejs, fyllit, łupek
łyszczykowy, leptynit, amfibolit, serpentynit, marmur, kwarcyt, granulit)
BLOK (2)
- odczytywanie treści map topograficznych;
- określanie skali mapy i cięcia warstwicowego;
- obliczanie: wysokości punktów, różnic wysokości, kąta spadku terenu;
- kreślenie linii grzbietowych i dolinnych;
- sporządzanie przekroju morfologicznego
- podstawowe pojęcia: warstwa, wychodnia, linia intersekcyjna, strop, spąg,
miąższość, miąższość pozorna;
- podstawowe cechy intersekcji płaszczyzny poziomej i pionowej;
- wykreślanie warstw poziomych i pionowych na mapie i przekroju
- podstawowe pojęcia: bieg, upad, azymut biegu, azymut upadu, kąt upadu;
- zasady zapisu orientacji płaszczyzn (system 2-członowy i 3 członowy);
- symbole biegu i upadu na mapie geologicznej; odczytywanie orientacji płaszczyzn z
zapisu graficznego na mapie; wkreślanie na mapę symboli graficznych opisujących
określoną orientację
- budowa kompasu geologicznego i zasady posługiwania się kompasem;
- praktyczne odczytywanie orientacji płaszczyzn i prostych;
- przeliczanie orientacji zapisanej w obu systemach zapisu;
- podstawowe cechy intersekcji płaszczyzny nachylonej;
- poziomice strukturalne, moduł intersekcyjny; graficzne i matematyczne obliczanie
kąta upadu;
- wykreślanie warstw nachylonych na mapie i przekroju
- podstawowa terminologia dotycząca struktur tektonicznych (monoklina, uskoki,
fałdy); podstawowe elementy budowy fałdu i uskoku; podstawy klasyfikacji
geometrycznej fałdów i uskoków;
- wykreślanie krawędzi przecięcia dwóch płaszczyzn na mapie i przekroju; kreślenie
prostych fałdów.
- konstrukcja przekroju geologicznego dla obszaru obejmującego różne typy budowy
geologicznej (poziome zaleganie warstw, monoklina, nieskomplikowane fałdy,
uskoki)
3
6
4
4
4
4
4
4
6
Roniewicz Piotr (red.), 1999, Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej, Polska Agencja Ekologiczna S.A., W-wa
Dziedzic Helena, Oberc Józef, 1980, Makroskopowe oznaczanie skał, Ćwiczenia z geologii dynamicznej cz. I, skrypt Uniwersytet Wrocławski, W-w
Koziar Jan, 1982, Kompas geologiczny, Ćwiczenia z geologii dynamicznej cz. III, skrypt - Uniwersytet Wrocławski, W-w
1.
Nazwa przedmiotu
Metody komputerowe w geologii I
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska, Instytut Nauk Geologicznych, Laboratorium
Metod Komputerowych w Geologii
3.
Kod przedmiotu
3012-1KOMGE1-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
przedmiot podstawowy
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 1)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Sebastian Buczyński - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Przedmioty wprowadzające: Wiedza i umiejętności: z zakresu programu informatyki w szkole średniej
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia realizowane są w trzech niezależnych od siebie blokach tematycznych: (1) Obsługa
systemu i pakietu Microsoft Office: Word, Excel, Power Point (12 godzin); (2) Geologiczne bazy
danych (9 godzin); (3) Obsługa programu GeoStar (9 godzin). Zajęcia te stanowią podstawę
umiejętność obsługi podstawowego i specjalistycznego oprogramowania stosowanego w naukach
przyrodniczych, organach administracji państwowej i firmach geologicznych lub związanych z
ochroną środowiska. Zajęcia te bazują na zdobywaniu praktycznych umiejętności poprzez
wykonywanie szeregu ćwiczeń pod kątem nauk geologicznych przy użyciu powyższego
oprogramowania.
Celem nadrzędnym zajęć w ramach bloku (1) jest obsługa systemu Windows XP oraz pakietu
biurowego Microsoft Office w zakresie umożliwiającym sprawne posługiwanie się edytorem tekstu
(Microsoft Word), arkuszem kalkulacyjnym (Microsoft Excel) oraz programem do tworzenia
prezentacji multimedialnych (Microsoft Power Point).
Student kończący ćwiczenia powinien sprawnie poruszać się po podstawowym oprogramowaniu
biurowym w zakresie umożliwiającym edytorską pracę biurową. Zajęcia mają na celu
przygotowanie studentów do wykorzystania pakietu Microsoft Office w zakresie pisania
sprawozdań, pracy dyplomowej oraz prezentacji naukowych.
W ramach bloku (2) przekazywane są podstawowe informacje n/t geologicznych baz danych
dostępnych w internecie (CBDG, Infogeoskarb, Rejestr Obszarów Górniczych itd.) oraz na
komputerach w pracowni (Bank HYDRO 2000). Celem nadrzędnym tych zajęć jest zapoznanie z
informacjami znajdującymi się w poszczególnych bazach oraz przedstawienie metod pozyskiwania
informacji z poszczególnych baz. Zajęcia polegają na odszukiwaniu zadanych informacji i
stworzeniu własnego banku danych.
prowadzący ćwiczenia: Blok (1) - dr Jakub Kierczak, dr Krzysztof Turniak; Blok (2) - dr
Sebastian Buczyński; Blok (3) - dr Sebastian Buczyński
ćwiczenia
Celem bloku (3) jest zapoznanie z obsługą i możliwościami graficznymi programu GeoStar. Zajęcia
w tym bloku nawiązują do zajęć z intersekcji geologicznej, gdyż aplikacja GeoStar umożliwia
wykonanie profili geologicznych i przekroju geologicznego. Student kończąc ten blok ćwiczeń
powinien posiadać umiejętność wykonania prostych przekroi geologicznych przy użyciu
powyższego programu.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Blok (1):
- 1 sprawdzian praktyczny z obsługi programu Word, Excel i Power Point - do 1,5 godziny.
Blok (2):
- 1 sprawdzian praktyczny z obsługi geologicznych baz danych - do 1,5 godziny.
Blok (3):
- 1 sprawdzian praktyczny z obsługi programu GeoStar. Wykonanie prostego profilu i przekroju
geologicznego.
16.
Temat
System
Pakiet Office
- Word
- Excel
- Power Point.
Geologiczne bazy
danych.
Program GeoStar
1. System
Podstawowa obsługa komputera:
praca w oknach, narzędzia systemu, komendy systemowe (nazwy, kopiowanie,
kasowanie, katalogi itd.), program antywirusowy, posługiwanie się dyskietką,
pobieranie danych z sieci, pakowanie, przeszukiwanie dysku, podstawy podstaw
DOS: kopiowanie, kasowanie, tworzenie katalogów, przeglądanie dysków
posługiwanie się: IE, Windows Comander, Notatnik, Win Expl.
2. Word
Pisanie i formatowanie tekstów: polskie znaki, czcionki, tabele, wstawianie obrazków
odnośników, referencji, formaty zapisu tekstów, konwersja tekstów, wypunktowanie,
konspekty numerowane, korzystanie z funkcji Style i formatowanie, tworzenie spisów
treści, wspólna edycja tekstów, tryb recenzji, ustawienie belki narzędziowej
programu.
3. Excel
Obliczenia, wzajemne powiązanie komórek (odwołanie względne, bezwzględne)
Kopiowanie, formatowanie komórek, tabele przestawne, graficzna prezentacja
danych, edycja wykresów, podstawowe funkcje statystyczne, Podstawowe funkcje
baz danych, sortowanie. Przenoszenie wyników pracy do Worda.
4. Prezentacje + podstawy grafiki
Tworzenie prezentacji z elementami obróbki obrazu i formatowania tekstów. Obróbka
fotografii - Corel Photo Paint: obracanie, kadrowanie, rozjaśnianie, zapis w tif, jpg,
gif.
Zapoznanie z obsługą i informacjami zestawionymi w komputerowych bazach danych
dostępnych w internecie (CBDG, Infogeoskarb, Rejestr obszarów górniczych itd.)
oraz bazami zainstalowanymi na komputerach w LMKwG (Bank HYDRO 2000).
Wykonanie prostych kart otworów i przekroju geologicznego. Eksportowanie i
importowanie informacji, wprowadzanie litologii, parametrów warstw, edycja
graficzna, zarządzanie bazą danych wprowadzonych rekordów.
Liczba
godzin
12
9
9
John Walkenbach: Excel 2003 PL. Biblia. Helion (2004)
Adam Jaronicki: ABC MS Office 2007 PL. Helion (2008)
Instrukcja obsługi Hydro 2000. Intergraph
Szymański Jan: GeoStar 5. Dokumentacja użytkownika. Zarządzanie bazą danych i programy użytkowe. Soft-projekt (2004)
18.
-
Wykaz literatury uzupełniającej:
1.
Nazwa przedmiotu
Matematyka
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Matematyki i Informatyki, Instytut Matematyczny
3.
Kod przedmiotu
3012-1MATEMA-WOS1 + 3012-1MATEMA-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 1)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. Wojciech Młotkowski
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Przedmioty wprowadzające: Wiedza i umiejętności: z zakresu programu matematyki w szkole średniej
12.
dydaktycznych
75 (30+45)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
7 (3 + 4)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Celem zajęć jest opanowanie przez studentów podstaw analizy matematycznej: rachunku
różniczkowego i całkowego oraz zastosowania: szukanie wartości minimalnej i maksymalnej dla
danej funkcji, obliczanie pola powierzchni, długości krzywej i objętości bryły. Podstawowy materiał
jest omawiany na wykładach, na ćwiczeniach są przerabiane listy zadań. W ciągu semestru są
przewidziane 4 kolokwia sprawdzające, które odbywają się podczas wykładów, tak aby zapewnić
jednakowe kryteria we wszystkich grupach ćwiczeniowych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Zaliczenie:
- 4 kolokwia, 90 minut każde, wspólne dla wszystkich grup;
- pozytywne zaliczenie - uzyskanie co najmniej 50% punktów - łącznie ze wszystkich 4 kolokwiów
prowadzący ćwiczenia: mgr Agata Hoffmann, mgr Lech Jankowski, dr Małgorzata Letachowicz,
dr hab. Wojciech Młotkowski
Egzamin:
- 6 zadań na 180 minut. Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie co najmniej 50% punktów
łącznie ze wszystkich zadań.
16.
Temat
Przekształcanie wyrażeń -wzory skróconego mnożenia;
-rozkładanie wyrażeń algebraicznych na czynniki;
wymiernych i
-upraszczanie wyrażeń wymiernych;
niewymiernych.
-usuwanie niewymierności z mianownika;
-rozwiązywanie równań i nierówności;
Liczba
godzin
6
Funkcje elementarne.
Funkcje
trygonometryczne.
Badanie funkcji.
Całka.
-rozwiązywanie układów równań.
-wielomiany;
-wartość bezwzględna;
-funkcje wymierne;
-funkcja wykładnicza;
-funkcja logarytmiczna.
-miara kąta;
-definicje funkcji trygonometrycznych;
-tożsamości trygonometryczne;
-wartości funkcji trygonometrycznych dla szczególnych kątów;
-rozwiązywanie równań z funkcjami trygonometrycznymi;
-funkcje cyklometryczne (arcus).
-dziedzina funkcji;
-granica funkcji;
-pochodna funkcji: definicja i podstawowe wzory;
-badanie przebiegu zmienności funkcji
-całka nieoznaczona: podstawowe wzory, w tym całkowanie przez podstawienie i
całkowanie przez części,
-całka oznaczona;
-zastosowania całki oznaczonej: pole obszaru na płaszczyźnie, długość łuku, objętość
bryły, w szczególności objętość bryły obrotowej.
B. Gdowski, E. Pluciński: Zbiór zadań z matematyki dla kandydatów na wyższe uczelnie, WNT,
W. Krysicki, L. Włodarski: Analiza matematyczna w zadaniach, PWN.
Podstawowe podręczniki i zbiory zadań z analizy matematycznej.
3
3
6
3
1.
Nazwa przedmiotu
Podstawy nauki o środowisku
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Stosowanej i Geochemii
3.
Kod przedmiotu
3012-1NAUSRO-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 1)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Adriana Trojanowska
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Przedmioty wprowadzające: Wiedza i umiejętności: z zakresu geografii i biologii w szkole średniej.
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Cele kształcenia: przypomnienie, rozszerzenie i ujednolicenie poziomu ogólnej wiedzy na temat
środowiska. Zaprezentowanie definicji i zasad działania podstawowych praw ekologicznych,
Przedmiot podstawowy przygotowujący do studentów do kolejnych etapów kształcenia.
Metody: wykład prezentujący w/w zagadnienia w oparciu o przykłady w nawiązaniu do aktualnych
problemów środowiskowych związanych z działalnością człowieka.
Efekty kształcenia: ujednolicona i uporządkowana wiedza na temat środowiska: Swobodne
posługiwanie się terminologią dotyczącą nauk o środowisku, znajomość zagrożeń środowiskowych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Zaliczenie egzaminu, 60% punktów
16.
Temat
Podstawowe pojęcia i
definicje z zakresu nauk
o środowisku.
Współzależności w obrębie ekosystemu, przepływ energii w łańcuchach troficznych,
ekologia gatunku, podstawowe pojęcia i prawa ekologiczne: biosfera, biocenoza,
biotop, ekosystem, biom, sukcesja, prawo Lebiega, Shelforda, Vant Hoffa,
współczesne technologie przyjazne środowisku bazujące na wiedzy ekologicznej.
Definicja życia, atrybuty i poziomy organizacji życia, teorie powstania Wszechświata
i jego wiek, powstanie Ziemi - teoria akrecji, wiek Ziemi i metoda jego oceny,
pierwotne warunki na Ziemi, warunki, które umożliwiły powstanie Życia, teoria
panspermii Thomasona, teoria Oparina, eksperyment Ureya i Millera, teoria
Powstanie życia na
Ziemi.
Liczba
godzin
2
2
Cykle biogeochemiczne
C, N, S, P, krążenie
materii i przepływ
energii
Produkcja pierwotna i
dekompozycja materii
organicznej.
Atmosfera.
Hydrosfera.
Pedosfera.
Klimat i krajobrazy przyczyny
geograficznego
zróżnicowania.
Bioróżnorodność.
Ekologia człowieka i
zagrożenia
cywilizacyjne.
Stan środowiska
województwa
dolnośląskiego.
Zagadnienia prawnej
ochrony środowiska.
Dowkinsa, paradoks Młodego Słońca, karbońska eksplozja życia i epizody
wymierania.
Podstawowe cykle biogeochemiczne w przyrodzie (C, N, S, P), globalny bilans mas
pierwiastków, biogennych, strategie metaboliczne, definicja, typy cykli
biogeochemicznych, cykl węgla, cykl, azotu, cykl fosforu, cykl siarki, krążenie
materii i przepływ energii w piramidzie troficznej, wpływ presji antropogenicznej na
cykle krążenia pierwiastków.
Definicje, znaczenie w przyrodzie, grupy producentów pierwotnych i destruentów,
czynniki wpływające na tempo produkcji pierwotnej i dekompozycji, metody
pomiaru, znaczenie w przyrodzie i gosp. człowieka, produkcja pierwotna w
ekosystemach wodnych, etapy rozkładu materii organicznej.
Gazowe składniki atmosfery, pionowy podział atmosfery, cechy charakterystyczne
jonosfery, egzosfery, termosfery, mezosfery, stratosfery, troposfery. Podział
atmosfery pod względem właściwości fizykochemicznych: chemosfera, jonosfera;
naturalne składniki atmosfery i ich pochodzenie, antropogeniczne źródła
zanieczyszczeń atmosfery, substancje niebezpieczne i skutki środowiskowe oraz
zdrowotne ich obecności w atmosferze.
Pochodzenie wody, własności wody i ich znaczenie w przyrodzie, znaczenie wody dla
organizmów żywych, wielkość zasobów wody na świecie i w Polsce, woda - surowiec
strategiczny, cykl hydrologiczny - szczegółowo krążenie wody w przyrodzie,
zanieczyszczenia wód, wskaźniki zanieczyszczenia wód, zasady klasyfikacji wód w
Polsce, sposoby zapobiegania zanieczyszczeniu wód.
Gleba, gleboznawstwo - definicje, powstawanie gleb - skała macierzysta, wietrzenie,
minerały w glebie, materia organiczna w glebie, układy dyspersyjne, zdolność
sorpcyjna gleby, typy sorpcji, kompleks sorpcyjny, profil glebowy, czynniki
decydujące o żyzności gleby, antropogeniczna degradacja gleb, rodzaje i formy
degradacji oraz ich przyczyny, gleby zdegradowane w Polsce - przyczyny, stan,
sposoby ochrony gleb.
Biomy: definicja, składniki biomów, cechy klimatyczne, zasięg geograficzny,
dominująca flora i fauna - przykłady, cechy charakterystyczne pokrywy roślinnej,
różnorodność, produktywność i tempo dekompozycji w następujących typach
biomów: tundra, tajga, lasy liściaste strefy umiarkowanej, lasy tropikalne, sawanna,
step, pustynia.
Definicja, przejawy bioróżnorodności biologicznej, znaczenie w przyrodzie i dla
człowieka, przyczyny zagrożenia bioróżnorodności biologicznej, przyczyny
wymierania gatunków, przykłady na eksterminację gatunków przez człowieka. Siec
Natura 2000,
Definicja ekologii człowieka, optymalne warunki dla życia człowieka, cechy
fizjologiczne, eksplozja demograficzna, cechy fizyczne ras ludzkich, znaczenie
czynnika informacyjnego w populacji ludzkiej, językowe zróżnicowanie, zagrożenia
cywilizacyjne: chemizacja środowiska, żywności, pestycydy, antybiotyki, choroby
społeczne, ONZ Milenium Development Goals.
Stan atmosfery, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby, gospodarka odpadami,
zagrożenie hałasem, ochrona przyrody w województwie dolnośląskim wg aktualnych
raportów WIOŚ i PIOŚ.
Międzynarodowy charakter ochrony środowiska, konferencja sztokholmska i
deklaracja sztokholmska, deklaracja z Rio, Agenda 21, konwencja w sprawie zmian
klimatu, konwencja o ochronie bioróżnorodności, międzynarodowe organizacje
ochrony środowiska i zdrowia człowieka i ich cele działania WHO, FAO, UNICEF,
UNESCO, IUCN, UNEP, ECE. Polityka ekologiczna Polski w integracji z Unią
Europejską.
Strzałko, J, Mossor-Pietraszewska, T., 2005. Kompendium wiedzy o ekologii. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kurnatowska, A., 1999. Ekologia. Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Maciak, F., 2003 Ochrona i rekultywacja środowiska, Wydawnictwo SGGW.
Stawicka, J., Szymczak-Piątek M., Wieczorek, J., 2004. Wybrane zagadnienia ekologiczne. Wydawnictwo SGGW.
4
4
3
3
2
2
2
2
2
2
Klimiuk, E., Łebkowska, M., 2003. Biotechnologia w ochronie środowiska. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Żarska B. 2005. Ochrona Krajobrazu. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Ronald A. Bailey, Herbert M. Clark, James P. Ferris, Sonja Krause and Robert L. Strong. Chemistry of the Environment,
2002. Elsevier.
Campbell B., 1995: Ekologia człowieka. PWN, W-wa.
1.
Nazwa przedmiotu
Podstawy paleobotaniki
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Paleobotaniki
3.
Kod przedmiotu
3012-1PALEOB-WOS1 + 3012-1PALEOB-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 1)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. prof. Teresa Kuszell
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Przedmioty wprowadzające: Wiedza i umiejętności: w zakresie systematyki, morfologii roślin i ekologii z programu szkoły
średniej.
12.
dydaktycznych
30 (15+15)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2 (1 + 1)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Założenia i cele zajęć: rodzaje i geneza skamieniałości roślinnych oraz metody ich badań,
rekonstrukcja wydarzeń paleoklimatycznych i paleoflorystycznych w poszczególnych erach rozwoju
życia na Ziemi, charakterystyka poszczególnych er i okresów ze szczególnym uwzględnieniem flor
kopalnych węgli kamiennych i brunatnych. Zagadnienia ewolucji roślin. Holoceńska historia
roślinności z uwzględnieniem
czynnika antropogenicznego.
Efekt kształcenia: znajomość rodzajów i mechanizmów powstawania skamieniałości, umiejętność
rekonstrukcji zdarzeń paleogeograficznych w poszczególnych erach geologicznych i ich flor;
znajomość węglotwórczych zbiorowiska roślinnych
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Zaliczenie wykładu: pisemne w formie 20 pytań testowych
Zaliczenie ćwiczeń: średnia ocen: 2 pisemne kolokwia + indywidualna praca na zajęciach
16.
Temat
Zakres badań
paleobotaniki
prowadzący ćwiczenia: dr hab. prof. Teresa Kuszell, dr Małgorzata Malkiewicz
WYKŁADY
Interdyscyplinarny charakter paleobotaniki i znaczenie. Paleopalinologia: morfologia
sporomorf współczesnych i kopalnych, metody maceracji różnych typów osadów.
Analiza pyłkowa w badaniach florystycznych i stratygraficznych. Analiza
makroskopowa (szczątków roślinnych)
Skamieniałości roślinne
Liczba
godzin
2
Okresy rozwoju flory
Stratygrafia, rekonstrukcja wydarzeń paleoklimatycznych i paleoflorystycznych.
Ewolucja świata roślinnego.
2
Era eofityczna i
paleofityczna
Etapy rozwoju roślinności w erze afitycznej. Przegląd roślin kopalnych.
Skamieniałości przewodnie, prowincje paleoklimatyczne i paleoflorystyczne.
Paleogeografia. Środowiska sedymentacji węgla kamiennego – zbiorowiska roślinne.
Przegląd roślin kopalnych. Paleoekologia i paleogeografia, charakterystyka prowincji
florystycznych, zagadnienia ewolucji roślin. Elementy florystyczne ery
mezofitycznej.
Paleoekologia i paleogeografia górnej kredy, strefy florystyczne. Paleogen: prowincje
paleogeograficzne. Przegląd roślinności klimatu umiarkowanie chłodnego i ciepłego.
Środowiska sedymentacji. Typy zbiorowisk roślinnych: lądowe i morskie.
Charakterystyka palinologiczna serii skalnych neogenu. Wiek i korelacja węgli
brunatnych. Zagadnienia ewolucji. Przyczyny zmian florystycznych - rozwój
okrytonasiennych. Skamieniałości przewodnie, relikty
Plejstocen- stratygrafia. Oscylacje klimatyczne. Zjawiska paleogeograficzne, Flory
glacjalne i interglacjalne. Historia roślinności w holocenie. Wpływ człowieka na
ewolucję świata roślinnego
ĆWICZENIA
Poznanie chronologii er roślinnych. Proces fosylizacji, pojęcie skamieniałości;
rodzaje skamieniałości i mechanizmy ich powstawania
Charakterystyka ery paleofitycznej. Przegląd wybranych grup roślin zarodnikowych
(Psylofity, Lepidodendrony, Sygillarie, Prakalamity, Kalamity właściwe, Klinolisty,
Paprocie) i nagozalążkowych (Kordaity, Lebachia Ernestiodendron, Paprocie
nasienne); węglotwórcza rola roślinności karbońskiej w procesie powstawania węgli
kamienny
Warunki środowiska mezofitycznego. Przegląd wybranych grup roślin
zarodnikowych (Pleuromeia) i nagozalążkowych (Sagowce, Benetyty, Paprocie
nasienne, Miłorzębowe).
Warunki środowiska kenofitycznego. Przegląd wybranych grup roślin
zarodnikowych, nagozalążkowych i okrytozalążkowych.
Zastosowanie metody paleobotanicznej w datowaniu osadów geologicznych
(miospory, makro- i mikrospory, sporomorfy, ziarna pyłku)
4
Era mezofityczna
Era kenofityczna: górna
kreda, paleogen i
neogen.
Era kenofityczna (cd.)
czwartorzęd
Różne rodzaje
skamieniałości
Era paleofityczna
Era mezofityczna
Era kenofityczna
Era kenofityczna
Jachowicz A., Dybova-Jachowicz S., 2003. Paleobotanika. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Szafer W., Kostyniuk M., 1962. Zarys Paleobotaniki. Państwowe Wyd. Naukowe, Warszawa.
Stanley S.M., 2002. Historia Ziemi. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
Jachowiczowie S. A., 1964. Kiedy węgiel był zielony? Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa
2
3
2
2
6
3
3
1
1.
Nazwa przedmiotu
Podstawy paleontologii
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Stratygraficznej
3.
Kod przedmiotu
3012-1PALEON-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 1)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Anna Górecka-Nowak - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Przedmioty wprowadzające: Wiedza i umiejętności: z zakresu programu biologii i geografii w szkole średniej
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia z Podstaw paleontologii obejmują 3 bloki. Pierwszy z nich poświęcony jest
wprowadzeniu podstawowych pojęć z zakresu ekologii, dystrybucji organizmów w środowisku
morskim oraz procesów fosylizacji. Omawiane są przyczyny różnic potencjału fosylizacyjnego i
deformacji zapisu paleontologicznego w stosunku do obrazu życia organicznego w przeszłości
geologicznej oraz rola i wykorzystanie skamieniałości w geologii.
Blok drugi stanowi ilustrację wykładu z tego przedmiotu w części dotyczącej systematyki
bezkręgowców. Ćwiczenia polegają na oglądaniu okazów paleontologicznych, które są szczegółowo
omawiane przez prowadzącego ćwiczenia.
Trzeci blok ćwiczeń poświęcony jest podstawom chronologii geologicznej. Szczególną uwagę
przykłada się do praktycznego zastosowania zasad określania wieku względnego. Studenci
konstruują profil stratygraficzny w oparciu o dane w otworów wiertniczych, zawierających
informacje na temat znalezisk paleontologicznych, będących podstawą datowania skał. Zagadnienia
związane z klasyfikacją i korelacją stratygraficzną są omawiane i ćwiczone na licznych przykładach.
Student ma obowiązek znać tradycyjny podział chronostratygraficzny z dokładnością do pięter.
dr Anna Górecka-Nowak, dr Paweł Raczyński, dr Robert Niedźwiedzki, dr Jolanta Muszer, dr
Alina Chrząstek
ćwiczenia
Efektem kształcenia powinna być umiejętność rozpoznawania podstawowych grup skamieniałości
bezkręgowców, znajomość ich zasięgów i znaczenia stratygraficznego oraz trybu życia. Informacje
te powinny przełożyć się na umiejętność określenia wieku skał, w których znaleziono
skamieniałości. Bardzo ważnym efektem ćwiczeń powinna być też umiejętność praktycznego
zastosowania metod określania wieku względnego, podstaw klasyfikacji i korelacji stratygraficznej.
Znajomość tradycyjnego podziału chronostratygraficznego umożliwi studentowi pracę z mapami i
samodzielne studia literatury geologicznej.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
16.
Temat
Podstawy ekologii
Powstawanie i rola
skamieniałości.
Paleontologia
bezkręgowców.
Chronologia
geologiczna.
Podstawą zaliczenia ćwiczeń są 4 kolokwia i 8 kartkówek, z których student musi uzyskać 60 %
punktów. Ponadto zaliczenie ćwiczeń graficznych oraz tabeli stratygraficznej jest również
obowiązkowe.
Podział środowiska morskiego.
Tryb życia i sposób odżywiania się organizmów.
Sposób rozmieszczenia organizmów w środowisku morskim i jego przyczyny.
Procesy fosylizacji.
Formy zachowania skamieniałości.
Przyczyny deformacji zapisu paleontologicznego.
Rola skamieniałości w geologii.
Monera i Protista - przegląd skamieniałości.
Przegląd skamieniałości gąbek, w tym archeocjatów i stromatoporoidów. Przegląd
skamieniałości koralowców z rzędów Rugosa, Tabulata i Scleractinia.
Przegląd skamieniałości, ślimaków i małży, dodatkowo chitonów i łódkonogów.
Przegląd skamieniałości głowonogów: łodzikowatych, amonitowatych, belemnitów.
Tentakulity i hyolity.
Ichnofosylia pierścienic.
Przegląd skamieniałości trylobitów, wielkoraków, małżoraczków i wąsonogów.
Przegląd skamieniałości ramienionogów i mszywiołów.
Przegląd skamieniałości szkarłupni, graptolitów i konodontów.
Praktyczne rozpoznawanie skamieniałości z poznanych grup.
Praktyczne zastosowanie metod określania wieku względnego.
Sposób rejestracji środowisk i czasu w skałach.
Profil stratygraficzny. Praktyczne konstruowanie profilu stratygraficznego w oparciu
o dane wiertnicze, zawierające informacje i inwentarzu paleontologicznym.
Klasyfikacje stratygraficzne. Praktyczne wyznaczanie jednostek stratygraficznych w
profilu stratygraficznym. Tabela chronostratygraficzna.
Radwańska U. - Przewodnik do ćwiczeń z paleontologii. Wyd. naukowe INVIT, 1999
Lehmann U., Hillmer G. - Bezkręgowce kopalne. Wydawnictwa Geologiczne, 1987 i 1992.
Bieda J. - Paleozoologia. Wydawnictwa Geologiczne, 1966.
Machalski M., Stolarski J. - Paleofakty. Wydawnictwo RTW, 1998 i 2000.
Beurlen K., Lichter G. - Skamieniałości. Leksykon przyrodniczy. GeoCenter, 1997.
Eicher D. L. - Czas geologiczny. PWN, 1979
Van Andel T. H. - Historia Ziemi i dryf kontynentów. PWN, 1987 lub Nowe spojrzenie na starą planetę. PWN, 1997.
Liczba
godzin
3
3
2
2
2
2
2
2
2
2
6
2
1.
Nazwa przedmiotu
Podstawy paleontologii
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Stratygraficznej
3.
Kod przedmiotu
3012-1PALEON-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 1)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Anna Górecka-Nowak
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Przedmioty wprowadzające: Wiedza i umiejętności: z zakresu programu biologii i geografii w szkole średniej
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
W ramach wykładów omawiane są zagadnienia związane w paleontologią zarówno bezkręgowców,
jak i kręgowców oraz podstawowe zagadnienia związane z chronologią geologiczną.
Część wykładów, poświęcona bezkręgowcom ma charakter przeglądu poszczególnych grup w ujęciu
systematycznym. Nacisk położony jest na te grupy bezkręgowców, które mają duże znaczenie
stratygraficzne i/lub występują pospolicie w zapisie paleontologicznym.
Zagadnienia poświęcone kręgowcom przedstawione są w ujęciu ich zmian ewolucyjnych, lecz
również z wyeksponowaniem grup ważniejszych stratygraficznie i w aspekcie paleoekologicznym
oraz występujących pospoliciej.
Wykłady omawiające zagadnienia chronologii geologicznej wprowadzają podstawowe pojęcia, jak
wiek względny i bezwzględny, omawiają metody odtwarzania czasu w geologii oraz zapoznają z
podziałem chronostratygraficznym i skalą czasu geologicznego.
Celem tych wykładów jest przekazanie informacji, niezbędnych do oznaczania podstawowych grup
skamieniałości zwierzęcych oraz wykorzystanie ich dla określenia wieku skał, w których zostały
znalezione.
Efektem powinna być umiejętność oznaczania głównych grup skamieniałości i świadomość
możliwości zastosowania ich jako zegara geologicznego. Ponadto studenci powinni poznać podział
czasu geologicznego, tradycyjne nazwy jednostek stratygraficznych i zdawać sobie sprawę ze skali
czasu geologicznego.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin pisemny w formie testowej, będący kombinacją testu wyboru i pytań otwartych, czas ok.
1,5 godz.; minimum - uzyskanie 60% możliwych do zdobycia punktów.
16.
udział w wykładach: dr Robert Niedźwiedzki, dr hab. prof. Andrzej Solecki
wykład
Temat
Systematyka świata
organicznego.
Wybrane grupy Monera
i Protista
Systematyka świata organicznego.
Charakterystyka i znaczenie geologiczne bakterii i sinic.
Ważniejsze grupy Protophyta: okrzemki, kokkolitowate.
Ważniejsze grupy Protozoa: promienice, otwornice.
Definicja i charakterystyka palinomorf.
Charakterystyka typu gąbek, w tym archeocjatów i stromatoporoidów. Koralowce ogólna charakterystyka grupy, budowa szkieletu. Szczegółowa charakterystyka
Rugosa, Tabulata i Scleractinia. Znaczenie stratygraficzne koralowców.
Ogólna charakterystyka mięczaków. Budowa, ze szczególnym uwzględnieniem części
szkieletowych, ślimaków, małży i głowonogów, w tym łodzikowatych,
amonitowatych i belemnitów. Ogólne informacje o chitonach, łódkonogach, hyolitach
i tentakulitach. Znaczenie stratygraficzne poszczególnych grup mięczaków, ze
szczególnym uwzględnieniem głowonogów i ich ewolucji.
Ogólna charakterystyka pierścienic. Ichnofosylia pierścienic, skolekodonty.
Wspólne cechy przedstawicieli stawonogów. Charakterystyka wybranych grup
stawonogów: trylobitów, wielkoraków, małżoraczków i wąsonogów. Znaczenie
stratygraficzne trylobitów.
Charakterystyka ramienionogów, w tym charakterystyka gromad Inarticulata i
Articulata oraz ich znaczenie stratygraficzne.
Charakterystyka mszywiołów uwzględniająca polimorfizm zooidów.
Ogólna charakterystyka szkarłupni. Budowa pęcherzowców.
Charakterystyka jeżowców, budowa pancerza jeżowców regularnych i
nieregularnych. Budowa szkieletu liliowców i ich znaczenie geologiczne.
Charakterystyka graptolitów, porównanie graptolitów krzaczastych i właściwych oraz
ich ewolucja i znaczenie stratygraficzne.
Charakterystyka i znaczenie stratygraficzne konodontów.
Systematyka tradycyjna kręgowców, współczesne schematy kladystyczne
kręgowców, budowa szkieletu poszczególnych gromad podtypu Vertebrata, historia
ewolucji kręgowców (w tym człowiekowatych): Agnatha, Placodermi,
Chondrichthyes, Acanthodii, Osteichthyes, Amphibia, Synapsida, Sauropsida, Aves,
Mammalia. Znaczenie szczątków kręgowców jako wskaźnika stratygraficznego i
paleoekologicznego.
Historia poglądów na skalę czasu geologicznego. Pojęcie wieku w geologii.
Wiek względny i bezwzględny - metody określania.
Klasyfikacje stratygraficzne: litostratygrafia, biostratygrafia, chronostratygrafia i
geochronologia oraz magnetostratygrafia.
Korelacja stratygraficzna.
Sposób konstrukcji tabeli chronostratygraficznej.
Ewolucja lito- i biosfery. Skala czasu geologicznego.
Gąbki i koralowce.
Mięczaki.
Pierścienice i stawonogi.
Ramienionogi i
mszywioły.
Ogólne wiadomości o
szkarłupniach.
Szkarłupnie.
Graptolity.
Konodonty.
Ewolucja kręgowców.
Podstawy chronologii
geologicznej.
Radwańska U. Przewodnik do ćwiczeń z paleontologii. Wyd. naukowe INVIT, 1999
Lehmann U., Hillmer G. Bezkręgowce kopalne. Wydawnictwa Geologiczne, 1987 i 1992.
Bieda J. Paleozoologia. Wydawnictwa Geologiczne, 1966.
Machalski M., Stolarski J. Paleofakty. Wydawnictwo RTW, 1998 i 2000.
Beurlen K., Lichter G. Skamieniałości. Leksykon przyrodniczy. GeoCenter, 1997.
Benton M.J., 2005: Vertebrate Paleontology. Blackwell Publish.
Szarski H. 1998: Historia zwierząt kręgowych. PWN.
Dzik J., 2003: Dzieje życia na Ziemi. PWN.
Bieda F., 1969. Paleozoologia, tom 2, Strunowce. Wyd. Geologiczne
Eicher D. L. Czas geologiczny. PWN, 1979
Van Andel T. H. Historia Ziemi i dryf kontynentów. PWN, 1987 lub Nowe spojrzenie na starą planetę. PWN, 1997.
Liczba
godzin
2
2
4
2
2
2
6
10
1.
Nazwa przedmiotu
Chemia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska, Instytut Nauk Geologicznych, Pracownia
Biogeochemii Środowiska
3.
Kod przedmiotu
3012-2CHEMIA-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 2)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. prof. Franciszek Czechowski
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Wiedza i umiejętności: z zakresu programu chemii (także matematyki i fizyki) z programu szkoły
średniej
12.
dydaktycznych
42
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Studenci wykonują ćwiczenia laboratoryjne z zakresu elementów podstaw chemii ogólnej, metod
analitycznych jak i podstawowe oznaczenia środowiskowe w zakresie analizy wody oraz zespołu
ćwiczeń ilustrujących analizę grupową kationów i anionów. Maja one na celu poznanie analizy
jakościowej oraz mechanizmów przebiegu reakcji chemicznych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Zaliczenie wejściówek, poprawne wykonanie doświadczeń, sporządzenie sprawozdań z wykonanych
doświadczeń.
16.
Temat
Ćwiczenia
wprowadzające i
organizacyjne.
j.w.
ćwiczenia
Szkolenie BHP. Zapoznanie z programem zajęć, regulaminem pracy w laboratorium.
Warunki zaliczenia oraz obowiązująca literatura. Omówienie nazw i przeznaczenia
szkła i sprzętu laboratoryjnego. Przejęcie wyposażenia szafek laboratoryjnych.
Zapoznanie się z techniką sporządzania roztworów i ważenia na wadze analitycznej.
Liczba
godzin
3
Reakcje chemiczne.
Wejściówka - sprawdzian z zagadnienia podziału reakcji chemicznych i typów reakcji
chemicznych. Wykonanie doświadczeń reakcji syntezy (określanie wzoru
sumarycznego produktu syntezy) i rozkładu, utleniania i redukcji, strącania osadu i
wywiązywania się gazu.
3
Szybkość reakcji
Wejściówka - sprawdzian z zakresu zagadnień opisujących szybkość przebiegu
3
chemicznej.
reakcji chemicznej. Przeprowadzenie doświadczeń stwierdzających wpływ
temperatury, reaktywności, stężenia i powierzchni reagentów, obecności katalizatora
oraz inhibitora na szybkość przebiegu reakcji. Wyznaczanie stałej szybkości reakcji.
pH roztworów i
dysocjacja elektrolitów.
Wejściówka - sprawdzian z autodysocjacji wody i pH roztworów, dysocjacji
elektrolitycznej oraz zasady działania indykatora. Wykonanie doświadczeń mających
na celu zapoznanie się z rodzajami wskaźników stosowanych w laboratorium, ocenę
mocy kwasów i zasad, oraz wyznaczanie stałej i stopnia dysocjacji słabego kwasu,
ocenę wpływu wspólnego jonu oraz obecności mocnych kwasów lub zasad na
dysocjację słabych elektrolitów.
Wejściówka - sprawdzian z zagadnień hydrolizy soli. Wykonanie doświadczeń nad
oceną pH roztworów soli, hydrolizy soli z wydzielaniem osadu, wpływu temperatury i
pH oraz obecności innych jonów na hydrolizę soli. Sporządzanie układów
buforowych o określonym pH.
Wejściówka - sprawdzian z teorii kwasów i zasad oraz zagadnień dotyczących
miareczkowania. Wykonanie doświadczeń oznaczania miana titranta, zawartości
węglanu sodu w obecności wodorotlenku sodu oraz zawartości wapnia i magnezu w
dolomicie.
Wejściówka - sprawdzian z zagadnień reakcji utleniania i redukcji - doboru
współczynników stechiometrycznych reakcji. Wykonanie doświadczeń
pozwalających na ocenę utleniające właściwości fluorowców, utleniających i
redukcyjnych właściwości soli kwasu azotowego(III), wpływu pH na właściwości
utleniająco-redukjące układu Cr(III) - Cr(VI) - H2O2, redukujących właściwości
substancji organicznych, oraz przebiegu reakcji dysproporcjonowania.
Pierwsze kolokwium zaliczeniowe obejmujące zakres materiału z przeprowadzonych
ćwiczeń (teoria i wiedza z przeprowadzonych doświadczeń). Doświadczenia
prowadzące do powstawania akwa- i aminajonów, związków kompleksowych Fe(III),
maskowania jonów, rozkładu jonu kompleksowego lub kompleksu.
Hydroliza soli i bufory.
Miareczkowanie
alkacymetryczne.
Reakcje utleniania i
redukcji.
Reakcje tworzenia
kompleksów.
3
3
3
3
3
Badanie własności
fizyczno-chemicznych
wody.
Wejściówka - sprawdzian z zagadnień związków kompleksowych i twardości wody.
Oznaczenie przewodnictwa elektrolitycznego wody oraz zasadowości i twardości
wody przez miareczkowanie alkacymetryczne i kompleksometryczne.
3
Reakcje strącania
osadów.
Wejściówka - sprawdzian z iloczynu rozpuszczalności i związków trudno
rozpuszczalnych. Doświadczenia pozwalające na określenie kolejność wytrącania
osadów halogenków metali, wpływ stężenia jonów S2- na wytrącanie siarczków
metali, wytrącania się osadów w roztworach buforowych, przekształcenie trudno
rozpuszczalnych soli w sole jeszcze trudniej rozpuszczalne.
Wejściówka - sprawdzian z reakcji charakterystycznych wybranych kationów.
Wykonanie reakcji charakterystycznych kationów oraz analiza kationu nieznanej soli.
3
Wykrywanie kationów.
3
Wykrywanie anionów.
Wejściówka - sprawdzian z reakcji charakterystycznych wybranych anionów.
Wykonanie reakcji charakterystycznych anionów oraz analiza anionu nieznanej soli.
3
Wykrywanie kationu i
anionu nieznanej soli.
Zakończenie ćwiczeń odrabianie zaległych
doświadczeń.
Jakościowa analiza kationu i anionu w dwóch roztworach nieznanych soli.
3
Drugie kolokwium zaliczeniowe. Odrabianie zaległych ćwiczeń. Zdanie sprzętu z
szafek laboratoryjnych.
3
M.I.Sienko, R.A.Plane - Chemia. Podstawy i zastosowanie, WNT, Warszawa 2002.
Instrukcje do poszczególnych ćwiczeń.
J. Minczewski i Z. Marczenko, Chemia analityczna 1. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, PWN, Warszawa 2004.
T. Lipiec, Z.S. Szmal, Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, PZWL, Warszawa 1996
D. Kealey, P.J. Haines, Chemia analityczna, PWN, Warszawa 2005
R. Kocjan, Chemia analityczna I, PZWL, Warszawa 2004
Z. Galus, Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, PWN, Warszawa 2002
1.
Nazwa przedmiotu
Chemia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska, Instytut Nauk Geologicznych, Pracownia
Biogeochemii Środowiska
3.
Kod przedmiotu
3012-2CHEMIA-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 2)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. prof. Franciszek Czechowski
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Wiedza i umiejętności: z zakresu programu chemii (także matematyki i fizyki) z programu szkoły
średniej
12.
dydaktycznych
28
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Celem wykładu jest przedstawienie podstawowych pojęć i elementów chemii ogólnej i
nieorganicznej. Program przewiduje omówienie: budowy atomu; układu okresowego; elementarnych
reakcji jądrowych; podstawowych pojęć i praw chemicznych; podstawowych właściwości
chemicznych poszczególnych grup pierwiastków; wiązań chemicznych; nieorganicznych związków
chemicznych; przebiegu reakcji chemicznych; równowag reakcji; roztworów; teorii kwasów i zasad;
reakcji utlenienia i redukcji; elementów elektrochemii; elementów chemii organicznej oraz chemii
środowiska. Dla łatwiejszego uzyskania wiedzy z tego zakresu w trakcie wykładu będą
prezentowane pokazy krótkich doświadczeń.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin pisemny w formie testowej (test otwarty) na ocenę. Minimum - uzyskanie 50% możliwych
do zdobycia punktów.
16.
Temat
Liczba
godzin
3
Budowa atomu.
Elementy budowy atomu. Liczby falowe i konfiguracja elektronowa pierwiastków
(energia orbitali, zakaz Pauliego i zasada Hunda). Układ okresowy pierwiastków.
Pierwiastki i związki
chemiczne.
Okresowość właściwości fizycznych. Okresowość właściwości chemicznych.
Powstawanie pierwiastków i czas geologiczny. Atomy i cząsteczki.
2
Wiązania chemiczne.
Wiązania jonowe. Wiązania kowalencyjne (atomowe) oraz kowalencyjne
spolaryzowane. Wiązania koordynacyjne. Wiązania metaliczne. Międzycząsteczkowe
3
Mieszaniny i roztwory.
Reakcje chemiczne.
Dysocjacja
elektrolityczna i teorie
kwasów i zasad.
Reakcje równowagowe.
Substancje trudno
rozpuszczalne.
Kinetyka chemiczna.
wiązania wodorowe.
Fizykochemiczne właściwości ciał stałych, cieczy i gazów, Reguła faz, równowaga
pomiędzy fazami. Mieszaniny i roztwory właściwe gazów w cieczy, cieczy w cieczy i
ciał stałych w cieczy. Prawo Raoulta.
Równania chemiczne i reakcje chemiczne, Związki jonowe i jony. Typy reakcji
chemicznych. Reakcje prowadzące do powstawania kwasów, zasad i soli. Silne i słabe
elektrolity.
2
2
Teoria Arrheniusa dysocjacji elektrolitycznej. Autojonizacja wody. Iloczyn jonowy
wody. Wykładnik jonów wodorowych. Reakcje jonowe. Teorie kwasów i zasad.
3
Reakcje odwracalne. Stan równowagi chemicznej. Stała równowagi chemicznej.
Reguła przekory. Dysocjacja elektrolityczna słabych elektrolitów. Reakcje hydrolizy
soli. Roztwory buforowe.
Iloczyn rozpuszczalności. Rozpuszczalność. Wpływ siły jonowej roztworu,
wspólnego jonu, pH oraz ligandu na rozpuszczalność.
Szybkość reakcji chemicznej i równanie kinetyczne reakcji. Równania chemiczne
reakcji prostych biegnących w układzie jednorodnym. Rząd reakcji i czas
połówkowego przereagowania.
3
2
2
Elektrochemia.
Reakcje utleniania i redukcji. Przewodnictwo elektrolityczne. Potencjał
elektrochemiczny pierwiastków. Półogniwa i ogniwa. Akumulator ołowiowy.
Elektroliza. Korozja.
2
Elementy budowy
związków organicznych.
Podstawowe elementy chemii organicznej. Węglowodory alifatyczne i aromatyczne.
Grupy funkcyjne związków organicznych. Naturalne źródła związków organicznych.
Podstawowe reakcje w chemii organicznej. Polimery. Elementy biochemii.
2
Wybrane zagadnienia
chemii środowiska.
Antropogeniczne zanieczyszczenia środowiska naturalnego i kwaśne deszcze.
Elementy chemii wody i gleby.
2
M.I.Sienko, R.A.Plane - Chemia. Podstawy i zastosowanie, WNT, Warszawa 2002.
P. Mastalerz, Elementarna Chemia Nieorganiczna, Wydawnictwo Chemiczne 1997L. Pajdowski, Chemia Ogólna, PWN,
Warszawa, 1997L. Jones, P. Atkins, Chemia ogólna, PWN, 2004
J. E. Brady, J. R. Holum, Fundamentals of Chemistry, John Wiley & Sons, New York, 2002
Z. Szperliński, Chemia w ochronie i inżynierii środowiska, cz. I i II, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej 2003.
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia dynamiczna I - ćwiczenia terenowe
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Fizycznej
3.
Kod przedmiotu
3012-2CTGEO1-TOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 2)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Dawid Białek - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna (ćwiczenia w semestrze 1)
Wiedza i umiejętności: Znajomość podstawowej terminologii geologicznej w zakresie minerałów,
skał oraz prostych struktur tektonicznych; umiejętność makroskopowego opisu oraz rozpoznawania
skał i minerałów; umiejętność czytania mapy topograficznej.
12.
dydaktycznych
36 (6 dni)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia są wprowadzeniem do metodyki badań terenowych i stanowią wstęp do terenowej
analizy procesów geologicznych (Geologia dynamiczna II).
Podstawowym celem jest praktyczna nauka zasadniczych elementów pracy terenowej geologa tj.
posługiwania się mapą topograficzną i innymi środkami ułatwiającymi orientację w terenie,
rozpoznawania skał i minerałów w odsłonięciach, wykonywania opisu odsłonięć w notatniku
terenowym, wykonywania pomiarów kompasem geologicznym, pobierania prób skalnych.
W efekcie student kończący ćwiczenia powinien opanować umiejętność samodzielnego
lokalizowania odsłonięć na mapie, wykonywania prostych szkiców i profili oraz opisów skał.
Dodatkowym elementem ćwiczeń jest wprowadzenie do zagadnień geologii regionalnej Sudetów.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- aktywne uczestnictwo we wszystkich 6 dniach terenowych i poprawne realizowanie zadań
stawianych przez prowadzącego ćwiczenia;
- zdanie sprawdzianu końcowego - praktycznego - sprawdzającego umiejętności w zakresie opisu
odsłonięć, wykonywania szkiców oraz podstaw topografii i geologii regionu;
- pełne i poprawne prowadzenie dokumentacji zajęć w notatniku terenowym
16.
Temat
Góry Kaczawskie (rejon
Wojcieszowa)
prowadzący ćwiczenia: dr Dawid Białek, dr Anna Kowalska, dr Leszek Kurowski, mgr Stanisław
Madej, dr Jacek Szczepański, dr Adam Szuszkiewicz, dr Waldemar Sroka
ćwiczenia terenowe
- wprowadzenie w podstawy pracy w terenie: zasady lokalizowania i wykonywania
dokumentacji odsłonięć, zasady bezpieczeństwa;
Liczba
godzin
6
- wprowadzenie w ogólne zagadnienia geologii regionu;
- wykonywanie profilu skał metamorficznych;
- analiza i opis kontaktu skał metamorficznych i wulkanitów;
- wykonywanie opisu nieskonsolidowanych skał okruchowych
Góry Kaczawskie (rejon - pomiary orientacji struktur tektonicznych (foliacja, lineacja, osie i powierzchnie
osiowe fałdów, spękania);
Kaczorowa i Mysłowa)
- zasady orientacji w terenie o skomplikowanej topografii;
- opisy skał metawulkanicznych i metaosadowych;
- analiza i opis przejawów wietrzenia i krasowienia skał
Góry Kaczawskie (rejon - wykonywanie opisów skał wulkanicznych;
- odtwarzanie następstwa procesów geologicznych w skałach wulkanicznych;
Nowego Kościoła i
- pomiary orientacji struktur w skałach magmowych i metamorficznych;
Świerzawy)
- wykonywanie opisu skał okruchowych;
- wykonywanie opisu mineralizacji wtórnej (pomagmowej);
- analiza i pomiary struktur sedymentacyjnych;
- wykonywanie szkicowego przekroju wzdłuż marszruty
Pogórze Izerskie (rejon - wykonywanie opisów skał metamorficznych (c.d.);
- odtwarzanie następstwa procesów geologicznych w skałach metamorficznych;
Pilchowic i Nielestna)
- elementy analizy paleośrodowisk sedymentacyjnych;
- odtwarzanie następstwa w profilu skał osadowych
wykonywanie opisów skał osadowych, magmowych i metamorficznych (c.d.);
Rudawy Janowickie
(rejon Janowic Wielkich - odtwarzanie profilu przecinającego granice sąsiadujących jednostek geologicznych;
- wykonywanie szkicowego przekroju wzdłuż marszruty (c.d.);
i Ciechanowic)
- wykonywanie opisu mineralizacji wtórnej (pomagmowej)
- wykonywanie opisów skał plutonicznych;
Karkonosze (rejon
- analiza i opis kontaktu intruzywnego;
Szklarskiej Poręby)
- pomiary orientacji struktur w skałach magmowych;
- analiza i opis związku rzeźby terenu z litologią i młodymi procesami tektonicznymi;
- analiza i opis procesów wietrzeniowych
6
6
6
6
6
Dziedzic Helena, Oberc Józef, 1980, Makroskopowe oznaczanie skał, Ćwiczenia z geologii dynamicznej cz. I, skrypt Uniwersytet Wrocławski, W-w
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia dynamiczna II - ćwiczenia terenowe
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Fizycznej
3.
Kod przedmiotu
3012-2CTGEO2-TOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 2)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Dawid Białek - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna (ćwiczenia w 1 i 2 semestrze), Geologia dynamiczna I
(ćwiczenia terenowe)
Wiedza i umiejętności: Znajomość podstawowej terminologii geologicznej w zakresie minerałów,
skał, struktur tektonicznych i procesów geologicznych. Opanowanie podstawowych elementów
pracy terenowej geologa tj. posługiwania się mapą topograficzną i innymi środkami ułatwiającymi
orientację w terenie, rozpoznawania skał i minerałów w odsłonięciach, wykonywania opisu
odsłonięć w notatniku terenowym, wykonywania pomiarów kompasem geologicznym, pobierania
prób skalnych.
12.
dydaktycznych
108 (18 dni)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
6
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia są bezpośrednią kontynuacją ćwiczeń terenowych Geologia dynamiczna I.
Głównym celem ćwiczeń jest przekazanie studentom zasad odczytywania zapisu kopalnego
procesów geologicznych na przykładzie zespołów skalnych występujących w obszarach o różnej
budowie geologicznej.
Dodatkowo ćwiczenia służą dalszemu rozwijaniu umiejętności pracy terenowej, tj. wykonywania
opisu odsłonięć w notatniku terenowym, sporządzania szkiców odsłonięć, kreślenia profilów
sekwencji osadowych i roboczych przekrojów. Elementem dodatkowym jest wprowadzenie do
zagadnień geologii regionalnej Sudetów bloku przedsudeckiego i okolic Krakowa.
Ćwiczenia odbywają się w 3 lokalizacjach:
(1) okolice Ząbkowic Śląskich i Srebrnej Góry (blok Gór Sowich, struktura bardzka, blok
przedsudecki);
(2) okolice Lubawki (metamorfik Rudaw Janowickich, synklinorium środsudeckie);
(3) okolice Krakowa i Krzeszowic (monoklina śląsko-krakowska, zapadlisko przedkarpackie)
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- zdanie sprawdzianu końcowego - praktycznego - sprawdzającego umiejętności w zakresie opisu
prowadzący ćwiczenia:
(1) Srebrna Góra: dr Dawid Białek, dr Wojciech Bartz, mgr Stanisław Madej
(2) Lubawka: dr Jacek Szczepański, dr Paweł Raczyński, dr Dawid Białek
(3) Krzeszowice: dr Anna Kowalska, dr Leszek Kurowski, dr Waldemar Sroka
ćwiczenia terenowe
odsłonięć, wykonywania szkiców oraz podstaw topografii i geologii regionu;
16.
Temat
(1) Srebrna Góra
- wprowadzenie do geologii regionu
- opisy skał magmowych i metamorficznych
- omówienie genezy sekwencji ofoilitowej
- umiejscowienie skał widzianych w odsłonięciach w profilu ofiolitu
- ustalanie relacji przestrzennych i czasowych pomiędzy skałami widzianymi w
Metamorfik Niemczy i
różnych odsłonięciach
masyw serpentynitowy
- omówienie kinematycznych wskaźników zwrotu ścinania
Szklar
- określenie charakteru deformacji
- problematyka wietrzenia skał ultramaficznych i typy mineralizacji i złóż temu
towarzyszące
Góry Bardzkie (okolice - określenie mechanizmu transportu materiału w środowisku morskim
- nauka rozpoznawania struktur diagenetycznych, syn- i post-depozycyjnych
Srebrnej Góry)
- rozpoznanie cech osadów turbidytowych
- wykonywanie szkicowego przekroju wzdłuż marszruty
- objaśnienie terminów „ jednostka allochtoniczna” i „jednostka autochtoniczna” w
oparciu o wykonany przekrój trasy i obserwacje dokonywane w odsłonięciach
- przegląd inwentarza skał metamorficznych masywu Strzelina z uwzględnieniem
Masyw Strzelina
stopnia metamorfizmu i określeniem protolitu
(okolice Henrykowa i
- rozpoznanie i opis następstwa metamorfizmu i deformacji
Przeworna)
- pomiar orientacji lineacji, foliacji i struktur deformacyjnych
- geneza i forma występowania kryształu górskiego w warstwach z Jegłowej
- opis i geneza pokrywy lessowej w okolicach Białego Kościoła
Metamorfik Doboszowic, - odtwarzanie historii geologicznej skał metamorficznych: protolit i środowisko jego
powstania- sekwencje deformacji i metamorfizmu
metamorfik Kamieńca
- analiza i opis deformacji granitoidów na przykładzie gnejsów z Doboszowic
- analiza kinematycznych wskaźników zwrotu ścinania
- przejawy metamorfizmu kontaktowego obserwowane w skałach osłony granitoidów
Strefa ścinania Złoty
kłodzko-złotostockich
Stok-Skrzynka
- mineralizacja arsenowa jako przejaw oddziaływania intruzji na skały otoczenia
- serpentynizacja dolomitów
- opis deformacji związanych z powstaniem strefy ścinania i intruzją granitoidów
- zagadnienie granitoidów pre-, syn- i post-deformacyjnych
(2) Lubawka
- opis różnych odmian teksturalnych i strukturalnych wulkanitów oraz ich
Permo-karboński
interpretacja (okolice Kamiennej Góry)
wulkanizm w depresji
- następstwo odmian teksturalnych wulkanitów.
śródsudeckiej
Skały osadowe depresji - piaskowce (perm, trias, kreda),dolomity (okolice Kochanowa i Gorzeszowa)
- opis zachowanych struktur sedymentacyjnych; interpretacja warunków oraz
śródsudeckiej (perm,
środowiska depozycji
trias, kreda)
- fauna małży, bioturbacje
- proces rozwoju caliche
- środowisko płytkomorskie zdominowane przez działalność sztormową bruk
sztormowy, kopułowe warstwowanie przekątne
- piaskowce (perm, kreda) - okolice Trutnova i Adršpachu
Depresja środsudecka
- opis zachowanych struktur sedymentacyjnych, różnego typu warstwowania
(c.d.), permski basen
przekątne, odmiany homogeniczne
podkarkonoski (dzień
realizowany w Republice - formy skalne piaskowców kredowych ("skalne miasta")
- zagospodarowanie obiektów geoturystycznych
Czeskiej)
- opis cech strukturalnych i teksturalnych skał metamorficznych; wnioski dotyczące
Metamorfik Rudaw
Janowickich (jednostka protolitu oraz warunków metamorfizmu
- ogólne omówienie geologii bloku karkonosko-izerskiego
kowarska, jednostka
Masyw BraszowicBrzeźnicy
Liczba
godzin
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
- metabazyty i metagranitoidy jednostki Leszczyńca
- analiza fałdów
- budowa skorupy oceanicznej i omówienie możliwości występowania w niej
granitów
- megabrekcja osadowa; cechy szkieletu ziarnowego, wnioski dotyczące obszaru
alimentacyjnego
- opis odmian teksturalnych gnejsów jednostki kowarsko-izerskiej; wnioski dotyczące
Metamorfik Rudaw
Janowickich (jednostka protolitu oraz warunków metamorfizmu; omówienie różnic pomiędzy orto- i
paragnejsami
kowarska, jednostka
- opis struktur i tekstur oglądanych odmian skalnych (łupków łyszczykowych i
Leszczyńca) (c.d.)
amfibolitów)
- różnice pomiędzy oglądanymi w różnych punktach metabazytami; wnioski
dotyczące różnic w protolicie
- rysowanie schematycznego przekroju geologicznego na podstawie obserwacji
zebranych w oglądanych punktach terenowych
- opis petrograficzny oglądanych skał okruchowych ze szczególnym uwzględnieniem
Okolice Lubawki i
Kamiennej Góry (skały detrytusu roślinnego; wnioski dotyczące środowiska depozycji
- ogólne omówienie środowiska deltowego
osadowe i wulkanity
- charakterystyka różnych odmian wulkanitów (riolitoidów)
depresji śródsudeckiej)
(3) Krzeszowice
- sedymentacja w warunkach strefy litoralnej i szelfu węglanowego
Zabierzów / Trzebinia
- opis skał węglanowych o różnych cechach strukturalnych (biolityty, margle, zapis
(osady jury i kredy)
transgresji na podłoże skał węglanowych
- zagadnienia tektoniki uskokowej w strefie zapadliska przedkarpackiego
- kopalny kras
- zagadnienia związane z tworzeniem ścieżek dydaktycznych o tematyce geologicznej
Dubie - dolina Racławki - sedymentacja na szelfie węglanowym (c.d.); opis struktur sedymentacyjnych w
płytkomorskich skałach węglanowych
- Dębnik - Czatkowice
(osady dewonu-karbonu, - węglanowe skały środowisk lądowych
- procesy dolomityzacji i dedolomityzacji
jury, czwartorzędu,
- subwulkaniczne skały magmowe i ich oddziaływanie na skały osłony
wulkanity)
- analiza podstawowych cech rzeźby terenu;
- sedymentacja eoliczna w strefie peryglacjalnej
- osady środowiska plażowego
- wulkanity permskie i ich kontakt ze skałami węglanowymi w osłonie (c.d.);
Miękinia - Filipowice piroklastyki
Stawiska - Psary Karniowice - Trzebinia - analiza składu i cech teksturalnych klastów w zlepieńcach
- próba odtworzenia środowiska w permie na podstawie zespołu skalnego
- struktury sztormowe w osadach węglanowych
- konstrukcja schematycznego przekroju
- rzeźba obszaru przedkarpackiego
- środowiska sedymentacji ewaporatowej; opis różnych skał gipsowo-solnych
Kraków - Wieliczka
- budowa geologiczna i geneza złoża soli w Wieliczce; obserwacja i opis deformacji
osadów w spągu płaszczowin karpackich
- historia eksploatacji soli kamiennej w Wieliczce
- problemy związane z zachowaniem historycznych wyrobisk kopalni soli i
zagospodarowaniem dla potrzeb turystyki
- osady środowiska plażowego
- formy występowania i petrografia wulkanitów permskich (c.d.)
Zalas - Niedźwiedzia
- zapis transgresji na podłoże skał wulkanicznych
Góra - Młynka
- fauna jurajska
- szczegółowy opis profilu osadów z uwzględnieniem zmian litologii, zmian w
kopalnej faunie; granica: środkowa jura/górna jura i jej interpretacja
- osady glacjalne ss., fluwioglacjalne i limnoglacjalne
- podsumowanie
Różne lokalizacje
- konstrukcja schematycznego przekroju przez obszar o zróżnicowanej litologii
należący do rożnych jednostek geologicznych
Leszczyńca),
dolnokarbońskie
klastyki w spągu
depresji sródsudeckiej
6
6
6
6
6
6
6
6
Oberc Józef, 1985, Interpretacja mapy geologicznej, Ćwiczenia z geologii dynamicznej cz. II skrypt - Uniwersytet Wrocławski,
W-w
1.
Nazwa przedmiotu
Fizyka
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Fizyki i Astronomii, Instytut Fizyki Doświadczalnej
3.
Kod przedmiotu
3012-2FIZYKA-WOS1 + 3012-2FIZYKA-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 2)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Janusz Przesławski
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Wiedza i umiejętności: Znajomość podstaw matematyki: układy współrzędnych, trygonometria,
funkcje. Badanie funkcji. Elementy rachunku różniczkowego i całkowego, pochodna i całka.
Znajomość fizyki na poziomie szkoły średniej.
12.
dydaktycznych
61 (45+16)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
5 (4+1)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Wykłady z fizyki kształcą umiejętność rozpoznawania podstawowych zjawisk i procesów
fizycznych, umiejętność rozumienia praw fizycznych zapisanych w formie matematycznej. Mają
uczyć wykorzystywania praw fizyki do wyjaśnienia genezy zjawisk, którymi zajmują się różne
działy geologii.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Obecność na wykładach; pozytywne zaliczenie konwersatorium; pozytywnie zdany egzamin
przeprowadzany w formie pisemnej i ustnej.
16.
Temat
Czym zajmuje się
fizyka?
prowadzący ćwiczenia: dr Jacek Brona, dr Sławomir Dacko, dr Magdalena Dębska, dr Piotr
Hądzel, dr Piotr Staniorowski, dr Zbigniew Szczudło
Oddziaływania podstawowe. Co to jest wielkość fizyczna? Prawa i zasady w fizyce.
Układy jednostek. Rzędy wielkości odległości, masy i czasu we Wszechświecie.
Określenie i podział wielkości fizycznych. Wielkości skalarne, wektorowe,
tensorowe. Pola skalarne i wektorowe. Wymiar jednostek.
Działania podstawowe na wektorach. Iloczyny wektorów - przykłady.
Podstawy rachunku
wektorowego.
Układ odniesienia. Definicje wielkości kinematycznych i dynamicznych. Wykresy
Ruchy - kinematyka
ruchów. Ruch precesyjny Ziemi.
ruchu punktu
materialnego.
Dynamika ruchu punktu Zasady dynamiki. Zasada zachowania pędu. Moment pędu. Siły pozorne, siła
Liczba
godzin
2
1
2
2
materialnego.
Dynamika bryły
sztywnej.
Grawitacja. Siły
pływowe.
Termodynamika.
Drgania i fale
mechaniczne.
Płyny. Statyka i
dynamika płynów.
Elektryczność i
magnetyzm.
Zjawiska optyczne.
Elementy fizyki
kwantowej.
Elementy spektroskopii.
Promieniotwórczość
naturalna i sztuczna.
Narzędzia nowej fizyki.
Coriolisa.
Zasady dynamiki dla bryły sztywnej. Moment bezwładności, moment pędu bryły.
Zachowanie momentu pędu. Ruch precesyjny.
Prawo powszechnego ciążenia. Cechy pola fizycznego - natężenie i potencjał. Geoida.
Natężenie pola grawitacyjnego Ziemi. Izostazja. Potencjał grawitacyjny. Energia
potencjalna. Zasada zachowania energii mechanicznej. Satelity. Pływy. Ruch
precesyjny Ziemi.
Zasady termodynamiki. Ciepło i temperatura. Równanie stanu gazu doskonałego i
rzeczywistego. Ciepło właściwe. Entropia. Przemiany fazowe. Przewodnictwo
cieplne, konwekcja, promieniowanie. Widmo promieniowania Słońca i Ziemi.
Przemiany fazowe w Ziemi i w układzie ocean-atmosfera.
Naprężenia i odkształcenia sprężyste. Ruch harmoniczny prosty, tłumiony i
wymuszony. Fale podłużne i poprzeczne. Równanie fali - prędkość fazowa i grupowa.
Analiza i składanie drgań. Fale na wodzie. Zjawiska falowe: odbicie, załamanie,
ugięcie, interferencja, polaryzacja, efekt Dopplera. Fale sejsmiczne. Detekcja fal
sejsmicznych. Sonar.
Gęstość i ciśnienie w oceanach i atmosferze. Prawo Pascala i prawo Archimedesa.
Równanie Bernoulliego. Pomiar ciśnienia statycznego i dynamicznego. Przepływ
geostroficzny.Opory przy przepływach. Lepkość płynów. Liczba Reynoldsa. Napięcie
powierzchniowe. Włoskowatość.
Oddziaływanie elektromagnetyczne, wielkości opisujące zjawiska
elektromagnetyczne. Pole elektryczne. Elektryczność w atmosferze.
Prąd elektryczny stały i zmienny. Przewodnictwo elektryczne w jądrze i płaszczu
Ziemi. Pole geomagnetyczne. Zorze. Wariacje pola geomagnetycznego. Teorie
powstania pola. Paleomagnetyzm.
Fale elektromagnetyczne - widmo.
Odbicie, załamanie, dyspersja, absorpcja. Interferencja - holografia. Tęcza. Lidar,
radar, laser. Teledetekcja.
Dyfrakcja - siatka dyfrakcyjna.
Polaryzacja - przez odbicie, podwójne załamanie i rozproszenie. Kolor nieba.
Mikroskop polaryzacyjny. Radar geologiczny.
Budowa materii, atomy, cząstki elementarne. Fale materii. Zasada nieoznaczoności.
Zjawiska kwantowe: tunelowanie. Atom wodoru w teorii Schrödingera. Funkcja
falowa. Liczby kwantowe.
Zastosowanie fal elektromagnetycznych o różnych długościach do obserwacji
oddziaływań z materią. Rodzaje widm. Metody spektroskopowe. Spektroskopia w
podczerwieni; identyfikacja minerałów; zastosowania do badań strukturalnych. Inne
metody spektroskopowe: NMR, EPR, spektrometria masowa, spektroskopia
fotoelektronów. Mikroskop ramanowski.
Przemiany promieniotwórcze - prawo, czas połowicznego zaniku. Datowanie.
Promieniotwórczość w skorupie ziemskiej. Strumień cieplny a koncentracja
pierwiastków radioaktywnych. Energetyka jądrowa - rozszczepienie i synteza jąder
atomowych. ITER.
Mikroskopia polaryzacyjna nowej generacji: np. Metripol. Mikroskop sił atomowych
- AFM. Wielki zderzacz hadronów LHC.
D. Halliday, R. Resnick i J. Walker - „Podstawy fizyki” PWN W-wa 2005
J. Orear - Fizyka WNT 1993
H. Young and R. Freedman - University Physics - Addison-Wesley 2000
T. Lewowski - Wybrane działy fizyki dla studentów geologii - „Mar-Mar” W-w 1997
Sz. Szczeniowski - Fizyka doświadczalna - PWN 1976
E. Boeker i R. van Grandelle - Fizyka środowiska - PWN 2004
Z. Mortimer - „Zarys fizyki Ziemi” Ucz. Wyd. Nauk. - Dyd. AGH Kraków 2001
3
4
4
4
4
4
4
3
2
4
2
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia dynamiczna
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Fizycznej
3.
Kod przedmiotu
3012-2GEODYN-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 2)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Waldemar Sroka - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wiedza i umiejętności: Znajomość terminologii dotyczącej skał i minerałów, wzorów chemicznych i
najważniejszych cech fizycznych minerałów, składów mineralnych najważniejszych skał,
klasyfikacji skał. Umiejętność makroskopowego opisu skał i minerałów.
12.
dydaktycznych
52
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
4
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia realizowane są w czterech niezależnych od siebie blokach tematycznych: (1)
Metamorfizm-plutonizm ("M-P" - 10 godzin); (2) Erozja-transport-sedymentacja ("ETS" - 16
godzin); (3) Interpretacja mapy geologicznej ("MG" - 20 godzin); (4) Wulkanizm ("W" - 6 godzin).
Zajęcia te stanowią uzupełnienie wykładu z geologii dynamicznej w zakresie wiedzy o procesach
geologicznych.
Celem nadrzędnym zajęć jest przekazanie podstawowych umiejętności w zakresie "odczytywania"
zapisu procesów geologicznych w skałach (skład mineralny, cechy strukturalne i teksturalne), w
profilach skał osadowych oraz na mapach i przekrojach geologicznych. Zajęcia, podobnie jak w
ćwiczenia 1 semestrze bazują na równoczesnym zdobywaniu podstaw teoretycznych i umiejętności
wykorzystywania ich poprzez praktyczne wykonywanie opisu okazów (map i przekrojów) i ich
interpretacji w pracowni.
Zajęcia w blokach (1) (2) i (4) stanowią bezpośrednią kontynuację zajęć z 1 semestru (blok skały i
minerały) w zakresie określonych grup skał i bazują na wiedzy uzyskanej poprzednio.
Celem ćwiczeń w ramach bloku "M-P" jest umiejętność odczytania historii skały metamorficznej i
granitoidu na podstawie widocznych makroskopowo elementów budowy i struktur tektonicznych
(skały metamorficzne).
Ćwiczenia w ramach bloku "ETS" mają za zadanie przekazanie podstawowej wiedzy na temat
zapisu procesów geologicznych zawartego w strukturach sedymentacyjnych i cechach teksturalnych
skały osadowej.
W ramach bloku "MG" przekazywana jest podstawowa wiedza na temat rozpoznawania na mapach
(1) Blok "M-P" - prof. dr hab. Teresa Oberc-Dziedzic, dr Dawid Białek
(2) Blok "ETS" - dr Anna Kowalska, dr Leszek Kurowski;
(3) Blok "MG" - dr Waldemar Sroka, dr Jacek Szczepański, mgr Iwona Kurpiewska;
(4) Blok "W" - dr Dawid Białek
ćwiczenia
struktur tektonicznych, określania ich orientacji przestrzennej i określania następstwa procesów
tektonicznych. Zajęcia te stanowią bezpośrednią kontynuację zajęć z 1 semestru (blok intersekcja
geologiczna).
15.
Forma i warunki
zaliczenia
16.
Temat
Blok "M-P"
Metamorfizm Plutonizm
Blok "ETS"
Erozja-transport sedymentacja.
Blok "W"
Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest zaliczenie każdego z 4 bloków tematycznych.
"M-P": 2 testy pisemne teoretyczne i sprawdzian praktyczny (opis 3 prób skalnych)
"ETS": sprawdzian pisemny teoretyczny oraz praktyczny
"MG": 4 sprawdziany
"W": końcowy sprawdzian pisemny teoretyczny;
Ocena końcowa obliczana jest jako średnia ważona ocen z poszczególnych bloków (w proporcji do
ich wymiaru godzinowego).
Liczba
godzin
10
(1) Struktury tektoniczne w skałach metamorficznych: struktury planarne (foliacja),
linijne: sposoby wykształcenia tych struktur i ich następstwo. Rodzaje fałdów w
skałach metamorficznych. Nakładanie się struktur tektonicznych w skałach
metamorficznych
(2) Części składowe i tekstury migmatytów. Odmiany genetyczne migmatytów.
(3) Budowa granitoidów. Rodzaje enklaw. Szliry. Określanie przypuszczalnej genezy
granitoidu na podstawie typu enklaw.
(1) Podstawy fizyczne erozji, transportu i sedymentacji:
16
diagram Hjulstroema, prędkości krytyczne erozji i transportu; kohezja, kohezja
pozorna; prawo Stokes'a; równanie Bernoulli'ego; liczba Frouda; reżim przepływu
górny; obciążenie denne i zawiesinowe; trakcja, saltacja, suspensja (zawiesina),
flotacja, roztwór jonowy, koloidy; erozja, abrazja; fazy transportu: "dolne płaskie
dno" (brak ruchu), faza transportu rytmicznego, faza miecenia ("górne płaskie dno"),
faza antydiun; ripplemarki (zmarszczki prądowe), diuny (megaripplemarki, pręgi,
nasypy).
(2) Skała osadowa jako zapis procesów sedymentacji:
warstwowanie, warstwa, soczewa, lamina, zestaw lamin, ławica; struktury pierwotne:
syndepozycyjne, erozyjne, deformacyjne, struktury epigenetyczne (wtórne);
warstwowania przekątne: planarne i rynnowe, warstwowania złożone; warstwowania
poziome, warwy; smugi prądowe (lineacja prądowa); uziarnienie nieuporządkowane
(bezładne) i frakcjonalne (gradacja ziarna); hieroglify; toczeńce i płatki mułowe;
struktury obciążeniowe; konwolucje; struktury spływowe; bioturbacje; struktury z
odwodnienia; struktury gruzłowe, konkrecje; dolomityzacja, siarka "osadowa"; ooidy,
onkoidy, peloidy; mikryt, sparyt, neospar; bioklasty, intraklasty, ekstraklasty
(3) Transport grawitacyjny:
- kohezja, kohezja pozorna; kąt naturalnego zsypu; mechanizmy transportu grawitacyjnego:
osuwanie, spływ, spełzywanie; fluidyzacja, tiksotropia;
spływy: kohezyjne, kolizyjne (ziarnowe), fluidyzacyjne, prądy zawiesinowe;
(4) Przegląd przykładowych środowisk sedymentacyjnych:
Środowiska związane z rzekami: osady rzeki meandrującej (cyklotem rzeczny):
korytowe (bruk korytowy, łacha brzegowa); pozakorytowe (wał brzegowy, basen
powodziowy); osady rzeki roztokowej; stożki napływowe (fanglomeraty); delty
(równina deltowa, czoło delty, prodelta)
Środowiska obszarów pustynnych: degradowane masywy górskie i pedyment
(hamada); aluwialna równina przedgórska (bajada, reg, serir) i osady rzek okresowych
(ued); sebha (playa); wydmy piaszczyste (erg); pokrywy pyłowe (lessy).
Środowiska wybrzeży morskich i szelfu: wybrzeża degradowane (=klifowe);
wybrzeża plażowe; wybrzeża pływowe; system bariera-laguna; laguna hipersalinarna
(ewaporatowa); szelf klastyczny; szelf węglanowy; rafy
Strefa hemipelagiczna i pelagiczna : „deszcz zawiesiny”: muły hemipelagiczne;
prądy zawiesinowe: stożki podmorskie, turbidyty (sekwencja Boumy); strefa
pelagiczna: muły wapienne i krzemionkowe; czerwony ił głębinowy
Tempo sedymentacji w różnych środowiskach; baseny sedymentacyjne; subsydencja
- przyczyny powstawania wulkanów i rodzaje erupcji
6
Wulkanizm.
Blok "MG"
Interpretacja mapy
geologicznej.
- geotektoniczne podstawy rozprzestrzenienia działalności wulkanicznej
- podstawowe formy wulkaniczne i czynniki je kontrolujące
- omówienie cech potoków law zasadowych, obojętnych i kwaśnych, tak lądowych
jak i podwodnych
- rozpoznanie stropu i spągu potoku, oraz kierunku/zwrotu płynięcia potoku w
utworach kopalnych
- rodzaje potoków piroklastycznych i cechy ich osadów
- potoki hydroklastyczne i cechy ich osadów
- cechy osadów opadowych
- działalność wulkaniczna na innych ciałach układu słonecznego
Ćwiczenie nr1:
- definicja mapy geologicznej, podział map geologicznych, znaki umowne, indeks
barw, szrafury, typy budowy geologicznej, niezgodności i ich rodzaje, piętra
strukturalne
- identyfikacja różnych typów budowy geologicznej, wyznaczanie niezgodności oraz
pięter strukturalnych.
Ćwiczenie nr2:
- definicja fałdu, klasyfikacje fałdów (kinematyczna i geometryczna), elementy i
parametry geometryczne fałdów, obrazy kartograficzne wybranych typów fałdów
(stojący, pochylony, obalony, izoklinalny, wachlarzowy)
- wykreślenie przekroju geologicznego przez obszar o budowie fałdowej.
Ćwiczenie nr3:
- definicja uskoku, klasyfikacje uskoków, obrazy kartograficzne wybranych typów
uskoków.
- wykreślenie przekroju geologicznego przez obszar o zróżnicowanej budowie
geologicznej poprzecinany uskokami.
Ćwiczenie nr4, 5, 6, 7
- wykonanie przekroju geologicznego oraz interpretacji mapy geologicznej
20
Oberc Józef, 1985, Interpretacja mapy geologicznej, Ćwiczenia z geologii dynamicznej cz. II skrypt - Uniwersytet Wrocławski,
W-w
Słownik geologii dynamicznej - W. Jaroszewski, L. Marks, A. Radomski, Wyd. Geologiczne, Warszawa.
1.
Nazwa przedmiotu
Mineralogia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Mineralogii i Petrologii / Zakład Gemmologii i Muzeum Mineralogiczne
3.
Kod przedmiotu
3012-2MINERA-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 2)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Czesław August, dr Krzysztof Turniak
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wiedza i umiejętności: matematyka i fizyka w zakresie szkoły średniej (fizyka atomów, cząsteczek;
zjawiska optyczne)
12.
dydaktycznych
28
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Przekazanie wiedzy teoretycznej, popartej ćwiczeniami z zakresu krystalografii geometrycznej i
strukturalnej, krystalooptyki i krystalochemii potrzebnej dla studiów geologicznych, w tym
mineralogii, petrologii, geologii złóż, ochrony środowiska i innych przedmiotów z dziedziny nauk
mineralogicznych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Uzyskanie powyżej 60% ze sprawdzianów podstawowych (z wyłączeniem interpretacji
dyfraktogramu).
Sprawdzian wiadomości dotyczący pojęć podstawowych z zakresu krystalografii geometrycznej30%. Sprawdzian z analizy morfologicznej kryształów - 40%.
Sprawdzian z krystalooptyki i obsługi mikroskopu polaryzacyjnego – 30%.
Samodzielna interpretacja dyfraktogramu – dodatkowe 10 %.
Skala ocen: dst - 60.1-67.5%, +dst - 67.6-75.0%, db - 75.1-82.5%, +db - 82.6-90.0%, bdb - >90.0%
16.
Temat
Symetria kryształów.
Postacie
krystalograficzne.
Projekcja
j.w.
ćwiczenia
Symetria kryształów. Przekształcenia symetryczne. Proste i złożone elementy
symetrii. Klasyfikowanie modeli kryształów na podstawie ich symetrii do układów
krystalograficznych.
Postacie proste i złożone. Analiza postaci modeli kryształów.
Wykonanie projekcji stereograficznej ścian i elementów symetrii kryształu.
Liczba
godzin
2
2
2
stereograficzna.
Wskaźnikowanie ścian
kryształu.
Analiza morfologiczna
kryształu - modele.
Analiza morfologii
kryształu - kryształy
minerałów.
Dyfraktometria
rentgenowska metodyka badań.
Interpretacja
dyfraktogramu.
Budowa i obsługa
mikroskopu
polaryzacyjnego.
Badanie cech
optycznych minerałów
przy użyciu mikroskopu
polaryzacyjnego (bez
analizatora).
Badanie cech
optycznych minerałów
przy użyciu mikroskopu
polaryzacyjnego (z
analizatorem).
Identyfikacja kamieni
jubilerskich przy użyciu
refraktometru.
Czynności towarzyszące
pracy z mikroskopem
polaryzacyjnym.
Opisywanie płytek
cienkich w mikroskopie
optycznym.
Symbole ścian. Wskaźnikowanie ścian kryształu.
2
Analiza morfologiczna modeli kryształów uwzględniająca nazwę postaci, układ
krystalograficzny, klasę symetrii, sporządzenie projekcji stereograficznej i wskaźniki
ścian.
Analiza morfologiczna kryształów minerałów na przykładach: granat, wezuwian,
cyrkon, gips, piryt, topaz, augit, turmalin, diament, baryt.
2
2
Rentgenograficzna analiza fazowa próbek polikrystalicznych. Podstawy dyfrakcji
promieni rentgenowskich w ciałach krystalicznych. Metody otrzymywania
rentgenogramów. Dyfraktometria rentgenowska. Metodyka przygotowywania próbek
do badań dyfraktometrycznych.
Identyfikacja faz obecnych w próbce proszkowej na podstawie dyfraktogramu.
Możliwości i ograniczenia metody.
Omówienie budowy mikroskopu i praktyczne wskazówki dotyczące jego
użytkowania i konserwacji. Bieg światła w mikroskopie polaryzacyjnym. Rodzaje
preparatów mikroskopowych. Pomiar wielkości ziarna i kątów przy użyciu
mikroskopu.
Badanie własności optycznych minerałów w świetle przechodzącym równoległym
spolaryzowanym przy wyłączonym analizatorze (barwa, pleochroizm, dychroizm,
relief, obserwacja smugi Beckego).
2
Badanie własności optycznych minerałów w świetle przechodzącym równoległym
spolaryzowanym przy włączonym analizatorze (barwy interferencyjne, dwójłomność
(metodą wizualną i kompensacyjną), pomiar kąta znikania światła). Określanie
charakteru optycznego ciał krystalicznych na podstawie obserwacji mikroskopowych
płytek cienkich w świetle przechodzącym.
Budowa i działanie refraktometru. Oznaczanie współczynników załamania światła
przy użyciu refraktometru. Rozpoznanie charakteru optycznego kamieni jubilerskich i
ich identyfikacja w oparciu o wyniki badań na refraktometrze i bazę danych własności
optycznych kamieni jubilerskich (GEMDATA4).
Centrowanie mikroskopu, ustawianie przekrojów analizatora i polaryzatora zgodnie z
nitkami krzyża okularu, określanie powiększenia mikroskopu.
2
Praktyka badań mikroskopowych w świetle przechodzącym. Opisywanie faz
obecnych w płytkach cienkich wykonanych ze skał. Praktyczny sprawdzian
umiejętności posługiwania się mikroskopem polaryzacyjnym.
2
2
2
2
2
2
Bojarski Z., Gigla M., Stróż K., Surowiec M. 1996: Krystalografia. Podręcznik wspomagany komputerowo. PWN. Warszawa
Bolewski A., Kubisz J., Manecki A., Żabiński W. 1990: Mineralogia ogólna. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa
Penkala T. 1983: Zarys krystalografii. PWN. Warszawa
Bolewski A., Żabiński W. 1988: Metody badań minerałów i skał. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa
1.
Nazwa przedmiotu
Mineralogia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-2MINERA-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
obowiązkowy (egzamin po 3 semestrze)
7.
I rok (semestr 2)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Czesław August
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wiedza i umiejętności: Podstawy wiedzy o minerałach. Wiadomości z fizyki z programu szkoły
średniej: fizyka atomów, cząsteczek; zjawisk optyczne; budowa materii; parametry światła w
zakresie widzialnym; zjawisko promieniotwórczości.
12.
dydaktycznych
28
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
1
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Przekazanie wiedzy teoretycznej, popartej ćwiczeniami z zakresu krystalografii geometrycznej i
strukturalnej, krystalooptyki i krystalochemii potrzebnej dla studiów geologicznych, w tym
mineralogii, petrologii, geologii złóż i innych przedmiotów z dziedziny nauk mineralogicznych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin pisemny w formie testowej (po 3 semestrze). Konieczność uzyskania 2/3 maksymalnej
liczby punktów
16.
Temat
Historia Krystalografii.
Kryształ.
Układy
krystalograficzne.
Symetria kryształów.
Morfologia a struktura
kryształów.
Klasy symetrii
Wskaźniki ścian
Krystalografia geometryczna i strukturalna
Rozwój krystalografii, działy krystalografii.
Definicja, krystaliczny i amorficzny stan materii, model i elementy sieci
przestrzennej, sieć krystaliczna, rodzaje komórek sieciowych Bravaisa.
Charakterystyka parametrów komórek elementarnych.
Liczba
godzin
1
2
2
Definicje, Proste elementy symetrii, oś, płaszczyzna i środek symetrii.
Odzwierciedlenie elementów struktury kryształu w ich morfologii.
2
1
Podstawy wyprowadzania klas symetrii, układy a klasy symetrii.
Czworościan zasadniczy, prawa Hay’a, wskaźniki Millera.
2
2
kryształu.
Przedstawianie
kryształu na
płaszczyźnie.
Defekty w budowie
kryształów.
Zbliźniaczenia w
kryształach.
Pojęcia podstawowe z
optyki.
Mikroskop.
Cechy optyczne
kryształów.
Izomorfizm,
polimorfizm.
Wstęp do metod badań
fazowych.
17.
Zasady projekcji ortogonalnej, klinograficznej, projekcja stereograficzna.
2
Kryształy idealne i rzeczywiste, defekty punktowe w strukturze kryształów,
rozpoznawanie defektów na podstawie wybranych cech fizycznych.
Prawidłowe zrosty kryształów, zrosty równoległe i zbliźniaczenia.
2
2
Krystalooptyka
Środowiska optyczne, podział kryształów na grupy optyczne, podwójne załamanie
światła, polaryzacja światła, interferencja promieni świetlnych.
Bieg promieni w mikroskopie .
Współczynniki załamania światła, pleochroizm, dwójłomność a barwy
interferencyjne.
Krystalochemia
Definicje, szeregi izomorficzne, homeotypia, heterotypia.
2
3
Zasady czytania dyfraktogramów rentgenowskich, termogramów i spektrogramów IR.
3
Wykaz literatury podstawowej:
Bolewski, Kubisz, Żabiński, 1974 i następne wydania; Mineralogia ogólna. Wyd. Geol. Warszawa
Penkala T. 1976: Zarys Krystalografii PWN W-wa
Hammond Ch. 1997: The basics of Crystallography and diffraction. Oxford Sci. Publ.
2
2
1.
Nazwa przedmiotu
Ochrona własności intelektualnej
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Instytut Prawa Cywilnego
3.
Kod przedmiotu
3012-2OCHINT-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
przedmiot uzupełniający
6.
Typ przedmiotu
7.
I rok (semestr 2)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Julian Jezioro
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Wiedza i umiejętności: -
12.
dydaktycznych
5
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
1
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Przedstawienie zarysu uregulowania ochrony własności intelektualnej na tle praktyki obrotu - jako
kompleksowego uregulowania prawnego w celu przygotowania studentów do pracy zawodowej.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Test obejmujący objęte wykładem zagadnienia.
16.
Treści merytoryczne przedmiotu:
Temat
Zagadnienia
wprowadzające.
Prawo autorskie.
Prawo własności
przemysłowej.
Dobra intelektualne jako szczególny rodzaj dóbr prawnych. Miejsce regulacji prawa
własności intelektualnej w systemie polskiego prawa. Katalog przedmiotów prawa
autorskiego i prawa własności przemysłowej - zagadnienia wspólne. Geneza i
znaczenie uregulowania międzynarodowego prawa własności intelektualnej
(konwencje: berneńska, paryska, powszechna oraz in. porozumienia, których stroną
jest Polska).
Pojęcie utworu oraz jego rodzaje. Podmioty praw autorskich. Treść praw autorskich –
autorskie prawa osobiste oraz majątkowe; pola eksploatacji. Zbiorowe zarządzanie i
ochrona praw autorskich. Prawa pokrewne - podmioty, treść, korzystanie i
rozporządzanie oraz ochrona. Ochrona baz danych.
Przedmioty własności przemysłowej; rola Urzędu Patentowego RP. Podmioty
uprawnione do projektów wynalazczych. Treść praw do projektów wynalazczych w
zakresie uprawnień osobistych i majątkowych. Ogólne zasady ochrony praw do
przedmiotów własności przemysłowej.
Liczba
godzin
J. Jezioro, Prawo własności intelektualnej, w: Podstawy prawa cywilnego pod redakcją E. Gniewka, Warszawa 2010
J. Barta, M. Czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiąkalski, E. Traple, R. Markiewicz, Ustawa o prawie autorskim i prawach
pokrewnych. Komentarz, Kraków 2005
J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2008
J. Barta, R. Markiewicz, Ustawa o ochronie baz danych. Komentarz, Warszawa 2002
P. L. Conde, J. M. Iruretagoyena, W. Jaślan, J. M. Plazas, Prawo własności intelektualnej w Unii Europejskiej, Warszawa
2003
A. Matlak, Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym, Kraków 2004
Prawo autorskie i prawa pokrewne. Zarys wykładu (red. M. Poźniak-Niedzielska), Bydgoszcz 2006
System Prawa Prywatnego. Tom 13. Prawo autorskie (red. J. Barta), Warszawa 2007.
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia historyczna
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Stratygraficznej
3.
Kod przedmiotu
3012-3GEOHIS-COS1 + 3012-4GEOHIS-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 3 + semestr 4)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Jolanta Muszer - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Podstawy paleontologii, Geologia dynamiczna
Wiedza i umiejętności: z zakresu geologii dynamicznej, podstaw paleontologii i paleobotaniki.
12.
dydaktycznych
71 (45+26)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
7 (4+3)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Zajęcia te stanowią podstawę dalszego kształcenia w zakresie geologii regionalnej Polski i Europy.
Celem nadrzędnym zajęć jest zaznajomienie studentów z terminologią i podstawową metodyką
stratygrafii,. Studenci są zapoznawani z zapisem skalnym systemów geologicznych i ich
dokumentacją w Polsce. Szczególną uwagę poświęcono umiejętności rozpoznawania skamieniałości
przewodnich dla poszczególnych systemów geologicznych.
Zajęcia te bazują na równoczesnym zdobywaniu podstaw teoretycznych i umiejętności
wykorzystywania ich w praktycznym rozpoznawaniu skamieniałości przewodnich i interpretacji
profili stratygraficznych. Student kończący ćwiczenia powinien znać podstawową terminologię
stratygraficzną, rozpoznawać podstawowe skamieniałości przewodnie oraz umiejętnie odczytywać
zapis skalny w aspekcie paleontologicznym, zmian paleośrodowiskowych oraz klimatycznych na
poziomie prac terenowych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- 6 kolokwiów (po ok. 1,5 godz.)
- 2 samodzielne ćwiczenia praktyczne punktowane (łącznie 1,5 godz.)
- referat na zadany temat (15 min.)
- zaliczenie ćwiczeń praktycznych;
- pozytywne zaliczenie - uzyskanie co najmniej 58% punktów - łącznie
16.
Temat
jako nauka. Wiek w
dr Alina Chrząstek, dr Jolanta Muszer, dr Robert Niedźwiedzki
ćwiczenia
- cele i zarys metodyki badawczej geologii historycznej;
- definicje: wiek względny, wiek bezwzględny (radiometryczny); luki stratygraficzne,
Liczba
godzin
3
geologii.
Klasyfikacje
stratygraficzne i
jednostki
geochronologiczne.
Korelacja
stratygraficzna.
Jednostki tektoniczne
Polski.
Prekambr.
Starszy paleozoik.
Młodszy paleozoik.
niezgodności;
- podstawowe zasady służące do określania wieku względnego (zasada nadległości
(superpozycji), przecinania, zawierania (inkluzji), prawo następstwa organizmów;
- inne metody służące do określania wieku względnego (np. sedymentologiczne,
biostratygraficzne)
- główne metody określania wieku izotopowego (źródła błędów) oraz inne metody nie
oparte na promieniotwórczości
- ćwiczenia praktyczne w określaniu wieku względnego skał na przekrojach
geologicznych;
- definicje: jednostka stratygraficzna, jednostka formalna i nieformalna, stratotyp
jednostki, stratotyp granicy; GSSP; obszar stratotypowy.
- omówienie podstawowych kategorii klasyfikacji skał (litostratygrafia,
biostratygrafia, chronostratygrafia, magnetostratygrafia) z uwzględnieniem zasad ich
wydzielania, jednostek podrzędnych i charakteru granic;
- nieformalne jednostki stratygraficzne
- ćwiczenia praktyczne w wydzielaniu jednostek litostratygraficznych i
biostratygraficznych w profilach geologicznych;
- jednostki czasu geologicznego i tabela geochronologiczna;
- Polskie zasady stratygrafii.
- pojęcia: korelacja stratygraficzna, korelacja wiekowa, ekwiwalencja litologiczna,
facja, ekwiwalencja biostratygraficzna, skamieniałości przewodnie, tefrachronologia,
horyzonty czasowe, sekwencje stratygraficzne;
- podstawowe metody ekwiwalencji litologicznej;
- wykorzystanie skamieniałości do celów korelacji stratygraficznej;
- podstawowe metody korelacji wiekowej;
- ćwiczenia praktyczne w korelacji jednostek stratygraficznych.
- podział Polski na jednostki tektoniczne;
- podział Sudetów na jednostki tektoniczne (nazewnictwo tradycyjne i regionalizacja
z 2008 r.)
- praktyczne rozpoznawanie jednostek tektonicznych Polski, ze szczególnym
uwzględnieniem Sudetów, na mapach geologicznych.
- podziały geochronologiczne prekambru w ujęciu tradycyjnym i uniwersalnym;
- pojęcia: komatyty, stromatolity, BIF-y, warstwy czerwone, chemogeneza,
biogeneza, prokarionty, eukarionty, wendobionty, ichnofosylia; tyllity, diamiktyty;
- konstrukcja tabeli podsumowującej ewolucję litosfery, biosfery i atmosfery
ziemskiej w prekambrze z uwzględnieniem dowodów geologicznych i
najważniejszych stanowisk paleontologicznych;
- rozprzestrzenienie skał prekambryjskich na świecie i w Europie;
- występowanie i charakterystyka skał prekambryjskich w Polsce;
- sprawdzenie wiadomości dotyczących podstawowych metod stratygraficznych i
prekambru.
- przegląd skamieniałości przewodnich i charakterystycznych dla starszego
paleozoiku;
- analiza zmian ewolucyjnych głównych grup faunistycznych;
- praktyczne rozpoznawanie skamieniałości starszego paleozoiku
- konstrukcja tabeli podsumowującej najważniejsze wydarzenia biotyczne (ewolucja
głównych grup faunistycznych, wielkoskalowe wymierania) i niebiotyczne
(paleogeografia, facje osadowe, zmiany eustatyczne i klimatyczne, ruchy tektoniczne)
w starszym paleozoiku;
- występowanie i charakterystyka skał starszego paleozoiku w Polsce (referaty);
- sprawdzenie wiadomości dotyczących starszego paleozoiku'
- przegląd skamieniałości przewodnich i charakterystycznych dla młodszego
paleozoiku;
- analiza zmian ewolucyjnych głównych grup faunistycznych i florystycznych;
- praktyczne rozpoznawanie skamieniałości charakterystycznych dla młodszego
paleozoiku
- konstrukcja tabeli podsumowującej najważniejsze wydarzenia biotyczne (ewolucja
głównych grup faunistycznych, porównanie er fitycznych i zoicznych, wielkoskalowe
6
3
3
6
12
14
Mezozoik.
Kenozoik.
wymierania) i niebiotyczne (paleogeografia, facje osadowe, zmiany eustatyczne i
klimatyczne, ruchy tektoniczne) w młodszym paleozoiku;
- występowanie i charakterystyka skał młodszego paleozoiku w Polsce (referaty);
- sprawdzenie wiadomości dotyczących młodszego paleozoiku.
- przegląd skamieniałości przewodnich i charakterystycznych dla mezozoiku;
- analiza zmian ewolucyjnych głównych grup faunistycznych;
- praktyczne rozpoznawanie skamieniałości mezozoiku
- podsumowanie najważniejszych wydarzeń biotycznych (ewolucja głównych grup
faunistycznych, porównanie er fitycznych i zoicznych, wielkoskalowe wymierania) i
niebiotycznych (paleogeografia, facje osadowe, zmiany eustatyczne i klimatyczne,
ruchy tektoniczne) w mezozoiku;
- występowanie i charakterystyka skał mezozoiku w Polsce – konstrukcja profili
litologicznych dla poszczególnych jednostek tektonicznych;
- sprawdzenie wiadomości dotyczących mezozoiku.
- przegląd skamieniałości przewodnich i charakterystycznych dla kenozoiku praktyczne rozpoznawanie skamieniałości kenozoiku;
- podsumowanie najważniejszych wydarzeń biotycznych i niebiotycznych w
kenozoiku w postaci tabelarycznej (z uwzględnieniem ewolucji głównych grup
faunistycznych, szczególnie człowiekowatych, paleogeografii, jednostek
magnetostratygraficznych, zmian klimatycznych i eustatycznych)
- przedstawienie zależności pomiędzy zmianami eustatycznymi, klimatycznymi a
zapisem skalnym i paleontologicznym na przykładzie rozwoju Bałtyku;
- występowanie i charakterystyka skał kenozoiku w Polsce – konstrukcja profili
litologicznych dla poszczególnych jednostek tektonicznych;
- sprawdzenie wiadomości dotyczących kenozoiku.
Orłowski S. Szulczewski M., 1990. Geologia historyczna. Cz. I. Wyd. Geol. W-wa.
Kłapciński J. Niedźwiedzki R., 1995. Zarys geologii historycznej. Wyd. U.Wr. Wrocław.
Stanley S.M., 2002, Historia Ziemi. Wyd. PWN, Warszawa.
Eicher D.L. 1979. Czas geologiczny. PWN, Warszawa.
Orłowski S., (red.) 1986. Przewodnik do ćwiczeń z geologii historycznej. Wyd. Geol. Warszawa.
Stupnicka E., 1997. Geologia regionalna Polski. Wyd. Uniw. Warsz.
Van Andel T. H. 1997, Nowe spojrzenie na starą planetę. Zmienne oblicze Ziemi. Wyd. PWN.
14
10
1.
Nazwa przedmiotu
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Stratygraficznej
3.
Kod przedmiotu
3012-3GEOHIS-WOS1 + 3012-4GEOHIS-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Jolanta Muszer
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Podstawy paleontologii, Geologia dynamiczna
Wiedza i umiejętności: Z zakresu geologii dynamicznej, podstaw paleontologii i paleobotaniki.
12.
dydaktycznych
56 (30+26)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
4 (1+3)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Wykład przedstawia ewolucję Ziemi w chronologicznym ujęciu - od jej powstania po
współczesność. Celem jest przekazanie aktualnej wiedzy dotyczącej rozwoju litosfery, atmosfery,
hydrosfery oraz biosfery. Wykład obejmuje również cechy zapisu skalnego dokumentujące
wydarzenia geologiczne i służące do interpretacji historii Ziemi. Studenci kończący wykład powinni
zdobyć zasadniczą wiedzę z zakresu ewolucji geologicznej naszej planety i umiejętność kojarzenia
faktów wynikających z zapisu geologicznego.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin pisemny w formie testu (1,5 godz.)
Pozytywne zaliczenie - uzyskanie co najmniej 60% punktów - łącznie
16.
Temat
jako nauka.
Geneza Ziemi.
Prekambr.
Starszy paleozoik.
Cele i zarys metodyki badawczej geologii historycznej.
Historia konstruowania skali czasu geologicznego.
Geneza Systemu Słonecznego i wiek Ziemi.
Ewolucja ziemskiej skorupy (rozwój i zapis skalny kratonów i platform, ich globalne
rozmieszczenie), atmosfery (zmiany jej składu chemicznego i dowody geologiczne),
hydrosfery (kształtowanie się ówczesnych oceanów i dowody zapisu geologicznego),
biosfery (teorie chemogenezy, biogenezy i prekambryjski zapis paleontologiczny.
Zlodowacenia prekambryjskie.
Charakterystyka wystąpień skał prekambryjskich w Europie.
Definicje systemu kambryjskiego, ordowickiego i sylurskiego (zarys historii
Liczba
godzin
2
2
10
10
Młodszy paleozoik.
Mezozoik.
Kenozoik.
wydzieleń poszczególnych systemów, stratotypy ich granic, podziały
chronostratygraficzne).
Zmiany eustatyczne i klimatyczne, glacjacja późnoordowicka. Rozwój
charakterystycznych facji osadowych na przykładzie ich europejskich wystąpień.
Zmiany globalnej paleogeografii i kaledońskie ruchy górotwórcze.
Ewolucja świata faunistycznego i florystycznego, początki kolonizacji lądu.
Wielkoskalowe późnoordowickie wymieranie i jego przyczyny.
Definicje systemu dewońskiego, karbońskiego i permskiego (historia wydzieleń
poszczególnych systemów, stratotypy ich granic, podziały chronostratygraficzne).
Zmiany eustatyczne i klimatyczne, glacjacje późnopaleozoiczne.
Globalna paleogeografia, powstanie Pangei.
Rozwój orogenu i magmatyzmu waryscyjskiego.
Rozwój charakterystycznych facji osadowych na przykładzie ich europejskich
wystąpień.
Ewolucja świata faunistycznego i florystycznego oraz kolejne etapy zasiedlania lądu.
Wielkoskalowe póżnodewońskie i późnopermskie wymierania i ich prawdopodobne
przyczyny.
Definicje systemów mezozoicznych (stratotyp dolnej granicy triasu i problemy z
wyznaczaniem jej stratotypu dla jury i kredy, podziały chronostratygraficzne).
Zmiany eustatyczne i klimatyczne.
Rozpad Pangei, przebudowa globalnej paleogeografii, etapy otwierania Atlantyku.
Fazy rozwoju orogenu alpejskiego.
Rozkład facji osadowych na przykładzie ich europejskich wystąpień.
Ewolucja świata faunistycznego i florystycznego.
Wielkoskalowe póżnotriasowe i późnokredowe wymierania i ich przyczyny.
Definicje systemów mezozoicznych (stratotypy dolnych granic, zarys historii ich
podziałów chronostratygraficznych).
Zmiany poziomu mórz.
Rozwój zlodowaceń kenozoicznych (Antarktydy i na półkuli północnej)
Globalna paleogeografia.
Globalny zasięg alpejskich ruchów orogenicznych.
Rozmieszczenie europejskich basenów sedymentacyjnych.
Świat organiczny i jego kryzysy.
Podsumowanie - wyszczególnienie wielkoskalowych wydarzeń geologicznych i
biotycznych w historii Ziemi.
Stanley S.M., 2002, Historia Ziemi. Wyd. PWN, Warszawa.
Van Andel T. H. 1997, Nowe spojrzenie na starą planetę. Zmienne oblicze Ziemi. Wyd. PWN.
Orłowski S. Szulczewski M., 1990. Geologia historyczna. Cz. I. Wyd. Geol. W-wa.
Eicher D.L. 1979. Czas geologiczny. PWN, Warszawa.
Schopf W. J., 2002. Kolebka życia: o narodzinach i najstarszych śladach życia na Ziemi. PWN. Warszawa.
Gould S. J. (red.), 1998. Dzieje życia na Ziemi. Świat Książki. Warszawa.
Kłapciński J. Niedźwiedzki R., 1995. Zarys geologii historycznej. Wyd. U.Wr. Wrocław.
12
10
10
1.
Nazwa przedmiotu
Petrologia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-3PETROL-WOS1 + 3012-4PETROL-WOS1 + 3012-3PETROL-COS1 + 3012-4PETROLCOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
prof. dr hab. Ryszard Kryza
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Mineralogia (ćwiczenia w semestrze 2)
Wiedza i umiejętności: podstawowa wiedza w zakresie geologii dynamicznej i mineralogii.
12.
dydaktycznych
wykład: 56 (30+26); ćwiczenia: 84 (45+39)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
wykład: 4 (1+3); ćwiczenia: 7 (4+3)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Petrologia należy do zasadniczych przedmiotów na studiach geologicznych i obejmuje dwusemestralny wykład i ćwiczenia. Celem zajęć jest przekazanie podstawowej wiedzy nt. skał materiałów, z których zbudowana jest Ziemia. Wstępem do „Petrologii” jest podanie jej definicji,
zakresu badań i relacji względem pozostałych dziedzin geologii i nauk pokrewnych (w tym
utylitarnych, związanych np. z wykorzystaniem kamieni w architekturze), następnie przypomnienie
wiadomości o budowie Ziemi i omówienie globalnych środowisk geotektonicznych, jako
naturalnych ram omawiania procesów powstawania i przeobrażeń skał. W dalszej kolejności
omawia się trzy zasadnicze grupy skał: magmowe, osadowe i metamorficzne, każdą według ich
specyfiki, z rozdzieleniem aspektów opisowych i genetycznych. Zwraca się przy tym uwagę na
znaczenie wyników badań skał dla szerszych interpretacji geologicznych i geotektonicznych.
Ćwiczenia mają charakter praktyczny a ich celem jest opanowanie umiejętności opisu struktur,
tekstur i składu mineralnego oraz klasyfikowania skał, a także obserwacji i interpretacji zapisanych
w nich podstawowych procesów geologicznych.
Po zaliczeniu „Petrologii” student ma zasadnicze przygotowanie do sporządzania opisów
petrograficznych, nazywania skał i interpretacji ich genezy, co daje podstawy do wykonywania
dalszych prac i badań w zakresie innych dziedzin geologii.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Zaliczenie ćwiczeń: obecność na ćwiczeniach, opanowanie umiejętności opisu makro- i
mikroskopowego oraz klasyfikacji skał, uzyskanie pozytywnych ocen z okresowych sprawdzianów
teoretycznych i praktycznych.
Zaliczenie wykładu: pozytywna ocena z ćwiczeń oraz zdanie egzaminu pisemnego.
prowadzący ćwiczenia: dr Czesław August, dr hab. Marek Awdankiewicz, dr Wojciech Bartz
16.
Temat
Wstęp do petrologii.
Petrologia skał
magmowych.
Petrologia skał
osadowych.
Petrologia skał
metamorficznych.
1.1. Przedmiot petrografii i petrologii.
1.2. Pojęcie minerału i skały.
1.3. Główne odmiany skał i środowiska ich powstawania.
1.4. Zarys historii petrografii i stosunek petrologii do innych nauk o Ziemi.
2.1. Budowa Ziemi i środowiska geotektoniczne magmatyzmu.
Struktura Ziemi: jądro, płaszcz, astenosfera i litosfera.
Skorupa oceaniczna i kontynentalna.
Środowiska geotektoniczne magmatyzmu.
2.2. Formy geologiczne występowania skał magmowych.
Typy i produkty erupcji oraz formy skał wylewnych.
Formy skał subwulkanicznych i plutonicznych.
2.3. Struktury i tekstury skał magmowych.
2.4. Skład chemiczny i mineralny skał magmowych.
Skład chemiczny: pierwiastki główne i śladowe.
Skład mineralny: krótki przegląd minerałów skałotwórczych.
Skład normatywny: CIPW.
2.5. Klasyfikacja skał magmowych.
Klasyczne systemy klasyfikacji (CIPW, Nigliego i in.).
Klasyfikacje IUGS, TAS i in.
2.6. Magma: geneza, migracja i dyferencjacja.
Układy fazowe: Di-An, Fo-SiO2, Ab-Or, Ab-An; szeregi krystalizacyjne minerałów.
Geneza magm pierwotnych: topienie górnego płaszcza
Dyferencjacja magmy (frakcjonalna krystalizacja, likwacja, mieszanie magm,
asymilacja).
Procesy pomagmowe.
2.7. Przegląd głównych typów skał magmowych.
Bazalty, andezyty i ryolity.
Ultramafity-mafity, ofiolity, granitoidy, skały alkaliczne i in.
2.8. Geochemiczne wskaźniki genezy i ewolucji magm.
Pierwiastki niedopasowane-dopasowane, mobilne-niemobilne.
Prezentacja danych: diagramy geochemiczne.
2.9. Petrologia magmowa a geotektonika.
Typy magm a środowiska geotektoniczne.
Geochemiczna dyskryminacja magmowych środowisk geotektonicznych.
3.1. Wstęp: geneza, skład i klasyfikacja skał osadowych.
3.2. Procesy skałotwórcze w strefie hipergenezy.
Typy wietrzenia.
Rodzaje transportu i jego wskaźniki.
Sedymentacja.
3.3. Formy geologiczne, struktury i tekstury skał osadowych.
Struktury skał osadowych.
Tekstury skał osadowych.
3.4. Przegląd skał osadowych.
Skały okruchowe.
Skały ilaste.
Skały węglanowe.
Ewaporaty.
Skały krzemionkowe.
Skały żelaziste.
Skały manganowe.
Skały alitowe, fosforanowe, paliwa kopalne.
3.5. Diageneza.
2.6. Środowiska sedymentacyjne.
4.1. Metamorfizm i skały metamorficzne.
Definicja metamorfizmu i jego granice.
Liczba
godzin
W-3
W - 27
C - 30
W - 13
C - 19
W - 13
C - 20
Czynniki metamorfizmu; T, P, stress, fluidy.
Typy metamorfizmu (klasyfikacje oparte na różnych kryteriach).
Struktury i tekstury skał metamorficznych.
Nazewnictwo i klasyfikacje skał metamorficznych (chemiczna, mineralna,
teksturalna).
4.2. Stopień przeobrażeń metamorficznych.
Strefy głębokościowe metamorfizmu.
Strefy mineralne.
Facje metamorficzne.
Stopnie metamorfizmu.
4.3. Diagramy facjalne.
CSM: CaO - SiO2 - MgO.
Inne przykłady.
4.4. Przegląd głównych typów metamorfizmu.
Metamorfizm kontaktowy (termiczny).
Metamorfizm regionalny (dynamotermiczny)
- umiarkowanych ciśnień: Barrow i Buchan (migmatyty, granulity),
- wysokich ciśnień: Sanbagawa i Franciscan (niebieskie łupki, eklogity).
Dynamometamorfizm: kataklazyty i mylonity.
Inne typy metamorfizmu (metamorfizm impakcyjny, metasomatyzm i in.).
4.5. Metamorfizm a procesy i modele tektoniczne.
Metamorfizm a deformacja.
Geotermobarometria i ścieżki P-T-t.
Majerowicz A., Wierzchołowski B., 1990: Petrologia skał magmowych. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Kozłowski K., Żaba J., Fediuk F., 1986: Petrologia skał metamorficznych. Skrypty U.Ś. nr 383, Katowice.
Kozłowski K., Łapot W., 1989: Petrografia skał osadowych. Skrypty U.Ś. nr 440, Katowice.
Manecki A., Muszyński M. (red.), 2008: Przewodnik do petrografii. AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne,
Kraków.
Raymond L.A., 1995: Petrology: the study of igneous, sedimentary and metamorphic rocks. Wm.C.Brown Publisher
Bolewski A., Parachoniak W., 1982: Petrografia. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Lorenc S., 1978: Petrografia skał osadowych. Uniwersytet Wrocławski.
Philpotts A.R., Ague J.J., 1999: Principles of igneous and metamorphic petrology. Cambridge Univ. Press, Wyd. 2.
Ryka W., Maliszewska A., 1982: Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Vernon R.H., Clarke G.L., 2008: Principles of Metamorphic Petrology. Cambridge Univ. Press.
Wilson M., 1989: Igneous petrogenesis: a global tectonic approach. Harper Collins Academic. London.
Yardley B.W.D., 1989: An introduction to metamorphic petrology. Longman, Harlow.
1.
Nazwa przedmiotu
Geochemia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-3GEOCHE-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 3)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
Koordynator ćwiczeń - dr Maciej Górka
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Chemia, Mineralogia (ćwiczenia w 2 semestrze), Geologia dynamiczna
(ćwiczenia w 2 semestrze), Fizyka (ćwiczenia), Podstawy nauki o środowisku
Wiedza i umiejętności: Podstawowe umiejętności z zakresu matematyki szkoły średniej (układy
równań, nierówności, logarytmy), podstawowa wiedza geologiczna z zakresu minerałów
skałotwórczych, mineralogii, petrologii i chemii.
12.
dydaktycznych
15
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
1
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia realizowane są w dwóch blokach: (blok 1) obejmuje podstawy chemii oraz
hydrogeochemii (6 godzin); (blok 2) obejmuje podstawy geochemii i geologii izotopowej (9 godzin).
Blok (1) - dr Dominika Lewicka-Szczebak
Blok (2) - dr Maciej Górka
ćwiczenia
Celem zajęć w ramach bloku (1) jest praktyczne zastosowanie przeliczeń chemicznych oraz obliczeń
fizykochemicznych w zadaniach dotyczących geochemii i hydrogeochemii. Po zakończeniu bloku
student powinien rozumieć znaczenie stężeń wyrażanych w różnych jednostkach, mierzonych
parametrów fizykochemicznych oraz pojęcia równowagi geochemicznej. Student powinien też
nabyć umiejętność swobodnego przeliczania stężeń i zawartości substancji pomiędzy różnymi
jednostkami, interpretacji parametrów fizykochemicznych roztworów oraz wykonywania obliczeń
na podstawie zależności geochemicznych (z wykorzystaniem iloczynu rozpuszczalności, siły
jonowej roztworu).
Celem bloku (2) są podstawowe rodzaje obliczeń z zakresu petrologii/geochemii/geologii
izotopowej. Studenci poznają interdyscyplinarność i szeroki zakres wiedzy chemiczno/geologicznej
kryjącej się pod pojęciem geochemia. Student kończący ćwiczenia powinien posiadać umiejętność
prostego obliczania mineralnego składu normatywne metodą CIPW, wyznaczania
geotermobarometru petrologicznego, geotermometru izotopowego oraz idei i sposobu wyznaczania
wieku bezwzględnego na przykładzie metody K/Ar oraz Rb/Sr.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Kolokwium obliczeniowe w formie zadań, czas ok. 1 godz.; minimum - uzyskanie 8 z 15
możliwych do zdobycia punktów.
16.
Temat
Wyrażanie zawartości
substancji w roztworze /
mieszaninie (blok 1)
Przypomnienie i trening podstawowych przeliczeń zawartości substancji w
roztworach/mieszaninach wyrażanych w formie stężeń (wagowych/ molowych) lub
udziałów ilościowych (wagowych/ molowych/ objętościowych) w różnych
jednostkach, dla cieczy i gazów.
Interpretacja geochemiczna parametrów fizykochemicznych mierzonych w
roztworach wodnych (przewodnictwo, pH, potencjał redox, tlen rozpuszczony).
Przeliczenia parametrów w aspekcie geochemicznym. Zastosowanie diagramów
stabilności pierwiastków.
Obliczanie rozpuszczalności związków w roztworach wodnych na podstawie iloczynu
rozpuszczalności. Zastosowanie iloczynu rozpuszczalności w praktycznych
zagadnieniach geochemicznych (powstawanie osadów, stężenia jonów w roztworach
będących w równowadze geochemicznej). Obliczanie aktywności jonów w roztworze
na podstawie siły jonowej roztworu.
Obliczanie składu normatywnego skał metodą CIPW - zadania podstawowe dla skał z
nadmiarem krzemionki.
Obliczenia ciśnienia i temperatury krystalizacji/rekrystalizacji dla par minerałów w
paragenezie. Termometr Granat - Biotyt. Barometr Granat - Plagioklaz - Dysten Kwarc.
Obliczenia - podstawy getermometrii izotopowej. Posługiwanie się krzywymi
frakcjonowania izotopowego (geotermometry izotopowe), wyznaczanie teoretycznych
nowych geotermometrów izotopowych, obliczane temperatur zamknięcia wymiany
izotopowej, obliczanie odgazowania magmy na podstawie frakcjonowania
izotopowego Rayleigh’a.
Obliczanie wieku bezwzględnego skał metodą K/Ar oraz metodą Rb/Sr.
Parametry
fizykochemiczne.
Rozpuszczalność i
aktywność.
CIPW blok (2).
Geotermobarometria
petrologiczna blok (2)
Geotermometria
izotopowa / izotopowe
obliczenia odgazowania
magmy blok (2).
Datowania bezwzględne
K/Ar oraz Rb/Sr blok
(2).
17.
-
Liczba
godzin
2
Dembowicz-Pigoniowa J., Obliczenia fizykochemiczne, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2003
Majerowicz A., Wierzchołowski B. Petrologia skał magmowych. Wydawnictwa Geologiczne, 1990
White W.M., Geochmistry, John-Hopkins University Press, 2000
Jędrysek M.O, Course-book of Isotope Geology, University of Wroclaw, June 1990
Hoefs J., Stable Isotope Geochemistry, Springer-Verlag, Berlin Heidelberg 2009
Geyh, M. A. & Schleicher H., Absolute age determination. Physical and chemical dating methods and their application,
Springer-Verlag, Berlin 1990
2
2
2
2
3
2
1.
Nazwa przedmiotu
Geochemia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-3GEOCHE-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 3)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
prof. dr hab. Mariusz Jędrysek
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Chemia, Mineralogia (ćwiczenia w 2 semestrze), Geologia dynamiczna
(ćwiczenia w 2 semestrze), Fizyka (ćwiczenia), Podstawy nauki o środowisku
Wiedza i umiejętności: Wiadomości z zakresu chemii, fizyki i nauk o środowisku, podstaw geologii
i mineralogii
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Założenia i cele kształcenia: zapoznanie studentów z podstawową wiedzą z zakresu historii
naturalnej pierwiastków chemicznych i niektórych ich izotopów. Pozyskanie wiedzy z zakresu
krążenia pierwiastków w przyrodzie w tym mechanizmami i dynamiką procesów
fizykochemicznych i biogeochemicznych, interakcji pomiędzy przyrodą ożywioną i nieożywioną.
Poznanie związków przyczynowo-skutkowych procesów przyrodniczych i umiejętność rekonstrukcji
zjawisk geologicznych w oparciu o dane geochemiczne i narzędzia geochemii.
Efekty kształcenia: Znajomość podstaw geochemii i procesów fizykochemicznych zachodzących w
środowisku geologicznym. Umiejętność zastosowania narzędzi geochemii w geologii
poszukiwawczej, hydrogeologii, ochronie środowiska, geologii historycznej itp.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
16.
Temat
Geochemia jako nauka.
Pierwiastki chemiczne
we wszechświecie.
drugi wykładowca: dr Piotr Jezierski
wykład
Egzamin, zaliczenie ćwiczeń
Geochemia, historia, rozwój, narzędzia, metody, zastosowanie.
Geochemia, historia, narzędzia, metody. Częstość występowania pierwiastków we
Wszechświecie; Procesy nukleosyntezy; Ewolucja Wszechświata; Ewolucja
Wszechświata; Elektrony walencyjne; Proces jonizacji; Potencjał jonizacyjny;
Powinowactwo elektronowe; Meteoroidy; Źródła meteoroidów; Klasyfikacja
Liczba
godzin
2
2
Izotopy trwałe i
promieniotwórcze.
Klasyfikacje
pierwiastków i facje
geochemiczne.
Roztwory i hydrosfera.
Budowa Ziemi i procesy
magmowe.
Chemia organiczna.
Strefa hipergenezy,
biodegradacja i
produkcja CO2, CH4
Wietrzenie.
Geochemia jako nauka.
Pierwiastki chemiczne
we wszechświecie.
Izotopy trwałe i
promieniotwórcze.
Cechy optyczne
kryształów.
Izomorfizm,
polimorfizm.
Wstęp do metod badań
fazowych.
meteorytów; Główne i podrzędne minerały meteorytów; Meteoryty ż żelazne
(syderyty); Meteoryty żelazno-kamienne (syderolity); Meteoryty kamienne (aerolity);
Definicje. Stosunek i efekt izotopowy; Frakcjonowanie izotopowe; Destylacja
Rayleigha; Izotopowy bilans mas, Linia Wody Meteorycznej; Skład izotopowy
środowisk geologicznych - metody rekonstrukcji zjawisk geologicznych.
Zastosowania w poszukiwaniach, przemyśle, ochronie środowiska, meteorologii itd.
Najważniejsze klasyfikacje pierwiastków - ich podstawy oraz rys historycznych.
Pojęcie facji geochemicznej. Bariery geochemiczne i ich charakterystyka oraz
znaczenie w procesach geologicznych, magmowych złożotwórczych oraz
hydrogeochemicznych. Stężenie i koncentracja
Formy występowania pierwiastków w roztworach wodnych w strefie hipergenezy
oraz w środowiskach hydrotermalnych. Jonowe i niejonowe składniki roztworów.
Dysocjacja, hydratacja, roztwory koloidalne i jony kompleksowe. Zdolność
pierwiastków do tworzenia jonów kompleksowych. Siła jonowa roztworu i aktywność
jonów w środowisku przyrodniczym. Stała dysocjacji i pH. Iloczyn rozpuszczalności.
Potencjał redoks. Potencjał reakcji utleniania i redukcji dla wybranych pierwiastków
w badaniach geologicznych
Magma; Skład chemiczny skał magmowych; Skorupy: oceaniczna i kontynentalna;
MORB – pierwiastki główne, ziem rzadkich; Czynniki kontrolujące chemizm skał
magmowych; Budowa wnętrza Ziemi; Klasyfikacja skał magmowych i
ultramaficznych;
Grupy funkcyjne; Białka i substancje białkopodobne; Sacharydy (cukrowce); Lignina,
celuloza; Związki humusowe - kwasy humusowe i huminy; Torfy, Sapropele;
Kerogen; Geochemiczna klasyfikacja kerogenu.
Biodegradacja, CO2 i CH4 w atmosferze; Efekt cieplarniany i rola człowieka; Źródła
emisji metanu; Produkcja i formy metanu w morzach, jeziorach i rzekach; Własności
produktów naftowych zwiększające zagrożenie jakości wód.
Pojęcie wietrzenia; Czynniki wietrzenia chemicznego; Kategorie wietrzenia;
Przemiany chemiczne; Parametr Kx Perelmana; Transport i koncentracja
pierwiastków; Podział produktów wietrzenia; Biosfera i cykle biogeochemiczne;
Biogeochemiczne poszukiwania złóż; Skały organiczne i organogeniczne
Geochemia, historia, rozwój, narzędzia, metody, zastosowanie.
Geochemia, historia, narzędzia, metody. Częstość występowania pierwiastków we
Wszechświecie; Procesy nukleosyntezy; Ewolucja Wszechświata; Ewolucja
Wszechświata; Elektrony walencyjne; Proces jonizacji; Potencjał jonizacyjny;
Powinowactwo elektronowe; Meteoroidy; Źródła meteoroidów; Klasyfikacja
meteorytów; Główne i podrzędne minerały meteorytów; Meteoryty ż żelazne
(syderyty); Meteoryty żelazno-kamienne (syderolity); Meteoryty kamienne (aerolity);
Definicje. Stosunek i efekt izotopowy; Frakcjonowanie izotopowe; Destylacja
Rayleigha; Izotopowy bilans mas, Linia Wody Meteorycznej; Skład izotopowy
środowisk geologicznych - metody rekonstrukcji zjawisk geologicznych.
Zastosowania w poszukiwaniach, przemyśle, ochronie środowiska, meteorologii itd.
Współczynniki załamania światła, pleochroizm, dwójłomność a barwy
interferencyjne.
Definicje, szeregi izomorficzne, homeotypia, heterotypia.
Zasady czytania dyfraktogramów rentgenowskich, termogramów i spektrogramów IR.
4
4
4
4
2
4
2
2
2
4
3
2
3
Bousek V. (red.) 1980. Geochemie (czes.). Academia. Praha.
White W. Geochemistry (podręcznik on-line)
Jędrysek M. O., 1990, Isotope effects in geological systems. In: Course-book of Isotope Geology, M. O. Jędrysek (ed.), Third
School on Physics of Minerals, Part I - Isotopes, Wrocław University and Committee on Mineralogical Sciences, pp. 19-41.
Polański A. 1988. Podstawy geochemii. Wyd. Geol. W-wa.
Polański A. 1986. Geochemia ogólna i organiczna. Wyd. Uniw. Warszawskiego. W-wa.
18.
Perelman A.J. 1979. Geochimia (ros.). Izd. Wyższa Szkoła. Moskwa.
H.R.Rollinson - Using geochemical data: evaluation, presentation, interpretation. Longman, 1993
Strony internetowe.
Bieżące artykuły przeglądowe w czasopismach międzynarodowych
1.
Nazwa przedmiotu
Górnictwo i wiertnictwo
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Gospodarki Surowcami Mineralnymi
3.
Kod przedmiotu
3012-3GORWIE-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 3)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Wojciech Śliwiński - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Poznanie podstaw technik i technologii wiertnictwa i górnictwa. Geologiczna obsługa wierceń i
funkcja geologa w kopalni. Zakres informacji możliwy do uzyskania przy pomocy technik
wiertniczych i górniczych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Zaliczenie wszystkich ćwiczeń, kolokwium zaliczeniowe.
16.
Temat
Podział i
charakterystyka
wierceń.
Konstrukcja otworu
wiertniczego.
Konstrukcja studni
wierconych.
Płuczka wiertnicza.
blok"Górnictwo": dr Wojciech Śliwiński
blok"Wiertnictwo": dr inż. Mariusz Mądrala
ćwiczenia
- wiercenia ręczne okrętne i udarowe badania geofizyczne, hydrogeologiczne, zasady
i metody opróbowania otworów,
- rodzaje kolumn rur okładzinowych,
- zamykanie poziomów wodonośnych, badanie szczelności
- przykłady konstrukcji orurowania otworu,
- studnie filtrowe,
- rodzaje filtrów,
- zasady doboru filtrów i posadowienie w obrębie warstwy wodonośnej,
- sposoby doboru osypki,
- studnie bezfiltrowe,
- rodzaje i zadania płuczki
- prawy i lewy obieg płuczki,
Liczba
godzin
3
3
3
2
- właściwości fizykomechaniczne płuczek i przyrządy pomiarowe
- roboty ratunkowe,
- renowacja studni,
- likwidacja otworu,
- uzysk rdzenia, uzysk rdzenia zmodyfikowany, RQD
Ocena jakości masywu
- ocena masywu
skalnego.
- opracowanie zestawu map geologiczno-górniczych i opis na tej podstawie
Przygotowanie
przykładowego (uproszczonego) złoża węgla brunatnego
materiałów graficznych
- mapa robót geologicznych
do projektu
zagospodarowania złoża. - mapa stropu i spągu pokładu węgla brunatnego
- mapa miąższości pokładu węgla brunatnego
- mapa N/Z
mapa położenia wkopu otwierającego
Obliczanie parametrów - obliczenie parametrów przodka wydobywczego na przykładzie złoża miedzi,
obliczenie zasobów, masy urobku, ilości niezbędnych otworów strzałowych
przodka wydobywczego.
Badania i roboty
specjalne w otworze.
Białaczewski A., 1978: Wiertnictwo i górnictwo z zasadami BHP. Wyd. Geologiczne. Warszawa.
Castany G., 1972: Poszukiwanie i eksploatacja wód podziemnych Wyd. Geologiczne. Warszawa.
Chudek M. Wilczyński S. Żyliński R. 1979. Podstawy górnictwa. Wyd. Śląsk. Katowice.
Cząstka J., 1972: Zarys wiertnictwa i wydobywania ropy naftowej. Wyd. Śląsk, Katowice
Gonet A., Macuda J., 1995: Wiertnictwo hydrogeologiczne. Wyd. AGH. Kraków
Kuźniarski A., 1973: Wiertnictwo. Wyd. Geologiczne. Warszawa.
Mysiak M., 1971: Hydrowiertnictwo. Skrypt P.Wr. Wrocław.
Nieć M., 1983: Geologia kopalniana. Wyd. Geol., Warszawa
Piestrzyński A. (ed.) 2007:Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Lubin.
Strzodka K., 1983: Górnictwo odkrywkowe. Wyd. Śląsk, Katowice
Szostak L., 1989: Wiertnictwo, Wyd. Geol., Warszawa
Tkaczenko A., 1971: Budowa studzien wierconych. t. I-III. Wyd. Geologiczne. Warszawa.
Wojnar K., 1993: Wiertnictwo, technika i technologia. PWN, Warszawa
18.
-
2
2
8
3
1.
Nazwa przedmiotu
Górnictwo i wiertnictwo
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-3GORWIE-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 3)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Wojciech Śliwiński
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Przedstawienie podstawowych zagadnień dotyczących wiertnictwa i górnictwa. Zakres informacji,
jakie można uzyskać korzystając z technik wiertniczych i górniczych, rola geologa na wierceniach i
kopalniach.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
kolokwium zaliczeniowe (test)
16.
Temat
Wiertnictwo.
Wiercenia - technika,
zakres stosowania.
Wiercenia obrotowe.
- cele wykładu „Wiertnictwo i górnictwo”
- rozwój technik wiertniczychwkład Polaków w rozwój technik wiertniczych
- wiercenia ręczne
- wiercenia udarowe
- wiercenia okrętne
- wiercenia obrotowe (stołowe)
- zasady wiercenia obrotowego: skrawanie, kruszenie, ścieranie
- czynności, zespoły maszyn
- czynniki wpływające na postęp wiercenia obrotowego
- parametry techniczne wiercenia obrotowego:
nacisk osiowy na świder,
liczba obrotów świdra,
ilość i jakość płuczki wiertniczej
Liczba
godzin
1
1
2
Typy świdrów.
Przewód wiertniczy,
rury okładzinowe.
Płuczka wiertnicza.
Cementowanie rur
okładzinowych.
Utrudnienia i awarie.
Wiercenia specjalne.
Funkcja geologa na
wierceniu.
Górnictwo wprowadzenie.
Udostępnianie złóż.
- świdry skrawające, PDC
- świdry gryzowe
- świdry diamentowe
- koronki wiertnicze, rdzeniówki wiertnicze
- świdry specjalne
- rury płuczkowe
- obciążniki
- rury okładzinowe, konstrukcja rur okładzinowych
- cele orurowania
- konstrukcja odwiertu
- obieg i zadania płuczki,
- grupy i rodzaje płuczki wiertniczej
- parametry i sposoby oznaczania
- cele cementowania
- cementy
- metody cementowania
- kontrola cementowania
- skrzywienia otworów typy
- geologiczne przyczyny skrzywień otworów
- technologiczne przyczyny skrzywień otworów
- zapobieganie skrzywieniom
- geologiczne skutki skrzywień otworów
- techniczne skutki skrzywień otworów
- pomiary krzywizny odwiertów
- rodzaje i cele wierceń kierunkowych
- urządzenia do wierceń kierunkowych
- profile otworów kierunkowych
- utrudnienia w czasie robót wiertniczych, przypływy wód wgłębnych pod dużym
ciśnieniem, rozwały, zanik płuczki
- - wybuchy ropy naftowej, gazu ziemnego lub wód wgłębnych, prewentery
- wiercenia udarowe z silnikiem wgłębnym
- wiercenia turbinowe - turbowierty
- wiercenia z wgłębnym silnikiem elektrycznym - elektrowierty
- wiercenia obrotowe rdzeniowe małośrednicowe
- wiercenia wielkośrednicowe
- wiercenia podziemne
- wiercenia studzienne
- wiercenia przybrzeżne
- wiercenia morskie
- niekonwencjonalne techniki głębienia otworów
- obserwacje w trakcie wiercenia: chronometraż, krzywienie otworu, pobieranie
rdzeni, obserwacje płuczki, obserwacje hydrogeologiczne
- geologiczne profilowanie otworów wiertniczych: profilowanie rdzeni, profilowanie
na podstawie zwiercin, profilowania specjalne (petrograficzne, paleontologiczne,
chemiczne, geofizyczne
- mudloging
dobór metod wiertniczych w zależności od potrzeb poznawczych
- historyczny rozwój górnictwa
- etap geologiczny rozpoznania złoża
- etap górniczy
- udostępnianie złóż w kopalniach odkrywkowych
- zalety eksploatacji odkrywkowej
- wady eksploatacji odkrywkowej
- uboczne skutki eksploatacji odkrywkowej
- elementy budowy skarp, stateczność zboczy
- wybór systemu wybierania w górnictwie odkrywkowym
- wyrobiska stokowe, głębinowe, stokowo-głębinowe
- udostępnianie bezpośrednie
- udostępnianie za pomocą wkopów otwierających
1
1
1
1
2
2
2
1
2
Systemy urabiania.
Urządzenia
wydobywcze.
Systemy eksploatacji.
Górnictwo podziemne mechanika górotworu.
Wyrobiska górnicze.
Wentylacja i zagrożenia
kopalniane.
Funkcja geologa
kopalnianego.
- kształt i położenie wkopów otwierających
- sposoby wykonywania wkopów
- ścianowy
- zabierkowy
- ubierkowy
- przesuwanie frontu roboczego
- roboty przygotowawcze w kopalniach odkrywkowych
- koparki jednonaczyniowe
- koparki wielonaczyniowe
- sposoby pracy koparek
- spycharki, zgarniarki
- urządzenia hydromechaniczne, hydromonitory
- ciągłe systemy eksploatacji (KTZ)
- dyskretne systemy eksploatacji
- mieszane systemy eksploatacji
- materiały wybuchowe stosowane w górnictwie
- sposoby umieszczania ładunków wybuchowych
- urabianie hydromechaniczne
- urabianie skał na bloki metodami mechanicznymi
- systemy transportowe
- warunki geologiczne do założenia kopalni podziemnej
- granice obszaru górniczego
- usytuowanie zakładu górniczego
- podstawowe pojęcia z zakresu mechaniki górotworu
- ciśnienia w górotworze nienaruszonym robotami górniczymi
- wyrobiska górnicze, kształty, funkcje
- rozkład ciśnień górotworu w otoczeniu wyrobiska, strefy odprężone
- oddziaływanie ciśnień na obudowy górnicze
- wpływ eksploatacji na zachowanie się górotworu i powierzchni terenu
- wyrobiska udostępniające
- szyby, sztonie, pochylnie
- obudowy górnicze
- modele kopalni (węglowy, kamienny)
- kierunki eksploatacji
- urabianie
- klasyfikacja skał stropowych i spągowych
- zawał skał stropowych
- likwidacja wyrobisk, na zawał, z podsadzką
- zasady obiegu powietrza w kopalniach podziemnych
- tąpania,
- wyrzuty gazów i skał
- metanowe, siarkowodorowe, dwutlenkiem węgla
- wodne,
- pyłowe
- pożarowe
- zadania,
- opróbowanie
- wyznaczanie furty eksploatacyjnej
Chudek M. Wilczyński S. Żyliński R. 1979. Podstawy górnictwa. Wyd. Śląsk. Katowice.
Cząstka J., 1972: Zarys wiertnictwa i wydobywania ropy naftowej. Wyd. Śląsk, Katowice
Nieć M., 1983: Geologia kopalniana.Wyd. geol., Warszawa
Strzodka K., 1983: Górnictwo odkrywkowe. Wyd. Śląsk, Katowice
Szostak L., 1989: Wiertnictwo, Wyd. Geol., Warszawa
Wojnar K., 1993: Wiertnictwo, technika i technologia. PWN, Warszawa
Piestrzyński A. (ed.) 2007:Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Lubin.
1
1
2
2
1
1
1
Goszcz A., 1999: Elementy mechaniki skał oraz tąpania w polskich kopalniach węgla i miedzi. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków
Czasopisma: „Górnictwo Odkrywkowe”
„Rudy i metale nieżelazne”
„Nafta i gaz”
1.
Nazwa przedmiotu
Hydrologia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Hydrogeologii Podstawowej
3.
Kod przedmiotu
3012-3HYDROL-WOS1 + 3012-3HYDROL-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 3)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. Robert Tarka
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Wiedza i umiejętności: z zakresu geologii dynamicznej, fizyki i chemii
12.
dydaktycznych
60 (30+30)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
6 (3+3)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Zapoznanie ze zjawiskami i procesami zachodzącymi w hydrosferze oraz problemami ochrony wód.
Przedstawienie problematyki dotyczącej zmian zasobów wodnych i ich dostępności na świecie.
Poznanie podstawowych metod opracowań hydrograficznych oraz metod oceny zasobów wodnych
na podstawie dostępnych danych hydrologicznych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Wykład: Egzamin pisemny (pytania otwarte i zamknięte), czas ok. 1 godz.; minimum - uzyskanie
50% możliwych do zdobycia punktów.
Ćwiczenia: Otrzymanie pozytywnych ocen z wykonania sprawozdań obejmujących realizowane
zadania. Kryteria oceny sprawozdań:
Zgodność wyznaczania obszarów na mapie z zasadami opisanymi w trakcie zajęć.
Poprawność obliczeń.
Poprawność części tekstowej (sugerująca zrozumienie tematu).
Czytelność.
Terminowość oddawania sprawozdań
Zaliczenie na ocenę pozytywną kolokwium z całego zakresu materiału prezentowanego na
ćwiczeniach.
16.
Temat
Woda jako podmiot
hydrologii.
prowadzący ćwiczenia: dr Tomasz Olichwer, mgr Marta Stączek, dr Marek Wcisło
WYKŁAD
Znaczenie wody, hydrologia jako nauka, pochodzenie wody na Ziemi, procesy
utrzymujące wodę na Ziemi w stanie ciekłym.
Liczba
godzin
2
Właściwości wody i ich
wpływ na środowiska
przyrodnicze Ziemi.
Występowanie wody na
Ziemi.
Woda w atmosferze.
Budowa wody, gęstość wody, utajone ciepło topnienia i wrzenia, ciepło właściwe,
napięcie powierzchniowe.
Rozwój zainteresowania człowieka wodą, występowanie wody na Ziemi, obieg wody
w przyrodzie.
Wielkości opisujące zawartość wody w atmosferze, pomiar wilgotności powietrza,
etapy powstawania opadu, procesy prowadzące do ochładzania mas powietrza,
powstawanie opadu z chmur ciepłych i chłodnych, klasyfikacja opadów, pomiary
opadu w punkcie, struktura czasowa opadu, rozkład przestrzenny opadów na świecie i
w Polsce, intensywność opadów i opady maksymalne na obszarze zlewni, chemizm
opadów.
Parowanie i jego podział, czynniki wpływające na intensywność parowania,
Parowanie.
parowanie z wolnej powierzchni wodnej, intercepcja, sublimacja, transpiracja,
ewapotranspiracja, rozkład parowania na świecie i w Polsce.
Występowanie wody w glebie, ocena zdolności infiltracyjnej gleby, czynniki
Infiltracja.
wpływające na wielkość infiltracji.
Wody powierzchniowe. Charakterystyka cieku i sieci rzecznej, stany wody, związki wodowskazów,
opracowanie obserwacji stanów i przepływów, składowe odpływu, czynniki
wpływające na wielkość odpływu, wezbrania i niżówki, ustroje rzeczne, odpływ na
świecie i z obszaru Polski.
Retencja i jej rodzaje, bilans wodny, zasoby wód, zapotrzebowanie i wykorzystanie
Retencja i zasoby wód.
wody.
Przyczyny wzrostu obszarów o niedostatku wody, przyczyny zmian klimatycznych,
Zmiany zasobów i ich
skutki zmian klimatycznych, konflikty o wodę.
dostępności na świecie.
Jakość i zanieczyszczenie Jakość i zanieczyszczenie wód, zanieczyszczenie opadów atmosferycznych, stan i
zanieczyszczenie wód powierzchniowych, stan i zanieczyszczenie wód podziemnych.
wód.
Podsumowanie wykładu.
ĆWICZENIA
- podstawowe pojęcia i definicje
Zlewnia i jej
- charakterystyka geometrii zlewni
charakterystyka.
- charakterystyka morfologii i rzeźby powierzchni terenu
- kształcenie umiejętności wyznaczania zlewni rzecznej na podstawie mapy
topograficznej
Wyznaczenie średniego
- poznanie szerokiej gamy metod wyznaczania opadu w zlewni
opadu w zlewni.
- konstrukcje map wynikowych
- kształcenie umiejętności korzystania z roczników opadów atmosferycznych
Pomiary przepływu w
- zapoznanie się z metodami bezpośrednimi pomiaru przepływu w ciekach
ciekach.
- zapoznanie się z metodami pośrednimi pomiaru przepływu w ciekach
- kształcenie umiejętności obliczania przepływu w cieku na podstawie danych
z młynkowania hydrometrycznego, oraz projektowania przelewu
pomiarowego służącego do prowadzenia obserwacji przepływu
- wykazania związku pomiędzy stanami i przepływami wód
powierzchniowych
Odpływ ze zlewni.
- zapoznanie się z metodami określenia odpływu powierzchniowego i
podziemnego
- charakterystyka liczbowa odpływu całkowitego, w tym podziemnego
- kształcenie umiejętności korzystania z roczników hydrologicznych wód
powierzchniowych
Parowanie.
- metody określenia ewapotranspiracji potencjalnej
- metody określenia ewapotranspiracji aktualnej
- kształcenie umiejętności wykorzystania dostępnych danych
hydrometeorologicznych do oceny parowania
Retencja strefy
- poznanie najbardziej popularnych metod wyznaczania retencji strefy
saturacji.
2
2
4
4
2
4
2
4
2
2
6
4
4
4
4
4
Bilansowanie zasobów
wodnych.
Uzupełnianie luk w
pomiarach hydrometeorologicznych.
-
-
saturacji
rozwijanie umiejętności wyznaczania retencji jedną z poznanych metod
poznanie różnych sposobów zestawienia bilansów wodnych
kształcenie umiejętności zestawiania bilansu wodnego, jego zamykania,
wyboru okresu bilansowania oraz określenia jednorodności elementów
bilansu wodnego w okresie bilansowym
poznanie sposobów uzupełnienia luk w seriach pomiarowych oraz
wydłużenie ciągów pomiarowych
kształcenie umiejętności wyznaczania stanów korespondujących na dwóch
wodowskazach oraz ustalenie związków między nimi
2
2
Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z.: 1993 - Hydrometria. PWN, Warszawa.
Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z.: 2008 - Hydrologia ogólna. PWN, Warszawa
Byczkowski A.:1996 - Hydrologia T. I i II, Wyd. SGGW, Warszawa.
Chełmicki W.: 1999 - Degradacja i ochrona wód, Cz. II - Zasoby. Inst. Geogr. Uniw. Jagiellońskiego, Kraków.
Dynowska I., Tlałka A.: 1982 - Hydrografia. PWN, Warszawa.
Pociask-Karteczka J (red.): 2006 - Zlewnia - właściwości i procesy. Wyd. Uniw. Jegiellońskiego, Kraków.
Soczyńska U. (red.): 1989 - Podstawy hydrologii dynamicznej. Wyd. Uniw. Warszawskiego, Warszawa
Tarka R.: 1999 - Hydrologia. Przewodnik do ćwiczeń laboratoryjnych i terenowych. Wyd. Ocean, Wrocław.
Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z.: 1987 – Przewodnik do ćwiczeń z hydrologii ogólnej. PWN,
Warszawa.
Biswas A. K.: Historia hydrologii. PWN, Warszawa.
Dingman L. S.: 1994 - Physical hydrology. MacMillan Publishing Company, New York.
Dynowska I. (red.): 1993 - Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych.
Wyd. Uniw. Jagiellońskiego.
Eagleson P.S.: 1978 - Hydrologia dynamiczna. PWN, Warszawa.
Gutra-Korycka M., Werner-Więckowska H. (red.): 1989 – Przewodnik do hydrograficznych badań terenowych. PWN,
Warszawa.
Matricon J.: 2002 - Woda - Cenniejsza niż złoto. G+J gruner + Jahr Polska.
Siniukow W.: 1994 - Woda - substancja zagadkowa. Wiedza Powszechna. Warszawa.
1.
Nazwa przedmiotu
Mineralogia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Gemmologii i Muzeum Mineralogiczne
3.
Kod przedmiotu
3012-3MINERA-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 3)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Krzysztof Turniak - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna (ćwiczenia w 2 semestrze), Mineralogia (ćwiczenia w
2 semestrze), Chemia (ćwiczenia w 2 semestrze)
Wiedza i umiejętności: umiejętność makroskopowego opisu minerałów i skał, znajomość podstaw
krystalografii geometrycznej oraz podstawowej terminologii chemicznej
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia mają na celu:
a) Praktyczne zapoznanie się z wybranymi metodami separacji oraz identyfikacji minerałów,
b) Dokonanie przeglądu własności fizycznych i chemicznych wybranych minerałów, środowisk
geologicznych w których występują oraz ich roli w różnych gałęziach przemysłu.
Celem nadrzędnym jest nabycie umiejętności opisywania minerałów i rozpoznawania
najważniejszych minerałów w oparciu o ich cechy fizyczne i podstawowe własności chemiczne.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- uczestnictwo w zajęciach;
- uzyskanie łącznie min. 60% punktów z 3 sprawdzianów teoretycznych (terminologia, klasyfikacja,
występowanie, znaczeniu przemysłowe, podstawowe własności fizyczne i chemiczne) i
praktycznych z rozpoznawania wybranych minerałów oraz ogólnej wiedzy (0,5-1,5 godziny);
- 7 testów sprawdzających opanowanie materiału zadanego do samodzielnego opracowania (10
min.) mają znaczenie pomocnicze przy wystawianiu ostatecznej oceny: uzyskanie łącznie poniżej
40% punktów powoduje obniżenie oceny o pół stopnia, powyżej 70% podwyższenie oceny o pół
stopnia
16.
Temat
Zasady opisu cech
fizycznych i
dr Krzysztof Turniak, dr Adam Szuszkiewicz, mgr Michał Borowski, mgr Grzegorz Gil
ćwiczenia
Podstawowe definicje mineralogiczne, cechy optyczne, fizyczne etc. minerałów,
metody ich opisywania, zasady posługiwania się różnymi kluczami do oznaczania
Liczba
godzin
2
podstawowych własności minerałów.
chemicznych minerałów.
Zapoznanie się z klasyfikacją, występowaniem, przemysłowym zastosowaniem oraz
Mineralogia
metodami rozpoznawania wybranych minerałów z grup: pierwiastków rodzimych,
szczegółowa.
siarczków i siarkosoli, halogenków, tlenków i wodorotlenków, węglanów,
siarczanów, wolframianów, fosforanów, molibdenianów, wanadanów, krzemianów i
glinokrzemianów oraz związków organicznych
Cele i ogólny tok postępowania oraz przegląd metod stosowanych przy separacji
Metody separacji
minerałów.
minerałów
.
Podstawy fizyko-chemiczne zjawiska luminescencji. Zastosowanie zjawiska
Luminescencja
fluorescencji do rozpoznawania wybranych minerałów
minerałów.
Wzory chemiczne
minerałów.
Zasady pisowni wzorów chemicznych minerałów. Przeliczanie analiz chemicznych na
wzory minerałów na przykładach z grupy siarczków, tlenków oraz glinokrzemianów.
Bolewski A., Manecki A.: „Mineralogia szczegółowa„Bolewski A., Kubisz K., Żabiński W.: “Mineralogia ogólna"
Bolewski A., Manecki A.: „Makroskopowe rozpoznawanie minerałów”
Żaba J.: „Ilustrowany słownik skał i minerałów”
Sylwestrzak H.: “Od krzemienia do piezokwarcu, czyli mineralogia jest ciekawa”
Poradniki i kieszonkowe encyklopedie, np.:
Hochleitner R.: „Minerały i kryształy”
Szełęg E.: „Atlas minerałów i skał”
www.webmineral.com
www.mindat.org
25
1
1
1
1.
Nazwa przedmiotu
Mineralogia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-3MINERA-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 3)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
prof. dr hab. Piotr Gunia
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna (ćwiczenia w 2 semestrze), Mineralogia (ćwiczenia w
2 i 3 semestrze), Chemia (ćwiczenia w 2 semestrze)
Wiedza i umiejętności: z zakresu programu geologii dynamicznej, fizyki i chemii ze szkoły średniej
oraz z I roku studiów
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
W ramach wykładu przekazywane są podstawowe informacje n/t mineralogii ogólnej i
szczegółowej. Celem nadrzędnym tych zajęć jest kształtowanie umiejętności rozpoznawania
minerałów na podstawie ich cech fizycznych. Student kończący zajęcia powinien posiadać
umiejętność rozpoznawania minerałów na podstawie ich własności fizycznych oraz podstawowy
zasób wiedzy na temat mineralogii ogólnej, środowiskowej i technicznej.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin: test pisemny (znajomość terminologii, klasyfikacji, procesów minerałotwórczych oraz
danych o własnościach fizycznych minerałów) - 60 minut
16.
Temat
Podstawowe definicje,
historia i przedmiot
mineralogii.
Podstawy systematyki
minerałów, Podstawy
krystalochemii.
Podstawy mineralogii
drugi egzaminator: dr Czesław August (wykładowca w semestrze 2)
wykład
Historia mineralogii od prehistorii do współczesności, definicja minerału (kryształu,
ciała krystalicznego, itd.) biominerały, mineraloidy, przedmiot i zakres badań
mineralogii.
Systematyka minerałów w ujęciu historycznym i współczesnym, Program
identyfikacji nieznanego minerału, zasady zatwierdzania i dyskredytowania nazw
nowych minerałów, zasady nazewnictwa nowych minerałów, holotypy i kotypy,
minerały odkryte z terenu Polski. Rodzaje wiązań chemicznych w świecie minerałów,
promień jonowy, wielościan koordynacyjny.
Nukleacja i wzrost kryształu, topotaksja, epitaksja, pokrój, pseudomorfozy, kryształy
Liczba
godzin
2
2
2
genetycznej.
Struktura wewnętrzna
minerałów a ich
właściwości.
Procesy i środowiska
minerałotwórcze.
Mineralogia szczegółowa
- cz.1.
- cz. 2.
- cz. 3.
- cz. 4.
- cz. 5.
- cz. 6.
cz.7 (w)
Metody badań
mineralogicznych.
Mineralogia stosowana i
środowiskowa.
Mineralogia techniczna.
fantomowe i szkieletowe, dendryty, ściany wicynalne, zbliźniaczenia, skupienia
mineralne i ich odmiany, paragenezy minerałów, następstwo krystalizacji,
izomorfizm, roztwory stałe, polimorfizm, pojęcie przejść fazowych, kryształy
rzeczywiste, defekty krystaliczne i ich rodzaje, natura barwy minerałów.
Budowa wewnętrzna a własności fizyczne minerałów. Rozpoznawanie minerałów na
podstawie własności fizycznych i prostych reakcji chemicznych.
2
Procesy i środowiska minerałotwórcze, pegmatyty - klasyfikacja, geneza i znaczenie
gospodarcze, grejzeny i utwory hydrotermalne, typomorfizm (postaci, chemiczny),
sukcesja mineralna.
Zasady klasyfikacji krzemianów i glinokrzemianów, krzemiany wyspowe, grupowe,
pierścieniowe.
Krzemiany łańcuchowe, wstęgowe warstwowe, minerały ilaste i zeolity – parametry
technologiczne i zastosowanie.
Krzemiany przestrzenne, grupa krzemionki, grupa skaleni - odmiany skałotwórcze i
kamienie ozdobne.
Pierwiastki rodzime, siarczki i siarkosole.
2
Halogenki, tlenki i wodorotlenki.
2
Azotany, węglany, borany, siarczany, chromiany.
2
Wolframiany, fosforany, arseniany, wanadany.
2
Wybrane metody badań mineralogicznych. Geobarometry i geotermometry
mineralne, Inkluzje - rodzaje i ich znaczenie.
Kosmomineralogia, biomineralogia, aeromineralogia, petroarcheologia, gemmologia i
nanomineralogia - przedmiot i zakres badań, włókna respirabilne (azbesty), minerały
biologicznie czynne. Minerały składowisk odpadów.
Kamienie syntetyczne - metody otrzymywania i zastosowanie gospodarcze. Technika
laserowa, materiały ścierne, nadprzewodniki i półprzewodniki, absorbenty i
wymieniacze jonowe.
2
Bolewski, Żabiński W. - Mineralogia ogólna
Bolewski, Żabiński W. - Mineralogia szczegółowa
Maślankiewicz K. - Mineralogia szczegółowa - skrypt
Penkala T. - Zarys krystalochemii t.1, 2
Sachanbiński M. - Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych
Smulikowski K. - Geochemia
Hochleitner R. - Minerały i kryształy
Szymański T. - Mineralogia techniczna
Maślankiewicz K. - Wstęp do nauki o skałach
Maślankiewicz K. - Kamienie szlachetne
Sobczak T, Sobczak N. - Rzeczoznawstwo kamieni szlachetnych i ozdobnych
2
2
2
2
2
2
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia historyczna - ćwiczenia terenowe
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Stratygraficznej
3.
Kod przedmiotu
3012-4CTGEHI-TOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 4)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Robert Niedźwiedzki - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia historyczna (ćwiczenia w semestrze 3); Geologia dynamiczna I i II
(ćwiczenia terenowe)
Wiedza i umiejętności: znajomość podstawowej terminologii geologicznej w zakresie skał oraz
prostych struktur tektonicznych; umiejętność makroskopowego opisu oraz rozpoznawania skał;
umiejętność rozpoznawania skamieniałości przewodnich i charakterystycznych dla poszczególnych
systemów geologicznych
12.
dydaktycznych
36
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia są wprowadzeniem do metodyki badań terenowych i stanowią praktyczne uzupełnienie
zajęć kameralnych z geologii historycznej.
Podstawowym celem ćwiczeń terenowych jest zaznajomienie się z budową geologiczną,
dokumentacją paleontologiczną i problematyką stratygraficzną systemów geologicznych w
wybranych rejonach Polski.
W efekcie student kończący ćwiczenia powinien opanować umiejętność samodzielnego
dokonywania obserwacji terenowych, poszukiwania skamieniałości i konstruowania profili
litostratygraficznych.
Dodatkowym elementem ćwiczeń jest wprowadzenie do zagadnień geologii regionalnej Sudetów,
Opolszczyzny i Gór Świętokrzyskich.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- aktywne uczestnictwo we wszystkich 6 dniach ćwiczeń terenowych i poprawne realizowanie zadań
- poprawne wykonanie analizowanych profili litostratygraficznych;
16.
Temat
prowadzący ćwiczenia: dr Alina Chrząstek, dr Anna Górecka-Nowak, dr Jolanta Muszer, dr
Robert Niedźwiedzki, dr Paweł Raczyński
ćwiczenia terenowe
Liczba
godzin
- wykonywanie opisów skał, poszukiwanie skamieniałości i dokonywanie obserwacji
w wybranych profilach Gór Bardzkich (rejony: Żdanów, Wilcza, Paprotnia, Nowa
Wieś Kłodzka, Dzikowiec);
- wprowadzenie w problematykę stratygraficzną w wybranych profilach;
- samodzielne wykonanie zbiorczego profilu litostratygraficznego Gór Bardzkich na
podstawie zebranych informacji;
Niecka północnosudecka - wykonywanie opisów skał, poszukiwanie skamieniałości (w tym śladowych) i
dokonywanie obserwacji w wybranych profilach niecki północnosudeckiej (okolice
Bolkowa, Nowego Kościoła, Leszczyny, Raciborowic, Jerzmanic Zdroju);
- wykonywanie profili litostratygraficznych permu, wapienia muszlowego i kredy w
niecce północnosudeckiej
- zaznajomienie się z budową geologiczną niecki opolskiej i triasu opolskiego
Opolszczyzna
- wykonywanie opisów odsłonięć i poszukiwanie skamieniałości w utworach triasu i
kredy Opolszczyzny;
- wykonanie profili litostratygraficznych niecki opolskiej i triasu opolskiego;
- wykształcenie litologiczne i facjalne paleozoiku świętokrzyskiego na przykładzie
Góry Świętokrzyskie
wybranych profili kambru (Wiśniówka Wlk., Ociesęki), ordowiku i syluru
(Międzygórze), dewonu (Bukowa Góra, Zachełmie, Skały, Wietrznia).
- wykształcenie litologiczne i facjalne mezozoicznego i kenozoicznego obrzeżenia
Gór Świętokrzyskich na przykładzie wybranych profili triasu (Zachełmie), jury
(Gnieździska, Korytnica), neogenu (Śladków Mł., Korytnica)
- wykonywanie opisów odsłonięć i analiza występowania skamieniałości w w/w
utworach.
- wykonanie profili litostratygraficznych fanerozoiku rejonu świętokrzyskiego
Struktura bardzka
6
6
6
18
Orłowski S. & Szulczewski M., 1990: Geologia historyczna, cz. I. Wyd. Geologiczne.
Skompski S. & Żylińska A. (red.), 2006: Materiały konferencyjne 77 Zjazdu Naukowego pol. Tow. Geologicznego. Wydz.
Geologii UW, Warszawa.
Orłowski S. (red.), 1986: Przewodnik do ćwiczeń z geologii historycznej. Wyd. Geologiczne.
Żylińska A. (red.), 2007: Materiały konferencyjne XX Konferencji Naukowej Paleontologów i Biostratygrafów. Wydz. Geologii
UW, Warszawa.
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia z elementami geomorfologii - ćwiczenia terenowe
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Fizycznej
3.
Kod przedmiotu
3012-4CTGEOM-TFS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 4)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Waldemar Sroka - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna I i II (ćwiczenia terenowe)
Wiedza i umiejętności: znajomość podstawowej terminologii geologicznej w zakresie minerałów,
skał oraz prostych struktur tektonicznych; umiejętność makroskopowego opisu oraz rozpoznawania
skał i minerałów; umiejętność czytania mapy topograficznej i geologicznej. Umiejętność
odczytywania zapisu kopalnego procesów geologicznych na przykładzie zespołów skalnych
występujących w obszarach o różnej budowie geologicznej.
12.
dydaktycznych
36
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia obejmują 2 teoretycznie zupełnie odrębne tematy:
(1) Front orogeniczny waryscydów we wschodniej części masywu czeskiego.
(2) Elementy geomorfologii Sudetów Wschodnich i zachodniego obszaru przedkarpackiego.
Tematy te dotyczą jednak tego samego obszaru i w pewnym sensie tej samej problematyki tj.
wielkoskalowych procesów tektonicznych związanych z tworzeniem się obszarów górskich oraz
zapisem tych procesów:
(1) w zespołach skał późnego paleozoiku i waryscyjskich strukturach tektonicznych;
(2) we współczesnej rzeźbie (jej morfotektonicznych elementach) a także w późnokenozoicznych
osadach równoczesnych z tworzeniem się rzeźby.
Podstawowy cel ćwiczeń to połączenie:
- obserwacji w skali odsłonięć (także częściowo w skali mikro - na podstawie dostarczonych zdjęć
mikroskopowych i analiz rentgenograficznych)
- syntezy obserwacji terenowych w skali regionalnej.
Tematyka ćwiczenia są wzbogacone również o elementy z innych dziedzin geologii (hydrogeologia,
mineralogia, geologia środowiskowa, geoturystyka).
Wszyscy studenci uczestniczący w ćwiczeniach otrzymują drukowany przewodnik (aktualizowany
każdego roku - 30 stron - autorzy S. Mazur, W. Sroka) zawierający charakterystykę budowy
geologicznej obszaru, przegląd trasy, polsko-czeski słowniczek terminów geologicznych, liczne
prowadzący ćwiczenia: dr Dawid Białek, mgr Stanisław Madej, dr hab. Stanisław Madej, dr
Waldemar Sroka
ćwiczenia terenowe
mapy, schematy i profile dotyczące terenu, na którym odbywają się ćwiczenia.
Ćwiczenia odbywają się we współpracy z geologami czeskimi reprezentującymi Geologicky Ustav i
Uniwersytet w Brnie), uczestniczą w nich także często geolodzy polscy spoza Uniwersytetu.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- zdanie sprawdzianu końcowego: praktycznego (umiejętności w zakresie szkicu odsłonięcia, opisu
skał i interpretacji procesów geologicznych) i teoretycznego (interpretacja przekroju w skali
regionalnej oraz test)
16.
Temat
(1) Wapienie i klastyki - paleozoiczne i mezozoiczne; tektonika waryscyjska.
(2) Młoda tektonika uskokowa; typowe formy rzeźby obszarów krasowych (lejki,
studnie krasowe - Macocha, formy jaskiniowe - jaskinia Punkvy, suche doliny,
ponory i wywierzyska).
(+) Wzorcowa organizacja ruchu turystycznego w popularnych obiektach
geoturystycznych.
Moldanubikum, kopuła (1) Durbachity, migmatyty, pegmatyty z mineralizacją, serpentynity, granulity, gnejsy
i łupki łyszczykowe; nasunięcie moldanubskie: Moravicum i Moldanubicum, kopuła
Svratki, Wyżyna
Svratki; rów tektoniczny Boskovic.
Czesko-Morawska.
(2) Rzeźba Wyżyny Czesko-Morawskiej; antecedentny przełom Jihlavy.
(+) Problemy lokalizacji elektrowni atomowej Dukovany.
(1) Różne wykształcenia osadów turbidytowych; tektonika karbońskich i dewońskich
Basen kulmowy,
geologia i rzeźba Bramy serii osadowych (wielkoskalowe fałdy i nasunięcia).
(2) Współczesna rzeźba krawędzi tektonicznej Sudetów (Brama Morawska), kras
Morawskiej.
termalny (Zbraszowskie Jaskinie Aragonitowe).
(+) Wody mineralne (szczawy), przykład nowocześnie zagospodarowanego
uzdrowiska (Teplice nad Beczwą).
Seria Branny, nasunięcie (1) Metamorfizm i tektonika serii osadowych (kolejne etapy deformacji); kwarcyty
dewońskie (metazlepieńce); rekonstrukcja tektoniki waryscyjskiej, tonality Starego
ramzowskie, strefa
Města, metabazyty masywu Sobotina; różne wykształcenia osadów turbidytowych.
Starego Města, masyw
(2) Najmłodsze wulkany Sudetów (bazalty oliwinowe, bomby wulkaniczne,
Sobotina, basen
zachowane formy wulkaniczne).
kulmowy (c.d.)
(1) Erlany, para- i ortognejsy, łupki łyszczykowe ze staurolitem, andaluzyt;
Kopuła Desny i kopuła
zagadnienia geologii strukturalnej i petrologii metamorficznej.
Keprnika, rzeźba
(2) Związek współczesnej rzeźby Sudetów z procesami młodej tektoniki
Wysokiego Jesionika.
(powierzchnie zrównań i krawędzie morfologiczne); drobne formy rzeźby strefy
wysokogórskiej (m.in. torfowiska wysokie, klify mrozowe, grunty poligonalne).
(1) Granity, skarny (z granatami), pegmatyty, skały metamorficzne (gnejsy, łupki
Granitoidy masywu
łyszczykowe kwarcyty); zagadnienia geologii strukturalnej i petrologii
Żulowej i ich osłona.
metamorficznej
(2) Uskok sudecki brzeżny.
Geologia i rzeźba Krasu
Morawskiego.
S. Mazur, W. Sroka. Przewodnik do ćwiczeń terenowych "Geologia z elementami geomorfologii"
mapy turystyczne i geologiczne
Liczba
godzin
6
6
6
6
6
6
1.
Nazwa przedmiotu
Górnictwo i wiertnictwo - ćwiczenia terenowe
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-4CTGOWI-TOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
obowiązkowy (do zaliczenia semestru)
7.
II rok (semestr 4)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Wojciech Śliwiński - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Górnictwo i wiertnictwo (ćwiczenia i wykład w semestrze 3)
Wiedza i umiejętności: -
12.
dydaktycznych
36
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Poznanie technik wiertniczych i górniczych oraz przeróbki kopalin i budowy geologicznej i złóż
Dolnego Śląska.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- kolokwium zaliczeniowe/przygotowanie sprawozdania/ notatnik terenowy
16.
Temat
Dzień 1 - głębokie
wiercenie obrotowe i
budowa szybu
kopalnianego.
Dzień 2 - przykłady
górnictwa kopalin
pospolitych.
Dzień 3 - przykłady
eksploatacji surowców
szklarskich i
ceramicznych.
Dzień 4 - górnictwo
prowadzący ćwiczenia: dr Dagmara Tchorz-Trzeciakiewicz, dr Antoni Muszer, dr hab. prof.
Andrzej Solecki, dr Wojciech Śliwiński
ćwiczenia terenowe
- zasady BHP, budowa sprzętu, cel wiercenia, profil geologiczny, jednostka
geologiczna w której odbywa się wiercenie, opis zwiercin/rdzenia, rola geologa na
wierceniubudowa szybów na przykładzie szybów głębionych w kop. Polkowice Sieroszowice
- eksploatacja sucha i/lub spod wody piaskownia/żwirownia
- kamieniołom stokowy
- kamieniołom wgłębny
- kamieniołom surowców blocznych; piaskowce, granity
- techniki eksploatacji skał na bloki
- wydobycie i przeróbka (wzbogacanie) piasków szklarskich na przykładzie kopalni
Osiecznica
- wydobycie i wzbogacanie surowca kaolinowego na przykładzie piaskowców
kaolinowych ze złoża Maria III
- wydobycie węgli brunatnych na przykładzie złoża Turów
Liczba
godzin
6
6
6
6
węgli brunatnych.
Dzień 5 - górnictwo
historyczne.
Dzień 6 - współczesne
górnictwo podziemne.
- zdejmowanie nadkładu
- odwadnianie, zagospodarowanie, oczyszczanie i zrzut wód złożowych
- urabianie kopaliny
- hałdowanie zewnętrzne i wewnętrzne
- zagospodarowanie hałd, rekultywacja
- przykłady górnictwa rud metali na Dolnym Śląsku, nieczynne sztolnie, hałdy
(srebra, polimetaliczne, żelaza) Kowary, górnictwo uranowe (Grzmiąca)
- górnictwa węgli kamiennych na przykładzie nieczynnej kopalni węgla kamiennego
„Piast” w Nowej Rudzie
- na przykładzie jednej z kopalń LGOM
- budowa monokliny przedsudeckiej
- budowa serii złożowej
- budowa szybów, nadszybie, podszybie
- rozcięcie złoża
- wyrobiska udostępniające,
- wyrobiska eksploatacyjne
- urabianie
- zagrożenia górnicze
- transport dołowy
- wzbogacanie
- składowisko odpadów/osadniki
Chudek M. Wilczyński S. Żyliński R. 1979: Podstawy górnictwa. Wyd. Śląsk. Katowice.
Dziedzic K. (ed.), 1979: Surowce mineralne Dolnego Śląska. Ossolineum PAN, Wrocław.
Nieć M., 1983: Geologia kopalniana. Wyd. Geol., Warszawa.
Piestrzyński A. (ed.) 2007: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Lubin. Szostak L., 1989: Wiertnictwo, Wyd. Geol.,
Warszawa.
Wojnar K., 1993: Wiertnictwo, technika i technologia. PWN, Warszawa.
18.
-
6
6
1.
Nazwa przedmiotu
Hydrologia - ćwiczenia terenowe
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-4CTHYDR-TFS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 4)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. Robert Tarka - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Hydrologia (3 semestr), Geologia dynamiczna I (ćwiczenia terenowe)
Wiedza i umiejętności: wiedza dotycząca obiegu wody w przyrodzie oraz informacje o wodzie
podziemnej (ćwiczenia z hydrologii).
12.
dydaktycznych
36
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia są wprowadzeniem do metodyki badań terenowych związanych z kartowaniem
hydrologicznym i hydrogeologicznym.
Na zajęciach są poruszane podstawowe problemy i metody pomiarów hydrogeologicznych oraz
metody opracowań danych terenowych. Podstawy kartowania hydrogeologicznego (rejestracja
zjawisk wodnych) pozwalające w efekcie otrzymać mapę stosunków wodnych na analizowanym
obszarze. Podstawowe terenowe analizy chemiczne wód powierzchniowych i podziemnych oraz
interpretacja otrzymanych wyników w oparciu o zespół warunków fizjograficznych.
W efekcie student kończący ćwiczenia powinien opanować umiejętność samodzielnej pracy w
terenie związanej z dokumentowaniem występowanie wód podziemnych i powierzchniowych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Aktywne uczestnictwo we wszystkich 6 dniach terenowych i poprawne realizowanie zadań
stawianych przez prowadzącego ćwiczenia.
Pełne i poprawne prowadzenie dokumentacji zajęć w notatniku terenowym
Wykonanie końcowego sprawozdania wraz z mapą hydrograficzną cząstkowego obszaru badań
przydzielonego do samodzielnej pracy w terenie.
16.
prowadzący ćwiczenia: dr Sebastian Buczyński, dr Magdalena Modelska, dr Tomasz Olichwer
ćwiczenia terenowe
Temat
Pomiar objętościowego
przepływu w cieku.
-
Określenie przepływu w cieku za pomocą młynka hydrometrycznego
Określenie przepływu w cieku za pomocą metody pływakowej
Metody obliczeniowe
Liczba
godzin
3
Rejestracja objawów
zawodnienia warstwy
wodonośnej.
-
Strefa aeracji.
-
Mapa stosunków
wodnych.
-
Charakterystyka wypływów wód podziemnych na powierzchnię terenu
(źródła i wysięki)
Metody pomiaru wydajności źródeł i wysięków
Pomiary parametrów fizyko-chemicznych wód w terenie
Pobieranie próbek wód do analiz laboratoryjnych ze źródeł oraz studni
Makroskopowe rozpoznanie skał tworzących strefę aeracji i ich
charakterystyka
Wykonywanie mapy stosunków wodnych
Informacje zawarte na mapie hydrograficznej
Gutry-Korycka M., Werner-Więckowska H., 1989: Przewodnik do hydrograficznych ćwiczeń terenowych. PWN. W-wa.
Tarka R. 1999 - Hydrologia - Przewodnik do ćwiczeń laboratoryjnych i terenowych. Ocean, Wrocław.
Dowgiałło J., Kozerski B. i in., 1971: Poradnik hydrogeologa. Wyd. Geol. W-wa.
Pazdro Z., Kozerski B., 1990: Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol. W-wa.
24
3
6
1.
Nazwa przedmiotu
Mineralogia i petrologia - ćwiczenia terenowe
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska, Instytut Nauk Geologicznych, Zakład Petrologii
Eksperymentalnej
3.
Kod przedmiotu
3012-4CTMIPE-TFS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 4)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
prof. dr hab. Jacek Puziewicz - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna II (ćwiczenia terenowe), Petrologia (ćwiczenia w 3
semestrze), Mineralogia
Wiedza i umiejętności: znajomość podstaw petrografii, mineralogii i geologii w zakresie
rozpoznawania najpospolitszych minerałów i skał, umiejętność posługiwania się kompasem
geologicznym, korzystania z mapy topograficznej i geologicznej. Umiejętność odczytywania
następstwa zjawisk geologicznych w oparciu o zapis w formacjach skalnych.
12.
dydaktycznych
36
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia terenowe z mineralogii i petrologii mają nauczyć wykonywania samodzielnych
obserwacji, opisów i pobierania próbek do prac geologicznych związanych z badaniami skał i
minerałów oraz wyrobić umiejętność posługiwania się wiedzą z różnych dziedzin geologii w
warunkach terenowych, w celu efektywnego prowadzenia obserwacji w terenie i właściwego
pobierania próbek do badań laboratoryjnych. Ćwiczenia realizowane są w oparciu o:
(1) samodzielną pracę studentów – studenci wykonują samodzielne opisy odsłonięć różnego rodzaju
skał i pobierają próbki pod kątem wykonania szczegółowych mineralogicznych i petrograficznych
badań laboratoryjnych. Wyniki pracy są weryfikowane i korygowane przez prowadzącego;
(2) prezentację uznawanych za klasyczne dla Środkowej Europy formacji skalnych, z naciskiem na
integrację wiedzy z różnych zakresów geologii niezbędną dla prawidłowego odczytania ewolucji
oglądanych skał;
(3) prezentację klasycznych wystąpień minerałów towarzyszących opisywanym formacjom
skalnym.
Podstawowy cel ćwiczeń to opanowanie przez studentów umiejętności prowadzenia prac
terenowych pod kątem późniejszych szczegółowych petrograficznych i mineralogicznych badań
laboratoryjnych, w skali od pojedynczego odsłonięcia po zróżnicowaną formację skalną.
Ćwiczenia odbywają się na terenie Polski, Czech i Austrii. Uczestniczą w nich specjaliści z
Uniwersytetu w Brnie i Uniwersytetu w Wiedniu.
prowadzący ćwiczenia: dr Jakub Kierczak, dr Anna Pietranik, prof. dr hab. Jacek Puziewicz
ćwiczenia terenowe
15.
Forma i warunki
zaliczenia
16.
- zdanie sprawdzianu końcowego: praktycznego (umiejętności w zakresie szkicu odsłonięcia, opisu
skał i interpretacji procesów geologicznych) i teoretycznego (interpretacja przekroju w skali
regionalnej oraz test)
Temat
(1) Nieczynne kamieniołomy na Kawiej Górze - samodzielna praca studentów, zasady
opróbowania w skali odsłonięcia, wychodni, serii skalnej problem odróżniania orto- i
paragnejsów;
(2) Vapenna v Jeseniku - metamorfizm kontaktowy skał wapiennych
(3) Ostrużna i Branna - metazlepieńce poli- i monomiktyczne - relacje deformacji i
metamorfizmu
(4) Pegmatyty Rożnej - „type locality” lepidolitu
(1) Mohelno - perydotyty oceaniczne, występowanie skał płaszcza na powierzchni
Głębokie partie
Ziemi
górotworu
(2) Namest - struktura dolnej skorupy kontynentalnej, skały facji granulitowej
waryscyjskiego, relacje
(3) Třebič - durbachity
płaszcz-skorupa,
(4) Nedvedice - jedyne w Europie wystąpienie błękitnych marmurów
potasowy magmatyzm.
(1) Kamieniołom Loja - jak rodzą się granulity
Moldanubicum Dolnej
Austrii - jak odczytywać (2) „Seria pstra” w przełomie Dunaju w Wachau
(prowadzi K. Petrakakis z Uniwersytetu w Wiedniu)
zapis procesów
geologicznych w
wielokrotnie
zmetamorfizowanych
skałach.
(1) stare skały kadomskie na przedpolu Alp – granit Dyji w kamieniołomach Hofern i
Przedpole Alp - nowe
Limberg
skały na starym
(2) transgresywne osady płytkiego morza na granicie Dyji - klasyczne odsłonięcie w
fundamencie.
Limbergu, kamieniołom w Gross Reipersdorf;
(3) Lessy obszaru przedalpejskiego - odsłonięcia w Grafenbergu
(1) silnie zdeformowane fragmenty granitu Dyji - kamieniołom Masovice
Skały okna
(2) kontakt granitu Dyji z fyllitami „dolnego allochtonu” w Citonicach
tektonicznego Dyji w
(3) strop ortognejsu z Bites we Vranovie
okolicach Znojma.
Różne aspekty geologii miejskiej i wykorzystania badań petrograficznych i
Geologia miasta mineralogicznych:
Wiedeń i jego
(1) zróżnicowanie i deterioracja skał w froncie katedry Św. Stefana
przedmieścia.
(2) wizyta w jednym z centrów badawczych - GeoZentrum Uniwersytetu
Wiedeńskiego i lub Federalny Urząd Geologii
(3) terasy Dunaju - „Strudelhofstiege” w IX dzielnicy
(4) lessy terasy staroplejstoceńskiej k. Simmering i/lub osady basenu wiedeńskiego na
Eichelhoftsrasse
Kontakt strefy
morawsko-śląskiej ze
skałami Lugicum i
Moldanubicum na
odcinku polsko-czeskim.
mapy geologiczne i turystyczne
przewodniki konferencyjne
Liczba
godzin
6
6
6
6
6
6
1.
Nazwa przedmiotu
Sedymentologia - ćwiczenia terenowe
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Strukturalnej i Kartografii Geologicznej
3.
Kod przedmiotu
3012-4CTSEDY-TOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 4)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Jurand Wojewoda
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Geologia dynamiczna I i II - ćwiczenia terenowe,
Geologia historyczna (ćwiczenia w 3 semestrze), Sedymentologia (ćwiczenia)
Wiedza i umiejętności: podstawowa wiedza w zakresie geomorfologii, geologii dynamicznej,
stratygrafii i sedymentologii
12.
dydaktycznych
36
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Metodyka prowadzenia obserwacji i analizy sedymentologicznej ze szczególnym uwzględnieniem
praktycznej umiejętności metodycznego zbierania danych w terenie (dokumentacja stanowisk,
sporządzanie profili i szkiców, analiza warstwowań, pomiary struktur kierunkowych, pobieranie
prób); najważniejsze formacje osadowe Sudetów i obszarów sąsiednich, ich litologia, skład
petrograficzny i datowania paleontologiczne; odstawowe zagadnienia paleogeografii Sudetów w
oparciu o przesłanki sedymentologiczne.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Zaliczenie na podstawie notatnika terenowego i ustnego kolokwium.
16.
Temat
Dokumentacja
stanowiska
(opróbowanie).
Profilowanie
drugi prowadzący: mgr Jan Krawczewski
ćwiczenia terenowe
- zasady dokumentacji prac terenowych, w tym prowadzenia notatnika terenowego;
- metody pomiaru bezpośredniego w terenie (odległości, wymiary, pomiary
kierunkowe, pozycjonowanie, lokalizacja na mapie);
- nauka rysunku terenowego (schemat lokalizacyjny, szkic odsłonięcia, rysunki
detali);
- rozróżnianie, definiowanie i kodowanie litofacji;
- rozróżnianie, definiowanie i kodowanie struktur organogenicznych
- metody profilowania (profilowanie po wychodni, profilowanie odsłonięcia, profile
Liczba
godzin
6
6
ciągłe, profile fragmentaryczne);
- sposoby konstruowania profilu sedymentologicznego;
Następstwo przestrzenne - interpretacja facjalno-procesowa profilu sedymentologicznego;
- generalizacja środowiskowo-paleogeograficzna profilu sedymentologicznego
i czasowe zjawisk
teksturalnych w profilu.
Wpływ geodynamiki na - zjawiska sejsmotektoniczne (sejsmity orto i para);
- potencjał fosylizacyjny środowiska;
sedymentację.
- zagadnienie „kopalności osadów” w środowisku lądowym i morskim;
- rola wód podziemnych w procesie fosylizacji osadów lądowych;
- morfotektoniczna interpretacja reliefu;
Geomorfologiczne i
- zmiany parametrów dolinnych w obszarach geodynamicznie aktywnych;
sedymentologiczne
- przełomy antecedentne;
przesłanki aktywności
- reaktywacja i ekshumacja paleoreliefu;
geodynamicznej.
- wpływ geodynamiki podłoża na lokalizację obszarów akumulacji osadów
Podstawy rekonstrukcji - rekonstrukcje mikro-, mezo- i makroform w oparciu o strukturę sedymentacyjną;
- sens i znaczenie pojęć: powierzchnia sedymentacji, powierzchnia sedymentacyjna,
paleogeograficznych.
warstwowanie;
- paleotransport a paleoprzepływ (rekonstrukcja kierunków transportu osadu
w oparciu o wskaźniki paleoprzepływu);
- zespoły facjalne, następstwo przestrzenne i czasowe facji oraz wskaźniki
paleotransportu jako podstawa dla rekonstrukcji paleogeograficznych (wprowadzenie)
sedymentologiczne.
6
6
6
6
Gradziński R., Kostecka A., Radomski A., Unrug R., 1986: Zarys sedymentologii. Wyd. Geol. W-wa.
Harms J.C., Southard J.B., Walker R.G., 1982: Structures and sequences in clastic rocks - lecture notes for short course.
No.9. Calgary.
Harms J.C., Southard J.B., Walker R.G., 1982: Depositional environments as interpreted from primary sedimentary
structures and stratification sequences - lecture notes for short course. No.2. Dallas.
Thompson G.R., Turk J., 1993: Modern physical geology. Saunders College Publ.
Klimaszewski M., 1978: Geomorfologia. PWN, W-wa.
Ruhle R. (red.), 1973: Metodyka badań osadów czwartorzędowych. Wyd. Geol. W-wa.
www.ing.uni.wroc.pl/~jurand.wojewoda (zajęcia>sedymentologia>wykład).
1.
Nazwa przedmiotu
Tektonika - ćwiczenia terenowe
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-4CTTEKT-TOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 4)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Andrzej Hałuszczak
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Geologia dynamiczna I - ćw. terenowe, Tektonika
(ćwiczenia)
Wiedza i umiejętności: Podstawowa wiedza o mechanice, przebiegu i skutkach procesów
tektonicznych, umiejętność posługiwania się kompasem geologicznym, znajomość podstawowych
operacji na siatkach planisferycznych, umiejętność makroskopowego opisu oraz rozpoznawania skał
i minerałów.
12.
dydaktycznych
36
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Ćwiczenia mają za cel zapoznanie z metodyką prowadzenia obserwacji, opisu, analizy i interpretacji
struktur tektonicznych. Odpowiedni dobór odsłonięć pozwala zapoznać studentów ze specyfiką
zjawisk tektonicznych w różnych środowiskach geologicznych: w utworach metamorficznych
różnego wieku (G. Kaczawskie, wschodnia okrywa granitu karkonoskiego), w skałach osadowych
alpejskiej pokrywy platformowej (rów Wlenia),jak również w granicie karkonoskim (Rudawy
Janowickie i inne) i jego aureoli kontaktowej (okolice Karpacza). W toku zajęć położony jest nacisk
na samodzielność w zakresie prowadzenia obserwacji i analizy elementów strukturalnych w terenie
jak również na kształtowanie nawyku rozpatrywania ich genezy na szerszym tle regionalnych
procesów tektonicznych opisywanych w literaturze.
Ważnym efektem ćwiczeń jest utrwalenie i pogłębienie wiedzy o regionalnej budowie geologicznej
Sudetów Zachodnich, ze szczególnym uwzględnieniem ich rozwoju tektonicznego.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- poprawna realizacja zadań przewidzianych programem w ciągu kolejnych 6 dni praktyki
- sporządzenie sprawozdania z zajęć i zdanie sprawdzianu końcowego
16.
Temat
drugi prowadzący: dr Stanisław Burliga
ćwiczenia terenowe
Karpacz - Krucze Skały, Wprowadzenie: zasady pracy terenowej i zachowanie bezpieczeństwa w terenie
Liczba
godzin
6
Wilcza Poręba, dolne
partie Sowiej Doliny.
Wzgórze Buława, górne
partie Sowiej Doliny.
Skalny Stół, zbocza
Grzbietu Kowarskiego,
Budniki.
Sowia Przełęcz, Czarna
Kopa, Śnieżka.
Kotlina Jeleniogórska,
Rudawy Janowickie.
Rów Wlenia, Góry
Kaczawskie.
17.
górskim, położenie geograficzne obszaru praktyki, geologia i rozwój tektoniczny
Sudetów Zachodnich ze szczególnym uwzględnieniem Karkonoszy Wschodnich,
omówienie i praktyczne wdrażanie właściwej metodyki obserwacji, opisu i pomiarów
mezostruktur.
Dokumentacja i analiza zespołów mezostruktur tektonicznych w łupkach
łyszczykowych, amfibolitach i hornfelsach, opis i analiza różnorodnych struktur
fałdowych, sposoby wyznaczania osi fałdów dla struktur o różnej geometrii i
wielkości, rozpoznawanie, pomiar, opis i interpretacja różnych typów lineacji,
mezoskopowe wskaźniki kinematyczne i ich znaczenie dla określenia rozwoju
tektonicznego, następstwo mezostruktur.
Opis i analiza zespołów mezostruktur tektonicznych w łupkach łyszczykowych i
gnejsach, opis i analiza różnorodnych struktur fałdowych, wyznaczanie osi fałdów na
podstawie pomiarów foliacji, rozpoznawanie, pomiar, opis i interpretacja różnych
typów lineacji struktur planarnych, mezoskopowe wskaźniki kinematyczne i ich
znaczenie dla określenia rozwoju tektonicznego, następstwo mezostruktur.
Prześledzenie zmian w orientacji, wykształceniu i zachowaniu mezostruktur
tektonicznych w strefie kontaktu granitu karkonoskiego i jego wschodniej osłony,
elementy rzeźby polodowcowej, struktury peryglacjalne, podsumowanie obserwacji
geologicznych i strukturalnych z obszaru Sowiej Doliny i otoczenia, historia rozwoju
tektonicznego obszaru w świetle wykonanych obserwacji i jej porównanie do
wyników badań w tym zakresie zawartych w literaturze.
Zagadnienia rozwoju i tektoniki plutonu karkonoskiego - lineacja skaleniowa, rozkład
przestrzenny szlirów, endokontakty i inne, generacje spękań i ich mineralizacja,
rozwój neotektoniczny obszaru na przykładzie elementów morfologii doliny Janówki.
Rów tektoniczny i jego elementy, rozpoznawanie, opis i analiza uskoku
odwróconego, odczytywanie kinematyki uskoku na podstawie rys i zadziorów,
wyznaczanie układu naprężeń na podstawie sprzężonych stref kataklazy w
piaskowcach kredowych, mezostruktury tektoniczne i relikty struktur
sedymentacyjnych w słabo zmetamorfizowanych łupkach metamorfiku
kaczawskiego, omówienie kontekstu regionalnego struktur obserwowanych w
odsłonięciach.
6
6
6
6
6
Stupnicka E., 2006, Geologia regionalna Polski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Dadlez R., Jaroszewski W., 1984, Tektonika, PWN, Warszawa
Dziedzic H., Oberc J., 1980, Makroskopowe oznaczanie skał, Ćwiczenia z geologii dynamicznej cz. I, skrypt - Uniwersytet
Wrocławski, W-w
Koziar J., 1982, Kompas geologiczny, Ćwiczenia z geologii dynamicznej cz. III, skrypt - Uniwersytet Wrocławski, W-w
1.
Nazwa przedmiotu
Sedymentologia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-4SEDYME-WOS1 + 3012-4SEDYME-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 4)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Jurand Wojewoda
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Geologia historyczna (ćwiczenia w 3 semestrze)
Wiedza i umiejętności: podstawowa wiedza w zakresie geomorfologii, geologii dynamicznej i
stratygrafii
12.
dydaktycznych
42 (26+16)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
4 (3+1)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Metodyka badań sedymentologicznych, podstawowe definicje; praktyczne zastosowania
sedymentologii, związek z petrologią, hydrologią, stratygrafią oraz analizą facjalną; analiza cech
teksturalnych ziaren i osadów ziarnistych; analiza cech strukturalnych osadów; sitowa i
mikroskopowa analiza granulometryczna; transport masowy; profilowanie sedymentologiczne;
podstawowe modele sedymentacji materiału klastycznego; modele środowiskowe współczesnych i
kopalnych serii osadowych; elementy analizy basenów sedymentacyjnych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin pisemny w formie testowej; czas egzaminu ok. 45 min; minimum zaliczeniowe - uzyskanie
ponad połowy możliwych do zdobycia punktów.
16.
Temat
Ziarno, zbiór ziaren,
osad ziarnisty.
Analiza cech
teksturalnych.
prowadzący ćwiczenia: dr Jurand Wojewoda, mgr Jan Krawczewski
- pojęcia ziarna i okruchu;
- ziarno-zbiór ziaren-osad ziarnisty;
- cechy teksturalne ziaren i osadów ziarnistych
- miary wielkości ziaren (średnice zastępcze);
- uziarnienie osadu (parametry statystyczne rozkładu uziarnienia, MPS);
- klasyfikacja frakcji wielkościowych ziaren, klasyfikacja osadów wielofrakcyjnych;
-sitowa analiza granulometryczna;
-mikroskopowa analiza granulometryczna;
- interpretacja uziarnienia przy zastosowaniu diagramów środowiskowych,
Liczba
godzin
4
8
Analiza cech
strukturalnych.
Procesy i środowiska
sedymentacji.
Osad a skała osadowa.
procesowo-środowiskowych i środowiskowych (m.in. Friedmana, Moioli, Passegi);
- interpretacja procesowo-środowiskowa uziarnienia metodą Vishera;
- kształt ziaren (kulistość, kategorie kształtu wg. Zinga, kształt powierzchni ziaren
jako miara stopnia obtoczenia (m.in. wg. Friedmana, Pettijohna, Powersa)
- przestrzenna orientacja ziaren (lineacja skalarna i wektorowa, imbrykacje);
- interpretacja hydromechaniczna anizotropii teksturalnej osadu (diagramy
kierunkowe, wektor wypadkowy, wektor modalny);
- przestrzenne rozmieszczenie ziaren (upakowanie, szkielet ziarnowy, matriks,
spoiwo)
- interpretacja procesowa osadów w zależności od rozmieszczenia ziaren (
- pojęcie struktury i struktury sedymentacyjnej;
- powierzchnia sedymentacji a powierzchnia sedymentacyjna i powierzchnia
warstwowania;
- podział struktur na pierwotne i wtórne;
- podział struktur pierwotnych na erozyjne, transportowe i de pozycyjne;
- opis i interpretacja struktur erozyjnych (m.in. powierzchnia erozyjna, deflacyjna,
rezydualna, skarpa, (mikro)klify, rynny, bruzdy (rowki ściekowe, lineacja
oddzielnościowa, jamki wirowe, mechanoglify), struktury impaktytowe, kotły i nisze
eworsyjne), sierpy plażowe, reliefy korozyjne itd.);
- podział struktur wtórnych na deformacyjne i diagenetyczne;
- struktury deformacyjne (fałdy, konwolucje, deformacje gęstościowe i obciążeniowe,
struktury ucieczkowe wody i gazu, komory dyfuzyjne, biodeformacje);
- struktury diagenetyczne (konkrecje, kalicze, teepee, homogenizacja
rekrystalizacyjna, struktury kolapsyjne)
- wietrzenie chemiczne i mechaniczne (pojęcia: zwietrzelina, etchplena, saprolit,
regolit);
- transport i osady zboczowe (blokowiska, piargi, klifowiska, obrywy, ześlizgi,
osuwiska, spływy ziarnowe);
- transport osady zboczowo-dolinne (spływy masowe, debryty, pakiety mułowe,
prądy zawiesinowe, turbidyty, hemipelagity);
- transport i osady dolinne (środowiska i podśrodowiska rzeczne, starorzecza, osady
korytowe (bruki, nasypy, odsypy), osady przykorytowe (wał brzegowy, krewasa, glif
krewasowy), osady powodziowe.
- transport i osady eoliczne (osady wydmowe i międzywydmowe, osady lessowe)
- składniki osadu i skały osadowej (pierwotne i wtórne, autochemiczne i
allochemiczne);
- kompakcja osadu (zmiany objętości przestrzeni porowej, odwodnienie, zmiany
objętości składników mineralnych, odkształcenia przestrzeni porowej i mineralnej,
teksturalne i strukturalne wskaźniki stopnia kompakcji, krzywe kompakcji,
kompakcja osadu a nadkład);
- cementacja (cementy pedogeniczne, wczesna diageneza, późna diageneza,
selektywna cementacja, anizotropia diagenetyczna skały osadowej)
8
4
2
Gradziński R., Kostecka A., Radomski A., Unrug R., 1986: Zarys sedymentologii. Wyd. Geol. W-wa.
Harms J.C., Southard J.B., Walker R.G., 1982: Structures and sequences in clastic rocks - lecture notes for short course.
No.9. Calgary.
Harms J.C., Southard J.B., Walker R.G., 1982: Depositional environments as interpreted from primary sedimentary
structures and stratification sequences - lecture notes for short course. No.2. Dallas.
Thompson G.R., Turk J., 1993: Modern physical geology. Saunders College Publ.
Davis, J.C., 1973. Statistics and data analysis in geology. John Wiley and Sons, New York. 550 p.
Dott, R.H., Jr., 1983. Episodic sedimentation: how normal is average? How rare is rare? Does it matter? J. Sedim. Petrol.,
53, 5-23.
Dott, R.H., Jr., 1995. Episodic event deposits versus stratigraphic sequences - shall the twain never meet? Sedimentary
Geology, 104, 243-247.
Gressly, A., 1938. Observations géologiques sur la Jura Soleurois. Neue Denkschr. Allg. Schweiz. Ges. Ges. Naturw., 2, 1-
112.
Haalam, A., 1990. Great Geological Controversies. Oxford University Press. 322 pp.
Middleton, G. V., 1973. Johannes Walther's Law of the Correlation of Facies: Geological Society of America Bulletin, v84,
979-988.
Rampino, M.R. & Caldeira, K.C., 1992. Major episodes of geological change: correlations, time structure and possible
causes. Earth and Planetary Science Letters, 114, 101-111.
Schumm, S.A., 1985. Patterns of alluvial rivers. Ann. Rev. Earth Planet Sci., 13, 5-27.
Teisseyre A.K., 1991. Klasyfikacja rzek w świetle systemu fluwialnego i geometrii hydraulicznej, Acta Univ. Wratisl. Prace
Geolog-Mineral., 22. Wyd. Uniw. Wrocławskiego, Wrocław. 210 pp.
Van Andel, T.H., 1994. New Views on an Old Planet: A History of Global Change. Cambridge University Press, 439 pp.
Walther, J., 1894. Einleitung in die Geologie als Historische Wissenschaft. Bd. 3, Lithogenesis der Gegenwart, 535-1055.
WWW.ing.uni.wroc.pl/~jurand.wojewoda (zajęcia-sedymentologia-wykład)
1.
Nazwa przedmiotu
Tektonika I
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-4TEKTO1-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 4)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Andrzej Hałuszczak
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Geologia dynamiczna I - ćwiczenia terenowe
Wiedza i umiejętności: podstawowa wiedza o procesach i strukturach tektonicznych, umiejętność
czytania mapy geologicznej, elementarna zdolność do „myślenia przestrzennego”.
12.
dydaktycznych
26
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z podstawami teoretycznymi i praktyczna metodyką w
zakresie zestawiania, analizy i interpretacji struktur tektonicznych z uwzględnieniem ich orientacji
przestrzennej i cech geometrycznych. Główną podstawę metodyczną stanowią operacje na siatkach
planisferycznych, wykonywane tak odręcznie jak i z pomocą programów komputerowych.
Przeważająca część ćwiczeń poświęcona jest praktycznemu rozwiązywaniu problemów
strukturalno-geologicznych o zróżnicowanym (od elementarnego do złożonego) charakterze. Zajęcia
te winny dostarczyć studentom znajomość klasycznego narzędzia analizy tektonicznej jak również
rozwinąć umiejętność orientacji i myślenia przestrzennego, tak niezbędnego w praktyce
geologicznej.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- wykonanie wszystkich prac ćwiczeniowych przewidzianych programem
- uzyskanie min. 60% punktów z krótkich (ok.5 min), cotygodniowych kartkówek sprawdzających
bieżące postępy
- zdanie pisemnego sprawdzianu końcowego (1 godz. - całość materiału), min. 60% punktów
16.
Temat
Zasady określania
orientacji przestrzennej
prostej i płaszczyzny przypomnienie.
j.w.
ćwiczenia
Struktury tektoniczne, linijne i planarne elementy strukturalne, zasady i sposoby
określania orientacji przestrzennej płaszczyzn i prostych.
Liczba
godzin
1
Podstawy teoretyczne
operacji na siatkach
planisferycznych.
Operacje na siatkach podstawowe procedury.
Podstawowe procedury
c.d.
Podstawowe procedury
c.d.
Wybrane przykłady
różnych zastosowań
praktycznych.
Analiza uskoków.
Analiza fałdów.
Analiza spękań.
Kula i jej płaskie odwzorowanie na płaszczyźnie (siatka planisferyczna) jako
narzędzie prezentacji i analizy struktur planarnych i linijnych, prosta i płaszczyzna w
płaskim odwzorowaniu kuli, współrzędne położenia biegunów prostych i płaszczyzn,
rodzaje siatek planisferycznych ze względu na rodzaj odwzorowania i kierunek
rzutowania.
Praktyczne procedury nanoszenia biegunów prostych i płaszczyzn za pomocą siatek
planisferycznych
Wykreślanie śladów płaszczyzn w projekcji planisferycznej, krawędź dwóch
płaszczyzn, pomiar kąta pomiędzy płaszczyznami, prostymi oraz prostą i płaszczyzną,
prosta na płaszczyźnie.
Obraz rotacji w płaskim odwzorowaniu kuli, zasady określania zwrotu rotacji, rotacje
prostych i płaszczyzn wokół osi poziomej, pionowej i skośnej, siatki skośne i ich
wykorzystanie.
Proste i złożone przykłady praktycznego wykorzystania operacji na siatkach
planisferycznych w geologii strukturalnej np. wyznaczanie kata upadu pozornego
warstw, okręślanie pierwotnej orientacji struktur linijnych w warstwach
wychylonych, „two-tilt problem” i inne.
Uskoki - pojęcia podstawowe, klasyfikacja uskoków, główne parametry powierzchni
uskokowej i przemieszczenia uskokowego, praktyczna analiza parametrów
przemieszczenia uskokowego, wyznaczanie osi głównych naprężeń na podstawie
uskoków sprzężonych.
Fałdy - pojęcia podstawowe, elementy i parametry geometryczne fałdów,
klasyfikacje, obraz fałdu w projekcji planisferycznej, wyznaczanie osi fałdu,
opracowanie statystyczne dużego zbioru pomiarów warstwowania – konstrukcja
diagramu konturowego warstwowania z wykorzystaniem programu komputerowego
StereoNett, analiza geometrii fałdu na podstawie diagramu konturowego
warstwowania.
Spękania - pojęcia podstawowe, typowe układy, morfologia powierzchni a geneza,
cios w fałdach, analiza zespołów spękań, przykład opracowania dużego zbioru danych
azymutalnych, konstrukcja diagramu kołowego (róży spękań).
3
2
1
3
2
3
3
4
Koziar J., 1982, Kompas geologiczny, Ćwiczenia z geologii dynamicznej cz. III, skrypt - Uniwersytet Wrocławski, W-w,
Dadlez R., Jaroszewski W., 1994, Tektonika, W-wa, Wydawnictwo Naukowe PWN
Rowland S., Duebendorfer E., 1994, Structural analysis and synthesis. A laboratory course in structural geology, boston,
Blackwell Scientific Publications.
1.
Nazwa przedmiotu
Tektonika I
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-4TEKTO1-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
II rok (semestr 4)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. prof. Paweł Aleksandrowski
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Fizyka
Wiedza i umiejętności: podstawowa wiedza w zakresie geologii dynamicznej (podstaw geologii
strukturalnej, tektoniki, intersekcji i kartografii geologicznej) i fizyki (mechanika)
12.
dydaktycznych
26
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
1
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Wykład ma za zadanie przekazać w możliwie szerokim zakresie podstawową wiedzę na temat
współczesnej geologii strukturalnej i jej metod badawczych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Kolokwium pisemne wymagające udzielenia zwięzłych odpowiedzi na krótkie, konkretne pytania
zakładające ogólną znajomość zagadnień omówionych na wykładzie; czas ok. 1 godz.; minimum uzyskanie 40% możliwych do zdobycia punktów.
16.
Temat
Definicje, zadania i
metody geologii
strukturalnej i tektoniki
Fizyczne podstawy
geologii strukturalnej i
tektoniki.
Tektoniczne struktury
kruche ich morfologia i
geneza.
17.
Geologia strukturalna i tektonika: zakres zainteresowań, metody badań, miejsce
wśród nauk geologicznych; przegląd podstawowej literatury krajowej i światowej
oraz czasopism. Pojęcie i metodologia analizy strukturalnej.
Naprężenia i odkształcenia - podstawowe definicje, wzory i zależności. Elementy
reologii i mechaniki skał. Współczesne naprężenia w masywach skalnych - metody
pomiaru. Regionalne układy współczesnych naprężeń w skorupie ziemskiej i ich
związek z tektoniką regionalną i globalną. Reżimy tektoniczne.
Spękania skalne i uskoki. Rodzaje, morfologia i układy ciosu oraz ich geneza.
Spękania przydyslokacyjne i termiczne. Rodzaje i geneza uskoków i kruchych stref
ścinania. Systemy uskokowe nasuwcze, przesuwcze i normalne.
Liczba
godzin
3
17
6
Van der Pluijm A. & Marshak S., 2004. Earth Structure, 2nd ed., W.W. Norton & Co, New York
Jaroszewski W., 1980, Tektonika uskoków i fałdów, Wyd. 2. Wyd., Geol. Warszawa
Ramsay J.G. & Huber M., 1983, 1987,The Techniques of Modern Structural Geology, Vol. 1 i 2, Academic Press, London.
Price N.J. & Cosgrove J.W, 1990, Analysis of Geological Structures, Cambridge University Press.
Suppe J., 1985. Principles of Structural Geology. Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey.
Twiss R.J. & Moores E.M., 1992, Structural Geology, Freeman & Co. , New York
1.
Nazwa przedmiotu
Ekonomia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Instytut Nauk Ekonomicznych
3.
Kod przedmiotu
3012-5EKONOM-WOS1 + 3012-5EKONOM-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
przedmiot uzupełniający
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 5)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Gabriela Przesławska
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
12.
dydaktycznych
60 (30+30)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3 (1 + 2)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Celem zajęć jest prezentacja podstawowych zagadnień mikro- i makroekonomii, ukazujących
sposób funkcjonowania współczesnej gospodarki.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Znajomość wykładu i zaliczenie ćwiczeń.
16.
Temat
Geneza, przedmiot i
metoda ekonomii.
Elastyczność cenowa
popytu.
Produkcja
przedsiębiorstw.
prowadzący ćwiczenia: dr Małgorzata Wachowska, mgr Amelia Kin
Mikroekonomia i makroekonomia. Rzadkość a krzywa możliwości produkcyjnych.
Rynek, popyt, podaż. Czynniki wpływające na popyt i podaż. Zasada ceteris paribus.
Procesy dostosowawcze na rynku. Wolny rynek a kontrola cen. Rola państwa w
gospodarce.
Praktyczne znaczenie cenowej elastyczności. Zmiany cenowej elastyczności w
długim okresie. Dochodowa elastyczność popytu (dobra niższego i wyższego rzędu).
Prawo Engla. Elastyczność cenowa podaży. Równowaga wg Marshalla. Elementy
teorii postępowania konsumenta. Użyteczność całkowita i krańcowa. Prawo malejącej
użyteczności krańcowej. Linia budżetu i krzywa obojętności. Równowaga
konsumenta. Efekt substytucyjny i dochodowy zmiany cen. Paradoks Giffena.
Paradoks wartości. Nadwyżka konsumenta.
Formy przedsiębiorczości (spółki jawne, spółki kapitałowe). Sposoby pozyskiwania
kapitału przez firmy (akcje, obligacje). Przychody, koszty, zyski. Koszt księgowy a
koszt alternatywny. Koszt krańcowy, utarg krańcowy. Wyznaczanie optymalnego
Liczba
godzin
2
4
4
poziomu produkcji przedsiębiorstwa (MC=MR). Korzyści i niekorzyści skali. Prawo
malejących przychodów.
Konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol.
Typy konkurencji.
Wyznaczniki struktur rynkowych. Porównanie efektywności monopolu i konkurencji.
Polityka antytrustowa. Reguły konkurencji na rynku Unii Europejskiej.
Ruch okrężny w makroekonomii. Dwie miary produktu narodowego (strumień dóbr i
Rachunek dochodu
strumień dochodów). Unikanie podwójnego liczenia. Deflator. PNB a DEN.
narodowego.
Konsumpcja i oszczędności. Niestabilność inwestycji. Wyznaczanie produktu (dwa
sposoby). Mnożnik. Czynniki wzrostu gospodarczego.
Przyczyny cykli. Cechy cyklu koniunkturalnego. Teorie cyklu. Keynesizm. Zasada
Cykle gospodarcze.
akceleracji. Polityka fiskalna. Automatyczne stabilizatory koniunktury. Inflacja.
Wskaźniki cen. Teorie inflacji. Inflacja popytowa. Inflacja pchana przez koszty.
Krzywa Phillipsa. Pionowa krzywa Phillipsa. Koszty walki z inflacją. Prawo Okuna.
Polityka antyinflacyjna. Program Balcerowicza.
Tworzenie pieniądza przez banki. Oddziaływanie banku centralnego na globalny
Pieniądz - geneza,
popyt. Kontrola zasobów pieniądza przez bank centralny (rezerwy obowiązkowe,
funkcje.
stopa dyskontowa, operacje otwartego rynku). Równanie obiegu pieniądza.
Monetaryzm.
Handel międzynarodowy Bilans płatniczy. Zbiorowe korzyści z handlu (przewaga komparatywna).Terms of
trade. Wolny rynek a protekcjonizm. Międzynarodowe kursy walut (aprecjacja,
i finanse
deprecjacja, dewaluacja, rewaluacja). Integracja europejska - cele, etapy.
międzynarodowe.
P. Samuelson, W. Nordhaus: Ekonomia, t.I, II, W-wa 1995
D. Kamershen, R. McKenzie, C. Nardinelli: Ekonomia, Gdańsk 1991
D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch: Ekonomia t. I, II, W-wa 1992
M. Nasiłowski: System rynkowy, W-wa 1993
R. Milewski , E. Kwiatkowski, Podstawy ekonomii, Warszawa 2007
18.
-
4
4
4
4
4
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia inżynierska
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Hydrogeologii Stosowanej
3.
Kod przedmiotu
3012-5GEOINZ-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 5)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Krzysztof Chudy
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Hydrologia, Petrologia
Wiedza i umiejętności: znajomość podstawowych praw fizyki, procesów geodynamicznych,
podstawowa wiedza z zakresu hydrogeologii i petrologii skał osadowych
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Celem ćwiczeń jest zapoznanie studenta z geologiczno - inżynierskimi metodami oceny gruntów
pod kątem ich przydatności do posadowienia obiektów inżynierskich. W trakcie ćwiczeń student
uczy się makroskopowo opisywać wybrane grunty, przeprowadzać w laboratorium badania
wybranych właściwości gruntów (modułów odkształcenia, kohezji, kata tarcia wewnętrznego, itd.), a
w końcowym etapie sporządzać dokumentacje geologiczno-inżynierskie.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- teoretyczne przygotowanie studenta do zajęć;
- sporządzanie, w formie pisemnej, sprawozdań dokumentujących doświadczenia i wykonane
zadania;
- 3 kolokwia sprawdzające znajomość przerobionego materiału - każde po 20 minut;
- pozytywne zaliczenie - uzyskanie minimum 60% z sumy możliwych do uzyskania punktów.
16.
Temat
drugi prowadzący: mgr Patrycja Komza-Fistek
ćwiczenia
- nazwy i rodzaje gruntów wg PN-86/B-02480;
- makroskopowe określanie rodzaju gruntów niespoistych i spoistych (próba
wałeczkowania, próba rozmakania i rozcierania w wodzie);
- makroskopowe określanie stanu gruntów spoistych;
- makroskopowe określanie barwy i wilgotności gruntów oraz zawartości węglanu
wapnia.
Cechy fizyczne gruntów. - definicje: gęstość właściwa, gęstość objętościowa gruntu, gęstość objętościowa
Analiza makroskopowa
gruntów.
Liczba
godzin
6
2
szkieletu gruntowego, wilgotność naturalna, porowatość i wskaźnik porowatości;
- gęstość właściwa i objętościowa szkieletu gruntowego a porowatość;
- wyznaczanie wilgotności naturalnej gruntu;
- metody wyznaczania gęstości objętościowej gruntu (pierścień metalowy i cylinder).
- podział i rodzaje gruntów, podstawowe frakcje, uziarnienie gruntów nieskalistych;
Analiza
- podział gruntów gruboziarnistych, niespoistych i spoistych ze względu na
granulometryczna
uziarnienie;
gruntów.
- podział gruntów drobnoziarnistych ze względu na spoistość;
- podział gruntów nieskalistych organicznych ze względu na zawartość części
organicznych;
- metodyka wykonywania analiz (sitowej, areometrycznej, pipetowej);
- obliczanie współczynnika nierównomierności uziarnienia.
- konsystencje i stany gruntów spoistych;
Konsystencje (granice
- definicje i metody oznaczania granicy skurczalności, plastyczności i płynności;
konsystencji) i stany
- metodyka oznaczania granicy płynności w aparacie Casagrande’a i stożkiem
gruntów spoistych.
Wasiliewa;
- definicje i charakterystyczne wartości wskaźnika i stopnia plastyczności;
- oznaczanie stanu gruntu na podstawie stopnia plastyczności.
Stany gruntów sypkich. - definicja i wartości charakterystyczne stopnia zagęszczenia;
- oznaczanie stopnia zagęszczenia metodą widełek wibracyjnych;
- podział gruntów ze względu na zagęszczenie.
- definicje ściśliwość, moduł ściśliwości, edometryczny moduł ściśliwości;
Ściśliwość gruntów.
- odkształcenia trwałe i sprężyste;
- metodyka badań ściśliwości w edometrze;
- sporządzanie wykresu ściśliwości gruntu (ściśliwość pierwotna, odprężenie,
ściśliwość wtórna);
- obliczanie edometrycznego modułu ściśliwości.
Wytrzymałość gruntu na - definicja wytrzymałości, wzór Coulomba;
- metodyka oznaczania wytrzymałości na ścinanie, kąta tarcia wewnętrznego i
ścinanie (opór tarcia
spójności w aparacie bezpośredniego ścinania i trójosiowego ściskania;
wewnętrznego i
- obliczanie wyników sposobem analityczno-graficznym.
spójności).
- ogólne zasady sporządzania dokumentacji;
Dokumentacja
geologiczno-inżynierska. - unormowania prawne, cele i wymogi stawiane dokumentacji;
- zasady wydzielania warstw i pakietów geotechnicznych;
- zasady sporządzania przekrojów geologiczno-inżynierskich i legendy do
przekrojów.
Myślińska E., 2001: Laboratoryjne badania gruntów. PWN, Warszawa.
Glazer Z., 1985: Mechanika gruntów. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Myślińska E., 1996: Leksykon gruntoznawstwa. PIG, Warszawa.
Pisarczyk S., 2001: Gruntoznawstwo inżynierskie. PWN, Warszawa.
Wiłun Z., 1987: Zarys geotechniki. WKi Ł, Warszawa.
4
4
2
2
2
8
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia inżynierska
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-5GEOINZ-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 5)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. prof. Krystyna Choma-Moryl
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Hydrologia, Petrologia
Wiedza i umiejętności: znajomość podstawowych praw fizyki, procesów geodynamicznych,
podstawowa wiedza z zakresu hydrogeologii i petrologii skał osadowych
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Celem wykładu jest przedstawienie wzajemnego oddziaływania obiektów budowlanych i
środowiska geologicznego, przewidywanie skutków tego współoddziaływania i opracowanie metod
zapobiegania zagrożeniom.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin pisemny. Część pytań w formie krótkich, opisowych odpowiedzi, część w formie testu
zamkniętego.
16.
Temat
Pozycja geologii inżynierskiej na tle innych dyscyplin przyrodniczych i technicznych.
Podstawowe definicje i pojęcia
Klasyfikacja gruntów według norm polskich i europejskich.
Podstawowe właściwości Podstawowe i pochodne wskaźniki klasyfikacyjne. Metody badań i obliczeń.
Wskaźniki klasyfikacyjne. Metody badań i zastosowanie.
fizyczne gruntów.
Podstawowe właściwości Ściśliwość gruntów. Metody badań.
Wytrzymałość gruntów na ścinanie. Metody badań.
mechaniczne gruntów.
Rozwój hipotez o rozkładzie naprężeń w podłożu gruntowym.
Naprężenia w podłożu
Rodzaje naprężeń w podłożu gruntowym i podstawowe metody ich obliczeń.
gruntowym.
Naprężenia krytyczne.
Obliczenia nośności według I i II stanu granicznego.
Teoria konsolidacji jednoosiowej.
Wprowadzenie.
Liczba
godzin
4
4
2
4
Rodzaje fundamentów.
Kryteria podziału map geologiczno-inżynierskich.
Atlasy geologiczno-inżynierskie miast.
Mapy warunków geologiczno-inżynierskich, mapy rejonizacji geologicznoinżynierskiej.
Podstawy prawne wykonywania dokumentacji geologiczno-inżynierskich.
Zasady sporządzania
Opracowanie projektu prac geologicznych.
dokumentacji
Podstawowe prace terenowe i laboratoryjne.
geologicznoKategorie geotechniczne obiektów budowlanych.
inżynierskich.
Zawartość dokumentacji geologiczno-inżynierskiej.
Wymagania, jakie powinna spełniać dokumentacja geologiczno-inżynierska dla
różnych obiektów budowlanych.
Powierzchniowe ruchy masowe.
GeologicznoOsuwiska, przyczyny powstawania osuwisk, metody zapobiegania powstawaniu
inżynierskie badania
osuwisk.
stoków.
Stateczność skarp i zboczy.
Charakterystyka i ocena Grunty ekspansywne. Problemy posadowienia obiektów na gruntach ekspansywnych.
Grunty wysadzinowe. Zabezpieczenia budowli przed wysadzinami.
procesów
Grunty sufozyjne. Kryteria oceny i warunki powstawania gruntów sufozyjnych
geodynamicznych.
Badania geologiczno-inżynierskie dla projektowania i budowy zapór wodnych.
GeologicznoFunkcje jezior zaporowych i ich wpływ na środowisko naturalne.
inżynierskie problemy
Prognozowanie przekształceń zboczy zbiorników wodnych.
budownictwa
Wały przeciwpowodziowe ich klasyfikacja, zasady doboru materiału do ich budowy.
hydrotechnicznego.
Badania i ocena wałów przeciwpowodziowych.
Wpływ działalności górniczej na środowisko.
Badania geologicznoinżynierskie na terenach Charakterystyka przekształceń geomechancznych.
Wpływ deformacji terenu wywołanych działalnością górniczą na obiekty budowlane.
górniczych.
Rodzaje map
geologicznoinżynierskich.
Bażyński J,.Drągowski A.,Frankowski R.,Kaczyński R.,Rybicki S., - – Zasady sporządzania dokumentacji geologicznoinżynierskich. Wyd. PIG
Grabowska-Olszewska B.,Siergiejew J.(red. nauk.) 1977 - Gruntoznawstwo. Wyd. Geol.
Kowalski W.C. 1988 - Geologia inżynierska. Wyd. Geol.
Malinowski J., Glazer Z., 1991 - Geologia i geotechnika dla inżynierów budownictwa. PWN
Pisarczyk S. 1999 - Mechanika gruntów. PWN
Pisarczyk S. 2001 - Gruntoznawstwo inżynierskie.PWN
Wiłun Z. 1998 - Zarys geotechniki. Wyd. Kom. i Łączności
Obowiązujące normy, zarządzenia i instrukcje.
3
5
2
2
2
2
1.
Nazwa przedmiotu
Hydrogeologia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-5HYDROG-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 5)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Magdalena Modelska, dr Tomasz Olichwer
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Hydrologia
Wiedza i umiejętności: wiedza dotycząca obiegu wody w przyrodzie oraz informacje o wodzie
podziemnej
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Zajęcia te stanowią podstawę dalszego kształcenia na specjalizacji hydrogeologicznej.
Celem zajęć jest zapoznanie się z problematyką występowania i krążenia wody podziemnej w
środowisku skalnym. Zapoznanie się z procesami decydującymi o wielkościach zasobów wód
podziemnych oraz z procesami decydującymi o składzie chemicznym wód podziemnych.
Student kończący ćwiczenia powinien znać podstawową terminologię, oraz znać podstawowe
informacje dotyczące parametrów hydrogeologicznych warstwy wodonośnej, jej zasobności wodnej.
Powinien orientować się w zagadnieniach związanych z dynamiką i chemizmem wód podziemnych.
Powinien posiadać podstawową wiedzę dotyczącą laboratoryjnych oznaczeń parametrów
filtracyjnych skał budujących warstwę wodonośną.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Aktywne uczestnictwo we wszystkich zajęciach i poprawne realizowanie zadań stawianych przez
prowadzącego ćwiczenia.
Otrzymanie pozytywnych ocen z wykonania sprawozdań z realizowanych zadań na ćwiczeniach.
Zaliczenie na ocenę pozytywną kolokwium z całego zakresu materiału prezentowanego na
ćwiczeniach.
16.
j.w.
ćwiczenia
Temat
Badanie podstawowych
parametrów
hydrogeologicznych.
-
Wyznaczanie porowatości skał
Określenie współczynnika filtracji na podstawie badań granulometrycznych
Określanie współczynnika filtracji skał luźnych i zwięzłych przy stałym i
Liczba
godzin
8
Polowe metody
wyznaczania
parametrów
hydrogeologicznych
warstwy wodonośnej.
Skład chemiczny wód
podziemnych - sposoby
prezentacji.
Profil i przekrój
hydrogeologiczny.
Graficzne odwzorowanie
zwierciadła wód
podziemnych.
Zasoby wód
podziemnych.
-
-
zmiennym naporze
Badanie odsączalności skał
Wyznaczanie parametrów filtracyjnych warstwy wodonośnej o zwierciadle
swobodnym i napiętym w warunkach ruchu ustalonego
Wyznaczanie parametrów filtracyjnych warstwy wodonośnej o zwierciadle
swobodnym i napiętym w warunkach ruchu nieustalonego
Podstawowe pojęcia i definicje
Skład chemiczny wód podziemnych i jego zróżnicowanie
Metody prezentacji analiz chemicznych wód podziemnych
Podstawowe pojęcia
Elementy przekroju hydrogeologicznego
Konstrukcja przekroju hydrogeologicznego
Podstawowe pojęcia
Metody odwzorowania zwierciadła wody podziemnej
Wykonanie map powierzchni piezometrycznej
Podstawowe pojęcia i definicje
Rodzaje zasobów wód podziemnych i metody ich określania
Ocena zasobów dynamicznych metodą wstęgi przepływu
Dowgiałło J., Kozerski B. i in., 1971: Poradnik hydrogeologa. Wyd. Geol. W-wa.
Kowalski J., 1987: Hydrogeologia z podstawami geologii. PWN, W-wa.
Pazdro Z., Kozerski B., 1990: Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol. W-wa.
Wieczysty A., 1982: Hydrogeologia inżynierska. Wyd. AGH. Kraków.
Castany G. 1972 - Poszukiwanie i eksploatacja wód podziemnych. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Radlicz-Rühlowa H., Szuster. 1987 - Hydrologia i hydraulika z elementami hydrogeologii. Wydawnictwo Szkolne i
pedagogiczne, Warszawa.
Dowgiałło J., Kleczkowski A.S., Macioszczyk T., Różkowski A. (red. naukowa) 2002 - Słownik Hydrogeologiczny, PIG
Warszawa.
Macioszczyk A. 1987 - Hydrogeochemia. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
8
4
4
2
4
1.
Nazwa przedmiotu
Hydrogeologia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-5HYDROG-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 5)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
prof. dr hab. Stanisław Staśko
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Matematyka, Fizyka, Chemia, Geologia dynamiczna, Hydrologia
Wiedza i umiejętności: Podstawowa znajomość zagadnień z zakresu geologii, petrologii skał,
procesy geologiczne, budowy geologicznej Polski, podstawy matematyki, chemii i fizyki oraz
hydrologii.
12.
dydaktycznych
45
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
4
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Celem niniejszych wykładów jest zapoznanie studentów i zainteresowanie podstawową wiedzą
dotyczącą wód podziemnych tj. problematyki własności hydraulicznych środowiska skalnego i
występowania w nim wód podziemnych. Prezentowane są zagadnienia przepływu wód podziemnych
formowania się zasobów wód podziemnych, metod badawczych od laboratoryjnych po polowe i
wstęp do numerycznego modelowanie. Omawiane są zasady klasyfikacji wód podziemnych. Osobną
grupę zagadnień są problemy jakości wód, formowania ich składu chemicznego, przeobrażeń pod
wpływem czynników naturalnych i działalności człowieka i ochrony zasobów wodnych. Poza tym
student uczestnicząc w ćwiczeniach nabywa umiejętności pomiarów parametrów
hydrogeologicznych skał, konstrukcji map hydrogeologicznych, analizy wyników próbnych
pompowań obliczeń zasobów wód podziemnych, analizy składu chemicznego wód.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin pisemny sprawdzający wiedzę teoretyczną, umiejętności obliczeń zasobowych, zdolności
kartograficznego odwzorowania podstawowych schematów hydrogeologicznych, rozumienie
procesów.
16.
Temat
Hydrogeologia jako
nauka.
Podstawowe parametry
Początki hydrologii i hydrogeologii i jej miejsce wśród nauk o wodach. Zakres badań,
krótki rys historyczny od starożytności do dziś
Porowatość skał luźnych i zwięzłych jej rodzaje. Szczelinowatość, parametry masywu
Liczba
godzin
3
3
skał: porowatość,
odsączalność i
przepuszczalność.
Pojęcie warstw
wodonośnych, warstw
izolujących i słabo
przepuszczalnych.
Prawo Darcy, zakres
stosowalności.
Opad, infiltracja
całkowita i efektywna.
Zasilanie warstw
wodonośnych, obszar
zasilania.
Ewapotranspiracja i
wahania zwierciadła
wód podziemnych.
Obszary drenażu.
Warunki występowania
wód podziemnych w
jednostkach i
strukturach
hydrogeologicznych.
Badania źródeł.
Zasoby wód
podziemnych.
Klasyfikacja i metody
określania.
Próbne pompowania w
warunkach ustalonych i
nieustalonych.
Zagrożenia wodne.
Dopływ do wykopów,
odkrywek i tuneli.
Przesączanie przez
zapory.
Skład chemiczny wód
podziemnych. Makro i
mikroelementy.
Migracja i transport
zanieczyszczeń.
Czynniki geo- i
antropogenne.
Metody modelowania
procesów
hydrogeologicznych.
Kartografia
hydrogeologiczna.
skalnego. Skały węglanowe i kras. Metody badań i pomiarów.
Strefa niepełnego nasycenia i jej własności. Zwierciadło wód podziemnych.
Wydzielanie warstw, poziomów i pięter wodonośnych. Heterogeniczność i
anizotropia środowisk skalnych.
3
Pojęcie współczynnika filtracji i metody jego określania. Metody wzorów
empirycznych i laboratoryjne. Podstawowe równania przepływu wód podziemnych.
Cykl hydrologiczny pełny i skrócony, rozkład opadów na kuli ziemskiej i w Polsce.
Infiltracja i czynniki warunkujące odnawialność wód podziemnych. Koncepcja
systemów wodonośnych. Wyznaczenie obszarów zasilania.
3
Parowania z gruntu i wolnej powierzchni, transpiracji roślin. Czynniki naturalne i
sztuczne wahań zwierciadła wód podziemnych Wyznaczenie obszarów drenażu w
polu hydrodynamicznym.
3
Masywy hydrogeologiczne, baseny hydrogeologiczne, wody w strukturach
monoklinalnych. Zbiorniki w osadach czwartorzędu, doliny rzeczne, doliny kopalne,
zbiorniki międzymorenowe. Formacje fliszowe jako zbiorniki.
Definicja i klasyfikacja źródeł, Podział, metody i zakres pomiarów.
3
Pojęcie zasobów dynamicznych i statycznych, dyspozycyjnych i eksploatacyjnych,
perspektywicznych. Szczegółowy bilans wodny Polski. Tok określania zasobów.
3
Polowe metody badawcze. Cele i zakres pompowań badawczych. Dopływ radialny do
studni. Schemat dopływu do studni Dupuit'a i Theisa. Zasady obliczeń zasobowych.
3
Wpływ górnictwa odkrywkowego i głębinowego na zasoby, techniki odwadniania.
Przykłady odwodnienia i obserwacji terenowych z kopalń polskich. Obliczenia
dopływów. Zapory wodne i przesączanie przez ich korony.
3
Formowanie się składu chemicznego wód podziemnych w różnych środowiskach
Wody zwykłe i mineralne Polski - przegląd warunków i składu.
3
Procesy stymulujące zmiany skład chemiczny wód podziemnych. Standardy dla wód
pitnych. Procesy transportu mas. Sorpcja, dyspersja, dyfuzja. Podstawowe
zanieczyszczenia wód podziemnych, związki azotu, ropopochodne, herbicydy i
pestycydy
Modelowanie fizyczne i numeryczne. Przegląd podstawowych kodów i programów
modelujących MMSOIL, MODFLOW, MT3D.
3
Mapy hydrogeologiczne ich podział i treść. Przegląd atlasów i map
hydrogeologicznych w skalach 1:1.000.000, 1:500 000, 1:200 000 i 1: 50.000
3
3
3
Pazdro Z., Kozerski B., Hydrogeologia ogólna. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1990
Dowgiałło A., Kleczkowski A., Macioszczyk A. Różkowski A.(red.) - Słownik hydrogeologiczny. Państwowy Instytut
Geologiczny. Warszawa 2002
Paczyński B., Sadurski A,2007 Hydrogeologia regionalna Polski PI.G Warszawa
Macioszczyk A. Dobrzyński D. - Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. Wyd. Naukowe PWN, 2002
18.
Dąbrowski S, Przybyłek J. - Metodyka próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych W-wa 2005
Freeze R.A., Cherry J.A. - Groundwater. Prentice Hall Inc. 1980
Castany G.- Poszukiwanie i eksploatacja wód podziemnych. Wydawn. Geologiczne. Warszawa 1972
Hydrogeology Journal, Ground Water , Przegląd Geologiczny, Współczesne Problemy Hydrogeologii
1.
Nazwa przedmiotu
Kartografia geologiczna
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-5KARGEO-WOS1 + 3012-5KARGEO-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 5)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Roman Gotowała - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Tektonika I
Wiedza i umiejętności: opanowany zakres intersekcji geologicznej, podstawowa wiedza z geometrii
wykreślnej, podstawowa znajomość geologii dynamicznej, analizy strukturalnej.
12.
dydaktycznych
76 (16+60)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
1+5
14.
Założenie i cele
przedmiotu
W ramach wykładu przekazywana jest informacja na temat metodyki sporządzania map
geologicznych w całym cyklu jej tworzenia; od prac projektowych i badawczych po końcową
edycję. Szczególny nacisk położony jest na przekazanie informacji z zakresu nowoczesnych technik
i rozwiązań numerycznych możliwych do zaadaptowania w procesach kartograficznych (systemy
pomiarowe GPS, polowa rejestracja numeryczna, zdalne źródła informacji - wielopasmowe i
hyperspektralne zdjęcia satelitarne, techniki radarowe itp.). Oprócz technik audiowizualnych w
ramach wykładów następuje pokaz najnowszego sprzętu, oprogramowania i danych
wykorzystywanych w pracach kartograficznych. Student otrzymuje informacje, że nowoczesna
mapa geologiczna to efekt połączenia wszechstronnej wiedzy geologicznej z dodatkowymi źródłami
danych i technikami pomiarowymi wykorzystującymi najnowsze technologie.
W ramach ćwiczeń przekazywane są podstawowe informacje na temat zasad kreślenia, i interpretacji
map geologicznych, wyznaczania na ich podstawie geometrii i orientacji przestrzennej struktur
geologicznych oraz wykreślania przekrojów geologicznych przez obszary o złożonej budowie
geologicznej. Cele nadrzędne zajęć obejmują zapoznanie studentów z metodami wykreślania
różnotematycznych map geologicznych oraz pozyskiwanie użytkowych danych analitycznych z
obrazu kartograficznego, niezbędnych m.in. do wykreślenia możliwie szczegółowych przekrojów
geologicznych. Zajęcia polegają przede wszystkim na wykreślaniu map i przekrojów geologicznych
w oparciu o dane powierzchniowe i wgłębne.
Student kończący ćwiczenia powinien posiadać umiejętności w zakresie tworzenia dowolnych map
geologicznych, ich szczegółowej analizy oraz w zakresie wykreślania przekrojów przez obszary o
dowolnej komplikacji tektonicznej.
prowadzący ćwiczenia: dr Stanisław Burliga, dr Roman Gotowała
15.
Forma i warunki
zaliczenia
16.
Temat
Wykłady:
- pozytywna ocena z testu końcowego (test mieszany otwarto-zamknięty, zakres materiału z
wykładów)
Ćwiczenia:
- pozytywna ocena za realizowane ćwiczenia
- zaliczenie 3 testów (praktyczne umiejętności w zakresie analizy mapy geologicznej, sporządzania
map oraz kreślenia przekrojów geologicznych)
Wykłady
Pojęcia podstawowe z zakresu kartografii, geodezji, kartografii geologicznej,
definicja mapy i jej historia, historia mapy geologicznej
Odwzorowania kartograficzne, układy współrzędnych, pomiary geodezyjne w terenie,
system GPS w kartografii, system zarządzania informacją przestrzenną, numeryczna
archiwizacja danych.
Podkłady topograficzne map geologicznych, pomiary topograficzne w trakcie
Techniki pomiarowe i
podkłady topograficzne. wykonywania map geologicznych, instrumenty pomiarowe.
Mapa geologiczna, podział map geologicznych. Kartowanie geologiczne, pojęcia
Mapa geologiczna,
ogólne, prace kameralne przygotowawcze, prowadzenie notatnika terenowego, mapy
metody i zakres prac
terenowe, sporządzanie rysunków terenowych, obserwacje geologiczne.
terenowych.
Obserwacje geologiczne (c.d.), mobilne systemy rejestracji polowej w kartowaniu
Mapa geologiczna,
geologicznym, badania i obserwacje uzupełniające (hydrogeologiczne i in.),
metody polowej
rejestracji numerycznej. pobieranie prób i okazów, zasady numeracji obserwacyjnych i prób, projektowanie i
opis wkopów pomocniczych.
Zestawienie materiałów terenowych, okresowe, końcowe. Dodatkowe metody
Metodyka i prace
pozyskiwania danych do geologicznych map powierzchniowych (geofizyka, radar,
kameralne w
płytkie wiercenia, zdjęcia lotnicze, satelitarne, radarowe).
zestawianiu mapy.
Mapy geologiczne wgłębne, pozyskiwanie materiałów (geofizyka, wiercenia),
Mapy geologiczne
opracowanie materiałów.
wgłębne.
Numeryczna mapa geologiczna, organizacja pozyskiwania danych, systemy
Metody numeryczne
komputerowe archiwizujące, zarządzające i przetwarzające informację podstawową.
stosowane w procesie
Systemy wspomagające interpretację danych pośrednich. Systemy GIS w kartografii
tworzenia mapy
geologicznej.
geologicznej.
Edycja mapy geologicznej, systemy graficzne, zakres znaków i symboli graficznych,
Edycja mapy
mapa analogowa i numeryczna w edycji. Czytanie mapy geologicznej.
geologicznej.
Ćwiczenia
Mapa geologiczna, symbole stosowane na mapach geologicznych i topograficznych,
Konstrukcje
orientacja prostych i płaszczyzn w przestrzeni, pomiar orientacji struktur
intersekcyjne w
kreśleniu i analizie mapy geologicznych, określanie orientacji prostych i płaszczyzn na podstawie map
geologicznych, określanie miąższości warstwy i głębokości jej zalegania w różnych
geologicznej.
punktach mapy, kreślenie przekroju geologicznego (powtórzenie i uzupełnienie
wiadomości z intersekcji geologicznej).
Struktury fałdowe w obrazie kartograficznym i przekroju; określanie parametrów
Struktury fałdowe.
prostych struktur fałdowych na podstawie mapy geologicznej.
Struktury uskokowe w obrazie kartograficznym i przekroju; określanie parametrów
Struktury uskokowe.
przemieszczenia uskokowego na podstawie mapy geologicznej.
Powierzchnie niezgodności w obrazie kartograficznym i przekroju; piętra
Powierzchnie
strukturalne.
niezgodności.
Ciała intruzywne oraz metamorficzne w obrazie kartograficznym i przekroju, udział
Analiza kartograficzna
metod analizy strukturalnej w interpretacji kartograficznej.
ciał intruzywnych.
Mapy miąższościowe, zasady i metody interpolacji.
Mapy miąższościowe.
Analiza mapy zakrytej. Określanie przebiegu struktur geologicznych pod pokrywami osadowymi.
Wyznaczanie geometrii i rozkładu przestrzennego struktur geologicznych na
Mapy wgłębne.
podstawie danych otworowych.
Łuski i nasunięcia w obrazie kartograficznym i przekroju; określanie wielkości
Nasunięcia i łuski w
Wstępne pojęcia o
mapie.
System GPS, układy
współrzędnych.
Liczba
godzin
1
3
2
2
2
1
1
3
1
8
6
4
4
2
2
4
6
4
obrazie mapy.
Parametry
kartograficzne
przemieszczenia
uskokowego.
Bilansowanie
przekrojów.
Analiza struktur
złożonych.
Wyrównanie trawersów.
skrócenia pakietów skalnych na podstawie mapy geologicznej.
Uskoki listryczne i synsedymentacyjne w obrazie kartograficznym i przekroju;
określanie wielkości rozciągnięcia pakietów skalnych na podstawie mapy
geologicznej.
4
Bilansowanie przekrojów geologicznych.
2
Analiza i interpretacja map obszarów o złożonej budowie geologicznej
12
Wyrównywanie trawersów i sporządzanie mapy dokumentacyjnej (przygotowanie do
ćwiczeń terenowych).
2
Guzik K., Hakenberg M., red., 1966. Zdjęcia Geologiczne. Wydawnictwa Geologiczne Warszawa.
Oberc J. 1988: Interpretacja mapy geologicznej z elementami tektoniki geometrycznej. Ćwiczenia z geologii dynamicznej cz.
III, skrypt - Uniwersytet Wrocławski, W-w
Powell D., 1992. Interpretation of Geological Structures Through Maps. An Introductory Practical Manual. Longman
Ragan M.,D., 1984. Structural Geology. An Introduction to Geometrical Techniques. Third Edition. John Wiley&Sons
Lahee F.,H., 1961. Field Geology. Sixth Edition.McGraw-Hill Book Company. London
Pouba Z., 1959. Geologicke Mapovani.Praha
Koziar J., 1982, Kompas geologiczny, Ćwiczenia z geologii dynamicznej cz. III, skrypt - Uniwersytet Wrocławski, W-w
Jaroszewski W.(red.) 1986: Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej. Wyd. Geol. W-wa
Dadlez R., Jaroszewski W., 1994, Tektonika. PWN, W-wa
Mierzejewski M. (red.), 1992, Badania elementów tektoniki. Instrukcje i metody badań geologicznych zeszyt 51, PIG, W-wa
1.
Nazwa przedmiotu
Metody komputerowe w geologii II
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-5KOMGE2-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 5)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab., prof. Andrzej Solecki
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Metody komputerowe w geologii I, Matematyka
Wiedza i umiejętności: umiejętność korzystania z pakietu Office lub Open Office, znajomość
matematyki i podstaw rachunku prawdopodobieństwa.
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Zdobycie wiedzy na temat podstawowych zagadnień i metod statystycznych stosowanych w
geologii. Zdobycie umiejętności wykorzystywania tych metod przy pomocy powszechnie
dostępnych programów komputerowych (Office, Open Office) oraz programów specjalistycznych
(Surfer).
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Samodzielne opracowanie arkuszy kalkulacyjnych do zagadnień omawianych na wykładzie,
wykonanie opracowania danych z wykorzystaniem programu Surfer.
16.
Temat
Test wstępny.
Wyznaczanie miar
rozkładu.
Wyznaczanie miar
rozkładu.
Wyznaczanie miar
rozkładu i estymacja
drugi prowadzący: dr Dagmara Tchorz-Trzeciakiewicz
ćwiczenia
Test wstępny ze znajomości programu Excel - wykonywanie podstawowych obliczeń
i wykresów.
Wykonywanie zadań w programie Excel obejmujących następujące zagadnienia:
skala nominalna, porządkowa, interwałowa;
miary tendencji centralnej: średnia arytmetyczna, średnia geometryczna, średnia
ważona.
miary zróżnicowania: wariancja, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności,
błąd standardowy, standaryzacja danych.
mediana, moda;
Liczba
godzin
2
2
2
2
miary asymetrii - współczynnik skośności;
miary koncentracji - kurtoza;
próba a populacja, parametry obciążone i nieobciążone.
Estymacja parametrów i Wykonywanie zadań w programie Excel obejmujących następujące zagadnienia:
estymacja parametrów c.d.;
weryfikacja hipotez.
histogramy, testowanie normalności rozkładu, test chi-kwadrat
Estymacja parametrów i Wykonywanie zadań w programie Excel obejmujących następujące zagadnienia: test t
Studenta w estymacji przedziałowej średniej i wariancji.
Analiza wariancji.
Analiza współzależności analiza wariancji jako metoda porównywania średniej kilku grup, dwuczynnikowa
analiza wariancji, kowariancja.
zmiennych: analiza
korelacji i analiza
regresji.
Analiza wariancji.
Analiza współzależności współczynnik korelacji Pearsona, analiza regresji (modele wielomianowe).
zmiennych: analiza
korelacji i analiza
regresji.
Kolokwium obejmujące zagadnienia, które zostały omówione na zajęciach: 2-8.
Kolokwium.
Testy nieparametryczne Wykonywanie zadań w programie Excel obejmujących następujące zagadnienia:
korelacja rang Spearmana , test Manna-Whitneya, macierz częstości przejść Markova.
i analiza częstości
przejść.
Statystyczna analiza
sporządzanie histogramów azymutalnych i diagramów w projekcji Schmidtadanych kierunkowych.
Lamberta.
Zapoznanie się z programem Surfer i wykonanie map przy wykorzystaniu różnych
Analiza zmiennej
metod wyliczania map: krigingu, algorytmu minimalnej krzywizny, trangulacji
zregionalizowanej na
przykładzie algorytmów liniowej.
stosowanych przez
program Surfer.
Wykonanie map w programie Surfer przy wykorzystaniu różnych metod wyliczania
Analiza zmiennej
map: krigingu, algorytmu minimalnej krzywizny, trangulacji liniowej.
przykładzie algorytmów
stosowanych przez
program Surfer.
Wykonanie map w programie Surfer przy wykorzystaniu różnych metod wyliczania
Analiza zmiennej
map: krigingu, algorytmu minimalnej krzywizny, trangulacji liniowej.
stosowanych przez
program Surfer.
parametrów.
Davis J.C.,1986: Statistics and Data Analysis in Geology," John Wiley & Sons, Inc.
Kostrubiec B., Taksonomia numeryczne w badaniach geograficznych, Wrocław 1982
Łomnicki A., Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników, Warszawa 1995
G.B. Norcliffe: Statystyka dla geografów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986
Krokowski J.,1976: Metody statystyczne w strukturalnej analizie spękań (w) Szczelinowatość Masywów skalnych J.
Liszkowski, J. Stochlak (eds.) Wyd. Geol.
Krawczyk A., Słomka T., 1986: Podstawowe metody matematyczne w geologii.
Skrypt nr 1026 Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie.
Źródła internetowe - Wikipedia, opisy Pomoc i Help w używanych programach
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1.
Nazwa przedmiotu
Metody komputerowe w geologii II
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-5KOMGE2-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 5)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab., prof. Andrzej Solecki
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Metody komputerowe w geologii I, Matematyka
Wiedza i umiejętności: umiejętność korzystania z pakietu Office lub Open Office, znajomość
matematyki i podstaw rachunku prawdopodobieństwa.
12.
dydaktycznych
16
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Zdobycie wiedzy na temat podstawowych zagadnień i metod statystycznych stosowanych w geologii
. Zdobycie umiejętności wykorzystywania tych metod przy pomocy powszechnie dostępnych
programów komputerowych (Office, Open Office) oraz programów specjalistycznych (Surfer)
15.
Forma i warunki
zaliczenia
zdanie egzaminu testowego
16.
Temat
Populacja generalna a populacja próbna;
opis tabelaryczny, szereg rozdzielczy;
graficzna prezentacja wyników.
Miary tendencji centralnej: średnia arytmetyczna, średnia geometryczna, średnia
Wyznaczanie miar
ważona;
rozkładu.
miary zróżnicowania: wariancja, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności;
miary asymetrii-współczynnik skośności;
miary koncentracji - kurtoza.
Estymacja parametrów i Testowanie normalności rozkładu, test Z, test t Studenta w estymacji przedziałowej
średniej i wariancji.
Analiza wariancji jako metoda porównywania średniej kilku grup, dwuczynnikowa
Analiza wariancji
Analiza współzależności analiza wariancji, kowariancja, współczynnik korelacji Pearsona, analiza regresji
Podstawowe pojęcia
statystyki opisowej.
Liczba
godzin
2
2
2
2
zmiennych: analiza
korelacji i analiza
regresji.
Analiza
dyskryminacyjna,
taksonomia numeryczna
(analiza skupień),
analiza szeregów
czasowych.
Testy nieparametryczne
i analiza częstości
przejść
Statystyczna analiza
danych kierunkowych.
Analiza zmiennej
stosowanych przez
program Surfer.
(modele wielomianowe).
Jedno-, dwu- i wielowymiarowa analiza dyskryminacyjna, analiza skupień przy
zastosowaniu odległości w przestrzeni wielowymiarowej, i współczynnika korelacji,
sporządzanie dendrogramów, analiza szeregów czasowych, wyznaczanie trendów,
modele autokorelacyjne, analiza fourierowska.
2
Korelacja rang Spearmana, test Manna-Whitneya, macierz częstości przejść Markova.
2
Pomiary kierunkowe jako wektory na płaszczyźnie i w przestrzeni trójwymiarowej,
obliczanie składowych wektora wypadkowego, wyznaczanie kąta wierzchołkowego
przedziału ufności. Sporządzanie histogramów azymutalnych i diagramów w
projekcji Schmidta, Lamberta.
Zmienna zregionalizowana o rozkładzie ciągłym i nieciągłym. Semiwariogramy.
Triangulacja liniowa, powierzchnie trendu, ruchoma średnia ważona, algorytm
minimalnej krzywizny i kriging jako narzędzia wyliczania map w programie Surfer.
2
Davis J.C.,1986: Statistics and Data Analysis in Geology," John Wiley & Sons, Inc.
Kostrubiec B., Taksonomia numeryczne w badaniach geograficznych, Wrocław 1982
Łomnicki A., Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników, Warszawa 1995
G.B. Norcliffe: Statystyka dla geografów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986
Krokowski J.,1976: Metody statystyczne w strukturalnej analizie spękań (w) Szczelinowatość Masywów skalnych J.
Liszkowski, J. Stochlak (eds.) Wyd. Geol.
Krawczyk A., Słomka T., 1986: Podstawowe metody matematyczne w geologii.
Skrypt nr 1026 Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie.
Źródła internetowe - Wikipedia, opisy Pomoc i Help w używanych programach
2
1.
Nazwa przedmiotu
Ochrona i kształtowanie środowiska
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-5OCHGEO-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 5)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Magdalena Modelska
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Podstawy nauki o środowisku, Geologia dynamiczna, Hydrologia,
Geochemia
Wiedza i umiejętności: z zakresu programu geologii dynamicznej, hydrologii i podstaw ekologii.
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
1
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Celem nadrzędnym zajęć w ramach przedmiotu jest rozpoznanie procesów, podczas których
zachodzą zmiany i przekształcenia w środowisku. W ramach wykładów przekazywane są
podstawowe informacje o procesach antropogenicznych i technopresji na środowisko. Celem
nadrzędnym tych zajęć jest kształtowanie sumienia ekologicznego słuchaczy, którzy w przyszłości
mają ograniczać negatywny wpływ wielu procesów, jakimi cywilizacja zagraża Ziemi, potrafią je
wykorzystać do obrony przyrody przed naturalnymi zagrożeniami i znajdywać wśród ludzi w
zabiegach szerokiego wsparcia. Student kończący zajęcia musi posiadać umiejętność ekologicznego
podejścia do swej przyszłej roli geologa, od którego tak wiele zależy w realizacji idei
zrównoważonego rozwoju.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- uczestnictwo i aktywność na wykładach w zakresie wykorzystania literatury i materiałów
medialnych;
- samodzielne przygotowanie dwóch prac związanych z tematyką zajęć;
- samodzielne przygotowanie i nabycie umiejętności czytania map z zakresu ochrony środowiska
16.
Temat
Ogólne wiadomości o
środowisku.
Zakres programu.
Ochrona środowiska i podstawowe pojęcia. Systemy ekologiczne środowisk
naturalnych i przekształconych. Zmiany i zanikanie siedlisk. Zagrożenia ekologiczne
spowodowane działalnością geologiczną i przemysłową.
Charakterystyka programu, literatura i zagadnienia do samodzielnej pracy. Historia
Liczba
godzin
2
2
oddziaływania człowieka na środowisko, wpływ gospodarki, rolnictwa, urbanizacji
oraz wojen, zagrożenia naturalne siedliska człowieka. Zakres zmian na terenach
wpływu górnictwa, strategie surowcowe, wykorzystanie surowców wtórnych,
zastępczych, odpadów, wykorzystanie surowców do likwidacji skutków negatywnego
oddziaływania. Zjawisko korozji, skala naturalnego i sztucznego obiegu
pierwiastków. Rolnictwo a środowisko naturalne, procesy urbanizacyjne jako czynnik
przeobrażenia geokomponentów, wybrzeża - interakcja, lądu z oceanem i morzem,
estuaria i doliny rzeczne. Retencja wodna, bariera zasobów wodnych. Powodzie,
tsunami. Ekologiczne problemy obszarów górskich, ekologiczne problemy pustyń,
ekologiczne problemy obszarów wiecznej zmarzliny, ocean a ekologia. Projekty
ekologiczne, problemy globalne, zrównoważony rozwój, bariery surowcowe, bariera
wodna, zagrożenie lasów, gleb.
Górnictwo a środowisko. Ochrona środowiska na obszarach badań oraz na terenach górniczych i
poeksploatacyjnych. Rozwój oddziaływania eksploatacji surowców na lito- i
hydrosferę. Zmiany w środowisku i ich zakres; zagrożenia związane z z pracami
odwodnienia, wydobycia i przeróbki surowców i odpadów górniczych. Przykłady
negatywnego oddziaływania działalności górniczej. Negatywny wpływ terenów
przeobrażonych na siedliska roślin, zwierząt i człowiek. Minimalizacja strat i
negatywnego oddziaływania Profilaktyka i zapobieganie szkodom górniczym.
Kształtowanie obszarów Usuwanie szkód górniczych, Rekultywacja i remediacja terenów oddziaływania
działalności górniczej. Likwidacja kopalni odkrywkowych, kopalni podziemnych.
górniczych.
Likwidacja i zagospodarowanie szybów naftowych i gazowych. Podziemne
składowiska solanek, ciekłych odpadów, materiałów radioaktywnych, gazu i
bituminów. Wykorzystanie surowców mineralnych odpadów górniczych i
przemysłowych oraz roślinności do remediacji terenów przekształconych.
Wykorzystanie wyrobisk, wód kopalnianych, radonu, kopalni soli w celach
leczniczych. Wykorzystanie bioindykacyjne roślin i zwierząt. Historyczne zmiany
siedlisk w otoczeniu terenów surowcowych i ich wpływ na warunki życia człowieka.
Ochrona georóżnorodności.
Surowce mineralne, kopaliny, kopalina towarzysząca, surowce wtórne i odpady i ich
Strategie ochrony
rola w ochronie środowiska naturalnego. Antropogeniczne zmiany w obiegu
litosfery.
pierwiastków. Korozja i jej geologiczne przyczyny. Ekologiczne znaczenie
zmniejszenia korozji.
Ochrona komponentów Równowaga ekologiczna i jej zaburzenia. Zmiany mikrobiologiczne w wodzie i
glebie. Abiotyczne komponenty krajobrazu i środowiska. Wpływ gospodarki na
krajobrazu.
procesy geologiczne. Krajobrazy naturalne i przeobrażone. Analiza ekofizjograficzna
terenów urbanizacyjno- przemysłowych. Ochrona geokompleksów naturalnych.
Degradacja, lasów, bagien, torfowisk i gleb. Zanieczyszczenia i zmiany w atmosferze,
hydrosferze, litosferze i biosferze.
Samooczyszczanie się środowiska na obszarach przeobrażonych. Materiały
radioaktywne w środowisku.
Ochrona społeczeństwa. Geologiczne aspekty toksykologii środowiskowej i ochrony zdrowia. Przebieg
procesów formujących procesy życiowe. Regionalne i globalne strategie
Bariery wzrostu
ekologicznego rozwoju. Gospodarka wodna, surowcowa i bariery rozwoju- wodna,
cywilizacyjnego.
surowcowa, energetyczna, demograficzna. Problemy prawne ochrony środowiska
geologicznego.
Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych - historia zaopatrzenia ludzi w wodę,
Problemy środowiska
dawne koncepcje ochrony wód, zagrożenia zasobów wodnych (ilościowe i
wodnego.
jakościowe), klasyfikacja zagrożeń ze względu na pochodzenie, klasyfikacja zagrożeń
ze względu na zasięg, substancje zanieczyszczające, migracja zanieczyszczeń,
podatność na zanieczyszczenie, koncepcje i formy ochrony wód, strefy ochronne,
monitoring (krajowy, regionalny, lokalny, ilościowy, jakościowy, osłonowy,
badawczy itd.), klasyfikacja jakości wód dla potrzeb monitoringu, ochrona wód w
przyszłości. Substancje zanieczyszczające środowisko wód, gleb, powietrza,
zagrożenia związane z intensywnym rolnictwem, rolnictwo ekologiczne, obieg azotu
w przyrodzie (zagrożenia i formy ochrony), obieg siarki w przyrodzie (zagrożenia i
formy ochrony), pestycydy, herbicydy, fungicydy, substancje ropopochodne, fenole,
metale ciężkie itd.
2
2
1
2
2
2
Hydrosfera w prawie
Unii Europejskiej.
Czyste wody- podstawa
ekologii.
Gleby i ich ochrona.
Ochrona przestrzeni.
Technologie
proekologiczne.
Zagrożenia naturalne
dla środowiska.
Odpady a środowisko.
Nowe prawo europejskie a ochrona środowiska geologicznego - Ramowa Dyrektywa
Wodna, Dyrektywa Azotanowa, Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej, korzyści,
trudności, harmonogramy.
Uzdatnianie i oczyszczanie wód - historia, cele i procesy oczyszczania,
funkcjonowanie oczyszczalni ścieków, podstawowe procedury i techniki uzdatniania i
oczyszczania wód np. usuwanie manganu, żelaza, odsalanie, chlorowanie,
fluorowanie, dezynfekcja, odwrócona osmoza. Rola rzek, zbiorników, morza i oceanu
w kształtowaniu i ochronie hydrosfery i atmosfery.
Ochrona gleb - historia użytkowania i zagrożeń gleb, podstawowe wiadomości na
temat budowy, rodzajów i funkcji gleby, degradacja gleb - przyczyny i skutki dla
środowiska i człowieka, erozja gleb, ochrona gleb przed erozją, ochrona gleb przed
degradacją ilościową i jakościową - techniki, prawo, procedury, środki ochrony roślin
i inne substancje chemiczne - wpływ na środowisko i człowieka, rekultywacja gleb aspekty techniczne i prawne.
Ochrona wybranych elementów środowiska geologicznego - ochrona
georóżnorodności na świecie i w Polsce, parki narodowe na świecie i w Polsce,
pomniki przyrody nieożywionej, organizacje, techniki, prawo. Geoekologia globalna i
problemy zrównoważonego rozwoju.
Odnawialne źródła energii jako forma ochrony środowiska - historia stosowania
energii odnawialnej, techniki historyczne, techniki nowoczesne, energia słońca,
energia wiatru, energia geotermalna, energia biomasy, energia biogazu, energia wody,
energia pływów, przyszłość energetyki.
Energetyka jądrowa - nadzieje i zagrożenia dla środowiska - historia i podstawy
teoretyczne, paliwa jądrowe, chłodziwa, typy reaktorów, korzyści, zagrożenia,
postawy społeczne w Polsce i na świecie, transport materiałów radioaktywnych,
przyszłość energetyki jądrowej.
Zagrożenia naturalne, katastrofy klimatyczne i ciche procesy geologiczne;
wprowadzenie, literatura i materiały internetowe. Przyczyny - paroksyzmy pogodowe,
normalne zjawiska i nasilone zmiany, zjawiska geologiczne jako sprawcy katastrof i
procesów cichych, długotrwałe niewidoczne dla ludzi zmiany wiekowe (procesy
ciche). Skutki - wpływ na procesy geologiczne, wpływ na warunki siedliskowe,
wpływ na ludzi i ich wytwory. Podział i klasyfikacje zjawisk, wzajemne relacje,
znaczenie dla cywilizacji, zagrożenia lokalne (np. wiatr, opady, pożary, powodzie),
zagrożenia globalne (np. impact, ruchy poziomu oceanu).
Katastrofy komunikacyjne, budowlane, górnicze, przemysłowe, awarie odwiertów,
platform wiertniczych, rurociągów i inne. Ofiary i straty materialne, profilaktyka i
organizacje, edukacja i szkolenie obronne, rola przyrodników.
Katastrofy klimatyczne: wielkoskalowe burze, sztormy, huragany i tajfuny; silne
wiatry - tornada; wielkie fale oceaniczne, pływy globalne, prądy morskie, tsunami,
spiętrzenia wody w estuariach, góry lodowe. Erozja brzegów i dna zbiorników.
Anomalie cyrkulacji atmosfery (El Ninjo), nadmierne opady, oberwania chmur,
powodzie rzeczne, katastrofy zapór wodnych. Spływy błotne i obrywy. Susze i
pożary, grad i burze śnieżne, pioruny, burze pyłowe, smog i pyły w atmosferze.
Erupcje gazów i cieczy. Impact kosmiczny, eksplozja supernowej gwiazdy.
Procesy ciche- neotektonika, powolne ruchy masowe i intensyfikacja wietrzenia,
zmiany obiegu energii i materii, zmiany geochemii odpływu rzecznego oraz
transportu materiału rozpuszczonego, wleczonego i zawiesin. Ozon i promieniowanie
kosmiczne, kwaśne opady; źródła energii, gazy cieplarniane, hydraty jako źródło
energii i zagrożenie, metan- wróg i surowiec, gaz szklarniowy, efekt cieplarniany i
jego konsekwencje, zmiany temperatury atmosfery i oceanu, zmiany układów
barycznych i zmiany cyrkulacji atmosfery, zmiany parowania, opadów i odpływu,
zmiany poziomu oceanu i bazy erozyjnej rzek, topnienie lodowców, zmiany poziomu
wód kontynentalnych (zanik jezior, zmiany hydrograficzne, wędrówka estuariów i
delt), zmiany objętości biomasy, eliminacja i migracja gatunków, erozja gleby,
pustynnienie.
Składowanie odpadów, utylizacja i składowanie wód zasolonych, budowa
podziemnych zbiorników na materiały ropopochodne i gaz, podziemne składowiska
odpadów.
1
2
2
2
1
4
2
Zagadnienia prawne.
Prawo i administracja w ochronie przyrody i kształtowaniu środowiska.
1
Kozłowski S. 1991. Gospodarka a środowisko przyrodnicze. PWN. W-wa.
Bolewski A. i in. 1990. Zarys gospodarki surowcami mineralnymi. Wyd. Geol. W-wa.
Revelle P. Revelle C. 1988. The Environment. Issues and choices for society. IBP. Boston.
Kozlovsky E. 1989. Geoenvironment and waste disposal. Geology and the Environment. UNESCO.
Simons I.G. 1979. Ekologia zasobów naturalnych. PWN. W-wa.
Goudie A. 1993. The Human Impact on the Natural Environment. Blackwell. Oxford-Cambridge.
Łukaszew W. 1987. Geologiczne aspekty ochrony środowiska (ros.) Nauka i Technika. Mińsk.
Gospodarka zasobami wodnymi dorzecza górnej i środkowej Odry. 1993: RZGW. Wrocław.
Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania. T. I i II.
PIOŚ. W-wa.
Nielsen D.M. (ed.), 1991: Practical Handbook of Groundwater Monitoring. Lewis Publ. Inc.
Stan czystości rzek, jezior i Bałtyku. 1993: PIOŚ. W-wa.
Wilkinson W.B. (ed.), 1994: Groundwater Problems in Urban Areas. Thomas Telford House. London.
Wskazówki metodyczne dotyczące tworzenia regionalnych i lokalnych monitoringów wód podziemnych. 1991: PIOŚ. W-wa.
Wyniki monitoringu geochemicznego osadów wodnych Polski. 1994: PIOŚ. W-wa.
1.
Nazwa przedmiotu
Tektonika II
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-5TEKTO2-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 5)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. prof. Paweł Aleksandrowski
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Tektonika I, Geologia dynamiczna, Fizyka
Wiedza i umiejętności: podstawowa wiedza w zakresie geologii dynamicznej (podstaw geologii
strukturalnej, tektoniki, intersekcji i kartografii geologicznej, mechaniki).
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Wykład ma za zadanie przekazać w możliwie szerokim zakresie podstawową wiedzę na temat
współczesnej geologii strukturalnej i tektoniki oraz ich metod badawczych.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin pisemny wymagający udzielenia zwięzłych odpowiedzi na krótkie, konkretne pytania
zakładające ogólną znajomość zagadnień omówionych na wykładzie; czas ok. 1 godz.; minimum uzyskanie 50% możliwych do zdobycia punktów.
16.
Temat
Tektoniczne struktury
podatne, ich morfologia i
geneza.
Budowa i typy litosfery i
skorupy ziemskiej.
Tektonika płyt litosfery i
dawniejsze teorie
geotektoniczne.
Wielkie struktury dna
oceanów, spreding i
konsumpcja dna
oceanicznego.
Fałdy - pojęcia, definicje, morfologia, mechanizmy fałdowania. Superpozycja fałdów
różnych generacji. Podatne strefy ścinania, foliacje i lineacje - podział, geneza,
metody analizy i interpretacji. Deformacja progresywna. Wskaźniki ścinania.
Litosfera i skorupa oceaniczna i kontynentalna - budowa, geneza, ewolucja.
Liczba
godzin
10
2
Podział litosfery na płyty, rodzaje krawędzi i kinematyka płyt. Elementy geometrii
sferycznej. Zarys teorii kontrakcji, ekspansji, prądów konwekcyjnych itp.
4
Grzbiety i rowy oceaniczne - typy, morfologia, geneza. Równie abisalne, strefy
subdukcji i ich budowa oraz związane z nimi procesy. Liniowe ciągi wulkanów,
plamy gorąca. Plateaux oceaniczne.
4
Wielkie struktury
kontynentalne.
Procesy ewolucji
litosfery i skorupy
ziemskiej.
Kratony, pasma fałdowe/orogeny, baseny sedymentacyjne, ryfty i ich ewolucja.
Geologia obrzeży kontynentalnych. Kolaże tektoniczne.
Cykl Wilsona, recykling skorupy oceanicznej, jednokierunkowa ewolucja skorupy
kontynentalnej. Cykl rozwojowy superkontynentów.
7
3
Van der Pluijm A. & Marshak S., 2004. Earth Structure, 2nd ed., W.W. Norton & Co, New York
Jaroszewski W., 1980, Tektonika uskoków i fałdów, Wyd. 2. Wyd., Geol. Warszawa
Ramsay J.G. & Huber M., 1983, 1987,The Techniques of Modern Structural Geology, Vol. 1 i 2, Academic Press, London.
Price N.J. & Cosgrove J.W, 1990, Analysis of Geological Structures, Cambridge University Press.
Suppe J., 1985. Principles of Structural Geology. Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey.
Twiss R.J. & Moores E.M., 1992, Structural Geology, Freeman & Co. , New York
Czechowski L., 1994, Tektonika płyt i konwekcja w płaszczu Ziemi, PWN, Warszawa
Moores E.M. & Twiss R.J., 1995, Tectonics, Freeman & Co. , New York
Condie K., 1997, Plate Tectonics and Crustal Evolution, 4th Ed, Butterworth-Heinemann, Oxford
Kearey P., Klepeis K.A. & Vine F.J., 2009, Global Tectonics, 3rd Ed, Wiley-Blackwell, Chichester.
1.
Nazwa przedmiotu
Kartografia geologiczna - ćwiczenia terenowe
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-6CTKART-TOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Roman Gotowała - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Kartografia geologiczna, Tektonika II, Petrologia, Geologia historyczna
Wiedza i umiejętności: opanowany zakres intersekcji geologicznej i kartografii geologicznej,
podstawowa wiedza z geometrii wykreślnej, podstawowa znajomość geologii dynamicznej, analizy
strukturalnej, petrografii, stratygrafii i geomorfologii.
12.
dydaktycznych
72
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
4
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Prowadzenie terenowych obserwacji geologicznych i ich graficzna prezentacja w formie mapy
geologicznej jest podstawą pracy geologa. Ćwiczenia terenowe z kartografii geologicznej mają na
celu nauczenie studentów prowadzenia samodzielnych prac obserwacyjno-badawczych z zadaniem
rozpoznania, udokumentowania i interpretacji budowy geologicznej. Zadanie to realizowane jest w
zespołach 2-osobowych, z których każdy przydzielony ma obszar 2 - 3 km2 terenu, na którym w
trakcie 12-dniowej praktyki prowadzą w pełnym zakresie prace kartograficzne. W efekcie student
nabywa umiejętności kompleksowej interpretacji budowy geologicznej z praktyczną aplikacją
wiedzy z poszczególnych działów geologii (wymienione przedmioty w pkt. 1.1 i 1.2) i przełożenie
tej interpretacji, w oparciu o metody kartograficzne, na formę graficzną w postaci mapy i przekroju.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Zaliczenie końcowe wystawiane jest w oparciu o Kartę Zaliczenia, która zawiera oceny za:
- dziennik polowy
- mapę dokumentacyjną
- mapę geologiczną polową
- mapę geologiczną czystorysową
- przekrój geologiczny
- tekst objaśniający
- dokumentację z próbami skalnymi
- ocena dzienna z prac kameralnych
- ocena dzienna za prace polowe
- ocena z polowej analizy strukturalnej
prowadzący ćwiczenia: prof. dr hab. Paweł Aleksandrowski, dr Stanisław Burliga, dr Roman
Gotowała
ćwiczenia terenowe
16.
Temat
Dzień 1: Budowa
geologiczna rejonu
ćwiczeń i regionu,
metodyka prac
kartograficznych.
Dzień 2 - 10: Prace
kartograficzne - zasady
prowadzenia obserwacji
geologicznych,
dokumentowania i
interpretacji budowy
geologicznej.
Poznanie budowy geologicznej rejonu ćwiczeń i otaczających nadrzędnych jednostek
regionalnych, szczegóły następstwa stratygraficznego i wydzieleń litologicznych,
zespoły strukturalne. Teoretyczne podstawy metodyki prac kartograficznych i
praktyczne ich zastosowanie w trawers szkoleniowy realizowanym wspólnie przez
wszystkie grupy (ok. 12 osób).
Cykl dziennego procesu dydaktycznego jest dwuczęściowy i zawiera następujące
treści programowe:
(1) Część polowa:
- zasady wykonywania pomiarów topograficznych i geodezyjnych na potrzeby
lokalizacji obserwacji geologicznych, praca z mapą topograficzną w terenie, zasady
typowania punktów nawiązania w ciągach busolowych
- metodyka obserwacji geologicznych, zasady określania jednostek
litostratygraficznych i opróbowania wydzieleń litologicznych na potrzeby mapy
geologicznej
- metodyka i zakres analizy mezostrukturalnej i jej praktyczne zastosowanie w
pracach kartograficznych
- sposób rejestracji danych geologicznych, prowadzenia dziennika polowego i mapy
dokumentacyjnej w pracach polowych
- metodyka pobierania prób skalnych, w tym orientowanych, na potrzeby realizacji
mapy geologicznej
- zasady polowej korelacji litostratygraficznej i strukturalnej w aspekcie
zróżnicowania formacji skalnych kartowanego obszaru
- zasady wykorzystania obserwacji form morfologicznych jako wspomagających do
polowej rekonstrukcji budowy strukturalnej i zróżnicowania litologicznego
- metodyka obserwacji uzupełniających z zakresu hydrogeologii, hydrografii,
surowców skalnych i warunków geologiczno-inżynierskich realizowanych podczas
zdjęcia geologicznego
(2) Część kameralna dziennych prac kartograficznych:
- praktyczne wykorzystanie metod wyrównywania ciągów busolowych i zasady
rejestracji danych na mapie dokumentacyjnej, zestawianie mapy dokumentacyjnej
- proces syntezy i generalizacji obserwacji terenowych przy konstrukcji polowej mapy
geologicznej, jej bieżąca aktualizacja
- szczegółowa analiza i korekta w rozpoznaniu skał, archiwizacja prób skalnych
- zasady wykorzystania przyrostu obserwacji do planowania rozpoznania
geologicznego w kolejnych etapach i korekty bieżącej interpretacji budowy
geologicznej.
- metodyka opracowania czystorysowych rękopisów materiałów: dokumentujących
prace kartograficzne (notatnik polowy, mapa dokumentacyjna, mapa geologiczna
polowa, dokumenty opróbowania skał); interpretujących budowę geologiczną (mapa
geologiczna, przekrój geologiczny, tekst objaśniający i dodatkowe załączniki
graficzne)
- metodyka zestawiania mapy geologicznej ogólnej (cała grupa ćwiczeniowa) z
cząstkowych sekcji zespołów dwuosobowych, zasady ustalania granic wydzieleń w
strefach łączenia danych, korelacji jednostek strukturalnych i wydzieleń
litologicznych
- zasady przygotowania materiałów do prezentacji i obrony zrealizowanego projektu.
- prezentacja danych i obrona przyjętej na ich bazie interpretacji budowy geologicznej
- analiza przedstawionych materiałów pod kątem różnic i zgodności z modelem
budowy geologicznej na istniejących materiałach kartograficznych danego rejonu
- dyskusja nad projektem uzupełniających prac kartograficznych i dodatkowych
badań geologicznych.
Dzień 11: Końcowe
opracowanie kameralne
wyników prac
kartograficznych.
Dzień 12: Prezentacja
wyników prac
kartograficznych,
obrona projektu i
przyjętej interpretacji,
dyskusja.
Grodzicki J., 1977. Zdjęcie geologiczne. T. 1-2.; Warszawa, Wydawnictwa Geologiczne.
Liczba
godzin
6
54
6
6
Guzik K., Hakenberg M., red. 1966. Zdjęcie geologiczne. Warszawa, Wydawnictwa Geologiczne.
Davis G. H, Reynolds S. J.,1996. Structural Geology of Rocks and Regions. John Wiley&Sons.
1.
Nazwa przedmiotu
Gemmologia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-6GEMMOL-WFS1 + 3012-6GEMMOL-CFS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. prof. Piotr Gunia
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Mineralogia
Wiedza i umiejętności: umiejętność makroskopowego opisu minerałów i skał, znajomość
mineralogii i optyki kryształów oraz podstawowej terminologii opisującej zjawiska fizyczne.
12.
dydaktycznych
60 (30+30)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
5 (2+3)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Wykład ma na celu zapoznanie studentów z metodyką prowadzenia oznaczeń gemmologicznych
oraz charakterystykę cech kamieni szlachetnych i ozdobnych występujących na rynku wyrobów
jubilerskich.
Ćwiczenia mają na celu:
a) Praktyczne zapoznanie się ze sprzętem i wybranymi metodami badań gemmologicznych;
b) Praktyczne oznaczanie kamieni jubilerskich na podstawie ich cech fizycznych i własności
optycznych.
Celem nadrzędnym jest nabycie praktycznej umiejętności oznaczania kamieni jubilerskich.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- uczestnictwo w zajęciach,
- przekazanie prowadzącemu, co najmniej 5 zaakceptowanych sprawozdań z badań laboratoryjnych
na ćwiczeniach.
Przygotowanie i złożenie do końca semestru oprawionej pracy zaliczeniowej o tematyce
gemmologicznej (co najmniej 10 stron, ze stroną tytułową i spisem literatury) o treści uzgodnionej
wcześniej na konsultacjach z prowadzącym.
16.
Temat
Definicje, przedmiot i
historia badań
gemmologicznych. (W)
j.w.
(W) Podstawowe definicje gemmologiczne, zarys badań gemmologicznych na
przestrzeni dziejów, zasady nazewnictwa kamieni jubilerskich wg CIBJO.
Liczba
godzin
2 (W)
2 (C)
Pracownia
gemmologiczna i jej
wyposażenie. (C)
Badanie makroskopowe
kamieni jubilerskich.
(W)
Praktyczna selekcja
surowca do produkcji
kamieni jubilerskich. (C)
Badanie lupowe i
oznaczanie wymiarów,
gęstości oraz masy
kamieni jubilerskich.
(W)
Praktyczne oznaczanie
wymiarów masy i
gęstości oszlifowanych
Badania własności
optycznych kamieni
jubilerskich. (W)
własności optycznych
kamieni jubilerskich na
przyrządach (C)
Badania innych
własności kamieni
jubilerskich. (W)
wrostków,
luminescencji, widm
spektralnych kamieni
jubilerskich. (C)
Gemmologia
szczegółowa. (W)
Ocena cech
jakościowych brylantów.
(W)
cech jakościowych
brylantów. (C)
Zestawianie wyników
badań
gemmologicznych. (W)
Obsługa programu
GEMDATA. (C)
Współczesna
gemmologia. (W)
Kamienie bębnowane.
(C)
(C) Omówienie zasad BHP podczas prowadzenia oznaczeń kamieni jubilerskich
Zapoznanie z przeznaczeniem sprzętu do badań gemmologicznych. Omówienie zasad
prowadzenia oznaczeń kamieni jubilerskich przez rzeczoznawców.
(W) Zapoznanie ze sposobami oceny jakości surowca do produkcji kamieni
jubilerskich, zasady prowadzenia badania makroskopowego kamieni jubilerskich.
Obróbka kamieni jubilerskich - rodzaje szlifów. Elementy szlifu fasetkowego i
kaboszonowego.
(C) Praktyczna ocena wartości surowca do produkcji kamieni jubilerskich.
(W) Cele i ogólny tok postępowania podczas badania lupowego. Oznaczanie gęstości
i masy różnymi metodami (hydrostatyczną, cieczy ciężkich), wzory i zależności do
wyliczania masy przybliżonej brylantów i pereł.
2 (W)
2 (C)
(C) Pomiary za pomocą: przyrządu Leveridge’a, wagi Kerna (w wodzie i na
powietrzu). Obliczanie masy przybliżonej kamieni w wyrobach jubilerskich.
(W) Budowa i zasada działania polaryskopu, dychroskopu oraz refraktometru
kontaktowego. Tok postępowania podczas oznaczania własności optycznych kamieni
na w/w przyrządach.
(C) Ćwiczenia praktyczne. Rozpoznawanie kamieni optycznie izotropowych i
anizotropowych. Ocena rodzaju i stopnia pleochroizmu. Pomiary wartości n za
pomocą refraktometru kontaktowego.
(W) Zasady prowadzenia badań mikroskopowych kamieni jubilerskich. Badania
spektroskopowe i luminescencji. Niekonwencjonalne metody badań kamieni
jubilerskich. Wykorzystanie refleksometrów i duotesterów w badaniach
gemmologicznych.
(C) Pokaz mikroskopowego obrazu wrostków typowych dla kamieni naturalnych,
syntetycznych i imitacji. Ćwiczenia praktyczne - oznaczanie luminescencji i widm
spektralnych kamieni na wybranych przykładach. Badania na duotesterze.
(W) Szczegółowa charakterystyka odmian i własności kamieni szlachetnych i
ozdobnych oraz kamieni syntetycznych, produktów sztucznych i substancji
pochodzenia organicznego.
(C) Ćwiczenia w praktycznym oznaczaniu kamieni jubilerskich.
(W) Kryteria wartościowania i oceny jakościowej brylantów. Stanowisko do badania
oszlifowanych diamentów. Odróżnianie diamentów od imitacji i diamentów
syntetycznych. Zasady wyceny brylantów.
2 (W)
2 (C)
2 (W)
2 (C)
14 (W)
14 (C)
2 (W)
2 (C)
(C) Pokaz określania cech jakościowych brylantów.
(W) Sprawozdania i raporty z badań gemmologicznych. Klucze do rozpoznawania
kamieni jubilerskich na podstawie własności optycznych. Zastosowanie
komputerowej bazy danych GEMDATA w praktyce gemmologicznej.
(C) Praktyczne ćwiczenia z wykorzystaniem programu GEMDATA.
(W) Rynek kamieni jubilerskich i jego tradycja. Inne aspekty wykorzystywania
kamieni jubilerskich. Kierunki i perspektywy rozwoju współczesnej gemmologii.
Światowe i krajowe laboratoria i ośrodki szkoleniowe. Polskie Towarzystwo
Gemmologiczne.
(C) Ćwiczenia praktyczne w oznaczaniu kamieni bębnowanych na podstawie ich cech
makroskopowych.
17.
2 (W)
2 (C)
2 (W)
2 (C)
2 (W)
2 (C)
Łapot W. Gemmologia ogólna
Łapot W. Gemmologia szczegółowa
Gunia P. Gemmologia praktyczna dla geologówMaślankiewicz K. Kamienie szlachetne
Sobczak N, Sobczak T. Encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych„Makroskopowe rozpoznawanie minerałów”
Anderson W. Gem testing
Sachanbiński M. Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych
Sobczak N, Sobczak T. Rzeczoznawstwo kamieni szlachetnych i ozdobnych
Webster R. Gems - their sources and properties
1.
Nazwa przedmiotu
Geofizyka
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-6GEOFIZ-WOS1 + 3012-6GEOFIZ-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. Jerzy Sobotka - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Fizyka, Matematyka, Geologia dynamiczna
Wiedza i umiejętności: podstawowa wiedza w zakresie fizyki, matematyki oraz geologii
12.
dydaktycznych
75 (30+45)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
7 (3 + 4)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Zajęcia (wykłady i ćwiczenia) realizowane są w 3 blokach tematycznych:
- blok (1) - 70% zajęć (dr hab. J. Sobotka): metody sejsmiczne, termometryczne, akustyczne (PAPPAT), PS, założenia fizyczne metod geoelektrycznych, geofizyka otworowa;
- blok (2) - 20% zajęć (dr hab. S. Ciechanowicz): metody magnetometryczne oraz grawimetryczne;
- blok (3) - 10% zajęć (mgr J. Farbisz): sondowania elektrooporowe, metoda elektromagnetyczna.
Autorskie wykłady monograficzne.
Przedmiot cele i podział geofizyki. Podstawowe metody geofizyki poszukiwawczej:
grawimetryczne, magnetyczne, geoelektryczne, sejsmiczne, geotermiczne. Metodyka prowadzenia
badań geofizycznych. Przykłady komputerowego modelowania i interpretacja zdjęć przekrojów
poszukiwawczych. Interpretacje jakościowe i ilościowe danych geoelektrycznych
(elektrooporowych, PS) Podstawowe metody geofizyki wiertniczej. Podstawy interpretacji wyników
badań sejsmicznych.
Ćwiczenia obejmują tematykę wykładów i są prowadzone w:
(1) sali komputerowej (interpretacja pomiarów geofizycznych)
(2) laboratorium geofizycznym (samodzielne wykonanie pomiarów geofizycznych w warunkach
laboratoryjnych).
(3) praktyczne ćwiczenia terenowe (metody: sejsmiczna, PS, elektrooporowa, magnetometryczna).
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin pisemny w formie testowej - 2 testy w ciągu semestru (kombinacja testu otwartego i testu
wyboru; część pytań odnosi się do interpretacji wyników profilowań geofizycznych), czas ok. 40
min.; minimum - uzyskanie 60% możliwych do zdobycia punktów.
Warunkiem zaliczenia ćwiczeń są sprawozdania, aktywność studenta na ćwiczeniach, obecności.
wykładowcy i prowadzący ćwiczenia: dr hab. Jerzy Sobotka, dr hab. Stanisław Ciechanowicz
(Instytut Fizyki Teoretycznej U.Wr.), mgr Jan Farbisz (PBG Wrocław)
16.
Temat
Liczba
godzin
2
Przedmiot cele i podział
geofizyki.
Wstęp do geofizyki. Podstawowe metody geofizyki poszukiwawczej, zadania
rozwiązywane badaniami geofizycznymi. Własności fizyczne skał.
Sejsmika refleksyjna i
refrakcyjna.
Własności sprężyste skał, sejsmika geometryczna. Podstawy fizyczne. Zarys
metodologii prowadzenia badań. Aparatura sejsmiczna. Płytka sejsmika refrakcyjna.
6
Interpretacja przekroju
sejsmicznego
Magnetometria.
Przykładowe sejsmogramy uzyskane metodami refleksyjną oraz refrakcyjną.
Interpretacja sejsmogramów.
Magnetyzm Ziemi, poszukiwawcze pomiary magnetyczne.
2
Grawimetria.
Siła ciężkości, anomalie, zdjęcia grawimetryczne.
4
Geotermika.
Gradient geotermiczny/stopień geotermiczny, strumień cieplny, profilowania
otworowe (Ptu, PTn).
2
Geoelektryka.
Oporność elektryczna, pole elektryczne, profile elektryczne, metoda PS
(powierzchniowa i otworowa), sondowania elektrooporowe.
6
Geofizyka otworowa.
Wykorzystanie własności fizycznych skał w geofizyce otworowej, rodzaje profilowań
otworowych. PAP - PAT, POp -Pog, PS.
6
2
Dzwinel J., 1978: Geofizyka - metody geoelektryczne. Wyd. Geol. Warszawa
Fajklewicz Z., 1972: Zarys geofizyki stosowanej. Wyd. Geol. Warszawa.
Fajklewicz Z., 1973: Grawimetria poszukiwawcza. Wyd. Geol. Warszawa.
Jamrozik J. i in., 1970: Geofizyka - metody sejsmiczne. Wyd. Geol. Warszawa.
Jarzyna J., Bala M., Zorski T., 1999: Metody geofizyki otworowej. Wyd. AGH, Kraków.
Plewa S., 1970: Geofizyka wiertnicza. Wyd. Geol. Warszawa.
Zuberek W. i in., 1985: Ćwiczenia terenowe z geofizyki dla studentów geologii. Wyd. Uniw. Śl., Katowice.
Stenzel P., Szymanko J., 1973: Metody geofizyczne w badaniach hydrogeologicznych i geologiczno-inżynierskich. Wyd. Geol.
Warszawa
Kasina Z., 1998: Metodyka badań sejsmicznych. Wyd. Inst. GSMiE PAN, Kraków.
Teisseyre R., 1983: Fizyka i ewolucja wnętrza Ziemi. Wyd. PWN, Warszawa.
1.
Nazwa przedmiotu
Geomorfologia
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego
3.
Kod przedmiotu
3012-6GEOMOR-WFS1 + 3012-6GEOMOR-CFS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Henryk Chmal
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna
Wiedza i umiejętności: wiedza nabyta na dotychczasowych studiach, w szczególności w zakresie
geologii dynamicznej
12.
dydaktycznych
60 (30+30)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
5 (2+3)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Zdobycie wiedzy n. t. form i osadów budujących powierzchnię Ziemi oraz umiejętności wydzielania
tych form na mapach topograficznych. W ogólności nauka stosowania geomorfologii dla kartowania
geologicznego.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Ocenianie ciągłe.
16.
Temat
Geomorfologia
strukturalna.
j.w.
Zależność rzeźby od budowy geologicznej (progi strukturalne i tektoniczne, ostańce
denudacyjne, kotliny i rowy tektoniczne).
Geomorfologia den dolin Geneza i wiek tarasów rzecznych i pradolinnych (formy i osady rzek roztokowych
środowiska peryglacjalnego i rzek jednokorytowych w różnych okresach holocenu).
rzecznych.
Geomorfologia glacjalna Geneza wysoczyzn i wzgórz morenowych (formy i osady lodowcowe akumulacyjne i
spiętrzone glacitektonicznie, wodnolodowcowe, erozyjne formy subglacjalne i
i fluwioglacjalna.
akumulacyjne supraglacjalne).
Geomorfologia litoralna. Rewy, plaże, klify, tarasy morskie (ze szczególnym uwzględnieniem roli tektoniki w
kształtowaniu wybrzeży, na przykładzie wybrzeża Bałtyku).
Liczba
godzin
Geomorfologia eoliczna.
Wydmy i pokrywy lessowe (kształtowanie się form w zależności od morfologii
inicjalnej, zmian klimatycznych i wpływów antropogenicznych).
Geomorfologia obszarów Suche doliny denudacyjne i jary, ostańce kopulaste i skałki (rola litologii i tektoniki
oraz plejstoceńskie przeobrażenia rzeźby krasowej na przykładzie obszaru Wyżyny
krasowych.
Krakowsko - Częstochowskiej).
Mapy geomorfologiczne. Analiza poprawności wydzieleń na mapach geologicznych i błędów wynikłych z
niewłaściwych interpretacji geomorfologicznych; nauka wykonywania szkiców
geomorfologicznych dla opracowywania szczegółowych map geologicznych (np.:
SMGP w sali 1:50000 wg Instrukcji PIG).
Migoń P., 2006, Geomorfologia. PWN Warszawa.
18.
-
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia regionalna Polski
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Fizyczna
3.
Kod przedmiotu
3012-6GEOREG-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Jacek Szczepański - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia historyczna, Tektonika II
Wiedza i umiejętności: podstawowa wiedza w zakresie geologii dynamicznej, paleontologii i
stratygrafii, tektoniki oraz petrologii
12.
dydaktycznych
45
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
4
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Celem wykładu jest szerokie przedstawienie zagadnień związanych z budową geologiczną
poszczególnych obszarów Polski. Szczególną uwagę poświęcono omówieniu modeli
geodynamicznych rozwoju jednostek tektonicznych wyróżnionych na obszarze Polski.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin pisemny w formie testowej (kombinacja testu otwartego i testu wyboru; znaczna część
pytań odnosi się do ilustracji - zdjęć, map i schematów), czas ok. 1 godz.; minimum - uzyskanie
50% możliwych do zdobycia punktów.
16.
Temat
Zagadnienia wstępne.
Platforma
wschodnioeuropejska
oraz kaledonidy
pomorskie.
wykładowcy: prof. dr hab. Teresa Oberc-Dziedzic, dr Waldemar Sroka, dr Jacek Szczepański
wykład
- ogólne cechy skorupy ziemskiej;
- typy granic płyt litosfery;
- typy pasm orogenicznych;
- podstawy rekonstrukcji paleogeograficznych;
- rekonstrukcje paleogeograficzne ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Europy.
- struktura platformy wschodnioeuropejskiej;
- krystaliczne podłoże kratonu wschodnioeuropejskiego na obszarze Polski;
- basen lubelsko-podlaski;
- synekliza bałtycka,
- kaledonidy duńsko-niemiecko-polskie;
- strefa Koszalin-Chojnice;
Liczba
godzin
6
3
- ewolucja SW krawędzi Bałtyki na przełomie ordowiku i późnego syluru.
- definicja pojęcia TESZ jako strefy szwu transeuropejskiego;
- omówienie wyników badań geofizycznych dotyczących wgłębnej budowy TESZ;
- ewolucja TESZ.
- definicja pojęcia - orogeneza waryscyjska;
Waryscydy Europy.
- ogólne omówienia pasma waryscyjskiego na świecie;
- wychodnie podłoża waryscyjskiego w Europie;
- strefy tektonostratygraficzne waryscydów europejskich.
- północny zasięg orogenu waryscyjskiego na obszarze Polski;
Eksternidy
- wgłębna struktura bloku przedsudeckiego i monokliny przedsudeckiej;
waryscyjskie.
- budowa geologiczna i wiek deformacji waryscyjskiego basenu przedgórskiego na
obszarze południowo-zachodniej Polski;
- budowa geologiczna i wiek deformacji basenu morawsko-śląskiego.
- definicja pojęcia środkowoeuropejskiego systemu basenowego (CEBS.);
Pokrywa permsko- rozwój CEBS ze szczególnym uwzględnieniem basenu polskiego i niemieckiego;
mezozoiczna.
- inwersja osadów wypełniających baseny polski oraz niemiecki;
- jednostki tektoniczne pokrywy permsko-mezozoicznej;
- model ewolucji CEBS.
- Góry Świętokrzyskie na tle paleozoicznych oraz mezozoicznych jednostek
Góry Świętokrzyskie.
tektonicznych Polski;
- podział Gór Świętokrzyskich na regiony łysogórski i kielecki jako obszary o
odrębnym schemacie rozwoju;
- omówienie rozwoju regionów łysogórskiego oraz kieleckiego;
- dyslokacja Świętokrzyska;
- model geodynamiczny rozwoju dyslokacji Świętokrzyskiej.
Blok brunovistuliański. - definicja oraz granice bloku brunovistuliańskiego;
- omówienie głównych wychodni skał bloku brunovistuliańskiego (okno Svratki i
Thayi, Sudety wschodnie);
- budowa geologiczna i ewolucja masywu Brna (centralne pasmo bazytowe, terrany
Thayi oraz Slavkova);
- wendyjska pokrywa osadowa na obszarze bloku górnośląskiego;
- porównanie rozwoju pokrywy osadowej na obszarze bloku brunovistuliańskiego
oraz bloku małopolskiego;
- strefa uskokowa Kraków-Lubliniec.
Podstawy wnioskowania Terrany tektonostratygraficzne. Chronologiczne następstwo akrecji terranów.
Charakterystyka geochemiczna skał i środowiska geotektoniczne powstawania
o ewolucji tektonicznej
magmy. Datowanie cyrkonu.
obszarów
krystalicznych.
Masyw łużycki. Jednostki tektoniczne masywu karkonosko-izerskiego, ich litologia.
Ewolucja środowiska geotektonicznego skał zasadowych basenu saksoturyngskiego.
Sudetów Zachodnich.
Zgorzelecki kompleks łupkowy. Struktura kaczawska: litostratygrafia, ewolucja
magmatyzmu. Jednostki tektoniczne i deformacja waryscyjskiego piętra struktury
kaczawskiej.
Masyw Gór Sowich: serie skalne, metamorfizm, tektonika. Niecka Świebodzic:
założenie basenu, następstwo i zróżnicowanie facjalne osadów. Strefa Niemczy:
Sudetów Środkowych.
skały, deformacja. Ofiolit sudecki: sekwencja ofiolitowa; masywy ofiolitowe w
otoczeniu Masywu Gór Sowich. Metamorfik kłodzki: jednostki tektoniczne i ich
inwentarz skalny; model geotektoniczny. Struktura bardzka: problem allochtonizmu
skał przekarbońskich. Masyw (kopuła) orlicki-śnieżnicki: kompleksy skalne i ich
wiek. Skały wysoko ciśnieniowe i ich znaczenie dla modeli geotektonicznych. Strefy
łupkowe Noveho i Stareho Města. Niemczańsko-kamienieckie pasmo łupkowe.
Metamorfik Doboszowic.
Granica Sudetów Środkowych i Wschodnich na obszarze bloku przedsudeckiego.
Masyw strzeliński: dolna jednostka tektoniczna (autochton): skały kompleksu
Sudetów Wschodnich.
Strzelina i ich wschodniosudeckie odpowiedniki; górna jednostka płaszczowinowa
skały komplesu Stachowa. Nasunięcie Strzelina.
Niecka północnosudecka: następstwo osadów. Niecka środsudecka: następstwo
Niecki
osadów. Porównanie rozwoju niecek.
permomezozoiczne.
Strefa szwu
transeuropejskiego.
3
6
6
3
3
3
1
2
3,5
0,5
1
Waryscyjskie masywy
granitowe.
Kenozoiczny wulkanizm
bazaltowy.
Karpaty.
Charakterystyka i wiek magmatyzmu granitoidowego w Sudetach Zachodnich,
Środkowych i Wschodnich.
Rozmieszczenie i wiek bazaltów Dolnego Śląska.
- alpidy Eurazji;
- położenie Karpat na tle alpidów europejskich;
- ogólny podział karpackiego sektora alpidów; basen Pannoński;
- podział Karpat Zachodnich (Karpaty Centralne, Wewnętrzne i Zewnętrzne);
- budowa geologiczna i ewolucja Tatr; cechy budowy płaszczowinowej;
- Niecka Podhala i Pieniński Pas Skałkowy; osady głębokomorskie Karpat
Wewnętrznych i Centralnych;
- charakterystyka jednostek Karpat Zewnętrznych; podłoże Karpat Zewnętrznych;
cechy sedymentacji turbidytowej;
- front orogeniczny Karpat i Zapadlisko Przedkarpackie; tektogeneza Karpat;
- tektonika alpejska w Polsce poza obszarem karpackim.
0,5
0,5
6
McCann, T. (Ed), 2008. The geology of Central Europe; vol. 1 - Precambrian and Palaeozoic oraz vol 2 - Mesozoic and
Cenozoic. Geological Society of London, London, United Kingdom.
Dallmeyer, R. D., Franke, W. & Weber, K., 1995. Pre-Permian geology of Central and Eastern Europe
Springer-Verlag, Berlin, Federal Republic of Germany.
Mazur, S., Aleksandrowski, P., Kryza, R. & Oberc-Dziedzic, T., 2006. The Variscan Orogen in Poland. Geogical Quarterly, 50
(1), 89-118.
Oberc, J. 1972. Budowa geologiczna Polski, t. IV, Tektonika 2, Sudety i obszary przyległe. Wydawnictwa Geologiczne.
Warszawa. pp. 1-307.
Budowa Geologiczna Polski, t. IV, Tektonika 3, Karpaty
Regionalizacja tektoniczna Polski 2008. Zbiór artykułów. Przegląd Geologiczny, 56: 887-938.
Żelaźniewicz, A., 2005. Zarys geologii Dolnego Śląska. W: Fabiszewski, J. (Ed) Przyroda Dolnego Śląska. Polska Akademia
Nauk. Oddział we Wrocławiu: 70-134.
Mizerski W. 2009: Geologia Polski. PWN. Warszawa.
Stupnicka E. 2007: Geologia regionalna Polski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Wybrane artykuły z czasopism: Tectonophysics, Geologia Sudetica, Geological Quarterly, Rocznik PTG.
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia złóż
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-6GEOZLO-COS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Antoni Muszer - koordynator
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Mineralogia, Petrologia, Sedymentologia, Geologia
historyczna
Wiedza i umiejętności: z zakresu sedymentologii, tektoniki, mineralogii, geologii fizycznej,
stratygrafii
12.
dydaktycznych
45
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
4
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Przedstawienie podstawowych zagadnień dotyczących złóż kopalin metalicznych, energetycznych i
niemetalicznych, zaznajomienie z technikami badań kopalin stałych, ciekłych i gazowych. Procesy
złożotwórcze i ich podstawy geochemiczno-mineralogiczne, klasyfikacje złóż. Budowa geologiczna
złóż kopalin metalicznych, niemetalicznych i energetycznych. Minerały złożotwórcze i sposoby ich
koncentracji. Wybrane przykłady światowych i polskich złóż kopalin.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- zaliczenie poszczególnych bloków kopalin na ocenę - test (minimum 51 % punktów),
rozpoznawanie praktyczne rud metali - nie zaliczenie bloku tematycznego równoważne jest z nie
zaliczeniem ćwiczeń:
- blok kopalin metalicznych
- blok kopalin energetycznych
- blok kopalin niemetalicznych
16.
Temat
Podstawowe pojęcia
kopalin metalicznych wstęp.
prowadzący ćwiczenia: dr Antoni Muszer, dr hab. prof. Andrzej Solecki, dr Wojciech Śliwiński
ćwiczenia
- praktyczne wyjaśnienie pojęć: skała, ruda, substancja użyteczna, kopalina,
wykorzystanie gospodarcze, surowiec, minerał, mineraloid
- pojęcia kruszec, ruda w Polsce i na świecie
- podziały kruszców
- pozyskiwanie metali
Liczba
godzin
2
- wykorzystanie metali w historii ludzkości
- średnia zawartość w skorupie ziemskiej
- zawartość metalu w rudach zwięzłych
- domieszki metali w innych rudach
- zawartość metalu w solankach, szlamach, popiołach i innych źródłach
1. rudy żelaza: Fe
Kopaliny metaliczne 2. rudy metali staliwnych (Mn, Cr, Ni, Co, Mo, W, Ti, V, Zr, Nb, Ta)
rudy.
3. rudy metali nieżelaznych (Cu, Pb, Zn, Sn, Hg)
4. rudy metali kruchych (As, Bi, Sb)
5. rudy metali lekkich (Al, Be, Mg, Li, Cs, Ti)
6. rudy metali szlachetnych (Ag, Au, PGE)
7. rudy pierwiastków promieniotwórczych (U, Th, Rad, inne)
8. rudy metali rzadkich (Sc, Ga, Ge, Cs, In, Nb, Ta, inne)
9. rudy lantanowców (La, Ce, Pr, Nd, Pm, Sm, Lu, inne)
- badania w mikroskopie do światła odbitego
Procedura badania
- badania chemiczne
(identyfikacji) rud.
- badania specjalne
- praktyczna nauka i oznaczanie typowych rud w zestawach dydaktycznych
Makroskopowe
- twardość minerałów kruszcowych
oznaczanie minerałów
- metody oznaczania twardości ze względu na sposób oddziaływania na próbkę
rudnych.
- badania w mikroskopie do światła odbitego- zajęcia demonstracyjno-praktyczne
Badania podstawowe
- cechy optyczne minerałów rudnych
rud metali.
- cechy fizyczne minerałów rudnych
- projekcja filmów instruktażowych
- analizy składu fazowego lub pierwiastkowego
Badania specjalne rud.
- radiografia
- luminescencja
- radiometria
- rentgenografia
- spektralna analiza emisyjna
- rentgenowska analiza fluorescencyjna XRF
- mikroanalizator rentgenowski
- analiza aktywacyjna
- analiza izotopowa siarki i tlenu
- analiza kupelacyjna na metale szlachetne
Struktury i tekstury rud. - struktury genetyczne i morfologiczne rud
- klasyfikacja genetyczna tekstur rud
- struktury i tekstury rud łatwo wzbogacalnych
- struktury i tekstury rud trudno wzbogacalnych
- technologiczne badania struktur i tekstur rud
- geometryczna klasyfikacja struktur w procesie wzbogacenia
- zajęcia praktyczne na okazach próbek rud
- istota procesu separacji
Koncentracja
- bilans separacji
(separacja) kruszców..
- sposoby rozdrabnianie rud
- podstawowe metody separacji
- zajęcia praktyczne z: separacji w cieczach ciężkich, separacja elektryczna, separacja
magnetyczna, separacja w strudze wody, metody flotacyjne
- główne złoża rudy żelaza: Fe
Charakterystyka
największych złóż metali - główne złoża rudy metali staliwnych (Mn, Cr, Ni, Co, Mo, W, Ti, V, Zr, Nb, Ta)
- główne złoża rudy metali nieżelaznych (Cu, Pb, Zn, Sn, Hg)
na świecie i w Polsce - główne złoża rudy metali kruchych (As, Bi, Sb)
seminarium.
- główne złoża rudy metali lekkich (Al, Be, Mg, Li, Cs, Ti)
- główne złoża rudy metali szlachetnych (Ag, Au, PGE)
- główne złoża rudy pierwiastków promieniotwórczych (U, Th, Rad, inne)
- główne złoża rudy metali rzadkich (Sc, Ga, Ge, Cs, In, Nb, Ta, inne)
- główne złoża rudy lantanowców (La, Ce, Pr, Nd, Pm, Sm, Lu, inne)
- geneza ropy naftowej i gazu ziemnego
Ropa naftowa i gaz
Metale charakterystyka.
2
3
2
3
3
3
2
1
3
8
ziemny.
Węgle.
Surowce chemiczne.
- skład chemiczny węglowodorów ciekłych i gazowych
- własności fizyczne ropy naftowej i gazu ziemnego
- skały macierzyste
- skały zbiornikowe, porowatość i przepuszczalność
- pułapki ropo- i gazonośne
- warunki gromadzenia się materii organicznej
- procesy wzbogacania w pierwiastek C
- torf, węgiel brunatny, węgiel kamienny, antracyt
- budowa węgli
- skład maceralny, mikrolitotypy, litotypy
- własności techniczne węgli
- klasyfikacja polska
- przegląd zagłębi polskich
- sole kamienne, potasowo-magnezowe
- siarka
- fosforyty
- baryt
- fluoryt
- magnezyt,
- borany, azotany
7
6
Bolewski A., Gruszczyk H. (1989) - Geologia gospodarcza. Wyd. Geol. Warszawa.
Gruszczyk H. (1984) - Nauka o złożach. Wyd. Geol. Warszawa.
Paulo A., Piestrzyński A. (1991) - Materiały do ćwiczeń z nauki o złożach i geologii gospodarczej. cz. I, Surowce energetyczne.
Wyd. AGH. Kraków.
Paulo A., Strzelska-Smakowska B. (1993) - Materiały do ćwiczeń z nauki o złożach i geologii gospodarczej. cz. II, Rudy metali.
Wyd. AGH. Kraków.
Schneiderhöhn H. (1962) - Złoża rud. Wyd. Geol. Warszawa.
Smirnow W.I. (1986) - Geologia złóż kopalin użytecznych. Wyd. Geol. Warszawa.
Thomas L. (1992) - Handbook of Practical Coal Geology. Wiley
Tissot B.P., Welte D.H. (1978) - Petroleum Formation and Occurrence. Springer-Verlag
Polański A. (1988) - Geochemia i surowce mineralne. Wyd. Geol. Warszawa.
Kociszewska-Musiał G. (1988) - Surowce mineralne czwartorzędu. Wyd. Geol. Warszawa.
Górecka T., Szwed-Lorenz J., Ślusarczyk S. (1979) - Geologia złożowa. Wrocław. PolitechnikaWrocławska.
Osika R. (red.) 1987. Budowa geologiczna Polski. T. VI. Złoża surowców mineralnych. W-wa.
1.
Nazwa przedmiotu
Geologia złóż
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-6GEOZLO-WOS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Antoni Muszer
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Mineralogia, Petrologia, Sedymentologia, Geologia
historyczna
Wiedza i umiejętności: z zakresu sedymentologii, tektoniki, mineralogii, geologii fizycznej,
stratygrafii
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Przedstawienie podstawowych zagadnień dotyczących złóż kopalin stałych ciekłych i gazowych.
Procesy złożotwórcze i ich podstawy geochemiczno-mineralogiczne. Podstawy oceny kopalin i ich
złóż. Genetyczne klasyfikacje złóż. Budowa geologiczna złóż kopalin metalicznych, chemicznych i
energetycznych. Minerały złożotwórcze, typy genetyczne złóż. Wybrane przykłady światowych złóż
kopalin. Polskie i dolnośląskie złoża i wystąpienia kopalin.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin pisemny w formie testowej (kombinacja testu otwartego i testu wyboru); czas ok. 2,0
godz.; minimum - uzyskanie 51% możliwych do zdobycia punktów.
16.
Temat
Wstęp.
- wykorzystanie kopalin w historii ludzkości
- epoka kamienia, brązu, żelaza
- wykorzystanie pierwiastków w historii
- poglądy o skałach, rudach i minerałach
- zużycie surowców energetycznych
- podstawowe pojęcia z geologii złóż
- pojęcie kopaliny i jej zmiana w czasie historycznym
- podziały minerałów (składników) w złożach
- rozkład produkcji kopalin na świecie
Liczba
godzin
4
- polityka międzynarodowa a problem złóż kopalin
- przykładowe zastosowanie kopalin strategicznych
- notowania giełdowe strategicznych surowców
- sposoby koncentracji substancji złożowej
Procesy złożotwórcze.
- zmiany mineralne w złożach
- geneza substancji mineralnych i macerałów
Obszary, poziomy, czas - prowincja kopalin, okręgi kopalin, rejony kopalin, pola kopalin, złoża z ciał
złożowych - podziały, przykłady i charakterystyka
tworzenia się kopalin.
- poziomy powstawania złóż kopalin
- strefy głębokościowe - charakterystyka kopalin
- długość procesów złożotwórczych
- schemat rozkładu płyt litosfery a rozkład złóż na ziemi
Miejsce geologii złóż w
-schemat występowania złóż w pobliżu stref Benioffa
teoriach
tektoniki płyt i ekspansji - strefy kolizji kontynentów, charakterystyka złóż kopalin
- pozycja złóż a globalna tektonika
ziemi.
- formy kopalin stałych- podział, przykłady i charakterystyka
Formy ciał kopalin
- formy kopalin ciekłych i gazowych- podział, przykłady i charakterystyka
(złóż).
- w zależności od czasu powstania złoża w stosunku do otoczenia
Klasyfikacje złóż
- ze względu na źródło energii
kopalin - klasyfikacje i
-ze względu na stan skupienia
przykłady.
- ze względu na rozpowszechnienie w skorupie ziemskiej
- ze względu na wielkość zasobów
- ze względu na warunki występowania w skorupie
- ze względu na stosunek do powierzchni ziemi
- ze względu na rodzaj roztworów
- klasyfikacje złóż endogenicznych
- inne klasyfikacje złóż
- złoża platform (archaicznych kratonów)
Ogólna metalogeneza
- złoża mobilnych krawędzi kontynentów (geosynklin)
(mineralogeneza)
- złoża wszechoceanu
głównych jednostek
- metalogeneza egzogeniczna wszechoceanu, konkrecje Fe-Mn, hydraty metanowe
globu.
- teorie źródła substancji rudnej
Złoża metali.
- epoki mineralogiczne
- koncentracja metali w historii ziemi
- główne kopaliny w złożach
Złoża magmowe.
- formy ciał złożowych
- skład mineralny złóż
- przykłady budowy geologicznej złóż magmowych
Złoża pegmatytowe.
- formy ciał rudnych złóż
- przykłady budowy geologicznej złóż pegmatytowych
Złoża karbonatytowe.
- formy ciał rudnych złóż
- przykłady budowy geologicznej złóż karbonatytowych
Złoża skarnowe
- formy ciał złóż
- przykłady budowy geologicznej złóż skarnowych
Złoża pneumo- formy ciał złóż
hydrotermalne.
- przykłady budowy geologicznej złóż pneumo-hydrotermalnych
- główne kopaliny w złożach ze względu na fację metamorficzną
Złoża
metamorfogeniczne.
- przykłady budowy geologicznej złóż metamorfogenicznych
1
1
1
1
1
2
1
3
1
1
1
2
2
Złoża wietrzeniowe.
Złoża rozsypiskowe.
Złoża osadowe.
Złoża osadowe biochemogeniczne
(biochemiczne).
Złoża Polski.
- schemat powstawania złóż wietrzeniowych
- podziały złóż ze względu na formę i warunki tworzenia
- przykłady budowy geologicznej złóż wietrzeniowych
- geneza i podziały
- przykłady budowy geologicznej złóż rozsypiskowych
-charakterystyka złóż: mechanogenicznych, chemogenicznych biochemogenicznych,
wulkaniczno-osadowych
- przykłady budowy geologicznej złóż osadowych
- charakterystyka kaustobiolitów
- schematy złóż roponośnych, gazonośnych i węglowych
- hipotezy powstania złóż kaustobiolitów
- baseny węglowe, ropo- i gazonośne na świecie
- zasoby głównych eksporterów gazy ziemnego, ropy naftowej i węgla
- przykłady budowy geologicznej złóż kaustobiolitów na świecie
- złoża surowców energetycznych (ropy naftowej, gazu ziemnego i ropy naftowej)
- złoża rud żelaza
- złoża rud metali kolorowych
- złoża kopalin niemetalicznych
- złoża surowców skalnych
1
1
2
2
2
Bolewski A., Gruszczyk H. (1989) - Geologia gospodarcza. Wyd. Geol. Warszawa.
Gruszczyk H. (1984) - Nauka o złożach. Wyd. Geol. Warszawa.
Hutchison C.S (1987) - Economic deposits and their tectonic setting. Hong Kong.
Paulo A., Piestrzyński A. (1991) - Materiały do ćwiczeń z nauki o złożach i geologii gospodarczej. cz. I, Surowce energetyczne.
Wyd. AGH. Kraków.
Paulo A., Strzelska-Smakowska B. (1993) - Materiały do ćwiczeń z nauki o złożach i geologii gospodarczej. cz. II, Rudy
metali. Wyd. AGH. Kraków.
Roberts R.G., Sheahan P.A. (1994) - Ore deposit models. Geoscience Canada.
Schneiderhöhn H. (1962) - Złoża rud. Wyd. Geol. Warszawa.
Smirnow W.I. (1986) - Geologia złóż kopalin użytecznych. Wyd. Geol. Warszawa.
Polański A. (1988) - Geochemia i surowce mineralne. Wyd. Geol. Warszawa.
Kociszewska-Musiał G. (1988) - Surowce mineralne czwartorzędu. Wyd. Geol. Warszawa.
Górecka T., Szwed-Lorenz J., Ślusarczyk S. (1979) - Geologia złożowa. Wrocław. PolitechnikaWrocławska.
Osika R. (red.) 1987. Budowa geologiczna Polski. T. VI. Złoża surowców mineralnych. W-wa.
1.
Nazwa przedmiotu
Gospodarka surowcami mineralnymi w warunkach zrównoważonego rozwoju
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-6GOSSUR-WFS1 + 3012-6GOSSUR-CFS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. prof. Andrzej Solecki, dr Wojciech Śliwiński
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia dynamiczna, Mineralogia, Metody komputerowe w geologii I
Wiedza i umiejętności: umiejętność sprawnego posługiwania się komputerem i wyszukiwarkami
internetowymi, znajomość języka angielskiego, podstawowe wiadomości z zakresu sedymentologii,
tektoniki, mineralogii, geologii fizycznej, stratygrafii, geologii złóż.
12.
dydaktycznych
60 (30+30)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
5 (2+3)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Rozszerzenie wiadomości na temat gospodarki wybranymi surowcami, zapotrzebowania, zużycia,
zasobów i wystarczalności. Wiadomości na temat wartości złóż i ich wyceny, przebiegu inwestycji
geologiczno-górniczych. Lista kopalin może być aktualizowana w zależności od sytuacji
gospodarczej i aktualnych zapotrzebowań. W ramach ćwiczeń studenci przygotowują raporty na
temat wybranych kopalin w oparciu kwerendę biblioteczna i internetową. Efektem powinno być
uzyskanie dodatkowej wiedzy oraz wyrobienie umiejętność samodzielnego przygotowywania
raportów na tematy surowcowe.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Wykład - zdanie egzaminu testowego;
ćwiczenia - samodzielne opracowanie arkuszy kalkulacyjnych do zagadnień omawianych na
wykładzie, wykonanie opracowania danych z wykorzystaniem programu Surfer.
16.
Temat
Pojęcia wstępne.
Historia gospodarki
surowcami.
j.w.
Ekonomiczne podstawy eksploatacji kopalin w gospodarce zachowującej zasadę
zrównoważonego rozwoju.
Zapotrzebowanie surowcowe świata na poszczególnych etapach rozwoju cywilizacji
technicznej:
- początki górnictwa, hematyty i glinki barwiące, kamienie, paleolit, neolit,
chalkolit
Liczba
godzin
2+2
8+8
- rozwój przemysłu ceramicznego i okres brązu i miedzi,
- od żelaza do tworzyw sztucznych i nanotechnologii
- energia dla gospodarki - początki wydobycia paliw kopalnych
Gospodarka surowcami energetyki jądrowej: złoża, wydobycie i przeróbka rud uranu,
Energetyka jądrowa.
rodzaje paliw jądrowych, cykl torowy
Surowce chemiczne w historii gospodarki
Surowce chemiczne.
- sól, saletra, potaż możliwości pozyskiwania ze źródeł odnawialnych
- nawozy fosforowe - surowce mineralne i odnawialne, problemy
ekologiczne związane z fosfogipsami
- w budownictwie
Naturalne surowce
- w przemyśle proekologicznym
mineralne:
- leczniczo-balneologiczne
- wystarczalność statyczna
Wystarczalność zasobów
- wystarczalność dynamiczna
złóż kopalin.
- czynniki wpływające na wystarczalność zasobów złóż
- czynniki decydujące o wartości kopaliny
Uwarunkowania
- sposoby obliczania kryteriów bilansowości dla złóż rud metali
ekonomiczne
- sposób wyliczania wartości krańcowych rentownej eksploatacji (na
działalności geologicznej
przykładzie miedzi)
i wydobycia kopalin.
ryzyko inwestycyjne
Kryteria i metody oceny
ryzyko rynkowo – ekonomiczne:
projektu surowcowego.
ryzyko technologiczne,
ryzyko polityczne
ryzyko środowiskowe
- wartość nieruchomości leżących na złożach
Wartość kopaliny.
- wartość kopaliny w złożu
- wartość kopaliny w warunkach gospodarki rynkowej
- założenia transakcji kupna/sprzedaży wolnym rynku
Zarządzanie i podstawy
bilansowania
przedsięwzięć
górniczych.
- faza przedinwestycyjna
Przebieg i koszty
- faza inwestycyjna
inwestycji geologiczno- faza operacyjna
górniczych.
- faza likwidacji i rekultywacji
- optymalny okres eksploatacji
Metody długoterminowego prognozowania trendów cen surowców
Prognozy cenowe
Wpływ eksploatacji
surowców mineralnych
na środowisko.
4+4
2+2
1+1
1+1
3+3
2+2
2+2
1+1
2+2
1+1
1+1
Bolewski A., Gruszczyk H., Gruszczyk E., 1990: Zarys gospodarki surowcami mineralnymi. Wyd. Geologiczne
Craig J., Vaughan D.J., Skinner B.J., 2003: Zasoby Ziemi PWN
Szamałek K., 2007: Podstawy geologii gospodarczej i gospodarki surowcami mineralnymi. PWN
Dowgiałło J., Karski A., Potocki I., 1969: Geologia surowców balneologicznych.Wyd. Geol.
Poskrobek B., Kozłowski S. 2005: Zrównoważony rozwój wybrane problemy teoretyczne i implementacja w świetle
dokumentów Unii Europejskiej. PAN, Białystok-Warszawa
Kozłowski S. (red.) 1979: Metodyka badań surowców skalnych. Wyd. Geol. Warszawa
Kozłowski S. 1986: Surowce skalne Polski. Wyd. Geol. Warszawa
Kociszewska-Musiał G. 1988: Surowce mineralne czwartorzędu. Wyd. Geol. Warszawa
Ney R. (red.) 2000: Surowce mineralne Polski. Surowce skalne – surowce węglanowe. Wyd. Instytutu GSMiE PAN, Kraków
Ney R. (red.) 2003: Surowce mineralne Polski. Surowce skalne – kruszywa naturalne i piaski przemysłowe. Wyd. Instytutu
GSMiE PAN, Kraków
Ney R. (red.) 2004: Surowce mineralne Polski. Surowce skalne – surowce ilaste. Wyd. Instytutu GSMiE PAN, Kraków
Ney R. (red.) 2002: Surowce mineralne Polski. Surowce skalne – kamienie budowlane i drogowe. Wyd. Instytutu GSMiE PAN,
Kraków
Osika R. (red.) 1987. Budowa geologiczna Polski. T. VI. Złoża surowców mineralnych. Wyd. Geol.
Osika R. (red.) 1970.Geologia i surowce mineralne Polski. Biul. IG 251.Wyd. Geol.
Montgomery C. Environmental Geology
Źródła internetowe - Wikipedia, strony EPA, EEA
1.
Nazwa przedmiotu
Gruntoznawstwo
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-6GRUNTO-CFS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Krzysztof Chudy
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia inżynierska
Wiedza i umiejętności: podstawowa wiedza z zakresu geologii inżynierskiej
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
3
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Celem ćwiczeń jest rozszerzenie wiedzy z zakresu geologii inżynierskiej i gruntoznawstwa o nowe
metody badawcze, które pełniej pozwolą oceniać gruntów pod kątem ich przydatności do
posadowienia obiektów inżynierskich. W trakcie ćwiczeń student uczy się makroskopowo opisywać
wybrane grunty, przeprowadzać w laboratorium badania wybranych właściwości gruntów, a w
końcowym etapie sporządzać dokumentacje geologiczno-inżynierskie.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
- teoretyczne przygotowanie studenta do zajęć;
- sporządzanie, w formie pisemnej, sprawozdań dokumentujących doświadczenia i wykonane
zadania;
- pozytywne zaliczenie - uzyskanie minimum 60% z sumy możliwych do uzyskania punktów.
16.
j.w.
ćwiczenia
Temat
Analiza makroskopowa
gruntów.
Metody identyfikacji
minerałów ilastych.
•
•
•
•
•
•
•
oznaczanie nazwy gruntów,
oznaczanie barwy gruntów,
oznaczanie wilgotności gruntów,
oznaczanie stanu gruntów spoistych,
oznaczanie zawartości węglanu wapnia,
klasyfikacja gruntów wg norm polskich i europejskich.
analiza termiczna:
o zasady wykonywania,
Liczba
godzin
2
4
•
•
Metody oznaczania
składu
granulometrycznego i
mikroagregatowego
gruntów spoistych.
Pęcznienie i rozmakanie
gruntów.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Klasyfikacja gruntów na
•
podstawie wykresu
•
Casagrande’a.
•
•
Wilgotność optymalna i •
stopień zagęszczenia
•
gruntów.
•
Kontrola zagęszczeń
gruntu różnymi
metodami.
•
•
Właściwości fizykochemiczne gruntów.
•
•
•
o interpretacja wyników,
analiza elektronomikroskopowa:
o zasada działania mikroskopów elektronowych,
o preparatyka próbek do elektronowego mikroskopu transmisyjnego
(TEM) i skaningowego (SEM),
o interpretacja wyników,
analiza rentgenostrukturalna:
o podstawy teoretyczne,
o przygotowanie preparatów,
o interpretacja wyników.
podstawy teoretyczne metod sedymentacyjnych,
metodyka wykonania analizy pipetowej,
oznaczanie składu mikroagregatowego metodą pipetową,
przygotowanie próbek (zawiesiny) do analizy areometrycznej,
metodyka wykonania analizy aerometrycznej
oznaczenie składu granulometrycznego metodą areometryczną.
wpływ składu mineralnego i granulometrycznego na pęcznienie i rozmakanie
gruntów,
definicja pojęć i metody oznaczania:
o wskaźnik pęcznienia,
o ciśnienie pęcznienia,
o potencjał pęcznienia,
o wskaźnik ekspansji,
o pęcznienie swobodne,
metoda wyznaczania wskaźnika pęcznienia i wilgotności pęcznienia,
metoda wyznaczania pęcznienia swobodnego wg Holtz, Gibbsa,
metoda badań charakteru rozmakania gruntów.
konsystencje i stany gruntów spoistych,
stopień plastyczności, wskaźnik plastyczności,
stopień konsystencji, wskaźnik konsystencji,
aktywność koloidalna wg Skemptona,
oznaczanie granicy płynności metodą uproszczoną,
klasyfikacja gruntów wg ISO2002 nr 14688.
metody oznaczania wilgotności optymalnej,
metoda wyznaczania stopnia zagęszczenia gruntów niespoistych,
pojęcie wskaźnika zagęszczenia gruntów Is i zakres jego zastosowania
4
4
4
2
2
agresywność wody - rodzaje agresywności, wartości graniczne składników
agresywnych,
substancja organiczna w gruntach - metody oznaczania:
o straty prażenia,
o utlenianie,
o metoda Tiurina,
oznaczanie zawartości węglanu wapnia w gruntach metodą Scheiblera,
oznaczanie wielkości powierzchni właściwej metodą błękitu metylenowego,
czynniki wpływające na wielkość powierzchni właściwej i jej rola w gruntach.
Grabowska Olszewska B.,Siergiejew J.(red. nauk.) 1977 - Gruntoznawstwo. Wyd. Geol.
Grafowska-Olszewska B. (red. nauk.) 1992 - Metody badań gruntów spoistych. Wyd. Geol.
Grabowska-Olszewska B.(red. nauk) 1998- Geologia stosowana. Właściwości gruntów nienasyconych. PWN
8
Chen F.N.1988 - Foundations on expansive soils.Elsevier,Amsterdam
Daniel D.E.(red. nauk.) 1993 - Geotechnical practice for waste disposal.Chapman &Hall,Londyn
Rowe R.K.,Quigley R.M.,Booker J.R 1995 - Clayey barrier systems for waste disposal facilities. E&FN SPON London
1.
Nazwa przedmiotu
Gruntoznawstwo
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
3012-6GRUNTO-WFS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr Krystyna Choma-Moryl
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
j.w.
10.
Metody dydaktyczne
wykład
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Geologia inżynierska, Petrologia
Wiedza i umiejętności: podstawowe procesy fizyko-chemiczne, minerały i skały ilaste, procesy
geodynamiczne
12.
dydaktycznych
30
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
2
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Przedstawienie właściwości gruntów budowlanych na tle ich genezy i litostratygrafii. Ocena
zmienności właściwości fizycznych i fizyko-chemicznych gruntów w zależności od ich składu
mineralnego, granulometrycznego, struktury i składu chemicznego wód. Metody oceny gruntów
jako podłoża budowlanego, do wykonywania budowli ziemnych i w ochronie środowiska.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Kolokwium zaliczeniowe w formie pisemnej (odpowiedzi opisowe i pytania testowe).
16.
Temat
Wprowadzenie.
Charakterystyka
szkieletu gruntowego.
Oddziaływanie
pomiędzy powierzchnią
szkieletu mineralnego a
wodą.
Ruch wody w gruntach.
Pozycja przedmiotu wobec geologii inżynierskiej. Podstawowe pojęcia i definicje.
Różne klasyfikacje gruntów
Minerały budujące szkielet gruntowy. Elementy strukturalne skał ilastych .Metody
oznaczania składu mineralnego gruntów. Powierzchnia właściwa. Porowatość.
Teoria podwójnej warstwy elektrycznej. Pojemność wymiany jonowej.
Mikrostruktury skał ilastych. Klasyfikacja rodzajów wody w gruntach.
Granice konsystencji. Ekspansywność gruntów, pęcznienie, skurcz.
Filtracja, przepuszczalność, przewodność gruntów. Ciśnienie spływowe. Zjawiska
sufozji, upłynnienia, kurzawki. Właściwości tiksotropowe gruntów. Zjawiska
związane z ruchem wody w polu elektrycznym.
Liczba
godzin
2
4
4
4
Właściwości cieplne
gruntów.
Metody wzmacniania i
stabilizacji gruntów.
Zanieczyszczenia
środowiska gruntowowodnego.
Grunty spoiste w
ochronie środowiska.
Charakterystyka
gruntów
antropogenicznych.
Geologiczno-inżynierska
charakterystyka
gruntów w Polsce.
Zmiany właściwości gruntów pod wpływem ujemnych temperatur. Wysadzinowość,
kryteria wysadzinowości.
Zagęszczanie gruntów. Wpływ zagęszczania na wybrane właściwości gruntów.
Podstawowe metody stabilizacji gruntów
Agresywność korozyjna wód i gruntów w stosunku do materiałów budowlanych.
Wpływ zanieczyszczeń na właściwości gruntów. Ochrona gruntów przed
zanieczyszczeniami. Wybrane metody rekultywacji zanieczyszczonego podłoża
Rola gruntów spoistych w ochronie środowiska. Wykorzystanie własności
sorpcyjnych i izolacyjnych gruntów spoistych.
Podział gruntów antropogenicznych. Główne kierunki zagospodarowania gruntów
antropogenicznych.
Kryteria wydzielenia przestrzennych jednostek gruntów budowlanych.. Podział
terytorium Polski na regiony i obszary gruntów budowlanych. Charakterystyka
geologiczno-inżynierska wybranych obszarów gruntów.
Grabowska Olszewska B.,Siergiejew J.(red. nauk.) 1977 - Gruntoznawstwo. Wyd. Geol.
Grafowska-Olszewska B. (red. nauk.) 1992 - Metody badań gruntów spoistych. Wyd. Geol.
Grabowska-Olszewska B.(red. nauk) 1998- Geologia stosowana. Właściwości gruntów nienasyconych. PWN
Chen F.N.1988 - Foundations on expansive soils.Elsevier,Amsterdam
Daniel D.E.(red. nauk.) 1993 - Geotechnical practice for waste disposal.Chapman &Hall,Londyn
Rowe R.K.,Quigley R.M.,Booker J.R 1995 - Clayey barrier systems for waste disposal facilities. E&FN SPON London
2
4
4
2
2
2
1.
Nazwa przedmiotu
Metody badania jakości wód i gruntów
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej
przedmiot
Hydrologii Podstawowej
3.
Kod przedmiotu
3012-6JAKWOD-WFS1 + 3012-6JAKWOD-CFS1
4.
Język wykładowy
polski
5.
Grupa treści
kształcenia, w
ramach której
przedmiot jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
7.
III rok (semestr 6)
8.
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
przedmiot
dr hab. Robert Tarka
9.
egzaminujących lub
udzielających
zaliczenia
10.
Metody dydaktyczne
11.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotu: Chemia, Hydrogeologia
Wiedza i umiejętności: podstawowa wiedza w zakresie chemii i hydrogeologii.
12.
dydaktycznych
75 (30+45)
13.
Liczba punktów
ECTS przypisana
przedmiotowi
5 (2+3)
14.
Założenie i cele
przedmiotu
Uzyskanie wiedzy w zakresie podstawowych metod klasycznych i instrumentalnych badania składu
chemicznego wody oraz aparatury stosowanej w laboratorium analitycznym, umożliwienie wyboru
metody i samodzielne przeprowadzenie oznaczenia badanego parametru wody i gleby w warunkach
laboratoryjnych oraz terenowych, opanowanie metod poboru próbek wód i gruntów, korzystanie z
obowiązującego prawa w zakresie oceny jakości wody i gruntów.
15.
Forma i warunki
zaliczenia
Wykład: Kolokwium zaliczeniowe: minimum - uzyskanie 50% możliwych do zdobycia punktów.
Warunkiem uzyskania zaliczenia ćwiczeń jest:
- zaliczenie wszystkich zaplanowanych zajęć laboratoryjnych według wykazu i harmonogramu
podanego na pierwszych zajęciach.
- oddanie poprawnych wszystkich sprawozdań z zajęć laboratoryjnych.
16.
Temat
Jednostki koncentracji
składników w wodzie.
Składniki wód
naturalnych.
j.w.
Wykłady
Chemiczne jednostki masy.
Jednostki koncentracji.
Mieszanie roztworów o różnych stężeniach.
Pojęcie wody naturalnej.
Gazy rozpuszczone w wodach naturalnych.
Substancje nieorganiczne.
Związki organiczne.
Liczba
godzin
2
4
Właściwości fizyczne i
chemiczne wód
naturalnych.
Pobór próbek wody.
Uboczne produkty dezynfekcji wody.
Właściwości fizyczne.
Właściwości chemiczne.
Opróbowanie opadów atmosferycznych.
Opróbowanie wód powierzchniowych.
Opróbowanie wód podziemnych.
Pobór wód glebowych.
Kryteria podziału metod.
Podział metod analizy
Metody referencyjne badań.
wody.
Przegląd metod analizy Metody chemiczne.
Metody elektrochemiczne:
wody.
- potencjometria
- woltamperometria
- konduktometria
Metody spektroskopowe:
- spektrofotometria absorpcyjna w świetle widzialnym i nadfiolecie (UV/VIS)
- spektrofotometria absorpcyjna w podczerwieni (IR)
- absorpcyjna spektroskopia atomowa (ASA, AAS)
- spektrofotometria atomowa emisyjna
- emisyjna spektrometria płomieniowa (FES)
- atomowa spektrometria emisyjna z indukcyjnie wzbudzoną plazmą (ICP-AES)
Metody chromatograficzne:
- chromatografia cienkowarstwowa (TLC)
- chromatografia gazowa (GC)
- chromatografia cieczowa (LC, HPLC)
- chromatografia jonowa
Techniki łączone:
- chromatografia gazowa-spektrometria masowa (GC-MS)
- spektrometria masowa z indukcyjnie wzbudzoną plazmą (ICP-MS)
Wskaźniki jakości wód.
Ocena jakości wód
Wymagania jakości wód w przypadku różnych zastosowań gospodarczych:
- wody powierzchniowe przeznaczone dla wodociągów
- wody powierzchniowe przeznaczone dla kąpielisk
- wody powierzchniowe będące środowiskiem życia ryb
- wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Klasyfikacja ogólna jakości wód powierzchniowych.
Klasyfikacja ogólna jakości wód podziemnych.
Badania jakości gruntów Zakres badań właściwości chemicznych gruntów.
Sposoby pobierania próbek gruntów.
Podstawowe właściwości chemiczne gruntów.
Standardy jakości gleby oraz standardy jakości ziemi.
Kolokwium zaliczeniowe
Wykłady
Podstawowe pojęcia, zapoznanie z programem zajęć, zapoznanie z regulaminem
Zajęcia organizacyjne.
BHP, przepisami bezpieczeństwa, omówienie warunków zaliczenia zajęć
laboratoryjnych.
Oznaczenie barwy wg skali platynowo-kobaltowej.
Oznaczanie barwy,
Oznaczenie przeźroczystości za pomocą cylindra Snellena.
przeźroczystości i
Oznaczanie zapachu metodą organoleptyczną.
zapachu wody.
Oznaczanie przewodności elektrolitycznej właściwej wody metodą
Oznaczanie
konduktometryczną.
przewodności
Oznaczenie odczynu wody metodą potencjometryczną.
elektrolitycznej i
odczynu wody.
Oznaczenie potencjału redox metoda potencjometryczną.
Oznaczanie potencjału
redox i zawartości tlenu Oznaczenie zawartości tlenu w wodzie metoda woltoamperometryczną.
w wodzie.
Oznaczanie kwasowości Oznaczenie kwasowości i zasadowości wody metodą miareczkowania.
4
2
2
8
2
4
2
3
3
3
3
3
i zasadowości wody.
Oznaczanie twardości i
zawartości chlorków.
Oznaczanie
azotanów(V),
siarczanów(VI) i żelaza
ogólnego.
Organizacja prac
laboratorium
chemicznego.
Pobór próbek wody i
gleby - analiza jakości w
terenie.
Oznaczenie twardości wody metoda miareczkowania.
Oznaczenie zawartości chlorków metoda Mohra.
Oznaczenie azotanów(V) metodą kolorymetryczną z salicylanem sodu.
Oznaczanie siarczanów(VI) metodą turbidymetryczną
Oznaczanie żelaza metoda kolorymetryczna z fenantroliną.
3
Wizyta w laboratorium chemicznym.
3
Pobór próbek wód powierzchniowych, podziemnych, wody glebowej.
Terenowe pomiary hydrochemiczne.
Pobór próbek gruntów.
Oznaczenie rodzaju i nazwy gruntu.
Terenowe oznaczenie zawartości węglanu wapni, odczynu i zawartości azotanów w
glebie.
Określenie jakości analiz Ocena błędów w analizie chemicznej wody.
Klasyfikacja wody m.in. pod względem przydatności do spożycia, agresywności
i ocena jakości wody.
względem betonu, przydatności do nawadniania i techniki basenowej.
Oznaczenie odczynu gleby na podstawie pomiaru pH standardowej zawiesiny gleby w
Oznaczanie odczynu
wodzie destylowanej (pH w H2O) oraz w roztworze chlorku potasu (pH w 1M KCl).
gleby i kwasowości
Oznaczanie kwasowości hydrolitycznej metodą Kappena.
hydrolitycznej.
Oznaczanie sumy zasad Sporządzenie wyciągów wodnych dla wyznaczenia sumy zasad wymiennych i
stężenie jonów siarczanowych.
wymiennych i
zawartości siarczanów w Oznaczanie sumy zasad wymiennych metodą Kappena.
Oznaczanie siarczanów(VI) metodą turbidymetryczną.
glebie.
Ocena jakości gruntów. Wyznaczenie dawek CaO potrzebnych do odkwaszenia gleby.
Wyznaczenie pojemności kompleksu sorpcyjnego gleby.
Wyznaczanie stopnia degradacji gleb.
Ocena agresywności gruntów względem betonu.
Podsumowanie zajęć i
odrabianie zajęć
zaległych.
3
6
3
3
3
3
3
- Elbanowska H., Zerbe J., Górski J., Siepak J., 2001 - Fizyczno-chemiczne badania gruntów na potrzeby hydrogeologiczne.
Wyd. UAM Poznań.
- Elbanowska H., Zerbe J., Siepak J., 1999 - Fizyczno-chemiczne badania wód. Wyd. UAM Poznań.
- Gomółka E., Gomółka B., 1991 - Ćwiczenia laboratoryjne z chemii wody, skrypt, Politechnika Wrocławska, Wrocław.
- Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z., 1991 - Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin” Instytut Ochrony
Środowiska, Warszawa.
- Siepak J. (red.), 1992 - Fizyczno-chemiczna analiza wód i gruntów, Wyd. UAM, Poznań.
- Cygański A., 2009 - Metody spektroskopowe w chemii analitycznej. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa.
- Gomółka E., Szaynok A., 1997 - Chemia wody i powietrza. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław.
- Michalski R., 2005 - Chromatografia jonowa. Podstawy i zastosowania. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa.
- Szczepaniak W., 2004 - Metody instrumentalne w analizie chemicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa.

Kamień w architekturze i sztuce 60 (30+30) 5 (2+3)

Transkrypt

Podobne dokumenty

Metoda elektrooporowa jest to metoda prądu stałego słuŜąca