Zanim slonce wzejdzie

Aktualnosci
•
Felieton
"Zanim slonce wzejdzie,
. "
rosa oczy wyje
I To przedziwna
I
sytuacja. Wszyscy chca ustawy o efektywnosci
ników" proponuje,
energetycznej,
aby usunac z niej system "bialych certyfikatów".
swoje argumenty, :\ieste!\', usu\yajac cert~'fikaty, nie potrafi;! zapropono\yac zadnego
innego realnego rozwiazania skutecznie mosystemu przedstawiaja
tywujacego oponenci
do ograniczenia
konsumpcji
Oczywiscie
energii,
Podkreslic trzeba kwestie ograniczenia konsumpcji. a nie
wzrostu efektywnosci energetycznej. bo o redukcji tej piel-\\'szej
o ponad -/:; mln tO(:'[to umo""na jednostka energii - tona oleju
(ropy) ek""iwalentnego, ok, 1.-13 tony weglal mó\yi dyrekt}wa
20061321\X'E
(oznacza to redukcje uzycia o 1% rocznie), Podobnie definiuje sprawe pakiet klimat}'czny 3x20, w którym trzecie
20"'0 to ograniczenie zuzycia energii piel-\yotnej w 2020 r. "" stosunku do scenariusza BAC (Business As CsuaIJ,Oznacza to redukcje o 16.=;% w odniesieniu do 2006 r.
Samoistna poprawa?
ale czesc jej "zwole~
~
defic\"tu budzetowego (chociazby po to. by móc \\'!)I"o\\"adzic
euro),
Prezes CRE proponuje wprowadzenie inteligentnych licznikó\\'. co bedzie kosztowalo ponad 100 euro kazda rodzine.
oraz dobro",'olm-ch porozumien z przemyslem, :\iestety zadna
z t}'ch propozycji nie zawiera konkretó\y. Roz\\'i;!zania te nie
dzialaj;! same z siebie. tzn. hez znacznych inwestycji \\' efektywnosl' energet\'czna, '\'ie oznacza to. ze !\\'ierdzc;. iz S;!zle.
\X'recz przeci\\'nie. sa hardzo dobre i trzeba je wprowadzic,
ak dodatkowo. a nie zamiast.
-"Iomaz zdalaczynnego . ..inteligentnego" licznika wpl\'\ya
na popra\\'~> efek!\wnosci uzytkowania energii w takim samym stopniu jak zainstalo\\'anie predkosciomierza na ""zrost
predkosci samochodu, Energia nie oszczedza sie sama. a tylko
dzieki imyestycjom,
Ponadto liczniki te nie sa tanie (kosztuja ponad 100 lun[(m'. czyli ok. '60 zj)! i ktos hedzie musial za nie zaplacic, Cieka\ye. kto' Sugeruje. zehy \\' piel-\\'szej kolejnosci zamonto""ac
urzadzenia oszczedzajace energie. jak chochy sensory lub na\\'et energooszczedne swietlówki alho LED-y. To [X>z\yoliloby
nam zaoszczedzic pieniadze. a potem z tych \\'ygospcxlarowanych srodków zainstalo\yal' inteligentne liczniki. które delikatna presja zmuszac nas bed;, do korzystania z tych urL;!dzen,
\X' przeciwnym razie zamontujemy elektroniczny. precyzyjny
predkosciomierz \\' trabancie,
Wymienione informacje powinny zadac klam t\\'ierdzeniu,
ze ZJden system mot~wacyjny nie jest potrzebny. gdyz efekt}wnosc energet}'Czna wzrasta \\' Polsce sama, tzn, bez niego,
Powodem tego jest roZ\\'ój gospodarcz~' mierzony przyrostem
PKB, Rzecz "" t}·m. ze nikt nas o to nie p~1a~Cnia nie dba
o nasza efekt}"\ynosc. ale troszczy sie o redukCje emisji i zachowanie zasobów, \X'szystko to jest jasne jak slonce. \\'iec dlaczego \\'Ciaz pO\\1arZa sk argument o samoistnej poprawie dekt~"\yno.<ci?
Dobrowolne porozumienia
Oponenci twierdza. ze system jest unikalny i po\\"!arzaja.
ze: ..t}·lko trzy kraje l'nii go stosuj;f'. ignoruj;!c fakt. ze sa to
Sprawa z dobrowolnymi porozumieniami ""yglada jeszcze
pansm'a najwieksze i ze stosuja go skutecznie, Sota belll? taprosciej, \X' biznesie ohowiazuje zasada ..cos za cos". Dlatego
dobrze by bylo. aby autor koncepcji
ka argumentacja po""inna nat}'Chmiast
zniszczyc nasz oryginalny. polski sywskaza!. co konkretnie otrzyma przestem \\'spierania termomodernizacji.
mysi "'. zamian za s""oje dobrowolne zo•
Montaz
zdalaczynnego,
wlasnie dlatego, ze okazuje sie unikalbowiazanie do oszczednosci energii: ul"inteligentnego"
licznika
ny i pomimo to iz jest tak skuteczny.
gi podatko",'e. dotacje. przyspieszona
wplywa na poprawe efektywA raczej byl. dopóki nie obcieto srodamo~'zacje. danno\\'y aUd)1energet}'cznosci
uzytkowania
energii
ków z budzetu.
ny lub jakies inne atrJkcyjne wsparcie,
w takim samym stopniu jak zaJaka jest wobec tego proponowana
Oczywiscie musi zostac okreslone. kto
instalowanie
predkosciomiealterna!\"\ya' Oprócz duz\"ch dotacji
i ile za to zaplaci ("" zasadzie to wiemy
rza na wzrost predkosci samoz budzetu panst\\'a lub znacznych ulg
- my podatnicy) ordZ jakie beda restrykcje dla tych. którzy porozumien nie dopodatkowych. bo na oba te rozwiazachodu. Energia nie oszczedza
trzyma ja. Last bil t lzot least - trzeba zania nie zgadza sie minister Rostowski.
sie sama, a tylko dzieki inweRobi to ze zrozumialych ",·zgledów.
dac p~1anie. ilu zglosi sie ochotnikó\\'
stycjom.
tzn. z pO\\"odu koniecznosci redukcji
do podpisania tych dobro\\'olnych poro-
ecomanager
2/2010
Aktualnosci
•
Felieton
we wlasnej rodzinie. Oczywiscie bogatsze gospodarstwa dowmien i jakich oszczt,:dnoscimozemy w ich wyniku oczekiwac'
mowe zuz\'\Yaj~!wi<;cej energii, Jednak po pierwsze, sa barLider w tym zakresie - Irlandia - osiagnt;la 1% oszczednosci
dziej zamozne. a po drugie, moga dzieki temu wymienic wi<;reK'znie,ale tylko w gah;ziach przemyslu objt;tych porozumiecej zarówek (lub innego sprzetu), Oponenci uznali p()\\,\,zsze
niami. a nie \\' przypadku calej gospodarki, Ocz~'\\"iste jest.
\\'\'liczenia za ..niewiarygodne" . stwierdzajac, ze wada systemu
ze mechanizm ten nie dziab hez kosztÓ\\' administrac\"jm'ch,
jest to, iz nie wymusza na uzy1ko\\'nikach koncowych oszcz<;dktos bowiem musi negocjowac poroZlImienia, przydzielal' srodnosci energii, czyli w tym \\'Ypadku 'Wymiany zarówki.
ki (jak') i ktos musi pannerÓw monitorowac (kto?),
Nie zmusza administracyjnie - bo sam zdrowy rozsadek nie
W sumie dohro\\"olne porozumienia to mechanizm, który
\\y'starcza.
móglby swietnie uzupelniac system "bialych cenyfikatÓ\\''',
wspierajac chol'by robienie audytÓw energetycznych, ktÓre
Oczywista zaleta, a nie wada
przeciez i tak trzelxI \\"ykonal',
Jednakze najpowazniejszym argumentem s:! naklady finanErystyka zna oczywiscie taki sposÓh argumentacji - fal/asowe i ich ""plyw na odbiorcÓ\\" korkowych, \'I'edlug przeciwcia /10/1 ca/lsae /II ca/lsae (blad przez potraktowanie czegos.
ników systemu, jego koszt jest ogromny, Ignoruja oni natoco nie jest przyczyn:!. jako przyczyny). Stosowany jest on
miast jasn:! deklaracjt; illinisterstwa Gospodarki. ze nie przez braku innych, mocniejszych argumentów. Ale odpo\\'iedzkroczy on 3% ceny energii, co oznacza wzrost rachunkó\\'
my -"hiale certyfikaty" to system rynkowy, dostarczajacy UZ~1za nia o 1,5-2,4% (mniej dla konsumentÓ\\' indywidualnych,
kownikom mozliwo.~ci, ale ich do niczego niezmuszajal')'.
troche wiecej dla przemysiu),
To
jego oczywista zaleta. a nic wada. szczegÓlnie w demokraTo, ze wzrost rachunku kOlkowego bedzie mniejszy, wytycznym panstwie, stosuj:\Cym zasady
nika przede wszystkim z faktu, ze sklada
wolnego rynku.
sie na niego koszt produktu (energij)
Z kolei inna regulacja Unia Europej•
Najwazniejszym argumenoraz uslugi (dostawy). \X' przemysle
tem przeciwników systeska zmusza nas do pozbycia sit; starych
udzial energii w rachunku jest wit;kszy,
zarówek, pocz:!wszy w!a.~nie od 100mu "bialych certyfikatów" jest
a przesylu mniejszy, jak to w hurcie, Oba
watl)\\ych.
stnllllienie finansowe trafiaja do rÓznych
jego koszt. Ignoruja oni jasna
l'ozostaj:j jeszcze koszty adminisfim1.tzn, srodki za usluge do spólek dysdeklaracje Ministerstwa Gotracyjne,
które prezes URE rozszerza
trybucyjnych. a za energie do spÓlek obspodarki, iz nie przekroczy
do astronomicznych rozmiarÓw, Drugi
roru, Tylko te ostatnie spÓlki s:! zoboon 3% ceny energii, co oznaprohlem to wyksztalcenie i konceswi:!Z:1nedo umorzenia "bialych certyficza wzrost rachunków za nia
jonowanie 17 tys. audytorów (skad
katów" na poziomie 3°It,obrotu.
ta liczba'). ktÓrych wg niektÓrych
o 1,5-2,4% (mniej dla konsuTe 3% to zalozenie, a nie wynik ohw Polsce nie ma, Najlepiej w tej spramentów indywidualnych, troliczen. Jednak prezes lJRE ,,\\'yliczy!",
wie zaczerpn:!c informacji \\. Zrzeszeze bedzie to nawet 5.5°1<!, Ciekawi mnie
che wiecej dla przemyslu).
niu AudytorÓw Energetycznych i zwemetoda dojscia do tej interesuj,tcej licz!)'fikowac ten poglad. A co do potrzeb,
by. Tak naprawde bedzie jeszcze taniej
to wystarczy sprawdzic w KAPE, jaka grupa audytor()\\ (z poniz 3%, jesli tylko spÓlki zechq same (korzystnie) zain\\'estonad 2000 \\y'szkolonych) obsluguje ustaw<: o wspieraniu terwac \V generacje cenyfikatów albo u swoich klientÓw lub namomodernizacji i remontów. Oczywiscie audytorÓw przemywet u cudzych (bo czemu nie?). W efekcie moze okazal' sie
slo'.':ych bedzie trzeba doszkolil', ale czy to jest jakikolwiek
to zdecydowanie tansze niz kupno cenyfikatu na rynku, :\ juz
argument' Jesli chcemy latal' samolotami. mu~ny mice' pilona pewno mniej niz oplata zastepcza, wg ktÓrej definiowany
t()\\,. a jezeli chcemy oszczedzac energi<: musimy mie(' audy(przeliczany) jest ohowi:!zek umorzenia,
torów, takze przemyslowych. Okolo 2 - 2.'> tysit:cy powinno
Latwo wykazac, ze wymiana z\\)'klej 100-watowej zan')\\'wystarczyc. Ot co'
ki na energooszczedn:! swierlÓwk.,: niweluje podwyzke ceny,
Przy okazji informUje, ze dysponuj<; kompetentnymi ina do tego jeszcze pozostawia srodki na splat\;' kosztu tej ostatformacjami z pierwszej r<;ki o rzeczywistym koszcie admininiej. Obliczenia dla statystycznego, niezbyt hogatego gospostracyjn\'m ..bialych certyfikat()w" we \X'loszech, Wielkiej Brydarstwa kazdy moze przeprowadzk' sam - S;!proste. Jednaktanii i Francji, Operatorzy i superwajzerzy tychze systemów
ze, aby uniknac pomylki lub przeklamania troch<: podpowiem:
byli niecl<l\\:no \\. Polsce na ..l Forum Efekt)'\vnosci Energe• 2000 kWhirok·0.49 zl/kWh ; 9RO zl. rok - rachunek
tycznej" ,
Ostatnio prezes URE zaproponowal nowe. alternatywne
za energit;.
rozwiazanie, nazwane "bialym feed-in-tarilT". Jest ono admini.980 zl/rok'lj%;
H,7 zl/rok - wzrost kosztÓw,
stracyjnym wariantem systemu "hialych cenyfikatów". Oznacza
• 100W-20 W ; SOW - oszczt;dnosl' na mocy zarÓ\\'ki,
ohowi~tzek inwestycyjny dla spólek ohrotu hez mozliwosci za.0.49 zl/kWh'SO W·1.5 hidzien'330 dni; 19,.Jzl/rok - srodki
kupienia \\y'pelnienia tego ohowiazku na Iynku, bo na tym
Z:1oszcz<;dzone,
wlasnie polega system "hialych certyfikatów", Koszt\ w syste• 19.4 zl-14,7 zl ; 4,7 zl - tyle pozostaje rocznie na splatc'
mie "bialych feed-in-taril'f' ustalane sa administracyjnie przez
swietlÓwki,
regulatora
- nie ma przetargu. nie ma gieldy - ho to prostsze
.5,5 zl (niemarkowa}-16,42 zl (markowa) - takie S:j ceny
i latwiejsze, Wszystkie pozostale elementy systemu "hialych
swietlÓwek w Internecie,
certyfikatów" (audyty, monitoring itp.) pozostaja i, co ciekawe,
To wskazuje na okres zwrotu od Iq do";2 miesi<:c\'.A takie
przestaj~jprzeszkadzal', Dlatego tez system ten rÓwnie dobrze
swietlówki dzialaja przez 8000-16 000 h <przy zalozonym
mozna
nazwal' ..hialymi cenyfikatami non-tradahle". Swiat natu uzytkowaniu daje to l '>-30 lat). \'('1 \\yliczeniach Ix\rdzo
zywa takie rozwi~lzanie przymusem efekt}'\vnosci energeryczostroznie uznano. ze zarÓwka jest wl:wzam przez tylko 30 minej (z ang, energy efficiency ohligation), Nazwa ta (;Jlkowicie
nut rJno i 60 wieczorem (sqd l. '> h) oraz ze dom stoi pusty
odpowiada
istocie systemu, ;\Iusze' przyznac, ze jest to drugie
35 dni w roku (np, wakacje itp,), Oba zalozenia s:t niezwykle
najl<:pszer()z\\,j~!zanie,tyle
tylko, ze mniej efektywne, Chyha ze
kOmcrWilrYWIll', CO mUlIliI jprilwdlil'.
ilIlillilllj'll'
,sytll.ICj<:
ecomanager 2/2010
Aktualnosci
ktos potl~tfi udowodnic.
szczególnie w Polsce.
•
iz regulator dziala lepiej niz I)'nek.
"Kto chce, szuka sposobu, kto nie chce,
szuka powodu"
Felieton
j\iektórzy przeciwnicy twierdz~! tez. ze jestesmy za hiedni.
aby oszczedzac. Ponadto s~!zdania, ze nie stac nas na oszcz<;:dzanie energii. gdyz to zahamuje rozwój gospodarczy. Wysoko
ceni~tc inteligencje czytelników pozostawic" te uwagi bez komentarza.
\iie chce tymi slowami stworzyc wrazenia. ze ustawa
:\a koniec tej polemiki przytocze piekne pO\\'iedzenie:
o efektywnosci energetycznej jest latwa i przyjemna jak mu..Kto chce. szuka sposobu. kto nie chce. szuka p()\\'odu". \X'izvka operetkowa. Niestety, wymaga ona zaangazowania
dat' wyraznie. ze ktos nie chce. Czy dlatego. ze \\'ladza mala.
wielu ludzi ..srodowisk oraz ogromnej czesci spoleczenstwa.
a odpowiedzialnosc duza - jak to czasem w sluzhie cywilnej
Ale jesli tego nie zrohimy. nasze silne "naw<;.'glenie" zostanie
hywa (w panstwach rozwinic"tej demokracji>.
\\ \'korz\,stane jako argument przeciwko nam. B<;:dzieto do1\a zakonczenie ostatni argument. Fakt. który cZesto um\'w(\d na to. ze nie dlatego nie redukujemy zuzycie energii.
ka uwadze. Do konca czerwca 2011 r. rzad Polski musi dostarho nil' mozemy. tylko dlatego, ze nie chcemy. A to w obecczyc Komisji Europejskiej (KE) Program Redukcji Emisji. kU'H\'
nej l 'nii oznacza wypchniecie nas na margines poza RumuKE moze przyjqc luh odrzucic. Nieprzyni<,:i Bulgarie.
jecie go luh jego niedostarczenie poDrodzy czytelnicy. tym razem to na•
"Biale certyfikaty" to syskutkuje skasowaniem derogacji ciezko
prawdc' nie s:~igr..lszki.Tu chodzi niemal
stem rynkowy, dostarczao zyck' Do oponent()w apeluj<; o konwywalczonej przez premiera Donalda
jacy
uzytkownikom mozliwostrukcjt,. zamiasl ohstrukcji i namawiam
Tuska. Jezdi tak sic stanie. oznaczac to
sci, ale ich do niczego niezmubedzie dodatkowe tj mld euro rocznie
do rozpoczc'Ciapowaznej dyskusji na teszajacy. To jego oczywista zamat sposohów osi:!gnic'cia celu. RoZI1ukoszt()\v. które bed~! musieli zaplacic
wiat' trzeba. ho polska administracja nie
konsumenci energii. poklywajac koszleta, a nie wada, szczególnie
ma doswiadczeri w zarzadzaniu prograty zakupu uprawnien do emisji CO2.
w demokratycznym panstwie,
mem pokroju Narodowego Programu
Na przecietn~j rodzine przypadnie wtestosujacym zasady wolnego
Redukcji Emisji o wartoSci ok. 16 mld
dy dodatk()\\"'\) 421 euro na rok, czyli
rynku.
euro nakladów inwestycyjnych (overok. 1800 zl (plus VAT) na gospodarstwo
nightJ rocznie przez 20 lat' To skala prodomowe. Ten, kto doprowadzi do takiej sytuacji. popelni po prostu wyrafinowane polityczne
gramu odbudowy kraju luh planu Ivlarshalla. Bardziej tego
pierwszego, bo gl()\\'nie za nasze pieniadze. Ewentualna posamobójstwo. Przypomnijmy koszt "bialych certyfikatów"
to ok. 15 zl.
moc Unii nie przekroczy 20% i tez bl'dzie pochodzie' z naszych
Mniej zorientowanym \\. tym temacie wyjasniam. ze Narodosrodków (w duzym stopniu).
A co sil' stanie. jesli tego nie zrohimy' Wtedy Polska powowy Program Redukcji Emisji (NPRE) to nie zbiór pustych deklali zardzewieje. a \\'!atach 2()]'j-20l6 zacznie nam gasn~'t'swiar..lcji,ale dosc precyzyjny program inwestycyjny ze wskazaniem
tlo. Czym wtedy bedziemy oswietlac plac hudowy naszej elekkonkretnych przedsiewziec, obszarów, sposobów finansowania
trowni j~~drowej~Premier Waldemar Pawlak mówi: ZC/Ilim
itp. Dotyczyc on musi wszystkich paliw, zródel. sieci i uzytkoslu/ice wzejdzie. msCl ucz)' wyje. Nalezy zrobic wszystko, zeby
wania koncowego. Chodzi o \vskazanie dzialan o wartosci min.
to proroctwo sic' nje spelnilo.
5.7 mld euro rocznie. Ustawa o efektywnosci energetycznej to
tylko mala cZeSCtego programu. Nawolywanie pod haslem: nie
twómny jej, bo nie musimy (dyrektywa 2006/32N:':E nie jest obligatoryjna. lecz kienmkowa. a trzecia 20 w 3x20 n')wniez nie jest
obligatoryjna), swiadczy o kompletnej ignorancji nawolujqcych.
poniewaz tika postawa i'~lklada. ze KE nie \\ykorzysta dzwigni
nacisku. która wczdniej sohie pieczolowicie przygotowala. Zeby \\. to wierqc, u-zeba byc albo ekstremalnie naiwnym alho
ekstremalnie niekompetentnym.
Zródla
l. http: /W\V\\ .hl'ttt'rgenL'rati< m.colll/idcas-f()r-sa\"ing-L'nL"rgy/smart-me-
IlT..•.htrlll.
prof. Krzysztof Zmijewski.
Politechnika Warszawska. sekretarz generalny Spolecznei Rady Narodowego
Programu Redukcji Emisji przy Wicepremierze i Ministrze Gospodarki
oraz czlonek Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP
r
r