Fundusze unijne na realizację zadań publicznych
Transkrypt
Fundusze unijne na realizację zadań publicznych
Fundusze unijne na realizację zadań publicznych 1 Plan prezentacji • Fundusze strukturalne UE • Fundusze unijne na realizację zadań publicznych – możliwości wsparcia • Praktyczne aspekty aplikowania o fundusze UE • Projekty mieszane • Korzyści i ryzyka w projektach mieszanych 1 2 Fundusze strukturalne UE 2 3 Fundusze strukturalne UE Umocnienie spójności gospodarczej i społecznej Cele UE Realizacja celu Fundusze strukturalne: • Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego • Europejski Fundusz Społeczny Polityka regionalna Instrument • Fundusz Spójności 3 Dystrybucja funduszy UE – perspektywa finansowa 2007-2013 [w mln EUR] Źródło: opracowanie własne Accreo Taxand Sp. z o.o. 4 Wdrażanie funduszy w Polsce Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO) – strategiczny dokument określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy strukturalnych UE w Polsce Podział funduszy w zależności od szczebla zarządzania Zarządzanie centralne [IZ – MRR] • Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IŚ) • Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG) Zarządzanie regionalne [IZ – UM] • Regionalne Programy Operacyjne poszczególnych województw • Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) • Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) 5 6 Fundusze unijne na realizację zadań publicznych – możliwości wsparcia 6 Przykładowe rodzaje projektów i możliwości wsparcia z funduszy UE Transport Energetyka Teleinformatyka autostrady, drogi ekspresowe, porty, lotniska, koleje OZE, kogeneracja, dystrybucja energii, termomodernizacja e-administracja, eInclusion, społeczeństwo informacyjne (ICT) PO IŚ, RPW, RPO PO IŚ, RPO PO IG, RPW, RPO Gospodarka wodnościekowa/ odpadami Szkoła (Nauka i edukacja) Służba zdrowia kanalizacja, oczyszczalnie ścieków, gospodarka odpadami infrastruktura oraz wyposażenie uczelni i szkół, infrastruktura B+R ratownictwo medyczne, modernizacja infrastruktury, zakup sprzętu medycznego PO IŚ, RPO PO IŚ, PO IG, RPW, RPO PO IŚ, RPO 7 Przykładowe rodzaje projektów i możliwości wsparcia z funduszy UE Rekreacja, turystyka i sport Rewitalizacja miast Mieszkalnictwo budowa i modernizacja infrastruktury turystycznej, obiekty sportowe rewitalizacja obszarów zdegradowanych, poprzemysłowych i powojskowych, zabytków rewitalizacja substancji mieszkaniowej, termomodernizacja budynków mieszkalnych RPO PO IŚ, RPO RPO Parkingi Więziennictwo Park&Ride, Bike&Ride, systemy monitorowania parkingów Siedziby władz publicznych infrastruktura, termomodernizacja brak instrumentów PO IŚ, RPW, RPO RPO 8 Dostępność funduszy unijnych w województwie kujawsko-pomorskim • Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko • Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka • Program Operacyjny Kapitał Ludzki • Regionalny Program Operacyjny województwa kujawsko-pomorskiego 9 Wsparcie inwestycji na realizację zadań publicznych w RPO woj. kujawsko-pomorskiego Działanie 1.1 Infrastruktura drogowa Wsparcie: do 50% kosztów kwalifikowanych (do 85% dla projektów dotyczących dróg wojewódzkich) Działanie 1.2 Infrastruktura transportu publicznego Transport Wsparcie: do 50% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: maks. 100 mln PLN dla projektów z bydgosko-toruńskiego obszaru metropolitalnego Działanie 1.3 Infrastruktura kolejowa Wsparcie: do 50% kosztów kwalifikowanych 10 Wsparcie inwestycji na realizację zadań publicznych w RPO woj. kujawsko-pomorskiego Działanie 2.1 Rozwój infrastruktury wodno-ściekowej Wsparcie: do 50 % kosztów kwalifikowanych Działanie 2.2 Gospodarka odpadami Wsparcie: do 70% kosztów kwalifikowanych Działanie 2.3 Rozwój infrastruktury w zakresie ochrony powietrza Środowisko i energetyka Wsparcie: do 50% kosztów kwalifikowanych (70% dla projektów z zakresu termomodernizacji budynków użyteczności publicznej) Wartość projektu: maks. od 10 mln do 20 mln PLN w zależności od typy projektu Działanie 2.4 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Wsparcie: do 75% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: maks. od 8 mln do 20 mln PLN w zależności od typy projektu Działanie 2.5 Rozwój infrastruktury bezpieczeństwa powodziowego i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: maks. od 4 mln do 40 mln PLN w zależności od typy projektu Działanie 2.6 Ochrona i promocja zasobów przyrodniczych Wsparcie: do 70% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: maks. od 400 tys. do 2 mln PLN w zależności od typy projektu 11 Wsparcie inwestycji na realizację zadań publicznych w RPO woj. kujawsko-pomorskiego Działanie 4.1 Rozwój infrastruktury ICT Wsparcie: do 75% kosztów kwalifikowanych Teleinformatyk a Szpitale i opieka zdrowotna Działanie 4.2. Rozwój usług i aplikacji dla ludności Wsparcie: do 75% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: maks. 20 mln PLN dla projektów związanych z celami dydaktycznymi w publicznych szkołach wyższych Działanie 3.2. Rozwój infrastruktury ochrony zdrowia i pomocy społecznej Wsparcie: do 65% kosztów kwalifikowanych Działanie 3.1 Rozwój infrastruktury edukacyjnej Szkoła (nauka i edukacja) Wsparcie: do 65% kosztów kwalifikowanych (do 70% dla publicznych szkół wyższych) Wartość projektu: maks. 4 mln PLN dla projektów z zakresu rozwoju infrastruktury szkolnictwa artystycznego 12 Wsparcie inwestycji na realizację zadań publicznych w RPO woj. kujawsko-pomorskiego Działanie 3.3 Rozwój infrastruktury kultury Wsparcie: do 65% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: maks. od 4 mln do 20 mln PLN w zależności od typu projektu Turystyka, sport i kultura Działanie 6.1 Rozwój usług turystycznych w oparciu o zasoby przyrodnicze Wsparcie: do 60% kosztów kwalifikowanych Działanie 6.2 Rozwój usług turystycznych i uzdrowiskowych Wsparcie: do 60% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: min. 8 mln PLN dla projektów związanych z rozwojem usług turystycznych Działanie 7.1 Rewitalizacja zdegradowanych dzielnic miast Rewitalizacja Wsparcie: od 65% do 85% kosztów kwalifikowanych w zależności od liczby mieszkańców Działanie 7.2 Adaptacja do nowych funkcji społeczno-gospodarczych terenów poprzemysłowych i powojskowych Wsparcie: do 65% kosztów kwalifikowanych 13 14 Praktyczne aspekty aplikowania o fundusze UE 14 Praktyczne aspekty ubiegania się o dotację na realizację zadań publicznych •Beneficjenci – jednostki sektora finansów publicznych (np. JST, szkoły wyższe, GDDKiA, szpitale państwowe) •Data rozpoczęcia projektu – 1 stycznia 2007 roku •Identyfikacja właściwego źródła wsparcia – linia demarkacyjna •Dostępność środków unijnych oraz terminy naborów – listy projektów kluczowych •Dokumentacja aplikacyjna – wniosek o dofinansowanie, studium wykonalności, analiza kosztów i korzyści, inne wymagane dokumenty 15 Praktyczne aspekty ubiegania się o dotację na realizację zadań publicznych •Tryb oceny wniosków – ocena formalna, merytoryczna obligatoryjna i fakultatywna •Ocena oddziaływania projektu na środowisko – obszar szczególnej kontroli •Wartość projektu – koszty kwalifikowane •Duże projekty – obowiązek notyfikacji KE •Pułap wsparcia – zazwyczaj do 85% kosztów kwalifikowanych (istnieją działania, w których wsparcie wynosi do 100%) przy zastosowaniu metody luki finansowej 16 Wysokość dofinansowania – metoda luki finansowej Kroki jakie należy podjąć przy określaniu dotacji UE Okres programowania 2007-2013 Przykład Krok 1 Ustalenie wielkości luki w finansowaniu (R): R = Max EE/DIC DIC = 20.000 DNR = 6.000 gdzie: Max EE oznacza maksymalne kwalifikowane R = (20.000-6.000)/20.000 R = 70 % wydatki = DIC-DNR DIC oznacza zdyskontowany koszt inwestycji DNR oznacza zdyskontowany dochód netto = zdyskontowane dochody – zdyskontowane koszty operacyjne + zdyskontowana wartość rezydualna 17 Wysokość dofinansowania – metoda luki finansowej Kroki jakie należy podjąć przy określaniu dotacji UE Okres programowania 2007-2013 Krok 2 Ustalenie „kwoty decyzji” (DA – decision amount), Czyli podstawy ustalania poziomu współfinansowania osi priorytetowej DA = EC x R gdzie: EC oznacza koszty kwalifikowane Przykład Nakłady inwestycyjne kwalifikowane: EC = 18.000 DA = 18.000 x 70% DA = 12.600 18 Wysokość dofinansowania – metoda luki finansowej Kroki jakie należy podjąć przy określaniu dotacji UE Okres programowania 2007-2013 Przykład Krok 3 Obliczenie wielkości (maksymalnej) dotacji UE: Maksymalna kwota dofinansowania: Max CRpa = 85% gdzie: Dotacja UE = 12.600 x 85% Max CRpa oznacza maksymalną wielkość Dotacja UE = 10.710 współfinansowania przewidzianą dla osi priorytetowej w decyzji Komisji o przyjęciu programu operacyjnego Dotacja UE = DA x Max CRpa Źródło: Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, Dokument Roboczy Nr 4 Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej Komisji Europejskiej, s.5. 19 20 Projekty mieszane 20 Ramy prawne łączenia funduszy unijnych i partnerstwa publicznoprywatnego Polska: Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju – art. 28 ust. 9 wprowadzony przez art.32 Ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym W ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658 oraz z 2007 r. Nr 140, poz. 984) w art. 28 dodaje się ust. 9 w brzmieniu: „9. W ramach programu operacyjnego dofinansowane mogą być także projekty, o których mowa w ust. 1, realizowane w formie partnerstwa publiczno-prywatnego, na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym” 21 Ramy prawne łączenia funduszy unijnych i partnerstwa publicznoprywatnego Unia Europejska: KE deklaratywnie wspiera rozwój PPP oraz projekty mieszane (zalecenia, wytyczne) Warunki dofinansowania projektu PPP z funduszy unijnych: • Zapewnienie otwartego dostępu do rynku (procedury udzielania zamówień publicznych) • Przestrzeganie zasad dotyczących pomocy państwa (wykluczenie nadmiernego wynagradzania, dopasowanie wysokości dotacji do potrzeb) • Ochrona interesu publicznego (eliminacja nadmiernych zysków) • Określenie optymalnego poziomu dofinansowania dotacyjnego 22 PPP jako beneficjent wsparcia w ramach programów operacyjnych { } { { Gospodarka wodnościekowa/odpadami { { Transport (drogi, koleje, porty, lotniska) { { Energetyka (w tym energia odnawialna) Regionalny Program Operacyjny woj. kujawsko-pomorskiego { Rewitalizacja miast Innowacyjna Gospodarka Rekreacja i sport { Szkoła (Nauka i Edukacja) { Teleinformatyka Parkingi Infrastruktura i Środowisko Służba zdrowia i szpitale Mieszkalnictwo Program Operacyjny { { { { { { { { { - obszary, w których partnerstwo publiczno-prywatne może być beneficjentem realizując zadania publiczne jst } - obszary, w których występują zarówno działania, w których partnerstwo publiczno-prywatne jest bezpośrednio wskazane jako beneficjent oraz działania, w których partnerstwo publiczno-prywatne może być beneficjentem realizując zadania publiczne jst Źródło: opracowanie własne Accreo Taxand Sp. z o.o. (stan na dzień 31.08.2009) 23 Model 1: Zaangażowanie sektora prywatnego w fazie eksploatacji Środki publiczne opłaty za dostępność lub opłaty od użytkowników Fundusze UE … Faza inwestycji Faza eksploatacji Kontrakt 1: Zaprojektuj/Wybuduj Kontrakt 2: Świadczenie usług/Utrzymanie Źródło:Gerry Muscat, Presentation „Combining EU Grant Funding with Public Private Partnership”, JASPERS, Wiedeń, 3 Maja 2007, s.5. • • • • zadanie publiczne podzielono na dwa odrębne projekty wnioskodawcą o dotację jest podmiot publiczny, a projekt, który ubiega się o wsparcie, obejmuje wyłącznie fazę inwestycyjną, w której nie występuje podmiot prywatny w przypadku zawarcia umowy na eksploatację współfinansowanej z funduszy UE inwestycji, opłaty za dostępność lub opłaty od użytkowników spójne z założonymi w dokumentacji aplikacyjnej prognozami przychodów w sytuacji, gdy rzeczywiste dochody sektora prywatnego będą wyższe, istnieje ryzyko konieczności zwrotu dotacji 24 Model 1: Zaangażowanie sektora prywatnego w fazie eksploatacji [Gdański Projekt Wodno-Ściekowy – 215 mln EUR, w tym UE 91 mln EUR] • Zakres projektu: inwestycje związane z rozbudową systemu kanalizacyjnego oraz wodociągowego • W roku 2003 podpisano umowę z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOiR) zapewniającą środki kredytowe na realizację projektu • GIWK (Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna) - właściciel majątku wodociągowokanalizacyjnego oraz strona umowy dzierżawy z Saur Neptun Gdańsk SA • Gdański projekt wodno-ściekowy podzielony jest na 21 kontraktów w tym: 15 kontraktów na roboty 3 kontrakty na pełnienie funkcji Inżyniera Kontraktu 2 kontrakty na przygotowanie dokumentacji 1 kontrakt na Pomoc Techniczną 25 Model 2: DBO (Zaprojektuj/Wybuduj/Eksploatuj) Środki publiczne opłaty za dostępność lub opłaty od użytkowników Fundusze UE … Faza inwestycji Faza eksploatacji Kontrakt: Zaprojektuj/Wybuduj/Eksploatuj Źródło:Gerry Muscat, Presentation „Combining EU Grant Funding with Public Private Partnership”, JASPERS, Wiedeń, 3 Maja 2007, s.6. • • • zamawiający zawiera jeden kontrakt obejmujący zarówno fazę inwestycyjną, jak i eksploatacyjną faza inwestycyjna finansowana jest wyłącznie ze środków publicznych, a udział sektora prywatnego pojawia się dopiero na etapie operacyjnym wnioskodawcą nadal jest podmiot publiczny, a dofinansowaniem objęte są koszty inwestycji 26 Model 2: DBO (Zaprojektuj/Wybuduj/Eksploatuj) [Dublin-gospodarka ściekowa – 265 mln EUR, w tym UE 133 mln EUR] • • • • • • • • Pierwszy projekt realizowany w formule PPP w Irlandii Projekt realizowany przez Radę Miasta Dublina Inwestycja złożona z 3 elementów: – the Ringsend Treatment Works – the Sutton Pumping Station – a submarine pipeline under the bay to bring wastewater from North Dublin to Ringsend for treatment Sektor prywatny został zaangażowany do zaprojektowania, wybudowania i eksploatowania inwestycji Realizacja inwestycji: czerwiec 2003 Rozpoczęcie eksploatacji: połowa 2004 r. Inwestycja miała przyczynić się do osiągnięcia zgodności z Dyrektywą UE dotyczącą miejskiej gospodarki wodno-ściekowej (Dyrektywa 91/271/EWG) do 2005 roku Inwestycja jest finansowana ze środków Funduszu Spójności (50%), departament Środowiska, Dziedzictwa i Samorządu Terytorialnego oraz Radę Miasta Dublina 27 Model 3: Współfinansowanie równoległe kosztów inwestycji (ang. Parallel Co-finance of Capex) Komponent 1 Środki prywatne Komponent 2 opłaty za dostępność lub opłaty od użytkowników Środki publiczne … Fundusze UE Faza inwestycji Faza eksploatacji Kontrakt 1: Zaprojektuj/Wybuduj Kontrakt 2:DBFO Zaprojektuj/Wybuduj/Finansuj/Eksploatuj (włącznie z przejęciem eksploatacji Komponentu 2) Źródło:Gerry Muscat, Presentation „Combining EU Grant Funding with Public Private Partnership”, JASPERS, Wiedeń, 3 Maja 2007, s.7. • • • • finansowanie sektora prywatnego pojawia się w fazie inwestycyjnej faza inwestycyjna dzielona jest na dwa komponenty – dwie umowy model umożliwia objęcie dotacją tylko części kosztów inwestycji – obniża się efektywna stopa dofinansowania może powodować problemy pomiędzy wykonawcą komponentu 2 a wykonawcą komponentu 1 i jednocześnie operatora całego majątku wytworzonego w ramach projektu 28 Model 3: Współfinansowanie równoległe kosztów inwestycji (ang. Parallel Co-finance of Capex) [N1/M1 Obwodnica Dundalk- 586 mln EUR, w tym UE 52 mln EUR] • • • • • • • • Druga inwestycja w Irlandii finansowana w formule PPP Projekt realizowany przez Rząd Irlandii Inwestycja złożona z 2 elementów: – Budowa obwodnicy Droghedy (drogi szybkiego ruchu) – 30-letnia koncesja w formule PPP na zaprojektowanie, finansowanie, eksploatację i utrzymanie obwodnicy Dundalk oraz eksploatację i utrzymanie obwodnicy Droghedy Obwodnica Droghedy finansowana ze środków Rządu Irlandii oraz z Funduszu Spójności Obwodnica Dundalk finansowana była przez konsorcjum CGR z: kredytu gwarantowanego przez EBI, kredytu bankowego, środków własnych inwestorów Obecnie eksploatacją zajmuje się NTR Ltd. Oraz CRG Ltd. Okres realizacji inwestycji: 2000 – 2005 Koncesja na 30-letni okres eksploatacji została podpisana 5 lutego 2004 r. 29 Model 4: Wspólne finansowanie kosztów inwestycji Środki prywatne Środki publiczne opłaty za dostępność lub opłaty od użytkowników Fundusze UE … Faza inwestycji Faza eksploatacji Kontrakt: Zaprojektuj/Wybuduj/częściowo Finansuj/Eksploatuj (DBFO) Źródło:Gerry Muscat, Presentation „Combining EU Grant Funding with Public Private Partnership”, JASPERS, Wiedeń, 3 Maja 2007, s.8. • • • rzeczywista hybryda partnerstwa publiczno-prywatnego i funduszy UE koszty inwestycji są pokryte zarówno z dotacji, przez sektor publiczny, jak i prywatny podmiotem występującym o wsparcie powinna być spółka celowa zawiązana i powołana przez strony prywatną i publiczną do realizacji zadania 30 Model 4: Wspólne finansowanie kosztów inwestycji [Obwodnica Aten – 2 040 mln EUR, w tym UE 476 mln EUR] • • • • • • • Budowa i eksploatacja 65 km autostrady Jeden z największych projektów infrastrukturalnych w Grecji Projekt był finansowany w 34% z funduszy strukturalnych UE, natomiast sektor prywatny zapewniał 66% finansowania Koszty kontraktu koncesyjnego finansowane było z dotacji rządowych (z pomocą środków z funduszy UE), natomiast finansowanie dłużne było gwarantowane przez EBI oraz zapewnione przez lokalne banki Konsorcjum Attiki Odos S.A. zajmujące się realizacją inwestycji składało się z 14 greckich firm Okres inwestycji: 1996 – 2003 Okres eksploatacji: maksymalny okres koncesji – wrzesień 2024 lub moment, w którym ROE osiągnie ustaloną wartość zawartą w kontrakcie przy określonej wartości bieżącej 31 Model 5: Współfinansowanie z dotacji opłat za dostępność Środki prywatne fundusze UE (pokrywają część opłaty za dostępność) opłaty za dostępność z krajowych środków publicznych 2015 ?? … Faza inwestycji Faza eksploatacji Kontrakt: Zaprojektuj/Wybuduj/częściowo Finansuj/Eksploatuj (DBFO) Źródło:Gerry Muscat, Presentation „Combining EU Grant Funding with Public Private Partnership”, JASPERS, Wiedeń, 3 Maja 2007, s.9. • • • zakłada dotację dla dofinansowanie w formie dopłat do opłat, które w trakcie eksploatacji podmiot publiczny będzie musiał płacić nie miał jeszcze zastosowania w praktyce, ponieważ stoi w sprzeczności z regułą n+2, według której fundusze unijne przyznane w ramach danej siedmioletniej perspektywy muszą być wydatkowane przez beneficjenta najpóźniej w dwa lata od końca tej perspektywy trudny sposób kalkulacji wysokości dofinansowania ze środków UE 32 Pozyskanie funduszy UE dla PPP Preumowa Sektor publiczny Projekty indywidualne Wybór partnera prywatnego Umowa o dofinansowanie Spółka celowa Ocena wniosku Wniosek o dofinansowanie Źródło: opracowanie własne Accreo Taxand Sp. z o.o. 33 34 Korzyści i ryzyka w projektach mieszanych 34 Projekty mieszane - korzyści i ryzyka Korzyści •fundusze UE jako bezzwrotne źródło finansowania inwestycji •udział środków prywatnych przyczyni się do redukcji zadłużenia sektora publicznego •stymulacja rozwoju infrastruktury •dywersyfikacja ryzyka •transfer dobrych praktyk z sektora prywatnego (jakość, efektywność) 35 Projekty mieszane - korzyści i ryzyka Ryzyka •dodatkowe obowiązki wynikające z przepisów dot. funduszy UE (promocja, trwałość projektu, termin realizacji, obowiązki sprawozdawcze, kontrole) •ryzyko niewłaściwej kalkulacji stopy dofinansowania •ryzyko wystąpienia pomocy publicznej •zawiłości prawne (przepisy dotyczące funduszy UE, pomocy publicznej, PPP, koncesje, sektorowe, podatkowe itd.) •brak doświadczeń 36 37 Dziękuję za uwagę 37