Moduł I: Miasto przyjazne mieszkańcom i środowisku Cel ścieżki
Transkrypt
Moduł I: Miasto przyjazne mieszkańcom i środowisku Cel ścieżki
Moduł I: Miasto przyjazne mieszkańcom i środowisku 21.01.2015 TRASA edukacyjnej ścieżki terenowej Hotel Campanile – Planty – ul. Szpitalna (Teatr Słowackiego – Plac Świętego Ducha) – ul. Św. Tomasz – ul. Floriańska – ul. Św. Jana - Rynek Główny – ul. Sienna – Planty Cel ścieżki terenowej: Praktyczne zapoznanie z różnymi kryteriami oceny jakości przestrzeni publicznej I. Planty Planty stanowią wyjątkowy w skali europejskiej ogród miejski - pierścień zieleni należący do największych parków Krakowa, który otacza najstarszą część miasta. Długość Plant wynosi około 4 km, szerokość od 40 do 120 m, a powierzchnia 21,03 hektarów. Spełniają funkcję szlaku komunikacyjnego oraz miejsca spotkań i spacerów. Planty wpisane są do wojewódzkiego rejestru zabytków oraz na tzw. I Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO. Wyróżnia się w nim osiem ogrodów: I - Ogród Wawel, II – O. Uniwersytet, III – O. Pałac Sztuki, IV – O. Florianka, V – O. Barbakan, VI – O. Dworzec, VII – O. Gródek i VIII – O. Stradom. Powstanie Plant dzieli się na trzy okresy: Ogród Dworzec, Stała estrada, - Pierwszy okres to założenie Plant i pierwsze prace nad zbudowana w 1915 r. ich urządzaniem, tj. czas od schyłku wieku XVIII do 1847 roku. - Drugi etap prac przy urządzaniu Plant to lata 1847-1870. - Trzeci etap to lata rozwoju Plant, tj. okres 1870-1914. Florian Straszewski (1766-1847), współtwórca krakowskich Plant. W 1874 r. został uhonorowany pierwszym na Plantach pomnikiem-obeliskiem z medalionem portretowym wg proj. Edwarda Stehlika. Jego imieniem nazwano również ulicę wzdłuż Plant na odcinku między ul. Podwale, a ul. Podzamcze. II. ul. Szpitalna to ulica łącząca Planty z Małym Rynkiem. Jej nazwa poświadczona jest w dokumentach miejskich w XIV wieku i nawiązuje do zespołu najstarszych krakowskich szpitali prowadzonych przez Zakon Kanoników Regularnych od Świętego Ducha (tzw. zakon duchaków) w tym rejonie od XIII wieku. Przed II wojną ulica światową była znana z handlu książkami, gdyż znajdowały się tutaj liczne antykwariaty, prowadzone przez żydowskie rodziny Himmelblauów, Seidenów czy Taffetów. Źródło: pl.wikipedia.org Baszta Pasamoników zlokalizowana u zbiegu ul Szpitalnej i Pijarskiej, pochodzi z drugiej połowy XV w. Jest to półokrągła baszta, jedna z trzech w pełni zachowanych baszt w obrębie murów miejskich Krakowa. Nazwa jej nawiązuje do cechu rzemieślników trudniących się wytwarzaniem ozdób do strojów (pasów, frędzli itd.), 2 zwanych także szmuklerzami. Mury mają 3,16 m grubości, a wysokość budowli to 31,60 m. Baszta podzielona jest na trzy piętra, a gankiem przejść można do Wieży Floriańskiej. ul. Pijarska tzw. ulica podmurna, czyli biegnąca wzdłuż dawnych murów miejskich od ul. św. Marka do Szpitalnej. Nazwa Pijarska została nadana ulicy pod koniec XIX wieku i związana jest z klasztorem oo. Pijarów i kościołem pw. Przemienienia Pańskiego u wylotu ul. Św. Jana. Źródło: pl.wikipedia.org Teatr im. Juliusza Słowackiego Budynek w stylu eklektycznym z przewagą neobaroku, wybudowany w latach w latach 1891-1893 na miejscu wyburzonego w 1892 kościoła Ducha Świętego. Był to pierwszy budynek w Krakowie, który posiadał oświetlenie elektryczne. Początkowo nosił nazwę "Teatr Miejski", dopiero w 1909 r. otrzymał imię Juliusza Słowackiego. W latach 1932-1935 i 1946-1947 dyrektorem teatru był Juliusz Osterwa. W czasie II wojny światowej w gmachu Teatru Słowackiego działał teatr niemiecki. Plac św. Ducha Plac został wytyczony w latach 90-tych XIX w., aczkolwiek już tzw. Planie Kołłątajowskim (1785r.) widoczna jest w tym miejscu niezabudowana przestrzeń. Plac ten ograniczała jednak od północy bryła kościoła Świętego Ducha, stojącego ukosem do ul. Szpitalnej (w okolicy dzisiejszego zieleńca). Kościół Świętego Ducha połączony był z klasztorem, mieszczącym kiedyś szpital Kościół i szpital św. Ducha na akwareli Klemensa Bąkowskiego, 2. poł. XIX w. prowadzony przez duchaków. Teren ten był Źródło: pl.wikipedia.org zabudowany gmachami klasztornymi, szpitalnymi i kościelnymi od średniowiecza - pierwszy szpital powstał tam już w 1244r. Po zajęciu Krakowa przez Austrię w 1796 roku, były klasztor Duchaków zamieniono na c.k. urząd menniczy, a w szpitalu św. Ducha umieszczono w 1810 roku lazaret wojskowy. W roku 1821 Senat Rządzący Wolnego Miasta Krakowa przeniósł do dawnego gmachu duchackiego szpital dla chorych wenerycznie i umysłowo. Po przeprowadzeniu w 1879 tego szpitala do nowych budynków, zabudowania poduchackie zajęto na areszt oraz składy miejskie i składy prywatne. Kompleks średniowiecznych zabudowań został wyburzony w latach 1892-1893, pod zabudowę przyszłego teatru miejskiego oraz dla poszerzenia ul. Szpitalnej. Od lat trzydziestych XX w. do roku 1952 na Placu św. Ducha funkcjonował dworzec autobusowy. 3 III. ul . Św. Tomasza wytyczona na podstawie planu lokacyjnego z 1257. Poszczególne odcinki ulicy na przestrzeni wieków wielokrotnie zmieniały swoje nazwy. W 1881 Rada Miejska zniosła nazwy poszczególnych odcinków ulicy i nadała całości nazwę ul. św. Tomasza. W latach 1955-1990 ulica nosiła nazwę Ludwika Solskiego. Łączy ulice: Sławkowską, św. Jana, Floriańską, Szpitalną i św. Krzyża. ul. Floriańska także została wytyczona już na planie lokacyjnym w 1257 r., ale jej nazwa nie zmieniła się przez ponad 700 lat. Ma 335 m długości, prowadzi od Bramy Floriańskiej do północno-wschodniego narożnika Rynku Głównego. jest pierwszym elementem dawnego traktu na Warszawę i na północ. Początkowo zabudowa ulicy miała charakter w przeważającej części mieszkalny, a domy należały zazwyczaj do zamożnych warstw mieszczaństwa, a także szlachty. Od końca XVIII wieku powstawały przy ul. Floriańskiej liczne domy zajezdne i hotele, restauracje i muzea, stopniowo wypierające tradycyjną funkcję mieszkalną. W 1882 r. uruchomiono na linię tramwaju konnego przekształconą następnie (w 1901 r.) w linię elektryczną (dziś ul. Floriańska od skrzyżowania z ul. Św. już nieistniejącą). Źródło: pl.wikipedia.org Tomasza, widok w stronę Rynku. IV. ul. Św. Jana prowadzi od Rynku Głównego do murów obronnych; ma długość 285 m. Nazwę zawdzięcza kościołowi św. Jana. Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty – zabytkowy kościół rzymskokatolicki znajdujący się przy Źródło: pl.wikipedia.org ulicy św. Jana 7. Wzmiankowany w księgach miejskich jest po raz pierwszy w 1308 r. początkowo jako filialny należący do archiprezbiterów z kościoła Mariackiego. W 1325r. został kościołem parafialnym. Gruntownie przebudowany w połowie XVII wieku. Ponownie konsekrowany w 1659 r. Od 1715 r. własność Zgromadzenia Panien Ofiarowania NMP (sióstr prezentek). Jest to Sanktuarium Matki Bożej Świętojańskiej, Matki Bożej od Wykupu Niewolników, Matki Wolności. W ołtarzu głównym znajduje się, uważany za cudowny, obraz przedstawiający Maryję z Dzieciątkiem przywieziony z Litwy ok. 1577 r. dar Stanisława Radziwiłła. 23 lutego 1684 przed tym obrazem modlił się król Jan III Sobieski po zwycięstwie nad Turkami pod Wiedniem. Ponad sto lat później, 24 marca 1794 o orędownictwo w walce o wolność Polski modlił się generał Tadeusz Kościuszko. 4 V. Rynek Główny Jest największym (4 ha powierzchni) placem Krakowa, a także jednym z największych rynków w Europie. Ma kształt kwadratu o boku wynoszącym około 200 m, znajduje się u zbiegu 11 ulic. Został wytyczony w 1257 r. na północ od Okołu (czyli istniejącej w średniowieczu osady położonej na terenie południowej części dzisiejszego Starego Miasta i jego przedpola). Przez Rynek przebiegała Droga Królewska, główny trakt komunikacyjny miasta średniowiecznego. W południowej części rynku, u lejkowatego wylotu ulicy Grodzkiej, położony jest niewielki kościół św. Wojciecha, w północnej części wschodniego bloku przyrynkowego wznosi się kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Mariacki), kościół farny (od 1223); obie świątynie, pierwotnie romańskie, zostały ufundowane przed lokacją Krakowa. Poza tym na Rynku Głównym i w jego sąsiedztwie znajdują się takie zabytki, jak Sukiennice, czy Wieża Ratuszowa (gotycka wieża z XIV wieku, o wysokości 70 m, ocalała ze zburzonego w 1820 r. ratusza – wówczas głównego gmachu administracyjnego Krakowa.). VI. ul. Sienna prowadzi z Rynku Głównego do ul. Westerplatte, jest pierwszym elementem dawnego traktu na Wieliczkę, Tarnów i Lwów. Nazwa tłumaczona jako "miejsce sprzedaży siana" występowała w XV w. Wcześniej ulicę nazywano Zwierzęcą, bo pędzono nią zwierzęta do rzeźni za murami ówczesnego miasta. Źródło: pl.wikipedia.org VII. Akademia Muzyczna w Krakowie Gmach Akademii Muzycznej w Krakowie położony przy ul. św. Tomasza 43, zaprojektowany został przez Ludwika Wojtyczkę na potrzeby Giełdy Towarowo-Pieniężnej. Budowę obiektu ukończono w 1924 r. Od 2000 mieści się tu główna siedziba Akademii Muzycznej w Krakowie. Fotografie: Małgorzata i Grzegorz Markowscy, archiwum prywatne 5 Źródło: google maps