Pobierz opis

Marta Cybul
[email protected]
Analiza profili chemicznych ekstraktów z różnych organów Rosa rugosa Thunb. a ich
aktywność biologiczna.
Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Róże należą do roślin o dużym znaczeniu ekonomicznym w gospodarce człowieka. Róża
pomarszczona (Rosa rugosa Thunb.) jest gatunkiem azjatyckim, zadomowionym we florze polskiej
i od dawna powszechnie uprawianym jako tzw. róża owocowa w ogrodnictwie. Jednak jej skład
chemiczny, mimo licznych badań (głównie japońskich) nie jest w pełni poznany. Nieznane są
również wszystkie związki odpowiedzialne za wykazywane przez różę pomarszczoną właściwości
lecznicze. Najlepiej poznano w tym zakresie pseudoowocnie i kwiaty, mniej owoce właściwe,
natomiast wiedza o składzie i właściwościach liści i korzeni jest szczątkowa. Tymczasem surowce
te są stosowane w krajach azjatyckich - ojczyźnie róży pomarszczonej, do leczenia stanów
zapalnych, chorób infekcyjnych i zmian nowotworowych. Z uwagi na dużą dostępność, z racji
szerokiej uprawy w Polsce róży pomarszczonej zasługują one na więcej uwagi fitochemików i
farmakologów. Dotychczasowe wyniki badań w stosunku do innych gatunków róż oraz najnowsze
prace naukowe pozwalają wnioskować, że ekstrakty z tych surowców mogą stać się cennym
źródłem kompleksów substancji biologicznie aktywnych.
Celem proponowanego projektu jest określenie składu chemicznego ekstraktów z liści,
owoców, nasion, płatków i korzeni Rosa rugosa Thunb. oraz ich aktywności biologicznej w
zakresie właściwości przeciwutleniających, cytotoksycznych i przeciwdrobnoustrojowych. Zebrane
w trakcie analiz fitochemicznych i biologicznych dane zostaną poddane ocenie statystycznej w celu
określenia korelacji pomiędzy składem chemicznym a działaniem biologicznym ekstraktów. Jej
wyniki pozwolą określić grupy ciał czynnych odpowiedzialne za dany typ aktywności badanego
ekstraktu. Wiedza ta zostanie wykorzystana w ostatnim etapie pracy, podczas wyboru i
optymalizacji metody ekstrakcji wybranego surowca, w celu otrzymania wyciągu o największych
właściwościach antyoksydacyjnych.
Planowane jest również opracowanie nowoczesnej metody skriningu chromatograficznego,
która będzie odpowiedzią na potrzebę standaryzacji surowców roślinnych o potencjale
antyoksydacyjnym. Może ona znaleźć zastosowanie przy ocenie aktywności przeciwrodnikowej,
będąc cennym narzędziem służącym do analizy jakościowej produktów farmaceutycznych.
Technika ta może stać się tanim i łatwodostępnym rozwiązaniem również dla innych gałęzi
przemysłu (m.in.: spożywczego, kosmetycznego) poszukujących naturalnych „zmiataczy” wolnych
rodników.
Oprócz niewątpliwych walorów poznawczych proponowane badania posiadają ważny
aspekt praktyczny polegający na poznaniu i określeniu aktywności biologicznej ekstraktów z
różnych organów Rosa rugosa Thunb. Wskazane zostaną nowe surowce i ekstrakty biologicznie
aktywne o ustalonym składzie chemicznym, do potencjalnego wykorzystania w produkcji
preparatów farmaceutycznych lub nutraceutyków. Nie mniej ważne jest także określenie
składników biologicznie aktywnych, których zawartość należy brać pod uwagę podczas oceny
jakości surowca oraz standaryzacji ekstraktów lub preparatów pozyskiwanych z róży
pomarszczonej o określonym kierunku działania.
Znaczenie ekonomiczne projektu polega także na wskazaniu kierunków pełniejszego i bardziej
racjonalnego wykorzystania w Polsce róży pomarszczonej jako źródła surowców i związków
biologicznie aktywnych. Gatunek ten ze względu na swe niskie wymagania glebowe może być bez
przeszkód uprawiany na szeroką skalę na obszarze Lubelszczyzny, stanowiąc opcjonalne
rozwiązanie dla gospodarstw rolnych.
Proponowany projekt ma na celu wykorzystanie nowoczesnych technik laboratoryjnych i
instrumentalnych do opracowania technologii mogących mieć praktyczne zastosowanie w różnych
gałęziach przemysłu wykorzystujących surowce roślinne. Może stać się podstawą do efektywnego
oraz zmodernizowanego przetwórstwa owoców, w tym pseudoowocni róży pomarszczonej.
Określenie wpływu sposobu ekstrakcji na potencjał leczniczy surowca będzie stanowiło cenne
źródło informacji dla przemysłu wykorzystującego naturalne składniki roślinne. Istnieje realna
możliwość, że po odpowiednim przygotowaniu, wyizolowane kompleksy związków aktywnych
róży pomarszczonej mogłyby być wykorzystane do produkcji nutraceutyków, dietetycznych
dodatków do żywności, parafarmaceutyków oraz kosmetyków. Ocena wpływu metody ekstrakcji na
wartość biologiczną wyciągu roślinnego dostarczy wiedzy niezbędnej do efektywnego
wykorzystania rośliny przez przemysł.