PRZYKŁAD WNIOSKU O UMORZENIE WEKSLA Frombork, 28 lipca

10 | wierzytelności prawo i gospodarka
rzeczpospolita | 19 września 2006 | wydanie 754/219 (7513)
SĄD UMORZY ZAGUBIONY DOKUMENT
Lepiej pilnować weksla, niż go stracić
Gdy ktoś zgubi weksel in blanco, sąd może taki papier
umorzyć. Tym samym nikt niepożądany nie będzie mógł
się nim posłużyć. Niestety, były posiadacz również nie
będzie mógł dochodzić swojej wierzytelności wekslowej
Dwa skutki umorzenia
RAFAŁ MROCZKOWSKI
Były posiadacz może jedynie nadal dochodzić swoich roszczeń
na podstawie stosunku, który stanowił podstawę wystawienia weksla (np. na podstawie umowy, która łączyła go z kontrahentem – wystawcą weksla).
– Czy utrata weksla jest równoznaczna z wygaśnięciem praw z nim
związanych? – pyta zaniepokojony czytelnik DOBREJ FIRMY, któremu zaginął weksel in blanco dokumentujący zobowiązanie kontrahenta z tytułu kary umownej.
Czytelnik prowadzi przedsiębiorstwo produkcyjne i zawarł
umowę o budowę zbiornika odpadów płynnych. W trakcie prac doszło do opóźnień, które stawiały
pod znakiem zapytania możliwość
zakończenia prac w terminie określonym w umowie. Wykonawca zapewniał, że termin jest niezagrożony, a w razie jego przekroczenia
zobowiązał się zapłacić karę
umowną. Na zabezpieczenie tego
zobowiązania wystawił weksel in
blanco. Niestety, w trakcie zmiany
siedziby przedsiębiorstwa czytelnika, weksel wyparował jak kamfora.
Weksel jest papierem
wartościowy
Z istoty weksla wynika, że ucieleśnia on w sobie pewne prawo majątkowe i dokumentuje zobowiązanie osób, które go podpisały.
Zobowiązanie wekslowe jest tak
ściśle związane z dokumentem weksla, że nie posiadając go, nie można wykonywać jakichkolwiek praw
w nim zawartych. Dlatego warunkiem zapłaty sumy wekslowej jest
wydanie weksla. Podobnie obrót
wekslem nie jest możliwy bez jednoczesnego przeniesienia tego dokumentu, a sądowe dochodzenie
roszczeń z weksla wymaga, by załączyć go do pozwu.
Nie wszystko stracone
Utrata weksla nie musi jednak
oznaczać wygaśnięcia wszelkich
praw wekslowych byłego posiadacza.
W takich wypadkach stosuje się
umorzenie (amortyzację) weksla
w postępowaniu sądowym uregulowanym w art. 96 – 100 prawa wekslowego (pw). Ma ono wyeliminować utracony weksel z obrotu prawnego i równocześnie zapewnić osobie, która go utraciła, możliwość
dochodzenia swoich roszczeń.
Uwaga: umorzenie weksla jest
dopuszczalne wyłącznie wtedy,
gdy na skutek zaginięcia weksla nie
jest znany jego aktualny posiadacz.
W przeciwnym razie dotychczasowy posiadacz wytacza powództwo
o wydanie weksla.
Prawomocne postanowienie o umorzeniu weksla zupełnego (postanowienie amortyzacyjne) wywołuje
podwójny skutek. Pierwszy jest
istotny przede wszystkim dla dłużnika, drugi – dla wierzyciela.
> SKUTEK DLA DŁUŻNIKA
Gdy utracony weksel zostanie
umorzony, wygasają wszelkie prawa
z nim związane, bez względu na to,
kto aktualnie go posiada i w jaki
sposób wszedł w jego posiadanie.
Wobec tego posiadanie weksla
nie daje odtąd podstaw do wykonywania jakichkolwiek praw wekslowych (np. przedstawienia go
do zapłaty).
Tym samym osoba podpisana
na umorzonym wekslu nie odpowiada na podstawie weksla wobec
jego aktualnego posiadacza. To
chroni dłużnika wekslowego
przed niebezpieczeństwem, że osoba, w której rękach znalazł się weksel, będzie dochodziła zapłaty.
Odtąd roszczenie wekslowe może
być dochodzone wyłącznie na podstawie postanowienia uznającego weksel za umorzony i tylko przez osobę, na rzecz której zostało wydane.
> SKUTEK DLA WIERZYCIELA
Na podstawie sądowego postanowienia o umorzeniu weksla wierzyciel będzie mógł (na podstawie
art. 100 p.w.):
> wykonywać wszelkie prawa wekslowe (np. przenieść roszczenie
wekslowe na inny podmiot),
> wystąpić na drogę cywilną z roszczeniem o zapłatę (tak jakby nadal posiadał weksel), z tym że nie
będzie mógł dochodzić tego roszczenia w postępowaniu nakazowym, a jedynie w postępowaniu
zwykłym.
Nie to samo co oryginał
Postanowienie amortyzacyjne jest
wydawane w zastępstwie weksla
i nie spełnia jego wszelkich funkcji.
Dotyczy to w szczególności czynności prawnych, w których jest wymagane posiadanie dokumentu.
Nie można zatem przenieść
praw stwierdzonych postanowieniem amortyzacyjnym w drodze
indosu. Ten bowiem zgodnie z art.
13 pw można umieścić wyłącznie
na wekslu lub na złączonej z nim
karcie dodatkowej (przedłużku).
Podobnie nie da rady dochodzić
roszczeń z umorzonego weksla
w postępowaniu nakazowym, bo
nie można dołączyć do pozwu oryginału weksla, co jest wymagane
przez art. 485 § 2 k.p.c. Zgodnie bowiem z § 4 tego przepisu, jeżeli
do pozwu nie dołączono oryginału
weksla, przewodniczący wzywa powoda do jego złożenia pod rygorem
zwrotu pozwu. Roszczeń z umorzonego weksla można natomiast dochodzić w postępowaniu upominawczym lub zwyczajnym.
>co we wniosku o umorzenie weksla
1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowany,
2) wskazanie wnioskodawcy,
3) wskazanie uczestników postępowania: wystawcy weksla,
remitenta, trasata, indosantów, poręczycieli,
4) oznaczenie rodzaju pisma (w tym wypadku wniosek
o umorzenie weksla),
5) opis istotnej treści zaginionego weksla (elementy
ustawowe, wskazanie indosantów i poręczycieli) lub
załączony do wniosku odpis weksla,
6) uprawdopodobnienie jego utraty,
7) wskazanie interesu prawnego wnioskodawcy,
8) wymienienie uczestników wekslowych wraz z ich
adresami.
Do wniosku należy dołączyć powołane w jego treści dowody
oraz po jednym odpisie wniosku dla każdego uczestnika.
PRZYKŁAD WNIOSKU O UMORZENIE WEKSLA
Frombork, 28 lipca 2006 r.
Sąd Rejonowy
Wydział I Cywilny
w Braniewie
Wnioskodawca: Klimax sp. z o.o.
ul. Polna 50
14-530 Frombork
reprez. przez prezesa zarządu Jana Całunia
Uczestnicy:
S&P sp. z o.o.
ul. Cała 13
81-100 Sopot
Wniosek o uznanie weksla własnego za umorzony
Działając w imieniu wnioskodawcy, jako prezes zarządu umocowany do jednoosobowej reprezentacji, wnoszę o:
1) uznanie za umorzony weksla własnego wystawionego na zlecenie wnioskodawcy przez uczestnika S&P sp. z o.o.
w Sopocie,
2) dopuszczenie dowodów poniżej powołanych na okoliczności tam wskazane.
Uzasadnienie
10 lipca 2006 r. we Fromborku uczestnik S&P sp. z o.o. wystawił na zlecenie wnioskodawcy weksel własny in
blanco. Weksel zawierał oznaczenie daty i miejsca wystawienia oraz podpis złożony w imieniu uczestnika obejmujący
imię i nazwisko prezesa zarządu Jana Karbownika. Podpis umieszczony został pod pieczęcią firmową spółki.
Dowód: odpis weksla
12 lipca 2006 r. podczas przenoszenia dokumentacji wnioskodawcy z dotychczasowej do nowej siedziby
zaginął ten weksel wraz z całą dokumentacją dotyczącą umowy między wnioskodawcą a uczestnikiem zawartej 27
czerwca 2006 r. Ponieważ zachodziło podejrzenie popełnienia na szkodę spółki przestępstwa kradzieży, 13 lipca
2006 r. niezwłocznie po stwierdzeniu zaginięcia weksla wnioskodawca zawiadomił policję o jego utracie.
Dowód: zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z 13 lipca 2006 r.
Interes prawny wnioskodawcy wynika z jego udziału w stosunku wekslowym w charakterze remitenta.
Przed utratą weksla wnioskodawca był jego posiadaczem.
W takim stanie sprawy niniejszy wniosek należy uznać za konieczny i zasadny.
Załączniki:
1) odpis weksla,
2) dwa odpisy wniosku,
3) odpis aktualny z rejestru przedsiębiorców KRS wnioskodawcy,
4) odpis aktualny z rejestru przedsiębiorców KRS uczestnika.
Jan Całuń
prezes zarządu
Klimax sp. z o.o.
>inaczej, gdy zginął weksel in blanco
Zupełnie inne skutki ma jednak utrata i umorzenie weksla
niezupełnego (in blanco). Takiego, jaki miał nasz czytelnik.
O ile dopuszczalność amortyzacji weksla in blanco nie
budzi wątpliwości, o tyle w piśmiennictwie różnie ocenia
się skutki prawne jego umorzenia.
Bez wątpienia celem amortyzacji weksla in blanco jest
zapewnienie bezpieczeństwa obrotu i wyeliminowanie
z niego utraconego weksla. Wydanie postanowienia
amortyzacyjnego usuwa ryzyko, że dłużnik wekslowy
będzie ponosił odpowiedzialność względem osoby
nieuprawnionej.
Należy jednak przychylić się do zdania, że do weksla in
blanco nie można zastosować art. 100 prawa
wekslowego.
Amortyzacja weksla niezupełnego powoduje
wygaśnięcie wszelkich praw w nim zawartych
i zwolnienie z odpowiedzialności wekslowej
wszystkich osób zobowiązanych z tego dokumentu.
Niestety, to oznacza, że czytelnik nie będzie mógł
dochodzić roszczeń z zaginionego weksla.
Mimo to warto rozpocząć postępowanie umarzające.
Dlaczego? Po pierwsze, umorzenie udaremni możliwość
dochodzenia jakichkolwiek praw z zaginionego dokumentu.
Pod drugie, postanowienie amortyzacyjne poprawi
sytuację dowodową czytelnika na wypadek, gdyby
chciał dochodzić roszczeń z kary umownej na innej
podstawie prawnej, niewynikającej z wystawienia
weksla, tylko np. z umowy zabezpieczonej karą umowną.