Pobierz PDF
Transkrypt
Pobierz PDF
Ściąga eksperta Węglowodory nienasycone - alkeny i alkiny alkeny to węglowodory zawierające w łańcuchu jedno wiązanie podwójne pomiędzy atomami węgla; wzór ogólny cnh2n ,gdzie: n = 2, 3, 4 itd.; nazwy alkenów tworzy się z nazwy odpowiedniego alkanu zamieniając końcówkę „an” na „en”; alkeny, nazywane są często olefinami. nazwa alkanu wzór nazwa sumaryc alkenu zny alkanu wzór nazwa sumaryc alkinu zny alkenu wzór sumaryc zny alkinu metan CH4 - - - - etan C2H6 eten C2H4 etyn C2H2 propan C3H8 propen C3H6 propyn C3H4 butan C4H10 buten C4H8 butyn C4H6 pentan C5H12 penten C5H10 pentyn C5H8 heksan C6H14 heksen C6H12 heksyn C6H10 heptan C7H16 hepten C7H14 heptyn C7H12 oktan C8H18 okten C8H16 oktyn C8H14 nonan C9H20 nonen C9H18 nonyn C9H16 dekan C10H22 deken C10H20 dekyn C10H18 alkeny i alkiny podobnie jak alkany mogą mieć łańcuchy proste lub rozgałęzione; w przypadku alkenów o większej liczbie atomów węgla podaje się położenie wiązania podwójnego właściwości fizyczne alkenów są podobne do właściwości alkanów; w warunkach normalnych pierwsze trzy alkeny a więc zawierajace od 2-4 atomów węgla są gazami; alkeny zawierające od 5 do 10 atomów węgla sa cieczami, a mające więcej atomów węgla ciałami stałymi; ze względu na obecność wiązań wielokrotnych, związki należące do tej grupy mają zdolność przyłączania w miejscu występowania wiązań nienasyconych innych atomów lub grup atomów; właściwości chemiczne alkenów odbiegają od właściwości chemicznych alkanów, ze względu na obecność wiązania podwójnego, które powoduje iż cząsteczki alkenów są reaktywne; charakterystyczną reakcją dla alkenów jest reakcja przyłączania (addycji). Chlor, brom, jod reagują z etylenem w temperaturze pokojowej w ciemności, a wybuchowo pod wpływem światła, tworząc dichloroetan, C2H4Cl2 C2H4 + Cl2 C2H4Cl2 podczas tej reakcji podwójne wiązanie między dwoma atomami węgla przekształca się w pojedyncze, a pojedyncze wiązanie między dwoma atomami chloru ulega rozerwaniu; tworzą się natomiast wiązania pojedyncze między atomem chloru i atomem węgla przyłączenie bromowodoru: C2H4 + HBr C2H5Br - w wyniku addycji powstaje bromoetan; przyłączeniu może ulec także wodór jest to reakcja uwodornienia prowadząca do alkanów, jeśli zaś przyłączy się wodę można otrzymać alkohole reakcja uwodornienia: C2H4 + H2 C2H6 alkeny podobnie jak alkany spalają się w obecności tlenu; spalanie przy pełnym dostępie tlenu C2H4 + 3O2 2CO2 + 2H2O; produktem reakcji jest dwutlenek węgla i woda spalanie przy ograniczonym dostępie tlenu: C2H4 + 2O2 2CO + 2H2O C2H4 + O2 2C + 2H2O; produktem reakcji jest tlenek węgla (czad) lub sadza właściwości chemiczne alkinów są podobne do właściwości chemicznych alkenów. Najbardziej charakterystyczną reakcją jest reakcja przyłączania; w wyniku przyłączenia jednej cząsteczki wodoru powstają alkeny zaś dwóch alkany. C2H2 + H2 C2H4 etyn eten C2H2 +2H2 C2H6 etyn etan lkiny mogą także przyłączyć bromowodór: C2H2 + HBr C2H3Br w wyniku addycji powstaje bromoeten; alkiny podobnie jak alkeny i alkany ulegają reakcji spalania acetylen C2H2 - jest najprostszym i najważniejszym przedstawicielem alkinów. Jest to gaz bezwonny, lżejszy od powietrza, bezbarwny, zmieszany z powietrzem tworzy mieszankę wybuchową; stosowany jest do produkcji tworzyw sztucznych, wykorzystywany jest przede wszystkim jako paliwo do wytwarzania wysokich temperatur (spawanie acetylenowe). Acetylen otrzymuje się z karbidu - CaC2 w reakcji: CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 reakcją charakterystyczną pozwalającą odróżnić węglowodory nienasycone od nasyconych jest odbarwienie roztworu nadmanganianu potasu i wody bromowej; reakcją zasługująca na uwagę jest także POLIMERYZACJA; alkeny i alkiny oraz ich pochodne ulegają reakcji polimeryzacji; polimeryzacja polega na łączeniu się pojedynczych cząsteczek związku chemicznego tzw. monomerów w www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 1/2 Ściąga eksperta wielkocząsteczkowy produkt – polimer. Polimeryzacja jest procesem etapowym. Wyróżnia się następujące etapy: inicjowanie, wzrost łańcucha i zakończenie tworzywa polimeryzacyjne - do najważniejszych polimeryzacyjnych tworzyw sztucznych należą: polietylen (-CH2-CH2-)n; polietylen otrzymuje się w wyniku polimeryzacji etenu. Jest to biała masa o woskowym wyglądzie, odporna na działanie kwasów; nCH2=CH2 (-CH2-CH2-)n; zastosowanie: do wyrobu folii, służących do wyrobu opakowań oraz do produkcji worków, mydelniczki, kubki do zębów do izolacji kabli. Wytwarza się z niego artykuły gospodarstwa domowego, butelki, wanienki i zabawki; polichlorek winylu (-CH2-CHCl-)n; otrzymywany jest przez polimeryzację chlorku winylu. Jest to znany z życia codziennego PCW (lub PVC z angielskiego). Stosuje się go do otrzymywania obrusów, cerat, ubrań ochronnych (nieprzemakalnych), wykładziny podłogowe, ramy okien i wiele innych; polimerem jest także styropian stosowana do izolacji cieplnej w budownictwie; polimery są związkami chemicznymi spotykanymi w życiu codziennym www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Strona 2/2