Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Transkrypt

PLAN GOSPODARKI
NISKIEMISYJNEJ
DLA GMINY
ŁAZISKA NA LATA
2015-2020
ECO Projekt Waldemar Paszkiewicz Biuro Projektowe
2
PLAN GOSPODARKI NISKIEMISYJNEJ DLA GMINY ŁAZISKA NA LATA 2015-2020
Spis treści
Nr
1
1.1.
1.2.
2.
3.
3.1.
3.2.
4.
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
5.
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
5.5.
5.6.
5.7.
5.8.
5.9.
5.10.
5.11.
5.12.
5.13.
5.14.
5.15.
5.16.
5.17.
5.18.
5.19.
5.20.
6.
6.1.
6.2.
6.3.
6.4.
7.
8.
9.
9.1.
9.2.
9.3.
9.4.
9.5.
9.6.
Wprowadzenie
Cel i zakres opracowania
Metodologia
Streszczenie
Ogólna strategia
Strategia długoterminowa
Cele szczegółowe
Aspekty prawne regulujące ochronę powietrza i eliminowanie niskiej emisji
Regulacje europejskie
Regulacje krajowe
Regulacje regionalne
Regulacje lokalne
Charakterystyka Gminy Łaziska
Położenie
Ochrona przyrody i krajobrazu
Walory kulturowe Gminy Łaziska
Warunki klimatyczne
Ludność
Gospodarka mieszkaniowa
Mienie Gminy Łaziska
Oświetlenie uliczne
System elektroenergetyczny
Zaopatrzenie w ciepło
Zaopatrzenie w gaz
Zaopatrzenie w wodę
Gospodarka ściekowa
Gospodarka odpadami
Sieć drogowa
Transport
Rolnictwo
Leśnictwo
Wykorzystanie Odnawialnych Źródeł Energii
Zasoby Odnawialnych Źródeł Energii
Stan jakości powietrza, gleb oraz wód
Powietrze
Gleby
Wody powierzchniowe
Wody podziemne
Zidentyfikowane obszary problemowe
Metodologia bazowej inwentaryzacji
Wyniki bazowej inwentaryzacji źródeł ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych
Zużycie energii, nośników i poziom emisji zanieczyszczeń w budynkach użyteczności publicznej
Zużycie energii, nośników i poziom emisji zanieczyszczeń w budynkach mieszkalnych
Zużycie energii, nośników oraz poziom emisji zanieczyszczeń – budynki handlowo-usługowe
Zużycie energii, nośników oraz poziom emisji zanieczyszczeń w transporcie
Zużycie energii i poziom emisji zanieczyszczeń – oświetlenie uliczne
Podsumowanie zużycia energii, nośników oraz poziomu emisji zanieczyszczeń
Str.
4
4
5
5
9
9
9
10
10
12
13
14
16
16
16
23
24
25
26
27
28
28
29
29
30
30
30
30
30
30
31
32
32
34
34
35
36
37
38
40
43
43
45
48
51
54
55
3
10.
10.1.
10.2.
10.3.
10.4.
11.
11.1.
11.2.
11.3.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej – jak osiągnąć cel?
Ocena sytuacji wyjściowej
System wdrażania
Zaangażowane strony
Schemat finansowania
Założenia do Planu działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej
Metodologia doboru działań
Aspekty organizacyjne i finansowe
Charakter działań przewidzianych do realizacji w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej
11.4. Oddziaływania zaplanowanych działań na środowisko
12. Planowane działania niskoemisyjne w Gminie Łaziska
12.1. Wyznaczone zadania
13. Przewidywane oddziaływania PGN na komponenty środowiska
Przewidywane znaczące oddziaływania w podziale na bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane,
13.1.
krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe, chwilowe, w podziale na grupy projektów.
60
60
62
64
65
67
67
68
69
13.2.
13.3.
14.
15.
84
89
92
96
109
112
Oddziaływanie na etapie realizacji inwestycji
Oddziaływanie na obszary chronione i bioróżnorodność
Proponowane monitorowanie wskaźników
Finansowanie
Tabele, wykresy, mapy
Źródła i literatura
Załącznik 1
69
71
73
81
82
4
1. Wprowadzenie
Na szczeblu prawa międzynarodowego Polska jest zobowiązana do redukcji emisji gazów
cieplarnianych zgodnie z Protokołem z Kioto oraz strategiami i dyrektywami UE. Unijna strategia
„Europa 2020” ma pomóc osiągnąć wzrost gospodarczy, który będzie inteligentny − dzięki bardziej
efektywnym inwestycjom w edukację, badania naukowe i innowacje; zrównoważony − dzięki
zdecydowanemu przesunięciu w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej
z zasobów; oraz sprzyjający włączeniu społecznemu, ze szczególnym naciskiem na tworzenie nowych
miejsc pracy i ograniczanie ubóstwa. W zakresie gospodarki niskoemisyjnej strategia wyznacza cele
szczegółowe na poziomie krajowym: zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu
z poziomami z rokiem 1990, zwiększenie do 20% udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu
energii (Polska 15%) oraz dążenie do zwiększenia efektywności energetycznej o 20%. Cele są
obligatoryjne na poziomie krajowym, każda gmina powinna dążyć do ich wypełnienia na miarę
własnego potencjału.
W zakresie jakości powietrza obowiązującą jest dyrektywa CAFE przyjęta w roku 2008, wprowadzona
do polskiego prawa ustawą Prawo ochrony środowiska. Określa ona dopuszczalne stężenia
zanieczyszczeń w powietrzu.
1.1. Cel i zakres opracowania
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Łaziska (w skrócie PGN) jest dokumentem strategicznym,
określającym kierunki przyjęte przez Gminę Łaziska w zakresie działań inwestycyjnych i nie
inwestycyjnych w obszarach związanych z użytkowaniem energii w budownictwie, transporcie,
energetyce, gospodarce komunalnej oraz zarządzaniu gminą w latach 2015-2020 oraz w dalszej
perspektywie, w horyzoncie do roku 2040.
Celem opracowania jest przedstawienie koncepcji działań realizowanych na terenie Gminy Łaziska,
które posłużą:
redukcji emisji gazów cieplarnianych (CO2),
poprawie jakości powietrza, ograniczeniu niskiej emisji.
zwiększeniu wykorzystania niskoemisyjnych źródeł energii (w szczególności odnawialnych
źródeł energii – OZE,
zmniejszeniu zużycia energii i poprawie efektywności energetycznej w gminie.
PGN stanowi również podstawę do ubiegania się o środki zewnętrzne na realizowane zadania
w zakresie gospodarki niskoemisyjnej z krajowych i regionalnych funduszy, w szczególności z
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Lubelskiego. Warunkiem ubiegania się o dofinansowanie w tych programach jest
wpisanie zadań do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej.
Założone w Planie cele oraz działania odnoszące się do poprawy jakości powietrza i ograniczenia
emisji na terenie Gminy Łaziska, są zgodne z innymi dokumentami strategicznymi i planistycznymi
na poziomie międzynarodowym, krajowym, regionalnym i lokalnym.
W Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Łaziska scharakteryzowano stan obecny w zakresie
gospodarki niskoemisyjnej i wskazano obszary problemowe wraz z wykonaniem inwentaryzacji emisji
gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń. Na tej podstawie wskazano strategię długoterminową
dla Łaziska w zakresie redukcji emisji oraz zaproponowano zestaw działań służących jej realizacji.
Przeanalizowano również aspekty organizacyjne i skutki finansowe realizacji Planu.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej przedstawia diagnozę i działania w sektorach:
budownictwo i rolnictwo [obejmuje: budynki, wyposażenie i urządzenia użyteczności
publicznej gminne; budynki mieszkalne oraz przedsiębiorstwa, handel i usługi];
transport [obejmuje: pojazdy gminne, transport publiczny, transport prywatny i komercyjny];
gospodarka komunalna [obejmuje: gospodarkę odpadami, oświetlenie
publiczne;
5
dystrybucję ciepła, energii elektrycznej i gazu, produkcję energii elektrycznej, ciepła i
chłodu].
Plan uwzględnia również przekrojowe działania nie inwestycyjne realizowane we wszystkich
sektorach poprzez odpowiednie planowanie strategiczne, zamówienia publiczne oraz działania
informacyjno-edukacyjne.
1.2. Metodologia
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Łaziska został opracowany zgodnie z wymaganiami i
założeniami ustalonym przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej:
objęcie planem całości obszaru w granicach administracyjnych gminy,
uwzględnienie działań możliwych do podjęcia na szczeblu gminy,
skoncentrowanie się na działaniach niskoemisyjnych i efektywnie wykorzystujących zasoby
paliwowe, w tym poprawie efektywności energetycznej, wykorzystaniu odnawialnych źródeł
energii, oraz działaniach zmniejszających emisję zanieczyszczeń do powietrza,
współuczestnictwo podmiotów będących producentami i odbiorcami energii ze szczególnym
uwzględnieniem sektora publicznego,
objęcie planem obszarów, w których władze lokalne mają wpływ na zużycie energii w
perspektywie długoterminowej (w tym planowanie przestrzenne),
podjęcie działań mających na celu wspieranie produktów i usług efektywnych
energetycznie (np. zamówienia publiczne),
podjęcie działań mających wpływ na zmiany postaw konsumpcyjnych użytkowników energii
(współpraca z mieszkańcami i zainteresowanymi stronami, działania edukacyjne),
spójność z innymi programami chroniącymi powietrze.
2. Streszczenie
Dla celów inwentaryzacji jako bazowy został przyjęty rok 2010, ponieważ nie było możliwości
uzyskania kompletnych danych z lat wcześniejszych. Ponadto ze względów porównawczych
została przeprowadzona dodatkowa inwentaryzacja obejmująca rok 20 14. Na podstawie
ankietyzacji przeprowadzonej na obszarze gminy, wyznaczono obszary oraz sektory o największej
emisji zanieczyszczeń.
W 2010 roku całkowite zużycie energii wynosiło prawie 79 040,13 MWh i było o 897,1 MWh wyższe
niż w 2014 roku. Odnotowano wyraźne zmniejszenie wykorzystania energii w grupie budynków
mieszkalnych i użyteczności publicznej. Niestety znacznie wzrosła konsumpcja paliw napędowych i to
powoduje, że zużycie energii w aspekcie porównawczym lat 2010 i 2014 kształtuje się na zbliżonym
poziomie.
Tabela 1. Zużycie energii [MWh] w Gminie Łaziska
2010
1 392,10
Budynki użyteczności publicznej
48 425,46
Budynki mieszkalne
9 972,33
Budynki handlowo-usługowe
19 107,46
Transport
142,78
Oświetlenie
79 040,13
Razem
2014
1 176,44
42 253,24
12 074,90
22 476,96
161,50
78 143,03
W Gminie Łaziska zanieczyszczenia powietrza pochodzą z budynków mieszkalnych i ruchu kołowego.
Podstawowe nośniki energii wykorzystywane w gminie to energia elektryczna, drewno, węgiel
kamienny, w mniejszych ilościach oleje opałowe, śladowo energia słoneczna. Główne paliwa
stosowane w transporcie to oleje napędowy, benzyny silnikowe i gaz LPG.
6
W porównaniu do 2010 roku zanotowano spadek zużycia drewna o 13,30%, węgla kamiennego o
19,26% i oleju opałowego o 9,1%. Znacznie natomiast wzrosło wykorzystanie energii elektrycznej o
prawie 27,9%. Wzrost jest widoczny we wszystkich obszarach, ale największy w sektorze handlu,
usług i przedsiębiorczości, z 2 619 MWh do prawie 4 230 MWh.
Tabela 2. Zużycie nośników energii w Gminie Łaziska.
Nośnik energii
jednostka
2010
2014
MWh
Mg
Mg
Mg
Mg
Mg
Mg
MWh
6 699,73
4 079,21
8 172,09
106,26
264,00
485,36
979,34
0 ,00
8 568,18
3 293,60
7 058,28
97,06
409,37
566,53
1 095,89
114,00
Energia elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno opałowe
Oleje opałowe
Gaz ciekły (LPG)
Benzyny silnikowe
Olej napędowy
Energia słoneczna
W 2010 i 2014 roku emisje CO2 i substancji szkodliwych pochodziły głównie z budynków, zmniejszyło
się jednak zużycie paliw stałych wykorzystywanych do celów grzewczych i przygotowania ciepłej
wody użytkowej. W najbliższych latach sytuacja będzie kształtowała się podobnie, bowiem nie zanosi
się na gwałtowny proces uprzemysłowienia gminy, który mógłby oddziaływać na środowisko.
Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń pozostaną obiekty kubaturowe, chociaż można się
spodziewać zmian w zużyciu zwłaszcza węgla kamiennego i drewna. Istotny będzie również rozwój
odnawialnych źródeł energii. Na razie wykorzystanie energii pochodzącej z zasobów przyrody jest
minimalne, głównie kolektory słoneczne wykorzystywane do przygotowania ciepłej wody użytkowej.
Zanotowany został wzrost poziomu emisji zanieczyszczeń w transporcie. Na przestrzeni lat 2010 i
2014 wzrósł o ponad 1 020 Mg CO2. Analiza danych wskazuje, że ta tendencja będzie się utrzymywała
również w najbliższych latach, bowiem liczba nowych pojazdów mechanicznych na gminie
systematycznie rośnie, zaś właściciele pojazdów niechętnie korzystają z paliw ekologicznych.
Poziom emisji CO2 na obszarze Gminy Łaziska
Tabela 3. Poziom emisji zanieczyszczeń wg sektorów 2010
nazwa
CO2
609,27
25 141,40
4 580,19
5 346,53
115,94
35 793,33
CO
1,41
352,68
42,22
118,50
514,81
emisja w Mg
NO2
0,0030
0,6330
0,0400
0,0390
0,72
SO2
0,0040
1,1470
0,1030
6,8640
8,12
pył (TSP)
0,0330
0,3370
0,0680
0,1481
0,59
CO2
550,38
21 393,37
6 059,73
6 367,15
131,14
34 501,77
CO
0,80
285,98
45,16
138,47
470,41
emisja w Mg
NO2
0,0023
0,5295
0,0429
0,0452
0,6199
SO2
0,0028
0,9574
0,0844
7,6848
8,7294
pył (TSP)
0,0269
0,2715
0,0734
0,1825
0,5543
Budynki mieszkalne
Transport
Oświetlenie
Razem
Tabela 4. Poziom emisji zanieczyszczeń wg sektorów 2014
nazwa
Budynki mieszkalne
Transport
Oświetlenie
Razem
7
Rozkład zanieczyszczeń w Gminie Łaziska jest dość typowy dla gmin o charakterze rolniczym bez
wysoko rozwiniętego przemysłu. Masowe ilości pyłów, SO 2, oraz NOX są do siebie zbliżone. Ilość
tlenków węgla jest kilkadziesiąt razy wyższa od pyłów [47,5 w przypadku gminy Łaziska] , ilość
dwutlenku węgla jest kilkadziesiąt razy większa od pozostałych zanieczyszczeń [71,8 w gminie
Łaziska].
Zidentyfikowane następujące problemy występujące na terenie Gminy Łaziska:
Tabela 5. Obszary problemowe występujące na terenie Gminy Łaziska
Obszar
Problem
Obszar problemowy nr 1
Rozproszony system grzewczy.
Zaawansowany wiek mieszkań
Brak sieci kanalizacyjnej
Niski poziom zbierania odpadów
Stan źródeł ciepła
Słabe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
Brak sieci gazowej
Stężenie substancji szkodliwych pochodzących ze źródeł lokalnych
Emisja liniowa/transportowa
Oświetlenie uliczne rtęciowe
Tabela 6. Działanie planowane w latach 2015-2020
Nr
Nazwa zadania
1.
Opracowanie projektu założeń do planu zaopatrzenia w energię elektryczną ciepło i paliwa gazowa na
lata 2015-2040
2.
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska
3.
Aktualizacja PGN i bazowej inwentaryzacji źródeł emisji CO2
4.
Monitoring zużycia energii w budynkach użyteczności publicznej
5.
System Zielonych Zamówień Publicznych
6.
Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej
7.
Zastosowanie instalacji OZE w budynkach użyteczności publicznej
8.
Wymiana oświetlenia ulicznego na LED
9.
Termomodernizacja budynków mieszkalnych
10.
Zastosowanie instalacji OZE w budynkach mieszkalnych
11.
Zmiana źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych
12.
Edukacja lokalnej społeczności w zakresie gospodarki niskoemisyjnej
13.
Organizacja imprez masowych związanych z ochroną środowiska
Tabela 7. Zakładany efekt ekologiczny realizacji działań w Gminie Łaziska.
Szacowana wartość efektu ekologicznego
Redukcja
Redukcja
Nr
Zakres/działanie
zużycia
emisji CO2
Lata
Ilość
energii w
[Mg/rok]
MWh
1. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w paliwa
2016
1
0,00
0,00
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska i
2.
2016
1
0,00
0,00
Gospodarki Odpadami
3. Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
2020
1
0,00
0,00
4. Monitoring zużycia energii - użyteczność publiczna
2016-2020
10
355.4
157,96
5. System Zielonych Zamówień Publicznych
2016-2020
5
242,00
196,05
Edukacja lokalnej społeczności w zakresie gospodarki
6.
2016-2020
10
593,30
336,40
niskoemisyjnej
8
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Organizacja imprez masowych związanych z ochroną
środowiska
Termomodernizacja budynków użyteczności
publicznej
Zastosowanie instalacji OZE w budynkach
użyteczności publicznej
mieszkalnych
2016-2020
10
593,30
336,40
2016-2020
12
455,54
148,51
2016-2018
11
982,87
375,65
2016-2018
2016-2020
664
50
85,50
1 103,75
69,40
373,35
2016-2018
400
1 175,67
955,46
2016-2020
Razem
100
1 275
9 197,92
12 505,83
3 111,25
6 060,43
Tabela 8. Zestawienie przewidzianych wydatków w okresach objętych planem
Działania
Wydatki w PLN w latach 2015-2020
2015
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Projekt założeń do planu
zaopatrzenia w paliwa
Aktualizacja Programu
Ochrony Środowiska i
Gospodarki Odpadami
Aktualizacja PGN
Monitoring zużycia energii
System Zielonych Zamówień
Publicznych
Edukacja lokalnej
społeczności w zakresie
gospodarki niskoemisyjnej
Organizacja imprez
masowych związanych z
ochroną środowiska
Termomodernizacja
budynków użyteczności
publicznej
Zastosowanie instalacji OZE
w budynkach użyteczności
publicznej
Wymiana oświetlenia
ulicznego na LED
Termomodernizacja
budynków mieszkalnych
Zastosowanie instalacji OZE
w budynkach mieszkalnych
Zmiana źródeł ciepła w
budynkach mieszkalnych
2016
2017
2018
2019
2020
Razem
20 000
0
0
0
0
20 000
20 000
0
0
0
0
20 000
0
2 000
0
2 000
0
2 000
0
2 000
20 000
2 000
20 000
10 000
0
0
0
0
0
0
10 000
10 000
10 000
10 000
10 000
50 000
10 000
10 000
10 000
10 000
10 000
50 000
300 000
1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 4 300 000
1 000 000 1 000 000 900 000
0
0
2 900 000
100 000
300 000
300 000
0
0
700 000
500 000
500 000
500 000
500 000
500 000
1 500 000
0
0
8 000 000
400 000
400 000
2 000 000
2 000 000 3 000 000 3 000 000
400 000
400 000
400 000
Razem
19 750 000
9
3. Ogólna strategia
3.1. Strategia długoterminowa
Plan gospodarki niskoemisyjnej ma przyczynić się do osiągnięcia celów w zakresie zmian
klimatu i zrównoważonego wykorzystania energii określonych w Strategii „Europa 2020”, to jest:
redukcji emisji gazów cieplarnianych o 20 %,
zwiększenia udziału energii pochodzącej z źródeł odnawialnych lub wysokosprawnej
kogeneracji do 20 % ,
redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie
efektywności energetycznej o 20%,
zwiększenie niezależności energetycznej gminy i jej mieszkańców.
Działania zawarte w PGN mają w efekcie doprowadzić do redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza.
Cel główny
Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Łaziska:
Ograniczenie zużycia energii pierwotnej o 20% - 15 808 MWh , ograniczenie zużycia energii
finalnej o 20% - 6 323,MWh oraz ograniczenia emisji CO2 o 20% - 7 158,6Mg do roku 2020 w
stosunku do roku bazowego 2010.
3.2. Cele szczegółowe
Cel: Uzyskanie oszczędności energii w zakresie infrastruktury należącej do gminy – 1 221,5
MWh/rok
uzyskanie oszczędności 455,54 MWh/rok w wyniku dokończenia procesu termomodernizacji
obiektów publicznych,
uzyskanie oszczędności 982,87 MWh/rok w wyniku likwidacji kotłów węglowych i instalacji
pomp ciepła w budynkach o stałym użytkowaniu,
uzyskanie oszczędności 85,50 MWh/rok w związku z wymianą oświetlenia ulicznego
rtęciowo-sodowego na LED.
Cel: zwiększenie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych o 100% [z 114 MWh do 228 MWh
rocznie], uzyskanie łącznej produkcji energii z OZE w ilości 1 140 MWh w okresie 2015 -2020.
wytwarzanie energii w budynkach użyteczności publicznej w ilości 209 MWh w latach 20152020.
wytwarzanie energii w budynkach gospodarstwach domowych w ilości 931 MWh w latach
2015-2020.
Cel: budowanie świadomości energetycznej mieszkańców poprzez przygotowanie i aktualizacje
dokumentów oraz wprowadzenie stałych działań informacyjno- organizacyjnych.
przygotowanie podstaw do planowania i wydatkowania środków finansowych wpływających
na bezpieczeństwo energetyczne i ograniczenie niskiej emisji (aktualizacja PGN) w gminie
oraz wdrożenie zasad zielonych zamówień publicznych,
uporządkowana i stała współpraca z interesariuszami PGN,
prowadzenie stałego kontaktu z mieszkańcami na temat realizacji działań wpływających
na ograniczenie niskiej emisji i efektywność energetyczną w gminie
10
4. Aspekty prawne regulujące ochronę powietrza i eliminowanie niskiej emisji
Największy wpływ na kształtowanie przepisów z zakresu ochrony powietrza mają rozwiązania
w tym zakresie przyjmowane i obowiązujące w Unii Europejskiej. Źródłem obowiązku harmonizacji
polskiego prawa z prawem wspólnotowym jest Układ Europejski z 16 grudnia 1991 roku (Dz.U. 1994
nr 11 poz. 38), który wszedł w życie 1 lutego 1994 roku. Na mocy art. 68 i 69 tego układu Polska
zobowiązała się do zharmonizowania swego prawa, w tym ekologicznego, z prawem wspólnotowym.
Zbliżanie polskiego ustawodawstwa do prawa UE ma charakter zobowiązania jednostronnego, a
jego wykonanie rozciąga się na okres 10 lat, licząc od momentu wejścia w życie układu
stowarzyszeniowego. Akty prawne uchwalane po roku 1989 w mniejszym lub większym stopniu
redagowane były z uwzględnieniem prawa wspólnotowego.
4.1. Regulacje europejskie
Istotne znaczenie dla ochrony powietrza mają dyrektywy:
w zakresie emisji (stężenie zanieczyszczenia w powietrzu) zanieczyszczeń:
o dyrektywa Rady 96/62/WE w sprawie oceny i zarządzania jakością powietrza
(dyrektywa ramowa)
oraz dyrektywy pochodne:
o dyrektywa Rady 1999/30/WE odnosząca się do wartości dopuszczalnych dla dwutlenku
siarki, dwutlenku azotu i tlenków azotu w otaczającym powietrzu,
o dyrektywa 2000/69/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europy dotycząca wartości
dopuszczalnych benzenu i tlenku węgla w otaczającym powietrzu,
o dyrektywa 2002/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europy odnosząca się do ozonu
w otaczającym powietrzu,
o decyzja Rady 97/101/WE ustanawiająca system wzajemnej wymiany informacji i
danych pochodzących z sieci i poszczególnych stacji dokonujących pomiarów
zanieczyszczeń otaczającego powietrza w Państwach Członkowskich,
o dyrektywa 2004/107/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie arsenu, kadmu,
rtęci i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu.
W dniu 11 czerwca 2008 roku weszła w życie dyrektywa 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 21 maja 2008 roku w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy
(CAFE). Wprowadza ona nowe mechanizmy dotyczące zarządzania jakością powietrza w strefach
i aglomeracjach. Podstawową funkcją dyrektywy jest wprowadzenie nowych norm jakości powietrza
dotyczących drobnych cząstek pyłu zawieszonego (PM2,5) w powietrzu oraz zweryfikowanie i
konsolidacja istniejących aktów unijnych w zakresie ochrony powietrza (96/62/WE, 99/30/WE,
2000/69/WE, 2002/3/WE). Poniżej obowiązujące dyrektywy:
w zakresie emisji do powietrza:
o dyrektywa Rady 87/217/EWG z 19 marca 1987 w sprawie ograniczania zanieczyszczenia
środowiska azbestem i zapobiegania temu zanieczyszczeniu,
o dyrektywa Rady 92/112/EWG z 15 grudnia 1992 w sprawie procedur harmonizacji
Planów mających na celu ograniczanie i ostateczną eliminację zanieczyszczeń
powodowanych przez odpady pochodzące z przemysłu dwutlenku tytanu,
o dyrektywa Rady 96/61/WE z 24 września 1996 roku dotycząca zintegrowanego
zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli,
o dyrektywa Rady 1999/13/WE w sprawie ograniczenia emisji lotnych związków
spowodowanej użyciem organicznych rozpuszczalników podczas niektórych czynności
i w niektórych urządzeniach (VOC),
o dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie spalania odpadów,
o dyrektywa 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ograniczania
emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania
(LCP),
11
o
dyrektywa 2004/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ograniczenia
emisji lotnych związków organicznych w wyniku stosowania rozpuszczalników
organicznych w niektórych farbach i lakierach oraz produktach do odnawiania pojazdów, a
także zmieniająca dyrektywę 1999/13/WE.
7 stycznia 2011 roku weszła w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia
24 listopada 2010 roku w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie
zanieczyszczeniom i ich kontrola) ogłoszona w Dzienniku Ustaw UE z dnia 17 grudnia 2010 roku.
Kraje członkowskie miały obowiązek wprowadzenia jej rozwiązań do przepisów krajowych do dnia 7
stycznia 2013 roku. Wprowadziła ona nowe mechanizmy dotyczące zarówno zintegrowanego
systemu zapobiegania zanieczyszczeniom powietrza i ich kontroli, jak również nowe, ostrzejsze
wymagania niż dotychczas wynikające z dyrektyw „emisyjnych”. Podstawową funkcją dyrektywy jest
wprowadzenie nowych mechanizmów i standardów emisji z niektórych branż przemysłu do
powietrza oraz zweryfikowanie i konsolidacja istniejących aktów unijnych w zakresie ochrony
powietrza (87/217/EWG, 92/112/EWG, 96/61/WE, 1999/13/WE, 2000/76/WE, 2001/80/WE,).
Obowiązujące dyrektywy:
w zakresie krajowych pułapów emisyjnych:
o dyrektywa 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie krajowych
poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczenia powietrza (NEC).
dyrektywy i decyzje wprowadzające do prawa UE ustalenia konwencji międzynarodowych:
o dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 października 2003 roku
ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie
oraz zmieniającej dyrektywę Rady 96/61/WE,
o dyrektywa 2004/101/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 października 2004 roku
zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji
gazów cieplarnianych we Wspólnocie, z uwzględnieniem mechanizmów projektowych
Protokołu z Kioto,
o dyrektywa 2008/101/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 19 listopada 2008 roku
zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu uwzględnienia działalności lotniczej w
systemie handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie,
o dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z 23 kwietnia 2009 roku
zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego
systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych,
o decyzja Komisji nr 2007/589/WE z 18 lipca 2007 ustanawiającą wytyczne dotyczące
monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych zgodnie z
dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady,
o rozporządzenie Komisji (WE) nr 916/2007 z 31 lipca 2007 zmieniające rozporządzenie
Komisji (WE) nr 2216/2004 w sprawie ujednoliconego i zabezpieczonego systemu
rejestrów stosownie do dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady,
o rozporządzenie Komisji (UE) nr 920/2010 z 7 października 2010 roku w sprawie
standaryzowanego i zabezpieczonego systemu rejestrów na mocy dyrektywy
2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz decyzji nr 280/2004/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady,
o rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1005/2009 z 16 września
2009 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową,
o rozporządzenie Komisji (UE) nr 744/2010 z dnia 18 sierpnia 2010 roku zmieniające
rozporządzenie 1005/2009 z 16 września 2009 roku w sprawie substancji zubożających
warstwę ozonową, w zakresie zastosowań krytycznych halonów,
o rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 842/2006 z dnia 17 maja 2006
roku w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych.
Globalne konwencje ekologiczne dotyczące ochrony powietrza:
12
o
o
o
o
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i Protokół z Kioto,
Konwencja o Transgranicznym Zanieczyszczaniu Powietrza na Dalekie Odległości i
Protokoły do tej konwencji dotyczące ograniczania emisji dwutlenku siarki, tlenków
azotu, lotnych związków organicznych, metali ciężkich oraz trwałych związków
organicznych,
Konwencja Wiedeńska w sprawie ochrony warstwy ozonowej i Protokół Montrealski
w sprawie substancji zubażających warstwę ozonową, z poprawkami,
Konwencja Sztokholmska w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych.
PGN dla Gminy Łaziska jest spójny z w/w dokumentami prawa międzynarodowego.
4.2. Regulacje krajowe
Konieczność sporządzenia PGN dla Gminy Łaziska wynika z poniższych dokumentów krajowych:
ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. poz. 1232 z
późn. zm.) oraz odpowiednie akty wykonawcze:
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 2 lipca 2010 roku w sprawie przypadków, w
których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga
pozwolenia (Dz. U. z 2010 r. Nr 130, poz. 881),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 2 lipca 2010 roku w sprawie rodzajów
instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz. U. Nr 130, poz. 880),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 26 stycznia 2010 w sprawie wartości odniesienia
dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010 r. Nr 16, poz. 87),
o rozporządzenie Rady Ministrów z 14 października 2008 roku w sprawie opłat za
korzystanie ze środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 196, poz. 1217),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 7 lipca 2011 roku w sprawie szczegółowych
warunków wymierzania kar na podstawie pomiarów ciągłych oraz sposobów ustalania
przekroczeń, w zakresie wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza (Dz.U. 2011 nr
150 poz. 894),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 2 sierpnia 2012 roku w sprawie stref, w
których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U. 2012, poz. 914),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 11 września 2012 roku w sprawie Planów
Ochrony Powietrza oraz planów działań krótkoterminowych (Dz.U. 2012, poz. 1028),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 13 września 2012 roku w sprawie sposobu
obliczania wskaźników średniego narażenia oraz sposobu oceny dotrzymania pułapu
stężenia ekspozycji (Dz.U. 2012, poz. 1029),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 14 sierpnia 2012 roku w sprawie krajowego
celu redukcji narażenia (Dz.U. 2012, poz. 1030),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 24 sierpnia 2012 roku w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 2012, poz. 1031),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 13 września 2012 roku w sprawie dokonywania
oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz.U. 2012, poz. 1032),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 10 września 2012 roku w sprawie zakresu i
sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz.U. 2012,
poz. 1034),
o rozporządzenie Ministra Środowiska z 4 listopada 2014 roku w sprawie standardów
emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń
spalania lub współspalania odpadów (Dz.U. 2014, poz. 1546).
Ustawy
o
o
ustawa z 17 lipca 2009 roku o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych
i innych substancji (Dz. U. z 2009 r. Nr 130, poz. 1070 z późn. zm.),
ustawa z 28 kwietnia 2011 roku o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów
13
o
o
cieplarnianych (Dz. U. z 2011 r. Nr 122, poz.695),
ustawa z 20 kwietnia 2004 roku o substancjach zubożających warstwę ozonową (Dz. U.
z 2004 r. Nr 121, poz. 1263 z późn. zm.),
ustawa z 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.).
PGN dla Gminy Łaziska jest zgodny z w/w wymienionymi dokumentami krajowymi.
4.3. Regulacje regionalne
Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014 – 2020 (z perspektywą do 2030 r.)
Strategia jako główny cel stawia wsparcie dużych inwestycji publicznych, szczególnie z zakresu
infrastruktury drogowej i transportu. Znaczące inwestycje, zmierzające do podniesienia standardów
życia i konkurencyjności regionu czekają nas też w zakresie ochrony środowiska i wytwarzania czystej
energii.
Cel strategiczny 4 Funkcjonalna przestrzenna, społeczna i kulturowa integracja regionu zakłada
następujący cel operacyjny: racjonalne i efektywne wykorzystywanie zasobów przyrody dla potrzeb
gospodarczych i rekreacyjnych, przy zachowaniu i ochronie walorów środowiska przyrodniczego, co
wiązało się będzie z przeprowadzeniem działań zmierzających do zwiększenia efektywności
energetycznej na drodze inwestycji modernizacyjnych zmniejszających awaryjność systemów oraz
ograniczające straty w przesyle, jak również umożliwiające włączanie różnych źródeł energii (w tym
np. OZE).
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego
Jest to najważniejszy dokument z dziedziny planowania przestrzennego na poziomie gminy. Polityka
przestrzenna ma na celu zapewnienie zrównoważonego rozwoju i ładu przestrzennego uwzględniając
przy tym uwarunkowania stanu środowiska, stanu dziedzictwa kulturowego, warunków i jakości życia
mieszkańców, występowania obszarów złóż kopalnych i wód podziemnych oraz system komunikacji i
infrastruktury technicznej.
Program Ochrony Powietrza dla strefy lubelskiej
Zgodnie ze zaktualizowanym „Programem ochrony powietrza dla strefy – Aglomeracja Lubelska”,
który został przyjęty uchwałą Sejmiku Województwa Lubelskiego 25 listopada 2013 roku
podstawowymi działaniami naprawczymi skierowanymi na ograniczenie emisji ze źródeł
powierzchniowych są:
o
zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło poprzez termomodernizację obiektów
budowlanych,
o podłączenie do sieci cieplnej,
o wymiana dotychczasowych kotłów węglowych o niskiej sprawności na kotły zasilane
gazem lub ogrzewanie elektryczne,
o ewentualnie wymiana dotychczasowych kotłów węglowych na nowoczesne kotły węglowe
(paliwo: węgiel, orzech, groszek) zasilane automatycznie ale tylko na terenach, gdzie nie jest
możliwe doprowadzenie gazu czy sieci ciepłowniczej.
Poza działaniami ograniczającymi emisję powierzchniową, konieczne są działania związane ze
zmniejszeniem uciążliwości transportu samochodowego na terenie niektórych gmin i miast, w
celu ograniczenia emisji pyłu zawieszonego PM10.
Plan przewiduje prowadzenie działań wspomagających, które wprawdzie nie prowadzą w bezpośredni
sposób do redukcji emisji zanieczyszczeń, jednakże mają zasadniczy wpływ na budowanie systemu
zarządzania jakością powietrza, a także wspomagają procesy realizacji działań podstawowych w
kontekście kontrolnym, organizacyjnym i komunikacyjnym. Do działań dodatkowych należą:
14



edukacja ekologiczna społeczeństwa, nie tylko w zakresie szkolnictwa, ale również poprzez
akcje informacyjne i promocyjne, systemy powiadamiania o jakości powietrza i inne,
wykorzystanie planów zagospodarowania przestrzennego w celu ustalania ograniczeń i
kierunków wspomagających podejmowanie decyzji oraz realizację działań naprawczych,
prowadzenie kontroli:
o mieszkańców odnośnie sposobów wykorzystania paliw ,
o przestrzegania zakazu spalania odpadów,
o kontrole WIOŚ w zakresie dotrzymywania przez podmioty gospodarcze standardów
jakości powietrza oraz wymogów pozwoleń na wprowadzanie gazów lub pyłów do
powietrza,
o kontrole przestrzegania zakazu związanego z zamieszkiwaniem na terenach ogródków
działkowych,
o kontrola spalania pozostałości roślinnych na terenach ogródków działkowych;
o uwzględnienie w zamówieniach publicznych problemów ochrony powietrza, poprzez
odpowiednie przygotowywanie specyfikacji zamówień publicznych, które uwzględniać
będą potrzeby ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem.
Program Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego na lata 2012 – 2015 z perspektywą do
roku 2019 oraz Program Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego 2017.
Programy te zostały przyjęte w 2012 r. uchwałami Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 30 lipca
2012 r. Nr XXIV/398/2012 (Program ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 20122015 z perspektywą do roku 2019) oraz Nr XXIV/396/2012 (Program gospodarki odpadami dla
województwa lubelskiego 2017). Określają one uwarunkowania środowiskowe rozwoju OZE
wskazując na niezbędne działania związane z ochroną środowiska w skali województwa. W tym
kontekście istotne jest wsparcie źródeł odnawialnych, których upowszechnienie przyczyni się w
największym stopniu do eliminacji emisji substancji szkodliwych, np. pochodzących ze spalania
węgla w kotłowniach indywidualnych, a także rozwoju technologii biogazowych i spalania
służących do utylizacji oraz wykorzystania biomasy pochodzenia rolniczego, odpadów
komunalnych i przemysłowych (w tym odpadów organicznych z przemysłu spożywczego).
PGN dla Gminy Łaziska jest zgodny z w/w wymienionymi dokumentami regionalnymi
Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego 2014-2020
Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego 2014– 2020 (RPO WL 2014-2020) wpisuje
się w główne cele określone w Strategii Rozwoju Kraju 2020 oraz Krajowej Strategii Rozwoju
Regionalnego 2010-2020 i pozostałych 8 zintegrowanych strategiach. Zakłada likwidację
najważniejszych luk warunkujących rozwój województwa, występujących w zakresie infrastruktury (w
szczególności transportowej oraz wykorzystania OZE) wspierając jednocześnie innowacyjność i
konkurencyjność gospodarki oraz wzmacniając aktywność zawodową społeczeństwa.
W ramach Programu RPO WL określone zostały cele szczegółowe, które będą realizowane poprzez 15
Osi Priorytetowych w tym najważniejsze dla PGN, poprawa jakości powietrza, które oprócz działań z
zakresu efektywności energetycznej i zwiększenia wykorzystania OZE, służyć będą modernizacje
niskosprawnych kotłowni węglowych, wykorzystanie kogeneracji oraz stosowanie wysokosprawnych
urządzeń odpylających.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Łaziska umożliwia realizowanie w ramach RPO
Województwa Lubelskiego 2014-2020.
4.4. Regulacje lokalne
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Opolskiego na lata 2013-2016 z perspektywą do roku
2020.
15
Program Ochrony Środowiska dla powiatu opolskiego do 2020 roku określa poprawę jakości
powietrza poprzez:
o ograniczenie emisji powierzchniowej i komunikacyjnej,
o promocję wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
o spełnienie standardów emisyjnych z instalacji.
W ramach tego celu Program zaleca, aby były wspierane m.in. takie działania jak:
o ograniczenie niskiej emisji ze źródeł komunalnych, w tym również eliminowanie węgla jako
paliwa w lokalnych kotłowniach i gospodarstwach domowych i zastępowanie go OZE oraz
innymi, bardziej ekologicznymi nośnikami ciepła,
o termomodernizacja i termorenowacja budynków użyteczności publicznej i budynków
mieszkalnych,
o promocja transportu zbiorowego, rowerowego,
o edukacja społeczeństwa w tematyce oszczędności energii, instalacji OZE i bardziej
ekologicznych źródeł energii, spalania odpadów w kotłowniach jak również uwzględniająca
potrzeby i możliwości ochrony powietrza.
Cele przedstawione w PGN dla Gminy Łaziska są tożsame z celami Programu. Ponadto powyższe
zalecenia uwzględniono również w opracowywaniu działań Planu.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Łaziska na lata 2004-2015.
o
o
o
o
o
Program zaleca organizację systemu doradztwa, konsultacji szkoleń i pomocy
administracyjno-biurowej dla organizacji pozarządowych w obszarze ochrony środowiska,
Wspieranie konkursów i akcji proekologicznych.
Prowadzenie edukacji ekologicznej szkolnej i pozaszkolnej dla młodzieży na terenie gminy.
Włączanie społeczeństwa gminy w różnego rodzaju działania i akcje związane z ochroną
środowiska.
Bieżące informowanie społeczeństwa gminy o stanie środowiska przyrodniczego i
podejmowanych działaniach mających na celu zachowanie i wzbogacanie żywych zasobów
przyrody oraz kształtowanie krajobrazu.
Cele przedstawione w PGN dla Gminy Łaziska są tożsame z celami Programu. Ponadto powyższe
zalecenia uwzględniono również w opracowywaniu działań Planu.
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Łaziska.
W zagospodarowaniu terenu obowiązuje spełnienie wymogów dotyczących jakości środowiska w
zakresie hałasu, czystości powietrza i wód podziemnych. Źródłem zaopatrzenia w ciepło winny być
paliwa niskoemisyjne – oleje grzewcze i gaz propan-butan. Docelowym nośnikiem energii ma być Ga
ziemny. Zasilenie terenu gminy w gaz przewodowy jest możliwe z terenu gmin sąsiednich. Sieć
gazowa musi być projektowana zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2001
roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe. Modernizowanie i
inne przekształcenia istniejącego zagospodarowania, pod warunkiem wdrażania w ramach tych
przekształceń technologii zmniejszających uciążliwość dla środowiska i zdrowia ludzi oraz poprawy
architektonicznego wyglądu obiektów.
Obowiązujące kierunki są zgodne z priorytetami prawa i strategii międzynarodowych, krajowych
oraz regionalnych.
16
5. Charakterystyka Gminy Łaziska
Mapa 1. Położenie Gminy Łaziska względem innych gmin
5.1. Położenie
Gmina Łaziska położona jest w
zachodniej części woj. lubelskiego, w
powiecie opolskim, granicząc od
zachodu poprzez Wisłę lub jej
starorzecza z woj. świętokrzyskim
(gminy Solec i Chotcza). Położone na
dawnych wyspach osady, należące do
woj. świętokrzyskiego, a znajdujące
się po wschodniej stronie aktualnego
głównego koryta Wisły, związane są
silniej z Gminą Łaziska niż z własnymi
Łaziska
formalnymi ośrodkami gminnymi. Od
a
północy gmina Łaziska sąsiaduje z
gminami Wilków i Karczmiska, od
wschodu z gminą Opole, zaś od
południa z gminą Józefów. Gmina ma
kształt zbliżony do prostokąta o
długości z północy na południe około
14 km, a ze wschodu na zachód około
7 kilometrów. Powierzchnia gminy
wynosi 101,9 km2. Pod względem
fizjograficznym gmina jest wyraźnie
dwudzielna – południowa jej część
obejmuje
wycinek
Wzniesień
Urzędowskich ma charakter wyraźnie wyżynny, część północna należąca do Kotliny Chodelskiej i
Małopolskiego Przełomu Wisły ma cechy typowe dla niziny. Niemal cały obszar gminy włączono w
nadwiślański system obszarów chronionych. Południowa część gminy wchodzi w obręb otuliny
Wrzelowieckiego Parku Krajobrazowego, zaś północna w obręb Chodelskiego Obszaru Chronionego
Krajobrazu.
5.2. Ochrona przyrody i krajobrazu
Chodelski Obszar Krajobrazy Chronionego
Obszar 24 610 ha.
Na terenie gminy Łaziska 5 900 ha [23,97%], obręby ewidencyjne: Kamień, Kępa Solecka, Kępa
Gostecka, Braciejowice, Głodno, Zakrzów, Grabowiec, Las Dębowy, Wrzelów, Trzciniec, Niedźwiada
Mała, Niedźwiada Duża, Łaziska i Janiszów.
Opis wartości przyrodniczej: Chodelski Obszar Chronionego Krajobrazu, obejmuje tereny chronione
ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu
na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem, a także pełnioną funkcją
korytarzy ekologicznych.
Data wyznaczenia: 01.01.1990.
Regulacja prawna: Uchwała Nr XI/56/90 WRN w Lublinie z dnia 26 lutego 1990 r. w sprawie
utworzenia systemu parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu na terenie woj.
Lubelskiego, Rozporządzenie Nr 28 Wojewody Lubelskiego z dnia 2 czerwca 1998 r. w sprawie
Obszarów Chronionego Krajobrazu, Rozporządzenie Nr 37 Wojewody Lubelskiego z dnia 16 lutego
2006r. w sprawie Chodelskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, Uchwała Nr VI/83/2015 Sejmiku
17
Województwa Lubelskiego z dnia 27 marca 2015 r. w sprawie Chodelskiego Obszaru Chronionego
Krajobrazu.
Mapa 2. Chodelski Obszar Chronionego Krajobrazu – Gmina Łaziska
Źródło: www.geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/
Chodelski Obszar Chronionego Krajobrazu utworzono – teren gmin Borzechów, Bełżyce, Łaziska,
Karczmiska i Wilków. Stanowi ogniwo łączące ciąg obszarów chronionych wzdłuż prawego brzegu
przełomu Wisły, pomiędzy Kazimierskim i Wrzelowieckim Parkiem Krajobrazowym. Obejmuje tereny
chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach. Jego cechą
charakterystyczną jest wzajemne przeplatanie się trzech głównych typów zbiorowisk roślinnych.
Rozległe obszary malowniczej doliny rzeki Chodelki pokrywają zespoły mezotorficznych łąk, lasów i
upraw rolnych z sadami owocowymi.
Zbiorowiska leśne reprezentowane są przede wszystkim przez bory mieszane, lasy olszowe oraz
łęgowe. Przyrodę wyróżniają wilgotne tereny łąkowe i torfowiskowe ze stanowiskami rzadkich
gatunków drzew takich jak: dąb szypułkowy, brzoza czarna, sosna zwyczajna czy kasztanowiec biały.
Badania faunistyczne wykazały duże bogactwo fauny, w szczególności obfitość występowania
różnych gatunków owadów, w tym stosunkowo rzadkich motyli i trzmieli oraz małych kręgowców.
Na ternie Gminy Łaziska Chodelski Obszar Chronionego Krajobrazu zajmuje obszar 5 900 ha, co
stanowi 58% powierzchni gminy. Obejmuje tereny położone na północ od drogi Opole Lubelskie –
Kamień.
Najwartościowsze przyrodniczo tereny to dwa kompleksy podmokłych lasów - Las Głodzieński wraz z
przyległymi łąkami i Las Powiślański z kompleksem stawów Pustelnia II przylegającymi do stawu
Bartków Ług, leżącego w gminie Opole.
18
W lasach tych zanotowano występowanie 32 gatunków ptaków w zdecydowanej większości leśnych,
spośród których należy wymienić: myszołowa, jastrzębia, kobuza, kruka. Podobnie bogaty był rejon
Lasu Powiślańskiego w pobliżu stawów Pustelnia II, gdzie oprócz 21 gatunków ptaków leśnych
występowało jeszcze 14 gatunków związanych ze środowiskiem wodnym, między innymi: bocian
czarny, czapla siwa, łabędź niemy, a z ptaków leśnych: jastrząb, kania czarna i myszołów. Z płazów i
gadów chronionych w Lesie Głodzieńskim spotkać można jaszczurkę zwinkę i żyworodną, rzekotką,
ropuchę szarą i w pobliżu łąk grzebiuszkę, w rejonie Pustelni II kumaka, ropuchę szarą i zieloną oraz
rzekotkę.
W przypadku bezkręgowców nieco odmienny skład gatunkowy zanotowano w Lesie Głodzieńskim i
Lesie Powiślańskim. W Lesie Głodzieńskim bogatsza gatunkowo była fauna trzmieli, a dwukrotnie
mniejsza motyli. Na podkreślenie zasługuje łączne występowanie pazia królowej i pazia żeglarza w
obydwu kompleksach leśnych.
Otulina Wrzelowieckiego Parku Krajobrazowego
Obszar 13 625 ha, na terenie gmin: Józefów, Łaziska, Opole Lubelskie.
Na terenie gminy Łaziska 5 080 ha [37,28%], obręby ewidencyjne: Koło, Kopanina Kaliszańska,
Kopanina, Kamieńska, Kosiorów, Piotrawin, Piotrawin Kolonia, Wojciechów i Zgoda.
Regulacja prawna: Uchwała Nr XI/56/90 WRN w Lublinie z dnia 26.02.1990 r. w sprawie utworzenia
systemu parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu na terenie woj. lubelskiego (Dz.
Urz. Woj. Lub. Nr 3, poz.14), Rozporządzenie nr 5 Wojewody Lubelskiego z dnia 23 marca 2005 r. (Dz.
Urz. Woj. Lubelskiego nr 73 z dnia 27 kwietnia 2005r., poz.1526).
W Otulinie Wrzelowieckiego Parku Krajobrazowego dominują w nim bory dębowo-sosnowe oraz
rzadziej bory świerkowe. Występują tu również niewielkie kompleksy pocięte wąwozami, należące do
grądów dębowo - grabowych oraz mieszane bory dębowo – sosnowo – grabowe, dość silnie
zdegradowane. W lasach spotykamy wiele chronionych gatunków roślin naczyniowych takich jak:
wawrzynek wilczełyko, lila złotogłów, parzydełko leśne, lepieżnik biały, skrzyp zimowy, skrzyp pstry,
paprotnik kolczysty, ciemiężyca zielona. Dość często można spotkać pojedyncze okazy drzew
"pomnikowych". Są to głównie dęby szypułkowe.
Otulina ze względu na intensywne rolnicze zagospodarowanie nie jest szczególnie bogata w faunę
zarówno pod względem składu gatunkowego jak i liczebności. Spotykane są tutaj przeważnie
pospolite gatunki związane z agrocenozami. Na wyróżnienie zasługują tylko łąki położone nad Wisłą,
na południe od Kamienia
Obszary Natura 2000
Małopolski Przełom Wisły
Kod obszaru: PLB140006, obszar 6 418,8 ha.
Na terenie gminy Łaziska 347,8 ha [5,42%], obręby ewidencyjne: Las Dębowy, Braciejowice, Kępa
Gostecka, Kępa Solecka, Kamień, Kamień Kolonia, Piotrawin, Piotrawin Kolonia.
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000: obszar specjalnej ochrony ptaków [Dyrektywa Ptasia]
Regulacja prawna: rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21.07.2004 r. w sprawie obszarów
specjalnej ochrony ptaków Natura 2000.
Obszar obejmuje fragment doliny Wisły pomiędzy Józefowem a Kazimierzem o powierzchni 6 418,8
ha. Leży na wysokości od 119 do 134 m npm i charakteryzuje się wysokimi brzegami. Wśród
malowniczych meandrów znajdują się liczne wyspy: nagie łachy piaszczyste lub pokryte roślinnością,
wykorzystywane często jako pastwiska. Wody zajmują 32% obszaru. Brzegi rzeki i terasę zalewową
19
zarastają zarośla wiklinowe, łąki i pastwiska (43%), lasy wierzbowo-topolowe (4%), piaszczyste plaże
(4%). Teren jest użytkowany rolniczo (17% powierzchni). Obszar jest ostoją ptasią o randze
europejskiej ważną dla ptaków wodno-błotnych. Występuje tu co najmniej 14 gatunków ptaków z
Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Szczególne znaczenie mają populacje gatunków takich jak: rybitwa
białoczelna i rzeczna, ostrygojad, dzięcioł białogrzbiety, mewa czarnogłowa, szablodziób, batalion,
krwawodziób, mewa pospolita, rycyk, płaskonos, nurogęś i zimorodek .
Mapa 3. Małopolski Przełom Wisły – Gmina Łaziska
Źródło: www.geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/
Zagrożenia:
Do najpoważniejszych zagrożeń dla ostoi zalicza się zanieczyszczenia. Potencjalne zagrożenie stanowi
plan regulacji tego odcinka Wisły. Obszar podlega działaniom z zakresu ochrony
przeciwpowodziowej.
Ważne dla Europy gatunki ptaków (z Zał. II Dyr. Siedliskowej i z Zał. I Dyr. Ptasiej), w tym gatunki
priorytetowe:
o gąsiorek,
o jarzębatka- zagrożony niszczeniem zarośli i zadrzewień w dolinach rzecznych i przy drogach ,
20
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
zimorodek – zagrożony regulacjami koryt rzek likwidujących urwiste skarpy,
rybitwa białoczelna – zagrożona utratą siedlisk lęgowych,
rybitwa zwyczajna (rzeczna) – zagrożona przez likwidację wysp na dużych rzekach i stawach
hodowlanych,
mewa czarnogłowa – zagrożenie może stanowić regulacja dużych rzek połączona z likwidacją
wysp w nurcie,
szablodziób – zagrożony w kraju z powodu występowania na skraju zasięgu gatunku,
batalion – zagrożony utratą siedlisk z powodu osuszania, zaprzestania wypasu i wykaszania
łąk na terenach bagiennych,
derkacz – zagrożony utratą siedlisk w wyniku przesuszenia łąk i dolin rzecznych i przez
mechanizację sianokosów,
błotniak łąkowy – zagrożony przez utratę siedlisk w wyniku przesuszenia i zarastania
obszarów podmokłych oraz niszczenia gniazd podczas żniw ,
błotniak stawowy – zagrożony przez wykaszanie i wypalanie szuwarów na stawach i innych
zbiornikach wodnych,
bocian czarny – zagrożony utratą podmokłych siedlisk lęgowych i żerowiskowych,
bocian biały – zagrożony utratą odpowiednich żerowisk w wyniku osuszania terenów
podmokłych, utratą miejsc gniazdowych oraz śmiertelnością spowodowaną kolizjami z liniami
energetycznymi ,
dzięcioł białoszyi.
Przełom Wisły w Małopolsce
Kod obszaru: PLH060045, obszar 15 116,4 ha
Na terenie Gminy Łaziska 712,1 ha [4,71%], obręby ewidencyjne: Las Dębowy, Braciejowice, Kępa
Gostecka, Kępa Solecka, Kamień, Kamień Kolonia, Piotrawin, Piotrawin Kolonia.
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000: specjalny obszar ochrony siedlisk [Dyrektywa
Siedliskowa].
Regulacja prawna: decyzja Komisji Europejskiej z dnia 12.02.2008 roku przyjmująca na mocy
dyrektywy Rady 92/43/EWG drugi zaktualizowany wykaz terenów mających znaczenie dla Wspólnoty
składający się na kontynentalny region biogeograficzny [notyfikowana jako dokument nr
C(2008)8039][2009/93/WE].
Obszar obejmuje przełomowy odcinek doliny Wisły, od ujścia Sanny powyżej Annopola do miasta
Puławy. Dolina Wisły posiada dużą wartość przyrodniczą, ponieważ jest jedną z niewielu dużych rzek
w Europie, które zachowały się w stanie względnie naturalnym. W dolinie Wisły występują liczne
starorzecza, łachy i zastoiska, piaszczyste wyspy oraz namuliska. Tereny te porastają rozległe zarośla
wierzbowe oraz gdzieniegdzie płaty łęgów nadrzecznych. Część koryta rzeki jest obwałowana, a
obszar międzywala zajęty jest przez zarośla wierzbowe i łąki. W górnym biegu rzeki występują
strome, wapienne i lessowe skarpy wznoszące się nawet do 90 m ponad doliną Wisły. Na stokach
tych występują cenne murawy ciepłolubne, zwane murawami kserotermicznymi. Na terenie ostoi
stwierdzono 11 rodzajów siedlisk cennych z europejskiego punktu widzenia, które zajmują w sumie
24% powierzchni ostoi. Największą powierzchnię zajmują użytkowane ekstensywnie łąki (11%) oraz
lasy łęgowe i nadrzeczne zarośla wierzbowe (4%). Obszar ten obejmuje fragment ostoi ptaków
wodno - błotnych o randze europejskiej, ważnej zarówno dla gatunków lęgowych, jak i migrujących.
Spośród cennych dla UE gatunków ptaków występują tu: czapla biała i czapla nadobna, bocian czarny,
bielik, kulon, mewa czarnogłowa oraz rybitwa wielkodzioba. Ostoja jest również siedliskiem żółwia
błotnego oraz kilku cennych dla przyrody europejskiej gatunków ryb m.in. kozy, różanki i piskorza.
Dolina Wisły uważana jest za korytarz ekologiczny rangi europejski, który umożliwia przemieszczanie
się wielu gatunków zwierząt i roślin.
21
Mapa 4. Przełom Wisły w Małopolsce – gmina Łaziska
Źródło: Źródło: www.geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/
Zagrożenia:
Zagrożenie dla walorów przyrodniczych tego obszarów stanowią przede wszystkim zanieczyszczenie
wód Wisły, zarastanie muraw kserotermicznych przez drzewa i krzewy, projekt regulacji rzeki Wisły.
Niebezpieczne dla przyrody ostoi może być również zabudowanie zboczy doliny w rejonie Kazimierz
Dolny - Janowiec.
Ważne dla Europy typy siedlisk przyrodniczych (z Zał. I Dyr. Siedliskowej), w tym siedliska
priorytetowe: starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion,
Potamion, zalewane muliste brzegi rzek z roślinnością Chenopodion rubri p.p. i Bidention p.p.,
ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae), murawy kserotermiczne (FestucoBrometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-Festucion pallentis), ziołorośla górskie
(Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium), łąki selernicowe (Cnidion
dubii), niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), grąd
środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), łęgi wierzbowe,
topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae,
olsy żródliskowe), ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae).
22
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. Siedliskowej i z Zał. I Dyr. Ptasiej), w tym gatunki
priorytetowe:
o czapla nadobna – ptak,
o czapla biała – ptak,
o bocian biały – ptak, zagrożony utratą odpowiednich żerowisk w wyniku osuszania terenów
podmokłych, utratą miejsc gniazdowych oraz śmiertelnością spowodowaną kolizjami z liniami
energetycznymi,
o bocian czarny – ptak, zagrożony utratą podmokłych siedlisk lęgowych i żerowiskowych
o bielaczek – ptak,
o bielik – ptak, zagrożony przez utratę siedlisk poprzez wyrąb starych drzewostanów w pobliżu
wód oraz niepokojenie w okresie lęgowym,
o błotniak stawowy – ptak, zagrożony przez wykaszanie i wypalanie szuwarów na stawach i
innych zbiornikach wodnych,
o błotniak łąkowy – ptak, zagrożony przez utratę siedlisk w wyniku przesuszenia i zarastania
obszarów podmokłych oraz niszczenia gniazd podczas żniw,
o rybołów – ptak, zagrożony przez utratę siedlisk poprzez wyrąb starych drzew w pobliżu wód,
intensyfikację turystyki wodnej oraz nielegalny odstrzał na stawach hodowlanych
Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego wprowadziło również ochronę
stanowisk rybołowa. Polega ona na zakazie dokonywania wszelkich istotnych zmian
środowiska w promieniu 200 m od gniazda oraz na zakazie wstępu, w okresie od 1 lutego do
31 lipca, na obszar w promieniu 500 m od zajętego gniazda,
o kulon – ptak, zagrożony przez zalesianie wydmowych terenów nadrzecznych i regulacje rzek,
o batalion – ptak, zagrożony utratą siedlisk z powodu osuszania, zaprzestania wypasu i
wykaszania łąk na terenach bagiennych,
o łęczak – ptak, zagrożony zanikiem siedlisk lęgowych spowodowanym osuszaniem i
zarastaniem torfowisk
o mewa czarnogłowa – ptak, zagrożenie może stanowić regulacja dużych rzek połączona z
likwidacją wysp w nurcie,
o rybitwa wielkodzioba – ptak, zagrożona przez likwidację wysp na dużych rzekach i stawach
hodowlanych,
o rybitwa zwyczajna (rzeczna) – ptak, zagrożony utratą siedlisk lęgowych,
o rybitwa białoczelna – ptak, zagrożony utratą siedlisk lęgowych,
o zimorodek – ptak, zagrożony regulacjami koryt rzek likwidujących urwiste skarpy,
o jarzębatka – ptak, zagrożony niszczeniem zarośli i zadrzewień w dolinach rzecznych i przy
drogach
o gąsiorek – ptak,
o ortolan – ptak,
o dzięcioł białoszyi – ptak,
o mopek – ssak, zniszczenie jego zimowisk [polega to na zmianach struktury ścian korytarzy,
paleniu ognisk w korytarzach lub składowaniu w nich trujących odpadów]; płoszenie [kolonie
osiedlające się w budynkach], prace gospodarcze w lasach polegające na usuwaniu
obumierających drzew,
o nocek łydkowłosy – ssak, zagrożenia dla schronień letnich związane są remonty prowadzone
w okresie, gdy przebywają w nich nietoperze, z wykorzystywaniem toksycznych środków
konserwacji drewna, likwidowanie otworów wlotowych do schronień, a także świadome
płoszenie i tępienie osobników. Lokalnie poważnym problemem może się okazać całkowite
wyburzanie starej, tradycyjnej zabudowy. W przypadku schronień zimowych zagrożenia wiążą
się z ich niszczeniem, penetracją przez ludzi oraz zmianami mikroklimatu (wynikającymi z
częstej obecności ludzi czy przebudowy obiektu).Poważny, negatywny wpływ może mieć też
zanieczyszczenie organiczne i chemiczne wód stanowiących żerowiska omawianego gatunku.
23
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
nocek duży – ssak, remonty strychów, zwłaszcza w okresie maj-sierpień, oraz
wykorzystywanie toksycznych środków konserwacji drewna i likwidowanie otworów
wlotowych, wpływa negatywnie na kolonie kryjące się w budynkach,
nocek Bechsteina – ssak, usuwanie martwych i umierających drzew dziuplastych, co
ogranicza liczbę dostępnych schronień dla kolonii rozrodczych, wszelkie chemiczne metody
zwalczania tzw. szkodników leśnych, fragmentacja terenów leśnych i izolacja mniejszych
populacji w kurczących się ostojach,
bóbr europejski – ssak,
wydra – ssak,
kumak nizinny – płaz,
żółw błotny – gad,
boleń – ryba,
różanka – ryba,
piskorz – ryba,
koza – ryba,
trzepla zielona – bezkręgowiec,
zalotka większa – bezkręgowiec,
modraszek telejus – bezkręgowiec,
czerwończyk nieparek – bezkręgowiec,
modraszek nausitous – bezkręgowiec,
szlaczkoń szafraniec – bezkręgowiec.
Ważne dla Europy gatunki roślin (z Zał. II Dyr. siedliskowej), w tym gatunki priorytetowe(*):
o leniec bezpodkwiatowy,
o starodub łąkowy,
o obuwik pospolity
Jak wspomniano wyżej obszar „Przełomu Wisły” zajmuje na terenie gminy 712,1 ha., w olbrzymiej
większości bez zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej. Tereny zajmowane przez gospodarstwa
rolne i domowe zajmują łącznie 43,586 ha [obręby ewidencyjne Las Dębowy – działki 112, 113 i 115,
Kępa Gostecka – działka 3 i Piotrawin – działki 214, 218, 219, 221, 222, 223, 225, 226, 227, 228, 230,
231, 252/2, 253, 265, 272].
Nie wyklucza się montażu instalacji solarnych lub mikroinstalacji fotowoltaicznych na dachach
budynków mieszkalnych [działanie nie powinno wpłynąć w sposób zauważalny na środowisko
przyrodnicze]. Działanie będzie realizowane po uzyskaniu akceptacji Rejonowej Dyrekcji Ochrony
Środowiska w Lublinie.
Na wyżej wymanionym obszarze nie planuje się żadnych inwestycji z zakresu OŹE.
5.3. Walory kulturowe
Na obszarze gminy znajduje się szereg cennych obiektów architektury. Obiektami wpisanymi do
rejestru zabytków są:
zespół przestrzenny pałacowo – parkowy w Kamieniu (A/810):
o park krajobrazowy założony na początku XIX w.,
o ruiny pałacu z pozostałą wieżą z 1823 r.,
o wozownia z 1914 r.,
o fragmenty ceglanego ogrodzenia,
zespół sakralny kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i św. Tomasza
Apostoła w Piotrawinie (A/119):
o murowany kościół z I poł. XV w. wraz z zabytkami ruchomymi,
o otaczający drzewostan – w granicach cmentarza kościelnego,
o mur otaczający cmentarz kościelny z I poł. XX w.,
24
o
o
dzwonnica z II poł. XVIII w.,
kaplica pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa z I poł. XV w. z całym wyposażeniem w
zabytki ruchome.
Wszelka działalność inwestycyjna i budowlana przy obiektach i na obszarach wymienionych w pkt. 1
ust. 1., w tym podziały działek, może być prowadzona jedynie po uzyskaniu warunków i wytycznych
konserwatorskich oraz zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie.
Ważniejsze obiekty zabytkowe objęte strefą pośredniej ochrony konserwatorskiej figurujące w
ewidencji dóbr kultury województwa lubelskiego:
Nr
11320
11320
11320
11320
11320
11320
11320
11321
11322
11322
11322
11322
11322
11322
11322
11322
11322
11322
11325
11328
11328
11328
11328
11329
11330
11334
Nazwa obiektu
Rządcówka w zespole pałacowo-parkowym
Czworak w ruinie w zespole pałacowo-parkowym
Stajnia w zespole pałacowo-parkowym
Obora w zespole pałacowo-parkowym
Gorzelnia w zespole pałacowo-parkowym
Słodownia w zespole pałacowo-parkowym
Magazyn spirytusu przy gorzelni
Chałupa Nr 14
Zespół folwarczny
Stajnia w zespole folwarcznym
Spichlerz z suszarnią chmielu w zespole folwarcznym
Oficyna dworska w zespole folwarcznym
Czworak I w zespole folwarcznym
Czworak II w zespole folwarcznym
Gorzelnia i młyn w zespole folwarcznym
Magazyn gorzelni w zespole folwarcznym
Obora dawna w zespole folwarcznym
Kuźnia i warsztaty dworskie w zespole folwarcznym
Plebania w zespole kościelnym
Zespół dworsko-parkowy
Dwór w zespole dworsko-parkowym
Spichlerz z suszarnią w zespole dworsko-parkowym
Park w zespole dworsko-parkowym
Chałupa
Dom
Młyn
Miejscowość
Kamień
Kamień
Kamień
Kamień
Kamień
Kamień
Kamień
Kamień
Łaziska
Łaziska
Łaziska
Łaziska
Łaziska
Łaziska
Łaziska
Łaziska
Łaziska
Łaziska
Piotrawin
Piotrawin
Piotrawin
Piotrawin
Piotrawin
Piotrawin
Piotrawin
Zakrzów
5.4. Warunki klimatyczne
Obszar Gminy Łaziska leży według Atlasu Klimatycznego Województwa Lubelskiego W. i A.
Zinkiewiczów w dziedzinie klimatycznej Opolsko-Puławskiej. Cechuje się ona klimatem umiarkowanie
kontynentalnym, kształtowanym głównie przez masy powietrza polarno -morskiego. Przeważa tu typ
pogody antycyklonalnej tj. najbardziej korzystnej dla człowieka. Obszar ten charakteryzuje się jedną z
największych ilości dni z optymalną dla człowieka temperaturą powietrza , około 42 dni i najdłuższym
okresem lata , około 100 dni.
Średnia roczna temperatura powietrza wynosi około 7,425 oC, średnia temperatura miesiąca
najzimniejszego -5,2oC, zaś najcieplejszego miesiąca (lipca) 18,5 oC. Lato oraz zima trwa tu około 90
dni, a okres wegetacyjny od 210 do 220 dni. Średnia roczna liczba godzin usłonecznienia wynosi
25
około 1515-1520 godzin. Najbardziej pogodnymi miesiącami są sierpień i wrzesień, a pochmurnymi
listopad i grudzień.
Tabela 9. Temperatury powietrza (średnia, maksymalna i minimalna dla danego miesiąca z wieloletnich
pomiarów). Stacja meteo Radawiec
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
średnia
minimalna
maksymalna
-5,2
-16,2
5,7
-4
-14,9
7
2,9
-10,5
16,2
8,7
-4,4
21,6
13,4
0
26,7
16
3,7
28,3
18,5
6,7
29,9
17,5
5,2
29,7
13,2
0,7
25,6
8,6
-3,9
21
2
-8,2
12,3
XII
-2,5
-13,7
8,6
Średnia suma opadów wynosi tu około 540 mm, z czego około 360 mm przypada na półrocze letnie.
Stosunkowo częste jest tu występowanie gradu. Mimo obfitości wód powierzchniowych i „otwarcia”
Kotliny Chodelskiej ku zachodowi średnie roczne wartości niedosytu wilgotności powietrza są też
wyższe niż przeciętne. Liczba dni z opadem powyżej 0,1 wynosi od 150 do 172 dni (maksymalne
opady w lipcu, minimalne u schyłku zimy. Liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi 88. Trwała pokrywa
śnieżna pojawia się w połowie grudnia i utrzymuje się średnio od 80 do 90 dni.
Na terenie gminy przeważają wiatry o kierunkach zachodnim. Średnia roczna prędkość wiatru osiąga
3-4 m/s (zimą powyżej 4, latem poniżej 2,5). Liczba dni z wiatrem powyżej 8 m/s wynosi 23 w roku.
Udział ciszy sięga 6-12 % na terenach otwartych oraz do 40 % na terenach śródleśnych i obniżeniach.
5.5. Ludność
Gmina wykazuje negatywną tendencję demograficzną. W latach 2010-2014 liczba mieszkańców
zmniejszyła się o 248 osób i wynosi aktualnie 5 067 osób. Najwięcej mieszkańców ubyło w
miejscowościach Piotrawin, Zakrzów, Braciejowice, Głodno, Kępa Gostecka i Łaziska. Jedyną
miejscowością posiadającą dodatni bilans demograficzny jest Kopanina Kamieńska. Na zbliżonym
poziomie utrzymuje się liczba mieszkańców w miejscowościach Koło, Niedźwiada Mała, Kosiorów i
Łaziska Kolonia.
2014 rok zaznaczył się osłabieniem spadkowej tendencji demograficznej. Wprawdzie liczba
mieszkańców Gminy zmniejszyła się, ale nie tak drastycznie niż we wcześni szych czterech latach (21).
Przyrost naturalny na 1 000 mieszkańców wyniósł 1,8 i był najkorzystniejszy od wielu lat (na przykład
w 2013 wynosił -9,8).
Tabela 10. Liczba mieszkańców w poszczególnych sołectwach Gminy Łaziska
Lp
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Miejscowość
Braciejowice
Głodno
Grabowiec
Janiszów
Kamień
Kamień Kolonia
Kępa Gostecka (od 1.01 2005)
Kępa Piotrawińska
Kępa Solecka (od 1.01 2005)
Koło
Kopanina Kaliszańska
Kopanina Kamieńska
Kosiorów
Las Dębowy
Łaziska
Liczba mieszkańców na koniec roku
2010
2011
2012 2013 2014
491
486
478
468
467
258
249
242
235
234
43
45
39
39
39
209
213
201
199
198
353
347
348
339
337
57
55
52
51
51
344
339
337
325
324
81
83
82
76
76
93
91
92
89
88
46
48
49
45
46
144
146
143
140
139
151
154
151
157
155
77
75
75
76
76
293
294
298
299
298
518
510
497
500
499
26
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Łaziska Kolonia
Niedźwiada Duża
Niedźwiada Mała
Piotrawin
Piotrawin Kolonia
Trzciniec
Wojciechów
Wrzelów
Zakrzów
Zgoda
181
312
58
271
108
290
132
224
357
224
5315
Razem:
177
308
57
272
102
276
129
219
344
223
5242
179
308
54
259
100
279
129
215
340
226
5173
180
301
58
243
98
283
133
212
331
218
5 095
180
300
58
241
98
282
132
210
329
217
5074
Źródło. Dane z Urzędu Gminy Łaziska, Bank Danych Lokalnych
5.6. Gospodarka mieszkaniowa
Struktura mieszkaniowa Gminy Łaziska opiera się na budownictwie wolnostojącym (1703 budynki
mieszkalne). W latach 2003-2010 widoczny był zastój budowlany. W tym okresie oddano do użytku
zaledwie 9 budynków mieszkalnych. Ostatnie lata przyniosły wyraźną poprawę. W okresie 2011-2014
zbudowane 26 domów o łącznej powierzchni 3 462 m2 (średnia powierzchnia 133,15 m2). Ta
pozytywna tendencja nie zmienia faktu, że przeciętny wiek budynku mieszkalnego w Gminie Łaziska
wynosi około 47 lat.
Struktura wiekowa budynków mieszkalnych i mieszkań nie różni się od poziomu ogólnokrajowego.
Dominują budynki wzniesione w latach 1947-1970. W przypadku Gminy Łaziska stanowią one prawie
42 procent wszystkich zasobów. Zwraca uwagę stosunkowa duża liczba budynków zbudowanych w
okresie do końca 1944 roku, których jest 176. Warto jednak zaznaczyć że wiele z nich poddanych
zostało gruntownej modernizacji i dostosowane do obecnych standardów. Przeciętne powierzchnia
mieszkania wynosi 89,4 m2 (obliczenia własne), 86 % mieszkań korzysta z sieci wodociągowej, 65%
posiada łazienkę, ponad 51 procent wyposażone jest w centralne ogrzewanie.
Struktura wiekowa budynków mieszkalnych w Gminie Łaziska
Wykres 1
800
739
700
600
500
367
400
308
300
200
100
145
31
144
9
26
0
przed 1918 1918-1944 1945-1970 1971-1978 1979-1988 1989-2002 2003-2010 2011-2014
Źródło. Obliczenia własne, ankiety, GUS
27
5.7. Mienie Gminy Łaziska
Tabela 11
Lp.
Mienie Gminy Łaziska
Miejsce
1.
2.
3.
4.
5.
Braciejowice
Braciejowice
Głodno
Głodno
Głodno
Powierzchnia
działek w ha
0,43
1,71
0,06
0,37
0,69
6.
Janiszów
0,0893
7.
Janiszów
0,0895
8.
Kamień
0,11
9.
Kamień
0,1574
10. Kamień
0,0909
11. Kamień
0,13
12. Kamień
0,14
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
0,10
1,81
2,25
0,10
0,30
0,0030
0,73
0,03
0,12
Kamień
Kamień
Piotrawin
Kol. Kamień
Piotrawin
Piotrawin
Piotrawin
Piotrawin
Zgoda
22. Zgoda
0,19
23. Kępa Piotrawińska
1,34
24. Zakrzów
1,81
25. Łaziska
26. Łaziska
27. Łaziska
0,9403
0,0797
0,11
28. Łaziska
1,55
29. Łaziska
3,1714
30. Łaziska
31. Łaziska
32. Łaziska
33. Łaziska
1,1172
0,15
0,3183
0,0536
Zagospodarowanie
Własność
Stacja wodociągowa
Budynek szkoły
Budynek strażnicy
Nie zabudowana
Nie zabudowana
Sklep – budynek
własność SHP
Nie zabudowana
Budynek mieszkalny po
byłej "Agronomówce"
Budynek mieszkalny –
mieszkanie komunalne
Budynek strażnicy
Parter budynku –
sklep, własność SHP
Lokal po byłej świetlicy
i bibliotece
Grunt
Nie zabudowana
Budynek szkoły
ZTK – wodociąg
Grunt
Grunt
Boisko sportowe
W użytkowanie Urzędu Gminy
Trwały zarząd szkoły
Umowa użyczenia - OSP
Nieużytek po składzie buraków
Nieużytek po kopalni piachu
Grunt w użytkowaniu wieczystym SHP
Łaziska
W użytkowaniu UG
Grunt w użytkowaniu wieczystym
właściciela lokalu mieszkalnego
Zamieszkuje 1 rodzina
Budynek strażnicy
Budynek szkoły
Budynek szkoły
Budynek szkoły
Budynek Gimnazjum
Dom Nauczyciela
Droga
Budynek
administracyjnowarsztatowy
Budynek chłodni –
własność spółki
"Twardzik"
Pod budownictwo
jednorodzinne
Grunt
Pod budownictwo
jednorodzinne
Stary budynek Urzędu
Gminy
Umowa użyczenia dla OSP
Użytkowanie wieczyste SHP Łaziska
W użytkowaniu UG
Użytkowanie wieczyste właściciela
Nieużytki
W trwałym zarządzie szkoły
W użytkowaniu UG
Nabyte od RSP pod drogę
Użytkowanie wieczyste SHP
W użytkowaniu UG
Pod sklepem GS użytk wieczyste
Umowa użyczenia - OSP
Umowa użyczenia - OSP i umowa
najmu mieszkania komunalne
W użyczeniu :
1,32 ha – szkoły
0,26 ha -OSP
0,23 ha – osoba fizyczna
Wieczyste użytkowanie
Droga na bazie byłej SKR
Grunty w użytkowaniu wieczystym
właścicieli budynków
Grunty w użytkowaniu
Użytkowanie wieczyste Twardzik
Użytk. wieczyste osoba fizyczna
Użytkowanie wieczyste,
W użytkowaniu OPS i GBiDK
28
34. Łaziska
35. Łaziska
36. Łaziska
37. Łaziska
38. Łaziska
39. Łaziska
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
Łaziska
Kol. Łaziska
Wojciechów
Wojciechów
Kopanina Kamieńska
Głodno
Łaziska
48. Piotrawin
49. Wrzelów
50. Wrzelów
51. Janiszów
52. Łaziska
53.
54.
55.
56.
Kępa Gostecka
Kępa Gostecka
Wszystkie wsie gminy
15 miejscowości
0,0712
0,0225
0,58
0,76
0,32
1,49
0,06
0,15
0,19
0,41
0,23
0,11
1,65
0,2636
0,40
3,01
0,21
0,1700
0,1047
31,0136
1,0358
121,4466
Pod budownictwo
jednorodzinne
Grunt
Nowy budynek Urzędu
Gminy
Niezabudowana /za
budynkiem byłego UG
Niezabudowana /za
byłą zlewnią mleka
Pod budownictwo
jednorodzinne
Niezabudowana
Świetlica wiejska
Stacja wodociągowa
Stacja wodociągowa
Po byłej szkole
Świetlica wiejska
Kopalnia piachu
Magazyn i garaże
Niezabudowana
Użytkowanie wieczyste,
Droga
W użytkowaniu UG
Umowa dzierżawy POLKOMTEL, pod
stacje bazy GSM
Niezagospodarowana
W dzierżawie rolnika
Niezagospodarowana
W użytkowaniu UG
W użytkowaniu UG
W użytkowaniu UG
Nie zagospodarowana
W użytkowaniu UG
W użytkowaniu UG
W użytkowaniu UG
W użytkowaniu UG, na powiększenie
boiska sportowego
Niezabudowana
Niezagospodarowana
Budynek OSP
Umowa użyczenia OSP
Budynek mieszkalny
Umowa najmu
Niezabudowana
W trwałym zarządzie szkoły, na
powiększenie boiska sportowego
Niezabudowana
W dzierżawie rolników
Niezabudowana
Niezagospodarowane
Drogi gminne
Wszystkie wsie gminy, w użytk. UG
Przystanki autobusowe W użytkowaniu UG
Źródło. Urząd Gminy w Łaziskach
15.8. Oświetlenie uliczne
Na terenie gminy znajduje się 70 punktów przyłączeniowych oświetlenia ulicznego , o 8 więcej niż w
2010 roku. W sumie pracuje 664 lampy (o 77 więcej niż w 2010). Wszystkie żarówki są rtęciowe.
Właścicielem słupów jest PGE S.A. W 2010 roku zużycie energii wyniosło 142 780 kWh, w 2014 –
161 498 kWh. Wzrost zużycia wynika z faktu uruchomienia oświetlenia na nowym moście
zbudowanym w miejscowości Kamień.
15.9. System elektroenergetyczny
Zaopatrzenie terenu Gminy Łaziska w energię elektryczną odbywa się z krajowego systemu
elektroenergetycznego. Gmina leży w zasięgu działania Spółki Polskie Sieci Elektroenergetyczne Wschód S.A. Operatorem systemu dystrybucyjnego działającym w zasięgu terytorialnym Gminy
jest PGE Dystrybucja S.A. Oddział Lublin (Rejon Energetyczny Puławy), wchodząca w skład Grupy
Energetycznej - PGE Polska Grupa Energetyczna S.A.
Głównym i podstawowym źródłem zasilania obszaru gminy w energię elektryczną są dwie stacje
głównego punktu zasilania (GPZ) 110/15kV: GPZ Kazimierz i GPZ Opole Lubelskie. Stacja GPZ
Kazimierz zasilana jest jednostronnie linią wysokiego napięcia 110 kV idącą od GPZ Puławy Rudy,
natomiast GPZ Opole Lubelskie zasilana jest dwustronnie liniami wysokiego napięcia 110 kV
biegnącymi z GPZ Budzyń oraz GPZ Poniatowa.
Infrastruktura przesyłowa na napięciu 15 kV zrealizowana jest przeważnie w technologii
napowietrznej. Przy modernizacjach i rozbudowie sieci średniego napięcia standardem staje się
29
stosowanie sieci napowietrznej izolowanej, której zaletą jest mniejsza (w stosunku do sieci
tradycyjnej) podatność na zwarcia, co ma szczególne znaczenie na terenach zalesionych.
Bezpośrednie zasilanie mieszkańców gminy odbywa się za pomocą stacji transformatorowych 15/04
kV oraz linii niskiego napięcia.
Sieć rozdzielcza niskiego napięcia (nN) 0,4kV jest siecią bezpośrednio zasilającą odbiorców
komunalno – bytowych (gospodarstwa domowe oraz obiekty gminne), sektor handlu i usług oraz
niewielkich odbiorców przemysłowych. Ze względu na charakter odbiorców sieć niskiego napięcia
można podzielić na sieć zasilającą odbiorców w energię elektryczną oraz sieć oświetleniową.
Napięcie pracy linii niskiego napięcia wynosi około 0,4 kV w układzie 3- fazowym oraz 230 V w
układzie 1-fazowym.
Mieszkańcy wykorzystują energię elektryczną poza celami oświetleniowymi również do ogrzewania
pomieszczeń i przygotowania posiłków. Gminę charakteryzuje duże zróżnicowania używanych lamp.
Żarówki tradycyjne mają zastosowanie w 60% mieszkań, ale w wielu z nich są uzupełnieniem dla
oświetlenia energooszczędnego lub LED. Żarówki tradycyjne są podstawowym sposobem
oświetlenia 29,4% mieszkań. Z przeprowadzanego badania ankietowego wynika, że ponad 57%
mieszkańców planuje modernizacją domowego oświetlenia.
W 2014 roku łączne zużycie energii elektrycznej w sektorach samorządowym i społecznym wynosiło
8 568 MWh.
15.10. Zaopatrzenie w ciepło
Sołectwa nie posiadają centralnych kotłowni, Funkcjonuje rozproszony system grzewczy. W ostatnich
latach nastąpiła zmiana głównych nośników energii. O ile podstawowym paliwem był węgiel
kamienny, o tyle teraz mieszkańcy w większym stopniu preferują wykorzystanie drewna (przeważnie
odpadowego z sadów). Poza drewnem i węglem stosowany jest olej opałowy, energia elektryczna
oraz w nielicznych przypadkach gaz-propan butan.
W 2014 roku całkowite zużycie energii cieplnej wyniosło ponad 170 572 GJ. Szczegóły w rozdziale 9.
5.11. Zaopatrzenie w gaz
Mapa 5 Stan gazyfikacji powiatu opolskiego
Źródło: Program Rozwoju Energetyki dla Województwa Lubelskiego,
Aktualizacja programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opolskiego.
Gmina Łaziska, podobnie jak
sąsiednia gmina Wilków, nie
posiada sieci gazowej, ale stan
gazyfikacji powiatu opolskiego
powoduje, że można realnie
oceniać możliwości budowy
gazociągu. Niestety na razie
tym projektom nie sprzyja
zainteresowanie ze strony
mieszkańców obawiających się
ponoszenia
ewentualnych
kosztów inwestycji. Nieliczne
gospodarstwa korzystają w z
gazu propan-butan. instalacje
wyposażone są w specjalne
zbiorniki napełniane okresowo
z cystern samochodowych
gazem płynnym. Ponadto gaz
ciekły znajduje zastosowanie w
do celów spożywczych.
30
5.12. Zaopatrzenie w wodę
Na terenie gminy zlokalizowane są trzy hydrofornie: Zgoda, Braciejowice, Wojciechów. Stacja
uzdatniania wody znajduje się w Braciejowicach. W okresach wiosennych i letnich występuje
niedobór wody spowodowany gwałtownym występującym w jednym czasie zapotrzebowaniem wody
do zabiegów chemicznych w uprawach polowych. Długość czynnej sieci rozdzielczej bez przyłączy
wynosi 94,1 km, przyłączonych jest do sieci 1639 budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania
zaś do mieszkań w tych budynkach 1280 punktów. W ciągu roku pobór wody wynosi 285,3 dam 3 z
czego do gospodarstw domowych dostarczanych jest 135,2 dam3.
5.13. Gospodarka ściekowa
W Gminie nie ma sieci kanalizacyjnej. Nieczystości ciekłe zbierane są w zbiornikach bezodpływowych,
których jest 864. Ta sytuacja stanowi zagrożenie dla jakości wód powierzchniowych i podziemnych.
Ponadto nie wszystkie nieczystości trafiają do zbiorników. Notowane są przypadki odprowadzania
ścieków nieoczyszczonych do ziemi lub do wód powierzchniowych. Na razie budowa komunalnej sieci
kanalizacyjnej w Gminie Łaziska nie jest możliwa. Preferowany model oczyszczania ścieków to rozwój
kanalizacji indywidualnych, zakładowych i zbiorczych.
5.14. Gospodarka odpadami
Na terenie gminy nie ma składowiska odpadów. Stosowany jest pojemnikowy i kontenerowy system
gromadzenia i wywozu na wysypisko śmieci. Odbiór i transport odpadów prowadzi spółka Ekoland z
Kraśnika. Zbiórka obejmuje 1672 gospodarstwa domowe. Liczbę komunalnych odpadów
wytworzonych w 2014 roku oszacowana została w ilości 1 248 ton. Poziom zbiórki kształtował się na
poziomie 41,6% i był wyższy o 1,8% w stosunku do roku 2013.
5.15. Sieć drogowa
Na terenie gminy nie ma dróg krajowych a powiązanie z nimi następuje poprzez sieć dróg
powiatowych i wojewódzkich. Długość dróg wojewódzkich wynosi 14 km, powiatowych 47 km, zaś
gminnych 72,3 kilometry. Najważniejszym szlakiem komunikacyjnym w gminie jest droga
wojewódzka Kamień-Opole Lubelskie-Chodel, dalej w kierunku Lublina. Stan techniczny dróg
wojewódzkich i powiatowych, na terenie gminy Łaziska, można ocenić jako zły. Najgorsza sytuacja
jest na drodze wojewódzkiej nr 747 relacji Kamień-Opole Lubelskie, gdzie stan nawierzchni wymaga
przeprowadzenia natychmiastowego remontu.
5.16. Transport
Mieszkańcy posiadają 4 146 samochodów (auta osobowe, ciężarowe, furgony, autobusy), 662
ciągniki, 579 motocykli i motorowerów i 1033 naczep i przyczep, 20 kombajnów rolniczych. Średni
wiek auta osobowego wynosi 13,263, samochodu dostawczego 14,909, ciężarowego 24,5 lat.
Podstawowe paliwa napędowe to olej (połowa aut), benzyna, LPG. Średnia liczba kilometrów
przejeżdżanych miesięczni na terenie Gminy - 403.
5.17. Rolnictwo
W gminie działa 1418 gospodarstw, a średnia wielkość gospodarstwa wynosi 5,86 ha. Z działających
gospodarstw 10 mieści się w przedziale 15-24 ha i są to głównie gospodarstwa specjalizujące się w
produkcji sadowniczej. Nieco mniejsze znaczenie mają gospodarstwa zajmujące się w produkcją zbóż
lub mleka. Powierzchnia uprawy drzew i krzewów prowadzona jest na obszarze 4 208 hektarów
(ponad 68% użytków rolnych w Gminie). Miejscowi plantatorzy specjalizują się w produkcji jabłek,
wiśni, śliw, czarnej porzeczki, malin oraz warzyw gruntowych. W 2014 było 4 582 700 drzew, z czego
3 404 400 owocowało. Nadwyżka odpadowej biomasy drzewnej została oszacowana w ilości około
9 200 ton. W 2014 roku udział upraw zbożowych w areale rolnym gminy wyniósł 767 ha, zaś roślin
strączkowych i przemysłowych razem 125 hektarów.
31
Tabela 12. Powierzchnia i liczba upraw drzew i krzewów w Gminie Łaziska - 2014
Powierzchnia
Liczba drzew i
Drzewa owocowe – owocujące
uprawy drzew i
krzewów
Pow.
liczba
krzewów
owocowych ogółem
Drzewa owocowe owocowych
w
poza
w sadach
poza
w sadach poza
w sadach poza
sadach sadami
sadami
sadami
sadami
ha
ha
szt.
ha
ha
szt.
Jabłonie
3 375
1
4 135 000
700
2 550
1
3 095 000
500
Grusze
90
1
87 500
600
40
1
41 000
450
Śliwy
70
1
60 000
500
60
1
55 000
400
Wiśnie
295
2
266 000
1 600
220
2
190 000
1 200
Czereśnie
60
1
34 700
400
30
1
19 500
350
Brzoskwinie
0
1
0
900
0
0
0
300
Orzechy włoskie
2
1
600
200
2
1
600
200
Razem
3 892
8
4 583 800
4 900
2 902
7
3 401 100 3 400
Krzewy owocowe
Leszczyna
7
1
600
7
1
0
142
Agrest
5
1
15 000
2 000
3
1
8 000
800
Porzeczki kolorowe
48
1
265 000
2 500
40
1
200 000
1 300
Porzeczki czarne
360
1
2 335 000
0
290
1
1 715 00
660
Maliny
300
1
0
0
240
1
0
560
Aronia
39
0
120 000
0
18
0
0
1 400
Winorośl
0
1
0
0
0
1
0
220
Pozostałe jagodowe
4
0
0
0
4
0
0
1 600
Truskawki
70
0
0
0
70
0
0
420
Razem
833
5
2 735 000
5 100
672
5
208 000
7 102
Źródło: Urząd Gminy Łaziska, druk RG dla GUS.
Struktura rolna w Gminie Łaziska
Wykres 2
Sady i krzewy owocowe
401
Lasy
121
767
Rośliny strączkowe i
przemysłowe
894
125
4725
Łąki i pastwiska
Nieużytki i tereny różne
2758,25
Uprawy zbożowe
Warzywa
Opracowanie wlasne
5.18. Leśnictwo
Lasy zajmują obszar 2 720,16 hektarów (1 380,26 – lasy państwowe, 1 339,90 – lasy prywatne).
Pozyskanie grubizny wynosi 842 m3 (lasy prywatne). Lesistość gminy (24,9%), pomimo że nieco
wyższa niż przeciętna dla województwa lubelskiego (23,1%), jest niższa niż średnia dla kraju (29,4%).
32
Lasy tworzą dwa główne kompleksy – jeden położony na południowo – zachodniej rubieży gminy
łączy się z lasami Wrzelowieckiego Parku Krajobrazowego, drugi rozdziela teren gminy na dwie części
stanowiąc zachodnią część dużego masywu leśnego ciągnącego się aż po Opole Lubelskie.
5.19 Wykorzystanie Odnawialnych Źródeł Energii
Rozwój odnawialnych źródeł energii jest na niskim poziomie i nie ma znaczenia w bilansie
energetycznym gminy. Ilość wyprodukowanej energii ze źródeł odnawialnych wynosi niecałe 114
MWh [78 instalacji]. Badania ankietowe wykazały, że do ciepłej wody uzyskiwanej za pośrednictwem
słońca jest przekonanych dużo więcej mieszkańców gminy, podobnie zresztą jak do montażu ogniw
fotowoltaicznych i pomp ciepła.
W miejscowości Kamień planowana jest budowa bioelektrowni. Zakład będzie utylizował wywar
gorzelniany i odpady z przetwórstwa owocowo-warzywnego. Właściciele spółki dysponują wymaganą
dokumentacją i niezbędnymi pozwoleniami, ale na razie nie rozpoczynają inwestycji. Moc planowanej
instalacji wynosi 0,999 kWh. Wyprodukowana energia elektryczna odprowadzona będzie do sieci
energetycznej, natomiast energię cieplną zagospodaruje gorzelnia.
5.20. Zasoby Odnawialnych Źródeł Energii
Zasoby biomasy
Rozwinięta produkcja sadownicza stawia gminę w gronie potentatów z pozyskaniu biomasy
drzewnej. Drewno odpadowe pozyskiwane z wymiany drzewostanu oraz z dokonywanych corocznie
prześwietleń wykorzystywane jest przez mieszkańców do celów grzewczych. Gospodarstwa posiadają
duże zapasy surowca, Niektórzy ogrzewają domy wyłącznie drzewem. Roczna (2014) ilość drewna
odpadowego z sadów została oszacowana na 21 961,5 m3 [13 725,93 ton].
Szacunki pozostałych rodzajów biomasy:
zasoby drewna z lasów: 1 546,84 ton,
zasoby drewna z przetwórstwa drzewnego: 279,84 ton,
zasoby drewna z zadrzewień drogowych: 20,94 ton,
zasoby siana: 319,32,
zasoby biomasy z roślin wieloletnich na cele energetyczne: 367,35,
potencjał ziarna zbóż: 53,2
zasoby słomy: 0
zasoby potencjału biodiesla z rzepaku: 0
Tabela 13. Szacunek zasobów biomasy
Rodzaj biomasy
Drewno
Słoma
Siano
Rośliny energetyczne
Ziarno zbóż
Biodiesel
Źródło
pochodzenia
z lasów
z przetwórstwa
z sadów
z zadrzewień
t św.m.
wilgotność
%
1 546,85
279,94
13 725,93
20,94
0,00
319,42
387,35
53,20
0,00
0,50
0,35
0,35
0,35
0,17
0,16
0,00
0,12
0,00
Wartość
opałowa
MJ/kg s.m.
15,6
15,6
15,6
15,6
17,3
17,1
18
18,5
37,27
Potencjał
energii
zawartej w
biomasie
GJ
12 065,43
1 528,47
74 943,58
114,33
0,00
873,93
6 972,30
118,10
96 616,15
Sprawność
kotła
Potencjał
techniczny
energii
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
GJ
9 652,34
1 222,78
59 954,86
91,47
0,00
699,15
5 577,84
94,48
77 292,92
Obliczenia własne
Potencjał teoretyczny zasobów biomasy wynosi 96 616,35 GJ, potencjał techniczny (nadający się do
wykorzystania) – 77 292,92 GJ [21 470,27 MWh]
33
Potencjał biogazu
Zakłady przetwórstwa owocowo-warzywnego, produkcja mrożonych owoców i warzyw, powierzchnia
terenów zielonych, działająca gorzelnia to zaplecze odpadowe pozwalające na uruchomienie
produkcji biogazu z odpadów.
Energia słoneczna
Średnie roczne zachmurzenie nieba na Lubelszczyźnie jest najniższe w kraju i kształtuje się na
poziomie poniżej 65%. O korzystnych warunkach solarnych świadczy również duży udział
promieniowania bezpośredniego (bardziej efektywnego od rozproszonego i łatwiejszego technicznie
do wykorzystania) w promieniowaniu całkowitym, wynoszącym średniorocznie 52–54%, a w okresie
zimowym 40–44%.
Biorąc pod uwagę potencjalną energię użyteczną prawie całe województwo lubelskie znajduje się w
rejonie, gdzie roczne sumy promieniowania słonecznego kształtują się na poziomie 950-1020
kWh/m2. W rejonie tym w półroczu letnim potencjalna energia użyteczna, wynosząca 821 kWh/m 2,
jest porównywalna z wybrzeżem (881 kWh/m 2), natomiast zimą (260 kWh/m2) jest porównywalna z
górami (280 kWh/m2).
Potencjał wiatru
Wielkość progowa opłacalności wykorzystania energii wiatru na wysokości 30 m nad powierzchnią
gruntu w terenie o klasie szorstkości „0-1” wynosi 1000 kWh/m2/rok. Do uzyskania realnych wielkości
energii użytecznej dla pojedynczej elektrowni wymagane jest występowanie wiatrów o stałym
natężeniu i prędkościach powyżej 4 m/s, natomiast lokalizacje farm wiatrowych są możliwe w
rejonach, w których prędkości wiatrów o stałym natężeniu przekraczają 5 m/s. Najbardziej
korzystnym obszarem pod względem zasobów energetycznych jest generalnie zachodnia część
województwa lubelskiego.
W gminie Łaziska najlepsze warunki wietrzne występują w okolicach miejscowości Kosiorów, gdzie
istnieją możliwości budowy farmy wiatrowej (prędkości wiatru 6,25 m/s na wysokości 100 m npt). W
pozostałych rejonach gminy prędkości wiatru są mniejsze, ale wystarczające do budowy instalacji
przydomowych.
5.17.5. Hydroenergetyka
Brakuje możliwości realizacji małych elektrowni wodnych.
34
6. Stan jakości powietrza, gleb oraz wód
6.1. Powietrze
Na stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na terenie Gminy wpływają głównie
zanieczyszczenia napływowe z zewnątrz. Do emitorów zanieczyszczeń powietrza zlokalizowanych na
terenie Gminy zaliczyć należy przede wszystkim piece i piony kominowe gospodarstw domowych i
zanieczyszczenia komunikacyjne.
Niska emisja jest źródłem takich zanieczyszczeń jak dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek
węgla, pył, sadza, typowych, które powstają podczas spalania paliw stałych i gazowych. W przypadku
emisji bytowej, związanej z mieszkalnictwem jednorodzinnym zanieczyszczenia uwalniane na
niedużej wysokości często pozostają i kumulują się w otoczeniu źródła emisji. W piecach
węglowych spalane są również wysokokaloryczne odpady komunalne. Palenie tworzyw sztucznych
w piecach nie przystosowanych do ich utylizacji powoduje emisję dioksyn – najbardziej toksycznych
substancji chemicznych, które są wdychane przez ludzi i zwierzęta, a także osiadają na owocach,
glebie i wodzie.
Średnie roczne stężenia głównych zanieczyszczeń powietrza nie przekraczają norm
dopuszczalnych stężeń zarówno gazów jak i pyłu zawieszonego. Według kryteriów
ustanowionych w celu ochrony zdrowia rozporządzeniem Ministra Środowiska strefa Gminy Łaziska
mieści się w klasie A. Potwierdza to pięcioletnia ocena powietrza przeprowadzona w latach 20092013 Lubelski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska. Wskazano w niej obszary, na których
występują przekroczenia lub istnieje prawdopodobieństwo przekroczenia normatywnych stężeń
zanieczyszczeń.
Klasyfikacja została przeprowadzona dla wszystkich stref w województwie lubelskim zdefiniowanych
rozporządzeniem z dnia 2 sierpnia 2012 roku w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości
powietrza. Klasyfikacji dokonano dla każdego zanieczyszczenia oddzielnie, na podstawie najwyższych
stężeń tj. występujących w najbardziej zanieczyszczonych rejonach na obszarze aglomeracji lub
innej strefy w okresie rozważanym w niniejszej ocenie. Jeżeli dla danego zanieczyszczenia podstawę
klasyfikacji stanowił więcej niż jeden parametr, wówczas o zaliczeniu strefy do określonej klasy dla
danego zanieczyszczenia decydował parametr, którego wartość dawała mniej korzystną klasę.
Strefy o najwyższych poziomach stężeń zaliczono do klasy 3, strefy o niskich poziomach stężeń
zaliczono do klasy 1.
Pomiary dokonywane były na 31 stacjach na terenie województwa lubelskiego. Dla Gminy Łaziska
miarodajne są wyniki ze stacji zlokalizowanych najbliżej:
Nałęczów, Kasztanowa 1 –28 km w linii prostej od Gminy Łaziska,
Puławy, Lubelska 5 i Skowieszyńska 51 – 31 km w linii prostej od Gminy Łaziska ,
Kraśnik, Koszarowa 10a – 34 km w linii prostej od Gminy Łaziska.
Tabela 14. Wyniki pięcioletniej oceny powietrza w woj. lubelskim – ochrona zdrowia
Ocena pięcioletnia 2009-2013 zanieczyszczenia powietrza - ochrona zdrowia
Dwutlenek siarki
Strefa
Strefa lubelska
Przekroczenia poziomów dopuszczalnych
Brak przekroczeń w analizowanym okresie
Przekroczenia górnego progu oszacowania
Przekroczenia dolnego progu oszacowania
Dwutlenek azotu
Pył PM 10
35
Pył zawieszony PM 2,5
Benzen
Przekroczenia poziomu dopuszczalnego
Tlenek węgla
Tlenek ołowiu
Przekroczenia poziomu docelowego
Arsen
Przekroczenia górnego proguoszacowania
Kadm
Nikiel
Benzo/a/piren
Ozon
Stężenie średnie roczne - przekroczenia PD w:
2011 r. na stacji Puławy Skowieszyńska,
2012 r. na stacji Puławy Skowieszyńska,
2013 r. na stacji Puławy Skowieszyńska, Kraśnik Koszarowa
Stężenie średnie roczne – przekroczenia GPO w:
2009 r. na stacji Kraśnik Koszarowa,
2010 r. na stacji Puławy Skowieszyńska, Kraśnik Koszarowa,
2011 r. i 2012 r. Puławy Skowieszyńska, Kraśnik Koszarowa
2013 r. na stacji Puławy Skowieszyńska, Kraśnik Koszarowa
Stężenie średnie roczne – przekroczenie GPO w 2011
Stężenie średnie roczne – przekroczenia DPO w 2009 r.,2010
r., 2012 r.
Przekroczenia GPO wystąpiły w 2009 r. i 2010 r. na
wszystkich stanowiskach,
w 2011 r. Kraśnik Koszarowa,
w 2012 r. i 2013 r. Kraśnik Koszarowa
Przekroczenia DPO wystąpiły w każdym roku analizowanego
okresu na wszystkich stanowiskach.
Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. „Pięcioletnia ocena jakość powietrza pod kątem jego
zanieczyszczenia SO2, NO2, benzenem, O3, pyłem PM 10, pyłem PM 2,5 oraz As, Cd, Ni, Pb i B/a/P w województwie
lubelskim.
6.2. Gleby
Ochrona gleb na terenie gminy ma szczególne znaczenie z uwagi na jej rolniczy charakter. Działalność
rolnicza wpływa na zmianę właściwości gleby poprzez stosowanie środków ochrony roślin, nawozów
36
mineralnych i organicznych, zabiegi uprawowe. Zagrożeniem dla gleby jest także wyczerpywanie jej
zasobów mineralnych wynikające z gospodarki człowieka. Może to prowadzić do chemicznej
degradacji gleby poprzez wprowadzanie do gleby związków pochodzenia zewnętrznego, ale także na
odprowadzaniu naturalnych składników w niej występujących. Przejawem tego procesu jest m.in.
silne zakwaszenie połączone z wyjałowieniem i ujawnieniem działania substancji toksycznych (metale
ciężkie, glin). Według badań IUNG w Puławach w roku gleby charakteryzują się w dość silnym
zakwaszeniem. Oznacza to, że wapnowania wymaga 50 % gleb, a wskazane jest na dalszych 26 %
gleb. Gleby gminy wykazują także silne wyczerpanie ze składników mineralnych na poziomie 44 %
(fosfor), 43% (potas) i 24% (magnez). Brak informacji o właściwościach chemicznych i
fizykochemicznych gleby prowadzi do zbędnego, nadmiernego nawożenia z jednej strony, z drugiej
zaś do wyczerpywania gleb z podstawowych składników mineralnych
Tabela 15. Wyniki pięcioletniej oceny powietrza w woj. lubelskim – ochrona roślin
Ocena pięcioletnia 2009-2013 zanieczyszczenia powietrza - ochrona roślin
Dwutlenek siarki
Strefa
Strefa lubelska
Tlenki azotu
Ozon
Źródło: „Pięcioletnia ocena jakość powietrza pod ….
6.3. Wody powierzchniowe
Szczególnie ważnym zagadnieniem jest zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych. Stan
czystości rzek na terenie gminy bada Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie.
Kontrolowana jest najważniejsza rzeka gminy – Wisła na 328.0 km biegu w Piotrawinie. Wisła
wkracza na teren gminy prowadząc (od wielu lat) wody pozaklasowe (NON), o czym przesądzają
głównie stężenia zawiesiny ogólnej, chlorofilu „a” i miana coli. Jednak jej wody charakteryzują się
dobrym natlenieniem (tlen rozpuszczony i utlenialność w I klasie czystości) oraz niską zawartością
związków azotowych poza azotynami oraz chlorków i siarczanów (I klasa czystości). Wpływ na stan
czystości odcinka Wisły przepływającej przez teren gminy mają głównie zanieczyszczenia docierające
z obszaru dorzecza Wisły znajdującego się poza gminą.
Stan czystości drugiej ważnej rzeki gminy Jankówki nie jest monitorowany. Także trzecia rzeka gminy
Wrzelówka nie ma punktu pomiarowego na terenie gminy, dopiero w Zagłobie (gmina Wilków). Jej
wody w górnym biegu według klasyfikacji ogólnej zaliczane są do III klasy czystości, także według
klasyfikacji fizykochemicznej jej wody zaliczane są do III klasy czystości. Według wskaźników
bakteriologicznych wody jej w 2003 roku oceniono lepiej, gdyż są to wody II klasy czystości.
Zestawienie jakości wód w poszczególnych grupach zanieczyszczeń przedstawiono poniżej:
substancje organiczne - II,
zasolenie – I,
substancje biogenne – II,
zawiesiny - I,
substancje specyficzne – III,
stan sanitarny – II,
chlorofil „a”/seston – II/II
37
6.4. Wody podziemne
Zachodnia część gminy (położona na zachód od linii Niedźwiada – Łaziska – Kosiorów) znajduje się w
tym rejonie lubelskiego kredowego zbiornika wód podziemnych (nr 406), w którym obowiązują
rygory tzw. wysokiej ochrony wód podziemnych (OWO).
Na terenie gminy nie ma punktu monitoringu wód podziemnych, a o ich jakości można sądzić na
podstawie wyników badań z punktu znajdującego się na terenie gminy Opole Lubelskie w
miejscowości Góry Opolskie. Analizowane wody zaliczono do poziomu górnokredowego (spąg na
głębokości około 27 m) i do wód wysokiej jakości. Świadczy to jak na razie o niewielkim wpływie
lokalnych źródeł zanieczyszczenia na jakość tych wód pomimo występowania niekorzystnej budowy
geologicznej – skały węglanowe na powierzchni i brak izolacji warstw nieprzepuszczalnych. Do
podstawowych zagrożeń wód powierzchniowych i podziemnych należy zaliczyć:
brak kanalizacji i komunalnych oczyszczalni ścieków,
niepełne zbiorowe zaopatrzenie w wodę zwartych jednostek osadniczych,
przypadki zamiany studni kopanych po zwodociągowaniu na szamba lub śmietniki,
niewłaściwe rolnicze użytkowanie ścieków, w szczególności gnojowicy,
odprowadzanie ścieków nieoczyszczonych do ziemi lub do wód powierzchniowych,
składowanie odpadów w miejscach do tego nie wyznaczonych i nie urządzonych „dzikie
wysypiska” (infiltracja),
pryzmowanie obornika i kiszonek na nieuszczelnionym podłożu,
spływ ścieków nieoczyszczonych zawierających ropopochodne i metale ciężkie (z dróg do
rowów przydrożnych i infiltracja w głąb lub odprowadzanie do rowów melioracyjnych,
infiltracja w głąb i spływ do wód powierzchniowych soli używanej przez zarządy dróg do
zwalczania zimowej śliskości jezdni.
38
7. Zidentyfikowane obszary problemowe
Na podstawie wykonanej bazowej inwentaryzacji emisji można podjąć się wskazania obszarów
problemowych w Gminie Łaziska. Będą to obszary charakteryzujące się największą emisją
bezwzględną lub względną. Obszary te można wyznaczać wg klucza terytorium, gdzie występują
przekroczenia lub największe zanieczyszczenia, rodzaju instalacji lub budynków, rodzaju emisji
(punktowa, liniowa, powierzchniowa), wykorzystania paliw, zapewnienia bezpieczeństwa
energetycznego itp. Są to miejsca gdzie działania zmierzające do ograniczenia emisji dwutlenku
węgla są szczególnie potrzebne. Z drugiej jednak strony istnieją poważne ograniczenia, które
utrudniają bądź wręcz uniemożliwiają podjęcie reakcji ze strony władz samorządowych. W Gminie
Łaziska wyznaczono następujące obszary problemowe:
Obszar problemowy nr 1: rozproszony system grzewczy
Zaopatrzenie w energię cieplną odbywa się poprzez lokalne źródła ciepła, zasilające poszczególne
obiekty. Podstawowymi paliwami spalanymi na terenie Gminy w procesach energetycznych są:
drewno (pochodzące głównie z upraw sadowniczych) i węgiel, w przypadku obiektów
samorządowych olej opałowy i węgiel kamienny.
Obszar problemowy nr 2: zaawansowany wiek mieszkań
42 procent mieszkań zbudowano w latach 1945-1970. Nieco lepiej jest pod względem
typologicznym budynków. Najwięcej (485) to budynki powstałe w latach 1967 -1958 a więc o
rocznym zapotrzebowaniu energii pierwotnej w przedziale 1,31-1,61 GJ (parametr dla środkowej
i wschodniej części Polski.
Obszar problemowy nr 3: brak sieci kanalizacyjnej
W Gminie nie ma sieci kanalizacyjnej. Nieczystości ciekłe zbierane są w zbiornikach bezodpływowych,
których jest 864. Ta sytuacja stanowi zagrożenie dla jakości wód powierzchniowych i podziemnych.
Ponadto nie wszystkie nieczystości trafiają do zbiorników. Notowane są przypadki odprowadzania
ścieków nieoczyszczonych do ziemi lub do wód powierzchniowych. Preferowany modele oczyszczania
ścieków to rozwój kanalizacji indywidualnych, zakładowych i zbiorczych. Sytuacja może jednak
zmienić, bowiem Gmina Łaziska w aktualnym Planie Zagospodarowania Przestrzennego dla
Województwa Lubelskiego została zakwalifikowana do grupy gmin priorytetowych w planowaniu i
realizowaniu inwestycji kanalizacyjnych. Poniżej dokładny zapis ze strony … PZPWL:
„Ze względu na szczególnie niski wskaźnik skanalizowania (w tym szczególnie w odniesieniu do
projektowanych obszarów ochrony GZWP ), jako priorytetowe w zakresie budowy i rozbudowy
zbiorowych systemów kanalizacyjnych wskazuje się gminy:  gminy wiejskie bez kanalizacji
zbiorowej: Ulan Majorat, Drelów, Rossosz, Sosnówka, Milanów, Wilków, Łaziska, Borzechów,
Wilkołaz, Bychawa, Jabłonna, Głusk, Piaski, Rybczewice, Łopiennik Górny, Annopol, Zakrzew, Batorz,
Chrzanów, Dzwola, Godziszów, Szastarka, Trzydnik Duży, Nielisz, Stary Zamość, Szczebrzeszyn,
Łabunie, Grabowiec, Tyszowce, Komarów Osada”
Obszar problemowy nr 4: niski poziom zbierania odpadów
Liczbę komunalnych odpadów wytworzonych w 2014 roku oszacowana została w ilości 1 248 ton.
Poziom zbiórki kształtował się na poziomie 41,6% i był wyższy o 1,8% w stosunku do roku 2013.
Poziom zbierania odpadów jest niższy do średniej w województwie lubelskim, który wynosi 66%
odpadów zebranych w stosunku do wytworzonych
Obszar problemowy nr 5: stan źródeł ciepła
W ostatnich latach wielu mieszkańców zakupiło nowe kotły i piece. Niemniej w gminie nadal pracuje
wiele wysłużonych palenisk. Zdają sobie z tego sprawę mieszkańcy, z których ponad 34% deklaruje
wymianą źródła ciepła, przy czym niewiele osób wskazuje jaki to ma być piec. Mieszkańcy twierdzą
po prostu, że „nowszy”. Tylko 5% osób określiła, że chce zmienić piec na biomasowy.
39
Obszar problemowy nr 6: słabe wykorzystanie OŹE
Rozwój odnawialnych źródeł energii jest na niskim poziomie, nie biorąc pod uwagę stosowanej do
celów grzewczych i spożywczych biomasy drzewnej, która występuje jako samodzielny nośnik lub jest
współspalana z węglem kamiennym. 78 osób posiada kolektory słoneczne, jedna ogniwa
fotowoltaiczne
Obszar problemowy nr 7: brak sieci gazowej na terenie Gminy
Gmina Łaziska nie posiada podłączenia do sieci gazowej, choć istnieją do tego możliwości z racji
poziomu zgazyfikowania powiatu opolskiego. Gmina Łaziska jest jedną z dwóch w powiecie, która nie
ma gazociągu. Główną przeszkodą w budowie sieci jest nikłe zainteresowanie ze strony mieszkańców,
którzy nie chcą uczestniczyć w ewentualnej partycypacji kosztów.
Obszar problemowy nr 8: stężenie substancji szkodliwych ze źródeł lokalnych
Stan jakości powietrza w Gminie jest dobry. Niemniej jakość powietrza w Gminie Łaziska w okresie
zimowym może ulegać pogorszeniu ze względu na nakładanie się emisji ze źródeł lokalnych.
Emisja zanieczyszczeń do powietrza pochodzi głównie z lokalnych kotłowni, które opalane są węglem
kamiennym często o wysokiej zawartości siarki. Niejednokrotnie w kotłowniach domowych spalane
są różnego rodzaju odpady (tworzywa sztuczne, tekstylia), co powoduje wprowadzanie do
środowiska szkodliwych gazów jak na przykład dioksyny i furany mogące działać kancerogennie i
mutagennie. Pomimo, iż na terenie Gminy nie są przekraczane dopuszczalne wartości emisji
zanieczyszczeń, to ze względu na ich szkodliwość należy dążyć do ciągłego ograniczania ich wielkości.
Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom powinno polegać na ograniczaniu emisji z głównych źródeł:
palenisk domowych [tzw. niskiej emisji z sektora komunalnego] oraz
emisji niezorganizowanej ze źródeł mobilnych [zanieczyszczenia komunikacyjne].
Obszar problemowy nr 9: emisja liniowa/transportowa
Emisja z transportu pierwotna [spalanie paliwa] i wtórna [pył drogi, ścierania opon i okładzin
hamulcowyc] jest szkodliwa dla ludzi. Należy wziąć tu przede wszystkim pod uwagę fakt, że spaliny
samochodowe rozprzestrzeniają się w dużych stężeniach na niskich wysokościach, w bezpośrednim
sąsiedztwie ludzi. Niebezpieczeństwo szkodliwego wpływu tych emisji w Gminie Łaziska związane
jest z usytuowaniem zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej wzdłuż dróg. Skuteczność działań na
rzecz redukcji emisji transportowych wymaga szerokiej kampanii uświadamiającej wśród
mieszkańców.
Obszar problemowy nr 10: oświetlenie uliczne
Na terenie gminy znajduje się 70 punktów przyłączeniowych oświetlenia ulicznego , o 8 więcej niż w
2010 roku. W sumie pracuje 664 lampy (o 77 więcej niż w 2010). Wszystkie żarówki są rtęciowe.
40
8. Metodologia bazowej inwentaryzacji
Dane w zakresie zużycia opału do ogrzewania budynków indywidualnych mieszkańców oszacowano
na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród mieszkańców gminy. Dane dotyczące zużycia
energii elektrycznej uzyskano bezpośrednio od dystrybutorów oraz odbiorców i użytkowników.
Energia jest wykorzystywana w budynkach głównie do: utrzymywania odpowiednich warunków
klimatycznych w pomieszczeniach [ogrzewanie, chłodzenie, wentylacja i kontrola wilgotności],
oświetlania pomieszczeń, ogrzewania wody do celów sanitarnych, gotowania. Najważniejszymi
czynnikami mającymi znaczący wpływ na zużycie energii w obiektach kubaturowych, to:
przenikalność cieplna przegród zewnętrznych, kształt bryły budynku mający wpływ na
powierzchnię przegród zewnętrznych, szczelność budynku,
sprawność energetyczna źródeł ciepła i instalacji grzewczych,
orientacja powierzchni szklanych względem kierunku południowego,
jakość obsług i serwisu instalacji technicznych ukierunkowana na maksymalnie zwiększanie
efektywność i zminimalizować zużycie energii,
zachowanie użytkowników budynku w zakresie racjonalnego wykorzystania energii do
ogrzewania, przygotowywania posiłków i oświetlenia,
możliwość korzystania z zysków ciepła w zimie i ograniczanie ich latem (właściwa strategia
zapewnienia komfortu w okresie letnim),
możliwość korzystania z naturalnego oświetlenia,
efektywność urządzeń elektrycznych i oświetlenia.
Zakres inwentaryzacji
Inwentaryzacją objęte są wszystkie emisje gazów cieplarnianych wynikające ze zużycia energii finalnej
na terenie gminy. Poprzez zużycie energii finalnej rozumie się zużycie:
energii paliw kopalnych (na potrzeby gospodarczo-bytowe, transportowe),
energii paliw biomasowych (drewno i słoma),
ciepła sieciowego,
energii elektrycznej,
energii ze źródeł odnawialnych.
Wskaźniki emisji
Zużycie ciepła do ogrzewania budynków wyliczono na podstawie wartości opałowej
poszczególnych paliw zużywanych do ogrzewania w skali roku. Wartość opałowa dla poszczególnych
rodzajów opału używanych do ogrzewania budynków wykorzystano opracowanie KOBiZE:
Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO2 (WE) w roku 2006 do raportowania w
ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji za rok 2009. Przyjęte
wartości do obliczeń przedstawiono w poniższej tabeli:
Tabela 16. Wartości opałowe paliw i wskaźniki emisji CO2.
Rodzaj paliwa
Brykiety węgla kamiennego
Brykiety węgla brunatnego
Ropa naftowa
Gaz ziemny
Gaz ziemny wysokometanowy
Gaz ziemny zaazotowany
Gaz z odmetanowania kopalń
Drewno opałowe i odpady pochodzenia drzewnego
Biogaz
WO
WO
MJ/kg
20,7
20,7
42,3
48
MJ/m3
36,12
25,65
17,45
15,6
50,4
WE CO2
kg/GJ
92,71
92,71
72,6
55,82
55,82
55,82
55,82
109,76
54,33
41
Odpady przemysłowe
Odpady komunalne - niebiogeniczne
Odpady komunalne - biogeniczne
Inne produkty naftowe
Koks naftowy
Koks i półkoks (w tym gazowy)
Gaz ciekły
Benzyny silnikowe
Benzyny lotnicze
Paliwa odrzutowe
Olej napędowy (w tym olej opałowy lekki)
Oleje opałowe
Półprodukty z przerobu ropy naftowej
Gaz rafineryjny
Gaz koksowniczy
10
11,6
40,19
31
28,2
47,31
44,8
44,8
44,59
43,33
40,19
44,8
48,15
38,7
16,93
140,14
89,87
98
72,6
99,83
106
62,44
68,61
69,3
70,79
73,33
76,59
72,6
66,07
47,43
Gaz wielkopiecowy
2,47
3,44
240,79
Wartości WO w tabeli, wyrażone w MJ/kg, to wartości domyślne – WO zaznaczone pochyłą czcionką
pochodzą z 2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories a pozostałe z Revised 1996 IPCC
Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories)
Olej opałowy lekki jest w międzynarodowych statystykach paliwowo-energetycznych i w inwentaryzacji
emisji gazów cieplarnianych wliczany do oleju napędowego.
3
Wartości opałowe, wyrażone w MJ/m , obliczone zostały w oparciu o krajowe dane statystyczne. Wartości te
podane zostały w celu ułatwienia przeliczenia zużycia paliw gazowych z jednostek objętościowych na
jednostki energetyczne i nie są one bezpośrednio zamieszczone w inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych
za rok 2012.
Zużycie ciepła dla poszczególnych budynków w skali roku wyliczano wykorzystując poniższe
równanie: zużycie ciepła przez budynek [GJ/a] = ilość zużytego opału w skali roku [ton, m3,
3
litr]j x wartość opałowa opału [GJ/ tona, m , litr]. Jednostkowe zużycie ciepła w skali roku wyliczono
na podstawie równania: jednostkowe użycie ciepła przez budynek [GJ/m2 a] = ilość zużytego
ciepła w skali roku [GJ] / powierzchnia użytkowa budynku [m2].
Ekwiwalent CO2
Celem obliczenia wielkości emisji gazów cieplarnianych innych niż CO2 zastosowano (zgodnie
z wytycznymi) przeliczniki oparte na potencjale globalnego ocieplenia dla poszczególnych gazów,
opracowanego przez IPCC. Emisje gazów cieplarnianych innych niż CO2 należy przeliczyć na
ekwiwalent CO2 wykorzystując wartości GWP (potencjał tworzenia efektu cieplarnianego).
Przykładowo, w przedziale czasowym wynoszącym 100 lat jeden kilogram CH4 ma taki sam udział w
tworzeniu efektu cieplarnianego jak 21 kilogramów CO2, w związku z czym wskaźnik GWP dla CH4
wynosi 21
Tabela 17. Przeliczenie emisji CH4 i NO2 na ekwiwalent CO2.
Masa gazu cieplarnianego w tonach
1 t CO2
Masa gazu cieplarnianego wyrażona w
tonach ekwiwalentu CO2
1 t CO2-eq
1 t CH4
21 t CO2-eq
1 t N2O
310 t CO2-eq
Metodologia wyliczenia zużycia paliw
Zużycie paliwa dla każdego rodzaju paliwa i każdego typu pojazdu wyliczano wykorzystując poniższe
równanie: Zużycie paliwa w transporcie drogowym [kWh] = liczba przejechanych kilometrów
[km] x średnie zużycie [l/km] x współczynnik przeliczeniowy [kWh/l]. Wykorzystane współczynniki
przeliczeniowe przedstawiono w poniższej tabeli .
42
Tabela 18 .Współczynniki przeliczeniowe dla najbardziej typowych paliw transportowych. (EMEP/EEA
2009; IPCC 2006)
Paliwo
Benzyna
Olej napędowy
Współczynnik przeliczeniowy [kWh/l]
9,2
10,0
Tabela 19. Przykład wyliczenia danych na temat zużycia paliw w transporcie drogowym.
Samochody Lekkie
Ciężkie
Autobusy Pojazdy
Razem
osobowe
pojazdy
pojazdy
dwukołowe
użytkowe użytkowe
Liczba przejechanych kilometrów (mln km) ustalona na etapie gromadzenia danych
Razem
2100
Rozkład pojazdów (% ogólnej liczby przejechanych km) ustalony na etapie gromadzenia
danych
Ogółem
80%
10%
2%
4%
4%
100%
Benzyna
50%
3%
4%
57%
Olej napędowy
30%
7%
2%
4%
43%
Średnie zużycie paliwa ( l/km) ustalone na etapie gromadzenia danych
Benzyna
0,096
0,13
0,04
Olej napędowy
0,069
0,098
0,298
0,292
Wyliczona liczba przejechanych kilometrów (mln km)
Benzyna
1050
63
84
1197
Olej napędowy
630
147
42
84
903
Wyliczone zużycie paliwa (mln l paliwa)
Benzyna
100,8
8,19
0
0
3,36
Olej napędowy
43,47
14,406
12,516
24,528
0
Do obliczenia emisji w transporcie drogowym zastosowano współczynniki przeliczeniowe
przedstawione w poniższej tabeli.
Tabela 20. Jednostkowe zużycie paliwa przez poszczególne rodzaje pojazdów oraz emisje CO2.
Rodzaj pojazdu
Rodzaj paliwa
Pojazdy Jednostkowe
według
zużycie
rodzaju
paliwa
zasilenia % 2010r. [l/100
km]
motocykle
samochody osobowe
samochody osobowe
benzyna
benzyna
LPG
olej napędowy
samochody osobowe
inne źródła
samochody osobowe
samochody ciężarowe o masie do 3,5 ton
olej napędowy
benzyna
LPG
samochody ciężarowe o masie o powyżej 3,5 t olej napędowy
t
samochody
ciężarowe o masie powyżej 3,5 t
benzyna
autobusy
olej napędowy
ciągniki rolnicze
olej napędowy
ciągniki samochodowe
olej napędowy
100
61
14,37
22,45
2,17
32
57,4
7,82
95
5
100
100
5
8
10,2
7,1
10,5
10
12,5
24,8
32
27,8
Wskaźnik
emisjiCO2
przyjęty do
obliczeń emisji
CO2 [kg CO2
/100km]
13,143
19,168
25,518
67,815
75,057
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Źródło: GUS Transport, Źródło: Instytut Transportu samochodowego zakład Badań Ekonomicznych LCA (źródło: ELCD) dla
najczęściej stosowanych typów paliw.
43
9. Wyniki bazowej inwentaryzacji źródeł ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych
9.1. Zużycie energii, nośników i poziom emisji zanieczyszczeń w budynkach użyteczności publicznej
Tabela 21 Zużycie energii w budynkach użyteczności publicznej w MWh
2010
2014
Ilość
Ilość
Energia elektryczna
342,21
Energia elektryczna
362,51
Energia cieplna
1 049,89
Energia cieplna
813,93
1 392,10
razem
razem
1 176,44
Wykres 3. Zużycie energii [MWh] w budynkach użyteczności publicznej 2010 i 2014 - wykres kolumnowy.
1 392,10
1 400,00
1176,44
1 049,89
1 200,00
1 000,00
813,93
800,00
Zużycie całkowite
Energia elekryczna
600,00
342,21
362,51
2010
2014
Energia cieplna
400,00
200,00
0,00
Wykres 4. Zużycie energii [MWh] w budynkach użyteczności publicznej 2010 i 2014 - wykres liniowy.
1 600,00
1 392,10
1 400,00
1176,44
1 200,00
1 000,00
1 049,89
Zużycie całkowite
813,93
800,00
600,00
400,00
Energia cieplna
362,51
342,21
Energia elekryczna
200,00
0,00
2010
2014
Tabela 22 Zużycie nośników energii i [tony] poziom emisji CO2 w budynkach użyteczności publicznej
2010
źródło emisji
Energia elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno
Oleje opałowe
Gaz ciekły
razem
jednostka
zużycia
zużycie
MWh
Mg
Mg
Mg
Mg
342,21
29,69
0,81
74,16
5,83
CO2
277,88
73,62
1,39
239,58
16,81
609,27
CO
1,34
0,02
0,05
0,00
1,41
emisja w Mg
NO2
0,0010
0,0020
0,0030
SO2
0,0020
0,0020
0,0040
pył (TSP)
0,0020
0,0300
0,0010
0,0330
44
2014
źródło emisji
Energia elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno
Oleje opałowe
Gaz ciekły
razem
jednostka
zużycia
zużycie
MWh
Mg
Mg
Mg
Mg
362,51
16,11
1,11
61,86
4,92
CO2
294,36
40,10
1,89
199,84
14,19
550,38
emisja w Mg
NO2
0,0006
0,0001
0,0016
0,0023
CO
0,73
0,03
0,04
0,00
0,80
SO2
0,0013
0,0001
0,0013
0,0001
0,0028
pył (TSP)
0,0010
0,0252
0,0007
0,0269
Wykres 5. Zużycie nośników energii w budynkach użyteczności publicznej - wykres kolumnowy.
400
362,51
350 342,21
300
250
200
2010
2014
150
74,16
100
29,69
1,11
50
16,11
61,86
0,81
5,83
0
Energia
elektryczna
Węgiel
kamienny
Drewno
Oleje opałowe
4,92
Gaz ciekły
Wykres 6. Zużycie nośników energii w budynkach użyteczności publicznej - wykres liniowy.
400
350
300
362,51
342,21
250
200
2010
150
2014
61,86
100
1,11
29,69
50
0,81
16,11
0
Energia
elektryczna
Węgiel
kamienny
Drewno
74,16
5,83
4,92
Oleje opałowe Gaz ciekły (LPG)
45
Wykres 7. Poziom emisji CO2 [tony] w budynkach samorządowych wg nośników energii - wykres kolumnowy.
294,36
300
239,58
250
277,88
199,84
200
2010
150
2014
100
73,62
40,1
50
16,81
1,89
14,19
1,39
0
Energia
elektryczna
Węgiel
kamienny
Drewno
Oleje
opałowe
Gaz ciekły
Wykres 8. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii - wykres liniowy.
350
300
277,88
294,36
250
239,58
199,84
200
2010
150
2014
100
16,81
73,62
50
1,39
14,19
40,1
0
Energia
elektryczna
Węgiel
kamienny
1,89
Drewno
Oleje opałowe
Gaz ciekły
9.2. Zużycie energii, nośników i poziom emisji zanieczyszczeń w budynkach mieszkalnych
Tabela 23
Zużycie energii w budynkach mieszkalnych 2010 i 2014 w MWh
2010
Energia elektryczna
Energia cieplna
razem
Ilość
3 595,75
44 829,71
48 425,46
2014
Ilość
Energia elektryczna
Energia cieplna
razem
3 814,56
38 438,68
42 253,24
46
Wykres 9. Zużycie energii [MWh] w budynkach mieszkalnych – wykres kolumnowy.
48 425,46
50 000,00
44 425,56
45 000,00
42 253,24
38 438,68
40 000,00
35 000,00
30 000,00
Zużycie całkowite
25 000,00
Energia elekryczna
20 000,00
Energia cieplna
15 000,00
10 000,00
3 595,75
3 814,56
2010
2014
5 000,00
0,00
Wykres 10. Zużycie energii [MWh] w budynkach mieszkalnych – wykres liniowy.
60 000,00
50 000,00
48 425,46
42 253,24
40 000,00
44 425,56
38 438,68
30 000,00
Zużycie całkowite
Energia elekryczna
Energia cieplna
20 000,00
10 000,00
3 595,75
3 814,56
0,00
2010
Tabela 24
2014
Zużycie nośników energii i poziom emisji CO2 w budynkach mieszkalnych
2010
nazwa
Energia elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno opałowe
Olej opałowy
Gaz ciekły (LPG)
OŹE
Razem
jednostka
zużycia
MWh
Mg
Mg
Mg
Mg
MWh
zużycie
3 595,75
3 144,37
8 117,15
0,00
182,48
0,00
CO2
2 919,75
7 797,19
13 898,64
0,00
525,83
0,00
25 141,40
emisja w Mg
CO
NO2
141,4970
0,1250
211,0460
0,5070
0,1350
0,0010
352,6780
0,6330
SO2
0,2520
0,8930
0,0020
1,1470
pył (TSP)
0,1890
0,1220
0,0260
0,3370
47
2014
nazwa
jednostka
zużycia
zużycie
Energia elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno opałowe
Olej opałowy
Gaz ciekły (LPG)
OŹE
MWh
Mg
Mg
Mg
Mg
MWh
3 814,56
2 306,05
7 002,47
0,00
196,47
114,00
emisja w Mg
NO2
103,77
0,0916
182,06
0,4370
0,15
0,0009
285,98
0,5295
CO2
3 097,43
5 739,76
11 990,02
0,00
566,16
0,00
21 393,37
razem
CO
SO2
0,1845
0,7703
0,0026
0,9574
Wykres 11. Zużycie nośników energii w budynkach mieszkalnych - wykres kolumnowy.
9 000,00
8 117,15
8 000,00
7 002,47
7 000,00
6 000,00
5 000,00
4 000,00
3 595,75
2010
3 814,56
2014
3 144,37
3 000,00
2 000,00
2 306,05
196,47
1 000,00
0
0
0,00
Energia
elektryczna
Węgiel
kamienny
Drewno
opałowe
0
182,48
Olej opałowy
Gaz ciekły
(LPG)
114
Energia OŹE
Wykres 12. Zużycie nośników energii w budynkach mieszkalnych - wykres liniowy.
9 000,00
8 117,15
8 000,00
7 000,00
7 002,47
6 000,00
5 000,00
4 000,00
3 595,75
3 000,00
3 814,56
2010
3 144,37
2014
2 306,05
2 000,00
0
1 000,00
0
182,48
196,47
0,00
Energia
Węgiel
elektryczna kamienny
Drewno
opałowe
Olej
opałowy
Gaz ciekły
(LPG)
0
114
OŹE
pył (TSP)
0,1384
0,1050
0,0281
0,2715
48
Wykres 13. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w budynkach mieszkalnych - wykres kolumnowy.
13 898,64
14 000,00
11 990,02
12 000,00
10 000,00
7 797,19
8 000,00
5 739,76
2 919,75
6 000,00
2010
3 097,43
4 000,00
566,16
0
2 000,00
0
2014
0
525,83
0
0,00
Wykres 14. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w budynkach mieszkalnych- wykres liniowy.
16 000,00
14 000,00
13 898,64
11 990,02
12 000,00
10 000,00
8 000,00
7 797,19
6 000,00
5 739,76
2 919,75
4 000,00
2010
2014
3 097,43
2 000,00
566,16
0
0,00
Energia
Węgiel
elektryczna kamienny
Drewno
opałowe
Olej
opałowy
0
0
525,83
Gaz ciekły
(LPG)
0
OŹE
9.3. Zużycie energii, nośników oraz poziom emisji zanieczyszczeń – budynki handlowo-usługowe
Tabela 25
Zużycie energii w budynkach handlu i usług w MWh
2010
Energia elektryczna
Energia cieplna
razem
Ilość
2 618,99
7 253,34
9 972,33
2014
Ilość
Energia elektryczna
Energia cieplna
razem
4 229,61
7 845,29
12 074,90
49
Wykres 15. Zużycie energii [MWh] w budynkach handlu i usług - wykres kolumnowy.
14 000,00
12 074,90
12 000,00
9 972,33
10 000,00
7 845,29
7 253,34
8 000,00
Zużycie całkowite
Energia elekryczna
6 000,00
Energia cieplna
4 229,61
4 000,00
2 618,99
2 000,00
0,00
2010
2014
Wykres 16. Zużycie energii [MWh] w budynkach handlu i usług - wykres liniowy.
14 000,0
12 074,9
12 000,0
9 972,3
10 000,0
8 000,0
7 845,3
7 253,3
Energia elekryczna
6 000,0
Energia cieplna
4 229,6
4 000,0
Zużycie całkowite
2 619,0
2 000,0
0,0
2010
Tabela 26
2014
Zużycie nośników energii i poziom emisji zanieczyszczeń – budynki handlu i usług
2010
nazwa
Energia elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno
Oleje opałowe
razem
jednostka
zużycia
MWh
Mg
Mg
Mg
zużycie
2 618,99
905,15
54,13
32,10
CO2
2 126,62
2 244,53
92,68
103,70
4 567,53
CO
40,73
1,41
0,02
42,16
emisja w Mg
NO2
0,0360
0,0030
0,0010
0,0400
SO2
0,0720
0,0060
0,0010
0,0790
pył (TSP)
0,0540
0,0010
0,0130
0,0680
50
2014
nazwa
Energia elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno
Oleje opałowe
razem
jednostka
zużycia
zużycie
MWh
Mg
Mg
Mg
4 229,61
971,44
54,70
35,20
emisja w Mg
NO2
43,71
0,0386
1,42
0,0034
0,02
0,0009
45,16
0,0429
CO2
3 434,44
2 417,91
93,66
113,72
6 059,73
CO
SO2
0,0777
0,0060
0,0007
0,0844
Wykres 17. Zużycie nośników energii w budynkach handlu i usług - wykres kolumnowy.
4 500,00
4 229,61
4 000,00
3 500,00
3 000,00
2 618,99
2 500,00
2010
2 000,00
2014
971,44
1 500,00
905,15
1 000,00
54,7
500,00
32,1
54,13
35,2
0,00
Energia elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno
Oleje opałowe
Wykres 18. Zużycie nośników energii w budynkach handlu i usług - wykres liniowy.
4 500,00
4 000,00
4 229,61
3 500,00
3 000,00
2 500,00
2 618,99
2010
2 000,00
2014
1 500,00
971,44
1 000,00
905,15
35,2
500,00
54,7
0,00
54,13
32,1
Energia
elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno
Oleje opałowe
pył (TSP)
0,0583
0,0008
0,0143
0,0734
51
Wykres 19. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w budynkach handlu i usług - wykres kolumnowy.
3 500,00
3 434,44
3 000,00
2 244,53
2 417,91
2 500,00
2 126,62
2 000,00
2010
1 500,00
2014
1 000,00
103,7
92,68
500,00
113,72
93,66
0,00
Energia
elektryczna
Węgiel
kamienny
Drewno
Oleje opałowe
Wykres 20. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w budynkach handlu i usług - wykres liniowy.
4 000,00
3 500,00
3 000,00
2 500,00
3 434,44
2 126,62
2 000,00
2 244,53
2010
1 500,00
2 417,91
2014
1 000,00
500,00
103,7
92,68
113,72
93,66
0,00
Energia
elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno
Oleje opałowe
9.4. Zużycie energii, nośników oraz poziom emisji zanieczyszczeń w transporcie
Tabela 27
Zużycie energii w transporcie w MWh
2010
Paliwa napędowe
Ilość
19 107,46
2014
Ilość
Paliwa napędowe
22 476,96
52
Wykres 21. Zużycie energii [MWh] w transporcie - wykres kolumnowy.
22 476,96
23 000,00
22 000,00
21 000,00
19 107,46
Zużycie całkowite
20 000,00
19 000,00
18 000,00
17 000,00
2010
2014
Wykres 22. Zużycie energii [MWh] w transporcie - wykres liniowy.
30 000,0
26 515,0
25 000,0
20 870,2
20 000,0
15 000,0
Zużycie całkowite
10 000,0
5 000,0
0,0
2010
Tabela 28
2014
Zużycie nośników energii i poziom emisji zanieczyszczeń – transport
2010
jednostka
zużycia
nazwa
Benzyny silnikowe
Oleje napędowe
Gaz ciekły
Mg
Mg
Mg
razem
zużycie
481,67
971,65
75,06
1 528,38
CO2
1 478,87
3 070,91
216,31
4 766,09
CO
103,56
14,58
0,06
118,19
emisja w Mg
NO2
0,0130
0,0250
0,0380
SO2
0,9630
5,8300
0,0010
6,7940
pył (TSP)
0,0100
0,1000
0,0110
0,1210
CO
121,80
16,27
0,15
138,23
emisja w Mg
NO2
0,0150
0,0281
0,0010
0,0441
SO2
1,1330
6,5070
0,0030
7,6430
pył (TSP)
0,0110
0,1114
0,0300
0,1524
2014
jednostka
zużycia
nazwa
Benzyny silnikowe
Oleje napędowe
Gaz ciekły
razem
Mg
Mg
Mg
zużycie
566,53
1 084,50
207,98
1 859,01
CO2
1 739,42
3 427,61
599,33
5 766,35
53
Wykres 23. Zużycie nośników energii w transporcie- wykres kolumnowy.
1200
1 084,50
971,65
1000
800
566,53
600
2010
481,67
2014
400
207,98
200
75,06
0
Benzyny silnikowe
Oleje napędowe
Gaz ciekły
Wykres 24. Zużycie nośników energii w transporcie- wykres liniowy.
1200
1 084,50
1000
971,65
800
2010
600
566,53
481,67
2014
400
207,98
200
75,06
0
Benzyny silnikowe
Oleje napędowe
Gaz ciekły
Wykres 25. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w transporcie - wykres kolumnowy.
3 796,4
4 000,0
3 070,9
3 500,0
3 000,0
2 698,6
2 155,6
2 500,0
2010
2 000,0
2014
1 500,0
216,3
1 000,0
271,5
500,0
0,0
Benzyny silnikowe
Oleje napędowe
Gaz ciekły
54
Wykres 26. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w transporcie - wykres liniowy.
4 000,00
3 500,00
3 427,61
3 000,00
3 070,91
2 500,00
2 000,00
1 500,00
1 739,42
2010
1 478,87
2014
599,33
1 000,00
500,00
216,31
0,00
Benzyny silnikowe
Oleje napędowe
Gaz ciekły
9.5. Zużycie energii i poziom emisji zanieczyszczeń – oświetlenie uliczne
Zużycie energii w MWh – oświetlenie uliczne
Tabela 29
2010
Ilość
142,78
Energia elektryczna
2014
Ilość
Energia elektryczna
161,50
Wykres 27. Zużycie energii [MWh] oświetlenie uliczne- wykres kolumnowy.
161,50
170,00
160,00
150,00
Zużycie całkowite
142,78
140,00
130,00
2010
2014
Wykres 28. Zużycie energii [MWh] oświetlenie uliczne- wykres liniowy.
165,00
160,00
161,50
155,00
150,00
Zużycie całkowite
145,00
140,00
142,78
135,00
130,00
2010
2014
55
Wykres 29. Poziom emisji CO2 oświetlenie uliczne- wykres kolumnowy.
115,94
120,00
100,00
80,00
60,00
40,00
20,00
0,00
Poziom emisji
31,14
2010
2014
9.6. Podsumowanie zużycia energii, nośników oraz poziomu emisji zanieczyszczeń
Tabela 30. Zużycie energii w MWh .
Budynki mieszkalne
Transport
Oświetlenie
Razem
2010
1 392,10
48 425,46
9 972,33
19 107,46
142,78
79 040,13
2014
1 176,44
42 253,24
12 074,90
22 476,96
161,50
Wykres 30. Całkowite zużycie energii [MWh] w Gminie Łaziska– wykres kolumnowy.
79 500,00
79 040,13
2010
79 000,00
78 500,00
78 143,03
2014
78 000,00
77 500,00
Całkowite zużycie energii w MWh
Wykres 31. Całkowite zużycie energii [MWh] w Gminie Łaziska– wykres liniowy.
90000
80000
70000
60000
50000
2010
40000
2014
30000
20000
10000
0
Całkowite zużycie energii w MWh
56
Tabela 31. Zużycie nośników energii i poziom emisji łącznie – 2010.
nazwa
jednostka
Energia elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno opałowe
Oleje opałowe
Gaz ciekły (LPG)
Benzyny silnikowe
Olej napędowy
OŹE
ilość
6 699,73
4 079,21
8 172,09
106,26
264,00
485,36
979,34
-
MWh
Mg
Mg
Mg
Mg
Mg
Mg
MWh
Razem
CO2
5 440,19
10 115,34
13 992,71
343,28
760,74
1 490,55
3 095,24
35 238,05
CO
183,57
212,47
0,07
0,19
103,61
14,69
514,61
emisja w Mg
NO2
0,1620
0,5100
0,0030
0,0010
0,0130
0,0250
0,7140
SO2
0,3260
0,8990
0,0030
0,0030
0,9850
5,8760
8,0920
pył (TSP)
0,2450
0,1230
0,0430
0,0381
0,0100
0,1000
0,5591
emisja w Mg
NO2
0,13
0,44
0,00
0,00
0,02
0,03
0,62
SO2
0,26
0,78
0,00
0,01
1,13
6,55
8,73
pył (TSP)
0,20
0,11
0,04
0,06
0,01
0,11
0,53
Tabela 32. Zużycie nośników energii i poziom emisji łącznie - 2014
nazwa
jednostka
Energia elektryczna
Węgiel kamienny
Drewno opałowe
Oleje opałowe
Gaz ciekły (LPG)
Benzyny silnikowe
Olej napędowy
OŹE
ilość
8 568,18
3 293,60
7 058,28
97,06
409,37
566,53
1 095,89
114,00
MWh
Mg
Mg
Mg
Mg
Mg
Mg
MWh
Razem
CO2
6 957,37
8 197,77
12 085,57
313,56
1 179,68
1 739,42
3 448,06
33 921,43
CO
148,21
183,52
0,07
0,30
121,80
16,37
470,27
Wykres 32. Zużycie nośników energii 2010 i 2014 – wykres kolumnowy.
9 000,00
8 172,09
8 568,18
8 000,00
7 058,28
7 000,00
6 000,00
5 000,00
6 699,73
4 079,21
4 000,00
3 000,00
2010
2 000,00
1 000,00
0,00
2014
1 095,89
3 293,60
409,37
97,06
106,26
264
979,34
485,36
566,53
0
114
57
Wykres 33. Zużycie nośników energii 2010 i 2014 – wykres liniowy.
8 172,09
9 000,00
8 000,00
8 568,18
7 000,00
6 699,73
7 058,28
6 000,00
5 000,00
4 079,21
4 000,00
2010
979,34
3 000,00
2014
3 293,60
106,26
2 000,00
97,06
1 000,00
1 095,89
264
409,37
0,00
485,36
0
114
566,53
Wykres 34. Poziom emisji CO2 [tony] wg rodzaju nośnika 2010 i 2014 – wykres kolumnowy.
13 992,71
14 000,00
12 085,57
12 000,00
10 115,34
10 000,00
8 000,00
6 957,37
8 197,77
6 000,00 5 440,19
1 179,68
313,56
343,28
0,00
2014
1 739,42 3 095,24
4 000,00
2 000,00
2010
3 448,06
760,74
1 490,55
0 0
58
Wykres 35. Poziom emisji CO2 [tony] wg rodzaju nośnika 2010 i 2014 – wykres liniowy.
9 000,0
8 384,2
8 000,0
7 203,3
7 000,0
6 000,0
5 000,0
6 950,8
3 404,9
4 798,6
4 000,0
3 000,0
2010
3 402,7
2014
2 000,0
1 223,8
1 000,0
1 133,9 235,5
2 155,6
0,0 0,0
0,0
0,0
2 698,6
0,0
26,7
Poziom emisji CO2 na terenie Gminy Łaziska
Tabela 33. Poziom emisji zanieczyszczeń wg sektorów 2010.
nazwa
CO2
609,27
25 141,40
4 580,19
5 346,53
115,94
35 793,33
CO
1,41
352,68
42,22
118,50
514,81
CO2
550,38
21 393,37
6 059,73
6 367,15
131,14
34 501,77
CO
0,80
285,98
45,16
138,47
470,41
Budynki samorządowe
Budynki mieszkalne
Transport
Oświetlenie
Razem
Tabela 34. Poziom emisji zanieczyszczeń wg sektorów 2014.
nazwa
Budynki samorządowe
Budynki mieszkalne
Transport
Oświetlenie
Razem
emisja w Mg
NO2
0,0030
0,6330
0,0400
0,0390
0,72
emisja w Mg
NO2
0,0023
0,5295
0,0429
0,0452
0,6199
SO2
0,0040
1,1470
0,1030
6,8640
8,12
pył (TSP)
SO2
0,0028
0,9574
0,0844
7,6848
8,7294
pył (TSP)
0,0269
0,2715
0,0734
0,1825
0,5543
Tabela 35.
Poziom emisji CO2 [w tonach] w Gminie Łaziska
2010
2014
35 793,33
34 501,77
0,0330
0,3370
0,0680
0,1481
0,59
59
Wykres 36. Poziom emisji CO2 [obszary] – wykres kolumnowy.
30000
25 141,40
25000
21 393,37
20000
15000
6 367,15
6 059,73
609,27
10000
2014
5 346,53
4 580,19
131,14
115,94
550,38
5000
2010
0
Budynki
użyteczności
publicznej
Budynki
mieszkalne
Budynki
handlu i
usług
Transport
Oświetlenie
Wykres 37. Poziom emisji CO2 [obszary] – wykres liniowy.
30000
25 141,40
25000
21 393,37
20000
15000
2010
10000
6 059,73
609,27
5000
4 580,19
5 346,53
550,38
0
Budynki
Budynki
użyteczności mieszkalne
publicznej
Budynki
handlu i
usług
2014
6 367,15
Transport
Liniowy (2014)
131,14
115,94
Oświetlenie
Wykres 38. Poziom emisji CO2 w Gminie Łaziska.
50 000,00
45 000,00
40 000,00
35 000,00
30 000,00
25 000,00
Linia trendu
20 000,00
15 000,00
10 000,00
5 000,00
0,00
Poziom emisji CO2 w 2010 r.
35 793,33 Mg
Poziom emiscji CO2 w 2014 r.
34 501,77 Mg
60
10. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej – jak osiągnąć cel?
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej jest dokumentem pokazującym, w jaki sposób gmina
planuje uporządkowanie gospodarki energetycznej, ukierunkowanie jej w stronę
efektywnego i przyjaznego dla ludzi i powietrza wykorzystania nośników energii
tradycyjnych i odnawialnych. PGN wykorzystuje rezultaty bazowej inwentaryzacji emisji w
celu określenia głównych obszarów działań oraz możliwości osiągnięcia przyjętego przez
samorząd lokalny celu w zakresie redukcji emisji CO2.
Definiuje on konkretne środki służące osiągnięciu tego celu, wraz z ich ramami czasowymi,
i wskazuje osoby odpowiedzialne za ich wprowadzenie, co pozwala przełożyć
długoterminową strategię na działania. Sygnatariusze zobowiązują się przedłożyć swoje
plany działań w okresie roku od dnia przystąpienia do Porozumienia. PGN nie może być
traktowany jak dokument niezmienny i skończony, ponieważ okoliczności, w jakich powstał,
ulegają zmianom, a prowadzone działania przynoszą określone skutki i doświadczenia. W
związku z tym pożyteczne lub nawet konieczne może okazać się regularne aktualizowanie
Planu.
Należy pamiętać, że szanse na zwiększenie redukcji emisji rosną wraz z realizacją każdego
nowego projektu, uprzednio zatwierdzonego przez samorząd lokalny. Strata takiej szansy
może mieć znaczące i długotrwałe skutki. Oznacza to, że planując nowe inwestycje należy
brać pod uwagę efektywne wykorzystanie energii i redukcję emisji, nawet jeżeli PGN został
jeszcze skończony czy zatwierdzony.
10.1.
Ocena sytuacji wyjściowej
Zużycie energii i emisja CO2 na poziomie lokalnym zależy od wielu czynników: struktury
gospodarki (przemysłowa, rolnicza/usługowa i rodzaj działalności), poziomu aktywności
gospodarczej, liczby ludności, gęstości zaludnienia, charakterystyki zasobów
budowlanych, zastosowania i stopnia rozwoju różnych modeli transportu, zachowań
mieszkańców, klimatu itp. Na niektóre z tych czynników można wywrzeć wpływ w krótkim
czasie (np. na zachowania mieszkańców), podczas gdy na inne wyłącznie w perspektywie
długoterminowej (na przykład charakterystykę energetyczną budynków). Istotne jest
zrozumienie oddziaływania tych czynników, tego jak zmieniają się w czasie, a także
określenie, na które z nich władze lokalne mogą mieć wpływ (w krótkim, średnim i dłuższym
czasie).
To właśnie jest celem oceny sytuacji wyjściowej: jasne określenie, w jakim punkcie obecnie
się znajdujemy, w tym opisanie aktualnej sytuacji miasta w kategoriach energii i zmian
klimatu. Ocena taka stanowi punkt wyjścia do ustalenia właściwych celów, opracowania
odpowiedniego Planu działań i monitoringu jego wdrażania. Oceny sytuacji wyjściowej
dokonuje się na podstawie istniejących danych. Powinna ona uwzględniać stosowne
przepisy, aktualną politykę, plany, instrumenty i wszystkie zaangażowane strony.
Sporządzenie oceny sytuacji wyjściowej wymaga odpowiednich zasobów umożliwiających
zestawienie i przegląd zestawu danych. Taka ocena pozwala na opracowanie Planu
Gospodarki Niskoemisyjnej, który będzie dostosowany do aktualnej sytuacji władz
lokalnych i istniejących trendów. Ocena sytuacji wyjściowej umożliwia wskazanie głównych
działań, a następnie monitorowanie rezultatów ich wdrażania na podstawie właściwych wskaźników.
Najbardziej wymagającym elementem jest sporządzenie inwentaryzacji CO 2 na podstawie aktualnych
danych dotyczących zużycia energii.
61
Tabela 36. Opracowanie i wdrożenie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej: główne kroki.
Opracowanie i wdrażanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej: główne kroki –
rola najważniejszych uczestników
Faza
Rozpoczęcie
Krok
Rola zaangażowanych stron
Rada Gminy
Administracja lokalna
Wola
Podjęcie wstępnego
Informowanie o
uporządkowania
zobowiązania do
korzyściach
gospodarki
rozpoczęcia procesu
niskoemisyjnej
opracowania i
wdrażania Planu
Gospodarki
Niskoemisyjnej
Adaptacja struktur Przydzielenie odpowiednich zasobów kadrowych i
administracyjnych adaptacja struktur administracyjnych.
Budowanie
Zapewnienie bodźca
wsparcia ze strony koniecznego dla
interesariuszy
udziału interesariuszy.
Pokazanie, że ich udział
i wsparcie są uznawane
za ważne.
Ocena aktualnej
sytuacji: Gdzie
jesteśmy?
Określenie wizji:
Dokąd chcemy
dojść?
Planowanie
Upewnienie się, że
niezbędne dla fazy
planowania zasoby są
dostępne.
Wsparcie tworzenia
wizji. Upewnienie się,
że jest wystarczająco
ambitna.
Zatwierdzenie wizji
(jeśli jest
odpowiednia).
Opracowanie
Wsparcie opracowania
Planu: Jak się tam Planu. Zdefiniowanie
dostaniemy?
priorytetów zgodnie z
uprzednio określoną
wizją.
Wskazanie głównych
interesariuszy, decyzja,
które kanały komunikacji
zostaną wykorzystane.
Poinformowanie ich o
procesie, który ma się
rozpocząć i zebranie ich
opinii.
Przeprowadzenie
wstępnej oceny, zebranie
potrzebnych danych
i opracowanie bazowej
inwentaryzacji emisji CO2.
interesariusze są
odpowiednio
zaangażowani.
Ustalenie wizji oraz
celów, których
osiągnięcie wesprze jej
realizację. Upewnienie
się, że podzielają ją
główni interesariusze i
władze lokalne.
Opracowanie Planu:
wskazanie polityki i
środków zgodnych z wizją
i celami; ustalenie
budżetu i finansowania,
harmonogramu,
wskaźników; podział
odpowiedzialności.
Informowanie władz
politycznych,
angażowanie
interesariuszy.
Stworzenie partnerstwa z
kluczowymi
interesariuszami (jeśli to
konieczne).
Interesariusze
Wywieranie
nacisku na władze
gminne, aby
podjęły działania
(jeśli to konieczne).
Wyrażenie swoich
opinii, wyjaśnienie
swojej potencjalnej
roli w procesie
opracowania
i wdrażania PGN
Dostarczenie
wartościowych
danych, dzielenie
się wiedzą.
Udział w
określaniu wizji,
wyrażenie swoich
opinii na temat
przyszłości gminy.
Udział w
opracowaniu
Planu.
Zapewnienie
wkładu i informacji
zwrotnej.
62
Zatwierdzenie
Planu i jego
przedłożenie
Wdrażanie
Wdrażanie
Monitorowanie
Przygotowanie
i złożenie raportu
z wdrażania
Zatwierdzenie Planu i
niezbędnego budżetu.
Przedłożenie PGN
Zapewnienie
długoterminowego
wsparcia procesu
opracowania i realizacji
PGN
polityka energetyczna
i klimatyczna jest
elementem codziennej
pracy lokalnej
administracji.
Koordynacja realizacji
PGN. Upewnienie się, że
każdy z interesariuszy jest
świadomy swojej roli w
tym procesie.
Wdrażanie środków
redukcji emisji, za które
odpowiedzialność ponosi
samorząd. Dawanie
przykładu. Informowanie
o swoich działaniach.
Prośba o regularne
informacje na temat
stopnia
zaawansowania
realizacji Planu.
Zatwierdzenie raportu
(jeśli jest właściwy).
Przystąpienie do
regularnego
monitorowania Planu:
zaawansowania działań
i oceny ich efektu.
Okresowe składanie
władzom politycznym
oraz interesariuszom
raportów na temat
zaawansowania realizacji
planu.
aktualizacje Planu mają
miejsce w regularnych
odstępach czasu.
Cykliczne aktualizowanie
Planu zgodnie z
uzyskanymi
doświadczeniami
i rezultatami.
Zaangażowanie władz
politycznych i
interesariuszy.
Każdy interesariusz
wdraża środki
redukcji emisji, za
które jest
odpowiedzialny.
Wywieranie
nacisku/zachęcanie
lokalnej
administracji do
wdrażania
środków, za które
ponosi
odpowiedzialność
(jeśli to konieczne).
Okazanie
Zachęcanie interesariuszy Zmiana zachowań,
zainteresowania
do działania (kampanie
działania na rzecz
wdrażaniem Planu,
informacyjne). Właściwe PGN
zachęcanie
informowanie ich o
i wykorzystania
interesariuszy do
dostępnych źródłach
OZE, ogólne
działania, dawanie
finansowania EE i OZE.
wspieranie
przykładu.
realizacji PGN
Współpraca sieciowa z innymi gminami, wymiana
Zachęcanie innych
doświadczeń i najlepszych praktyk, tworzenie
interesariuszy do
synergii
działania.
Monitorowanie
Ocena
Zapewnienie
koniecznego
wkładu i danych.
Skomentowanie
raportu oraz
zaraportowanie
wykorzystania tych
środków, za które
ponoszą
odpowiedzialność.
Udział w
aktualizacji Planu.
Źródło. Na podstawie „Poradnika Jak opracować Plan na rzecz zrównoważonej energii [SEAP]?
10.2.
System wdrażania
Zgodnie z dobrymi praktykami realizacji SEAP (jako wzorcowego dokumentu przyjętego dla tego
opracowania niezwykle ważne jest powołanie w strukturach urzędu stanowiska pracy lub
przypisanie do zakresu czynności istniejącego stanowiska pracy zadań, koordynatora wykonawczego
Planu w randzie pełnomocnika ds., energii w gminie lub ochrony środowiska i energetyki.
63
Ważne jest aby osoba sprawująca te funkcje [koordynator wykonawczy] miała możliwość
bezpośredniego wpływu na podejmowane decyzje w urzędzie by dopilnować, aby cele i kierunki PGN
były uwzględnione w zapisach prawa lokalnego, dokumentach strategicznych i planistycznych,
wewnętrznych instrukcjach i regulacjach.
Sugerowany zakres kompetencji i zadań koordynatora wykonawczego Planu:
koordynacja wdrażania PGN i podobnych Planów w gminie,
przygotowywanie analiz o stanie energetycznym gminy i podejmowanych działaniach
ukierunkowanych na redukcję emisji zanieczyszczeń,
identyfikacja potrzeb pozyskania zewnętrznego wsparcia na realizację inwestycji
ograniczających emisję zanieczyszczeń, podnoszących efektywność energetyczną i
budujących świadomość społeczną w zakresie tej tematyki,
inicjowanie udziału w unijnych i międzynarodowych planach i projektach z zakresu ochrony
powietrza i efektywnego wykorzystania energii oraz prowadzenie tych projektów,
przygotowanie planów termomodernizacyjnych dla obiektów gminnych i współpraca w tym
zakresie z jednostkami organizacyjnymi gminy,
doradztwo energetyczne w zakresie termomodernizacji budynków użyteczności publicznej
oraz mieszkalnych,
prowadzenie punktu informacyjnego dla mieszkańców i podmiotów na temat rozwiązań w
zakresie efektywności energetycznej i OŹE.
koordynator będzie odpowiadał przed wójtem ,
utrzymywał robocze kontakty z interesriuszami,
współpracował z ekspertami i doradcami.
Powołanie koordynatora wykonawczego jest warunkiem koniecznym do prowadzenia wdrażania
PGN. Decyzje o takim stanowisku mogą zostać podjęte przez Władze Gminy w dowolnym
momencie i będą zależne od ilości zadań oraz dostępnych środków.
Rysunek 1: Struktura administracyjna PGN W Gminie Łaziska
Komitet sterujący
Przewodniczący: wójt, zastępca: radny XYZ
Organizacja: Referat Promocji Gminy, Planowania Przestrzennego i Inwestycji
Członkowie: kierownicy zaangażowanych referatów i koordynator projektu
Komitet projektowy
Koordynator projektu
Członkowie: personel wyznaczony przez poszczególne referaty
Grupa
robocza 1
Grupa
Grupa
Grupa
Grupa
robocza 2 robocza 3 robocza 4 robocza 5
Grupa
robocza 5
Grupa
robocza 7
Informacja
Mieszkania
Środowisko
Promocja
Paliwa
OZE
Inwestycje
64
Zadania grup roboczych:
Grupa robocza 1: Informacja – utrzymywanie bieżących kontaktów z intresariuszami,
informowanie o programach, możliwościach finansowania, pomoc w nawiązywaniu
kontaktów z ekspertami i doradcami.
Grupa robocza 2: Mieszkaniowa – pilnowanie standardów energetycznych dla nowych
budynków, nadzór nad działaniami ter modernizacyjnymi, monitorowanie efektów prac
termo modernizacyjnych;
Grupa robocza 3: Paliwa – monitoring energetyczny paliw stosowanych do ogrzewania
mieszkań, lokali, budynków, monitoring paliwowy w transporcie,
Grupa robocza 4: OŹE – planowanie i organizowanie działań z zakresu Odnawialnych Źródeł
Energii, prowadzenie punktu konsultacyjnego we współpracy z ekspertami i doradcami
zewnętrznymi
Grupa robocza 5: Inwestycje – przygotowywanie wstępne procesów inwestycyjnych,
monitoring realizacyjny;
Grupa robocza 6: Środowisko – monitoring skutków środowiskowych gospodarki
energetycznej, paliwowej i odpadowej;
Grupa robocza 7: Promocja – propagowanie efektywności energetycznej, gospodarki
niskoemisyjnej, efektów uzyskiwanych przez gminę.
10.3.
Zaangażowane strony
Interesariuszami Planu Gospodarki Niskoemisyjnej są: mieszkańcy Gminy Łaziska, podmioty publiczne
zlokalizowane na obszarze gminy ze szczególnym uwzględnieniem Urzędu Gminy, przedsiębiorstwa
prywatne działające na obszarze objętym planem ze szczególnym uwzględnieniem firm
transportowych i budowlanych, usług i sektora noclegowego, zmotoryzowani (mieszkańcy, tranzyt),
podmioty dostarczające nośniki energii mieszkańcom, przedsiębiorstwom i podmiotom publicznym,
które zlokalizowane są na obszarze gminy.
Mając na względzie osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarki niskoemisyjnej najważniejszą
rolę należy przypisać samorządowi lokalnemu, który odpowiedzialny jest za stworzenie niniejszego
dokumentu, w tym za określenie zaplanowanych działań oraz harmonogramu ich realizacji.
Samorząd lokalny realizując zaplanowane działania musi ściśle współpracować z mieszkańcami,
przedsiębiorcami oraz innymi podmiotami działającymi na obszarze gminy. W tym zakresie bardzo
ważna wydaje się współpraca z największymi emitentami CO 2 , przedsiębiorstwami prowadzącymi
działalność w zakresie przewozu osób oraz producentami rolnymi. Drugą grupą z którą niezbędna jest
współpraca podczas realizacji i ewaluacji zaplanowanych działań są dostawcy energii (elektrycznej,
gazowej, cieplnej, paliw stałych i płynnych).
Urząd Gminy oraz pozostałe podmioty publiczne stanowić będą kluczowe ogniwo realizacji planu.
Realizując działania nakierowane na ograniczenie emisji CO2, wykorzystanie odnawialnych źródeł
energii zwiększenie efektywności wykorzystania energii powinny dawać wzór dobrych praktyk dla
mieszkańców gminy i podmiotów gospodarczych działających na jej terenie. Nie bez znaczenia jest
stosowanie w tym zakresie „zielonych zamówień publicznych” oraz odpowiednich działań w sferze
planowania przestrzennego.
Rolą mieszkańców w realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej będzie korzystanie z działań
edukacyjnych realizowanych przez samorząd oraz aktywne uczestnictwo w organizowanych
programach dotyczących wymiany źródła ciepła, termomodernizacji i montażu OŹE. Odpowiednio
przygotowani mieszkańcy powinni oddziaływać na firmy budowlane oraz transportowe w celu
ograniczanie negatywnego oddziaływania na środowisko poprzez stosowanie środków technicznych
minimalizujących ten wpływ.
Przedsiębiorstwa prywatne będą przyczyniać się do realizacji planu poprzez inwestycję w OŹE,
termomodernizację oraz efektywność wykorzystania nośników energii. Szczególną rolę odgrywają
65
przedsiębiorstwa działające w branży transportowej i budowlanej. Usługodawcy z branży budowlanej
powinni promować stosowanie środków technicznych przyczyniających się do ograniczenia
zapotrzebowania na energię (termomodernizacja, wysokosprawne źródła ciepła, OŹE, domy
niskoenergetyczne i pasywne), natomiast przedsiębiorstwa działające w sektorze transportowym
korzystać będą ze środków transportu o możliwie najniższej emisji CO 2.
Interesariuszami Planu są również osoby zmotoryzowane. Omawiana grupa przyczyni się do realizacji
planu poprzez ograniczenie podróży samochodem, na co wpływ będą miały zaplanowane działania w
zakresie edukacji ekologicznej oraz w zakresie transportu zbiorowego.
Wolumen interesariuszy:
mieszkańcy –5 028 osób,
podmioty publiczne – 9,
podmioty prywatne – 228,
zmotoryzowani – na obszarze gminy zarejestrowanych – 5 975 pojazdów mechanicznych,
dostawcy energii i mediów.
Ważnym instrumentem skutecznej realizacji założeń Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest
komunikacja z interesariuszami. Nie może być ona doraźna, ale systematyczna i konsekwentna.
Gmina powinna wykorzystać wszystkie swoje możliwości przekaźnika informacji.
Komunikacja z interesariuszami powinna się opierać na następujących formach:
spotkania zespołu interesariuszy – powinny się odbywać minimum raz na kwartał, ale w
początkowym okresie wdrażania PGN zaleca się większą częstotliwość spotkań zespołu,
strona internetowa Urzędu Gminy – na bieżąco powinny być publikowane informacje
dotyczące odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej, ekologii, możliwości
pozyskania źródeł finansowania inwestycji, dobrych praktyk stosowanych w innych
gminach,
przekazywanie informacji na wszystkich lokalnych forach i spotkaniach – posiedzeniach Rady
Gminy, spotkaniach sołeckich etc,
organizowanie tematycznych spotkań informacyjnych,
kolportaż materiałów drukowanych informujących o problematyce niskiej emisji, gospodarce
energetycznej, odnawialnych źródłach energii,
dyżury pracowników, podczas których mieszkańcy będą mogli uzyskać wszystkie niezbędne
informacje dotycząc planowanych działań,
dyżury ekspertów – zapraszanie do gminy specjalistów, którzy mogliby udzielać
mieszkańcom, przedsiębiorcom etc, fachowych rad.
10.4.
Schemat finansowania
Warunkiem sprawnej realizacji planowanych zadań pozyskanie niezbędnych środków finansowych. W
przypadku Planu Gospodarki Niskoemisyjnej ma to szczególne znaczenie, ponieważ zawiera on
działania odnoszące się lub realizowane we współpracy z osobami indywidualnymi.
Podstawowe źródła finansowanie PGN to środki własne gminy, środki własne inwestorów, środki
zabezpieczone w planach europejskich i krajowych oraz środki komercyjne. Trzeba pamiętać, że
działania objęte PGN mogą zakładać realizację przedsięwzięć zarówno objęte warunkami pomocy
publicznej jak nie związane z nią.
Omówienie narzędzi finansowych dotyczących projektów twardych omówione jest w rozdziale 15.
Oddzielne środki będzie można uzyskać na prowadzenie działań monitorujących i oceniających.
Potencjalne źródła finansowania to środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz środki własne
gminy.
66
Rysunek 2
Pakiet źródeł finansowania zadań objętych PGN
PAKIET KRAJOWY
• BUDŻET PAŃSTWA
• NARODOWY FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I
GOSPODARKI WODNEJ
•PLANY OPERACYJNE KRAJOWE [FINANSOWANE Z
EFRR i EFS]
PAKIET REGIONALNY
• BUDŻET WOJEWÓDZTWA
• WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY
ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W
LUBLINIE
• RPO DLA WOJ. LUBELSKIEGO NA LATA 2015-2020
PAKIET ALTERNATYWNY
• MECHANIZMY ESCO
• KREDYTY PREFERENCYJNE
• KREDYTY KOMERCYJNE
• ŚRODKI WŁASNE INWESTORÓW
Źródło. Na podstawie Poradnika…. SEAP”
Szczegóły o źródłach finansowania zdań objętych Planem Gospodarki Niskoemisyjnej dla
Gminy Łaziska w ROZDZIALE 12
67
11. Założenia do Planu działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej
W tej części opracowania przeanalizowany zostanie dobór działań mających na celu realizację
postawionych celów strategicznych i szczegółowych. Rozpatrzone zostaną aspekty organizacyjne i
finansowe możliwych działań oraz oszacowane efekty ekologiczne. Możliwości ograniczania emisji
gazów cieplarnianych na terenie Gminy Łaziska związane są przede wszystkim z:
zastosowaniem środków poprawy efektywności energetycznej,
zastosowaniem nowych technologii niskoemisyjnych,
pozyskiwaniem energii ze źródeł odnawialnych,
ograniczaniu ruchu pojazdów samochodowych,
edukacją ekologiczną.
11.1. Metodologia doboru działań
W Planie Gospodarki Niskoemisyjnej skoncentrowano się na działaniach niskoemisyjnych i efektywnie
wykorzystujących zasoby, w tym poprawie efektywności energetycznej, wykorzystaniu OZE, czyli
wszystkich działaniach mających na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza w tym
pyłów, dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz emisji dwutlenku węgla.
Wskazano zadania inwestycyjne, w następujących obszarach:
zużycie energii w budynkach/instalacjach:
o budynki i urządzenia komunalne,
o budynki mieszkalne,
o oświetlenie uliczne,
oszczędność energii
zużycie paliw w transporcie
Zadania nieinwestycyjne, takie jak planowanie gminne, zielone zamówienia publiczne,
strategia komunikacyjna, promowanie gospodarki niskoemisyjnej, edukacja ekologiczna, etc.
Rozważając, które działania Gmina winna podjąć do realizacji w ramach gospodarki niskoemisyjnej
należy kierować się trzema głównymi kryteriami:
A. Kompetencje
Należy rozważyć czy Gmina ma możliwość podjęcia działań w danym zakresie lub obszarze, na
przykład dotyczącym obiektów osób prywatnych i przedsiębiorstw, w stosunku do których Gmina nie
może podejmować działań inwestycyjnych. W tych przypadkach do podejmowania działań można
jedynie zachęcać i promować ich aspekt niskoemisyjny.
B. Finansowanie
Działania inwestycyjne w zakresie ochrony powietrza, związane są z ponoszeniem dużych nakładów
finansowych, a prosty czas zwrotu inwestycji jest rozciągnięty na wiele lat. Stąd też wiele z działań
przewidzianych do realizacji ma charakter warunkowy, uzależniony od pozyskania dofinansowania ze
źródeł zewnętrznych.
C. Akceptacja społeczna
W opracowaniu nie zaproponowano działań, które wpisują się w gospodarkę niskoemisyjną, ale
są społecznie kontrowersyjne, np. budowa biogazowi. Działania takie chociaż wykazują pozytywny
efekt ekologiczny [produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych], to jednak wiążą się z
licznymi sprzeciwami sąsiedzkimi.
68
11.2. Aspekty organizacyjne i finansowe
Przy doborze działań dla realizacji założonych celów, można kierować się strukturą organizacyjną
realizujących je podmiotów. Zadania te można podzielić na trzy grupy:
zadania realizowane przez podmioty administracyjne Gminy,
zadania realizowane przez mieszkańców,
zadania realizowane przez podmioty gospodarcze.
W przypadku dwóch ostatnich grup, Gmina nie jest zaangażowana organizacyjnie ani finansowo, lecz
aktywność takich działań zależy od roli samorządu w ich promocji i upowszechnianiu.
Ze względu na osiągane efekty zadania można podzielić na:
służące bezpośrednio redukcji zużycia energii końcowej np. termomodernizacja
obiektów, hermetyzacja instalacji itp.,
służące redukcji emisji gazów cieplarnianych np. modernizacja kotłowni, instalacja
wysokosprawnego źródła, wykorzystanie OŹE.
Wskazane do realizacji działania niskoemisyjne zostały wybrane na podstawie:
bazy inwentaryzacji emisji dla Gminy Łaziska,
możliwości budżetowych wynikających z Wieloletniej Prognozy Finansowej,
planów działań wynikających z innych dokumentów strategicznych,
analiz własnych.
Przy doborze zadań zostały uwzględnione zalecenia wynikające z obowiązującej w Polsce polityki
niskoemisyjnej:
nie używanie węgla gorszej jakości w sezonie grzewczym,
likwidacja niskiej emisji przez wymianę źródeł ciepła opalanych paliwami stałymi na biomasę
lub źródła OŹE,
ograniczenie emisji zanieczyszczeń z ruchu komunikacyjnego,
zamiana komunikacji indywidualnej na zbiorową,
podniesie poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców.
Należy również zwrócić uwagę na interesariuszy PGN, zarówno pod względem stron zaangażowanych
w realizację zadań, jak i odbiorców zaplanowanych działań. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej powinien
wywrzeć swoje działanie na obszarze całej Gminy na wszystkich interesariuszy w tym:
mieszkańców,
uczniów szkół,
lokalną administrację,
przedsiębiorstwa energetyczne,
organizacje pozarządowe,
podmioty działające w sferze transportu,
firmy remontowo-budowlane,
przedsiębiorców,
handel i usługi,
interesariuszy zewnętrznych.
Mając na uwadze zmienność warunków, a także fakt, iż każde z podejmowanych działań niesie ze
sobą określone rezultaty i doświadczenia, niniejszy plan powinien być systematycznie korygowany.
Sugeruje się aktualizację Planu nie rzadziej niż co cztery lata i każdorazowo po zakończeniu dużej
inwestycji przynoszącej efekty ekologiczne lub w miarę potrzeb Gminy.
Działania wskazane w Planie mają charakter kierunkowy i powinny być korygowane wraz ze
69
zmianami w postępie technicznym, czy możliwościami finansowymi Gminy. Każdorazowo przed
podjęciem decyzji o realizacji inwestycji należy przeprowadzić szczegółowe analizy ekonomicznoekologiczne.
11.3. Charakter działań przewidzianych do realizacji w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej
W dokumencie przewidziano do realizacji zadania inwestycyjne, szkoleniowe oraz organizacyjnoprawne.
DZIAŁANIA INWESTYCYJNE:
związane są z modernizacją infrastruktury technicznej, zmierzają do podniesienia efektywności
energetycznej, racjonalnego wykorzystania energii i redukcji emisji CO2 do powietrza poprzez:
stosowanie nowoczesnych technologii,
zwiększanie sprawności produkcji i przesyłu,
zmniejszanie energochłonności,
prowadzenie termomodernizacji źródeł i budynków,
wykorzystanie Odnawialnych Źródeł Energii.
DZIAŁANIA SZKOLENIOWE
zadania służące edukacji ekologicznej oraz promowaniu działań związanych z efektywnością
energetyczną, racjonalnym wykorzystaniem energii i wykorzystywaniem OŹE;
DZIAŁANIA ORGANIZACYJNO–PRAWNE
Zadania mające na celu uregulowanie zarządzania energią w Gminie i prawidłową gospodarkę
energetyczną.
11.4 Działania na rzecz gospodarki niskoemisyjnej
Efektywność energetyczna
Wprowadzenie środków wspomagających efektywność energetyczną, ułatwi osiągnięcie celu
zmniejszenia zużycia paliw kopalnych i redukcji emisji CO2. W tej kategorii można wykazać
następujące działania:
optymalizacji oświetlenia ulic,
promocji zastosowania oświetlenia energooszczędnego w obiektach prywatnych,
wymianie oświetlenia wewnętrznego na energooszczędne w budynkach jednostek
podległych Urzędowi Gminy,
wymiana sprzętu AGD i RTV na energooszczędny.
Termomodernizacja budynków
Podstawowym narzędziem służącym poprawianiu efektywności energetycznej w rękach Gminy jest
termomodernizacja. Kompleksowa termomodernizacja obejmować może następujące działania:
zwiększenie izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych,
zwiększenie szczelności przegród zewnętrznych,
wymiana stolarki okiennej i drzwiowej,
modernizacja systemu grzewczego i wentylacyjnego,
modernizacja systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej,
modernizacja systemu oświetlenia i innych urządzeń wykorzystujących energię
elektryczną,
ewentualne zamiany konwencjonalnego źródła ciepła na źródło niekonwencjonalne
(energia z biomasy, wody, słoneczna itp.).
70
Modernizacja oświetlenia ulicznego
Wymiana oświetlenia ulicznego na najnowsze dostępne technologie, może przyczynić się nawet do
70% redukcji zużycia energii elektrycznej. montaż źródeł typu LED oraz tzw. systemów smartlighting, czyli systemów inteligentnego sterowania oświetleniem ulicznym (w zależności od
natężenia ruchu czy klasy oświetleniowej drogi).
Zrównoważony transport
Emisja z transportu uzależniona jest od dwóch dużych czynników:
ruchu tranzytowego.
ruchu lokalnego na terenie Gminy.
W przypadku Gminy Łaziska obydwa te czynniki są aktualne. Stąd konieczność podjęcia konkretnych
działań:
zwiększenia wykorzystania komunikacji zbiorowej, zarówno autobusowej,
promowania systemu podwózek sąsiedzkich,
promowania wykorzystania samochodów i pojazdów jednośladowych z napędem
elektrycznym,
rozwoju infrastruktury rowerowej, w tym budowy ścieżek rowerowych.
Wykorzystanie Odnawialnych Źródeł Energii
W Gminie są ograniczone możliwości lokowania dużych, infrastrukturalnych inwestycji takich jak
farmy fotowoltaiczne czy biogazownie. Ze względu na ochronę zasobów przyrodniczych te instalacje
mogą być zlokalizowane tylko w niektórych rejonach gminy.
Na terenie zabudowanym, zwłaszcza w budownictwie występują korzystne dobre warunki do
wykorzystania małych i przydomowych źródeł energii. Potencjalne technologie to:
ogniwa fotowoltaiczne (PV),
kolektory słoneczne,
pompy ciepła,
kotły na biomasę.
71
12. Planowane działania niskoemisyjne w Gminie Łaziska
Głównym celem wybiegającym poza perspektywę lat 2015-2020 redukcja emisji gazów
cieplarnianych (CO2), poprawa jakości powietrza i ograniczenie niskiej emisji, zwiększeniu
wykorzystania niskoemisyjnych źródeł energii (w szczególności odnawialnych źródeł energii – OZE,
zmniejszeniu zużycia energii i poprawie efektywności energetycznej w gminie. Celem, który
wyznaczonym do osiągnięcia w 2020 roku jest ograniczenie emisji CO2 do minimum 20% w
stosunku do roku bazowego.
DZIAŁANIA DŁUGOTERMINOWE
Poprawa efektywności energetycznej i jakość powietrza
o
o
o
o
o
o
wspieranie działań inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych przez
mieszkańców i podmioty gospodarcze,
budowa sieci gazu przesyłowego,
rozwój infrastruktury drogowej z uwzględnieniem wymagań ochrony środowiska
(poprawa stanu technicznego dróg, itp.),
promocja i wspieranie rozwiązań w transporcie pozwalających na unikanie lub
zmniejszanie wielkości emisji - promocja transportu zbiorowego, rowerowego, systemu
podwózek,
promocję wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
uwzględnianie aspektów ekologicznych związanych z prowadzeniem gospodarki
niskoemisyjnej w planowaniu przestrzennym gminy.
Przedstawione cele są zgodne Z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Łaziska i
Programem Ochrony Środowiska dla Gminy Łaziska
Kierunki w zakresie edukacji ekologicznej
o
o
o
o
o
prowadzenie działań z zakresu edukacji ekologicznej na terenach cennych przyrodniczo,
wspieranie merytoryczne działań z zakresu edukacji ekologicznej prowadzonej w
szkołach, promowanie aktywnych form edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży,
promowanie materiałów i wydawnictw w zakresie edukacji ekologicznej,
współpraca władz lokalnych ze szkołami, przedstawicielami środowiska naukowego,
zakładami pracy i pozarządowymi organizacjami w celu wykorzystania różnorodnych
form edukacji ekologicznej,
promowanie postaw opartych na idei zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnej
konsumpcji.
Przedstawione cele są zgodne z Programem Ochrony Środowiska dla Gminy Łaziska
DZIAŁANIA KRÓTKOTERMINOWE DO ZREALIZOWANIA W LATACH 2015-2020
Działania administracyjne
Opracowanie projektu założeń do zaopatrzenia w energię elektryczna, ciepło i paliwa gazowe
na lata 2015-2040 (gmina nie posiada tego dokumentu).
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska (obecny obowiązywał w latach 2004-2015).
Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Niniejszy Plan opracowany jest w
perspektywie do 2020 roku. Realizacja zakładanych celów powinna być weryfikowana w
trakcie realizacji. Dlatego w trzecim, najpóźniej na początku czwartego, roku od przyjęcia
dokumentu przez Radę Gminy, Plan powinien być zaktualizowany. Pozwoli to wprowadzenie
korekt w gminnej gospodarce niskoemisyjnej.
Wprowadzenie monitoringu zużycia energii pozwalającego również uzyskiwać informacje o
72
ponoszonych kosztach. Analiza danych, wyciąganie właściwych wniosków powinno się
przyczynić do ograniczenia zużycia energii i zmniejszenia ponoszonych kosztów.
Monitorowanie jest pomocne w bieżącym zarządzaniu obiektami i pozwala na planowanie
działań energooszczędnych, głównie niskonakładowych takich jak: wieszanie karteczek
przypominających o wyłączaniu światła, zakręcaniu grzejników w czasie wietrzenia,
wyłączaniu z sieci urządzeń elektronicznych gdy nie są wykorzystywane itp. Zakres
monitoringu oraz częstotliwość zbierania i analizowania danych pozwala w dowolnych
okresach czasu analizować zachodzące zmiany. Jeśli na bieżąco będziemy monitorować
zmiany wielkości zużywanych mediów oraz ponoszonych kosztów, będziemy mieli
możliwość wykrywać wszelkie zmiany stanów w poborze mediów odbiegających od normy.
System Zielonych Zamówień Publicznych (w oparciu o kryteria ekologiczne), który powinien
obejmować:
o zakup energooszczędnych urządzeń AGD czy sprzętu komputerowego,
o wymiana oświetlenia wewnętrznego na energooszczędne,
o zakup energooszczędnych i ekologicznych środków transportu,
o wykorzystywanie inteligentnych systemów klimatyzacji i wentylacji w obiektach,
o wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych.
Działania promocyjne i edukacyjne
Korzyści wynikające z przeprowadzonych działań wpłyną na zwiększenie świadomości społeczeństwa
w zakresie możliwości wpływania na wysokość rachunków za energię elektryczną oraz
zanieczyszczenie środowiska naturalnego, poszerzenie wiedzy na temat nowoczesnych
energooszczędnych technologii oraz odnawialnych źródeł energii. Edukacja lokalnej społeczności w
zakresie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii, obejmuje:
o promocję energooszczędnych źródeł światła,
o promocja racjonalnego wykorzystania ciepła i energii,
o kampania edukacyjno-informacyjna promująca transport zbiorowy i rowerowy,
o kampania dotycząca zbierania, zwłaszcza selektywnego, odpadów,
o kampania uświadamiająca skutki spalania śmieci dla powietrza i zdrowia ludzi,
o promocja mechanizmów finansowych dotyczących wykorzystania OZE, utworzenie stałego
działu na portalu gminnym poświęconego gospodarce niskoemisyjnej w Gminie,
o organizacja imprez masowych związanych z ochroną środowiska, takich jak np. Dzień bez
samochodu, Dzień Czystego powietrza, Dzień Ochrony Środowiska, itp.,
Działania inwestycyjne
W latach 2010-2014 zmodernizowano remizy OSP w Kamieniu, Piotrawinie, Trzcińcu, Kopaninie
Kamieńskiej, Łaziskach (ocieplenie elewacji), budynek świetlicy w Zakrzowie, budynek Domu Kultury i
Biblioteki w Łaziskach, budynek Szkoły Podstawowej w Kamieniu, budynek stacji wodociągowej w
Kopaninie Kaliszańskiej (2009), ocieplono ściany budynki stacji wodociągowej w Braciejowicach.
Tabela 37: Planowane działania termomodernizacyjne w budynkach użyteczności publicznej
1 - ocieplenie dachu/stropu, 2 - termomodernizacja
elewacji, 3 - wymiana stolarki okiennej, 4 Budynek, lokal,
wymiana stolarki drzwiowej, 5 – posadzka, 6 LP
Adres
miejscowość
opaska odwadniająca.
1
2
3
4
5
6
1 Budynek UG
Łaziska 76
1
1
1
1
1
1
2. Remiza OSP
Braciejowice 46A
1
1
1
1
1
1
3. Remiza OSP
Łaziska 52
1
0
1
1
1
0
4. Szkoła Podstawowa
Zakrzów 24
1
1
1
1
1
1
5. Remiza OSP
Zgoda 23
1
1
1
1
1
1
6. Szkoła, OSP
Kępa Gostecka 24
1
1
1
1
1
1
73
7. Świetlica
Łaziska Kolonia
8. Świetlica, klub, biblioteka Kamień
9. Szkoła Podstawowa
Kępa Piotrawińska 8
10. Gimnazjum
Łaziska 79
11. Stacja wodociągowa
Braciejowice
Kępa Gostecka
12. Hydrofornia
Kolorem zaznaczone planowane działania w budynkach.
Tabela 38:
Lp
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
1
1
1
1
1
0
1
1
1
1
1
0
1
1
1
1
1
0
1
1
1
1
1
0
1
Planowane działania z zakresu OZE w budynkach użyteczności publicznej
Miejscowość, adres
Budynek UG
Szkoła Podstawowa
DK i Biblioteka
Szkoła Podstawowa
Szkoła Podstawowa
Gimnazjum
Szkoła Podstawowa
Stacja wodociągowa
Stacja wodociągowa
Stacja wodociągowa
Hydrofornia
Miejscowość
Łaziska 76
Zakrzów 24
Łaziska 61
Braciejowice 137
Kępa Piotrawińska 8
Łaziska 79
Kamień
Wojciechów
Braciejowice
Kępa Gostecka
Planowany rodzaj inwestycji i
moc w kW
Aktualny nośnik energii
Ogniwa
Pompy ciepła
fotowoltaiczne
olej opałowy
18
40
14
100
węgiel kamienny
14
30
olej opałowy
35
150
olej opałowy
22
170
olej opałowy
35
200
olej opałowy
14
150
elektryczne
15
elektryczne
15
elektryczne
16
elektryczne
15
-
Wymienione wyżej zadania zaliczono do kategorii 1 (działania krótkoterminowe). Natomiast budowa
sieci gazu przesyłowego oraz kanalizacji sanitarno-deszczowej do kategorii 2. działań długofalowych i
terminowych. Gmina Łaziska jest jedną z dwóch gmin w powiecie opolskim, która nie posiada sieci
gazowniczej. Potencjalne możliwości budowy gazociągu są więc duże. Przeszkodą są jednak obawy
mieszkańców wiążących ewentualną inwestycję z koniecznością partycypacji w kosztach budowy,
choć wielu zdaje sobie sprawę z korzyści związanych z odkręceniem kurka gazowego. Aby ta
inwestycja była kiedykolwiek możliwa potrzebne jest przeprowadzenie kampanii, która
doprowadziłaby do zmiany postaw.
12.1. Wyznaczone zadania
Tabela 39 Wyznaczone zadania
Zadanie 1 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe
Opis zadania
Inwestor
Okres realizacji
Szacowany koszt
Źródła finansowania
inwestycji
Gmina nie posiada projektu założeń do planu zaopatrzenia w
ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Dokument ma
strategiczny charakter i jest wymagany zgodnie z ustawą „Prawo
energetyczne”. „Projekt” zawiera ocenę gminy pod względem
stanu bezpieczeństwa energetycznego, sygnalizuje obszary
problemowe, wskazuje rozwiązania, zawiera też prognozę
długoletnią zapotrzebowania na nośniki i zużycie energii.
Gmina
2016
20 000 złotych,
 środki własne gminy,
 dofinansowanie WFOŚiGW lub NFOŚiGW
74
Monitoring i ocena
Zadanie 2
Opracowanie winno być każdorazowo zatwierdzane uchwałą Rady
Gminy. W przypadku planowania inwestycji wykraczających poza
teren gminy lub mogących negatywnie lub potencjalnie
negatywnie oddziaływać na środowisko, należy przeprowadzić
Strategiczną Ocenę Oddziaływania na Środowisko. Każdorazowo
należy podjąć decyzję o podjęciu konsultacji społecznych
dotyczących opracowywanego dokumentu.
Opis zadania
Program Ochrony Środowiska opracowany został w 2004 roku na
okres do roku 2015. Część zapisów wymaga aktualizacji i zgodności
z obecnie obowiązującymi normami i standardami.
Inwestor
Okres realizacji
Gmina
2016
Szacowany koszt
20.000 PLN
Źródła finansowania inwestycji
Zadanie 3
Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Opis zadania
Inwestor
Okres realizacji
Szacowany koszt
Źródła finansowania
inwestycji
Monitoring i ocena
Zadanie 4
Trwałość niniejszego PGN wynosi pięć lat. Pod koniec tego okresu
dokument powinien być zweryfikowany pod kątem osiągniętych
rezultatów,, przeprowadzenia nowej inwentaryzacji zużycie energii
i poziomu emisji zanieczyszczeń i wyznaczenia nowych celów
strategicznych.
Gmina
2020
20 000 złotych,
Opracowanie winno być każdorazowo zatwierdzane uchwałą Rady
Gminy. W przypadku planowania inwestycji wykraczających poza
teren Gminy Łaziska lub mogących negatywnie lub potencjalnie
negatywnie oddziaływać na środowisko, należy przeprowadzić
Strategiczną Ocenę Oddziaływania na Środowisko. Każdorazowo
należy podjąć decyzję o podjęciu konsultacji społecznych
dotyczących opracowywanego dokumentu.
Monitoring zużycia ciepła i energii elektrycznej
Opis zadania
Monitoring zużycia ciepła i energii elektrycznej w budynkach
użyteczności publicznej pozwoli racjonalnie gospodarować
energią, określać obszary nadmiernego zużycia i ułatwiać
podejmowanie działań zaradczych. Działanie o charakterze
ciągłym.
Inwestor
Gmina
Okres realizacji
Szacowany koszt
ciągłe
10.000,-
Mierniki osiągnięcia celów:
 szacowany efekt redukcji zużycia
energii
 szacowany efekt redukcji emisji CO2
redukcja zużycia energii elektrycznej ok. 88 MWh/rok i
redukcja energii cieplnej 267,4 MWh/rok
redukcja emisji 71,46 Mg CO2/rok i 86,65 MWh/rok
75
Monitoring i ocena
Zadanie 5
 środki własne Gminy
 Monitorowanie rzeczywistego zużycia ciepła i energii
elektrycznej w budynkach użyteczności publicznej na
podstawie faktur od dostawców i zużycia paliw.
 Określenie rezultatu redukcji emisji CO2 na podstawie ilości
zaoszczędzonej energii elektrycznej i ciepła oraz
wykorzystywanych paliw
Opis zadania
Przy zakupach paliw, urządzeń i wyposażenia kierować się
kryterium ekologiczności i efektywności energetycznej. Powinno to
być regułą w organizowanych przetargach.
Inwestor
Gmina
Okres realizacji
ciągłe
Szacowany koszt
0
energii
 redukcja zużycia energii 242 MWh/rok
 redukcja emisji 196,05 Mg CO2/rok
Monitoring i ocena
Zadanie 6
nie dotyczy
 Monitorowanie rzeczywistego zużycia energii elektrycznej nowo
zakupionych sprzętów na podstawie faktur od dostawców i
zużycia paliw.
zaoszczędzonej energii elektrycznej oraz wykorzystywanych
paliw
Edukacja lokalnej społeczności w zakresie gospodarki niskoemisyjnej
Opis zadania
Panele informacyjne z udziałem specjalistów (raz w roku), organizacja
specjalnych lekcji w szkołach poświęconych problematyce ochrony
powietrza (dwa razy w ciągu roku szkolnego), wydrukowanie i
kolportaż ulotek informacyjnych.
Okres realizacji
Gmina
ciągłe
Szacowany koszt
50 000 PLN
energii


źródła własne Gminy
Inwestor
Monitoring i ocena
redukcja zużycia energii 593,3 MWh/rok
redukcja emisji 336,4 Mg CO2/rok
 Liczba uczestników szkoleń i innych wydarzeń.
 Monitoring zużycia energii elektrycznej w obiektach
użyteczności publicznej oraz gospodarstwach domowych
(dane GUS).
zaoszczędzonej energii elektrycznej.
76
Zadanie 7
Organizacja imprez masowych związanych z ochroną środowiska,
Mieszkańcy nie zawsze uświadamiają sobie skutki zanieczyszczeń
powietrza. Wiedza dotycząca skutków wykorzystywanych paliw jest
niska, podobnie jak gospodarowania energią. Proponuje się
organizowanie pikników ekologicznych z udziałem specjalistów
różnych dziedzin z zakresu ochrony środowiska oraz służby zdrowia ,
podczas, których mieszkańcy mogliby z bliska uzyskać wiedzę inną
niż popularną i obiegową. Sugeruje się zorganizowanie pikników w
sołectwach o najbardziej zwartej zabudowie.
Opis zadania
Gmina
ciągłe
50 000 PLN
Inwestor
Okres realizacji
Szacowany koszt
energii
redukcja zużycia energii 593,3 MWh/rok
 źródła własne gminy,
 dofinansowanie,
 zewnętrzne, sponsorzy.
 Liczba uczestników imprez masowych,
 Monitoring zużycia energii elektrycznej w obiektach
użyteczności publicznej oraz gospodarstwach domowych (dane
GUS).
 Określenie rezultatu redukcji emisji CO 2 na podstawie ilości
zaoszczędzonej energii elektrycznej
Monitoring i ocena
Zadanie 8


Opis zadania
Działanie dotyczy 10 budynków użyteczności publicznej i dwa
obiekty infrastruktury technicznej. Planowane działania
obejmują kompleksowe prace termo modernizacyjne. Po ich
zrealizowaniu wszystkie gminne zasoby kubaturowe będą
zgodne ze współczesnymi normami budowlanymi i
energetycznymi – [szczegóły tabela 37].
Inwestor
Okres realizacji
Gmina
2016-2020
Szacowany koszt
energii
4 300 000 PLN
 dofinansowanie WFOŚiGW, NFOŚiGW, POIiŚ
 RPO
Monitoring i ocena


redukcja zużycia energii cieplnej ok. 455,54 MWh/rok
 Przeprowadzenie audytu energetycznego w celu wybrania
wariantu optymalnego inwestycji do realizacji i określenia
redukcji energii.
 Monitorowanie rzeczywistego zużycia energii i paliw przed i
po wykonaniu inwestycji.
 Ocena rezultatu redukcji emisji CO2 na podstawie monitoringu.
77
Zadanie 9
Zastosowanie instalacji OZE w budynków użyteczności publicznej
Opis zadania
W 11 budynkach i obiektach samorządowych zaplanowano
montaż zestawów ogniw fotowoltaicznych o łącznej mocy 213 kW.
W siedmiu budynkach zaplanowano zainstalowanie pomp ciepła o
łącznej mocy 840 kW. Szczegóły w tabeli 38.
Inwestor
Gmina
Okres realizacji
2016-2018
Szacowany koszt
2 900 000 PLN
energii


produkcja energii z OŹE 982,87 MWh/rok


dofinansowanie WFOŚiGW, NFOŚiGW, POIiŚ,
RPO.
Monitoring i ocena
 Wykonanie audytu energetycznego/bilansu cieplnego w celu
określenia oszczędności energii.
 Monitorowanie zużycia energii, ciepła i paliw przed i po
wykonaniu inwestycji.
 Określenie ilości energii uzyskanej z odnawialnych źródeł
energii.
 Obliczenie redukcji emisji CO2 na podstawie ilości
zaoszczędzonej energii i paliwa.
Zadanie 10
Opis zadania
Na terenie gminy znajduje się 70 punktów przyłączeniowych
oświetlenia ulicznego , o 8 więcej niż w 2010 roku. W sumie
pracuje 664 lampy (o 77 więcej niż w 2010). Wszystkie żarówki są
rtęciowe. Proponuje się wymianę lamp na LED w ilości 500.
Inwestor
Gmina
Okres realizacji
2016-2018
Szacowany koszt
700 000 PLN
energii


Monitoring i ocena
redukcja zużycia energii 85,8 MWh /rok
redukcja emisji 69,67 Mg CO2
 dofinansowanie WFOŚiGW, NFOŚiGW, POIiŚ
 RPO
 ESCO
 Wykonanie audytu oświetlenia w celu określenia oszczędności
energii.
 Monitorowanie zużycia energii elektrycznej przed i po
wykonaniu inwestycji na podstawie faktur.
 Określenie redukcji zużycia energii elektrycznej w wyniku
realizacji zadania.
zaoszczędzonej energii elektrycznej.
78
Zadanie 11
Opis zadania
Mieszkańcy mają duże potrzeby związane z remontami
domów. Z przeprowadzonych badań wynika, że 41% planuje
modernizacje dachów, 36% ocieplenie ścian, 27% wymianę
stolarki okiennej i drzwiowej, 34% zamierza zmienić piece lub
kotły, 36% chce poprawić sposób uzyskiwania ciepłej wody
użytkowej. Proponuje się objęciem programem 50 budynków
mieszkalnych (w zależności od stanu technicznego).
Alternatywa to skoncentrowanie się na wybranym elemencie
z zakresu termomodernizacji. – ocieplenie dachów, ocieplenie
elewacji, wymiana stolarki okiennej.
Inwestor
mieszkańcy gminy
Okres realizacji
Od 2016 roku
Szacowany koszt
1 500 000 PLN
energii


Monitoring i ocena
redukcja energii ok. 1 103,75 MWh/rok
redukcja emisji ok. 373,35 Mg CO2/budynek/rok
 środki - własne mieszkańców, dotacje i pożyczki indywidualne
 środki Gminy – koszt utworzenia punków informacyjnodoradczego - 50 000 PLN.
 Przeprowadzenie audytu energetycznego w celu wybrania
wariantu optymalnego inwestycji do realizacji i określenia
redukcji energii.
 Monitorowanie rzeczywistego zużycia energii i paliw przed i
po wykonaniu inwestycji.
 Ocena rezultatu redukcji emisji CO2 na podstawie monitoringu.
Zadanie 12
Zastosowanie OZE w budynkach mieszkalnych
Opis zadania
Mieszkańcy gminy wykazują też duże zainteresowanie instalacji
odnawialnych źródeł energii. Największym zainteresowaniem
cieszy się możliwości otrzymywania energii elektrycznej i
cieplnej ze słońca. 47% osób chciałoby mieć na swoich dach
kolektory słoneczne, 25% ogniwa fotowoltaiczne, przy czym 16%
planuje jedno i drugie rozwiązanie. Ponadto 6% zwolenników
mają pompy ciepła, 5% piece biomasowe, 2% wiatraki
przydomowe, 5% oświadczyło, że nie są zainteresowani
jakąkolwiek instalacją z zakresu odnawialnych źródeł energii.
Proponuje się instalację 400 zestawów fotowoltaicznych z
przeznaczeniem do wytwarzania energii elektrycznej lub
cieplnej
Inwestor
mieszkańcy gminy
Okres realizacji
Od 2016 roku
Szacowany koszt
Koszt całkowity 8 000 000 PLN. Maksymalny udział finansowy
mieszkańców Gminy do 15% - 1 200 000 PLN.
energii


produkcja energii z OZE 1 176,67 MWh /rok
redukcja emisji 955,46 Mg CO2 /rok
79
Monitoring i ocena





Dofinansowanie: WFOŚiGW, NFOŚiGW, POIiŚ
Program Prosument
RPO,
Środki własne,
Środki Gminy.
 Wykonanie audytu energetycznego, w celu określenia
oszczędności energii.
 Monitorowanie zużycia energii przed i po wykonaniu
inwestycji.
energii.
Zadanie 13
Inwestor
Znaczny odsetek mieszkańców gminy ogrzewający mieszkaniem
węglem kamienny lub drewnem korzysta z mało sprawnych
energetycznie kotłów. Plan zakłada wymianę 300 kotłów na
kotły najnowszej generacji o bardzo wysokiej sprawności
energetycznej lub na kotły biomasowe. Ponadto plan przewiduje
montaż 40 zestawów pomp ciepła.
.
mieszkańcy gminy
Okres realizacji
Od 2016
Szacowany koszt
Koszt całkowity 2 000 000 PLN. Maksymalny udział finansowy
mieszkańców Gminy do 15% -300 000 PLN.
energii


Opis zadania
Monitoring i ocena





produkcja energii z OZE 9 197,92 MWh /rok
redukcja emisji 3 111,25 Mg CO2 /rok
Dofinansowanie: WFOŚiGW, NFOŚiGW, POIiŚ
Program Prosument
RPO,
Środki własne,
Środki Gminy.
 Wykonanie audytu energetycznego/bilansu cieplnego w celu
określenia oszczędności energii.
 Monitorowanie zużycia energii, ciepła i paliw przed i po
wykonaniu inwestycji.
energii.

Realizacja zadań 2 i 3 uzależniona jest od środków zewnętrznych. Działania
zaplanowano do realizacji w latach 2016-2020, ale możliwe jest wydłużenie
czasookresu realizacyjnego.
80
Tabela 39 Efekt ekologiczny redukcji zużycia paliwa i emisji CO 2
Zakres/działanie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Projekt założeń do planu zaopatrzenia w paliwa
Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Monitoring zużycia energii - użyteczność publiczna
Edukacja lokalnej społeczności w zakresie gospodarki
niskoemisyjnej
Organizacja imprez masowych związanych z ochroną
środowiska
Termomodernizacja budynków użyteczności
publicznej
mieszkalnych
Szacowana wartość efektu ekologicznego
Redukcja Redukcja
emisji CO2
zużycia
Lata
Ilość
energii w [Mg/rok]
MWh
2016
1
0,00
0,00
2016
1
0,00
0,00
2020
1
0,00
0,00
2016-2020
10
355,4
157,96
2016-2020
5
242,00
196,05
2016-2020
10
593,30
336,40
2016-2020
10
593,30
336,40
2016-2020
12
455,54
148,51
2016-2018
11
982,87
375,65
2016-2018
2016-2020
664
50
85,50
1 103,75
69,40
373,35
2016-2018
400
1 175,67
955,46
2016-2020
Razem
100
1 275
9 197,92
12 505,83
3 111,25
6 060,43
Tabela 40 Harmonogram rzeczowo-finansowy planowanych działań
Działania
A
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Wydatki w PLN w latach
Działania administracyjne
2015 2016
2017
2018
2019
2020
Projekt założeń do planu
20 000
0
0
0
0
zaopatrzenia w paliwa
Aktualizacja Programu Ochrony
20 000
0
0
0
0
Środowiska
0
0
0
0
20 000
Aktualizacja PGN
2 000
2 000
2 000
2 000
2 000
Monitoring zużycia energii
System Zielonych Zamówień
0
0
0
0
0
Publicznych
Edukacja lokalnej społeczności w
10 000
10 000
10 000
10 000
10 000
zakresie gospodarki niskoemisyjnej
Organizacja imprez masowych
10 000
10 000
10 000
10 000
10 000
związanych z ochroną środowiska
300 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000
Zastosowanie instalacji OZE w
1 000 000 1 000 000
900 000
0
0
budynkach użyteczności publicznej
Wymiana oświetlenia ulicznego na
100 000
300 000
300 000
0
0
LED
500 000
500 000
500 000
500 000
500 000
mieszkalnych
Zastosowanie instalacji OZE w
2 000 000 3 000 000 3 000 000
0
0
budynkach mieszkalnych
Zmiana źródeł ciepła w budynkach
400 000
400 000
400 000
400 000
400 000
mieszkalnych
Razem
Razem
20 000
20 000
20 000
10 000
0
50 000
50 000
4 300 000
2 900 000
700 000
1 500 000
8 000 000
2 000 000
19 750 000
81
13. Przewidywane oddziaływania PGN na komponenty środowiska
Ocenie możliwych oddziaływań na środowisko poddano obszary/sektory i przyporządkowane im
działania. W stosunku do każdego celu zaplanowanego w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
przeanalizowano potencjalne oddziaływanie na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego
(Obszary Natura 2000, różnorodność biologiczna, zdrowie ludzi, zwierzęta, rośliny, wody
powierzchniowe i podziemne, jakość powietrza, powierzchnie ziemi i gleba, krajobraz, klimat, dobra
kultury). Próbę oceny i identyfikacji znaczących oddziaływań na środowisko poszczególnych działań
dokonano w tabelach w tzw. macierzach skutków środowiskowych, które są syntetycznym
zestawieniem możliwych pozytywnych, skutków środowiskowych negatywnych, bezpośrednich,
pośrednich, krótkoterminowych, długoterminowych oddziaływań tych zadań.
Stopień i zakres oddziaływania niektórych z zaplanowanych działań zależeć będzie przede wszystkim
od lokalizacji danego przedsięwzięcia, tzn. od tego czy będzie ono realizowane na terenach
zurbanizowanych, przekształconych antropogenicznie czy obszarach użytkowanych rolniczo lub też
na obszarach cennych przyrodniczo i chronionych, charakteryzujących się największym negatywny
zakresem oddziaływania. Należy podkreślić, że nie wszystkie zadania ujęte w Planie będą
oddziaływały na środowisko, chodzi głównie o działania nieinwestycyjne.
Głównym założeniem Planu jest wskazanie kierunków rozwoju Gminy poprzez określenie kluczowych
działań, których celem jest przedstawienie planu działań i jego uwarunkowań, służących redukcji
zużycia energii finalnej na terenie Gminy, a przez to redukcji emisji gazów cieplarnianych (CO 2).
Nie przewiduje się, aby realizacja Planu przyczyniła się do powstania nowych zagrożeń lub
uciążliwości dla środowiska naturalnego analizowanej jednostki samorządu terytorialnego. Rokuje
się, że prawidłowa realizacja Planu przyniesie wymierny efekt ekologiczny w postaci pozytywnego
wpływu na niektóre komponenty środowiska.
Przewidywane znaczącą oddziaływanie na środowisko w tym na Obszar Natura 2000 w podziale na
pozytywne, negatywne oraz neutralne
Przy ocenie brano pod uwagę przede wszystkim końcowy efekt realizacji przedsięwzięcia i jego
potencjalne oddziaływania na etapie funkcjonowania.
W kolejnych tabelach zastosowano następujące oznaczenia:
o (+) - realizacja celu spowoduje pozytywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego
zagadnienia,
o (-) - realizacja celu spowoduje negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego
zagadnienia,
o (0)- realizacja celu nie wpływa w sposób zauważalny na analizowane zagadnienie (neutralne
oddziaływanie),
o (+/-) - realizacja celu może spowodować zarówno pozytywne, jak i negatywne oddziaływania
i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia,
o (N) - brak możliwości jednoznacznego określenia spodziewanego oddziaływania i skutków –
są one zależne od wyboru szczegółowych rozwiązań lub innych niemożliwych obecnie do
przewidzenia i uwzględnienia w symulacji uwarunkowań.
W ramach Planu wdrażane będą inwestycje dążące do poprawy jakości życia mieszkańców Gminy
Łaziska. Realizując cele do roku 2020 Gmina będzie skupiać swoje działania, by w dłuższej
perspektywie czasu osiągnąć następujące efekty:
o wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców Gminy,
o zwiększenie stopnia termomodernizacji budynków mieszkaniowych oraz maksymalizacja
termomodernizacji budynków użyteczności publicznej;,
o wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w stopniu maksymalnym,
o
ograniczenie wykorzystania indywidualnych źródeł ciepła, zwłaszcza tych korzystających z
paliw stałych.
W poniższej tabeli przedstawiono wpływ głównych celów działań zawartych w PGN dla Gminy Łaziska
na poszczególne zagadnienia i komponenty środowiska. Dla niektórych działań [zwłaszcza tych
związanych z przeprowadzeniem prac budowlanych i inwestycyjnych], wskazano przykładowe
zadania inwestycyjne, które mogą być realizowane w ramach danego celu
Zasoby
naturalne
Zabytki i dobra
materialne
0
0
+
0
+
0
0/+
0
0
0
+/-
0
+
+/-
0
0
+
0
N
0
0/+
0
0
0
0/+
+
+
0/+
0/+
0
+
0
0
0
0/+
0
0
0
0
0
+
0
0
0
+
0
0
0
0
0
0
0
0
0
+
0
0
0
+
0
0
0
0
0
0
0
+
+
+
+
+
0/+
+
+
0/+
0
0
0
0/+
0
+
+
+
+
+
0/+
+
+
0/+
0
0
0
0/+
0
0
0
+
0
0
0
+
0
0
0
0/+
0
0
0
0/+
0
+
0/+
0
0
+
0
+
0
0/+
0
0
0
+/-
0
+
+/-
0
0
+
0
N
0
0/+
0
0/+
0
0/+
0/+
+
0/+
0/+
0
+
0
+
0
0/+
0
0/+
0
Klimat
0/+
Dobra kultury
+
Klimat
akustyczny
Powierzchnia
ziemi i gleby
0/+
Krajobraz
Jakość
powietrza
0/+
Zwierzęta
Wody
Wymiana opraw
oświetlenia ulicznego
Termomodernizacja
budynków
mieszkalnych
Zastosowanie ogniw
fotowoltaicznych
budynkach
mieszkalnych
Wymiana źródeł ciepła
w budynkach
mieszkalnych
Rośliny
Termomodernizacja
budynków użyteczności
publicznej
Zastosowanie ogniw
fotowoltaicznych w
budynkach
Wymiana źródeł ciepła
w budynkach
System Zielonych
Zamówień Publicznych
Monitoring zużycia
energii
Ekologiczna akcja
informacyjna
Organizacja imprez
masowych związanych
z ochroną środowiska
Zdowie ludzi
Wyszczególnienie
Przewidywane znaczące oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie,
wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i
chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska
Różnorodność
biologiczna
Tabela 41
Obszary Natura
2000
82
Informacje zaprezentowane w powyższej tabeli wskazują, że większość działań zaplanowanych w
przedmiotowej Planu Gospodarki Niskoemisyjnej będzie miała charakter nieszkodliwy dla środowiska
– obojętny. Część inwestycji, będzie negatywnie oddziaływać na środowisko, ale będzie to
oddziaływanie przejściowe związane z prowadzeniem określonych prac inwestycyjnych. Wszystkie
działania zaplanowane do realizacji w ramach Planu ukierunkowane są na ograniczenie niskiej emisji.
83
13.1. Przewidywane znaczące oddziaływania w podziale na bezpośrednie, pośrednie, wtórne,
skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe, chwilowe, w
podziale na grupy projektów.
Przyjęte zostało założenie, że wszystkie przedsięwzięcia będą spełniały obowiązujące obecnie
wymagania przepisów Prawa ochrony środowiska. Przedstawiona ocena ma charakter poglądowy,
gdyż dla przedsięwzięć faktycznie oddziałujących na środowisko powinny zostać opracowane
szczegółowe raporty o oddziaływaniu na środowisko na etapie ubiegania się o pozwolenie na
budowę. Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko ustaleń Planu.
Obszary Natura 2000
Na terenie gminy ustanowione są obszary chronione na mocy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o
ochronie przyrody tj.: Obszary Natura 2000: obszar specjalnej ochrony ptaków [Dyrektywa Ptasia] –
Małopolski Przełom Wisły PLB140006 oraz obszar specjalny obszar ochrony siedlisk [Dyrektywa
Siedliskowa] Przełom Wisły w Małopolsce PLH060045.
Obydwa obszary znajdują w obrębie Chodelskiego Obszaru Krajobrazu Chronionego ustanowionego
Uchwała Nr XI/56/90 WRN w Lublinie z dnia 26 lutego 1990 r. w sprawie utworzenia systemu parków
krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu na terenie woj. Lubelskiego [szczegóły rozdział
5.2., str. 16].
Lokalizacja obszarów chronionych na terenie Gminy Łaziska:
Małopolski Przełom Wisły PLB140006 – obręby geodezyjne: Las Dębowy, Braciejowice, Kępa
Gostecka, Kępa Solecka, Kamień, Kamień Kolonia, Piotrawin, Piotrawin Kolonia. Łączna
powierzchnia objęta ochroną 347,8 ha.
Przełom Wisły w Małopolsce PLH060045 – obręby geodezyjne: Las Dębowy, Braciejowice, Kępa
Gostecka, Kępa Solecka, Kamień, Kamień Kolonia, Piotrawin, Piotrawin Kolonia. Łączna
powierzchnia objęta ochroną 712,1 ha.
Tereny zajmowane przez gospodarstwa rolne i domowe zajmują łącznie 43,586 ha [obręby
ewidencyjne Las Dębowy – działki 112, 113 i 115, Kępa Gostecka – działka 3 i Piotrawin – działki 214,
218, 219, 221, 222, 223, 225, 226, 227, 228, 230, 231, 252/2, 253, 265, 272]. Na w/w terenie
znajduje się 20 budynków mieszkalnych.
Działanie przewidziane w Planie:
o możliwy montaż instalacji solarnych i mikroinstalacji fotowoltaicznych do 3 kW mocy na
dachach budynkach mieszkalny,
o możliwa wymiana źródeł ciepła i termomodernizacja budynków mieszkalnych.
Planowane do realizacji przedsięwzięcia nie będą miały negatywnego wpływu na strukturę obszarów
Natura 2000. Działania te nie naruszają siedlisk przyrodniczych i nie wpływają znacząco na gatunki
zamieszczone w załącznikach do dyrektyw: siedliskowe i ptasiej. Założono, że wszelkie działania ujęte
w Planie realizowane będą zgodnie z prawem i z zachowaniem wszystkich niezbędnych procedur.
W przypadku instalacji solarnych i ogniw fotowoltaicznych zaleca się uzyskanie akceptacji
Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Plan nie przewiduje innych działań inwestycyjnych na Obszarach Natura 2000.
Oddziaływanie bezpośrednie, skumulowane, krótkotrwałe i chwilowe w trakcie inwestycji,
negatywne i długotrwałe jeśli działanie termomodernizacyjne zostanie przeprowadzone bez
upewnienia się czy nie spowoduje się szkód środowiskowych [np. zniszczenie gniazda] i z
pominięciem procedur postępowania ochronnego. W przypadku instalacji słonecznych oddziaływanie
może być negatywne [poparzenie] i pozytywne [w części przypadków płaszcz kolektora lub ogniwa
może pełnić rolę schronienia].
.
84
Różnorodności biologiczna, zwierzęta i rośliny
Największe bezpośrednie negatywne oddziaływanie, głównie dla ptaków i niektórych ssaków [np.
mopek i nocek, mogą wykazywać inwestycje związane z termomodernizacją budynków oraz
instalacją solarów i ogniw fotowoltaicznych Jednakże zaplanowane inwestycje będą również wpływać
pozytywnie na warunki funkcjonowania flory i fauny na etapie eksploatacji inwestycji m.in. poprzez
ograniczenie emisji substancji szkodliwych do powietrza w wyniku zmniejszenia zużycia paliw stałych
do celów grzewczych.
Ludzie
Wszystkie zaproponowane działania mają bezpośredni i pośredni, długoterminowy i stały pozytywny
wpływ lub wpływają obojętnie. Szczególnie pozytywne oddziaływanie będą miały inwestycje
wpływające na poprawę warunków życia mieszkańców Gminy i ich edukację, zapobiegające
pogarszaniu się otaczającego ich środowiska i uwrażliwiające na problem stanu przyrody.
Dolegliwości mogą wystąpić na etapie budowy niektórych inwestycji.
Wody
W PGN nie wyznaczono celów bezpośrednio odnoszących się do JCW, bowiem nie wymagają tego
planowane inwestycyjne. Niemniej z racji zaplanowanych działań związanych z kształtowaniem
prośrodowiskowych postaw wśród mieszkańców należy oczekiwać pozytywnych zachowań w
gospodarowaniu wodą i utylizowaniem nieczystości.
Powietrze
Na etapie wykonywanie prac budowlanych - emisja pyłu przy pracach budowlanych, oddziaływanie
bezpośrednie, negatywne, skumulowane i krótkoterminowe, pośrednie. Długoterminowe, stałe i
pozytywne po wykonaniu prac termomodernizacyjnych i wymianie źródeł ciepła [zmniejszenie
zużycia paliw stałych, zwłaszcza węgla kamiennego i drewna, zmniejszenie do powietrza substancji
szkodliwych].
Klimat akustyczny
Krótkotrwały wzrost hałasu może wystąpić na etapie prac termomodernizacyjnych.
Powierzchnia ziemi
Oddziaływanie bezpośrednie i pośrednie, krótkotrwałe, negatywne [na etapie budowy prac
modernizacyjnych i instalacyjnych.
Krajobraz
Plan nie przewiduje się działań negatywnie wpływających na krajobraz. Trwałą zmianą pozytywną
będzie wygląd domów, negatywną pod względem widokowym solary i ogniwa fotowoltaiczne na
dachach budynków
Zasoby naturalne
Zaproponowane działania nie mają bezpośredniego wpływu na stan zasobów naturalnych.
Dobra kultury
Przy właściwym przygotowaniu inwestycji brak oddziaływań. Niewielkie oddziaływania mogą
wystąpić jedynie na realizacji prac termomodernizacyjnych w budynkach znajdujących się w
bezpośredniej bliskości obiektów cennych kulturowo.
Oddziaływanie transgraniczne
Ze względu na położenie gminy brak oddziaływań.
13.2. Oddziaływanie na etapie realizacji inwestycji
Etap realizacji inwestycji związany jest głównie z intensyfikacją oddziaływania planowanych
inwestycji na środowisko. Dotyczy to przede wszystkim inwestycji budowlanych - termomodernizacja
budynków użyteczności publicznej i mieszkalnych, modernizacji oświetlenia ulicznego [wymiana
opraw oświetleniowych i przebudowa linii]. Oddziaływania te są krótkotrwałe i będą występowały na
ściśle określonym obszarze, na którym dana inwestycja ma zostać zrealizowana. Oddziaływania na
85
tym etapie związane są głównie z przeprowadzeniem prac z wykorzystaniem ciężkiego sprzętu, jak i
specjalistycznych maszyn. W związku z tym największy wpływ na środowisko na etapie budowy będą
miały:
o emisja zanieczyszczeń pochodzących ze spalania paliwa w silnikach spalinowych pojazdów
mechanicznych używanych w trakcie prac budowlanych,
o hałas spowodowany pracą sprzętu mechanicznego,
o oddziaływanie na środowisko glebowe ciężkiego sprzętu poprzez nadmierne ugniatanie,
o odpady powstające w czasie wykonywania robót budowlanych.
Poniżej scharakteryzowano krótko oddziaływania zaplanowanych w Planie zadań na etapie ich
budowy w odniesieniu do poszczególnych komponentów środowiska.
Wody podziemne
Nie przewiduje się znaczącego negatywnego oddziaływania przedsięwzięć przewidzianych do
realizacji w ramach Planu na wody podziemne. Jedynie w przypadku wystąpienia awarii takich, jak
niekontrolowany wyciek paliwa z pracującego sprzętu budowlanego, czy też innych substancji
chemicznych (masy uszczelniające, farby) możliwe jest zanieczyszczenie środowiska wodnego.
W trakcie trwania prac budowlanych potencjalne zagrożenie dla wód podziemnych stanowi proces
wypłukiwania zanieczyszczeń z materiałów odpadowych oraz materiałów stosowanych podczas
przebudowy. Potencjalne zagrożenie stanowi również przenikanie do wód substancji chemicznych z
pracujących maszyn, urządzeń budowlanych i pojazdów czy odprowadzania do wód bez oczyszczenia
ścieków bytowych i przemysłowych z baz budowlanych. Oddziaływanie to ustąpi z chwilą zakończenia
robót budowlanych.
W celu uniknięcia powyżej wymienionych sytuacji należy dopilnowywać, aby plac budowy (ew.
miejsce stacjonowania pojazdów mechanicznych, maszyn, urządzeń) posiadał utwardzoną,
nieprzepuszczalną powierzchnię oraz był odwadniany. Urządzenia odwadniające będą skuteczne w
zmniejszeniu wilgotności gruntów i będą zapewniać dostatecznie szybki spływ wody ze wszystkich
punktów placu budowy. Preferowane są urządzenia, w których wykorzystywane są procesy naturalne
samooczyszczania, które wpływają korzystnie na bilans wodny danego terenu.
Na etapie budowy (realizowania poszczególnych inwestycji) potencjalne negatywne oddziaływanie,
jeżeli wystąpi będzie miało charakter krótkoterminowy.
Wody powierzchniowe
Podobnie jak w przypadku środowiska gruntowego i wód podziemnych podczas wykonywania prac
budowlanych mogą mieć miejsce jedynie potencjalne, krótkookresowe negatywne oddziaływania na
wody powierzchniowe. Działania te związane są z potencjalnymi zagrożeniami dla jakości wód
powierzchniowych na skutek przenikania do nich substancji chemicznych z pracujących maszyn,
urządzeń budowlanych i pojazdów, w szczególności w przypadku ich awarii. W przypadku prac
ziemnych szczególnie duże jest niebezpieczeństwo czasowego zmętnienia wody w niewielkich
ciekach w pobliżu terenu budowy.
jeżeli wystąpi będzie miało charakter krótkoterminowy.
Powietrze atmosferyczne
Działania zaplanowane do realizacji w ramach PGN w dłuższej perspektywie czasowej będą
odznaczały się pozytywnym wpływem na jakość powietrza atmosferycznego. Potencjalne negatywne
oddziaływania mogą wystąpić podczas prowadzenia poszczególnych prac budowlanych i mogą mieć
różnych charakter.
Emisja pyłów związana będzie głównie z transportem i przemieszczeniem materiałów sypkich,
pylastych czy urobku ziemnego. Ponadto, praca środków transportu i maszyn roboczych wiązać się
będzie z okresowo zwiększoną emisją szkodliwych substancji gazowych (spalin). Niewykluczone jest
86
generowanie pyłów na skutek ścierania opon i nawierzchni drogowej jak również okładzin
hamulcowych i spalin pojazdów starszej generacji, co może powodować lokalne podwyższenie stężeń
niektórych substancji w powietrzu. Dotyczy to substancji emitowanych z silników spalinowych z
transportu i ciężkich maszyn oraz prac spawalniczych.
Szkodliwe pyły i gazy będą również emitowane do atmosfery w trakcie realizacji wszelkich prac
termomodernizacyjnych. Natomiast podczas prac malarskich do powietrza ulatniać się będą
niewielkie ilości związków organicznych. Emisja szkodliwych pyłów, gazów i związków organicznych
będzie miała charakter czasowy krótkotrwały, w trakcie realizacji poszczególnych prac, jednak w
ilościach niezagrażających zdrowiu ludzi. W tym wypadku istotną rolę odgrywać będzie aspekt
organizacyjny, ponieważ sposób prowadzenia prac oraz wykorzystywanie sprzętu spełniającego
odpowiednie normy przyczyni się do zmniejszenia emisji szkodliwych substancji do powietrza.
Potencjalne negatywne oddziaływanie zakończy się w momencie ukończenia robót budowlanych.
Obniżenie ładunku emisji substancji do powietrza możliwe będzie przez realizację inwestycji
podnoszących efektywność energetyczną w poszczególnych obiektach, modernizację systemów
grzewczych oraz wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Działania te wpłyną korzystnie w
sposób bezpośredni i długotrwały na jakość powietrza atmosferycznego. Zwiększenie udziału
wykorzystania energii z OZE pozwoli zmniejszyć zużycie energii pozyskanej w sposób tradycyjny, który
przyczynia się w znaczny sposób do emitowania zanieczyszczeń.
Przeprowadzenie działań termomodernizacyjnych pozwoli na zmniejszenie zapotrzebowania na
ciepło, a tym samym zracjonalizuje zużycie energii [szerzej str.90]
Istotne korzyści wynikają ze stosowania odnawialnych źródeł energii i zmniejszają negatywny wpływ
energetyki na powietrze naturalne. Wszystkie realizowane działania w ramach wykorzystania
odnawialnych źródeł energii będą bezpośrednio przyczyniać się do wzrostu wykorzystania OZE i
ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. W wyniku realizacji przedsięwzięć zostaną
zdywersyfikowane źródła wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej oraz nastąpi przyrost energii
wytwarzanej w OZE, przy jednoczesnym zmniejszeniu zużycia nieodnawialnych surowców kopalnych.
Działania te mogą chwilowo negatywnie oddziaływać na etapie budowy i eksploatacji (w przypadku
wystąpienia awarii), natomiast korzystne oddziaływanie zaznaczy się w środowisku w sposób
bezpośredni, ale odczuwalny w związku z działaniami wtórnymi i skumulowanymi o charakterze
długotrwałym i stałym.
jeżeli wystąpi będzie miało charakter krótkoterminowy. W dłuższej perspektywie czasowej wszystkie
działania zaplanowane do realizacji w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej przyczynią się do
poprawy jakości powietrza atmosferycznego a więc będą miały korzystny wpływ na stan środowiska.
Klimat akustyczny
Realizacja Planu nie wpłynie znacząco na klimat akustyczny. Jeżeli wystąpi oddziaływanie negatywne
to będzie ono miało jedynie charakter okresowy.
Negatywne krótkoterminowe oddziaływanie może wystąpić na etapie realizacji inwestycji związanych
z przeprowadzeniem robót remontowo – budowlanych. Hałas oraz drgania będą emitowane głównie
przez maszyny spalinowe, urządzenia budowlane i środki transportu. Maszyny budowlane i środki
transportu stanowią źródła hałasu o mocy akustycznej w granicach 95-102 dB. W celu maksymalnego
ograniczenia potencjalnych negatywnych oddziaływań podczas poszczególnych prac inwestycyjnych
urządzenia stosowane podczas prac budowlanych powinny spełniać wymogi określone w
Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla
urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz. U. z 2005
r. Nr 263, poz. 2202 z późn. zm.). Ze względu na emitowany hałas prace budowlane powinny być
wykonywane jedynie w porze dziennej.
87
Na etapie budowy źródłem hałasu emitowanego do otoczenia mogą być maszyny budowlane takie
jak koparki, ładowarki, spychacze, itp., sprzęt specjalistyczny taki jak wiertarki, młoty, urządzenia
pomocnicze, takie jak sprężarki, kompresory, itd.
W miarę możliwości należy używać sprzętu i urządzeń w osłonach dźwiękoszczelnych oraz stosować
odpowiedni sprzęt i środki transportu, przy czym ważna jest tutaj zarówno jakość sprzętu, jego
prawidłowa eksploatacja i konserwacja, jak i dodatkowe wyposażenie w urządzenia zmniejszające
niekorzystne oddziaływanie na środowisko. W miarę możliwości należy także używać nowego
sprzętu, dla którego obowiązują obecnie wymagania odnośnie emisji hałasu do środowiska.
Stosowanie powyższych zaleceń pozwoli na ograniczenie emisji hałasu i pozytywnie wpłynie na klimat
akustyczny otoczenia podczas budowy. Jedynie na zwiększony poziom hałasu będą narażeni
mieszkańcy posesji sąsiadujących z rejonem prowadzonych prac oraz osoby przebywające
tymczasowo w pobliżu. Poza terenami zabudowanymi należy liczyć się z oddziaływaniem na dzikie
zwierzęta i ptaki, co może przyczynić się do ich migracji na inne tereny.
Hałas związany z prowadzonymi pracami budowlanymi będzie występować okresowo. Uciążliwości
związane z budową będą miały charakter tymczasowy i ustąpią w momencie ukończenia prac
budowlanych.
Powierzchnia ziemi i gleba
Ewentualne oddziaływanie na etapie prowadzenia prac budowlanych będzie się wiązać ze
zniszczeniem wierzchniej warstwy gleby przez pojazdy i maszyny używane przy prowadzonej budowie
i modernizacji zaplanowanych inwestycji. Działania te będą miały charakter lokalny, jako że
ograniczają się do obszarów, na których są przeprowadzane prace.
Prace budowlane niestety zawsze wiążą się z możliwością awarii sprzętu budowlanego, co powoduje
ryzyko zanieczyszczenia środowiska gruntowego substancjami ropopochodnymi. Ryzyko wystąpienia
awarii jest jednak niewielkie, a przy zastosowaniu odpowiednich środków zapobiegawczych z
praktycznego punktu widzenia, można je wykluczyć. Aby ograniczyć oddziaływanie na powierzchnię
ziemi i gleby należy unikać wkraczania ciężkiego sprzętu na tereny naturalne i nieprzekształcone. Po
zakończeniu prac budowlanych teren należy uporządkować i przywrócić do stanu pierwotnego lub
zbliżonego do naturalnego.
Działania zaplanowane do wykonania w ramach PGN zmierzające do poprawy efektywności
energetycznej poprzez wykorzystanie ogniw fotowoltaicznych i montaż nowoczesnych i
ekologicznych źródeł ciepła, zmniejszą zapotrzebowanie na surowce i emisję szkodliwych substancji.
Rozwój technologii niskoemisyjnych wpłynie również na zmniejszenie ilości zanieczyszczeń
odkładających się w glebie. Zastosowane rozwiązania oparte między innymi na OZE oraz związany z
tym wzrost efektywności energetycznej przyczynią się do ograniczenia zmian powierzchni ziemi,
zmniejszenie zanieczyszczeń gleb oraz spowolnienie jej degradacji. Wspieranie efektywności
energetycznej poprzez wykorzystanie OZE w instytucjach publicznych i budynkach mieszkalnych
przyczyni się do ograniczenia wykorzystania surowców energetycznych takich jak np. kopaliny.
Negatywne oddziaływania związane będą z termomodernizacją budynków użyteczności publicznej i
budynków mieszkalnych [szerzej str.90]. Będzie się to wiązało z zajęciem przestrzeni pod inwestycje
lub powiększeniem zasięgu inwestycji istniejących oraz związanym w tym usuwaniem wierzchnich
warstw gleby czy wycinką drzew i krzewów. Inne niepożądane oddziaływania związane z realizacją
tego typu działań będzie dotyczyło powstawania odpadów budowlanych, wzrost wydobycia
surowców budowlanych oraz powstawanie nieużytecznych w danym miejscu mas ziemnych.
Negatywne oddziaływanie na gleby powoduje również infiltracja różnego rodzaju zanieczyszczeń na
etapie budowy.
Nie przewiduje się znaczącego negatywnego wpływu postanowień planu na gleby i powierzchnie
ziemi. Zmiany jakie w tym zakresie wystąpią, będą miały charakter krótkookresowy.
88
Gospodarka odpadami
Zwiększone ilości odpadów będą powstawały głównie podczas prac budowlanych. Odpady te należy
gromadzić w sposób selektywny, uniemożliwiający niekontrolowane rozprzestrzenianie się odpadów
w środowisku. Okres magazynowania oraz objętość magazynowanych odpadów należy ograniczyć do
niezbędnego minimum. Należy prowadzić ewidencję wytwarzanych odpadów na obowiązujących
drukach. Odpady należy przekazywać na podstawie kart przekazania odpadu odbiorcom
posiadającym stosowne zezwolenia. Aktualne wzory ewidencji odpadów oraz karty przekazania
odpadu zostały określone Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie
wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. z 2014 r., poz. 1973).
Odpady powstające podczas realizacji inwestycji przewidzianych w Planie to przede wszystkim
odpady zielone, materiały konstrukcyjne (metale, drewno, szkło, tworzywa sztuczne) oraz masy
ziemne przy ewentualnych wykopach. Podczas prowadzonej budowy odpady te będą magazynowane
w bezpośrednim sąsiedztwie prowadzonej inwestycji, na wyznaczonych do tego celu terenach, do
czasu ich ponownego wykorzystania.
Odpady, które nie będą mogły być ponownie zagospodarowane dla potrzeb prowadzonej budowy
będą przekazywane wyspecjalizowanym firmom zajmującym się odzyskiem (np. gruz) lub w
przypadku odpadów, które nie nadają się do odzysku firmom zajmującym się unieszkodliwianiem
poprzez składowanie na przeznaczonych do tego składowiskach odpadów. Podczas realizacji
inwestycji powstawać będą również odpady komunalne oraz odpady związane z eksploatacją maszyn
używanych podczas budowy. W związku z tym, zostaną wyznaczone miejsca czasowego deponowania
tych odpadów. Odpady komunalne będą przekazywane na składowiska odpadów komunalnych, a
ewentualne odpady niebezpieczne związane z eksploatacją maszyn będą przekazywane do utylizacji.
Tabela 42. Główne rodzaje odpadów powstające podczas realizacji inwestycji.
Kod odpadów
Rodzaj odpadów
17 01
Odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (np. beton,
cegły, płyty)
17 02
17 03
Odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych
Odpady asfaltów, smół i produktów smołowych
Gleba i ziemia (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych oraz urobek z
pogłębienia
Materiały konstrukcyjne zawierające gips
Inne odpady z budowy, remontów i demontażu
Odpady z ogrodów i parków (w tym z cmentarzy)
Inne odpady komunalne
17 05
17 08
17 09
20 02
20 03
Odpowiedzialność za postępowanie z wszystkimi rodzajami odpadów leży w gestii głównego
wykonawcy. Wszystkie powstające odpady podczas budowy będą czasowo składowane i
zabezpieczone w taki sposób, aby zminimalizować ich możliwy negatywny wpływ na środowisko
gruntowo-wodne.
Ponadto wszelkie naprawy urządzeń wykorzystywanych do prowadzonych prac wykonywane będą w
wyspecjalizowanych warsztatach, poza terenem budowy.
Dziedzictwo kulturowe
Na etapie prowadzenia robót budowlanych w sąsiedztwie obiektów dziedzictwa kulturowego,
negatywnie może na nie wpływać podwyższony poziom zanieczyszczeń powietrza związany z pracą
maszyn budowlanych (zwiększone zapylenie, wzrost emisji komunikacyjnej, zwiększony poziom
hałasu oraz drgań). Etap ten będzie również negatywnie odbierany przez zwiedzających, w związku z
utrudnionym dostępem do dóbr kultury.
89
Nie przewiduje się istotnego negatywnego oddziaływania postanowień PGN na dziedzictwo
kulturowe.
Zdrowie
Chwilowe, okresowe niekorzystne oddziaływanie na zdrowie mieszkańców związane będzie głównie z
pogorszeniem warunków akustycznych, wzrostem zapylenia powietrza oraz zwiększoną emisją spalin
w trakcie prac specjalistycznego sprzętu w ramach realizacji inwestycji. Praca urządzeń budowlanych
w trakcie wykonywania robót przyczynić się może do uciążliwości akustycznych, wpływając okresowo
ujemnie na zdrowie i samopoczucie mieszkańców powiatu przebywających w pobliżu prac.
Okresowe utrudnienia związane z pracami budowlanymi i remontowymi mogą spowodować
nieznaczne pogorszenie bezpieczeństwa ruchu w rejonach prowadzonych prac. Zagrożenie dla
bezpieczeństwa i zdrowia ludzi na etapie realizacji przedsięwzięcia stanowić mogą roboty
prowadzone na jezdni podczas ruchu pojazdów samochodowych. Roboty powodujące powstanie
zagrożenia ze względu na swój charakter: roboty rozładunkowe i załadunkowe, roboty wykonywane
przy użyciu dźwigów i koparek, roboty wykonywane przy użyciu drobnego sprzętu mechanicznego, tj.
piły, zagęszczarki, młoty. W czasie realizacji robót mogą wystąpić zagrożenia bezpieczeństwa i
zdrowia ludzi związane z wykonywaniem robót pod lub w pobliżu linii elektroenergetycznych.
Zagrożenia mogą powstać także w trakcie wykonywania robót ziemnych przy użyciu koparki
(wykopy). Niebezpieczne sytuacje mogą być również związane z dowozem i rozładunkiem piasku na
warstwę odsączającą, rozścielaniu i zagęszczaniu materiału wibratorem.
13.3. Oddziaływanie na obszary chronione i bioróżnorodność
Określenie oddziaływania na obszary chronione i bioróżnorodność są możliwe do określenia po
szczegółowej ocenie wpływu planowanych zamierzeń, gdy dostępna jest informacja o dokładnej
lokalizacji inwestycji, zasięgu, technologii, itd. Analiza wpływu konkretnych działań na poszczególne
komponenty środowiska z uwzględnieniem celów ochrony – w przypadku obszarów chronionych,
dokonywana będzie w ramach procedury oceny oddziaływania i rozpatrywana w raportach o
oddziaływaniu przedsięwzięć na środowisko.
Oddziaływanie na bioróżnorodność oraz stan flory i fauny
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Łaziska wyznacza segment kierunków rozwojowych
związanych z przeprowadzeniem prac budowlanych, w związku z czym część zadań przewidzianych w
Planie będzie miała pośredni, długoterminowy pozytywny wpływ na różnorodność występujących na
tym terenie organizmów.
Pozytywne oddziaływanie zaplanowanych inwestycji na bioróżnorodność oraz stan flory i fauny:
o wsparcie działań w zakresie efektywności energetycznej (m.in. poprzez termomodernizację
budynków na terenie Gminy, zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii
odnawialnej, zastosowanie energooszczędnego oświetlenia ulicznego) wpłynie na
zmniejszenie zapotrzebowania na energię, a więc pośrednio pozytywnie na wszelkie elementy
środowiska, na które energetyka może oddziaływać. Zmniejszy się również ilość szkodliwych
substancji przedostających się do powietrza, dzięki czemu jego stan ulegnie poprawie.
Planowane działania w ramach PGN mimo, iż nie mają na celu bezpośredniego zwiększenia
różnorodności biologicznej bądź poprawę stanu siedlisk i gatunków objętych ochroną, to jednak
powinny wpłynąć pośrednio na stan siedlisk ze względu na działania zmierzające do poprawy jakości
powietrza atmosferycznego oraz działań związanych z poprawą stanu dróg. W wyniku realizacji
działań we wskazanych obszarach powinno nastąpić zmniejszenie poziomu zanieczyszczeń w wodach,
glebie oraz powietrzu, co wpłynie korzystnie na warunki bytowania zwierząt i roślin.
Teren Gminy Łaziska to również tereny siedliskowe, żerowiskowe a także migracyjne. Pozostawienie
terenów leśnych pozwoli zachować istniejący stan gatunków zwierzęcych. Brak ingerencji zabudowy
90
w tereny leśne przyczyni się do zachowania różnorodności gatunkowej fauny oraz nie ograniczy
przestrzeni życiowej i bazy żywieniowej zwierzyny.
Zaplanowane termomodernizacje budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych
może wywierać negatywny wpływ na niektóre gatunki ptaków gniazdujących między innymi w
szczelinach ścian jak wróble czy nietoperze, które coraz częściej poszukują schronienia w
szczelinach budynków mieszkalnych. W związku z tym, aby załagodzić negatywne oddziaływanie na
środowisko naturalne, należy unikać prowadzenia tego rodzaju prac w okresie lęgowym. Jednakże,
jeśli docieplenie budynku ma się odbywać w okresie, gdy potencjalnie mogą się w nim znajdować
gniazda ptasie z lęgami lub nietoperze – należy przeprowadzić inwentaryzację budynków pod
kątem występowania chronionych gatunków ptaków, a następnie konieczne jest wcześniejsze
zabezpieczenie wszystkich zinwentaryzowanych uprzednio miejsc, w których zwierzęta te mogłyby
się ukryć i zostać zamurowane w trakcie prac. Należy przeprowadzić dwa rodzaje działań: pierwsze
dotyczy bieżącego zapobiegania zabijaniu nietoperzy lub ptaków, a drugie ma zapewnić im
schronienie zastępcze po zakończeniu prac. Schronienie alternatywne można zapewnić poprzez
zamieszczenie odpowiedniej liczny skrzynek. Należy jednak pamiętać o tym, że nie wszystkie
skrzynki są z reguły zajmowane przez ptaki i nietoperze, w związku z tym dobór skrzynek i ich
lokalizacja musi być uzgodniona z ornitologiem i chiropterologiem.
Ewentualne zanieczyszczenie terenu substancjami chemicznymi może prowadzić do pogorszenia
stanu siedlisk przyrodniczych lub w skrajnych przypadkach ich zniszczenia. Zagrożenie to może mieć
miejsce w przypadku awarii sprzętu technicznego używanego w trakcie prac budowlanych i
wydostania się do środowiska substancji chemicznych (w tym ropopochodnych). Przewidywane
drgania podłoża oraz hałas na etapie realizacji poszczególnych inwestycji, przypadkowe niszczenie
środowiska bytowania zwierząt oraz roślin mogą zaburzyć migracje gatunków zamieszkujących dany
obszar albo doprowadzić do wycofania się osobników danego gatunku z dotychczas zajmowanego
terenu. Należy również dołożyć wszelkiej staranności, aby w trakcie prac budowlanych nie wystąpiły
przypadkowe incydenty zabijania gatunków zwierząt żyjących na danym terenie, a tym samym
zapobiegać niekontrolowanym działaniom zmniejszania ich populacji.
Nie przewiduje się bezpośredniego wpływu na różnorodność biologiczną w ramach przedmiotowego
dokumentu.
Oddziaływanie na obszary chronione
Zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody zabrania się
podejmowania działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz
siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla
których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.
Na terenie Gminy Łaziska występuje dwa obszary chronione Natura 2000 oraz obszar krajobrazu
chronionego. Plan nie przewiduje na tym terenie inwestycji drogowych i budowy ścieżek
rowerowych. Przewidywane działania to ewentualny montaż instalacji solarnych, ogniw
fotowoltaicznych, wymiana źródeł ciepła i termomodernizacja budynków mieszkalnych.
W związku z powyższym wszelkie prace budowlane, modernizacyjne i instalacyjne nie mogą
oddziaływać na tereny chronione bez przeprowadzenia uprzednich postępowań i uzyskania
odpowiedniej zgody na takie przedsięwzięcia.
Zadania przewidziane do realizacji w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej zostały zaplanowane przez
władze lokalne w sposób uwzględniający dbałość o obszary chronione istniejące na terenie gminy
oraz z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju. W związku z powyższym nie ingerują one w
integralność obszarów chronionych. Realizacja postanowień Planu nie będzie także powodowała
negatywnego oddziaływania na te obszary. Pośrednio wykonywanie postanowień PGN może wpłynąć
na poprawę stanu siedlisk, różnorodności biologicznej i warunków bytowania gatunków objętych
91
ochroną, poprzez działania z zakresu poprawy jakości powietrza oraz niektórych działań związanych z
rozbudową i usprawnieniem systemu komunikacyjnego.
Żaden z projektów inwestycyjnych zaplanowanych do realizacji nie będzie zakłócał integralności
obszarów chronionych bądź negatywnie na nie oddziaływał. Przed przystąpieniem do realizacji każdej
inwestycji zostanie przeprowadzona stosowna procedura oddziaływania na środowisko danego
projektu, by stwierdzić jej wpływ na dany obszar chroniony.
Nie przewiduje się żadnych negatywnych oddziaływań realizacji postanowień Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej dla Gminy Łaziska na żadną z form ochrony przyrody istniejących na obszarze
gminy.
92
14. Proponowane monitorowanie wskaźników
Etap wdrożenia i ewaluacji działań jest kluczowym elementem realizacji założeń Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej. Na tym odcinku rozstrzyga się bowiem, czy Plan pozostanie zbiorem
niezrealizowanych postulatów, czy też wywrze konkretny wpływ na życie Gminy. W momencie
podjęcia decyzji o realizacji poszczególnych zadań, powinny być sporządzone szczegółowe plany
ich realizacji, z wyznaczeniem osób odpowiedzialnych, harmonogramem i sposobem monitorowania.
W zakresie monitorowania efektów prowadzonych działań niezbędna jest współpraca pomiędzy
wszystkimi interesariuszami dokumentu.
Zasadniczo władze lokalne nie powinny mieć problemów ze zgromadzeniem dokładnych
i
wyczerpujących danych (niezbędnych do monitorowania wskaźników) na temat zużycia energii w
ich własnych budynkach i urządzeniach. Gromadzenie danych na temat zużycia energii wymaga
wykonania następujących kroków:
identyfikacja wszystkich budynków i urządzeń,
zidentyfikowanie w tych budynkach i urządzeniach wszystkich punktów poboru energii
oraz wykorzystywanych paliw (energia elektryczna, gaz, ciepło z miejskiej sieci ciepłowniczej,
zbiorniki na olej opałowy, itp.),
ustalenie osoby/wydziału, która/y otrzymuje faktury i jest w posiadaniu danych na temat
zużycia energii dla każdego z punktów poboru energii,
zorganizowanie scentralizowanej zbiórki tych dokumentów/danych,
wybór odpowiedniego systemu magazynowania danych i zarządzania danymi (może to
być prosty arkusz w MS Excel lub bardziej złożone, komercyjne oprogramowanie),
upewnienie się, że dane są gromadzone i wprowadzane do systemu przynajmniej co
miesiąc.
możliwe jest zastosowanie zdalnych pomiarów, które ułatwią proces gromadzenia danych,
konieczne jest analizowanie danych i podejmowanie stosownych do sytuacji rozwiązań.
jednocześnie należy zastanowić się, czy proces gromadzenia danych nie stanowi doskonałej
okazji do zajęcia się innymi kwestiami związanymi z energią, takimi jak:
o racjonalizacja liczby punktów poboru energii
o odnowienie i/lub zmiana umów z dostawcami energii,
identyfikacja budynków zużywających najwięcej energii i zaplanowanie dla nich działań
pozwalających zidentyfikować odstępstwa od normy i podjąć działania naprawcze.
Zbieranie informacji od indywidualnych konsumentów energii z obszaru gminy nie jest zawsze
możliwe. Dlatego też konieczne jest poszukiwanie i stosowanie kompleksowych rozwiązań, które
pozwolą oszacować zużycie energii w tym sektorze. W przypadku sektora mieszkaniowego można
przeprowadzić ankietyzację i zebrać dane na próbce populacji, a następnie wyliczyć średnie zużycie
energii przypadające na metr kwadratowy lub na mieszkańca (w rozbiciu na różne rodzaje
budynków i różne klasy przychodów). Umożliwi to oszacowanie zużycia energii w całym sektorze,
przy wykorzystaniu danych statystycznych dotyczących obszaru gminy.
Tabela 43. Proponowane wskaźniki monitorowania zadań.
Opis wskaźnika
Liczba budynków poddana termomodernizacji
liczba dokonanych dociepleń stropodachów
liczba dokonanych dociepleń elewacji
liczba wymienionych okien
Zużycie energii
Jednostka
szt.
szt.
szt.
szt.
MWh/rok
Źródło
danych
Urząd Gminy i
administratorzy
budynków
Stopień
realizacji w
danym roku
93
Zastosowanie instalacji fotowoltaicznych w budynkach samorządowych
szt.
Liczba zainstalowanych ogniw fotowoltaicznych
MW
moc zainstalowanych ogniw fotowoltaicznych
m2
powierzchnia zainstalowanych ogniw fotowoltaicznych
Ilość wytworzonej energii
MWh/rok
Wymiana źródeł ciepła w budynkach samorządowych
szt.
Liczba zainstalowanych pomp ciepła
MW
moc zainstalowanych pomp ciepła
szt.
Liczba zainstalowanych kotłów na biomasę
MW
moc zainstalowanych kotłów na biomasę
MWh/rok
szt.
Liczba budynków poddana termomodernizacji
szt.
liczba dokonanych dociepleń stropodachów
szt.
liczba dokonanych dociepleń elewacji
szt.
liczba wymienionych okien
Zużycie energii
MWh/rok
Zastosowanie instalacji solarnych w budynkach mieszkalnych
szt.
Liczba zainstalowanych ogniw fotowoltaicznych
MW
moc zainstalowanych ogniw fotowoltaicznych
m2
powierzchnia zainstalowanych ogniw fotowoltaicznych
MWh/rok
Wymiana źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych
szt.
Liczba zainstalowanych pomp ciepła
MW
moc zainstalowanych pomp ciepła
szt.
Liczba zainstalowanych kotłów na biomasę
MW
moc zainstalowanych kotłów na biomasę
MWh/rok
Modernizacja dróg gminnych
km
Długość zmodernizowanych dróg
szt.
Liczba kierowców korzystających z nowych dróg
Budowa ścieżek rowerowych
km
Długość zbudowanych ścieżek rowerowych
osoby
Liczba osób korzystających ze ścieżek rowerowych
Stop emisji liniowej
osoby
Liczba osób, które zapoznały się z ulotkami i folderami
osoby
Liczba kierowców, którzy zmienili paliwo na ekologiczne
osoby
Liczba zmodernizowanych punków oświetlenia
Oszczędność w zużyciu energii wynikające z modernizacji
MWh/rok
Ekologiczna akcja informacyjna
osoby
Uczestnicy paneli, spotkań i innych wydarzeń
Liczba uczniów uczestniczących w lekcjach poświęconych
osoby
ochronie powietrza
szt.
Liczba ulotek rozprowadzonych wśród mieszkańców
szt.
Ilość przeprowadzonych zamówień
Urząd Gminy i
administratorzy
budynków
Urząd Gminy i
administratorzy
budynków
Urząd Gminy,
ankietyzacja
Urząd Gminy,
ankietyzacja
Urząd Gminy,
ankietyzacja
Urząd Gminy
Urząd Gminy
Urząd Gminy,
ankietyzacja
Urząd Gminy,
ankietyzacja
Urząd Gminy
Urząd Gminy,
ankietyzacja
Urząd Gminy
Wyżej wymienione wskaźniki stanowią jedynie propozycje monitorowania efektów prowadzonych
działań. W żadnym wypadku nie stanowią katalogu zamkniętego. Każdorazowo w ramach
realizacji zadania należy ustalić termin i zakres monitorowania osiągniętych efektów, dostosowując
wskaźniki do:
94
zakresu i specyfiki działania,
możliwych do pozyskania danych,
prawidłowego zobrazowania zamierzonych celów.
W ramach opracowania PGN dla Gminy Łaziska, gromadzenie danych za pomocą ankiet i ich
segregacja odbyły się zgodnie z powyższymi zaleceniami. Wyniki przedstawione zostały w bazie MS
Excel.
Odpowiedzialność za całościową realizację Planu spoczywa na Wójcie Gminy Łaziska. Poszczególne
działania ogólne i zadania szczegółowe realizowane będą przez różne jednostki organizacyjne w
ramach struktur Urzędu Gminy.
Ewaluacja osiąganych celów oraz wprowadzanie zmian w Planie
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej w Gminie Łaziska będzie aktualizowany co cztery lata. Istnieje jednak
możliwość uaktualnienia Planu w dowolnym momencie m.in. jako odpowiedź na rosnące potrzeby
Gminy w zakresie różnicowania i podniesienia skuteczności działań niskoemisyjnych lub w przypadku
zmian strategii Gminy. Władze Gminy mogą także podjąć decyzję o zmianie Planu prowadząc
procedurę ewaluacji osiąganych celów wykorzystując metodologię opisaną w zakresie monitoringu i
oceny PGN lub wprowadzając mierniki monitorowania realizacji działań. Zgodnie z procedurą, po
przeprowadzonej ewaluacji i naniesieniu zmian, zaktualizowany Plan zostanie zatwierdzony przez
Radę Gminy.
W celu koordynacji całości procesu realizacji działań i kontroli osiąganych efektów, postuluje się
powołanie zespołu, którego pracą będzie kierował koordynator Planu. Do najważniejszych zadań
zespołu należeć będzie:
gromadzenie danych niezbędnych do oceny realizacji planu,
monitorowanie zużycia energii i emisji zanieczyszczeń,
kontrola i w razie potrzeby korekta Planu w perspektywie realizacji celów do roku 2020,
monitorowanie dostępności zewnętrznych środków finansowych umożliwiających
realizację zadań,
przygotowywanie planów działań krótkoterminowych w oparciu o możliwości finansowe
raportowanie postępów realizacji planu i prowadzonych działań,
informowanie opinii publicznej o osiąganych rezultatach i budowanie poparcia
społecznego dla realizowanych działań.
Koordynator oraz osoby pracujące w zespole, z racji na zakres obowiązków wynikających z
wdrażania i monitorowania Planu powinny otrzymywać wynagrodzenie. Proponowana kwota,
którą powinny zabezpieczyć władze gminy, to 10 tysięcy złotych rocznie.
Rysunek 3 Struktura organizacyjna systemu wdrażania i monitoringu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Specjalista ds
energetyki
Koordynator
Specjalista ds
działań
miękkich
Specjalista ds
transportu
95
Zadania członków zespołu monitoringu i ewaluacji
Koordynator – nadzór nad pracą zespołu, gromadzenie wszystkich danych, opracowanie
rocznego raportu.
Specjalista ds. energetyki - zbierani e i porządkowanie danych dotyczących zużycia paliw
energetycznych oraz zużycia energii cieplnej i energetycznej.
Specjalista ds. transportu – zbieranie i porządkowanie danych dotyczących zużycia paliw
samochodowych i komunikacji.
Specjalista ds. działań miękkich - zbieranie i porządkowanie danych dotyczących działań
promocyjnych, edukacyjnych, gminnych inwestycji i przedsięwzięć.
Ocena realizacji Planu polegać będzie na systematycznej obserwacji postępów we wdrażaniu. Proces
monitorowania obejmuje pięć płaszczyzn:
Rysunek 4 System monitoringu PGN
Zebranie
danych
Działania
korygujące
Porównanie z
PGN , wnioski
korygujące
Analiza
danych
Opracowanie
raportu
96
15. Finansowanie zadań ujętych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej
1. Finansowanie ze środków NFOŚIGW
3.2. Poprawa efektywności energetycznej
Inwestycje polegające na projektowaniu i budowie lub tylko budowie,
Zakres programu
Tryb składania wniosków

Beneficjenci
Forma i warunki
dofinansowania
nowych budynków użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego.
Tryb ciągły
Podmioty sektora finansów publicznych, z wyłączeniem państwowych
jednostek budżetowych; samorządowe osoby prawne, spółki prawa
handlowego, w których jednostki samorządu terytorialnego posiadają 100%
udziałów lub akcji i które powołane są do realizacji zadań własnych JST
wskazanych w ustawach; organizacje pozarządowe, w tym fundacje i
stowarzyszenia, a także kościoły i inne związki wyznaniowe wpisane do
rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych oraz kościelne osoby
prawne, które realizują zadania publiczne na podstawie odrębnych
przepisów.
1. Dotacja - poziom dofinansowania kosztów dokumentacji projektowej i jej
weryfikacji, w zależności od klasy energooszczędności projektowanego
budynku, wynosi:
a) dla klasy A: 60%;
b) dla klasy B: 40%;
c) dla klasy C: 20%.
2. Pożyczka na budowę nowych energooszczędnych budynków użyteczności
publicznej, w zależności od klasy energooszczędności projektowanego
budynku:
2
a) dla klasy A: do 1200 zł za m ;
2
b) dla klasy B i C: do 1000 zł za m powierzchni użytkowej pomieszczeń o
regulowanej temperaturze.
oprocentowanie pożyczki: WIBOR 3M, lecz nie mniej niż 2%,
okres finansowania: nie dłuższy niż 15 lat,
okres karencji: nie dłuższy niż 18 miesięcy,
wypłata transz pożyczki wyłącznie w formie refundacji.
minimalny koszt całkowity przedsięwzięcia, ustalony na podstawie
kosztorysu inwestorskiego - 1 000 000 PLN
wnioskodawca może ubiegać się o udzielenie łącznie dotacji i pożyczki
lub tylko samej pożyczki.,
dofinansowaniu nie podlegają przedsięwzięcia zakończone, tzn. takie, dla
których została wydana ostateczna decyzja o pozwoleniu na użytkowanie
przed dniem złożenia wniosku do NFOŚiGW o dofinansowanie
przedsięwzięcia oraz te przedsięwzięcia, które nie posiadają na dzień
złożenia wniosku ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę.
Warunki umorzenia
Po potwierdzeniu osiągnięcia klasy energooszczędności
wybudowanego budynku:
a) dla klasy A: do 60%; b) dla klasy B: do 40%; c) dla klasy C: do
20%.
Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych
budowa domu jednorodzinnego;
Zakres programu
Beneficjenci
zakup nowego domu jednorodzinnego;
zakup lokalu mieszkalnego w nowym budynku mieszkalnym wielorodzinnym.
Nabór wniosków o dotacje NFOŚiGW wraz z wnioskami o kredyt
prowadzony jest w trybie ciągłym. Wnioski składane są w bankach,
które zawarły umowę o współpracy z NFOŚiGW.
Osoby fizyczne dysponujące prawomocnym pozwoleniem na budowę
oraz posiadające prawo do dysponowania nieruchomością, na której będą
97
budowały budynek mieszkalny,
osoby fizyczne dysponujące uprawnieniem do przeniesienia przez
dewelopera na swoją rzecz: prawa własności nieruchomości wraz z
domem jednorodzinnym, który deweloper na niej wybuduje albo
użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej i własności domu
jednorodzinnego, który będzie na niej posadowiony i stanowić będzie
odrębną nieruchomość albo własności lokalu mieszkalnego, także
spółdzielnię mieszkaniową.
Dotacja na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego realizowana
za pośrednictwem banku, na podstawie umowy o współpracy zawartej
z NFOŚiGW.
Wysokość dofinansowania
w przypadku domów jednorodzinnych:
Forma i warunki
dofinansowania
2
o standard NF40 – EUco 40 kWh/(m rok) – dotacja: 30 000 zł brutto;
2
o standard NF15 – EUco 15 kWh/(m rok) – dotacja: 50 000 zł brutto;
w przypadku lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych:
2
o standard NF40 – EUco 40 kWh/(m rok) – dotacja: 11 000 PLNbrutto;
2
o standard NF15 – EUco 15 kWh/(m rok) – dotacja: 16 000 PLN brutto;
Prosument – linia dofinansowania dla samorządów
1. Wsparciem finansowym objęte jest przedsięwzięcie polegające na
Zakres programu
2.
3.
zakupie i montażu małych instalacji lub mikroinstalacji OZE do produkcji
energii elektrycznej lub do produkcji ciepła i energii elektrycznej, na
potrzeby istniejących lub będących w budowie budynków mieszkalnych
jednorodzinnych lub wielorodzinnych. Finansowane będą następujące
instalacje do produkcji energii elektrycznej lub do produkcji ciepła i
energii elektrycznej:
źródła ciepła opalane biomasą o zainstalowanej mocy cieplnej do 300
kWt,
pompy ciepła - o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt;
kolektory słoneczne - o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt;
systemy fotowoltaiczne - o zainstalowanej mocy elektrycznej do
40kWp;
małe elektrownie wiatrowe - o zainstalowanej mocy elektrycznej do
40kWe;
mikrokogeneracja - o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kWe,
Przeznaczone dla budynków mieszkalnych.
Dopuszcza się zakup i montaż instalacji równolegle wykorzystującej
więcej niż jedno odnawialne źródło energii elektrycznej lub więcej niż
jedno odnawialne źródło ciepła w połączeniu ze źródłem (źródłami)
energii elektrycznej.
Tryb ciągły – terminy, sposób składania i rozpatrywania wniosków
określone zostaną odpowiednio w ogłoszeniu o naborze lub regulaminie
naboru, które zamieszczone będą na stronie internetowej NFOŚiGW.
Jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki.
Beneficjenci
Prosument – linia dofinansowania przez bank
Wsparciem finansowym objęte jest przedsięwzięcie polegające na
Zakres programu
jednorodzinnych lub wielorodzinnych. Finansowane będą następujące
instalacje do produkcji energii elektrycznej lub do produkcji ciepła i
energii elektrycznej:
o źródła ciepła opalana biomasą o zainstalowanej mocy cieplnej do
300 kWt,
98
Beneficjenci
Forma i warunki
dofinansowania
o pompy ciepła - o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt;
o kolektory słoneczne - o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt;
o systemy fotowoltaiczne - o zainstalowanej mocy elektrycznej do
40kWp;
o małe elektrownie wiatrowe - o zainstalowanej mocy elektrycznej
do 40kWe;
o mikrokogeneracja - o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kWe,
Przeznaczone dla budynków mieszkalnych.
Dopuszcza się zakup i montaż instalacji równolegle wykorzystującej
Nabór wniosków o kredyt wraz z dotacją prowadzony jest przez bank
w trybie ciągłym. Wnioski składane są w banku, który zawarł umowę
o współpracy z NFOŚiGW.
osoby fizyczne posiadające prawo do dysponowania budynkiem
mieszkalnym jednorodzinnym, albo prawo do dysponowania
budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w budowie;
wspólnoty mieszkaniowe zarządzające budynkami mieszkalnymi
wielorodzinnymi;
spółdzielnie mieszkaniowe zarządzające budynkami mieszkalnymi
wielorodzinnymi
Kredyt wraz z dotacją na realizację przedsięwzięcia udzielany jest przez
bank, ze środków udostępnionych przez NFOŚiGW. Dofinansowanie w
formie pożyczki wraz z dotacją łącznie do 100% kosztów
kwalifikowanych instalacji wchodzących w skład przedsięwzięcia, w tym:
1. Dotacja:
do 15% dofinansowania dla instalacji źródeł do produkcji ciepła, a w
okresie lat 2014-2016 do 20% dofinansowania;
do 30% dofinansowania do instalacji źródeł do produkcji energii
elektrycznej, a w okresie lat 2014- 2016 do 40%;
w przypadku instalacji wykorzystującej równolegle więcej niż
jedno źródło energii elektrycznej lub więcej niż jedno źródło
ciepła w połączeniu ze źródłem energii elektrycznej, udział
procentowy dofinansowania w formie dotacji ustalany jest jako
średnia ważona udziałów procentowych określonych powyżej,
odpowiednio do rodzaju instalacji, proporcjonalnie do ich mocy
znamionowej;
2. Pożyczka:
oprocentowanie stałe kredytu 1% w skali roku;
wynagrodzenie banku z tytułu realizacji umowy kredytu wraz z
dotacją pobierane od beneficjenta w okresie kredytowania, w
łącznej wysokości nie przekraczającej rocznie 1% kwoty kredytu
pozostałego do spłaty, dopuszcza się, aby w pierwszym roku
kredytowania wysokość wynagrodzenia wynosiła nie więcej niż
3%, od kwoty dotacji bank nie pobiera żadnych opłat i prowizj,
okres finansowania: nie dłuższy niż 15 lat;
okres karencji: nie dłuższy niż 6 miesięcy;
pożyczka udzielana jest łącznie z dotacją
Okres realizacji przedsięwzięcia do 18 miesięcy od daty zawarcia
umowy kredytu.
Maksymalna wysokość kosztów kwalifikowanych 100 000 zł - 450 000.
zł, w zależności od dysponenta budynku mieszkalnego i
przedsięwzięcia.
Określony maksymalny jednostkowy koszt kwalifikowany dla
każdego rodzaju instalacji.
99
Prosument – linia dofinansowania przez WFOŚiGW
1. Wsparciem finansowym objęte jest przedsięwzięcie polegające na
Zakres programu
Beneficjenci
Forma i warunki
dofinansowania
jednorodzinnych lub wielorodzinnych.
2. Finansowane będą następujące instalacje do produkcji energii
elektrycznej lub do produkcji ciepła i energii elektrycznej:
źródła ciepła opalane biomasą - o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt;
pompy ciepła o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt;
kolektory słoneczne o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt;
systemy fotowoltaiczne o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40kWp;
małe elektrownie wiatrowe o zainstalowanej mocy elektrycznej do
40kWe;
mikrokogeneracja o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kWe,
3. Przeznaczone dla budynków mieszkalnych
4. Dopuszcza się zakup i montaż instalacji równolegle wykorzystującej
Tryb ciągły - nabór wniosków dla beneficjentów końcowych prowadzić
będą wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Ogłoszenia o naborze zamieszczane będą na stronie internetowej
WFOŚiGW, który zawarł umowę o współpracy z NFOŚiGW.
1. Beneficjentem programu są wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i
gospodarki wodne.
2. Beneficjentem końcowym programu są:
osoby fizyczne posiadające prawo do dysponowania budynkiem
mieszkalnym, jednorodzinnym albo prawo do dysponowania
budynkiem mieszkalnym, jednorodzinnym w budowie,
wspólnoty mieszkaniowe zarządzające budynkami mieszkalnymi,
wielorodzinnymi;
spółdzielnie mieszkaniowe zarządzające budynkami mieszkalnymi,
wielorodzinnymi.
Pożyczka wraz z dotacją na realizację przedsięwzięcia udzielana jest przez
WFOŚiGW ze środków udostępnionych przez NFOSiGW.
Dofinansowanie w formie pożyczki wraz z dotacją łącznie do 100%
kosztów kwalifikowanych instalacji wchodzących w skład przedsięwzięcia, w
tym:
1. Dotacja:
do 15% dofinansowania dla instalacji źródeł do produkcji ciepła, a w
okresie lat 2014-2015 do 20% dofinansowania;
do 30% dofinansowania do instalacji źródeł do produkcji energii
elektrycznej, a w okresie lat 2014-2015 do 40%;
w przypadku instalacji wykorzystującej równolegle więcej niż
jedno źródło energii elektrycznej lub więcej niż jedno źródło
ciepła w połączeniu ze źródłem energii elektrycznej, udział
procentowy dofinansowania w formie dotacji ustalany jest jako
średnia ważona udziałów procentowych określonych powyżej,
odpowiednio do rodzaju instalacji, proporcjonalnie do ich mocy
znamionowej;
2. Pożyczka:
oprocentowanie stałe 1% w skali roku;
okres finansowania: nie dłuższy niż 15 lat;
okres karencji: nie dłuższy niż 6 miesięcy;
okres realizacji przedsięwzięcia do 18 miesięcy od daty
zawarcia umowy o dofinansowanie z WFOŚiGW;
100
pożyczka udzielana jest łącznie z dotacją;
maksymalna wysokość kosztów kwalifikowanych 100 000 zł - 450 000
zł, w zależności od dysponenta budynku mieszkalnego i
przedsięwzięcia.
określony maksymalny jednostkowy koszt kwalifikowany dla
każdego rodzaju instalacji.
System Zielonych Inwestycji – Program SOWA
modernizacja oświetlenia ulicznego (m.in. wymiana: źródeł światła,
Zakres programu
Beneficjenci
Forma i warunki
dofinansowania
opraw, zapłonników, kabli zasilających, słupów, montaż nowych
punktów świetlnych w ramach modernizowanych ciągów
oświetleniowych, jeżeli jest to niezbędne do spełnienia normy PN EN
13201);
montaż urządzeń do inteligentnego sterowania oświetleniem;
montaż sterowalnych układów redukcji mocy oraz stabilizacji
napięcia zasilającego.
Tryb konkursowy - terminy, sposób składania i rozpatrywania wniosków
określone zostaną odpowiednio w ogłoszeniu o konkursie, które
zamieszczone będą na stronie internetowej NFOŚiGW.
Jednostki samorządu terytorialnego posiadające tytuł do dysponowania
infrastrukturą oświetlenia ulicznego w zakresie realizowanego przedsięwzięcia.
Dotacja:
do 45 % kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia;
minimalne ograniczenie emisji CO2 o 40% w wyniku realizacji
przedsięwzięcia;
minimalne ograniczenie emisji CO2 o 250 Mg/rok w wyniku realizacji
przedsięwzięcia;
maksymalna kwota dotacji 15 000 000 PLN,
dofinansowanie nie będzie udzielane na przedsięwzięcia, które
uzyskały dofinansowanie ze środków NFOŚiGW w ramach innych
programów;
warunkiem wypłaty środków będzie przedłożenie przez Beneficjenta
umowy z wybranym wykonawcą, zawierającą klauzulę o co najmniej
5-letnim okresie gwarancji na oświetlenie wykonane w ramach
przedsięwzięcia;
zakres modernizacji oświetlenia wskazany we wniosku o
dofinansowanie musi wynikać z przeprowadzonego audytu
oświetlenia;
oświetlenie po modernizacji musi spełniać normę oświetlenia PN-EN
13201;
jeżeli w okresie obowiązywania umowy o dofinansowanie
beneficjent dokona zbycia „białych certyfikatów”, które uzyskał w
związku z realizacją przedsięwzięcia na podstawie niniejszego
programu, zobowiązany będzie do zwrotu dofinansowania w
wysokości przysporzenia, jakie uzyskał w wyniku dokonanego zbycia wraz
odsetkami.
Pożyczka:
do 55% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia;
maksymalna kwota pożyczki 18,3 mln PLN;
otrzymanie pożyczki ze środków NFOŚiGW jest uwarunkowane
przyznaniem dotacji;
oprocentowanie zmienne: WIBOR 3M minus 150 pkt. bazowych
(w skali roku), ale nie mniej niż 3 %. Odsetki z tytułu oprocentowania
spłacane są na bieżąco w okresach kwartalnych. Pierwsza spłata na
koniec kwartału kalendarzowego, następującego po kwartale, w
którym wypłacono pierwszą transzę środków;
okres finansowania: pożyczka może być udzielona na okres nie
101
dłuższy niż 10 lat liczony od daty pierwszej planowanej wypłaty
transzy pożyczki;
okres karencji: przy udzielaniu pożyczki może być stosowana karencja
w spłacie rat kapitałowych liczona od daty wypłaty ostatniej transzy
pożyczki, lecz nie dłuższa niż 18 miesięcy od daty zakończenia
realizacji przedsięwzięcia.
II Program Infrastruktura i Środowisko 2014-2020
Oś priorytetowa I - Zmniejszenie emisyjności gospodarki
Wsparciem będą objęte budynki mieszkalne wielorodzinne oraz budynki
Wspieranie
użyteczności publicznej (m. in. budynki użyteczności publicznej objęte
efektywności
obowiązkiem modernizacji energetycznej na podstawie art. 5 ust. 1
energetycznej,
dyrektywy 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej). Przewiduje
inteligentnego
się, że wsparcie dotyczyć będzie głębokiej kompleksowej modernizacji
zarządzania energią
energetycznej budynków wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na
i wykorzystania
energooszczędne, w tym również w zakresie związanym m.in. z ociepleniem
odnawialnych źródeł
obiektu, wymianą okien, drzwi zewnętrznych oraz oświetlenia na
energii w
energooszczędne, z przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą
infrastrukturze
źródła ciepła oraz podłączeniem do niego lub modernizacją przyłącza),
publicznej , w tym w
systemów wentylacji i klimatyzacji, z instalacją systemów chłodzących, z
wprowadzeniem systemów zarządzania energią. W budynkach powinny być
budynkach
stosowane instalacje OZE, które będą zapewniały przynajmniej częściowe
publicznych, i w
pokrycie zapotrzebowania na energię w tych budynkach, pełniąc
sektorze
jednocześnie rolę demonstracyjną i edukacyjną (o ile wynika to z
mieszkaniowym.
Promowanie
strategii
niskoemisyjnych dla
wszystkich
rodzajów
terytoriów. W
szczególności dla
obszarów miejskich,
w tym wspieranie
zrównoważonej
multimodalnej
mobilności
przeprowadzonego audytu energetycznego). W ramach opisywanego
obszaru, instalacja OZE budowana na/przy budynkach musi być w pełni
dedykowana potrzebom energetycznym obiektu, a jedynie niewykorzystana
część energii elektrycznej może być oddawana do sieci dystrybucyjnej.
Wsparciem mogą również zostać objęte działania związane z
przygotowaniem audytów energetycznych takich budynków oraz prac
projektowych. Zarówno w przypadku budynków użyteczności publicznej, jak
i wielorodzinnych mieszkaniowych nie wyklucza się zastosowania różnych
form partnerstwa publiczno-prywatnego, , biorąc pod uwagę inne dostępne
mechanizmy wsparcia tego sektora.
Uzupełniająco, w celu podniesienia wiedzy w zakresie efektywności
energetycznej, środki będą również przeznaczone na stworzenie
ogólnopolskiego systemu wsparcia doradczego dla sektora publicznego i
mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw w zakresie efektywności
energetycznej, OZE oraz gospodarki niskoemisyjnej. Wsparcie przewidziane
jest dla organów władzy publicznej, w tym państwowych jednostek
budżetowych i administracji rządowej oraz podległych jej organów i
jednostek organizacyjnych, spółdzielni mieszkaniowych oraz wspólnot
mieszkaniowych, państwowych osób prawnych, a także podmiotów
będących dostawcami usług energetycznych
W ramach inwestycji wynikających z planów gospodarki niskoemisyjnej
przewiduje się, że wsparcie będzie ukierunkowane m.in. na projekty
takie, jak:
przebudowa istniejących systemów ciepłowniczych i sieci chłodu,
celem zmniejszenia straty na przesyle, likwidacja węzłów grupowych
wraz z budową przyłączy do istniejących budynków i instalacją
węzłów dwufunkcyjnych (ciepła woda użytkowa),
budowa nowych odcinków sieci cieplnej wraz z przyłączami i węzłami
ciepłowniczymi w celu likwidacji istniejących lokalnych źródeł ciepła
opalanych paliwem stałym.
likwidacja indywidualnych i zbiorowych źródeł niskiej emisji pod
warunkiem podłączenia budynków do sieci ciepłowniczej.
działania te powinny być prowadzone w koordynacji z realizacją
102
projektów z zakresu modernizacji energetycznej budynków
prowadzących do zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło i chłód.
wsparcie przewidziane jest dla jednostek samorządu terytorialnego
(w tym ich związków i porozumień ) oraz działających w ich imieniu
jednostek organizacyjnych (w szczególności dla miast wojewódzkich i
ich obszarów funkcjonalnych ), przedsiębiorców, a także podmiotów
świadczących usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków
własnych jednostek samorządu terytorialnego nie będących
przedsiębiorcami.
miejskiej i działań
adaptacyjnych
mających
oddziaływanie
łagodzące na
zmiany klimaty
Oś priorytetowa II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu.
Ochrona i przywrócenie
różnorodności
biologicznej, ochrona i
rekultywacja gleby oraz
wspieranie usług
ekosystemowych, także
poprzez program
„NATURA 2000” i
zieloną infrastrukturę
Przewiduje się wsparcie następujących obszarów:
ochrona in-situ i ex-situ zagrożonych gatunków i siedlisk
przyrodniczych, w tym w ramach kompleksowych projektów
ponadregionalnych;
rozwój zielonej infrastruktury, w tym zwiększanie drożności
korytarzy ekologicznych lądowych i wodnych;
opracowanie dokumentów planistycznych zgodnie z kierunkami
określonymi w dokumentach strategicznych m.in. plany zadań
ochronnych i plany ochrony;
wdrażanie instrumentów zarządczych w ochronie przyrody w tym
opracowanie zasad kontroli i zwalczania gatunków obcych oraz
wykonywa nie wielkoobszarowych inwentaryzacji przyrodniczych;
doposażenie ośrodków edukacji ekologicznej (podlegających Parkom
Narodowym);
prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych w zakresie ochrony
środowiska.
W ramach priorytetu inwestycyjnego wsparcie przewidziane jest dla
administracji rządowej oraz nadzorowanych lub podległych jej organów i
jednostek organizacyjnych, jednostek samorządu terytorialnego i ich
związków oraz działających w ich imieniu jednostek organizacyjnych,
organizacji pozarządowych, jednostek naukowych, a także podmiotów
świadczących usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych
jednostek samorządu terytorialnego.
III Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
I. Transfer wiedzy i działalność informacyjna
Poddziałanie
Wsparcie dla
projektów
demonstracyjnych i
działań
informacyjnych
W ramach tego poddziałania realizowane będą operacje służące
upowszechnianiu innowacyjnych rozwiązań i dobrych praktyk poprzez
umożliwienie ostatecznym odbiorcom praktycznego zapoznania się z
rozwiązaniami, które zostały już przetestowane i są możliwe do stosowania
w sektorach produkcji rolnej, leśnej lub w przetwórstwie rolno-spożywczym.
Projekty mogą dotyczyć w szczególności technologii i organizacji produkcji,
przetwarzania produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie oraz
rozwiązań związanych z ochroną środowiska i klimatem, w tym OZE.
Poddziałanie będzie realizowane poprzez demonstracje, tj. praktyczne sesje
szkoleniowe. Elementem demonstracji mogą być inwestycje dzięki którym
możliwe będzie dostosowanie obiektów demonstracyjnych do prowadzenia
zajęć praktycznych.
IV. Inwestycje w środki trwałe
Poddziałanie: Wsparcie
inwestycji w
przetwarzanie
produktów rolnych,
obrót nimi lub ich
rozwój
1.
2.
M.in.:
koszty budowy, modernizacji lub przebudowy budynków produkcyjnych
lub magazynowych i budowli stanowiących infrastrukturę zakładów
przetwórstwa, niezbędną do wdrożenia inwestycji w zakresie zakupu
maszyn i urządzeń lub infrastruktury służącej ochronie środowiska
koszty zakupu (wraz z instalacją) lub leasingu zakończonego
103
przeniesieniem prawa własności: maszyn lub urządzeń do przetwarzania,
magazynowania lub przygotowania produktów do sprzedaży, aparatury
pomiarowej, kontrolnej oraz sprzętu do sterowania procesem produkcji
lub magazynowania, urządzeń służących poprawie ochrony środowiska.
VII. Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich
Poddziałanie 1.
Inwestycje związane z
tworzeniem,
ulepszaniem lub
rozbudową wszystkich
rodzajów małej
infrastruktury, w tym
inwestycje w energię
odnawialną i w
oszczędzanie energii
Poddziałanie Wsparcie
inwestycji w tworzenie,
ulepszanie i rozwijanie
podstawowych usług
lokalnych dla ludności
wiejskiej, w tym rekreacji
i kultury, i powiązanej
infrastruktury
Operacje dotyczące zaopatrzenia w wodę lub odprowadzania i
oczyszczania ścieków komunalnych budowa lub modernizacja dróg
lokalnych
Wsparcie w ramach tego typu operacji obejmuje:
budowę, modernizację lub wyposażanie budynków pełniących
funkcje kulturalne, w tym świetlic i domów kultury;
ukształtowanie przestrzeni publicznej zgodnie z wymaganiami ładu
przestrzennego;
budowę lub modernizację targowisk lub obiektów budowlanych
przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów.
IV Finansowanie ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego
Opis działania 4.1 Wsparcie wykorzystania OZE przez jednostki samorządu terytorialnego
Budowa i przebudowa infrastruktury służącej do produkcji energii
1. Typy projektów
2. Typ beneficjenta
pochodzącej ze źródeł odnawialnych,
Budowa lub modernizacja jednostek wytwarzania energii elektrycznej i
cieplnej, wykorzystujących w pierwszej kolejności energię słoneczną i
biomasę, ale także biogaz, energię wiatru oraz wody,
Budowa i modernizacji dystrybucyjnych sieci elektroenergetycznych
w pełni dedykowanych przyłączeniu nowych jednostek wytwórczych
energii z OZE,
Budowa lokalnych, małych źródeł energii produkujących zarówno
energię elektryczną, jak i ciepło na potrzeby lokalne, niewymagająca
przesyłania jej na duże odległości,
Poprawa sprawności wytwarzania ciepła poprzez zmianę źródeł ciepła
na jednostki wysokosprawnej kogeneracji (kogeneracja rozproszona
oparta na zidentyfikowanych lokalnych zasobach),
Przyłącza jednostek wytwarzania do najbliższej istniejącej sieci (w
ramach budowy i modernizacji sieci).
Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia;
Jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego
posiadające osobowość prawną;
Jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną;
Kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i
związków wyznaniowych.
Działanie 5.2. Efektywność energetyczna sektora publicznego
Głęboka termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, w
1. Typy projektów
tym będących w zasobie JST (m.in. szpitali, szkół).
Zmiana wyposażania ww. obiektów w urządzenia o najwyższej,
uzasadnionej ekonomicznie, klasie efektywności energetycznej (np.
ocieplenie obiektów, wymiana drzwi i okien, modernizacja systemów
grzewczych wraz z wymianą źródła ciepła na zasilane OZE (z
wyłączeniem indywidualnych źródeł ciepła), modernizacja systemów
wentylacji, klimatyzacji),
104
1. Typ beneficjenta
Generacja rozproszona, poprawiająca sprawność wytwarzania ciepła
przez zmianę źródeł ciepła m.in. na jednostki wysokosprawnej
kogeneracji (w ramach kompleksowej głębokiej termomodernizacji
budynków)
Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia,
posiadające osobowość prawną,
Jednostki naukowe,
Szkoły wyższe,
Spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji
posiadają jednostki, samorządu terytorialnego lub ich związki,
Organizacje pozarządowe,
Jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną,
Służby ratownicze i bezpieczeństwa publicznego,
Podmioty wdrażające instrument finansowy, które spełniają kryteria
wymienione w rozporządzaniu delegowanym nr 480/2014.
Opis działania 5.3 Efektywność energetyczna sektora mieszkaniowego
1. Typy projektów
2. Typ beneficjenta
Głęboka termomodernizacja wielorodzinnych budynków mieszkalnych
Zmiana wyposażania ww. obiektów w urządzenia o najwyższej,
uzasadnionej ekonomicznie, klasie efektywności energetycznej (np.
ocieplenie obiektów, wymiana drzwi i okien, modernizacja systemów
grzewczych wraz z wymianą źródła ciepła na zasilane OZE (z
wyłączeniem indywidualnych źródeł ciepła), modernizacja systemów
wentylacji, klimatyzacji),
Generacja rozproszona, poprawiająca sprawność wytwarzania ciepła
przez zmianę źródeł ciepła m.in. na jednostki wysokosprawnej
kogeneracji (w ramach kompleksowej głębokiej termomodernizacji
budynków).
Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia,
Jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną,
Spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji
posiadają jednostki, samorządu terytorialnego lub ich związki,
Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe (z wyłączeniem
zlokalizowanych na obszarze ZIT LOF),
Towarzystwa Budownictwa Społecznego.
Opis działania 5.5. Promocja niskoemisyjności
Budowa lub modernizacja jednostek wytwarzania energii cieplnej,
1. Typy projektów
2. Typ beneficjenta
Budowa lub modernizacja instalacji energooszczędnego oświetlenia,
Działania promocyjno-informacyjne jako uzupełnienie projektów
wymienionych w pkt 1 i 2,
Tworzenie systemów pomiaru zanieczyszczeń w miastach oraz
systemów informowania mieszkańców o poziomie zanieczyszczeń,
Budowa lub modernizacja budynków użyteczności publicznej z
uwzględnieniem standardów budownictwa pasywnego.
W ramach projektów wynikających z planów gospodarki niskoemisyjnej dla
poszczególnych typów obszarów, do głównych grup beneficjentów należą:
jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia,
jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego
jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną,
spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji
posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki,
MŚP (przedsiębiorstwa muszą prowadzić działalność na terenie
105
województwa lubelskiego),
służby ratownicze i bezpieczeństwa publicznego.
V Finansowanie ze środków WFOŚiGW w Lublinie
Działania z zakresu poprawy efektywności energetycznej i ograniczania emisji mogą być również
realizowane ze wsparciem środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Lublinie, w ramach przedsięwzięcia priorytetowego W ramach programu priorytetowego 2.2. Ochrona
powietrza możliwa jest, między innymi, realizacja następujących rodzajów przedsięwzięć:
ograniczenie niskiej emisji szczególnie w obszarach, gdzie wykazano przekroczenia pyłów PM2,5
i PM10,
budowa odnawialnych źródeł energii,
działania zmierzające do ograniczenia emisji do powietrza i oszczędności energii podejmowane
przez jednostki samorządu terytorialnego, zakłady przemysłowe, zakłady energetyki zawodowej i
inne.
Ponadto, w ramach priorytetu 2.5. Edukacja ekologiczna mogą być finansowane działania mające na
celu podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, kształtowanie postaw i zachowań
proekologicznych, upowszechnianie idei zrównoważonego rozwoju oraz racjonalnego korzystania z
zasobów naturalnych.
Dofinansowanie ze środków WFOŚiGW może mieć formę:
oprocentowanych pożyczek, w tym pożyczek przeznaczonych na zachowanie płynności finansowej
przedsięwzięć współfinansowanych ze
środków
Unii Europejskiej lub innych funduszy
zagranicznych,
dotacji, w tym dopłat do częściowej spłaty kapitału kredytów bankowych,
przekazywania środków na zadania realizowane przez państwowe jednostki budżetowe, za
pośrednictwem rezerwy celowej budżetu państwa.
Wysokość dofinansowania w formie pożyczki lub pożyczki i dotacji wynosi do 80 %
całkowitego kosztu przedsięwzięcia. Pożyczki są udzielane na okres nie dłuższy niż osiem lat. W przypadku
udzielenia pożyczki, której wartość przekracza 2.000.000 zł okres kredytowania może być wydłużony,
jednak nie więcej niż do lat dziesięciu.
VI Fundusz Termomodernizacji i Remontów
Fundusz Termomodernizacji i Remontów jest oparty na uregulowaniach ustawy z dnia 21 listopada 2008
roku o wspieraniu termomodernizacji i remontów (z późniejszymi zmianami). Podstawowym celem tej
ustawy jest pomoc finansowa dla Inwestorów chcących poprawić stan techniczny istniejącego zasobu
mieszkaniowego, w szczególności zaś części wspólnych budynków wielorodzinnych. Działania BGK
przewidują trzy rodzaje premii:
A)
B)
C)
termomodernizacyjna w wysokości 20% kwoty kredytu wykorzystanego na realizację
przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, jednak nie więcej, niż 16 % kosztów faktycznie
poniesionych na realizację przedsięwzięcia i dwukrotność przewidywanych rocznych kosztów
oszczędności energii, ustalonych na podstawie audytu energetycznego,
remontowa, związana z przedsięwzięciem termomodernizacyjnym, którego celem jest remont
budynku zawierający elementy mające wpływ na oszczędzanie energii (np. wymiana okien),
kompensacyjna, której celem jest rekompensata strat poniesionych przez właścicieli budynków
mieszkalnych w związku z obowiązującymi w latach 1994 – 2005 zasadami ustalania czynszów za
najem lokali kwaterunkowych znajdujących się w tych budynkach.
Premia termomodernizacyjna:
O premię termomodernizacyjną mogą się ubiegać właściciele lub zarządcy:
budynków mieszkalnych,
budynków zbiorowego zamieszkania,
budynków użyteczności publicznej stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego
i wykorzystywanych przez nie do wykonywania zadań publicznych,
lokalnej sieci ciepłowniczej,
lokalnego źródła ciepła.
Premia nie przysługuje jednostkom budżetowym i zakładom budżetowym.
106
Z premii mogą korzystać wszyscy Inwestorzy, bez względu na status prawny, a więc np.: osoby prawne
(np. spółdzielnie mieszkaniowe i spółki prawa handlowego), jednostki samorządu terytorialnego,
wspólnoty mieszkaniowe, osoby fizyczne, w tym właściciele domów jednorodzinnych. Premia
termomodernizacyjna przysługuje w przypadku realizacji przedsięwzięć termomodernizacyjnych, których
celem jest:
zmniejszenie zużycia energii na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej w
budynkach mieszkalnych, zbiorowego zamieszkania oraz budynkach stanowiących własność
jednostek samorządu terytorialnego, które służą do wykonywania przez nie zadań publicznych,
zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do w/w budynków - w wyniku
wykonania przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła w związku z likwidacją
lokalnego źródła ciepła,
zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je
lokalnych źródłach ciepła,
całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie
wysokosprawnej kogeneracji z obowiązkiem uzyskania określonych w ustawie oszczędności w
zużyciu energii.
Warunkiem kwalifikacji przedsięwzięcia jest przedstawienie audytu energetycznego i jego pozytywna
weryfikacja przez BGK.
Wartość przyznawanej premii termomodernizacyjnej wynosi 20% wykorzystanego kredytu, nie więcej
jednak niż 16% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i dwukrotność
przewidywanych rocznych oszczędności kosztów energii, ustalonych na podstawie audytu energetycznego.
Premia remontowa
O premię remontową mogą się ubiegać właściciele lub zarządcy budynków wielorodzinnych, których
użytkowanie rozpoczęto przed dniem 14 sierpnia 1961 r.
Premia remontowa przysługuje wyłącznie:
osobom fizycznym,
wspólnotom mieszkaniowym z większościowym udziałem osób fizycznych,
spółdzielniom mieszkaniowym,
towarzystwom budownictwa społecznego.
Premia remontowa przysługuje w przypadku realizacji przedsięwzięć remontowych związanych z
termomodernizacją budynków wielorodzinnych, których przedmiotem jest:
remont tych budynków,
wymiana okien lub remont balkonów (nawet jeśli służą one do wyłącznego użytku właścicieli lokali),
przebudowa budynków, w wyniku której następuje ich ulepszenie,
wyposażenie budynków w instalacje i urządzenia wymagane dla oddawanych do
użytkowania budynków mieszkalnych, zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi z
obowiązkiem uzyskania określonych w ustawie oszczędności w zużyciu energii oraz zachowania
warunków dotyczących poziomu współczynnika kosztu przedsięwzięcia.
Warunkiem kwalifikacji przedsięwzięcia jest przedstawienie audytu remontowego i jego pozytywna
weryfikacja przez BGK. Premia remontowa stanowi 20% kwoty kredytu wykorzystanego na realizację
przedsięwzięcia remontowego, jednak nie więcej niż 15% poniesionych kosztów przedsięwzięcia.
2
Wskaźnik kosztu przedsięwzięcia jest to stosunek kosztu przedsięwzięcia w przeliczeniu na 1m
2
powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, do ceny 1m powierzchni użytkowej budynku
mieszkalnego, ustalonej do celów obliczania premii gwarancyjnej za kwartał, w którym został złożony
wniosek o premię (remontową, kompensacyjną lub termomodernizacyjną).
nazwa
ECOKREDYT PV
VII Kredyty i pożyczki Banku Ochrony Środowiska
Skrócony opis
Eco Pożyczka na zielone
zakupy
kredytowanie do 100% wartości zakupu i montażu instalacji
fotowoltaicznej dla osób fizycznych, o cechach kredytu konsumenckiego
Pożyczka dla osób fizycznych na zakup zielonych produktów:
sprzęt AGD w klasie energetycznej A++,
107
Kredyt ECO Inwestycje
z dofinansowaniem
NFOŚiGW
Preferencyjny kredyt z
dopłatą WFOŚiGW
ECO Kredyt
Kredyt
Energooszczędny
Kredyt Ekomontaż
Kredyt Ekooszczędny
Kredyt z klimatem
Kredyt inwestycyjny
NIB
rowery, samochody i pojazdy elektryczne,
samochodowa instalacja LPG,
armatura (termo zawory, spłuczki dwufunkcyjne, perlatory, krany z
fotokomórką),
instalacje fotowoltaiczne o mocy 2kW-10kW,
przyłącze do sieci miejskiej,
pompy ciepła i rekuperatory,
kotły centralnego ogrzewania,
przydomowe oczyszczalnie ścieków,
okna i drzwi zewnętrzne termoizolacyjne,
pokrycia dachowe o naturalnym pochodzeniu,
systemy dociepleniowe,
elektroniczne systemy zarządzania energią w budynkach,
domowe stacje uzdatniania wody z ujęć własnych,
systemy odzysku wody deszczowej.
Obszar finansowania:
przedsięwzięcia obejmujące realizację działań inwestycyjnych w
zakresie poprawy efektywności energetycznej i/lub zastosowania
odnawialnych źródeł energii,
termomodernizacja budynku/ów i/lub zastosowanie odnawialnych,
źródeł energii, realizowane poprzez zakup materiałów/ urządzeń/
technologii zamieszczonych na liście LEME.
Preferencyjne kredyty na inwestycje proekologiczne, w tym inwestycje
związane z budową mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii.
Preferencyjne kredyty na rozwiązania przyjazne środowisku w tym
m.in. na sfinansowanie kolektorów słonecznych, pomp ciepła,
systemów ociepleń.
Związany ze zwiększeniem efektywności energetycznej firmy.
Finansujący inwestycje zmniejszające koszty energii elektrycznej.
Pozwala na sfinansowanie do 100% kosztów netto zakupu i/lub montażu
urządzeń tj.: kolektory słoneczne, pompy ciepła, rekuperatory, systemu
dociepleń budynków i wielu innych.
Daje finansowanie inwestycji umożliwiających obniżenie zużycia energii,
wody i surowców wykorzystywanych przy produkcji oraz zmniejszających
koszty związane ze składowaniem odpadów, oczyszczaniem ścieków i
uzdatnianiem wody.
Finansujący działania w obszarze efektywności energetycznej:
modernizacja indywidualnych systemów grzewczych w budynkach
mieszkalnych i obiektach wielkopowierzchniowych,
modernizacja małych sieci ciepłowniczych,
prace modernizacyjne budynków, polegające na ich dociepleniu (np.
docieplenie elewacji zewnętrznej, dachu, wymiana okien), wymianie
oświetlenia bądź instalacji efektywnego systemu wentylacji lub
chłodzenia,
montaż instalacji odnawialnej energii w istniejących budynkach lub
obiektach przemysłowych (piece biomasowe, kolektory słoneczne,
pompy ciepła, panele fotowoltaiczne, dopuszcza się integrację OZE z
istniejącym źródłem ciepła lub jego zamianę na OZE),
likwidacja indywidualnego źródła ciepła i podłączenie budynku do
sieci miejskiej,
wymiana nieefektywnego oświetlenia ulicznego,
instalacja urządzeń zwiększających efektywność energetyczną,
Instalacja jednostek kogeneracyjnych lub trigeneracji,
2. Budowa systemów OZE
Przedmiotem inwestycji mogą być:
projekty związane z gospodarką wodno-ściekową, których celem jest
108
redukcja oddziaływania na środowisko
projekty, których celem jest zmniejszenie oddziaływania rolnictwa na
środowisko
projekty dotyczące gospodarki stałymi odpadami komunalnymi
wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii
termomodernizacja, remont istniejących budynków, o ile przyczyni
się do redukcji emisji do powietrza i poprawiają efektywność
energetyczną budynku bądź polegają na zamianie paliw kopalnych na
energię ze źródeł odnawialnych
VIII Finansowanie ESCO
Finansowanie ESCO polega na wykorzystaniu przyszłych oszczędności powstałych z realizacji
termomodernizacji na spłatę zobowiązań wobec "trzeciej strony", która pokryła koszt inwestycji.
Skrót "ESCO" - Energy Saving Company lub czasem Energy Service Company oznacza (w obu przypadkach)
firmę oferującą usługi w zakresie finansowania działań zmniejszających zużycie energii. Jednak częściej jest
w użyciu sformułowanie "finansowanie w trybie ESCO", które charakteryzuje sposób przeprowadzenia
inwestycji. Idea działania firm typu ESCO łączy w sobie pomoc techniczną z równoczesnym
zapewnieniem środków finansowych w wysokości umożliwiającej przeprowadzenie prac poprawiających
efektywność wykorzystania energii. Przy czym prace prowadzi podmiot niezależny od użytkowników.
Spłata zobowiązań wobec firmy typu ESCO pochodzi z przychodów wygenerowanych za sprawą
redukcji kosztów zakupu energii będącej efektem inwestycji modernizacyjnej. Firmy typu ESCO realizują
kompleksowe usługi w zakresie gospodarowania energią w oparciu o kontrakty wykonawcze i udzielają
gwarancji uzyskania oszczędności. Dla osiągnięcia celów modernizacji niezbędne jest wykonanie audytu
energetycznego (analizy techniczno - ekonomicznej przedsięwzięcia) i wykazanie efektów ekonomicznych i
ekologicznych. Firma ESCO przystąpi do realizacji prac termomodernizacyjnych tylko wtedy gdy będzie
miała zagwarantowany zadowalający ją zwrot środków zaangażowanych w realizację całego projektu.
Formułę ESCO można stosować w wielu sektorach budownictwa, gospodarce komunalnej oraz
przemyśle, zwłaszcza wszędzie tam, gdzie występują znaczne oszczędności: oświetlenie, ogrzewanie,
pranie, utylizacja odpadów.
109
Tabele
Nr
Str
1.
Zużycie energii [MWh] w Gminie Łaziska
5
2.
Zużycie nośników energii w Gminie Łaziska.
6
3.
Poziom emisji zanieczyszczeń wg sektorów 2010
6
4.
Poziom emisji zanieczyszczeń wg sektorów 2014
6
5.
Obszary problemowe występujące na terenie Gminy Łaziska
7
6.
Działanie planowane w latach 2015-2020
7
7.
Zakładany efekt ekologiczny realizacji działań w Gminie Łaziska.
7
8.
Zestawienie przewidzianych wydatków w okresach objętych planem
8
9.
Temperatury powietrza
25
10
Liczba mieszkańców w poszczególnych sołectwach Gminy Łaziska
25
11. Mienie Gminy Łaziska
26
12. Powierzchnia i liczba upraw drzew i krzewów w Gminie Łaziska - 2014
31
13. Szacunek zasobów biomasy
32
14. Wyniki pięcioletniej oceny powietrza w woj. lubelskim – ochrona zdrowia
34
15. Wyniki pięcioletniej oceny powietrza w woj. lubelskim – ochrona roślin
36
16. Wartość opałowa paliw używanych do ogrzewania budynków
40
17. Przeliczenie emisji CH4 i NO2 na ekwiwalent CO2
41
18. Współczynniki przeliczeniowe dla najbardziej typowych paliw transportowych
42
19. Przykład wyliczenia danych na temat zużycia paliw w transporcie drogowym.
42
20. Jednostkowe zużycie paliwa przez poszczególne rodzaje pojazdów oraz emisje CO2
42
21. Zużycie energii w budynkach użyteczności publicznej w MWh
43
22. Zużycie nośników energii i [tony] poziom emisji CO2 w budynkach użyteczności publicznej
43
23. Zużycie energii w budynkach mieszkalnych 2010 i 2014 w MWh
45
24. Zużycie nośników energii i poziom emisji CO2 w budynkach mieszkalnych
46
25. Zużycie energii w budynkach handlu i usług w MWh
48
26. Zużycie nośników energii i poziom emisji zanieczyszczeń – budynki handlu i usług
49
27. Zużycie energii w transporcie w MWh
51
28. Zużycie nośników energii i poziom emisji zanieczyszczeń – transport
52
29. Zużycie energii w MWh – oświetlenie uliczne
54
30. Zużycie energii w MWh .
55
31. Zużycie nośników energii i poziom emisji łącznie – 2010.
56
32. Zużycie nośników energii i poziom emisji łącznie - 2014
56
33. Poziom emisji zanieczyszczeń wg sektorów 2010.
58
34. Poziom emisji zanieczyszczeń wg sektorów 2014
58
35. Poziom emisji CO2 [obszary] – wykres kolumnowy.
58
36. Opracowanie i wdrożenie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej: główne kroki.
61
37. Planowane działania termomodernizacyjne w budynkach użyteczności publicznej
72
38. Planowane działania z zakresu OZE w budynkach użyteczności publicznej
73
39. Efekt ekologiczny redukcji zużycia paliwa i emisji CO2
80
40. Harmonogram rzeczowo-finansowy planowanych działań
80
41. Przewidywane znaczące oddziaływanie na komponenty środowiska
82
42. Główne rodzaje odpadów powstające podczas realizacji inwestycji
88
110
43. Proponowane wskaźniki monitorowania zadań
92
50. Proponowane wskaźniki monitorowania zadań
Wykresy
1.
Struktura wiekowa budynków mieszkalnych w Gminie Łaziska
26
2.
Struktura rolna w Gminie Łaziska
30
3.
Zużycie energii [MWh] w budynkach użyteczności publicznej 2010 i 2014 - wykres kolumnowy
43
4.
Zużycie energii [MWh] w budynkach użyteczności publicznej 2010 i 2014 - wykres liniowy
43
5.
Zużycie nośników energii w budynkach użyteczności publicznej - wykres kolumnowy
44
6.
Zużycie nośników energii w budynkach użyteczności publicznej - wykres liniowy
Poziom emisji CO2 [tony] w budynkach samorządowych wg nośników energii - wykres
kolumnowy.
44
7.
45
8.
Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii - wykres liniowy
45
9.
Zużycie energii [MWh] w budynkach mieszkalnych – wykres kolumnowy
46
10. Zużycie energii [MWh] w budynkach mieszkalnych – wykres liniowy
46
11. Zużycie nośników energii w budynkach mieszkalnych - wykres kolumnowy
47
12. Zużycie nośników energii w budynkach mieszkalnych - wykres liniowy
47
13. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w budynkach mieszkalnych - wykres kolumnowy
48
14. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w budynkach mieszkalnych- wykres liniowy.
48
15. Zużycie energii [MWh] w budynkach handlu i usług - wykres kolumnowy
49
16. Zużycie energii [MWh] w budynkach handlu i usług - wykres liniowy.
49
17. Zużycie nośników energii w budynkach handlu i usług - wykres kolumnowy.
50
18. Zużycie nośników energii w budynkach handlu i usług - wykres liniowy.
50
19. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w budynkach handlu i usług - wykres kolumnowy
51
20. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w budynkach handlu i usług - wykres liniowy.
51
21. Zużycie energii [MWh] w transporcie - wykres kolumnowy.
52
22. Zużycie energii [MWh] w transporcie - wykres liniowy
52
23. Zużycie nośników energii w transporcie- wykres kolumnowy.
53
24. Zużycie nośników energii w transporcie- wykres liniowy
53
25. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w transporcie - wykres kolumnowy.
53
26. Poziom emisji CO2 [tony] wg nośników energii w transporcie - wykres liniowy.
54
27. Zużycie energii [MWh] oświetlenie uliczne- wykres kolumnowy
54
28. Zużycie energii [MWh] oświetlenie uliczne- wykres liniowy
54
29. Poziom emisji CO2 oświetlenie uliczne- wykres kolumnowy
55
30. Całkowite zużycie energii [MWh] w Gminie Łaziska– wykres kolumnowy
55
31. Całkowite zużycie energii [MWh] w Gminie Łaziska– wykres liniowy.
55
32. Zużycie nośników energii 2010 i 2014 – wykres kolumnowy.
56
33. Poziom emisji CO2 [tony] wg rodzaju nośnika 2010 i 2014 – wykres kolumnowy
57
34. Poziom emisji CO2 [tony] wg rodzaju nośnika 2010 i 2014 – wykres kolumnowy
57
35. Poziom emisji CO2 [tony] wg rodzaju nośnika 2010 i 2014 – wykres liniowy
58
36. Poziom emisji CO2 [obszary] – wykres kolumnowy
59
37. Poziom emisji CO2 [obszary] – wykres liniowy
59
38. Poziom emisji CO2 w Gminie Łaziska
59
111
Mapy
1.
Położenie Gminy Łaziska względem innych gmin
16
2.
Chodelski Obszar Chronionego Krajobrazu – Gmina Łaziska
17
3.
Małopolski Przełom Wisły – Gmina Łaziska
19
4.
Przełom Wisły w Małopolsce – gmina Łaziska
21
5.
Stan gazyfikacji powiatu opolskiego
29
Rysunki
1.
Struktura administracyjna PGN W Gminie Łaziska
62
2.
Pakiet źródeł finansowania zadań objętych PGN
65
3.
Struktura organizacyjna systemu wdrażania i monitoringu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
94
4.
System monitoringu PGN
95
112
Źródła i literatura
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Źródła
Ankiety
Centralna Ewidencja Pojazdów
PGE S.A. Obrót detaliczny
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Łaziska
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie: Pięcioletnia ocena jakości powietrza
pod kątem zanieczyszczenia SO2,NO2, NOx, benzenem, O3, pyłem PM10, pyłem PM2,5, oraz As,
Cd, Ni, Pb i B/a/P w województwie lubelskim, 2014.
Uchwały budżetowe Rady Gminy Łaziska w latach 2010-2014
Uchwały Rady Gminy Łaziska w latach 2010-2014
Zamówienia publiczne i wyniki ogłoszonych przetargów Gminy Łaziska 2010-2014
Źródła statystyczne
Bank Danych Lokalnych: Gmina w latach.
Bank Danych Lokalnych: dane dla jednostki.
GUS: Leśnictwo, Warszawa, 2014.
GUS: Ochrona Środowiska, Warszawa 2014.
GUS: Zużycie paliw i nośników energii, Warszawa 2014.
Programy i strategie
Krajowy Plan Działań w Zakresie Energii ze Źródeł Odnawialnych, Warszawa 2010.
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego.
Program Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego, Lublin 2013.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Łaziska
Program Gospodarki Odpadami dla Gminy Łaziska
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Opolskiego
Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego,
20.
Lublin 2006.
21. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, Warszawa 2011.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
Literatura dodatkowa
Efektywne gospodarowanie energią w gospodarstwach rolnych, przechodzenie na gospodarką
niskoemisyjną, Radom 2015.
Kowalczyk-Juśko Alina: Metodyka szacowania biomasy, Lublin.
Poradnik dobrych praktyk gospodarowania energią w mikroprzedsiębiorstwie, Białystok 2011.
Poradnik dobrych praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju, Katowice 2008.
Poradnik Małej Energetyki, Olsztyn 2011.
Instytut Transportu Samochodowego: Prognozy eksperckie zmian aktywności sektora
transportu drogowego (w kontekście ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów
cieplarnianych i innych substancji. Warszawa 2012
Poradnik: Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii [SEAP]?.
Stan gospodarowania energią w gminach w świetle wyników badań, Białystok 2011.
Strategia Modernizacji Budynków: mapa drogowa 2050, Kraków 2014.
Żurawski Jerzy: Efektywność energetyczna w budownictwie, Wrocław 2013.

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Transkrypt

Podobne dokumenty

Orzesze, dnia 04 - BIP

pobierz - silimic

Oferta wigilijna - Dom Przyjęć Pod Bialym Orlem

EUROPEJSKI ŚWIAT BAJEK I LEGEND

Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz

Specjalista ds. PR i Marketingu

Rozstrzygnięcie przetargu