Poradnik Eksportera i Inwestora

Spis treści
SŁOWO WSTĘPNE .....................................................................................................................5
1. O CZYM NALEŻY BEZWZGLĘDNIE PAMIĘTAĆ PRZY ZAWIERANIU KONTRAKTÓW?....................8
2. WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA POLSKI Z CHIŃSKĄ REPUBLIKĄ LUDOWĄ .............................. 13
1. WARTOŚĆ OBROTÓW HANDLOWYCH .................................................................................................. 13
2. STRUKTURA TOWAROWA OBROTÓW HANDLOWYCH WG. DANYCH POLSKICH ............................................... 14
3. STRUKTURA TOWAROWA OBROTÓW HANDLOWYCH WG. DANYCH CHIŃSKICH ............................................. 15
4. TABELA 1: PODSTAWOWE DANE MAKROEKONOMICZNE O GOSPODARCE CHIN ............................................ 16
5. TABELA 2: OBROTY HANDLOWE WYBRANYCH PAŃSTW UNII EUROPEJSKIEJ Z CHINAMI ................................. 16
6. TABELA 3: OBROTÓW HANDLOWYCH POLSKI Z CHINAMI Z UWZGLĘDNIENIEM POSZCZEGÓLNYCH PROWINCJI I
STREF SPECJALNYCH CHIN .................................................................................................................... 18
3. MOŻLIWOŚCI EKSPORTOWE BRANŻ I TOWARÓW ................................................................ 20
1. PERSPEKTYWICZNE BRANŻE EKSPORTOWE DO CHIN:…………………………………………………………………………..20
2. EKSPORT BURSZTYNU DO CHIN…………………………………………………………………………………………………….22
4. PRODUKTY SPOŻYWCZE I SPECJALNOŚCI ŻYWNOŚCIOWE .................................................... 23
1.RYNEK MIĘSA WIEPRZOWEGO ........................................................................................................... 25
2. RYNEK MIĘSA DROBIOWEGO W CHINACH............................................................................................ 25
3.MLEKO I PRZETWORY MLECZNE ......................................................................................................... 25
4. SEKTOR RYBNY .............................................................................................................................. 26
5. OWOCE I WARZYWA ....................................................................................................................... 27
6. PRZETWORY Z KAKAO ..................................................................................................................... 27
7. CHIŃSKIE INSTYTUCJE ZWIĄZANE Z SEKTOREM ŻYWNOŚCIOWYM: ............................................................. 28
5. BARIERY WEJŚCIA NA RYNEK CHIŃSKI ................................................................................. 29
6. INTERNET ........................................................................................................................... 32
7. WYZWANIA ZWIĄZANE Z MARKETINGIEM W CHINACH ....................................................... 35
8. PRZEDSIĘBIORSTWA Z UDZIAŁEM KAPITAŁU ZAGRANICZNEGO W CHINACH ......................... 37
1. BIURO PRZEDSTAWICIELSKIE ............................................................................................................ 37
2. SPÓŁKA JOINT VENTURE ................................................................................................................. 38
3. PRZEDSIĘBIORSTWO ZE 100% KAPITAŁEM ZAGRANICZNYM .................................................................... 39
4. REFORMA PRAWA SPÓŁEK............................................................................................................... 40
9. SPÓŁKI Z UDZIAŁEM KAPITAŁU ZAGRANICZNEGO ................................................................ 42
10. ZAMÓWIENIA PUBLICZNE ................................................................................................. 44
11. SYSTEM FINANSOWY I PODATKOWY W CHINACH .............................................................. 45
1. GŁÓWNE PODATKI, KTÓRE DOTYCZĄ FIRM Z KAPITAŁEM ZAGRANICZNYM:................................................... 45
12. OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ .......................................................................... 46
1. REJESTRACJA ZNAKU TOWAROWEGO .................................................................................................. 46
2. WNIOSKI PATENTOWE W CHRL ........................................................................................................ 48
3. OCHRONA PRAW WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ .................................................................................... 49
13. REGULACJE CELNE I DOSTĘP DO RYNKU CHRL .................................................................... 51
1. CERTYFIKATY I INNE WYMOGI W DOSTĘPIE DO RYNKU ............................................................................ 51
2. BADANIE TOWARÓW W OBROCIE TOWAROWYM CHRL Z ZAGRANICĄ I ICH KWARANTANNA ............................ 52
3. NADZÓR I BADANIA ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH .............................................................................. 53
4. NADZÓR NAD BADANIAMI PRODUKTÓW MECHANICZNYCH I ELEKTRONICZNYCH ........................................... 54
5. NADZÓR NAD BADANIAMI LEKÓW ..................................................................................................... 55
6. PRZEPROWADZANIA BADAŃ I KWARANTANNY TOWARÓW IMPORTOWANYCH I EKSPORTOWANYCH ................... 56
14. WERYFIKACJA FIRMY CHIŃSKIEJ ........................................................................................ 57
15. PIECZĘCI ........................................................................................................................... 59
16. DUE DILIGENCE ................................................................................................................. 61
17. ROZSTRZYGANIE SPORÓW, WINDYKACJA NALEŻNOŚCI ...................................................... 62
18. LISTA WYBRANYCH KANCELARII PRAWNICZYCH I DORADCZYCH Z SIEDZIBĄ W CHINACH .... 63
19. LISTA WYBRANYCH KANCELARII PRAWNICZYCH I DORADCZYCH Z SIEDZIBĄ W POLSCE ....... 67
20. ZWYCZAJE HANDLOWE. ETYKA BIZNESOWA W CHINACH ................................................... 69
1. HIERARCHIA I GODNOŚĆ OSOBISTA .................................................................................................... 69
2. PRZYWITANIE I PRZEDSTAWIANIE SIĘ .................................................................................................. 69
3. SPOTKANIA .................................................................................................................................. 70
4. UBIÓR ......................................................................................................................................... 70
5. NEGOCJACJE ................................................................................................................................. 70
6. PODEJMOWANIE GOŚCI .................................................................................................................. 71
7. WRĘCZANIE UPOMINKÓW ............................................................................................................... 71
21. INFORMACJE DOTYCZĄCE KULTURY I OBYCZAJÓW CHIN .................................................... 73
1. CO KSZTAŁTOWAŁO CHIŃSKIE PODEJŚCIE DO BIZNESU?........................................................................... 73
2. KOMUNIKACJA .............................................................................................................................. 74
3. ZALEŻNOŚCI MIĘDZYLUDZKIE A PODEJŚCIE DO ZADANIA .......................................................................... 75
4. EMOCJE SKRYTE POD MASKĄ ............................................................................................................ 75
5. JEDNOSTKA A KOLEKTYW ................................................................................................................. 76
6. PODEJŚCIE DO PODEJMOWANIA RYZYKA ............................................................................................. 76
7. WYCZUCIE CZASU .......................................................................................................................... 76
8. PIRAMIDA WŁADZY ........................................................................................................................ 77
9. NAOKOŁO DO CELU ........................................................................................................................ 77
10. SZEROKA PERSPEKTYWA ................................................................................................................ 77
11. INNY SPOSÓB PATRZENIA ............................................................................................................... 78
22. PRZEDSIĘWZIĘCIA TARGOWO-WYSTAWIENNICZE W 2016 ROKU ........................................ 79
23. WAŻNE ADRESY I LINKI ..................................................................................................... 80
24. LISTA POLSKICH ZAKŁADÓW MLECZARSKICH DOPUSZCZONYCH NA RYNEK CHIŃSKI ........... 82
25. LISTA POLSKICH ZAKŁADÓW DROBIARSKICH DOPUSZCZONYCH NA RYNEK CHIŃSKI ........... 85
26. SŁOWNICZEK POLSKO – CHIŃSKI ....................................................................................... 86
Szanowni Państwo,
WPHiI w Pekinie dokłada wszelkich starań, aby udzielać Państwu informacji
możliwie aktualnych i w pełni oddających stan rzeczy, pragniemy jednak
przypomnieć, że niektóre regulacje, przepisy i procedury mogą różnić się w
zależności od regionu Chin oraz specyfiki danej branży. Prosimy o dokładne
sprawdzenie szczegółowych regulacji dla danej sytuacji i branży przed podpisaniem
kontraktu.
Szanowni Czytelnicy,
“Made in Poland”, “Discover Poland” (波兰制造，发现波兰）- to hasła, pod jakimi Wydział Promocji Handlu
i Inwestycji w Pekinie prowadzi ożywioną kampanię promocyjną Polski w Chinach. Podbój tak wielkiego rynku
jakim są Chiny to ogromne wyzwanie i jednocześnie ogromna szansa dla polskich przedsiębiorstw. Należy
jednak pamiętać, że realia rynku chińskiego znacznie odbiegają od naszych stereotypowych europejskich
wyobrażeń. Wśród naszych przedsiębiorców (podobnie jak u większości Polaków) wiedza o Chinach wciąż jest
znikoma. W przypadku biznesu to obszar wymagający wiele pracy, treningu, lat zdobywania doświadczenia.
Ta zasada działa także w drugą stronę- gdy przyjechałem do Chin kilka lat temu, mimo osobistej znajomości
Chin nie spodziewałem się, że brak informacji wśród Chińczyków o Polsce jest tak powszechny i czasami
sprowadza się jedynie do wyrażenia uznania dla talentu Fryderyka Chopina.
Sytuacja poprawia się- chińskie media (w tym wpływowe opiniotwórcze tytuły) zauważają w końcu zmiany
jakie zaszły w Polsce po 1989 r. W 2014 roku odnotowaliśmy wzrost polskiego eksportu do Chin o niemalże
1/4 ! Te informacje przyciągają uwagę chińskich kupców i inwestorów, a Polska jako miejsce pochodzenia
dobrych jakościowo produktów coraz bardziej jest dostrzegana przez przeciętnego Chińczyka. Jakież było
moje zdziwienie, gdy w trakcie spaceru zostałem zaczepiony przez przeciętnego, niczym niewyróżniającego
się Chińczyka, zapytany skąd pochodzę, a gdy jako kraj pochodzenia wskazałem Polskę, usłyszałem
zadowolone „波兰经济不错“, co oznacza mniej więcej, że polska gospodarka trzyma się nieźle, następnie
zostałem zasypany informacjami, które wyżej wymieniony na temat Polski posiadał.
Bardzo ważnym wydarzeniem dla przyszłości stosunków polsko-chińskich, szczególnie w sferze gospodarczej
była wizyta Prezydenta RP Andrzeja Dudy w Chińskiej Republice Ludowej. Pan Prezydent gościł w Chinach w
listopadzie 2015 podczas Szczytu Szefów Rządów Państw Europy Środkowo-Wschodniej i Chin (w ramach
inicjatywy „16 +1”). Zrzesza ona 16 krajów Europy Środkowej i Wschodniej oraz Chińską Republikę Ludową.
Szczyt ten miał także duże znaczenie dla projektu „Jednego Pasa i Jednego Szlaku”, który zakłada budowę i
5
modernizację sieci połączeń kolejowych i morskich pomiędzy Chińską Republiką Ludową a krajami Unii
Europejskiej. Jednym z elementów projektu jest uruchomione w 2013 roku połączenie kolejowe łączące Łódź
z Czengdu. Media Państwa Środka pozytywnie odebrały zaplanowanie wizyty Prezydenta RP w Chinach w
pierwszych stu dniach prezydentury - takie gesty są zawsze zauważane i cenione przez chińską stronę.
W sferze gospodarczej ostatnie lata przyniosły potężne wyzwania zarówno dla Polski, jak i dla Chin. Chiński
smok po okresie bardzo szybkiego wzrostu zaczął zwalniać, co budzi zaniepokojenie na całym świecie. Oprócz
jakże entuzjastycznych komentarzy płynących zewsząd, prognoz, jakoby Chiny miały stać się lada chwila
pierwszą gospodarką świata, fatalistycznych niekiedy analiz dotyczących zamiarów inwestycyjnych Chin na
świecie, zaczęły się pojawiać również głosy wieszczące zapaść u „chińskiego smoka”. Niektórzy ekonomiści o
światowej renomie jak 76 letni Roy Smith – były dyrektor banku Goldman Sachs wieszczą, że już niedługo
„chiński smok” dostanie bolesnej zadyszki. „Większość komentatorów spodziewa się, że Chiny zastąpią USA
na miejscu największej potęgi gospodarczej świata XXI wieku. Moim zdaniem one jednak raczej skończą jak
Japonia” – powiedział w wywiadzie z agencją Bloomberg Roy Smith. Inni komentatorzy znacznie bardziej
optymistycznie patrzą na perspektywy rozwoju Chin, pojawiają się głosy o możliwym przejściowym kryzysie,
który chiński rząd jest w stanie sprawnie przezwyciężyć. Chiński rząd uspokaja, mówi o pojęciu „nowej
normalności”. Premier Li Keqiang mówi, że pociąg chińskiej gospodarki będzie teraz „podążał ze stałą
prędkością”. Do niewątpliwie ogromnych wyzwań przed którymi stają teraz Chiny, należą stopień zadłużenia
chińskiego sektora prywatnego i publicznego (który sięgnął w połowie 2014 roku 282% PKB), sytuacja na
giełdzie, trudności na rynku nieruchomości, starzejące się społeczeństwo, co oznacza duży wzrost wydatków
na emerytury i służbę zdrowia już w niedalekiej przyszłości, kosztowna i wymagająca dużo czasu walka z
zanieczyszczeniem środowiska.
Państwo Środka nie jest jednak już tym krajem, który znaliśmy - przeszło ogromną transformację. Po ulicach
Pekinu jeżdżą tysiące superluksusowych aut (według renomowanej firmy consultingowej McKinsey w 2020
Chińczycy będą kupować rocznie ponad 22 mln nowych aut, więcej niż w USA czy też Unii Europejskiej). Jak
podaje serwis Bloomberga, prognozuje się, że w 2019 roku chińscy turyści wydadzą na wakacje za granicą
264 miliardy dolarów (to więcej niż np. PKB Grecji). Chińscy konsumenci szczególnie Ci wykształceni, o
wysokich dochodach stają się coraz bardziej świadomi i coraz bardziej wymagający. Chiński rynek ecommerce jest najszybciej rosnącym rynkiem na świecie.
Chińczycy kupują coraz więcej - luksusowych ubrań i dodatków, smakołyków z całego świata, drogich
błyskotek. To stwarza ogromną szansę dla eksporterów z Polski. Trzeba jednak pamiętać o specyfice
chińskiego rynku – wielu naszych producentów jest zaskoczonych, że ich produkty, ba, często nawet kraj
pochodzenia, nie są znane w Chinach. Cóż, chiński konsument, im bardziej świadomy, tym bardziej będzie
dążył do nabycia rzeczy oryginalnych, o najlepszej jakości i ocenach otoczenia, pochodzących często z
regionów uważanych za rodzime regiony najlepszych na świecie produktów tego gatunku. I w ten sposób,
chińskiemu konsumentowi, na hasło „gouda” jako pierwsze skojarzenie na myśl przyjdzie Holandia, na hasło
„szynka” na myśl przyjdą mu raczej Włochy , Hiszpania bądź Portugalia. Z tego względu Wydział Promocji i
Handlu wielokrotnie zwracał się do polskich stowarzyszeń branżowych o prowadzenie wspólnych kampanii
reklamowych, to też pokazuje jak niezmiernie ważna dla nas wszystkich jest kampania „Made in Poland”,
marki polskiej gospodarki pod jednym wspólnym narodowym brandem.
W minionym roku otrzymywaliśmy bardzo wiele e-maili od polskich przedsiębiorców, zarówno tych, którzy
importowali produkty z Chin, jak i tych, którzy chcieli sprzedawać własne produkty do Chin. Po analizie
6
sygnałów nadchodzących od polskich przedsiębiorców wyłania się jeden, wyraźny wniosek – polscy
przedsiębiorcy są Chinami żywo zainteresowani, szukają potencjalnych kontrahentów, nawiązują kontrakty,
proszą o informacje, jednak wciąż także ich wiedza o chińskim rynku jest zdecydowanie zbyt mała,
fragmentaryczna. Bardzo często zdarzają się e-maile od osób, które zostały oszukane, ale nie próbowały
zasięgnąć informacji w naszym Wydziale przed podpisaniem umowy/lub wysłaniem pieniędzy (często
naprawdę pokaźnych sum) kontrahentowi. Wydaje się, że w dużej części przypadków zawiodło zarządzanie
ryzykiem. Zdarza się, że do współpracy z chińskim partnerem polskie firmy używają znacznie mniej
potencjalnych środków ostrożności niż przy nawiązywaniu współpracy z polskimi firmami na miejscu,
w Polsce. Wciąż także funkcjonuje idylliczny mit o nieprawdopodobnych okazjach, które oferuje Państwo
Środka- przedsiębiorcy zamawiają więc „oryginalne” smartfony po kilkanaście dolarów i rzucają się na inne
„okazje ”.
Po raz kolejny apelujemy o ostrożność i rozwagę - w naszym poradniku piszemy, o czym należy pamiętać
podpisując kontrakty i składając zamówienia, przypominamy również jak duże znaczenie mogą mieć różnice
kulturowe i bariera językowa. Po raz kolejny podkreślamy także jak ważna jest rola profesjonalnie
przygotowanych tłumaczy i ekspertów od rynku chińskiego. Prosimy kontaktować się z naszym Wydziałem
najlepiej jeszcze przed zawarciem umowy. Wiele przydatnych informacji znajdą Państwo w niniejszym
poradniku, a także na stronie internetowej www.china.trade.gov.pl. Pomogliśmy już dziesiątkom osób
uniknąć utraty pieniędzy lub zawarcia kontraktu z nierzetelną firmą. Niestety, doświadczenie uczy, że po
uiszczeniu opłaty „z góry” na rzecz nieuczciwego kontrahenta pozostaje już tylko długa i żmudna droga z
pomocą kosztownych prawników, na końcu której nie zawsze widać światełko w tunelu.
Nasze doświadczenie uczy jednak jeszcze czegoś - mimo dużej ilości barier, jakie czekają na nas na drodze do
chińskiego rynku, poczynając od bariery językowej, na skomplikowanych procesach certyfikacyjnych kończąc,
na rynku chińskim istnieje wiele nisz możliwych do zagospodarowania. Chiny należy zacząć postrzegać jako
nabywcę, coraz bardziej świadomego konsumenta dóbr pochodzących z Europy, a nie tylko „fabrykę świata”producenta taniej odzieży i gadżetów elektronicznych. Zespół Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji w Pekinie
zawsze służy Państwu pomocą.
Serdecznie zapraszam do lektury i życzę Państwu sukcesów na chińskim rynku,
Robert Góralczyk,
Radca, Kierownik WPHI Pekin
7
1. O czym należy bezwzględnie pamiętać
przy zawieraniu kontraktów?
O czym należy pamiętać przy podpisywaniu kontraktu:
Jak powinno wyglądać Business Licence ?
Tax Registration Certificate
Wzory chińskich pieczęci
Rola wykwalifikowanego tłumacza języka chińskiego
Zarządzanie ryzykiem, w tym: „ Jak sprawdzić
kontrahenta? ”
Weryfikacja firm przez WPHI
IDENTYFIKACJA FIRMY, WERYFIKACJA DOKUMENTÓW REJESTROWYCH
Klient z Polski zawsze powinien poprosić swojego chińskiego kontrahenta o przysłanie kopii dokumentów
rejestrowych:
- Enterprise Judical Personal Business Licence - 企业法人营业执照 , odpowiednik polskiego zezwolenia
na prowadzenie działalności gospodarczej,
- Tax Registration Certificate - 税务登记证.
Uczciwy kontrahent nie powinien zwlekać z wysłaniem skanu dokumentów.
Business License powinno zawierać m.in:






Oficjalną nazwę firmy – nazwa firmy powinna być w 100% identyczna w każdym dokumencie,
Adres siedziby firmy,
Nazwę prawnego przedstawiciela,
Formę rejestracji,
Zakres działalności i głównego akcjonariusza (jeśli jest),
Czas działalności, datę utworzenia.
W nowych pozwoleniach na prowadzenie działalności znajdzie się dodatkowo kod QR, który po
zeskanowaniu ma odsyłać do internetowego rejestru firm.
8
Należy zwrócić uwagę na to, czy skan jest wyraźny i nie nosi śladów manipulacji. Należy również sprawdzić,
czy nazwa firmy na wszystkich dokumentach jest identyczna.
W Chinach w 2014 roku został wprowadzony nowy wzór zezwolenia na prowadzenie działalności
gospodarczej, w odmiennym od poprzedniego pionowym układzie z dodanym QR Code w lewym dolnym
rogu.QR Code ma po zeskanowaniu odsyłać do National Enterprise Credit Registry
(http://gsxt.saic.gov.cn/). Poniżej znajdą Państwo porównanie obu wersji zezwoleń.
Fot. 1: Przykladowa kopia Tax Registration Certificate
Fot. 2: Porównanie przykładowych zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej
wersja nowa
wersja stara
9
Pieczęć urzędu na zezwoleniu na prowadzenie działalności gospodarczej – dokumenty rejestrowe powinny
być opatrzone pieczęcią urzędową Państwowej Administracji Przemysłu i Handlu (w kolorze czarnym).
UWAGA：Pieczątka urzędu zawiera datę roczną, pieczęć urzędu musi być odnawiana co roku przez każdą
firmę pomiędzy 1 marca a 30 czerwca. Brak pieczęci może oznaczać, że firmie nie przedłużono zezwolenia na
prowadzenie działalności gospodarczej!
ZAŚWIADCZENIE O NUMERZE KONTA BANKOWEGO
Często warto dla pewności poprosić chińskiego partnera o zaświadczenie o numerze konta bankowego, może
być to zaświadczenie z SAIC/ lub zaświadczenie wystawione przez bank. Pamiętaj, że każda chińska firma jest
zobligowana do używania konta firmowego do przeprowadzania transakcji, nie przelewaj pieniędzy na konto
prywatne.
WYNIKI COROCZNEGO AUDYTU
Jeśli chciałbyś być pewnym kondycji finansowej kontrahenta, możesz poprosić o przesłanie skanu wyników
audytu z poprzedniego roku (Annual Audit Report), lub/i ubiegłorocznego bilansu.
PIECZĘĆ NA DOKUMENTACH FIRMOWYCH
Ważna jest okrągła pieczęć firmowa z gwiazdą pośrodku i numer rejestru, przykład pieczęci poniżej:
Czerwona pieczęć firmowa jest traktowana w Chinach jako „podpis” danej firmy, pieczęć firmowa ma w
niektórych przypadkach znacznie większą wagę niż podpis konkretnej osoby.
Warto zwrócić na to uwagę, bowiem dokument bez czerwonej pieczęci może być w toku późniejszych
rozmów biznesowych uznany za nieoficjalny, lub mniej znaczący!
TŁUMACZ JĘZYKA CHIŃSKIEGO
Najlepiej wynająć tłumacza (tych, nota bene, jest w Polsce coraz więcej). Tłumacz będzie w stanie sprawdzić
na stronie Państwowej Administracji Przemysłu i Handlu (SAIC, http://www.saic.gov.cn), udostępniającej
online bazę chińskich firm, po wpisaniu numeru rejestrowego z otrzymanych dokumentów, czy dana firma
jest zarejestrowana (czy istnieje). Każde miasto posiada takie rejestry w Chinach. Jeśli firma jest np. z Ningbo,
to trzeba jej szukać na stronie lokalnego SAIC Ningbo lub prowincji Zhejiang.
10
Na stronie WPHiI znajdą Państwo aktualizowaną co roku listę tłumaczy języka chińskiego z danymi
kontaktowymi:
https://china.trade.gov.pl/pl/dla-firm/tlumacze/161736,lista-tlumaczy-jezyka-chinskiego.html
FORMA PŁATNOŚCI
Bezpieczniej stosować formę płatności w postaci inkasa lub akredytywy (ch. 信用证 ang. L/C Letter of
Credit). Są one co prawda droższe, ale bezpieczniejsze. Brak akceptacji strony chińskiej na taką formę
płatności powinien wzbudzić czujność w polskiej firmie, w przypadku żądania wpłaty 100% wartości
transakcji przed otrzymaniem towaru należy się poważnie zastanowić, w dużej części przypadków
sprzedawca powinien się zgodzić na podzielenie wpłaty na dwie części: przed i po transakcji. Nie należy
korzystać z systemów przekazów gotówkowych, które są przeznaczone do przelewów między zaznajomionymi
już i zaufanymi partnerami.
Prośba z chińskiej strony o wniesienie opłaty „certyfikacyjnej” – żądanie uiszczenia takiej opłaty powinno
wzbudzić naszą czujność, szczególnie jeśli produkt nasz jest nietypowy/ rzadki/ jest to produkt
spożywczy/bądź sprzedawca przedstawia proces certyfikacji jako bardzo prosty i wymagający wniesienia
jedynie opłaty certyfikacyjnej. Proces certyfikacji w Chinach jest z reguły bardzo sformalizowany i wymaga
wiele czasu!
KONTROLA JAKOŚCI TOWARU, NADZÓR NAD WYSYŁKĄ
Pożądaną formą kontroli transakcji jest wynajęcie wykwalifikowanej osoby bądź specjalistycznej firmy (jeżeli
osobisty przyjazd do Chin jest niemożliwy), która dokona odbioru jakościowo-ilościowego towaru
przygotowywanego do wysyłki i sporządzi raport z inspekcji oraz ewentualnie wyśle próbkę zamówionego
przez nabywcę towaru, a także będzie obecna przy plombowaniu kontenera. Pamiętaj, że bardzo ważna jest
nie tylko sama kontrola jakości, ale też dokładna kontrola towaru w momencie pakowania towaru,
powinieneś mieć 100% pewności, że to, co znajduje się w kontenerach, jest dokładnie tym co zamawiałeś!
BEZPIECZEŃSTWO TRANSAKCJI INTERNETOWYCH
W obliczu coraz częstszych włamań hakerów do skrzynek mailowych chińskich firm (rzeczywistych lub
fikcyjnych) dokonujących transakcji międzynarodowych, zalecane jest weryfikowanie informacji o nagłej
zmianie numerów kont bankowych drogą inną niż mailowa (faksem, telefonicznie) oraz możliwość kontaktu
z więcej niż jednym pracownikiem (a najlepiej z CEO lub general managerem danej firmy) w celu
potwierdzenia czy zmiany istotnie zaszły. Znane są nam przypadki przechwytywania przez hakerów maili
między polskimi nabywcami a chińskimi dostawcami i prowadzenie dalej korespondencji w taki sposób, że
strona polska przelewała pieniądze (nawet dziesiątki tysięcy dolarów) na inne, często posiadające podobny
numer, konto. Zwykle poszkodowany orientował się w oszustwie w chwili, gdy chiński dostawca przypominał
o zbliżającej się wysyłce towaru oraz konieczności uregulowania pozostałej kwoty za towar, monitując, iż nie
otrzymał pieniędzy. W takich wypadkach możliwości odzyskania pieniędzy z konta są bliskie zeru.
11
PRZYGOTOWYWANIE KLUCZOWYCH DOKUMENTÓW I UMÓW W JĘZYKU CHIŃSKIM
Nigdy nie zapominaj o sporządzeniu umowy ! Najlepszym rozwiązaniem jest wybór dwujęzycznej formy
umowy, polsko-chińskiej lub angielsko-chińskiej. Bardzo istotne jest bardzo dokładne sprawdzenie zgodności
obu wersji językowych, oraz jak najbardziej szczegółowe doprecyzowanie obowiązków obu stron. W
przypadku składania zamówienia umowa powinna szczegółowo określać specyfikację zamawianego towaru
(jeżeli opis towaru znajduje się w załącznikach, a nie w umowie należy to wyraźnie zaznaczyć w treści umowy).
ZWRÓĆ UWAGĘ NA STRONĘ INTERNETOWĄ KONTRAHENTA / SPRZEDAWCY

Jeśli strona internetowa wskazana przez kontrahenta ma tylko wersję anglojęzyczną, a firma
przedstawia się jako skierowana do klienta chińskiego i zagranicznego, sprawdź ją uważnie, może (NIE
MUSI) to oznaczać, że www jest skierowane tylko do obcokrajowców, a firma faktycznie nie istnieje.

Zaskakująco niska cena produktu lub zaskakująco duże zamówienie na produkt, o którym wiadomo
Ci, że jest w Chinach już dostępny w bardzo dużym zakresie i produkowany/dystrybuowany przez
bardzo wiele podmiotów.

Jeżeli chiński kupiec zgłosił się do Ciebie sam, wyszukując spośród setek innych firm o tym samym
profilu, nie skorzystał z pomocy „pośrednika” znającego Twoją firmę, lub jego zamówienie opiewa na
zaskakująco ogromną kwotę, sprawdź dokładnie tożsamość kontrahenta.
Szanowni Państwo,
uprzejmie przypominamy, że Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Pekinie
jest w stanie w ograniczonym zakresie sprawdzić wiarygodność danej firmy. W przypadku
chęci uzyskania pomocy z naszej strony, należy uzyskać od chińskiej firmy następujące
dokumenty:
1. Enterprise Judical Personal Business Licence - 企业法人营业执照
2. Tax Registration Certificate - 税务登记证
Po czym przesłać na [email protected]. WPHI w odpowiedzi przekaże wiadomości na temat
danych adresowych firmy, o osobach reprezentujących prawnie firmę, jej kapitale, rodzaju
działalności, dacie założenia, itp. (odpowiedniki polskiego KRS). Bardziej dogłębną weryfikację
firm prowadzą – na zasadach komercyjnych - kancelarie prawne i konsultingowe.
Pełną wersję firm, zajmujących się weryfikacją chińskich przedsiębiorców, można znaleźć na
naszej stronie www.china.trade.gov.pl w zakładce „Usługi dla firm”, „Kancelarie prawne”
12
2. Współpraca gospodarcza Polski z Chińską
Republiką Ludową Wartość obrotów handlowych
Struktura towarowa obrotów handlowych
Podstawowe dane makroekonomiczne o gospodarce
Chin
Obroty handlowe Polski z Chinami z podziałem na
prowincje
1. Wartość obrotów handlowych
Według danych polskich, wymiana handlowa między Polską a Chinami wyniosła w roku 2014 25,5 mld USD
(w 2013 r. 21,6 mld USD), z czego Polski eksport do Chin osiągnął wartość 2,3 mld USD (w 2013 - 2,1 mld USD)
a import 23,3 mld USD (2013 r. - 19,5 mld USD). Oznacza to, że w 2014 r. wielkość obrotów zwiększyła się o
18,4% w porównaniu do 2013 roku. Ogólnie zauważana jest tendencja wzrostu obrotów na przestrzeni
ostatnich 6 lat (z wyjątkiem spadku w 2012 roku). Polski eksport w całym 2014 roku był o 6% większy niż w
2013 roku, podczas gdy o 21% wzrosła wartości polskiego eksportu do Chin z roku 2013 w stosunku do 2012
roku. Import z ChRL do Polski zanotował 19% wzrost wartości (2014/2013). Deficyt handlowy w 2014 wzrósł
o 21% osiągając 21,04 mld USD.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Gospodarki
Według danych chińskich1, wymiana handlowa między Polską a Chinami w 2014 roku wyniosła 17,2 mld USD
(w 2013 roku 14,8 mld USD), z czego Polski eksport do Chin osiągnął wartość 2,94 mld USD (w 2013 r. - 2,24
mld USD) a import 14,26 mld USD (2013 r. - 12,58 mld USD). W porównaniu roku 2014 do roku poprzedniego
obroty handlowe wzrosły o 16,1%. Stan ten wynika ze wzrostu wartości polskiego eksportu do Chin o 31,3%
w stosunku do 2013 roku oraz wzrostu importu z ChRL do Polski o 13,4%. Deficyt handlowy w tym samym
okresie zmniejszył się o 10% osiągając poziom 11,32 mld USD.
Pod względem obrotów udział Chin w handlu zagranicznym Polski wynosi 5,8% (5,3% w 2013) i plasuje się
jedynie za Niemcami (24%) oraz Rosją (7,4%). Eksport do Chin stanowi 1,03% eksportu z Polski ogółem (1,04%
w 2013), zajmując 21. miejsce na liście polskich rynków eksportowych, ale już drugie w regionie Azji, zaraz
po Turcji. Z kolei import z Chin stanowi 10,5% całkowitego importu do Polski (9,4% w 2013 i 8,9% w 2012).
Polskie i chińskie statystyki różnią się znacznie, co wynika głównie ze: (i) znacznego handlu prowadzonego za
pośrednictwem krajów trzecich (w tych przypadkach towar klasyfikowany jest w kraju eksportera jako wysyłany do
kraju trzeciego, a w kraju importera na podstawie świadectwa pochodzenia jako import z drugiego z krajów); (ii)
w mniejszym stopniu, z międzyokresowych różnic w czasie pomiędzy wysyłką a otrzymaniem towaru (np. towar
wyeksportowany z jednego z krajów w grudniu dociera do drugiego kraju w styczniu).
1
13
Chiny są trzecim największym polskim partnerem pod tym względem ustępując jedynie Niemcom (21,9%) i
Rosji (11%).
Wymiana handlowa z Polską stanowi niewielki procent handlu zagranicznego Chin. W 2014 r. udział Polski w
całości chińskiej wymiany zagranicznej przedstawiał się następująco (według danych chińskich):
 Eksport z Polski do Chin: 0,15% (0,11% w 2013);
 Import z Chin do Polski: 0,62% (0,57% w 2013);
 Obroty handlowe: 0,40% (0,36% w 2013);
Pod względem obrotów handlowych z Chinami Polska zajmuje 8. miejsce w Unii Europejskiej, za Niemcami,
Wielką Brytanią, Holandią, Francją, Włochami, Hiszpanią oraz Belgią, a także zajmuje 1. miejsce w Europie
Środkowo Wschodniej przed Czechami, Węgrami, Rumunią oraz Słowacją.
2. Struktura towarowa obrotów handlowych wg. danych polskich
Według danych Ministerstwa Gospodarki RP w polskim eksporcie największy udział mają wyroby
metalurgiczne oraz wyroby przemysłu elektromaszynowego i chemicznego. Łącznie wymienione trzy
kategorie stanowią 68,9 % (79,6% w 2013 r.) eksportu z Polski. Na liście najważniejszych towarów w naszym
eksporcie do Chin pierwsze miejsce zajmuje miedź i wyroby z miedzi, kolejne miejsca zajmują takie sekcje jak
„reaktory jądrowe, kotły, maszyny i urządzenia mechaniczne oraz ich części”, „maszyny i urządzenia
elektryczne, rejestratory i odtwarzacze dźwięku, obrazu i ich części”, „meble, pościel, materace itp., lampy,
reklamy świetlne itp. budynki prefabr.”, „kauczuk i wyroby z kauczuku”.
Struktura towarowa polskiego eksportu do ChRL w 2013 i 2014
[udział %]
36,9
38,3
WYROBY METALURGICZNE
25,0
WYROBY PRZEMYSLU MASZYNOWEGO
20,7
TWORZYWA SZTUCZNE, KAUCZUK I WYROBY Z
NICH
7,0
7,2
WYROBY RÓŻNE
6
4,9
PRODUKTY POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO
4,7
2014
2013
8,8
-
5,0
10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0
Źródło: Opracowanie własne, wg. danych z Ministerstwa Gospodarki
Według polskich danych, 53,6% importu z Chin stanowią wyroby przemysłu elektromaszynowego. Ważnymi
kategoriami towarowymi są także wyroby przemysłu lekkiego (11%), wyroby różne (w tym meble) które
14
stanowią 8%, a także przemysłu chemicznego (6,5%). Na liście najważniejszych towarów w naszym imporcie
z Chin znajdują się takie sekcje jak: „maszyny i urządzenia elektryczne, rejestratory i odtwarzacze dźwięku,
obrazu i ich części” (32%), „reaktory jądrowe, kotły, maszyny i urządzenia mechaniczne oraz ich części”
(21,6%), „zabawki, gry i artykuły sportowe, ich części i akcesoria” (3,8%), a także „Odzież i dodatki odzieżowe”
(4,3%), „meble, pościel, materace itp., lampy, reklamy świetlne itp. budynki prefabr.” (3,7%).
Struktura towarowa polskiego importu z ChRL w
2013 i 2014 [udział %]
URZĄDZENIA MECHANICZNE I ELEKTRYCZNE;
DO REJESTRACJI I ODBIORU DŻWIĘKU
53,6
56,3
11,1
10,8
MATERIAŁY I WYROBY WŁÓKIENNICZE
8,2
6,7
WYROBY RÓŻNE
WYROBY NIESZLACHETNE I WYROBY Z METALI
NIESZLACHETNYCH
2014
2013
6,5
6,0
OBUWIE, NAKRYCIA GLOWY, PARASOLE, LASKI,
PIÓRA, SZTUCZNE KWIATY
3,4
3,2
-
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
Źródło: Opracowanie własne, na podstawie danych z Ministerstwa Gospodarki
3. Struktura towarowa obrotów handlowych wg. danych chińskich
Według danych China’s Customs Statistics w polskim eksporcie największy udział mają wyroby nieszlachetne
i wyroby z metali nieszlachetnych, wyroby przemysłu elektromaszynowego takie jak urządzenia mechaniczne
i elektryczne, urządzenia do rejestracji i odbioru dźwięku, pojazdy, statki powietrzne, jednostki pływające;
urządzenia oraz wyroby przemysłu chemicznego. Łącznie wymienione trzy kategorie stanowią 80% eksportu
z Polski. Na liście najważniejszych towarów w naszym eksporcie do Chin pierwsze miejsce zajmuje miedź i
wyroby z miedzi (38%).
Według chińskich danych, 54,5% importu z Chin stanowią wyroby przemysłu maszynowego. Ważnymi
kategoriami są także materiały i wyroby włókiennicze (15,4%), a także wyroby metalurgiczne (10,3%). Na
liście najważniejszych towarów w naszym imporcie z Chin czołowe miejsca zajmują wyroby przemysłu
elektronicznego, urządzenia telekomunikacyjne oraz materiały i wyroby włókiennicze.
Źródło: Opracowanie na podstawie danych z China Customs Statistics
15
4. Tabela 1: Podstawowe dane makroekonomiczne o gospodarce Chin
Wyszczególnienie
2010
2011
2012
2013
2014
Liczba ludności (mln)
1 341
1 347,4
1 344,13
1 360,76
1 355,69
Stopa wzrostu PKB (%)
10,3
9,2
7,9
7,7
7,5
PKB (mld USD)
5 939
6 988*
7 298
9 300
9240
PKB (per capita w USD)
4 382*
5 183*
2 634
2 993
3 583
Udział rolnictwa i leśnictwa w PKB (%)
9,5
10,6
10,1
10
9.7
Udział przemysłu w PKB (%)
48,1
46,8
45,3
43,9
43.9
Udział sektora usług w PKB (%)
42,3
43,1
44,6
46,1
46.4
Inflacja CPI – ceny towarów konsumpcyjnych (%)
3,3
5,4
2
2,6
1,6
Stopa bezrobocia (bezrobotni zarejestrowani w
miastach) (%)
4,1
4,1
4,1
4,1
4,1
Obroty handlowe (mld USD)
2 972,8
3 642,1
3 866,8
4 160,31
4303,04
Stopa wzrostu obrotów handlu zagranicznego (%)
34,7
18,4
6,2
7,6
3,4
Eksport (mld USD)
1 577,9
1 898,6
2 048,9
2 210,02
2 342,7
Stopa wzrostu eksportu (%)
31,3
20,3
7,7
7,9
6,1
Import (mld USD)
1 394,8
1 743,5
1 817,9
1 950,29
1 960,29
Stopa wzrostu importu (%)
38,7
24,9
4,3
7,3
0,4
Saldo (mld USD)
170,4
155,1
231,4
259,73
382,47
Zrealizowane bezpośrednie inwestycje zagraniczne w
Chinach (mld USD)
105,7
116
111,7
117,59
Bezpośrednie inwestycje Chin za granicą (w mld USD)
(z wyłączeniem inwestycji stricte kapitałowych)
59
60,1
77,22
90,17
Liczba nowych projektów z udziałem kapitału
zagranicznego
2 7406
27 712
28 813
22 773
Rezerwy dewizowe (mld USD)
2 850
3 181,10
3 311,00
3820
Kurs walutowy USD/RMB
6,77
6,3
6,28
6,15
Źródło: Dane polskie 2014
16
6,19
5. Tabela 2: Obroty handlowe wybranych państw Unii Europejskiej z Chinami
Kraje UE
Obroty
handlowe w
2014
Obroty
handlowe w
2013
Eksport do
Chin w 2014
Eksport do
Chin w 2013
Import z Chin
w 2014
Import z Chin
w 2013
UE
619 380 998,94
559 040 301
248 496 659
220 055 309
370 884 340
338 984 992
Niemcy
177 752 629,01
161 551 513
105 040 352
94 203 900
72 712 277
67 347 613
Wielka Brytania
80 872 433,92
70 040 174
23 729 000
19 090 867
57 143 434
50 949 307
Holandia
74 282 588,32
70 147 392
9 351 196
9 830 574
64 931 392
60 316 818
Francja
55 796 800,79
49 831 644
27 088 647
23 113 115
28 708 154
26 718 529
Włochy
48 044 808,06
43 334 259
19 286 365
17 577 794
28 758 443
25 756 465
Hiszpania
27 714 282,80
24 913 453
6 206 038
5 983 795
21 508 245
18 929 658
Belgia
27 277 204,91
25 430 934
10 059 635
9 867 131
17 217 570
15 563 803
Polska
17 193 662,65
14 812 427
2 936 641
2 236 884
14 257 022
12 575 543
Szwecja
13 962 083,62
13 782 687
6 793 594
6 983 542
7 168 489
6 799 145
Czechy
10 981 224,53
9 452 092
2 986 700
2 614 244
7 994 524
6 837 848
Dania
10 605 467,47
9 087 856
4 056 198
3 375 709
6 549 269
5 712 147
Finlandia
9 154 287,41
9 740 969
4 055 256
3 909 271
5 099 032
5 831 698
Węgry
9 024 462,96
8 408 222
3 259 929
2 715 481
5 764 534
5 692 741
Austria
8 252 158,97
7 068 492
5 855 152
5 030 313
2 397 007
2 038 179
Irlandia
6 533 834,49
6 672 523
3 733 467
4 195 388
2 800 368
2 477 135
Słowacja
6 205 227,15
6 542 508
3 376 064
3 458 159
2 829 163
3 084 349
Portugalia
4 800 586,15
3 906 523
1 663 750
1 398 969
3 136 836
2 507 554
Rumunia
4 749 697,01
4 030 927
1 524 276
1 208 178
3 225 421
2 822 749
Grecja
4 531 001,88
3 651 097
345 887
433 372
4 185 115
3 217 725
Malta
3 784 379,26
3 239 811
591 422
725 238
3 192 957
2 514 573
Słowenia
2 323 390,25
2 137 050
331 632
302 842
1 991 758
1 834 208
Luksemburg
2 252 710,61
2 064 572
303 961
256 631
1 948 750
1 807 941
Bułgaria
2 165 542,20
2 079 538
986 932
962 653
1 178 611
1 116 885
Litwa
1 815 367,87
1 811 258
157 190
124 669
1 658 178
1 686 589
Łotwa
1 463 666,69
1 473 404
146 896
99 158
1 316 770
1 374 246
Estonia
1 371 538,86
1 309 564
225 446
199 683
1 146 093
1 109 881
Chorwacja
1 127 935,80
1 495 000
100 653
104 951
1 027 283
1 390 049
Cypr
1 100 221,74
1 024 412
62 577
52 798
1 037 645
971 614
Źródło: China Customs Statistics 2014, w tys. USD
17
6. Tabela 3: Tabela obrotów handlowych Polski z Chinami z uwzględnieniem
poszczególnych prowincji i stref specjalnych Chin
Prowincja
Obroty
Udział w
obrotach
Eksport z Polski
Udział w
Eksporcie
Import do Polski
Udział w
Imporcie
Guangdong
$3 738 745 889,00
21,74%
$298 394 010,00
10,16%
$3 440 351 879,00
24,13%
Zhejiang
$3 218 449 525,00
18,72%
$222 336 536,00
7,57%
$2 996 112 989,00
21,01%
Jiangsu
$2 990 472 971,00
17,39%
$345 617 208,00
11,77%
$2 644 855 763,00
18,55%
Shanghai
$1 724 955 977,00
10,03%
$892 092 033,00
30,37%
$832 863 944,00
5,84%
Shandong
$1 264 392 594,00
7,35%
$227 469 141,00
7,74%
$1 036 923 453,00
7,27%
Fujian
$1 029 354 793,00
5,99%
$39 032 363,00
1,33%
$990 322 430,00
6,95%
Beijing
$518 655 188,00
3,02%
$329 544 269,00
11,22%
$189 110 919,00
1,33%
Hubei
$404 507 083,00
2,35%
$20 570 005,00
0,70%
$383 937 078,00
2,69%
Tianjin
$384 433 484,00
2,24%
$65 245 725,00
2,22%
$319 187 759,00
2,24%
Liaoning
$370 656 346,00
2,16%
$169 017 756,00
5,75%
$201 638 590,00
1,41%
Anhui
$283 422 618,00
1,65%
$38 236 173,00
1,30%
$245 186 445,00
1,72%
Hebei
$263 697 953,00
1,53%
$21 036 995,00
0,72%
$242 660 958,00
1,70%
Chongqing
$211 354 241,00
1,23%
$29 954 963,00
1,02%
$181 399 278,00
1,27%
Sichuan
$113 306 268,00
0,66%
$29 694 722,00
1,01%
$83 611 546,00
0,59%
Jiangxi
$104 249 629,00
0,61%
$15 935 658,00
0,54%
$88 313 971,00
0,62%
Henan
$96 083 164,00
0,56%
$6 604 293,00
0,22%
$89 478 871,00
0,63%
Hunan
$89 796 146,00
0,52%
$16 293 371,00
0,55%
$73 502 775,00
0,52%
Jilin
$70 675 751,00
0,41%
$61 713 696,00
2,10%
$8 962 055,00
0,06%
Yunnan
$60 120 402,00
0,35%
$41 198 065,00
1,40%
$18 922 337,00
0,13%
Shanxi
$55 245 377,00
0,32%
$11 502 630,00
0,39%
$43 742 747,00
0,31%
Guangxi
$48 827 862,00
0,28%
$11 001 409,00
0,37%
$37 826 453,00
0,27%
Heilongjiang
Inner
Mongolia
$33 269 770,00
0,19%
$14 640 380,00
0,50%
$18 629 390,00
0,13%
Xinjiang
$27 736 267,00
0,16%
$2 994 468,00
0,10%
$24 741 799,00
0,17%
Shaanxi
$23 593 472,00
0,14%
$5 002 774,00
0,17%
$18 590 698,00
0,13%
Guizhou
$21 124 767,00
0,12%
$155 826,00
0,01%
$20 968 941,00
0,15%
Ningxia
$5 514 473,00
0,03%
$521 088,00
0,02%
$4 993 385,00
0,04%
Gansu
$4 900 415,00
0,03%
$308 466,00
0,01%
$4 591 949,00
0,03%
Hainan
$4 275 145,00
0,02%
$907 294,00
0,03%
$3 367 851,00
0,02%
Qinghai
$2 624 657,00
0,02%
$2 585 095,00
0,09%
$39 562,00
0,00%
$440 099,00
$17 194 673 042,0
0
0,00%
$0,00
0,00%
$440 099,00
0,00%
100,00%
$2 937 378 960,00
100,00%
$14 257 294 082,00
100,00%
Tybet
SUMA
$29 790 716,00
0,17%
0,61%
$17 772 548,00
Źródło: China Customs Statistics
18
$12 018 168,00
0,08%
Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane chińskie
19
3. Możliwości eksportowe branż i towarów
Perspektywiczne branże eksportowe do Chin
Towary dominujące w handlu z Chinami
Eksport bursztynu do Chin
W polskim eksporcie największy udział miały wyroby metalurgiczne oraz wyroby przemysłu
elektromaszynowego i chemicznego. Na liście najważniejszych towarów w naszym eksporcie do Chin
pierwsze miejsce zajmuje miedź. Ważne miejsce zajmują produkty przemysłu chemicznego oraz maszyny
specjalistyczne.
Z tych samych danych wynika, że Polska prowadzi handel głównie z prowincjami najlepiej rozwiniętego pasa
nadmorskiego Chin Wschodnich (prawie 2/3 handlu polsko – chińskiego). Dalsze miejsca zajmują Chiny
Środkowo-Południowe oraz Chiny Północne. Z punktu widzenia wielkości polskiego eksportu największym
odbiorcą polskich towarów jest Shanghai (ok. 31,5%) i prowincja Jiangsu (ok. 12%). Jeśli chodzi o import
towarów z Państwa Środka do Polski to największy udział mają tu prowincje Guangdong (ok. 27%) oraz
Zhejiang (ok. 20%).
Polska jest największym partnerem gospodarczym Chin w Europie Centralnej zarówno pod względem
obrotów handlowych. Duży popyt Chin występuje w zakresie surowców naturalnych (miedź), komponentów,
maszyn i urządzeń (przemysł wydobywczy, przemysł lotniczy). Częściowo wpływ na wzrost zainteresowania
polską ofertą eksportową miało przystąpienie Polski do UE, dzięki czemu polskie towary zaczęły być
postrzegane w Chinach, jako wyroby o wysokiej, europejskiej jakości, lecz jednocześnie tańsze niż ich
odpowiedniki z Europy Zachodniej i USA. Specyfikację rynkową regionu rzeki Jangcy i możliwości eksportu w
ten rejon ChRL opisano szerzej w publikacji „Delta rzeki Jangcy – Głowa Gospodarczego Smoka”
zamieszczonej na www.china.trade.gov.pl (https://china.trade.gov.pl/pl/gospodarka/169754,delta-rzekijangcy-glowa-gospodarczego-smoka.html)
1. Perspektywiczne branże eksportowe do Chin:

Górnictwo: maszyny i urządzenia górnicze oraz urządzenia bezpieczeństwa pracy w górnictwie;
vide polsko-chińskie joint venture w prowincji Shandong produkujące obudowy ścianowe do kopalń,

Przemysł metalurgiczny: miedź, maszyny flotacyjne,

Przemysł lotniczy: lekkie samoloty rolnicze i transportowe oraz śmigłowce,
20

Przemysł chemiczny: chemia nieorganiczna i organiczna, surowce i komponenty chemiczne,
technologie, chemia dla budownictwa,

Ochrona środowiska: w szczególności realizacja kompletnych projektów inwestycyjnych, jak
oczyszczalnie ścieków, stacje uzdatniania wody, stacje utylizacji odpadów stałych, filtry,

Energetyka: technologie wytwarzania, urządzenia dla elektrowni, kable energetyczne i odgromniki,

Przemysł rolno – spożywczy: obejmuje półprodukty dla przemysłu spożywczego (chmiel, słód
jęczmienny, kazeina), gotową żywność (mięso i przetwory mięsne i drób – po uzyskaniu stosownych
zezwoleń, słodycze, napoje typu instant, alkohole, mleko w proszku, przetwory mleczarskie i
komponenty), kompletne linie produkcyjne np. zakłady masarskie, mleczarnie, piekarnie, browary
itp.,

Urządzenia medyczne: wyposażenie szpitali,

Budownictwo: (materiały budowlane, jak stolarka budowlana do wykończenia wnętrz),

Przemysł papierniczy: papier i wyroby,

Produkty luksusowe: w tym biżuteria srebrna oraz wyroby z bursztynu, kosmetyki, galanteria
skórzana,

Inne: komponenty elektroniczne, specjalistyczne maszyny i urządzenia.
21
2. Eksport polskiego bursztynu do Chin
Bursztyn, czyli skamieniała żywica sprzed milionów lat, występuje w wielu miejscach na świecie, ale do
wyrobu biżuterii najlepiej nadaje się bursztyn bałtycki występujący na południowych wybrzeżach tego morza.
Dziś wyroby jubilerskie z tych stron trafiając na rynki całego świata stają się coraz bardziej doceniane i
popularne. Polska leżąca nad Morzem Bałtyckim posiada ogromne zasoby bursztynu, z którego aż 65% jest
sprzedawane w Chinach, gdzie jest on uważany za jeden z siedmiu szczęśliwych kamieni Buddy. Polscy
jubilerzy oferują unikalne wyroby z bursztynu najwyższej jakości, o niepowtarzalnym wzornictwie, a także
posiadają wszystkie niezbędne certyfikaty. Polska biżuteria bursztynowa śmiało może kandydować do miana
polskiej specjalności, zwłaszcza że blisko 75 proc. wyrobów jubilerskich z bursztynami na świecie wykonują
polskie firmy i artyści. Chiny stanowią dla polskich firm bursztynniczych bardzo obiecujący rynek,
zainteresowanie polskimi wyrobami wciąż rośnie, ponieważ chińskie stosunkowo tanie wyroby masowe nie
mogą konkurować z polskimi, będącymi w większości niemal pojedynczymi dziełami sztuki jubilerskiej, które
niekiedy są bardzo kosztowne.
Zakłady w Chinach przerabiają rocznie od kilkudziesięciu do nawet kilkuset ton bursztynu. Pomimo, że jego
cena w ostatnich pięciu latach wzrosła aż dziesięciokrotnie (tylko w 2013 roku, wzrosła trzykrotnie, a już na
początku 2014 zanotowała 20% podwyżkę) to zapotrzebowanie na bursztyn w Chinach stale rośnie, wraz z
bogaceniem się tutejszego społeczeństwa. Targi Amberiff w Gdańsku cieszą się coraz większą popularnością
i co roku przybywa na nie coraz większa liczba mieszkańców Państwa Środka, a zorganizowany w maju 2014
pokaz bursztynu w Ambasadzie RP w Pekinie, który odbył się w ramach długofalowej kampanii promocji
luksusowych polskich produktów (Made in Poland) prowadzonych przez Ministerstwo Gospodarki zrobił
prawdziwą furorę.
22
4. Produkty spożywcze i specjalności
Chiński rynek spożywczy
żywnościowe
Polski eksport do Chin
Mięso
Produkty mleczne
Owoce i warzywa
Przetwory z kakao
Dostęp do rynku
Radca Rolny w Ambasadzie RP w Pekinie
W latach 2010- 2014 eksport polskich produktów-rolno spożywczych do Chin wzrósł 8-krotnie, w 2014 roku
odnotowaliśmy wzrost eksportu o 30% z Polski do Chin ogółem, jest to drugi (po Łotwie) wynik w Unii
Europejskiej. Rynek chiński nieustannie spędza sen z powiek wielu eksporterom nie tylko z Polski, ale i z
całego świata. Czynnikiem wzmacniającym popyt na importowane produkty jest z pewnością szybkie
bogacenie się chińskiego konsumenta- roczny dochód przeciętnej miejskiej rodziny wzrósł z 1 516 RMB w
1990 roku do 23 979.2 RMB w 2011.
Importowane produkty spożywcze wysokiej jakości, jak wina, czekoladki, wyroby czekoladowe są przez
Chińczyków często wręczane w prezencie, w tym wypadku dużą rolę odgrywa również atrakcyjne, robiące
wrażenie opakowanie produktu. Młodzi Chińczycy, szczególnie Ci zamieszkujący w miastach pierwszego rzędu,
kolejne pokolenia „polityki jednego dziecka” są znacznie bardziej niż poprzednie pokolenia zaznajomieni ze
smakiem zagranicznych produktów.
Dodatkowym czynnikiem mogącym działać na korzyść importowanych produktów spożywczych, jest powoli,
ale konsekwentnie rosnąca świadomość obywateli Państwa Środka w zakresie bezpieczeństwa żywności.
Pozycjonowanie danego produktu jako wyprodukowanego zgodnie z rygorystycznymi normami,
bezpiecznego może zdecydowanie pomóc w osiągnięciu celu. W Chinach produkty spożywcze pochodzące z
regionu Unii Europejskiej są kojarzone z wysoką jakością i dobrze oceniane. Związane jest to z rosnącą
świadomością chińskiego konsumenta i jest w pewien sposób pokłosiem afer związanych z jakością żywności
z ostatnich lat. Z badań opinii publicznej przeprowadzonych przez Ipsos w 2013 roku wynika, że niemal
wszyscy respondenci (99%) są skłonni zmodyfikować swoją decyzję zakupową ze względu na jakość i
bezpieczeństwo danego produktu, a ponad 50% jest skłonnych z tego względu wybrać produkt dużej/
międzynarodowej/lub importowanej marki. Trend ten będzie szczególnie widoczny wśród rodzin
o średnich/wyższych dochodach zamieszkujących miasta pierwszego rzędu, typu Pekin czy Szanghaj.
Należy pamiętać o specyfice chińskiego rynku żywności importowanej- duży procent importowanej żywności
i napojów jest przez Chińczyków konsumowany w hotelach, barach i restauracjach, w chińskim
społeczeństwie, szczególnie wśród rodzin o wyższych dochodach, bardzo popularne jest jadanie „na mieście”.
Dotyczy to również prowadzenia rozmów biznesowych i podtrzymywania kontaktów tego typu. Duża część
restauracji, początkowo adresowanych do środowisk ekspatów, zagranicznych ekspertów pracujących w
23
Chinach i generalnie obcokrajowców, cieszy się teraz rosnącym zainteresowaniem ze strony chińskich
konsumentów. Rosnąca popularność fast foodów w Chinach doprowadziła również do sytuacji, gdzie niektóre
z produktów zagranicznych, dostępne przez kilka lat w restauracjach tego typu, są znacznie bardziej
rozpoznawalne niż inne kategorie produktów spożywczych. Inny jest również sposób przygotowywania
żywności w domu, dla przykładu Chińczycy wciąż rzadko używają piekarników, wybierając tradycyjne, chińskie
sposoby przygotowywania żywności.
Największym eksporterem żywności ukierunkowanym na klienta w Chinach pozostają wciąż Stany
Zjednoczone, należy również pamiętać o zwiększającej się konkurencji lokalnej wśród chińskich producentów
żywności. Produkty europejskie często są wyraźnie droższe od chińskich, pojawiają się chińscy producenci
tworzący także produkty wzorowane na produktach europejskich. Dla producentów z Europy istnieje kilka
potencjalnych nisz możliwych do zagospodarowania, jedną z nich z pewnością są wspomniane wcześniej
ekskluzywne upominki (gdzie szczególną uwagę zwraca się na sposób pakowania produktu), importowane
produkty organiczne i naturalne, kosze specjałów europejskich. Warto zwrócić uwagę na ostatnią pozycję –
duża część konsumentów nie ma wystarczającej wiedzy, jak odpowiednio przygotowywać potrawy z użyciem
produktów z Europy, w związku z tym na rynku pojawiła się idea „koszy specjałów” z dołączonym opisem i
instrukcjami, jak należy je odpowiednio łączyć i przygotowywać. Wciąż rośnie także rynek zakupów on-line w
sektorze spożywczym, w pierwszej połowie 2014 roku 20% użytkowników Internetu skorzystało z możliwości
zamówienia jedzenia do domu. Wraz z ogromną popularnością płatności mobilnych w Chinach, Internet (z
dostępem ze smarfona) staje się bardzo atrakcyjnym kanałem sprzedaży dla produktów spożywczych. Dla
przykładu - druga co do wielkości strona internetowa www.douguo.com związana z kulinariami ma 3 miliony
aktywnych użytkowników dziennie. Duża część entuzjastów kulinariów dzieli się przepisami i informacjami na
temat polecanych produktów przy użyciu mikroblogów.
W tej części Poradnika znajdą Państwo skrótowe informacje dotyczące wybranych specjalności i produktów
żywnościowych oraz wskazówki dotyczące procedur zatwierdzania wybranych produktów na rynek chiński,
wskazujemy Państwu również gdzie należy szukać informacji dotyczących rynku spożywczego w Chinach.
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji przypomina, że w Ambasadzie RP w Pekinie utworzone zostało
stanowisko Radcy Rolnego, który udzieli odpowiedzi na Państwa pytania dotyczące certyfikacji produktów
rolno-spożywczych i warunków dostępu do rynku chińskiego.
Przedstawiciel Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi:
Blanka Gołębiowska
Radca Rolny
Tel.: + 86-10-65321235 wew. 133
Fax: + 86-10-65321745
e-mail: [email protected]
www: www.minrol.gov.pl
24
1. Rynek mięsa wieprzowego
Do 2014 roku strona polska wiązała coraz większe nadzieje z eksportem mięsa wieprzowego do Chin. W
poprzednich wydaniach Przewodnika pisaliśmy o ogromnej dynamice wzrostu eksportu do Chin polskiego
mięsa i otwarciu chińskiego rynku na polskie mięso. W lutym 2014 roku został wprowadzony zakaz importu
polskiej wieprzowiny ze względu na wykrycie w Polsce przypadków ASF (Afrykańskiego Pomoru Świń).
Kontenery z polskim mięsem wieprzowym odprawione po 13.02.2014 roku nie zostały dopuszczone do
chińskiego rynku.
Strona polska dokłada wszelkich możliwych starań mających na celu jak najszybsze zniesienie zakazu, lub
zniesienie go częściowo (co byłoby precedensem). Niestety należy pamiętać o podobnej sytuacji dotyczącej
zakazu wwozu wołowiny z Unii Europejskiej ze względu na BSE (gąbczastą encefalopatię bydła), który do tej
pory nie został zniesiony (zakazem została objęta także cielęcina).
2. Rynek mięsa drobiowego w Chinach
Rynek mięsa drobiowego jest mniejszy w Chinach niż rynek mięsa wieprzowego, Chiny coraz silniej wspierają
rodzimych producentów w tym sektorze. Należy także pamiętać, że w Chinach spożycie mięsa drobiowego
może się znacząco różnić w zależności od prowincji. Najsilniejszym czynnikiem zakupowym wciąż jest cena,
jednak jednocześnie powoli rośnie nacisk na jakość i na bezpieczeństwo produktów.
* Aktualną listę producentów mięsa drobiowego zatwierdzonych na rynek chiński znajdą Państwo w
Aneksie do Przewodnika, w Internecie na stronach Głównego Inspektoratu Weterynarii i chińskiego CNCA.
Zakłady zainteresowane wysyłką mięsa drobiowego na chiński rynek powinny zgłosić się do powiatowego
inspektoratu weterynarii, wypełnić wniosek o zatwierdzenie zakładu do eksportu i chiński formularz (w
polskiej i angielskiej wersji językowej). Pełen schemat procedury zatwierdzania zakładu zainteresowanego
wysyłką na rynek chiński znajdą Państwo na stronach Głównego Inspektoratu Weterynarii:
www.wetgiw.gov.pl
3.Mleko i przetwory mleczne
Zapotrzebowanie na mleko i produkty mleczne w Chinach ciągle się zwiększa. W 2013 roku wyprodukowano
ponad 23 mln ton mleka. Z prognoz wynika także, że rynek mleka dla niemowląt do 2017 roku może wzrosnąć
do 19 mld euro. Miejskie gospodarstwa domowe o wysokich dochodach wydają na produkty mleczne
znacznie więcej niż gospodarstwa o niskich dochodach. Niezależnie od tego, czy prognozy się sprawdzą,
Chińczycy chętniej piją mleko, a przy wyborze konkretnego produktu dużym zaufaniem darzą marki
zagraniczne (ma to częściowo związek z pojawieniem się na chińskim rynku kilka lat temu wadliwych partii
mleka dla niemowląt, co odbiło się szerokim echem w chińskich mediach) Z polskich danych (Głównego
Urzędu Statystycznego) wynika, że 1/3 polskiego eksportu do Chin w I kw.2014 to właśnie kategoria, w której
znajdują się produkty mleczne.
25
Szanowni Państwo, uprzejmie przypominamy, że aktualnie istnieją dwie ścieżki proceduralne dla
zatwierdzania produktów mleczarskich, procedura dla producentów wyrobów mleczarskich oraz procedura
dla handlowców wyrobami mleczarskimi.
Procedurę rejestracji dla producenta wyrobów mleczarskich należy zacząć od wystąpienia do Głównego
Inspektoratu Weterynarii (GIW) o dopuszczenie danego produktu do eksportu na teren CHRL, formularze
zostają następnie przekazane przez GIW do Urzędu Certyfikacji i Akredytacji ChRL (CNCA) (dla producentów
mleka w proszku dla niemowląt obowiązują inne formularze aplikacyjne, informacje dostępne są na
stronie internetowej CNCA, www.cnca.gov.cn). CNCA po dokonaniu oceny dokumentów podejmuje decyzję
o ew. kontroli lub o zatwierdzeniu zakładu na podstawie przekazanych dokumentów aplikacyjnych. W
przypadku przeprowadzenia kontroli zakładu jest ona zakończona wydaniem raportu- Assessment Report
(gdzie znajdują się ew. uwagi dot. danego zakładu). Lista zatwierdzonych podmiotów znajduje się na
stronie internetowej CNCA (www.cnca.gov.cn).
Handlowcy wyrobami mleczarskimi powinni (wraz ze swoim chińskim partnerem) zarejestrować firmę na
stronie internetowej Urzędu Nadzoru nad Jakością, Inspekcji i Kwarantanny AQSIQ (http://ire.eciq.cn).
Wraz z rosnącą popularnością zachodniej kuchni wzrasta także apetyt części Chińczyków na ser żółty, który
długo był towarem w Chinach dla większości przeciętnych ludzi po prostu nieznanym, niezbyt przystającym
do chińskich tradycyjnych przyzwyczajeń kulinarnych, a co za tym idzie także ciężko dostępnym w sklepach.
Chińczycy najchętniej kupują sery nowozelandzkie, australijskie i amerykańskie. Należy jednak pamiętać, że
o ile młodzi, nowocześni Chińczycy chętniej będą próbować nowości kulinarnych, tak ser żółty nigdy nie był
składnikiem chińskiej diety i dla części konsumentów ten smak długo będzie smakiem nietypowym i nowym.
Część Chińczyków przywiązanych do tradycyjnego sposobu żywienia niechętnie będzie również jadła zimne
posiłki, przeważająca część dań w chińskiej kuchni podawana jest na gorąco. Kolejną istotną rzeczą, o której
często zapominają Europejczycy jest fakt, że pewien odsetek chińskiej populacji cierpi na nietolerancję laktozy.
Jedynie w przypadku produktów fermentowanych (np. jogurty, sery podpuszczkowe (tzw. żółte)) problem
nietolerancji laktozy nie istnieje, gdyż cukier ten w czasie procesu fermentacji w większości zmienia się w
kwas mlekowy.
4. Sektor rybny
W 2014 roku w trakcie rozmów pomiędzy polskimi a chińskimi władzami weterynaryjnymi strona chińska
zaakceptowała wzór świadectwa zdrowia dla polskich produktów rybołówstwa. Na podstawie dwustronnych
ustaleń będą mogły być eksportowane do Chin wszystkie rodzaje rybnych produktów (na podstawie
przedmiotowego świadectwa zdrowia i z poświadczeniem lekarza weterynarii o spełnieniu wymogów strony
chińskiej dla tego rodzaju i grupy technologicznej produktu).
Szczegółową procedurę dotycząca rejestracji producentów sektora rybnego znajdą Państwo na stronie
Głównego Inspektoratu Weterynarii: www.wetgiw.gov.pl/index.php?action=art&a_id=2625
26
5. Owoce i warzywa
Szanowni Państwo, przypominamy, że aktualny stan regulacji prawnych nie pozwala polskim
przedsiębiorstwom na eksport większości świeżych owoców i warzyw do Chin.
Eksport świeżych owoców i warzyw wymaga podpisania stosownych protokołów dla danych kategorii na
szczeblu międzyrządowym, jak wynika z praktyki innych krajów procedury mogą być dość czasochłonne. Dla
każdej pozycji z kategorii „świeże owoce” wymagana jest oddzielna procedura i oddzielny protokół.
Polscy producenci mogą natomiast eksportować do Chin kilka rodzajów owoców mrożonych: (poniżej
chińskie i angielskie nazwy dopuszczonych produktów):
 冷冻草莓 Frozen strawberry
 冷冻穗醋栗 Frozen black currant (Ribes rubrum L.)
 冷冻樱桃 Frozen cherry
Oraz z pozostałych kategorii:





干豌豆 (Dry peas) [0713109000]
页蒿子 (Sargassum) [0909619090]、[0909629090 ]
百里香叶（粉）Thyme leaves (powder) [0910990000]
黑加仑籽 Blackcurrant [1207999900]
琉璃苣籽 Borago officinalis [1207999900]
* w nawiasach znajdują się kody Chińskiego Urzędu Celnego właściwe dla każdego produktu.
6. Przetwory z kakao
Największy wzrost we wszystkich kategoriach spożywczych miał miejsce w przypadku przetworów z kakao.
Według polskich danych, eksport przetworów z kakao do Chin wzrósł w 2014 roku ponad 10krotnie. Z
szacunków podawanych przez jednego z wiodących graczy w tym sektorze w Chinach wynika, że rynek
czekolady do 2019 roku wzrośnie o 60%. Jest to także przykład sektora, w którym producenci zagraniczni są
darzeni bardzo dużym zaufaniem- europejscy producenci czekolady są kojarzeni z wysoką jakością produktów.
To może stwarzać dobre perspektywy dla polskich producentów wyrobów czekoladowych. Wyroby
czekoladowe często wręczane są w prezencie, dobrze również sprawdzają się na ślubach - Chińczycy mają
zwyczaj rozdawania podczas ceremonii ślubnej 喜糖, specjalnych ślubnych słodyczy, często pakowanych w
bardzo wymyślne opakowania.
*Na stronach Głównego Inspektoratu Weterynaryjnego znajdą Państwo także chińskie akty prawne
dotyczące handlu żywnością, w tym przetłumaczoną na język polski Ustawę Chińskiej Republiki Ludowej o
bezpieczeństwie żywności, dokumenty w wersji polskiej dotyczące zasad inspekcji produktów
importowanych i eksportowanych, a także wyjaśnienia procedur rejestracyjnych.
27
7. Chińskie instytucje związane z sektorem żywnościowym:

Ministerstwo Zdrowia, egzekwuje bezpieczeństwo żywności i inspekcje higieniczne, nadzoruje the
Institute of Food Safety Control and Inspection (Instytut Kontroli i Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności).

Ministerstwo Rolnictwa odpowiada za politykę i regulacje dotyczące bezpieczeństwa żywności na
poziomie gospodarstwa rolnego.

Ministerstwo Gospodarki zajmuje się regulacjami dotyczącymi handlu żywnością, inwestycjami
zagranicznymi, dystrybucją żywności oraz krajowymi i międzynarodowymi działaniami na rynku.

Ministerstwo Nauki i Technologii bada innowacje technologiczne mające na celu poprawę produkcji
i przetwórstwa żywności.

The General Administration of Quality Supervision, Inspection, and Quarantine (GAQSIQ) (Generalna
Administracja Nadzoru Jakości, Inspekcji i Kwarantanny) nadzoruje import i eksport żywności a także
kwarantanny na poziomie lokalnym i krajowym.

State of Food and Drug Administration (SFDA) zajmuje się rejestracją importowanych sprzętów
medycznych i opakowań leków i żywności.

The State Administration of Industry and Commerce (SAIC) (Państwowa Administracja Przemysłu
i Handlu) administruje aktywność na rynku i podlega bezpośrednio pod Radę Państwa.

The National Institute of Nutrition and Food Safety (NINFS) (Narodowy Instytut Żywienia
i Bezpieczeństwa Żywności) jest instytutem badawczym higieny żywienia i żywności.

Urząd Certyfikacji i Akredytacji ChRL (CNCA) jest organem administracji państwowej, do zadań którego
należy administracja, nadzór i ogólna koordynacja certyfikacji i akredytacji w całym kraju.

www.chinadairy.net - zawiera informacje na temat chińskiego rynku produktów mlecznych (w języku
chińskim).
28
5. Bariery wejścia na rynek chiński
Największe bariery wejścia na rynek chiński
Konflikty we współpracy z partnerami chińskimi
Bariery wejścia na rynek chiński w sposób kompleksowy opisuje raport KPMG Polska, który powstał przy
współpracy z Polskim Instytutem Spraw Zagranicznych we wrześniu 2013 roku. Autorzy raportu stwierdzają,
że Chiny są postrzegane jako kraj, w którym zagranicznym przedsiębiorstwom nie jest łatwo prowadzić
działalność gospodarczą. Potwierdzają to m.in. analizy prowadzone przez Izbę Handlową Unii Europejskiej w
Chinach, wskazujące na bariery w dostępie do rynku, a także na problemy wynikające z odmiennych
warunków prowadzenia działalności gospodarczej, mało przejrzystych przepisów i regulacji dyskryminujących
zagraniczne przedsiębiorstwa oraz arbitralnego ich stosowania.
Wobec występowania tego typu barier ekspansję na tym rynku podejmują przeważnie przedsiębiorstwa
bardziej doświadczone, posiadające odpowiedni kapitał do zainwestowania i oferujące atrakcyjne cenowo,
jakościowo i technicznie produkty oraz usługi. Nie wszystkie polskie przedsiębiorstwa są przekonane, że
posiadają cechy pozwalające podjąć wyzwanie współpracy z podmiotami z Chin, mimo że wiele
przedsiębiorstw międzynarodowych dostrzega atrakcyjność tego rynku. Dla wielu firm barierami ekspansji na
tak odległym rynku są ograniczenia w kapitale ludzkim, środkach finansowych i innych zasobach
materialnych, wiedzy oraz sprawności zarządzania, a także trudności z identyfikacją, selekcją i dotarciem do
międzynarodowych rynków związane z brakiem dostatecznej informacji czy postawami
przedsiębiorców/kadry zarządzającej wobec internacjonalizacji. Wskazują na to wyniki naszego badania, w
którym aż 73% przedsiębiorstw, które nie podjęły współpracy z partnerami z Chin, uzasadnia tę decyzję
strategią i modelem biznesowym. Natomiast jako wytłumaczenie braku współpracy z podmiotami z Chin 27%
badanych przedsiębiorstw podaje bariery istniejące na rynku chińskim. Dla ponad 3/4 polskich firm
(współpracujących obecnie, w przeszłości oraz zainteresowanych współpracą) największą barierą we
współpracy z chińskimi partnerami jest odległość geograficzna i wynikające z niej koszty. Ponad 55%
przedsiębiorstw wskazywało na problemy ze znalezieniem odpowiedniego partnera chińskiego, a dla blisko
50% ograniczeniem we współpracy z chińskimi podmiotami jest nieznajomość kultury biznesowej.
Do przeszkód w kooperacji z Chinami należą także trudności w zdobyciu wiedzy i informacji o rynku chińskim
(42%) oraz wymagania dotyczące transferu technologii przy niedostatecznym poziomie ochrony własności
intelektualnej (42%). Kolejnym ograniczeniem jest duży brak zaufania do chińskich partnerów (41%), a także
wysokie koszty początkowe nawiązania współpracy (41%). Problemem są również bariery językowe (40%)
oraz uciążliwe procedury uzyskania licencji i pozwolenia na sprzedaż towarów i usług oraz inwestycje (40%).
Najrzadziej wskazywaną barierą jest konieczność zakładania spółek joint venture w przypadku inwestycji w
niektórych branżach (24%) oraz wymagania wkładu lokalnego w produktach sprzedawanych na rynku
chińskim (23%). Dla średnich firm największym ograniczeniem jest odległość i wynikające z niej koszty (81%).
Blisko 54% średnich przedsiębiorstw wskazało nieznajomość kultury biznesowej jako przeszkodę we
współpracy z chińskimi przedsiębiorstwami. Równie istotną barierą są wymagania transferu technologii
(50%). Najmniej istotne dla średnich firm okazały się wymagania wkładu lokalnego w produktach
29
sprzedawanych na rynku chińskim (24%) oraz konieczność zakładania spółek joint venture w przypadku
inwestycji (27%). Również w przypadku dużych przedsiębiorstw największą barierą jest odległość i wynikające
z niej koszty (68%).
Przeszkodą jest również trudność w znalezieniu odpowiedniego partnera chińskiego (66%). W
przeciwieństwie do firm średnich, problemu nie stanowi konieczność zakładania spółek joint venture w
przypadku inwestycji (tylko 11% przedsiębiorstw wskazuje ten czynnik jako istotną barierę) oraz wymagania
wkładu lokalnego w produktach sprzedawanych na rynku chińskim (13%). Inaczej jest w przypadku firm
bardzo dużych, z których 40% za trudność w nawiązywaniu współpracy z chińskimi partnerami uznaje
wymagania wkładu lokalnego w produktach sprzedawanych na rynku chińskim, trudność w znalezieniu
odpowiedniego partnera chińskiego, wymagania dotyczące transferu technologii przy niedostatecznym
poziomie ochrony własności intelektualnej w Chinach oraz bariery językowe. Ograniczeniem najmniej
wpływającym na współpracę z Chinami jest brak zaufania do chińskich partnerów (10%). Polskie firmy w
mniejszym stopniu uważają za najważniejsze bariery te aspekty, które są głównym wyzwaniem dla
przedsiębiorstw z innych państw. Dla przykładu, niemieckie firmy dostrzegają największe problemy w
obszarze ochrony praw własności intelektualnej, braku wykwalifikowanych pracowników, małej przejrzystości
przepisów prawnych, nadmiernej biurokracji, a także korupcji. Z kolei firmy australijskie za główne wyzwanie
uznają rosnące koszty pracy i inne rosnące koszty działalności występujące na rynku chińskim.
Polskie przedsiębiorstwa nie podejmują lub zaprzestały współpracy z chińskimi partnerami ze względu na
odległość i wynikające z niej koszty (33%). Bariera ta stanowi największy problem dla średnich (35%) oraz
dużych (33%) firm. Dla ankietowanych przedsiębiorstw problemem okazuje się również znalezienie
odpowiedniego partnera chińskiego (12%), co było najtrudniejsze dla średnich (11%) i dużych firm (20%).
Istotną przeszkodą, wymienianą przez wszystkie firmy, jest brak zaufania do partnera chińskiego (6%). Bariery
językowe stanowią problem tylko dla średnich firm (5%). Wysokie koszty początkowe są problemem dla
średnich (3%) i bardzo dużych (20%) przedsiębiorstw. Jedynie średnie firmy (choć niewiele z nich) wskazują
na trudności w zdobyciu informacji i wiedzy o chińskim rynku (1%) oraz na ograniczenie, jakim jest
nieznajomość kultury biznesowej (4%). Wysokiej konkurencji na rynku chińskim obawiają się bardzo duże
firmy (20%), w niewielkim stopniu jest to bariera dla średnich firm (1%). Odmienne standardy techniczne
stanowią problem dla średnich (2%) i dużych (7%) przedsiębiorstw, podobnie jak uzyskanie licencji lub
zezwolenia na sprzedaż produktów. Jedynie dla średnich firm problemem są mało przejrzyste przepisy
związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (1%) oraz wymagania dotyczące transferu technologii
przy niedostatecznym poziomie ochrony własności intelektualnej (4%), a także konieczność zakładania spółek
joint venture w przypadku inwestycji w niektórych branżach (1%). Dla żadnej z firm barierą nie są wymagania
wkładu lokalnego w produktach sprzedawanych na rynku chińskim.
30
Konflikty we współpracy z partnerami chińskimi
Co czwarte przedsiębiorstwo współpracujące z podmiotami chińskimi doświadczyło sytuacji konfliktowej.
Jednak wśród 30 firm, które zrezygnowały ze współpracy z podmiotami z Chin, konflikty pojawiały się
względnie częściej (30%) niż w przypadku firm nadal prowadzących działalność biznesową z chińskimi
partnerami. Wśród wszystkich firm, które współpracują lub współpracowały z podmiotami chińskimi,
problemy najczęściej występowały w przypadku bardzo dużych firm (33%), rzadziej zaś w przypadku dużych
firm (20%). Najczęstszym sposobem rozwiązywania sytuacji konfliktowych podczas współpracy z podmiotami
z Chin jest osiągnięcie ugody na drodze dwustronnych negocjacji (88%). Jest to metoda stosowana przez
wszystkie bardzo duże firmy oraz przez większość dużych i średnich (ponad 80%). Równie duży wskaźnik ma
mediacja (51%), którą najczęściej stosowały duże firmy (57%). W przypadku 30% ankietowanych firm sytuacje
konfliktowe doprowadziły do rozwiązania kontraktu lub zakończenia współpracy. Na podstawie
przeprowadzonego badania można również stwierdzić, że część polskich przedsiębiorstw (16%) próbuje
rozwiązywać problemy biznesowe na rynku chińskim, wykorzystując lokalne znajomości i relacje. Takie
rozwiązanie zastosowało 15% średnich firm i 29% dużych. Żadne z przedsiębiorstw nie zdecydowało się na
rozwiązanie konfliktu biznesowego, który wystąpił na rynku chińskim, przez wsparcie polityczne,
dyplomatyczne, arbitraż międzynarodowy lub postępowanie przed lokalnym sądem.”2
2 Fragment dot. barier wejścia na rynek chiński został zaczerpnięty z raportu „Ocena Współpracy Gospodarczej Polskich
Przedsiębiorstw z Chinami” przygotowanego przez KPMG Polska oraz Polski Instytut Spraw Międzynarodowcyh.
31
6. Internet
Rola Internetu w Chinach
Wyszukiwarki i media społecznościowe
Zakupy on-line
Płatności mobilne
Bezpieczeństwo transakcji internetowych
JAK WYGLĄDA CHIŃSKI INTERNET W LICZBACH?
Według szacunków China Internet Network Information Center, w 2014 roku w Państwie Środka było ponad
641 mln użytkowników Internetu - to ponad 16 razy więcej niż populacja całej Polski. 1/4 użytkowników
mediów społecznościowych całego świata mieszka w Chinach.
Krajobraz chińskiego Internetu wygląda zupełnie inaczej niż ten, do którego przywykliśmy w Europie.
Większość znanych, popularnych stron internetowych, wyszukiwarek, aplikacji ma swoje lokalne
odpowiedniki w języku chińskim. Do części aplikacji takich jak YouTube czy Facebook nie ma dostępu za
pośrednictwem standardowego połączenia internetowego. Przy planowaniu kampanii promocyjnej należy
pamiętać o specyfice chińskiego Internetu, właściwie zidentyfikować odpowiednie dla danego produktu
kanały komunikacji. Warto wiedzieć, że aż 80% udziałów w rynku wyszukiwarek Internetowych należy do
chińskiego Baidu, a zaledwie 3% do popularnego w Polsce Google. Ponadto aż 95% chińskich stron
napisanych jest w języku chińskim (uproszczonym), 3% w chińskim tradycyjnym (używanym na Tajwanie),
zaledwie 0,74% stron w języku angielskim, a 1,32% dostępnych jest w innych językach.
Chiński rynek internetowy jest olbrzymi, obdarzony bardzo dużym potencjałem, ale też niezwykle specyficzny.
Większość zagranicznych stron ma swoje chińskie odpowiedniki, dlatego też warto rozważyć założenie strony
internetowej w języku chińskim skonstruowanej odpowiednio dla chińskiego Internetu i na położenie nacisku
na odpowiednie jej wypozycjonowanie, aby była dobrze widoczna w Internecie dla chińskiego użytkownika.
32
WYBRANE CHIŃSKIE APLIKACJE, MEDIA SPOŁECZNOŚCIOWE, SKLEPY INTERNETOWE
WeChat
WeChat (微信 czyt. Wēixìn) jest aplikacją mobilną stworzoną przez firmę Tencent służącą do wymiany
wiadomości tekstowych i głosowych. Jest dostępna na telefony komórkowe Android, iPhone, BlackBerry,
Windows Phone, Symbian. Aktualnie WeChat ma ponad 438 mln aktywnych użytkowników, w tym 70 mln
poza Chinami. Możliwe jest także założenie konta oficjalnego, które umożliwia subskrypcję, a także
świadczenie pewnych usług. Do końca 2014 roku liczba kont oficjalnych wynosiła 8 milionów.
Umowa, którą podpisuje firma zakładająca konto oficjalne na WeChat znajduje się na stronie
www.admin.wechat.com/service_terms. Aby założyć konto trzeba wypełnić aplikację znajdującą się na
stronie www.apply.wechat.com
Sina Weibo
Sina Weibo jest chińską stroną mikroblogów. Jest jedną z najpopularniejszych stron w Chinach, odwiedzaną
przez ponad 30% użytkowników Internetu. Na stan z grudnia 2012 miała 503 miliony zarejestrowanych
użytkowników, którzy dziennie generują około 100 milionów wiadomości. Ponadto ponad 5 tysięcy firm i 2,7
tysiąca organizacji medialnych korzysta z Sina Weibo.
QQ
QQ jest komunikatorem internetowym stworzonym przez firmę Tencent. Oferują także usługi takie jak gry
online, muzyka, zakupy przez Internet, mikroblogging. QQ ma ponad 829 mln aktywnych kont.
Alibaba.com
Alibaba.com jest platformą handlową dla małych firm działającą na zasadzie business-to-business.
Taobao
Taobao (淘宝网 czyt. Táobǎo Wǎng) jest chińskim sklepem internetowym operowanym przez Alibaba Group.
Służy ułatwieniu sprzedaży typu consumer-to-consumer, umożliwiając małym firmom I indywidualnym
przedsiębiorcom zakładanie sklepów online. Łączna wartość brutto produktów sklepu Taobao i Tmall.com
(sklep wydzielony z Taobao, oferujący platformę business-to-consumer) przekroczyła 160 mld USD.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że wyszukując konkretne produkty poprzez wyszukiwarkę Baidu nie znajdziemy
w wynikach odnośników do platformy handlowej Taobao, ze względu na blokadę dostępu do indeksu
produktów.
JD.com
JD.com (京东商城 czyt. Jīngdōng Shāngchéng) jest chińską firmą e-handlu, jedną z największych platform
Business-to-consumer pod względem wartości transakcji.
33
Yihaodian.com
Yihaodian.com (一号店) jest chińskim sklepem spożywczym online, działającym na zasadzie business-toconsumer. Aktualnie 51.3% udziałów sklepu należy do Walmartu.
The RenRen Network
The RenRen Network ( 人 人 网 czyt. Rénrénwǎng) to chiński serwis społecznościowy popularny wśród
studentów uniwersytetów założony w 2005 roku. Według najnowszych danych ma około 223 miliony
użytkowników. W 2014 zaczęli również udzielać kredytów studentom ponad 2 tysięcy chińskich
uniwersytetów Na portalu możliwe jest wykupienie reklam oraz marketing referencyjny.
Youku
Youku jest wiodącym serwisem telewizji Internetowej. W 2012 roku połączono Youku Inc. i Tudou Inc., a z
powstałego Youku Tudou Inc. korzysta aktualnie 80% chińskich użytkowników Internetu, co miesięcznie
przekłada się na ponad 500 milionów osób. Aktualnie firma zajmuje się także produkcją swoich własnych
filmów. Ze względu na ogromną popularność Youku firmy takie jak P&G, Coca-Cola czy Samsung używają
serwisu jako miejsca reklamy.
Ważne linki:
CHINA INTERNET NETWORK INFORMATION CENTER
www.cnnic.cn
34
7. Wyzwania związane z marketingiem w
Największe bariery wejścia na rynek chiński
Chinach
Konflikty we współpracy z partnerami chińskimi
Zagraniczne firmy wchodzące ze swoimi produktami na rynek chiński muszą zmierzyć się z wieloma różnicami
w budowaniu strategii marketingowej. Na pierwszy plan wychodzi tu zrozumienie chińskiego konsumenta,
po czym oczywista stanie się potrzeba dostosowania produktu i strategii marketingowej, w tym głównie
kanałów dystrybucji i promocji.
Prawdopodobnie największym wyzwaniem dla zagranicznej firmy jest zmiana postrzegania kraju jako jednego
rynku i zauważenie z jak wielu małych rynków, różniących się geografią, kulturą, kuchnią, demografią, a nawet
językiem, składają się Chiny. Średnia prowincja Chin liczbą ludności i powierzchnią przypomina średnie
państwo europejskie, sukces produktu w jednej z nich nie musi w cale oznaczać, że zdobędzie popularność w
innej. Analiza rynku chińskiego i upodobań konsumentów chińskich nie będzie więc bardzo przydatna, o ile
nie będzie odnosić się do konkretnej grupy.
Postrzeganie produktu przez chińskiego konsumenta również jest inne. Niektóre firmy wchodząc na rynek
chiński decydują się na zmianę opakowania, niektóre posuwają się aż do wprowadzenia nowych produktów,
specjalnie na rynek chiński. Bardzo ważne jest dokładne zidentyfikowanie konsumentów docelowych.
Większość firm, które weszło na rynek chiński zaczynało swoją działalność w miastach takich jak Pekin,
Szanghaj, Guangzhou czy Shenzhen. Doprowadziło to do rosnącej konkurenci i nasycenia rynku, co nie jest
korzystną sytuacją dla nowych producentów. Muszą więc oni dobrze przemyśleć kwestie lokalizacji swojej
działalności.
Chińscy konsumenci preferują marki znane, z długą tradycją na rynku. Ważne jest więc skupienie się na
rozpoznawalności marki od samego początku, prezentowaniu unikalności produktu i jego przewag nad
produktami konkurencji, dobrze jest także podkreślić jakość produktu i jego bezpieczeństwo. W reklamach
niezwykle ważna jest symbolika - chiński konsument z daleka będzie się trzymał od produktów, które skojarzą
mu się z numerem 4, jako że jego wymowa jest podobna do słowa 'śmierć'. Takich z pozoru niewinnych
elementów jest wiele, z czego musi zdawać sobie sprawę osoba odpowiedzialna za kształtowanie marki i
postrzeganie produktu.
W Chinach większy nacisk kłaść trzeba także na marketing sklepowy, jako że duża cześć chińskich
konsumentów podejmuje decyzje o tym co kupić dopiero w sklepie. Duży wpływ ma ułożenie na półkach i
promotorzy oferujący próbki produktów. Nie można zapomnieć także o sklepach internetowych, które w
Chinach stają się równie popularnymi miejscami zakupów.
35
NAZWA MARKI
Po podjęciu decyzji o wejściu na rynek chiński zagraniczne przedsiębiorstwa muszą zastanowić się nad ważną
kwestią - nazwą marki. Zdecydowana większość firm międzynarodowych obecnych w Chinach zdecydowała
się na pozostawienie oryginalnego brzmienia kosztem znaczenia nazwy marki. Jest to dobra strategia w
przypadku marek dobrze znanych oraz polegających na marketingu szeptanym, może jednak utrudnić odbiór
kampanii reklamowej przez chińskiego konsumenta, gdy znaczenie nazwy powoduje skojarzenia z całkiem
inną grupą produktów. Przedsiębiorstwa decydujące się na tą opcję powinny również upewnić się, że nazwa
ich marki, fonetycznie przełożona na język chiński, nie będzie w Chinach brzmieć obraźliwie lub powodować
śmiechu.
Kolejną strategią podejmowaną przez firmy jest całkowite porzucenie brzmienia nazwy i zachowanie jej
znaczenia. Może to spowodować, że nazwa będzie zbyt długa a chiński odbiorca nie będzie w stanie
zidentyfikować jej z jej międzynarodową marką, ułatwia jednak zapamiętanie jakie kategorie produktów
obejmuje.
Chyba najtrudniejszą opcją, ale i najbardziej korzystną dla marki jest zachowanie zarówno brzmienia i
znaczenia nazwy. Duży sukces w Chinach odniósł koncern Coca-Cola, który jest tu znany pod nazwą 可口可
乐(Ke Kou Ke Le) co może być przetłumaczone jako " możesz być szczęśliwy lub może być smacznie".
Ostatnią strategią nazwy marki jest zmiana zarówno oryginalnego brzmienia i znaczenia nazwy. Konsumenci
postrzegają w tym przypadku firmę jako lokalną, przeznaczoną na rynek chiński. Pozwala to na dostosowanie
do oczekiwań lokalnych klientów. Absolutna dowolność nowej nazwy umożliwia przedsiębiorcom wybranie
takiej, która zarówno brzmieniem jak i znaczeniem będzie się kojarzyła się dobrze chińskiemu odbiorcy.
36
8. Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału
zagranicznego w Chinach
Biuro Przedstawicielskie
Spółka Joint Venture
Przedsiębiorstwo ze 100% kapitałem zagranicznym
Reforma Prawa Spółek
Wejście na rynek chiński jest przedsięwzięciem trudnym, czasochłonnym i kosztownym, obfitującym w szereg
barier. Ich istnienie wynika miedzy innymi z różnic kulturowych, językowych czy też odmienności systemu
prawnego, praktyk i specyfiki prowadzenia działalności gospodarczej. Centralnie planowana gospodarka z
elementami socjalistycznej gospodarki rynkowej w oparciu o kapitalistyczne, wolnorynkowe metody
produkcji i handlu, przyniosły nadspodziewanie dobre wyniki ekonomiczne. Chiny od kilkudziesięciu lat
przeżywają, dynamiczny wzrost gospodarczy stając się obecnie 2-gą gospodarką świata lub inaczej „fabryką
świata”.
Dążenie do rozwoju rodzimych zdolności wytwórczych przy wykorzystaniu technologii, surowców i kapitału
własnego, stworzenie wielu regulacji prawnych, faworyzujących np. tworzenie spółek z udziałem kapitału
zagranicznego w formie joint venture, lokowanie w Chinach najnowocześniejszych technologii, spowodowało
stworzenie potęgi gospodarczej od której produkcji uzależniony jest cały świat. Poniżej przedstawiono
dostępne formy prowadzenia działalności gospodarczej z udziałem kapitału zagranicznego w Chinach.
1. Biuro Przedstawicielskie
Jednym z popularnych sposobów prowadzenia działalności przez cudzoziemców w Chinach jest założenie
biura przedstawicielskiego (Representative Office – RO). Biura te często zajmują się np. badaniem
miejscowego rynku, nawiązywaniem kontaktów biznesowych czy kontrolą kontrahentów. Jednak
prowadzenie działalności przy pomocy biura przedstawicielskiego wiąże się z szeregiem ograniczeń. RO nie
posiada osobowości prawnej, nie ma zatem możliwości dochodzenia roszczeń przed sądem. Występuje tu
także brak możliwości bezpośredniego zaangażowania w działalność generującą dochód, a co za tym idzie,
konieczność fakturowania klientów przez przedsiębiorstwo macierzyste.
Jak wynika z powyższych uwag, biuro przedstawicielskie może istnieć jedynie w przypadku funkcjonowania
przedsiębiorstwa macierzystego np. w Europie, co w niektórych przypadkach jest utrudnieniem. Innym
elementem charakterystycznym jest fakt, iż przedstawicielstwo handlowe opodatkowywane jest na bazie
ponoszonych kosztów, a nie na podstawie przychodów. W większości wypadków podatek ten wynosi 10% z
ogólnej sumy poniesionych kosztów. Ponadto biuro przedstawicielskie nie może samodzielnie zatrudniać
miejscowych pracowników, a jedynie poprzez autoryzowane chińskie agencje pośrednictwa pracy.
37
Pierwszym krokiem przy założeniu biura przedstawicielskiego (RO) jest zatwierdzenie proponowanego opisu
projektu przez właściwe władze. Następnie należy zarejestrować się w lokalnym oddziale Państwowej
Administracji ds. Przemysłu i Handlu, (State Administration of Industry and Commerce – SAIC; przydatne
adresy internetowe administracji państwowej, stowarzyszeń, izb i chińskich organizacji gospodarczych
znajdują się na końcu broszury). Wydanie certyfikatu zatwierdzającego powinno nastąpić w ciągu 30 dni od
daty złożenia wniosku. Następnie należy wystąpić o sporządzenie oficjalnych pieczęci firmowych oraz
rejestrację w lokalnym Biurze Bezpieczeństwa Publicznego (PSB). Kolejnymi krokami są: wystąpienie do
lokalnego Biura Nadzoru Jakościowego i Technicznego w celu uzyskania tzw. Enterprise Code, rejestracja w
lokalnym urzędzie podatkowym oraz w Centralnym Urzędzie Podatkowym, wystąpienie o otwarcie rachunku
bankowego, a także rejestracja w lokalnym urzędzie Foreign Service Ltd.
Dla uzyskania zezwolenia na rozpoczęcie naboru lokalnych pracowników kieruje się wniosek do Urzędu Pracy
i Ubezpieczeń Socjalnych. W celu otrzymania kart pobytu (residence permit) oraz wiz dla zagranicznego
personelu należy skierować wniosek do Biura Bezpieczeństwa Publicznego. Cały proces rejestracji
Przedstawicielstwa zajmuje od 2 do 3 miesięcy. Certyfikat zatwierdzający (Approval Certificate) jest ważny
przez okres trzech lat. Rejestracja RO jest ważna przez 1 rok i każdorazowo wymaga odnowienia.
2. Spółka Joint Venture
Inną formą prowadzenia działalności gospodarczej przez cudzoziemców w Chinach jest zrejestrowanie spółki
Joint Venture. Spółka ta zakładana jest zazwyczaj przez jednego lub większą liczbę partnerów chińskich wraz
z jednym lub większą liczbą partnerów zagranicznych. W Chinach wyróżnia się dwa główne typy spółek joint
venture dostępnych dla cudzoziemców. Pierwszą z nich jest kontraktowa spółka joint venture (Contractual
Joint Venture), drugą kapitałowa spółka joint venture (Equity Joint Venture). Zasadnicza różnica między tymi
formami polega na podziale zysków oraz partycypacji w ponoszeniu ryzyka i strat. W przypadku spółki
kontraktowej podział ten następuje zgodnie z zapisami kontraktu wiążącego obie strony. W przypadku spółki
kapitałowej podział następuje w relacji do procentu zainwestowanego kapitału początkowego.
Kapitałowe spółki joint venture posiadają osobowość prawną w Chinach, mogą być właścicielami aktywów,
posiadają możliwość dochodzenia swoich praw przed sądem. Majątek wspólników oddzielony jest od
majątku spółki, czyli generalnie rzecz ujmując, odpowiedzialność ograniczona jest w większości przypadków
do wielkości udziałów. Rozwiązanie to wykazuje zatem podobieństwa do spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w Polsce. Inną istotną cechą jest fakt, że inwestor zagraniczny powinien posiadać co
najmniej 25% udziałów w spółce.
W uzasadnionych przypadkach Ministerstwo Handlu ChRL może wydać zezwolenie na założenie spółki joint
venture, gdzie udział inwestora zagranicznego będzie mniejszy niż 25%. W przypadku kapitałowej spółki joint
venture nie ma możliwości wycofania zainwestowanego przez cudzoziemca kapitału początkowego do
momentu wygaśnięcia jej istnienia.
Dla porównania, cudzoziemcy zakładający kontraktowe joint venture nie mają konieczności wnoszenia
minimalnego wkładu początkowego. Posiadają oni także wybór i możliwość zakupu praw do statusu osoby
prawnej. Prowadzenie działalności gospodarczej przez cudzoziemców w Chinach jako spółki joint venture jest
formą szczególnie wspieraną przez rząd chiński. Wynika to między innymi z ewentualnych korzyści dla lokalnej
gospodarki (możliwość transferu nowych technologii, wykształcenie kadr, zdobycie nowych doświadczeń).
38
Zazwyczaj prowadzenie tego rodzaju działalności gospodarczej ograniczone jest czasowo na okres od 30 do
50 lat. W niektórych okolicznościach warunek ten może zostać zniesiony szczególnie w przypadku transferu
bardzo nowoczesnych technologii. Rozwiązanie typu joint venture jest w przypadku pewnych branż jedyną
dostępną formą prowadzenia przedsiębiorstwa dla cudzoziemców. Na przykład joint venture jest jedynym
dostępnym sposobem dla prowadzenia przedsiębiorstwa budowlanego, firmy oferującej usługi
gastronomiczne, produkcji samochodów, czy produkcji kosmetyków.
3. Przedsiębiorstwo ze 100% kapitałem zagranicznym
Innym modelem prowadzenia działalności gospodarczej w Chinach jest założenie przedsiębiorstwa, które w
całości należy do zagranicznego właściciela. Rozwiązanie to znane jest w Chinach jako WFOE czyli Wholly
Foreign Owned Enterprise.
WFOE:
 Pozwala na pełną kontrolę przy podejmowaniu decyzji biznesowych, nie biorąc pod uwagę chińskich
partnerów,

Pozwala na osiąganie dochodów z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie Chin oraz
wystawianie tu faktur. W ten sposób przedsiębiorca może przyjmować zapłatę na terenie Chin w
juanach (RMB), co ułatwia działalność związaną z eksportem produktów i usług do Chin,

Może angażować się w sprzedaży produktów zarówno na rynku krajowym jak i międzynarodowym,

Przedstawia bardziej skuteczny sposób ochrony informacji technicznych i tajemnic handlowych,

Pozwala na pełną kontrolę nad procesem rekrutacyjnym,

W wielu przypadkach, wymaga tylko jednego dyrektora (w niektórych przypadkach może zaistnieć
wymóg zatrudnienia dodatkowych dyrektorów), który może być dowolnej narodowości i przebywać
w dowolnym miejscu poza Chinami,

Wymaga tylko jednego inwestora, który może być dowolnej narodowości i przebywać w dowolnym
miejscu poza Chinami. Dopuszczalni są również inwestorzy instytucjonalni.
4. Reforma Prawa Spółek
7 lutego 2014, Rada Państwa wydała obwieszczenie w sprawie planów reformy polityki Rejestracji
zarejestrowanego kapitału, GuoFa [2014], No.7 ("Notice") dostarczające wytycznych w sprawie reform
rejestracji działalności gospodarczej przedsiębiorstw w Chinach. Reforma Prawa Spółek weszła w życie 1
39
marca 2014, a jej celem jest uproszczenie procedur administracyjnych dot. wejścia firm na rynek i
optymalizacja środowiska inwestycyjnego. Poprawki te obejmują swoim zakresem przedsiębiorstwa ze 100%
kapitałem zagranicznym (WFOE – Wholly Foreign Owned Enterprises) oraz spółki joint venture zakładane
przez cudzoziemców wraz z partnerem chińskim. Trzeba podkreślić, że zachęcającym jest przyjęcie tych
poprawek, gdyż powodują one, że traktowanie spółek z kapitałem zagranicznym oraz spółek krajowych stanie
się bardziej spójne.
Reforma obejmuje następujące obszary:
1. Złagodzenie wymagań dot. wkładu kapitałowego
W ramach obecnego systemu, istnieją szczególne wymagania co do terminów i wysokości kapitału
zakładowego, który musi zostać wniesiony do firmy podczas jej zakładania. Na przykład, do tej pory
akcjonariusz powinien wnieść początkowy wkład kapitałowy w wysokości co najmniej 15% kapitału
zakładowego w terminie trzech miesięcy od dnia wydania zezwolenia na prowadzenie działalności spółki
(business license), a pozostały kapitał w terminie dwóch lat od daty wydania zezwolenia na prowadzenie
działalności spółki. Podczas gdy nowy system pozwala akcjonariuszowi decydować na własną rękę w jakiej
postaci przedstawi wkładu kapitałowy, tj. w gotówce, własności intelektualnej, gruncie, budynkach lub innych
wartościach niematerialnych i prawnych, a także w jakim terminie i w jakiej wysokości ten wkład przedstawi.
Taka informacja musi jedynie zostać zapisana w statucie spółki, a spółka i jej akcjonariusz pozostają
ostatecznie odpowiedzialnymi za prawdziwość i zgodność informacji z obowiązującym prawem. Informacje
te powinny zostać również udostępnione do publicznej wiadomości w trybie online.
W obecnym systemie, każdy wkład kapitałowy akcjonariusza musi być zweryfikowany przez biegłego
rewidenta księgowego (CPA) firmy, który wyda sprawozdanie z weryfikacji kapitału, sprawdzającego wysokość
zarejestrowanego kapitału wniesionego przez akcjonariusza, a każdy taki wpis musi być również
zarejestrowany w odpowiednim organie administracji ds. przemysłowo-handlowych. Reforma znosi
obowiązek przedstawienia raportu z weryfikacji kapitału do rejestracji działalności gospodarczej
przedsiębiorstwa, jak również rejestracji każdorazowego wpływu kapitału.
2. Zniesienie wymogu dot. minimalnego wymogu kapitałowego
Reforma usuwa wymogi dot. minimalnego wymogu kapitałowego dla zarejestrowania firmy. W ramach
obecnego systemu, przedsiębiorstwa podlegają następującym zasadom rejestrowania kapitału:

spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (30.000 RMB),

jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (100,000 RMB),

spółka akcyjna (5.000.000 RMB).
Reforma znosi również ograniczenie dot. wkładu pieniężnego, który wymaga, aby stanowił on co najmniej
30% kapitału zakładowego spółki.
Jednak niektóre rodzaje spółek, są wyłączone z tej reformy i będą przedmiotem odrębnych zasad
rejestrowania kapitału, są to m.in.: instytucje finansowe, spółki papierów wartościowych (securities
company), firmy brokerskie (futures brokerage company), firmy ubezpieczeniowe, spółki zarządzające
funduszem, firmy pośrednictwa ubezpieczeniowego, firmy sprzedaży bezpośredniej, spółek finansujących
40
(financing company), firm rekrutujących (staffing company), firmy pośredniczące w zatrudnianiu personelu
na zagranicznych rynkach pracy (foreign labor service cooperation company), spółki akcyjne założone na
podstawie oferty publicznej, lombardy, spółki zarządzające aktywami ubezpieczeniowymi, a także firmy mikro
kredytowe.
3. Reforma corocznych kontroli
Obecnie roczny system kontroli zostanie zastąpiony przez system publikacji rocznych raportów. Bedzie on
polegał na tym, że dana spółka będzie w wyznaczonym terminie przesyłać online do odpowiednich organów
administracji ds. przemysłowo-handlowych swoje sprawozdanie roczne. Takie sprawozdanie będzie też
udostępniane dowolnej osobie bądź podmiotowi. Roczne sprawozdanie powinno zawierać informacje, takie
jak informacje dot. wkładu kapitałowego i informacji o aktywach. Firma pozostanie odpowiedzialna za
prawdziwość i zgodność z prawem informacji dostarczonych online, a odpowiednie organy administracji ds.
przemysłowo-handlowych przeprowadzą badanie na losowo wybranych spółkach i jeśli okaże się, że spółka
podała fałszywe informacje lub informacje ukryła, będzie podlegać karze. Każda firma, która nie wywiąże się
z obowiązku składania rocznych sprawozdań znajdzie się na czarnej liście i będzie na niej figurować przez trzy
lata.3
Opracowane na podstawie: a) Sheppard Mullin Richter & Hampton – China Business Registration Reform, artykuł
Sharon Xu, 14 marzec 2014, b) Pillsbury Winthrop Shaw Pittman LLP - Amendments To PRC Foreign Invested
Enterprise Laws, artykuł Woon-Wah Siu, Julian Zou i Erica Zhanga, 21 maj, 2014 oraz c) Dorsey & Whitney LLP - The
Amended PRC Company Law - More Flexibility in Establishing Companies (But With Conditions), 8 maj, 2014.
3
41
9. Spółki z udziałem kapitału zagranicznego
Procedury
Regulacje prawne
Procedury oraz wymagane dokumenty dla założenia działalności gospodarczej w formie spółek joint venture
oraz przedsiębiorstw ze 100% udziałem kapitału zagranicznego (WOFE) są zbliżone.
Na początku wymagany jest list intencyjny lub Porozumienie (Memorandum of Understanding). Etap ten
obowiązuje wyłącznie inwestorów pragnących założyć spółkę joint venture. Dokumenty te powinny zawierać
opis projektu, planowane rozłożenie udziałów pomiędzy przyszłymi partnerami oraz sumę planowanej
kapitalizacji spółki.
Umowa wstępna powinna zostać dołączona do propozycji projektu i dostarczona przez partnera lub
partnerów chińskich do rozpatrzenia przez odpowiednie władze. W zależności od rozmiarów i zakresu
projektu jest to: Ministerstwo Handlu ChRL lub np. w przypadku Szanghaju, Szanghajska Komisja Planowania
i Rozwoju. (Shanghai Development and Planning Commission), Szanghajska Komisja Współpracy Zagranicznej
i Handlu (Shanghai Foreign Economic Relations and Trade Commission (SMERT) lub Szanghajska Komisja
Inwestycji Zagranicznych (Shanghai Foreign Investment Board).
Kolejnym krokiem w procesie tworzenia spółki joint venture jest dostarczenie propozycji projektu dla
wstępnego rozpatrzenia. Krok ten jest pierwszym ruchem w przypadku zakładania przedsiębiorstw ze 100%
udziałem kapitału zagranicznego (WOFE). Inwestor zagraniczny może wyznaczyć lokalnego pełnomocnika do
kontaktów z władzami. Po otrzymaniu zatwierdzenia propozycji projektu należy wystąpić o rejestrację nazwy
przedsiębiorstwa.
Następnym krokiem jest przedstawienie studium wykonalności przedsięwzięcia w przypadku spółki jointventure oraz umowy najmu w przypadku WOFE. Dla joint venture kolejnym etapem jest przygotowanie
umowy spółki, zobowiązań działania oraz wniosku o oficjalne zatwierdzenie działalności gospodarczej.
Kontrakt musi spełnić oczywiście warunki chińskiego prawa o spółkach joint venture lub prawa o
przedsiębiorstwach. Studium wykonalności oraz dokument o wstępnym zatwierdzeniu projektu powinny
zostać załączone do umowy i przedstawione do oficjalnego zatwierdzenia. Należy mieć świadomość, iż
finalizacja niejednokrotnie trudnych negocjacji z chińskimi partnerami, mające na celu ustalenie warunków
przyszłej współpracy, to dopiero pierwszy etap powoływania spółki do życia.
O faktycznym podjęciu działalności gospodarczej można mówić dopiero po uzyskaniu wszelkich zgód i
dokonaniu formalności z chińskimi urzędami. Nierzadko w związku z brakiem formalnej zgody trzeba
powtórnie powrócić do negocjacyjnego stołu. Dlatego warto o tym wiedzieć na etapie rozpoczynania rozmów
z partnerami chińskimi.
W przypadku WOFE nie mamy do czynienia z umową wiążącą obie strony. Do niezbędnych dokumentów
wymaganych w celu utworzenia spółki należą: pisemny wniosek o utworzenie WOFE, studium wykonalności,
zobowiązanie działania, lista zarządu, pełnomocnictwo przedstawicieli prawnych, certyfikat założenia
przedsiębiorstwa inwestora zagranicznego, dowód zdolności kredytowej, a także pisemne zatwierdzenie
propozycji projektu oraz pozostałe wymagane dokumenty. Na tej podstawie wydawany jest przez odpowiedni
Urząd certyfikat (Approval Certificate).
42
Ponadto należy zarejestrować się w Urzędzie Celnym oraz Urzędzie Skarbowym, a także w Urzędzie Wymiany
Walutowej oraz w Biurze Bezpieczeństwa Publicznego, a także w Urzędzie Pracy i Opieki Społecznej, na tym
etapie następuje otwarcie rachunku bankowego. Po dokonaniu tych wszystkich czynności można rozpocząć
prowadzenie działalności gospodarczej na terenie Chin.
Reasumując należy stwierdzić, że założenie podmiotu gospodarczego w Chinach jest stosunkowo
skomplikowanym i czasochłonnym procesem. Wynika to zarówno z szeregu wymogów formalno-prawnych
jak też z bariery językowej (np. wszystkie dokumenty muszą być sporządzone w języku chińskim).
Pomocne na tym etapie mogą być kancelarie prawne bądź lokalne przedsiębiorstwa konsultingowe, które
oferują kompleksową obsługę i przeprowadzenie całej procedury rejestracyjnej w urzędach. Na rynku działają
także agencje autoryzowane przez lokalne władze, czyli przez Komisję d/s Współpracy Gospodarczej i Handlu
z Zagranicą (Foreign Economic Relations and Trade Commission). Agencje te oferują również wsparcie w
procesie rejestracji przedsiębiorstwa w Chinach. Ponadto firmy te oferują przedsiębiorcy dostarczenie
podstawowych informacji o potencjalnych partnerach biznesowych, co jest przydatne np. przy wyborze
właściwego partnera w celu utworzenia spółki joint venture.
Kancelarie prawne dostarczają informacji o numerze rejestracyjnym firmy, dacie rejestracji, jej siedzibie,
składzie zarządu, itd. Można także zapoznać się z sytuacją partnera z okresu rejestracji: np. otrzymać
informację o zakresie i rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, okresie wygaśnięcia jej ważności,
przynależności do stowarzyszeń i zrzeszeń, zmianach w kapitale zakładowym, a także informacji znajdujących
się w obligatoryjnych raportach okresowych. Czas oczekiwania na powyższe dane to zazwyczaj 5 dni
roboczych.
W ofercie firm prawniczych znajduje się także pomoc w sprawach dotyczących prawa własności,
reprezentacja klientów w negocjacjach, sporządzanie opinii prawnych oraz przeprowadzanie audytów
przedsięwzięć gospodarczych. Firmy te oferują pomoc prawną w sprawach sądowych oraz zastępstwo w
sporach przed komisjami arbitrażowymi. Firmy prawnicze pobierają wynagrodzenie według kosztów sprawy.
Opłaty te regulują przepisy o wynagrodzeniach prawników, w tym przypadku dokument „Implementation
Measures on Administration of Legal Service Fee of Lawyers”. Na przykład przy sprawach o wartości do 100
tysięcy RMB wynagrodzenie kancelarii wynosi od 8% do 12%. Dla spraw powyżej 100 tysięcy RMB od 5% do
7% wartości sprawy. Od 1 miliona RMB do 10 milionów RMB od 3% do5 %. Od 10 milionów RMB do 100
milionów RMB od 1 do 3%. Powyżej 100 milionów RMB od 0,5 do 1%.
Firmy konsultingowe z kolei specjalizują się zazwyczaj w opracowywaniu wszelkich analiz, w tym analiz
technicznych, raportów na temat poszczególnych branż i rynków, planów marketingowych, a także studiów
wykonalności, opracowań specjalistycznych itp. Oferują one także pomoc i przejęcie wszelkich formalności
związanych z rejestracją przedsiębiorstwa w Chinach.
Uproszczony system rejestracji działalności gospodarczej i otwierania firm możliwy jest w Hong Kongu
– Specjalnej strefie autonomicznej. Procedura rejestracji firmy jest dużo prostsza i szybka. Firmy
zarejestrowane w HK mogą prowadzić działalność na terytorium ChRL.
W ChRL podejmuje działalność coraz więcej kancelarii prawniczych, firm doradczych i konsultingowych.
Jednakże ze względu na zawiłość przepisów, bariery językowe, czasochłonność procedur itd. warto mieć nie
tylko sprawdzonego partnera w biznesie, ale i wiarygodną firmę doradczą.
43
10. Zamówienia publiczne
Zamówienia publiczne w ChRL reguluje obecnie ustawa Prawo Zamówień Publicznych, obowiązująca od 1
stycznia 2000r. Więcej informacji na temat treści ustawy znajdą Państwo na naszej stronie internetowej
www.china.trade.gov.pl w zakładce Prawo i przepisy> Zamówienia publiczne.
Dodatkowo, ustawę uzupełniają liczne akty wykonawcze, normujące postępowanie nawet dla
poszczególnych sektorów przemysłu. Należy nadmienić, że tylko największe firmy zagraniczne, zatrudniające
własnych prawników chińskich, przystępują do przetargów samodzielnie. Podobnie jak w Polsce firmy
chińskie wynajmują kancelarie prawnicze w celu zapewnienia poprawności formalnej wniosków, w Chinach
– chcąc uniknąć błędów proceduralnych – również sugeruje się korzystanie z usług lokalnych firm
prawniczych. O ile część ogłoszeń dotyczących przetargów publicznych w Chinach posiada wersję angielską,
o tyle dokumentacje przetargowe a także obowiązujące formularze w większości są tylko po chińsku.
Ogranicza to w zdecydowany sposób – choć nie eliminuje – udział zagranicznych podmiotów w zamówieniach
publicznych. W praktyce mało jest firm zagranicznych zaangażowanych projekty infrastrukturalne w Chinach.
Zamierzając przystąpić do przetargów, z powodu trudności komunikacyjnych i kulturowych, najlepiej jest
korzystać z kancelarii prawniczo- konsultingowych wyspecjalizowanych w obsłudze przedsiębiorców
zagranicznych. Więcej informacji dotyczących zamówień publicznych można znaleźć na stronach
internetowych, m.in. www.lehmanlaw.com czy www.chinabidding.com.
44
11. System finansowy i podatkowy w
Główne podatki, które dotyczą firm
Chinach
zagranicznym
z kapitałem
Chiński system finansowy jest w dużym stopniu regulowany administracyjnie przez państwo, natomiast
podlega on stopniowym reformom związanym zarówno z koniecznością obsługi coraz większej liczby
inwestycji zagranicznych lokowanych w ChRL, jak i rozwojem rynku kapitałowego. Bankiem centralnym ChRL
jest People’s Bank of China. Inne najważniejsze i największe banki chińskie to: Bank of China Ltd., China
Development Bank, Agricultural Bank of China, Industrial and Commercial Bank of China i China Construction
Bank.
Znaczny rozwój notuje rynek giełdowy, z giełdami w Szanghaju i Shenzhen. Giełda nadzorowana jest przez
China Securities Regulatory Commission. Chińska waluta to renminbi (RMB), inaczej juan. RMB dzieli się na
100 fenów lub 10 jiao. Pieniądz ChRL emitowany jest przez People’s Bank of China. Kurs wymiany określany
jest również przez Bank Centralny, a publikowany przez State Administration of Foreign Exchange.
Szybki rozwój gospodarki chińskiej w ostatnich latach spowodował istotny wzrost rezerw kapitałowych
państwa, jak i przyczynił się do zainteresowania chińskich podmiotów gospodarczych podejmowaniem
inwestycji za granicą.
Także chiński system podatkowy podlegał w ostatnich latach istotnym zmianom, czemu sprzyjała coraz
większa liczba inwestycji z udziałem przedsiębiorców zagranicznych. Reformy przyniosły ujednolicenie stawek
celnych dla firm z kapitałem zagranicznym i firm chińskich, jak też stopniowo przybliżają chiński system
podatkowy do międzynarodowych standardów. Dwie instytucje regulujące system podatkowy Chin to: State
Administration of Taxation (SAT) i Ministry of Finance (MOF). Chiny stosują system dwóch poziomów
podatkowych, tj. system podatków centralnych (np. VAT, podatek dochodowy od firm z kapitałem
zagranicznym) i podatki lokalne (podatki od osób fizycznych).
1. Główne podatki, które dotyczą firm z kapitałem zagranicznym:




Business Tax (BT) – od 3% do 20%,
Value Added Tax (VAT) (małe/średnie przedsiębiorstwa – 6%; Commercial Business Enterprise
– 4%; prywatna osoba – 17%),
podatek od dochodów firm (EIT) – 25%,
podatek od towarów luksusowych (CT) – dotyczy sprzedaży, czy importu takich artykułów,
jak wyroby tytoniowe, alkohole, kosmetyki, biżuteria, produkty petrochemiczne, luksusowe zegarki
itp. – od 3% do 5%.
Od 1 lipca 2011 roku w Chinach weszło w życie nowe prawo ubezpieczeń społecznych. Regulacje mają
charakter powszechny, system obejmie wszystkie grupy zatrudnionych, włączając sezonowych robotników
migracyjnych a także obcokrajowców pracujących w Chinach. Według szacunków zachodnich ekspertów,
zależnie od realnego stopnia implementacji systemu ubezpieczeń, spodziewać się można wzrostu kosztów
produkcji chińskich towarów.
45
12. Ochrona własności intelektualnej
Rejestracja znaku towarowego
Wnioski patentowe w ChRL
Ochrona praw własności intelektualnej
Ochrona własności intelektualnej (IPR – Intellectual Property Rights) to jedno z głównych zobowiązań ChRL
w momencie przystąpienia do Organizacji Światowego Handlu (WTO). Chodzi głównie o dostosowanie prawa
w zakresie patentów, praw autorskich i znaków handlowych do wymogów dokumentu WTO pod nazwą TRIPS
Agreement (Agreement on Trade Related Aspect of Intellectual Property Rights). Ochrona własności
intelektualnej to jedno z najważniejszych wyzwań dla przedsiębiorców podejmujących działalność w Chinach.
Jak wskazują doświadczenia, często brak odpowiednich zabezpieczeń i znajomości przepisów prawnych jest
źródłem wielu problemów. Dla otrzymania ochrony IPR należy zarejestrować znak, patent lub prawa autorskie
w jednej z poniższych organizacji:
Znaki handlowe – Trademark Office of the State Administration for Industry and Commerce (SAIC).
Patenty – State Intellectual Property Office (SIPO).
Prawa autorskie – National Copyright Administration (NCA).
Ważne, by zarejestrować patent bądź znak handlowy pod nazwą swojej firmy, natomiast w zapisach
kontraktowych z podmiotami współpracującymi w ChRL należy wpisywać klauzule odnoszące się do
wymogów ochrony IPR. W przypadku inwestorów podejmujących produkcję w ChRL wyrobów nowoczesnej
technologii wskazane jest, by część komponentów „wrażliwych” na skopiowanie, produkowana była poza
Chinami.
1. Rejestracja znaku towarowego
Za rejestrację znaków towarowych odpowiada Urząd Patentowy ChRL (State Intellectual Property Office of
the People’s Republic of China). Urząd ten posiada swoich Rzeczników Patentowych w różnych większych
miastach Chin, a prowincjonalne komórki zajmują się sprawami związanymi ze znakami towarowymi, ich
ochroną, prawami wynikającymi z ich stosowania oraz rozwiązują problemy związane z ich naruszaniem.
Stosowany w Chinach system rejestracji jest zgodny z International Classification System i obejmuje 34
kategorie produktów i 8 kategorii usług. W formularzu zgłoszeniowym należy opisać towar zgodnie z
obowiązującymi międzynarodowymi standardami. Każdy obcokrajowiec lub zagraniczna firma może
wnioskować o rejestrację znaku towarowego, zgodnego z odpowiednimi umowami zawartymi pomiędzy
krajem, który reprezentuje a Chinami oraz zgodnego z odpowiednimi międzynarodowymi umowami
(traktatami) podpisanymi przez oba kraje, a także na zasadzie wzajemności. Zagraniczny inwestor może
wnioskować o rejestrację znaku towarowego samodzielnie lub za pośrednictwem licencjonowanego agenta.
46
Przy rejestracji znaku towarowego należy przedłożyć następujące dokumenty:
 wniosek o rejestrację (Application for Trademark Registration),
 prawomocne upoważnienie,
 10 kopii (reprodukcji) znaku towarowego (kolorowych, jeżeli takie są wymagane),
 1 kopię czarno-białą.
Kopie znaku towarowego muszą być wyraźne, zrobione na jasnym trwałym papierze lub zastąpione
fotografiami o wymiarach nie większych niż 10 cm i nie mniejszych niż 5 cm. Składany przez cudzoziemca lub
zagraniczne przedsiębiorstwo wniosek musi byś sporządzony w języku chińskim (każdy dokument
obcojęzyczny musi mieć autoryzowane chińskie tłumaczenie).
Dodatkowo:
 przy rejestracji wyrobów farmaceutycznych przeznaczonych dla ludzi wymagany jest certyfikat
zezwalający na produkcję i dystrybucję wystawiony przez miejscowy departament zdrowia,
 przy rejestracji papierosów, cygar i tytoniu wymagany jest certyfikat producenta wystawiony przez
odpowiednie władze lub właściwy urząd centralny zajmujący się tą dziedziną,
 przy rejestracji gazet, wydawnictw i magazynów prasowych wymagany jest certyfikat rejestracyjny z
kodem CN przydzielonym przez centralny urząd prasy i publikacji (State Press and Publication
Administration).
Wnioski dotyczące znaków towarowych są rozpatrywane pod kątem zgodności z prawem (Trademark Law)
przez miejscowy Urząd d/s Ochrony i Rejestracji znaków towarowych (Trademark Office). Wątpliwości lub
dodatkowe wyjaśnienia należy uzupełnić w ciągu 15 dni od dnia otrzymania pisemnej informacji w tej
sprawie. Po wstępnym zaakceptowaniu wniosku, znak towarowy jest publikowany. W ciągu trzech miesięcy
od daty opublikowania znaku towarowego można wnieść do urzędu d/s ochrony i rejestracji znaków
towarowych zastrzeżenie. Na jego rozpatrzenie urząd ma 30 dni. Gdy nie ma przeciwwskazań Urząd d/s
Ochrony i Rejestracji Znaków Towarowych (UOiRZT) rejestruje znak towarowy. Prawo pierwszeństwa znaków
towarowych rozpatrywane jest zgodnie z Konwencją Paryską.
Okres ważności znaków towarowych wynosi 10 lat od daty rejestracji. Wniosek o przedłużenie ważności
znaku powinien być złożony na 6 miesięcy przed upływem terminu ważności do (Trademark Office). Do
wniosku (Application for Renewal of Trademark Registration) należy załączyć 5 kopii znaku. Przedłużenie
ważności znaku dokonywane jest na następne 10 lat.
Używanie znaku towarowego przez inne osoby może odbywać się jedynie za zgodą jego właściciela, wyrażoną
w kontrakcie. Licencjodawca i licencjobiorca zobowiązani są do prezentacji kopii kontraktu we władzach
powiatowych w ciągu trzech miesięcy od dnia podpisania tego dokumentu. Licencjodawca zobowiązany jest
także do przedłożenia kopii kontraktu w UOiRZT (Trademark Office), w celach rejestracyjnych i ogłoszenia
tego faktu do publicznej wiadomości.
W przypadku zagubienia lub uszkodzenia certyfikatu znaku towarowego, należy w UOiRZT przedłożyć
odpowiedni wniosek (Application for Re-issuance of Certificate of Trademark Registration) wraz z pięcioma
kopiami zarejestrowanego znaku towarowego. W przypadku zagubienia certyfikatu, dodatkowo należy złożyć
odpowiednie oświadczenie w prasie (Trademark Gazette).
47
Dobrze znane znaki towarowe są chronione przez UOiRZ. Wszelkie nazwy innych towarów kojarzące się z
znanymi zarejestrowanymi markami nie zostaną zarejestrowane przez Trademark Office.
2. Wnioski patentowe w ChRL
Zagraniczni inwestorzy mogą składać aplikacje patentowe (jedynie w języku chińskim) do biur patentowych
w poszczególnych prowincjach bezpośrednio lub za pośrednictwem agentów. Jeżeli firma składa więcej niż
dwa wnioski patentowe i nie ma agenta, wówczas powinna do załatwiania spraw wyznaczyć swojego
przedstawiciela. Jednakże, wnioski patentowe w sprawie wynalazków i wzorów użytkowych powinny być
ograniczone do jednego. Dwa lub więcej wynalazków lub wzorów użytkowych, wywodzących się z jednego
ogólnego pomysłu, powinny być włączone do jednej aplikacji patentowej.
Składający aplikację patentową dla wynalazku lub wzoru użytkowego (w dwóch egzemplarzach) musi załączyć
następujące dokumenty:
 podanie obejmujące: nazwę wynalazku lub wzoru użytkowego, nazwisko wynalazcy, nazwisko i adres
wnioskodawcy oraz inne informacje związane z wynalazkiem,
 opis i wyciąg z opisu oddający obraz wynalazku lub wzoru użytkowego napisany w sposób zrozumiały
dla czytającego. Jeżeli zrozumienie tematu wymaga odpowiednich rysunków to należy je załączyć,
 twierdzenia wraz z opisem powinny obejmować zakres ochrony patentowej. Mogą one zawierać
formuły chemiczne i matematyczne bez przykładów.
 wymagane dokumenty do aplikacji patentowej dotyczącej projektów (w dwóch egzemplarzach).
Podanie opisujące projekt i jego klasyfikację musi zawierać:
 rysunki lub fotografie projektu, o wymiarach nie mniejszych niż 3 cm x 8 cm i nie większych niż
15x22 cm,
 krótki opis projektu,
 prototyp lub model projektu, jeżeli to konieczne.
Po wstępnej analizie wynalazku i sprawdzeniu jego zgodności z prawem, Urząd Patentowy publikuje stosowną
informację po upływie 18 miesięcy od dnia złożenia aplikacji. Na życzenie wnioskodawcy okres ten może ulec
skróceniu. W ciągu trzech lat od daty złożenia wniosku Urząd Patentowy bada gruntownie wynalazek. Jeżeli
w tym okresie nie ma przeciwwskazań, Urząd Patentowy wydaje decyzję o przyznaniu patentu, wystawia
certyfikat wynalazku, rejestruje go i podaje do publicznej wiadomości. Prawo do patentu wchodzi w życie z
dniem jego publikacji.
W przypadku patentu na wzór użytkowy, Urząd Patentowy dokonuje jego wstępnej analizy i jeśli nie ma
przeciwwskazań do odmowy, podejmuje decyzję o udzieleniu patentu. Jednocześnie wystawia certyfikat
wzoru, rejestruje go i fakt ten podaje do publicznej wiadomości. Prawo do patentu wzoru użytkowego
wchodzi w życie z dniem jego publikacji. Prawa do patentu wynalazca może wykorzystywać sam lub
autoryzować do tego celu inną osobę. Korzystanie z patentu może mieć charakter dobrowolny lub
obowiązkowy (przymusowy).
Dobrowolne korzystanie z patentu następuje w wyniku negocjacji. Wynalazca (licencjodawca) może podpisać
kontrakt licencyjny z drugą stroną (licencjobiorcą) na korzystanie z wynalazku w określony sposób, na
48
określony czas i na określonym terytorium. Kontrakt powinien mieć formę pisemną i po podpisaniu przez
obie strony powinien być dostarczony w ciągu trzech miesięcy do Urzędu Patentowego.
Obowiązkowe korzystanie z patentu może mieć miejsce gdy:
 jednostka posiada odpowiednią wiedzę do wykorzystywania wynalazku lub wzoru użytkowego
i podejmowane przez nią próby uzyskania autoryzacji do jego prawa nie odnoszą sukcesu. Wówczas
Urząd Patentowy po trzech latach od przyznania praw patentowych, może na wniosek tej jednostki
udzielić jej obowiązkowej licencji.
 w wyjątkowych przypadkach dotyczących spraw wagi państwowej i wymagających zabezpieczenia
interesu publicznego, Urząd Patentowy może udzielić obowiązkowej licencji na wykorzystywanie
patentu na wynalazek lub wzór użytkowy.
Gdy wynalazek lub wzór użytkowy są bardziej zaawansowane technicznie od poprzedniego wynalazku lub
wzoru użytkowego, od których wykorzystania zależy ich działanie (wdrożenie), wówczas Urząd Patentowy
może na wniosek zainteresowanego wynalazcy udzielić mu obowiązkowej licencji.
Jednostka, która otrzymuje możliwość do obowiązkowego korzystania z patentu nie ma do niego praw
wyłączności. Płaci ona właścicielowi patentu opłatę eksploatacyjną. W przypadku braku porozumienia między
stronami co do wysokości opłaty, decyzję w tej sprawie podejmuje Urząd Patentowy. Jeżeli strony nie są
usatysfakcjonowane decyzją Urzędu Patentowego, mogą w ciągu trzech miesięcy od otrzymania takiej decyzji
odwołać się do właściwego sądu cywilnego. Wynalazki chronione są prawem patentowym przez okres 20 lat,
a wzory użytkowe przez okres 10 lat, licząc od dnia złożenia wniosku patentowego.
3. Ochrona praw własności intelektualnej
Prawa własności intelektualnej są chronione w ChRL przed ich naruszaniem zarówno środkami
administracyjnymi, jak i na drodze postępowania sądowego. Chiny zaadoptowały podwójną ścieżkę ochrony
przed naruszaniem praw własności intelektualnej. Pierwszą jest rozwiązanie spornej sprawy na szczeblu
właściwego powiatu a drugą wykorzystanie do tego celu agenta patentowego. Zgodnie z chińskim prawem
patentowym, agent może pełnić funkcję mediatora. W przypadku naruszenia praw własności intelektualnej,
właściciel takiego prawa może wystąpić z powództwem do właściwego sądu cywilnego, który w ChRL jest
pierwszą instancją w tych sprawach. W przypadkach nadzwyczajnych zainteresowana strona może prosić sąd
o zamrożenie aktywów pozwanego.
Należy w tym miejscu nadmienić, że wygranie jakiejkolwiek sprawy związanej z ochroną praw własności
intelektualnej przed chińskim sądem jest niezwykle trudne. Warto tu przywołać przykład sprawę koreańskiej
firmy Daewoo, której model flagowy – Daewoo Matiz został przez chińczyków skopiowany i jest produkowany
pod nazwą Chery QQ. Przed chińskim sądem chińska firma udowodniła jednak, że tylne światła ich
samochodu są o 10 cm wyższe niż w przypadku modelu Daewoo Matiz i w ten sposób wygrała proces. Inną
znaną firmą, która przegrała walkę o prawa własności intelektualnej przed chińskim sądem był chociażby
Apple i sprawa związana z dopuszczeniem do rynku iPada. Chiński sąd stwierdził, że produkt pod tą nazwą już
w Chinach istnieje i jest zarejestrowany przez jednego z chińskich przedsiębiorców, dlatego produkt Apple nie
49
może być sprzedawany pod ta nazwą w Chinach. Apple był więc zmuszony do zawarcia ugody z chińskim
przedsiębiorcą, co wiązało się z dodatkowymi kosztami.
50
13. Regulacje celne i dostęp do rynku ChRL
Certyfikaty i inne wymogi w dostępie do rynku
Badanie towarów w obrocie towarowym ChRL z
zagranicą i ich kwarantanna
Nadzór i badania artykułów żywnościowych
Nadzór nad badaniami produktów mechanicznych i
elektronicznych
Nadzór nad badaniami leków
Przeprowadzania badań i kwarantanny
importowanych i eksportowanych
towarów
Po przystąpieniu do Światowej Organizacji Handlu (WTO) w grudniu 2001 roku, ChRL podjęła wysiłki dla
stopniowego wypełnienia zobowiązań wynikających z tego faktu. Odnosi się to do takich kwestii jak:
obniżenie taryf przywozowych, usuwanie barier pozataryfowych, zwiększenie dostępu do rynku dla firm
zagranicznych, poprawa stanu ochrony własności intelektualnej, dostosowanie prawa do wymogów
międzynarodowych i poprawa transparentności w gospodarce. Rozwiązania w zakresie chińskiego systemu
taryfowy w imporcie opierają się na regulacjach HSCC (Harmonised System of Classification Codes). W
praktyce obowiązują stawki taryfowe dla dostawców z państw objętych klauzulą uprzywilejowania (Most
Favoured Nation – MFN) i stawki ogólne (General Rates). Taryfy celne zależą od typu produktu, stosowanych
składników i komponentów, jak też jego zastosowania. Większość stawek celnych kalkulowana jest ad
valorem jako procent od wartość towaru określonej na bazie CIF. Średni poziom stawek celnych został
zredukowany w ostatnich latach do poziomu 9,8%, w tym produkty pochodzenia rolniczego podlegają
średniej stawce 15,3%, a produkty przemysłowe – 8,95%. Chiny stosują także politykę zwolnień z naliczania
cła w przypadku wybranych importowanych towarów, takich jak sprzęt i wyposażenie, które sprzyja
postępowi technologicznemu, rozbudowie sektora badawczo – rozwojowego i inwestycjom w branżach
nowoczesnych technologii. Zagraniczni eksporterzy podkreślają często sporą niekonsekwencję lokalnych
urzędów celnych w stosowaniu właściwej klasyfikacji dla danego towaru i w efekcie, w naliczaniu opłaty
celnej.
1. Certyfikaty i inne wymogi w dostępie do rynku
Władze chińskie stosują szereg wymogów dotyczących zgód na import, certyfikacji, etykietowania czy zasad
w zakresie pakowania towarów.
* UWAGA! Bez wyżej wymienionych warunków, sprzedaż artykułów spożywczych do Chin nie jest możliwa!
Bardzo ważną sprawą jest zaznajomienie się ze szczegółowymi regulacjami odnoszącymi się do
poszczególnych produktów, by uniknąć kategorycznej odmowy lub znacznego opóźnienia we wprowadzeniu
towaru na obszar celny ChRL. Główne trudności to czasochłonna procedura w uzyskaniu certyfikatu
51
dopuszczenia konkretnego produktu na rynek i niekonsekwencje urzędów w definiowaniu wymogów co do
konkretnej grupy towarowej. W ChRL sprawami certyfikacji produktów, inspekcją i kwarantanną zajmuje się
General Administration for Quality Supervision and Quarantine (AQSIQ).
Uzyskanie znaku CCC (China Compulsory Certification) jest wymogiem w przypadku eksportu bądź produkcji
i sprzedaży w ChRL większości produktów z takich branż jak przemysł elektryczny i elektroniczny,
motoryzacyjny, jak i większości produktów związanych z konsumpcją i bezpieczeństwem. Spośród wymogów
koniecznych do spełnienia przez polskie przedsiębiorstwa, pragnące eksportować towary objęte powyższymi
kategoriami do Chin, istnieje konieczność wysłania przez te podmioty specyfikacji technicznych oraz próbek
produktów do China Quality Certification Center (CQC). Następnie, po wstępnym zatwierdzeniu specyfikacji
i próbek będzie miała miejsce obligatoryjna wizyta chińskich specjalistów w rodzimych zakładach
produkcyjnym w Polsce. Po uzyskaniu certyfikatu (China Compulsory Certificate), umożliwiającego eksport
do Chin, z reguły corocznie, przeprowadzana jest dodatkowa inspekcja w zakładach produkcyjnych. Wszelkie
koszty wskazanych działań i wizyt pokrywają polskie przedsiębiorstwa, pragnące uzyskać certyfikat.
Prowadzona jest także certyfikacja dla wybranych grup produktów, np. eksporterzy kosmetyków muszą
otrzymać świadectwo wydawane przez chińskie Ministerstwo Zdrowia. Szczegółowe procedury obowiązują
też w przypadku towarów spożywczych czy farmaceutyków. Świadectwo fitosanitarne wymagane jest w
eksporcie do ChRL roślin i produktów roślinnych.
Chiny stosują wymogi dotyczące etykietowania towarów, głównie spożywczych, przestrzeganie zasad w tym
względzie nadzoruje China Entry- Exit Quarantine and Inspection (CIQ). Napisy na opakowaniach w języku
chińskim (znaki chińskie w tzw. „simplified Chinese”) muszą odpowiadać szczegółowym wymogom
określonym dla poszczególnych grup towarowych, w niektórych przypadkach wymagane jest, by etykiety były
dwujęzyczne (j. chiński i j. angielski). Koniecznym warunkiem jest, by etykiety spełniające wszystkie wymogi
formalne, umieszczone zostały na towarze przed jego wysyłką do Chin. Biorąc pod uwagę konieczność
klarownego sprecyzowania wymogów, co do etykietowania konkretnego towaru (w tym precyzja w opisie w
języku chińskim), eksporterzy powinni wymagać współpracy w tym względzie ze strony chińskiego importera
/ agenta. Od 2006 roku Chiny odstąpiły od zasady zatwierdzania etykiet przed wprowadzeniem towaru do
obrotu – obecnie jeśli w trakcie kontroli w urzędzie celnym, okaże się, że towar nie jest opisany zgodnie
z wymogami, kierowany jest do magazynu, jako nie – kwalifikujący się do wprowadzenia do obrotu i eksporter
ponosi wszelkie przewidziane w takim przypadku koszty. np. opakowania drewniane muszą być
zabezpieczone i certyfikowane zgodnie z międzynarodową normą ISPM 15.
2. Badanie towarów w obrocie towarowym ChRL z zagranicą i ich kwarantanna
W ramach zobowiązań podjętych przez ChRL wobec Światowej Organizacji Handlu (WTO), od dnia 1
października 2002 r. obowiązują nowe zasady przeprowadzania badań towarów będących przedmiotem
wymiany handlowej z zagranicą. Katalog towarów podlegających badaniom i kwarantannie obejmuje listę
4.113 różnych towarów podzielonych na 21 kategorii. Katalog ten określa również zakres badań i
kwarantanny, jakim powinny podlegać poszczególne towary. Techniczne normy (standardy) przeprowadzania
badań i inspekcji obejmują chińskie standardy, standardy międzynarodowe i standardy krajów
wysokorozwiniętych.
52
W Chinach występują następujące normy:
 normy krajowe,
 normy branżowe (w przypadku braku norm krajowych),
 normy zakładowe (w przypadku braku norm branżowych i zakładowych).
Kryteria przeprowadzanych badań określają centralne władze sanitarne (AQSIQ Administration of Quality
Supervision, Inspection and Quarantine). Badania przeprowadzane są zgodnie z obowiązującymi normami
krajowymi, branżowymi i innymi obowiązującymi przepisami. W przypadku braku ww. norm badanie towaru
jest przeprowadzane w zgodności z kontraktem, w oparciu o wcześniej pobrane próbki (wzory) towaru. Jeżeli
normy jakościowe są mniej wymagające w stosunku do wymagań kontraktowych, zastosowanie mają
wymagania określone w kontrakcie. W przypadku, gdy normy dotyczące badań nie są określone i nie ma ich
w zwartym kontrakcie (lub są niejasne), stosuje się standardy międzynarodowe lub AQSIQ.
3. Nadzór i badania artykułów żywnościowych
W katalogu towarów (Catalogue of Commodities Subject to Inspection and Quarantine) wymieniono około
tysiąca rodzajów żywności importowanej oraz tyle samo rodzajów żywności eksportowanej, które podlegają
badaniom i kwarantannie.
BADANIE ŻYWNOŚCI IMPORTOWANEJ
Cała importowana żywność w tym: napoje, alkohole i cukier, konserwanty spożywcze, opakowania, materiały
do pakowania i przerabiania żywności podlegają zgłoszeniu do władz sanitarnych w celu przeprowadzenia
stosownych badań dla określonego rodzaju żywności. Tylko żywność spełniająca należne wymagania może
być wpuszczona na obszar celny ChRL.
BADANIE ŻYWNOŚCI EKSPORTOWANEJ
Cała żywność będąca przedmiotem eksportu (w tym m.in. wyroby gotowe, surowce do produkcji żywności i
potrawy przygotowywane tradycyjnymi metodami zawierające składniki lecznicze). Żywność niebadana lub
nieodpowiadająca normom nie może być przedmiotem eksportu.
WYKAZ IMPORTOWANYCH TOWARÓW, ZWIERZĄT I ROŚLIN
AQSIQ odpowiada za prowadzenie, dokonywanie korekt i publikowanie katalogu importowanej i
eksportowanej żywności, zwierząt i roślin mających wpływ na ludzkie zdrowie. Katalog zawiera wykaz
przetworzonej żywności do bezpośredniego spożycia (np. żywność w puszkach, napoje alkoholowe) oraz
wykaz półproduktów i surowców (np. mięso, owoce morza i warzywa). Zagraniczni producenci mogą składać
aplikacje o rejestrację swych wyrobów w AQSIQ za pośrednictwem władz higieniczno-sanitarnych w swoich
krajach. Wszyscy, których produkty odpowiadają wymaganiom AQSIQ, będą figurować w wykazie AQSIQ jako
mający dopuszczenie swych produktów do sprzedaży na chińskim rynku. Każdy dopuszczony w ten sposób
wyrób ma swój własny kod rejestracyjny.
53
REJESTRACJA ŻYWNOŚCI EKSPORTOWANEJ, ZWIERZĄT I ROŚLIN
Wszystkie przedsiębiorstwa w ChRL zajmujące się przetwarzaniem i przechowywaniem żywności
przeznaczonej na eksport, w tym ubojem zwierząt na eksport, muszą posiadać licencję wydaną przez lokalny
wydział zdrowia oraz odpowiedni certyfikat (Registration Certificate) wydany przez centralne władze
sanitarne. W przypadkach, gdy zachodzi potrzeba wydania certyfikatu dla zagranicznego odbiorcy towaru,
eksporter powinien wystąpić z odpowiednim wnioskiem do AQSIQ.
4. Nadzór nad badaniami produktów mechanicznych i elektronicznych
Dla AQSIQ podstawą do badań i kontroli produktów jest “Statistical Handbook on the Import and Export
of Mechanical and Electronic Products” opracowany przez chińskie Ministerstwo Handlu i Współpracy
Gospodarczej z Zagranicą z 1999 r.
WYROBY MECHANICZNE I ELEKTRONICZNE PRZEZNACZONE NA EKSPORT
Władze sanitarne nadzorują eksporterów biorąc pod uwagę jakość produktów i jakość zarządzania
przedsiębiorstwem. Z przeprowadzania badań zwolnione są przedsiębiorstwa posiadające pozwolenie na
eksport (Exemption Certificate).
Produkty mechaniczne i elektroniczne podlegają obowiązkowym badaniom pod względem wymogów
bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska. Ich jakość nie może odbiegać od norm państwowych. Dla
innych produktów normy ustalane są w kontraktach handlowych.
Dla ułatwienia eksportu produktów, AQSIQ wprowadził tymczasowy system badań certyfikacyjnych
produktów przeznaczonych na eksport. AQSIQ promuje przedsiębiorstwa, które pragną uzyskać certyfikaty
ISO 9000, ISO 14000 oraz inne dotyczące jakości produkowanych przez siebie produktów. Przedsiębiorstwa,
które posiadają certyfikat zaaprobowany przez Chinese National Accreditation Board są zwalniane z badań i
klasyfikowane w odpowiedniej kategorii przedsiębiorstw.
W Chinach popierane są przedsiębiorstwa produkujące na eksport produkty finalne. Jednocześnie
przedsiębiorstwa te zobowiązane są do rejestracji swoich wyrobów w lokalnych władzach certyfikacyjnych.
Badania te wykonywane są bezpłatnie, jako pomoc dla przedsiębiorstw podejmujących produkcję
odpowiadającą wymaganiom i standardom międzynarodowym.
WYROBY MECHANICZNE I ELEKTRONICZNE POCHODZĄCE Z IMPORTU
Chiny opublikowały wykaz towarów, które podlegają badaniom jakościowym oraz związanych
z bezpieczeństwem (Catalouge of Import Commodities Subject to the Safety and Quality Licensing System).
Towary nie odpowiadające wymogom nie są wpuszczane na obszar celny ChRL. Zabroniony jest także import
używanych wyrobów mechanicznych i elektronicznych. Wyjątkowo można importować towary używane tylko
dla celów specjalnych.
Mając na uwadze bezpieczeństwo narodowe, ochronę środowiska i zdrowia, przedsiębiorstwa dokonujące
takiego importu zobowiązane są do przeprowadzenia odpowiednich badań w kraju eksportera, co powinno
być zapisane w kontrakcie. Importer zobowiązany jest do zgłoszenia importu do władz sanitarnych w miejscu
54
przekroczenia towaru przez granicę. Do towaru muszą być dołączone poświadczone kopie zezwoleń
importowych, dokumenty handlowe i deklaracja celna towaru. Po odprawie celnej towaru, importer
zobowiązany jest poinformować władze sanitarne o miejscu i okresie użytkowania towaru i przedstawić
faktury handlowe, specyfikację towaru, konosamenty i inne niezbędne dokumenty do inspekcji.
5. Nadzór nad badaniami leków
LEKI Z IMPORTU
Przed wejściem na rynek chiński, każdy lek z importu musi otrzymać certyfikat rejestracyjny z Państwowego
Urzędu Leków (State Drug Administration – SDA).
Zgłoszony do rejestracji lek z importu musi posiadać dopuszczenie do obrotu w kraju jego produkcji oraz
przejść badania w laboratorium autoryzowanym przez State Drug Administration, w miejscu przekroczenia
granicy. Zobowiązani do zgłoszenia leku do rejestracji są chińskie biura lub agenci zagranicznych producentów
leków. W tym celu powinni oni przedłożyć wniosek na formularzu “Imported Drug Registration Certificate
Application Form” do kontroli i aprobaty wraz z innymi dokumentami wymaganymi przez SDA. Biura i agenci,
muszą legitymować się dokumentami autoryzowanymi przez State Administration for Industry and
Commerce (SAIC). Po zakończeniu badań klinicznych, SDA wystawia certyfikat “Imported Drug Registration
Certificate”, który stanowi podstawę do rejestracji leku, jego importu i dystrybucji w Chinach.
Leki z importu mogą być wwożone do ChRL jedynie poprzez wyznaczone punkty graniczne. Przesyłka leków
musi być zgłoszona w Urzędzie ds. Leków znajdującym się w punkcie granicznym. Importer leku jest
zobowiązany do wypełnienia formularza “Imported Drug Inspection Form” i przedłożenia go w
autoryzowanym laboratorium we wskazanym punkcie granicznym wraz z oryginałem lub kopią certyfikatu
“Drug Registration Certificate”.
Laboratorium sporządza protokół badań (Imported Drug Inspection Report) i jeśli wyniki przeprowadzonych
badań są pozytywnych, wystawia certyfikat (Imported Drug Customs Note). W przypadku negatywnych
wyników badań, można odwołać się w ciągu 30 dni do laboratorium w celu przeprowadzenia badań
ponownie. Gdy odwołanie jest nieskuteczne, można skorzystać z arbitrażu oraz odwołania do Państwowego
Instytutu Kontroli Wyrobów Farmaceutycznych i Biologicznych (National Institute for the Control of
Pharmaceutical and Biological Products) w ciągu 30 dni.
LEKI EKSPORTOWANE
W ChRL producenci leków muszą posiadać licencję na ich produkcję wystawioną przez lokalne władze
sanitarne. Licencja jest podstawą do rejestracji w State Administration for Industry and Commerce (SAIC).
Producenci leków są zobowiązani do produkcji leków zgodnych z wymaganiami jakościowymi określonymi
przez State Drug Administration (SDA). SDA jest jednocześnie instytucją certyfikującą leki oraz nadzorują
przestrzeganie wymagań jakościowych przez producentów leków.
Jeżeli przedsiębiorstwo zamierza eksportować określony lek to musi wystąpić do odpowiedniego
laboratorium wyznaczonego przez Ministra Zdrowia ChRL z wnioskiem o przeprowadzenie badań leku.
Kryteria badań wyznaczone są kontraktem eksportowym.
55
6. Przeprowadzania badań i kwarantanny towarów importowanych i
eksportowanych
Agentami uprawnionymi do przeprowadzania badań i kontroli towarów eksportowanych oraz towarów
importowane są firmy, które:

posiadają licencję do prowadzenia działalności gospodarczej (Corporate Business License),

są zarejestrowane w State Administration for Industry and Commerce (SAIC),

są zarejestrowane w lokalnych władzach sanitarnych i posiadają świadectwo “Agent Registration
Certificate”.
Agenci odpowiadają za kontakty z władzami sanitarnymi, ustalają terminy przeprowadzania badań,
koordynują prace instytucji zaangażowanych w proces przeprowadzania badań oraz dokonują opłat w imieniu
swoich klientów.
56
14. Weryfikacja firmy chińskiej
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Pekinie może zweryfikować firmę chińską w bardzo
ograniczonym zakresie – zawężonym do dokumentów rejestrowych firmy. W przypadku chęci uzyskania
pomocy z naszej strony, należy uzyskać od chińskiej firmy następujące dokumenty:

Enterprise Judical Personal Business Licence - 企业法人营业执照

Tax Registration Certificate - 税务登记证
Po czym przesłać je na [email protected]. WPHI w odpowiedzi przekaże wiadomości na temat danych
adresowych firmy, o osobach reprezentujących prawnie firmę, jej kapitale, rodzaju działalności, dacie
założenia, itp. (odpowiedniki polskiego KRS). Bardziej dogłębną weryfikację firm prowadzą – na zasadach
komercyjnych - kancelarie prawne i konsultingowe.
Pełną wersję firm, zajmujących się weryfikacją chińskich przedsiębiorców, można znaleźć na naszej stronie
www.china.trade.gov.pl/pl w zakładce "Usługi dla firm” plik „Kancelarie prawne”.
Wybrane podmioty, które dokonują weryfikacji firm chińskich (due diligence):
1
2
3
CIECC (China International Electronic Commerce
Center)
Beijing Goldcredit Information Technology Co., Ltd
All China Marketing Research Co. Ltd. (ACMR)
Mr. Gao Kun
[email protected]
Mr. Li Zhexu
[email protected]
Tel: + 86-10-67876100 ext. 8058
Fax: + 86-10-87519001 ext. 8058
www.sinocredit.com.cn
Add: No.1, Zhonghe Street, Beijing Economic-technological
Development Area, Beijing, 100176, P.R. China
Ms. Michelle Sun
[email protected]
www.gold-credit.com.cn
Address: 2302, West Tower, Van Palace, Chaoyang District, Beijing,
100084,PRC
Tel: 0086-10-65020012 or 0086-10-65020013 Ext: 8013
MSN: [email protected]
Skype: sunlili25
Ms. Huang Ying
[email protected]
Tel: +8610-68032288 ext. 1049
Mr. Tony Lin
[email protected]
Tel: +86-10-6803 2288 ext. 2125
Fax: +8610-68012338
www.acmr.com.cn
Add. 8th floor, Jingrun Mansion, No.28-A Fuchengmenwai Street,
Xicheng District,
Beijing, China, 100037
57
4
CINWA Credit Management Co. Ltd
5
China Export & Credit Insurance Corporation
Ms. Jojo Yang
[email protected]
Tel: +8610-65122771
Fax: +8610-65266590
http://en.21315.com/
Add: A502 Century Square No. 99 Wangfujing Street, Beijing, China
Mr. Vincent Wang Shu
[email protected]
Tel: + 86-10-66582633
Fax: + 86-10-66512606
Mobile: 13466328885
www.sinosure.com.cn
Add: Fortune Times Building, No. 11 Fenghuiyuan, Xicheng District,
Beijing, 100032, P.R. China
58
15. Pieczęci
Jak sprawdzić czy pieczęć jest prawdziwa
Rodzaje pieczęci
Każdy dokument uznany za oficjalny powinien być przypieczętowany. Pieczęć firmy jest jej „urzędowym
podpisem” i powinna być umieszczona na każdym dokumencie, który otrzymujesz. Ważność pieczęci w
Chinach jest taka sama jak podpis prezesa czy dyrektora generalnego w Europie. Bez obecności pieczęci,
dokument może być łatwo zakwestionowany jako nieoficjalny.
Zadaj sobie dwa bardzo ważne pytania na temat pieczęci firmowej podczas szukania partnera biznesowego
w Chinach:
Czy pieczęć jest prawdziwa?
1. Pójdź do AIC oraz Biura Bezpieczeństwa Publicznego (Public Security Bureau) w mieście, w którym
znajduje się siedziba firmy,
2. Spytaj czy pieczęć firmy jest zarejestrowana. Rejestracja pieczęci w Biurze Bezpieczeństwa
Publicznego jest obowiązkowa. Sprawdź różne dokumenty złożone u lokalnych władz,
3. Upewnij się, że ta sama pieczęć została użyta na wszystkich dokumentach,
4. Tylko, jeśli pieczęć jest zarejestrowana oraz/albo używana na oficjalnych dokumentach możesz być
pewny, że jest prawdziwa.
Czy pieczęć jest używana przez upoważnionego przedstawiciela firmy?
1. Odwiedź siedzibę firmy,
2. Spytaj: „Czy osoba, która podbiła ten dokument jest zatrudniona przez Waszą firmę?”,
3. Spytaj: „Czy ten pracownik jest uprawniony do używania pieczęci?”,
4. Jeśli na oba pytania uzyskałeś odpowiedzi twierdzące, używanie pieczęci zostało autoryzowane.
Rodzaje pieczęci:
 Pieczęć Partii – okrągła, w centrum sierp i młot, średnica 4.2cm, zaokrąglone krawędzie o szerokości
0.1cm, nazwa organizacji Partii zapisana od lewej do prawej, czcionka Song,

Pieczęć Zjednoczenia/Związek Zawodowy – okrągła, Średnica 4.2cm, dwie krawędzie, zewnętrzna
krawędź o szerokości 0.1 cm, wewnętrzna krawędź 0.01 cm, nazwa organizacji na łuku, czcionka Song,

Przedsiębiorstwa państwowe (pieczęć firmy i departamentów) – okrągła, średnica 4.2cm, w centrum
gwiazda pięcioramienna (średnica końcówki gwiazdy to 1.4cm), zaokrąglone krawędzie o szerokości
0.12cm, nazwa firmy zapisana od lewej do prawej za gwiazdą albo drugą częścią; nazwa departamentu
zapisana od lewej do prawej pod gwiazdą, czcionka Song,

Specjalna pieczęć – okrągła, średnica 4.0cm, zaokrąglone krawędzie o szerokości 0.1cm, nazwa firmy
w łuku zapisana od lewej do prawej, centrum puste, tekst drukowany czcionką Song,
59

Inne przedsiębiorstwa prywatne i firmy handlowe – okrągła, średnica 3.8cm, zaokrąglone krawędzie
o szerokości 0.1cm, w centrum pięcioramienna gwiazda, w pieczęć wpisana zgoda na licencję firmy,
nazwa zapisana czcionką Song,

Pieczęć na kontrakt firm biznesowych – okrągła, średnica 5.8cm, zaokrąglone krawędzie o szerokości
0.15cm, nazwa firmy wpisana od lewej do prawej, bez pięcioramiennej gwiazdy, konto bankowe firmy,
telefon oraz adres firmy zapisany z góry na dół, czcionka Song,

Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – okrągła, średnica 4.0cm, w centrum pięcioramienna
gwiazda, nazwa od lewej do prawej,

Firmy skarbowe – okrągła, średnica 3.8cm, w centrum pięcioramienna gwiazda nazwa od lewej do
prawej,

Firmy joint-venture z kapitałem zagranicznym – owalna, średnica 4.5cm, nazwa firmy od lewej do
prawej (też w poziomie), w języku angielskim,

Lokalne grupy społeczne – średnica 4.2cm, w centrum pięcioramienna gwiazda, nazwa od lewej do
prawej, uproszczona czcionka,

Faktury – kształt owalny, rozmiar 40 × 30 (mm), krawędź 1mm, czcionka Arial, szerokość tekstu
1,3mm.
60
16. Due Diligence
Dlaczego warto przeprowadzić badanie due diligence
Due diligence (ang. należyta staranność) – poddanie przedsiębiorstwa, będącego potencjalnym obiektem
współpracy bądź przejęcia, wyczerpującej analizie pod względem jego kondycji handlowej, finansowej,
prawnej i podatkowej, w celu identyfikacji związanych z nim szans i ryzyka przed podjęciem właściwych
negocjacji dotyczących transakcji kapitałowej.
Analiza ta przeprowadzana jest na podstawie już posiadanych informacji, w takich obszarach jak:
 produkty/usługi (obecne, wdrażane, planowane czy rozważane) i otoczenie przedsiębiorstwa - klienci
i konkurenci,
 zespół zarządzający,
 organizacja przedsiębiorstwa,
 analiza finansowa,
 inne: analiza aspektów prawnych, analiza księgowa.
Do przeprowadzenia badania due diligence angażuje się wykwalifikowane w tych obszarach osoby, zwykle
rzeczoznawców, prawników lub doradców podatkowych.
Dokładna analiza oraz przeprowadzenie due diligence na potencjalnym partnerze może pomóc uniknąć wielu
typowych pułapek pojawiających się podczas współpracy z chińskimi spółkami, takimi jak:

Fałszywe firmy – Firma potencjalnego partnera może faktycznie nie istnieć,

Papierowe tygrysy – Potencjalny partner może promować siebie jako wiodąca firma w branży, ale w
rzeczywistości jest oszustem bądź w ogóle nie istnieje,

Firmy fasadowe – Firma posiadająca wszystkie potrzebne dokumenty rejestracyjne, ale
nieposiadająca kapitału i nieprowadząca własnej działalności,

Tzw. Firma pasożyt – Potencjalny partner może polegać zbyt mocno na jego relacjach z lokalnymi
urzędnikami. Może to oznaczać, że firma działa w szarej strefie prawnej i jest podatna na zmiany
pracowników rządowych.
61
17. Rozstrzyganie sporów, windykacja
należności
Każdą transakcję z partnerem chińskim należy poprzedzić podpisaniem umowy / kontraktu, w którym zawarte
będą zapisy na temat postępowania reklamacyjnego oraz sposobu rozstrzygania sporów. Należy również
wspólnie ustalić język, w którym umowa będzie sporządzona. W zdecydowanej większości sytuacji Chińczycy
umów (w tym handlowych) dotrzymują. Jeśli strony chcą prowadzić interesy ze sobą w długim okresie czasu,
to ewentualne spory rozstrzygane są polubownie, poprzez wspólnie wypracowane rozwiązania.
Należy pamiętać, iż zmuszanie Chińczyków do czegokolwiek w biznesie (szczególnie, jeśli chodzi o kwestie
finansowe), stawianie ich w sytuacji „bez wyjścia”, brak dobrej woli strony poszkodowanej do zgodnego
rozstrzygnięcia sprawy, nie spowoduje zakończenia sporu – wręcz przeciwnie – zaogni konflikt. Skierowanie
sprawy do sądu powszechnego lub arbitrażowego – w Chinach – wiąże się z długotrwałym i kosztownym
procesem, wymagającym angażowania lokalnych kancelarii prawnych, tłumaczy itd. Pozwy z sądów
zagranicznych – strona chińska najczęściej ignoruje, ew. markuje dobrą wolę rozwiązania konfliktu, ale tylko
przed sądem chińskim.
To samo dotyczy windykacji należności. W przypadkach, które udokumentowane są niepodważalnymi
dowodami, oraz odpowiedniej kwocie należności (znacznie przewyższającej koszty obsługi prawnej),
kancelarie prawnicze (w tym międzynarodowe) w Chinach notują sukcesy. Jest to jednak procedura bardzo
kosztowna i długotrwała. Z tego powodu zaleca się polubowne rozstrzyganie konfliktów, aż do chwili
wyczerpania wszelkich opcji rozwiązania sporu.
62
18. Lista wybranych kancelarii prawniczych i
doradczych z siedzibą w Chinach
Lp.
1
Nazwa firmy
Adres
Zakres usług
EU SME Center in
China
Sunflower Tower pokój 910
37 Maizidian West Street
Chaoyang District
100125 Pekin, Chiny.
Tel: +86 10 85275300
Fax: +86 10 85275093
[email protected]
www.eusmecentre.org.cn
EU SME Center oferuje szeroki
zakres praktycznych usług wsparcia
dla małych i średnich
przedsiębiorstw (MŚP) europejskich
pomagając im w wejściu na chiński
rynek oraz utrzymaniu działalności
handlowej.
Oferując wsparcie poprzez dostarczanie informacji, poufne porady, imprezy networkingowe oraz szkolenia, SME Center
skupia się na najważniejszych, wczesnych etapach strategii rynkowej. SME Center również działa na rzecz wspomagania
koordynacji państw członkowskich i publicznych oraz prywatnych małych i średnich dostawców usług. Zespół ekspertów
zapewni darmowe praktyczne porady i wsparcie, aby wspomóc MŚP rozwój firmy, dając im realną wiedzę i narzędzia
niezbędne do dostępu do rynku i zwiększenie konkurencyjności swojej na rynku chińskim.
 Business Development - dostarczanie informacji o rynku, rozwoju biznesu i doradztwo gospodarcze,
 Prawne - informacje prawne, "Zapytaj eksperta" wstępne konsultacje i praktyczne podręczniki,
 Normy - standardy i wymogi zgodności w przypadku eksportu do Chin, narzędzia wyszukiwania
do standardowych baz danych i wytycznych dotyczących oceny zgodności,
 HR i szkolenia - programy szkolenia, bazy danych na temat dostępnych szkoleń, doradztwo w zakresie zagadnień
HR. Dostęp do katalogu dostawców usług informatycznych i baz danych,
 Hot-desking - wolne, tymczasowe przestrzenie biurowe w UE MSP Centrum do zbadania lokalnych możliwości
biznesowych. Wszelkie inne, praktyczne usługi wsparcia dla MŚP w UE, które chcą eksportować lub inwestować
w Chinach i kierowanie MŚP do innych wyspecjalizowanych usługodawców.
2
3
4
10-2 Liangmaqiao Diplomatic Compound Profesjonalna obsługa klientów na rynku
No.22 Dongfang East Road Chaoyang chińskim; pomoc firmom w wejściu na chiński
Lehman,
District 100600 Pekin
rynek; doradztwo prawne, podatkowe,
Lee & Xu
tel. /+86 10/ 85321919
biznesowe, rozwiązywanie sporów handlowych,
China Lawyers,
fax. /+86 10/ 85321999, 65323877 badania rynku, darmowe prezentacje dla
Patent & Trademark
Kontakt: Ms. Renata Anna Inokomis polskich delegacji na temat prowadzenia
Agents
[email protected]
biznesu w Chinach. Biura w Pekinie, Szanghaju,
(posługuje się językiem polskim)
Shenzhen, Guangzhou, Chengdu, Hongkongu,
www.lehmanlaw.com
Makao,
Chicago
i Ułan Bator.
Lehman Bush
Międzynarodowe rachunkowości, doradztwo
Accounting
www.lehmanbush.com
biznesowe, profesjonalne usługi, rozwiązania
Consulting
systemowe, pomoc w tworzeniu biur lub
Lehman Brown
przedsiębiorstw, strategie podatkowe, strategie
Internationalwww.lehmanbrowninternational.com wejścia na rynek doradztwa finansowego. Biura
Tax Accounting
w Pekinie, Szanghaju, Shenzhen, Tianjin i Hong
Services
Kongu, Makao, Mongolii.
63
5
Hogan Lovells
International LLP
6
Sunfaith Ltd.
7
Sinotrust
Business
Information and
Consulting Ltd.
8
Beijing Dequan
Law Firm
9
Dezan Shira &
Associates
China Law & Tax
Structuring
10
Beijing HanYa
Investment
Consultant Co.,
Ltd.
31st Floor, Tower 3
China Central Place
No. 77 Jianguo Road
Chaoyang District
100025 Pekin
Phone +86 10 6582 9488
Fax +86 10 6582 9499
www.hoganlovells.com
Beijing Branch
Rm. 910, Tower B, COFCO Plaza, No. 8
Jianguomennei Avenue,
100005 Pekin
tel. /+86 10/ 85110562
fax. /+86010/ 85110577
Kontakt: Mr. Frank Wang
[email protected]
Ms. Jane Wu
[email protected]
www.sunfaith.com
7/F, C&W Mansion, No. 14 Jiuxiangqiao
Road, Chaoyang District, 100016 Pekin,
tel. /+86 10/ 58671888
fax. /+86 10/ 58671866
[email protected]
Kontakt: Ms. Ivy Peng
www.sinotrust.cn
Suite 1008,10/F, Kuantai International
Masion,B 12 Chaowai Avenue
100020 Pekin
Tel. /+86 10/ 65081195
fax. /+86 10/ 65019465, 65535556
Ms. Xie Hua
[email protected]
www.dequanlawfirm.com
Suite 701, East Tower Twin Towers
B-12 Jinaguomenwai Avanue
100022 Pekin,
Tel: +86 10 6566 0088
Fax: +86 10 6566 0288
www.dezshira.com
Room 917,Floor 9,wukuang Bldg.,
Chaoyang District,
100101 Pekin
tel./fax. /+86 10/ 64663366-1122/1123
e-mail: [email protected]
hwww.hanya.cn/english/index.asp
64
Profesjonalne usługi prawne na rynku chińskim i
na świecie – firma posiada swoje oddziały w
Polsce.
Firma jest zaangażowana w badania rynku,
sporządzanie raportów kredytowych, Business
Intelligence i usługi chroniące własność
intelektualną. Posiada siedziby w Pekinie, Tokio,
oraz Cambridge.
Raporty o profilach firm, sprawozdania, raporty
kredytowe, Business Intelligence, raporty
i analizy branżowe.
Różne zawodowe usługi prawne.
Doradztwo podatkowe, usługi księgowe,
ustrukturowania
prawne
i
podatkowe,
rejestracje oraz pozwolenia. Firma posiada biura
w Pekinie, Szanghaju, Shenzhen i w Hong Kongu.
Usługi dla inwestycji foreign venture,
profesjonalni prawnicy, zawodowi księgowi oraz
budowa stron internetowych.
11
United China
Consultants Ltd.
(UCC)
12
MQM
Consulting Ltd.
13
China
Trademark &
Patent Law
Office
14
Tianjin Int’l
Labor &
Technique
Services Co.
15
Beijing King &
Bond
development
Department
16
Guangdong
Shunhua Law
Firm
Unit 808, No.2 Building, Beautiful Asia
Holiday Garden, No.8 Xinglong Xijie,
Badania i analizy rynku, strategia rynku, badanie
Taipingzhuang, Chaoyang District,
przepisów prawnych, business Intelligence,
100025 Pekin
znajdowanie
nowych
możliwości
m.in.
Tel. +8610 857 69 651
outsourcing,
rozwiązywanie
problemów:
Fax.: +8610 857 69 654
negocjacje, zlecenia, wdrażanie rozwiązań, fuzje,
Mr.Thomas Yin &
przejęcia, restrukturyzacja, doradztwo w
Mr.Michal Bojusz
zakresie zarządzania.
E-Mail: [email protected]
www.ucc-beijing.com
Suite 4C, Regal Int'l East Asia Hotel,
516 Heng Shan Road,
Zarządzanie jakością, zaopatrzenie (inspekcja
200030 Szanghaj
przed wysyłką, nadzór produkcji), tworzenie biur
tel. /+86 21/ 64456718-103
przedstawicielskich.
fax. /+86 21/ 64660813
www.mqmconsulting.co.uk/
14, Yuetan Nanjie, Xichengqu,
Yuexin Bld. 100045 Pekin
tel. /+86 10/ 68528686
Usługi doradcze, usługi związane z krajowymi i
fax. /+86 10/ 68575680 (znaki
międzynarodowymi znakami towarowymi,
towarowe), 68575836 (sprawy
patenty.
patentowe)
www.cntrademark.com
Suite 305, Jinding Building, No. 1 Yingkou
Informacje handlowe, doradztwo prawne,
Road, Heping District,
stadium wykonalności, pomoc w rejestracji firm,
300040 Tianjin
zakupie urządzeń, produkty reklamowe, agent
tel. /+86 22/ 23136452, 23136375
dla zagranicznych firm.
fax. /+86 22/ 23300602, 27318709
Doradztwo korporacyjne, papiery wartościowe,
restrukturyzacja, finansowanie przedsiębiorstw,
Rm 2003, Tower A CITIC Building No. 19 bankowość, ubezpieczenia, nieruchomości oraz
Jianguomenwai Street, Chaoyang
budowy, własność intelektualna, sprawy
District,
małżeńskie i rodzinne, media kultura,
100004 Pekin
dochodzenia
antymonopolowe,
www.kingandbond.com
międzynarodowe
finansowanie,,
międzynarodowy
handel
i
inwestycje,
windykacja.
Standardowe usługi dla zagranicznych klientów:
1008, Guangzhou Exchange Square, No.
doradztwo
w
zakresie
planowania
268, Dongfeng Mid-Road
strategicznego,
prowadzenie
negocjacji,
Guangdong
porozumienia,
reprezentacja
inwestorów,
510030 Guangzhou
łączenia i przejęcia, informacje dotyczące prawa
Tel. +86 20 8333 6711-213
handlowego i cywilnego, przepisy celne,
Fax: +86 20 8335 2213
własność
intelektualna
i
e-commerce,
Email: [email protected]
międzynarodowe podatki, rozstrzyganie sporów,
Mr. Forest Liao
arbitraż, spółki offshore.
65
17
G&K Asia
Invest (HK)
Ltd.
Flat 9L, 9/F 151 Hollywood Rd.,
Central District Hong Kong SAR China
Tel.: +852 3711 3055
Fax: +852 3711 3288
Email: [email protected]
Kontakt: Mr. Andrzej Konarski
Firma zajmująca się handlem, inwestycjami i
doradztwem.
Pomaga
przedsiębiorstwom
w rozpoczęciu działalności gospodarczej w Hong
Kongu, Chinach i w Polsce.
www.gkasiainvest.com
18
19
20
21
No.1 Zhong He Street, Beijing EconomicTechnologicla Development Area,
Beijing 100176,
Doradztwo biznesowe, raporty i analizy.
www.ec.com.cn
www.sinocredit.net
www.sinocredit.com.cn
Floor 12, Gemdale-Plaza Tower A No.91
Jianguo Road, Chaoyang District,
Firma pomaga rozwijać biznes w Chinach. Usługi
100022 Pekin
w
zakresie
rekrutacji,
zatrudnienia,
China Talent Group
Tel.: (86 10) 5869 8880 ext.6313
rozwiązywaniu sporów pracy, przestrzeganie
Fax.: (86 10) 8589 3010
prawa pracy w Chinach.
www.en.ctghr.com
Suite 2002, Building 1
Blue Castle International Center
Firma zajmuje się pomocą przedsiębiorstwom
3 West Dawang Road
JLJ Group
zagranicznym w wejściu i rozwoju na rynku
100026 Pekin
chińskim.
Tel +86 10 6582 0268
Fax +86 10 6582 0251
6th Floor, Tower C of Dacheng
International CenterNo.76
East 4th Ring Road, Chaoyang,
100124 Pekin
T +8610-59626911, 400-700-0148
Profesjonalne usługi prawne na rynku chińskim i
F +8610-59626918
Yingke Law Firm
na świecie – firma posiada swoje oddziały w
M +86 -13121586147
Polsce.
Kontakt: Ms. Monika Prusinowska
(posługuje się językiem polskim)
[email protected]
www.yingke.com
www.yingkelawyer.com
China International
Electronic
Commerce Center,
MOFCOM National
Credit
66
19. Lista wybranych kancelarii prawniczych i
doradczych z siedzibą w Polsce
Lp.
1
2
3
4
5
6
Nazwa firmy
Adres
Zakres usług
Rondo ONZ 1
00-124 Warszawa,
tel. +48 22 557 76 00
Domański Zakrzewski
fax. +48 22 557 76 01
Palinka
Kontakt: Dr. Marek Świątkowski
[email protected]
www.dzp.pl
ul. Nowy Świat 39
00-029 Warszawa
NWS Adwokaci
tel +48 22 875 24 70
Nowina-Witkowski,
fax +48 22 825 40 95
Szperl i Wspólnicy – Sp.k.
[email protected]
www.nws.com.pl
Ul. Sienna 39,
00-121 Warszawa,
tel. +48 22318 69 01
Gessel Kancelaria Prawna
fax. +48 22 318 69 31
[email protected]
www.gessel.pl
ul. Marszałkowska 80,
00-517 Warszawa
tel.: +48 222 90 22 44
Cancelaria.pl
fax: +48 22 211 1252
Kontakt: Mr. Maciej Andruch
[email protected]
www.cancelaria.pl
Yingke Poland
Morawski & Partners
Firma świadczy pełen zakres usług prawniczych
dla podmiotów gospodarczych polskich i
chińskich, działających bądź zamierzających
rozpocząć działalność w Chinach i Polsce
Profesjonalna
międzynarodowych
prawniczym.
obsługa
klientów
na
polskim
rynku
Firma świadczy pełen zakres usług prawniczych
dla podmiotów gospodarczych polskich i
chińskich, działających bądź zamierzających
rozpocząć działalność w Chinach i Polsce
Firma świadczy pełen zakres usług prawniczych
dla podmiotów gospodarczych polskich i
chińskich, działających bądź zamierzających
rozpocząć działalność w Chinach i Polsce
ul. Mińska 25,
03-808 Warszawa,
Kontakt: Monika Hałupczak
tel.: +86 400 7001516
[email protected]
www.english.yingkelawyer.com
Biuro Yingke w Polsce nawiązało szerokie
stosunki z lokalnymi specjalistami prowadzącymi
działalność biznesową w Polsce, jednostkami
rządowymi oraz lokalnymi firmami prawniczymi.
Yingke
pomaga
swoim
klientom
w
rozwiązywaniu wszelkiego rodzaju sporów w
dziedzinie handlu międzynarodowego
Al. Jana Pawła II 80/138
Babka Tower
00-175 Warszawa
tel. +48 22 250 11 22
Kontakt: Adam Morawski
[email protected]
www.morawski.eu
Firma świadczy pełen zakres usług prawniczych
dla podmiotów gospodarczych polskich i
chińskich, działających bądź zamierzających
rozpocząć działalność w Chinach i Polsce
67
7
8.
ul. Krakowskie przedmieście 4/6
Pokój 115
„Barylski T.,
Warszawa 00-333,
Olszewski A., Brzozowski
tel: +48 22 828 60 60
A.” Sp.k.
fax: +48-22 828 71 71
[email protected]
www.bob.com.pl/index.php
JDąbrowski Finance
Firma pomaga przedsiębiorcom i Klientom
indywidualnym w rozwiązywaniu problemów
prawnych wszelkiego rodzaju. Prowadzi stałą
obsługę z zakresu prawa handlowego, tworzy
umowy i asystuje przy prowadzeniu
skomplikowanych inwestycji.
Firma prowadzi usługi z zakresu szeroko
Plac Piłsudskiego 1,
pojętego doradztwa finansowego, to jest w
00-078 Warszawa
zakresie: restrukturyzacji zadłużenia, aranżacji
tel.: +48 22 344 04 00
nowego finansowania długiem (inwestycyjnego
fax: +48 22 344 04 10
oraz bieżącego) oraz optymalizacji finansowoKontakt: Karolina Redlicka
operacyjnej. Firma zajmuje się także
[email protected] prowadzeniem
projektów
M&A
oraz
[email protected] przygotowywaniem finansowania projektów
www.dabrowskifinance.eu
rozwojowych, tak w sferze kapitału, jak i innych
instrumentów, takich jak mezzanine.
Lista w całości publikowana jest na stronie www.china.trade.gov.pl . Jest ona na bieżąco aktualizowana i
zawiera wykaz kancelarii prawniczych i konsultingowych, głównie pekińskich i szanghajskich, które zajmują
się tego typu usługami dla firm.
Ogólnie, zaleca się stosować praktykę „dobrych zasad kupieckich”, zasadę ograniczonego zaufania, zwłaszcza
w stosunku do nowych lub nieznanych partnerów chińskich, zdecydowanie unikać tzw. „okazji” do szybkiego
i łatwego zarobku, nie korzystać z ofert chińskich sklepów internetowych i sprzedaży wysyłkowej, w tym z
najpopularniejszych chińskich portali typu B2B (business to business).
68
20. Zwyczaje handlowe. Etyka biznesowa w
Hierarchia i godność osobista
Chinach
Przywitanie
Spotkania
Ubiór
Negocjacje
Podejmowanie goŚci
Wręczanie upominków
1. Hierarchia i godność osobista
Przestrzeganie zasad hierarchii jest bardzo ważne we wszystkich kontaktach z Chińczykami, a w szczególności
w trakcie negocjacji i spotkań o charakterze nieformalnym. Niezachowanie etykiety wynikającej z hierarchii
jest postrzegane jako próba poniżenia godności partnera chińskiego, zwłaszcza jeżeli sytuacja ma miejsce w
obecności osób trzecich. Chińczycy są szczególnie wrażliwi na „utratę twarzy” w oczach podwładnych lub
osób na tym samym szczeblu. Powiedzenie lub zrobienie czegokolwiek, co powoduje wcześniej wspomnianą
„utratę twarzy” u partnera chińskiego, może negatywnie wpłynąć na relacje i planowane przedsięwzięcia.
Nie należy krytykować Chińczyka w obecności innych osób, zwłaszcza Chińczyków, podobnie jak również nie
żartować z chińskich partnerów w ich obecności. Należy także pamiętać, aby nie traktować Chińczyka w
sposób, który koliduje z jego miejscem w drabinie hierarchii służbowej w jego firmie.
2. Przywitanie i przedstawianie się
Uścisk dłoni, nawet długi, jest akceptowaną formą przywitania się. Nie należy dłoni ściskać mocno i należy
stronie chińskiej pozostawić inicjatywę w zakresie wyciągnięcia ręki, gdyż nie wszyscy stosują tę formę. W
trakcie powitania dobrze jest nieco spuścić wzrok. Patrzenie prosto w oczy partnerowi może spowodować
jego zakłopotanie. Typowym przywitaniem po chińsku jest ni hao odpowiednik dzień dobry.
Wymiana kart wizytowych to istotny element etykiety w relacjach z Chińczykami. Wręcza się je obiema
rękami. Otrzymawszy wizytówkę od Chińczyka należy zapoznać się z jej treścią, trzymając ją w obu dłoniach.
Dopiero po dłuższej chwili można ją odłożyć lub schować. Przed spotkaniami lub wyjazdem biznesowym
należy zadbać o wystarczająco duży zapas wizytówek. Najlepiej, gdy wizytówka zadrukowana jest
dwustronnie - jedna strona z tekstem w jęz. angielskim, druga – po chińsku. Konieczne jest podanie na
wizytówce zajmowanego stanowiska.
Dla Chińczyków procedura wymiany wizytówek jest ważna również dlatego, że pozwala im określić rangę
poszczególnych osób i ich wpływ na podejmowanie decyzji. Jeśli firma, którą reprezentujemy wyróżnia się w
jakiś wyjątkowy sposób, należy o tym napisać na wizytówce.
69
W Chinach jako pierwsze podaje się nazwisko a dopiero potem imię. Zwracając się w celach biznesowych
do np. dr Zhang Tan, zawsze używa się formuły Mr. Zhang lub Dr Zhang. Jeśli przykładowy dr Zhang jest
prezesem firmy, należy to szczególnie uszanować, zwracając się do niego przy każdej okazji w formie
„Chairman Zhang”. Nie należy zbyt łatwo przechodzić na formę zwracania się po imieniu, ani nie nalegać, aby
chiński partner zwracał się do nas w ten sposób.
Nasza wizyta w firmie, fabryce, szkole, itp. może być nagrodzona oklaskami, jako znakiem powitania.
Należy je odwzajemnić oklaskami. Chińczycy są bardzo oszczędni w wyrażaniu swych emocji.
3. Spotkania
Spóźnienie na umówione spotkanie jest uważane w Chinach za zachowanie obraźliwe. Uważa się, że
najlepsze okresy w roku do spotkań to kwiecień-czerwiec oraz wrzesień-październik. W Chinach pracuje się 6
dni w tygodniu t.j. od poniedziałku do soboty. Jednakże w dużych miastach coraz popularniejszy staje się 5
dniowy tydzień pracy, od poniedziałku do piątku. Urzędowe i biznesowe godziny pracy trwają od 8.00 do
17.00. Większość pracowników w Chinach przestrzega przerwy obiadowej w godz. od 12.00 do 14.00. Z reguły
spotkania rozpoczynane są od mowy powitalnej ze strony chińskich gospodarzy. Przemawia szef delegacji,
zwracając się do swego odpowiednika wśród gości. Później oczekuje się analogicznego zachowania się drugiej
strony. Rozmowa najpierw koncentruje się na tematach zastępczych, aby wytworzyć przyjazną atmosferę i ”
rozluźnić” gości.
4. Ubiór
Obecnie styl ubierania się w Chinach zmienia się bardzo szybko i istnieje pod tym względem duża dowolność.
Niemniej jednak pewien kanon ubioru biznesowego nadal istnieje. Jest to styl konserwatywny – w ciemnych
kolorach, zarówno garnitury i krawaty dla mężczyzn jak i suknie i kostiumy (także ze spodniami) dla kobiet.
Wykluczone są szorty, krótkie spódniczki (nad kolana), duże dekolty i ostentacyjna biżuteria. Najbardziej
preferowana wysokość obuwia dla kobiet to płaski lub niewysoki obcas. W lecie mężczyźni nie muszą wkładać
marynarek i krawatów. Wystarczą ciemne spodnie i koszula z rozpiętym kołnierzykiem. Dżinsy uważane są
przez Chińczyków obu płci za strój nieformalny.
5. Negocjacje
Negocjacje w Chinach zawsze prowadzone są przez szefów delegacji. Żeby zapewnić sobie obecność w
trakcie negocjacji wysokiej rangi przedstawicieli strony chińskiej należy zadbać o udział osób odpowiedniej
rangi w delegacji gości. Szef delegacji powinien wkraczać do sali, gdzie odbywają się negocjacje, jako pierwszy.
Powinny być przestrzegane zasady hierarchii. Należy uważać, aby członkowie delegacji nie wyrażali sądów
krytycznych na temat ich chińskich partnerów, aby nie spowodować przez nich „utraty twarzy” oraz opinii
sprzecznych z wypowiedziami szefa delegacji. Na spotkanie dobrze jest udać się w towarzystwie
wykwalifikowanego tłumacza, nawet jeśli mówimy po chińsku. Należy pamiętać, że znajomość jęz.
angielskiego wśród Chińczyków (choć z roku na rok wzrasta dynamicznie), nie jest powszechna. Dotyczy to w
70
szczególności osób starszych. Często ważniejsze niż fakty, są dla Chińczyków subiektywne opinie i
doświadczenia, które stanowią podstawę do formułowania opinii i podejmowania decyzji.
Warunkiem udanych negocjacji jest nawiązanie dobrych osobistych relacji pomiędzy obu stronami. Umowa
ustna zawarta pomiędzy partnerami ma dla Chińczyków większe znaczenie niż dokument w formie pisemnej.
Dlatego często zdarzają się sytuacje, gdy już po podpisaniu umowy strona chińska zgłasza do niej kolejne
uwagi. Należy nastawić się, że negocjacje będą trwały długo i a ich wynik może być niepewny. Należy poddać
się rytmowi narzuconemu przez Chińczyków, zachować spokój, optymizm, nie kierować się emocjami. Należy
pamiętać, że Chińczycy bardzo rzadko w trakcie negocjacji będą wypowiadać wprost swe negatywne
stanowisko wobec zgłaszanych im propozycji. Najczęściej usłyszeć wówczas można, że „ do propozycji
wrócimy później”, „propozycja jest dobra ale wymaga analizy”, „być może”, ”zobaczymy” itp. Takie
sformułowania w ustach Chińczyków mogą oznaczać po prostu „nie”. Chińczycy nie lubią, jak się wyznacza
ostateczne terminy zakończenia spraw, dlatego ramy czasowe negocjacji należy planować realistycznie.
Należy unikać tematów politycznych i religijnych. Podpisanie wynegocjowanego kontraktu w niektórych
przypadkach nie jest traktowane jako formy ostatecznej, ale w każdym momencie może być zmieniane, ku
zdziwieniu polskiej strony.
6. Podejmowanie gości
Właściwe podejmowanie gości jest bardzo istotne dla powodzenia interesów w Chinach. Niektóre spotkania
biznesowe mogą odbywać się w restauracjach i rozpoczynają się w porze obiadu (ok. 12.00) lub kolacji (ok.
godz.18) Spotkania mogą trwać do dwóch godzin. Powitanie gości następuje zwykle przy wejściu do
restauracji. Pierwsza wchodzi osoba najwyższa rangą wśród gości i zajmuje przy stole honorowe miejsce,
naprzeciwko lub obok najwyższego rangą przedstawiciela strony chińskiej. Należy zajmować miejsca zgodnie
z instrukcjami gospodarza. Gospodarz zazwyczaj daje sygnał do rozpoczęcia jedzenia. Zwyczajowo, gospodarz
zamawia potrawy w ilości znacznie przekraczającej możliwości konsumpcji osób zasiadających przy stole.
Celem takiego posunięcia ze strony gospodarza jest wywołanie w gościach poczucia obfitości, a środkiem do
tego jest duża ilość jedzenia, która pozostaje już po spożytym posiłku. Każdego
z nich należy skosztować. Goście sami nakładają sobie na talerze. Warto pochwalić smakowitość potraw.
Chińczycy traktują obfitość i smakowitość dań na stole jako sposób na przekazanie gościom przez gospodarza
spotkania najlepszych życzeń.
Gospodarze na pewno docenią, jeśli goście potrafią posługiwać się pałeczkami, nie jest to jednak konieczne.
Należy pamiętać, aby po zakończeniu jedzenia ułożyć pałeczki obok talerza (na specjalnej podpórce). Nie
należy pozostawiać ich ułożonych równolegle na talerzu/miseczce, gdyż – jak uważa się – to może przynieść
nieszczęście. Sygnałem do zakończenia kolacji jest zazwyczaj podanie owoców.
Obecnie coraz częściej kolacje biznesowe mają przebieg dużo mniej formalny, niż opisano powyżej. Pozwala
to uczestnikom przy stole czuć się bardziej swobodnie.
7. Wręczanie upominków
Wzajemne wręczanie upominków odgrywa w kulturze chińskiej bardzo istotną rolę w budowaniu
długotrwałych, przyjaznych relacji. Z tego powodu, warto przywiązywać wagę do wyboru i zasad ich
71
wręczania. Należy jednak wziąć pod uwagę ewentualność, że kontrahent może nie być przygotowany na tego
rodzaju okoliczność i poczuć się skrępowany w przypadku niemożności odwzajemnienia się. Jeżeli już dojdzie
do wręczenia upominku, warto zwrócić uwagę, żeby był on zapakowany. Najbezpieczniejszym kolorem do
opakowania jest kolor czerwony. Dobry jest również kolor złoty, srebrny i różowy. Należy unikać kolorów
czarnego, niebieskiego i białego. Zazwyczaj osoba obdarowywana początkowo odmawia przyjęcia, nawet
trzykrotnie. Po zaakceptowaniu prezentu osoba obdarowana wyraża swoją wdzięczność.
Czego nie należy wręczać w prezencie?

Budzików i zegarków wszelkiego typu,

Parasolek,

Chusteczek do nosa

Chryzantem

Noży, nożyczek, wszelkich ostrych przedmiotów,

Butów,

Przedmiotów w zestawach po 4 sztuki,
Co wypada wręczyć w prezencie?

upominek charakterystyczny dla kraju pochodzenia obdarowującego, rękodzieło artystyczne, CD z
nagraniami muzycznymi, (np. muzyka Chopina),alkohol, czekoladki, drobna biżuterię (wyroby z
bursztynu, ale przypominamy o wzięciu pod uwagę odmienności gustu w innej kulturze),

czerwone wino, które jest w Chinach coraz bardziej popularnym prezentem,

książki,

wysokiej jakości herbatę,

wysokiej jakości wizytownik w Chinach jest dobrym prezentem,

jeśli chcemy, bądź jesteśmy zmuszeni wręczyć przedmioty w zestawie po kilka sztuk, najlepiej żeby był
to zestaw 6 lub 8 sztuk.
72
21. Informacje dotyczące kultury i obyczajów
Co kształtowało chińskie podejście do biznesu?
Chin
Komunikacja
Zależności międzyludzkie a podejście do zadania
Emocje skryte pod maską
Jednostka a kolektyw
Podejście do podejmowania ryzyka
Wyczucie czasu
Piramida władzy
Naokoło do celu
Szeroka perspektywa
Inny sposób widzenia
1. Co kształtowało chińskie podejście do biznesu?
Chiny to równocześnie jedna z prastarych kolebek cywilizacji jak i kształtujące się centrum gospodarcze.
Rozprawy Konfucjusza, Sun Zi czy Lao Zi pochodzące z czasów jeszcze przed naszą erą przez lata kształtowały
się w społeczeństwie i stały się jego nieodzowną częścią. Dzieła tej trójki autorów miały
tak dogłębny wpływ na społeczeństwo, nie tylko Chin, ale także w innych krajach Azji, że nawet ponad dwa
milenia później ich wpływ nadal jest widoczny w azjatyckim sposobie myślenia, nastawieniu do rodziny,
państwa, czy też w stylu zachowań biznesowych.
Koncepcje strategii zawarte w dziele Mistrza Sun (Sun Zi), który żył na przełomie V i IV w p.n.e. rozprawie,
„Sztuka Wojenna” od starożytności po dziś dzień uważa się za podstawy do osiągnięcia sukcesu w handlu.
Jego strategie, które prawią o bezkrwawych wojnach opartych na manipulacji, oszustwie oraz zwodzeniu
przeciwnika, nie wykluczając jednoczesnego głoszenia wzniosłych deklaracji. Te strategie
są również stosowane w polityce i dyplomacji. Trwałe zakorzenienie się tej filozofii tłumaczy w pewnym
stopniu działania chińskich polityków oraz biznesmenów. Filozofię tą można również zastosować w sferze
codziennej oraz w odniesieniu do innych. Dzieło bowiem zawiera podstawy prakseologii - nauki
o efektywnym działaniu we wszystkich sferach życia. Sun Zi rozprawia o sztuce osiągania sukcesu, jak się
zachowywać w sytuacji gdy interesy stron są sprzeczne, czy gdy jedna ze stron usilnie narzuca coś drugiej oraz
73
jak osiągnąć swój cel wbrew woli przeciwnika, jak wykorzystywać operacje psychologiczne a także
jak kształtować zachowanie ludzi poprzez umiejętne kreowanie sytuacji.
Myśli zawarte w „Sztuce Wojny” na stałe weszły w codzienne życie, cytowane są w innych pracach
historycznych, wspominane w literaturze, można je usłyszeć podczas przedstawień teatralnych, a niektóre
cytaty przeistoczyły się w przysłowia. Konfucjanizm i nurt strategiczny z dzieła Mistrza Sun uzupełniają
się - pierwszy rozprawia na temat życia społecznego oraz harmonii przez pryzmat moralności,
drugi z kolei o rozwiązywaniu konfliktów, minimalizując zakłócenia harmonii. Nurt strategiczny jest bardziej
pragmatyczny, gdyż w pewien amoralny sposób przyzwala na oszustwa w celu odniesienia własnych korzyści.
Nie ma odpowiedzi na pytanie czy nurt strategiczny, tak jak konfucjanizm, ułożył
w słowa już istniejący w społeczeństwie nurt, czy też jest on wynikiem indywidualnej inspiracji Mistrza Sun.
2. Komunikacja
Sposób chińskiej komunikacji wywodzi się z zasad konfucjanizmu – zgodnie z nimi Chińczycy podczas
rozmowy powinni wykazać się skromnością, pokorą, harmonią oraz szacunkiem dla rozmówcy. Chiński styl
komunikacji można podzielić na dwa typy: pierwszy, gdzie osoba mówiąca ma na myśli więcej niż to co słyszy
druga strona i drugi, gdzie pierwsza osoba nie mówi wszystkiego co ma na myśli. Prowadząc rozmowy z
Chińczykami nie należy używać za bardzo bezpośredniego języka oraz graniczyć słowo „nie” do niezbędnego
minimum. Wielowymiarowe powiązania międzyludzkie są kluczem do osiągnięcia każdego celu. Dojście do
konsensusu może trwać długo, bowiem muszą się na niego zgodzić wszystkie obecne strony. Poza tym,
większość ważnych przedsięwzięć biznesowych musi mieć zgodę rządu, a uzyskanie jej jest najczęściej
czasochłonne. Chińczycy są doskonałymi strategami i zręcznymi negocjatorami. Aby zwiększyć swoje szanse,
Chińczycy wolą prowadzić negocjacje na własnym terenie. Zdarza się, że chińskie firmy nastawiają
zagraniczne firmy przeciwko sobie nawzajem, dzięki czemu zdobywają informacje na temat sposobu działania
skłóconych przedsiębiorstw.
Na sposób komunikacji wpływ mają również różnice językowe. Chiński jest językiem tonalnym,
przez co wypowiadane kwestie mogą czasami wydawać się wypowiedziane w sposób agresywny, co jest
nieporozumieniem wynikającym właśnie z jego tonalności. Chiński może wydawać się niejasny
lub ogólnikowy, ale podczas rozmów również należy pamiętać, że chiński język składa się z około
15 tysięcy znaków, z których każdy ma swój szczególne znaczenie, a nie jest łatwo o tłumacza który
w idealny sposób przetłumaczy to, co Chińska strona ma na myśli wraz z tonem wypowiedzi.
W przeciwieństwie do naszej grupy językowej, nie można starać się zrozumieć zdania na podstawie kontekstu,
a nieznajomość jednego znaku w zdaniu często oznacza brak możliwości dokładnego przetłumaczenia całej
wypowiedzi. Uzgodnienia działają w obydwie strony a przysługi są zawsze zwracane, niekoniecznie samemu
inicjatorowi, ponieważ mogą być one przekazywane z pokolenia na pokolenie. Pomimo dużej wagi tradycji,
ze zmianami zachodzącymi na rzecz modernizacji, sposób komunikacji również ulega zmianie na bardziej
bezpośredni.
74
3. Zależności międzyludzkie a podejście do zadania
Wynikająca z relacji społecznych koncepcja „guanxi” jest silnie zakorzeniona w chińskiej sferze biznesu.
Określenie guanxi odnosi się do skomplikowanej sieci relacji międzyludzkich i biznesowych,
które w znacznym stopniu można opisać przy pomocy powiedzenia: „nie ważne co wiesz, ważne kogo znasz”.
W Chinach powszechne jest, że podczas rozmów z nieznanym, potencjalnym partnerem zaangażowani są
pośrednicy.
Jak głosi Konfucjańska nauka, zhierarchizowane stosunki rodzinne leżą u podstaw sprawnie działającej
społeczności. Wraz z koncepcją guanxi oraz podejściem do rodziny, sieć powiązań oparta
na pokrewieństwie i znajomościach może być bardzo silna i rozległa. Jak stosunki rodzinne kształtuje się przez
lata, tak i nowi partnerzy w biznesie muszą włożyć duży wysiłek aby zyskać sympatię i zaufanie potencjalnego
partnera. Na wstępie często organizowane są spotkania podczas których nie rozmawia
się o planach biznesowych, ale wykorzystuje się je jako formę wzajemnego poznania się.
Podążając za koncepcją guanxi, podczas negocjacji nie zasady prawne, ale zasady moralne i etyczne będą
odgrywały bardzo ważną rolę. Strona chińska będzie dokładnie analizowała wpływ swojej decyzji
na obecne związki ze swoimi dotychczasowymi dostawcami, klientami, organami rządowymi i urzędnikami.
Guanxi mogą być najważniejsze w układach biznesowych z Chińczykami, ale pragmatyczne podejście do
interesów również jest ważne. Można z tego wywnioskować, że możliwość odniesienia sukcesu jak
i pieniądze również są dla naszego chińskiego partnera silnymi bodźcami.
4. Emocje skryte pod maską
Różnice kulturowe i filozoficzne mają swoje odzwierciedlenie w sposobie komunikacji. W Chinach popularna
jest koncepcja „twarzy”, w pewnym sensie można ją porównać do europejskiego konceptu honoru. W
Chinach do zachowań które mogą spowodować „utratę twarzy” należą między innymi, otwarte krytykowanie
lub zniesławienie kogoś o wyższej pozycji, niewiedza, znalezienie się w niestosownej sytuacji, przyznanie się
do błędu czy pokazanie słabości. Duże znaczenie zachowania „twarzy” w pewnym stopniu czyni z Chińczyków
introwertyków. Emocje, zwłaszcza negatywne rzadko są przez nich okazywane, ponieważ brak kontroli nad
własnymi emocjami świadczyłoby to o niedojrzałości. Chińczycy utrzymują ścisły podział między ludźmi im
bliskimi i dalszymi, to właśnie w grupie bliskich im osób (naixin) wyrażają swoje szczere opinie i uczucia często
kontrastujące z tym co pokazują publicznie (biaomian).
Chińczycy unikają bezpośredniego mówienia „nie”, używania nieprzyjemnych wyrażeń, bezpośredniego
wypowiadania się negatywnie lub przyznania się do błędu, wolą słuchać ponieważ dzięki temu zmniejszają
szansę na „stracenie twarzy”. W przypadku gdy prośba jest niemożliwa do spełnienia, można usłyszeć słowa
z rzędu „zobaczę co da się zrobić”. W pewnym sensie Pauzy podczas rozmów, które bywają dłuższe
niż w zachodnim świecie, mogą świadczyć o niezrozumieniu, niezgodzie lub o skupieniu.
75
5. Jednostka a kolektyw
Rodzina jest najważniejszą jednostką społeczną. Koncepcja rodziny przyjęta w Chinach wywodzi
się od Konfucjusza i zakłada, że każdy ma swoją pozycje w hierarchii. Chińczycy, przykładają dużą wagę do
wartości rodzinnych oraz są z natury bardzo dumnym narodem.
Chiny przez wieki były społeczeństwem rolnym, a od czasów komunizmu wykonywanie pewnych prac było
przypisywane grupom ludzi. Gminy rolne zaczęły powstawać w latach 50-tych XX wieku podczas
tak zwanego „Wielkiego Skoku Naprzód”. Podczas Rewolucji Kulturalnej wszelkie wyrazy indywidualności i
wyrażania siebie były tłumione. Aby zgodnie z założeniami systemu wszyscy byli równi, wielu musiało zapłacić
za to własnymi wolnościami. Mimo rozpoczętych w latach 70-tych zmian, wpływ Partii na społeczeństwo
nadal jest bardzo silny.
Ten okres w historii ukształtował chińskie znaczenie dzielenia się, co oznacza, że na rzecz sprawiedliwego
podziału oraz przyjaźni, oczekuje się od silniejszej strony, że wesprze słabszą stronę (np. w negocjacjach),
podczas gdy słabsza strona spodziewać się będzie korzyści pochodzących od silniejszej ze stron.
Takie podejście może mieć wpływ na kształtowanie się spółek joint ventures.
6. Podejście do podejmowania ryzyka
Chińczycy za wszelką cenę próbują unikać ryzyka. Kolejny raz nawiązując do koncepcji guanxi oraz grupy
bliskich ludzi naixin, bardzo trudno jest zdobyć zaufanie strony chińskiej.
Zgodnie z hierarchią, nie należy kwestionować opinii osoby wyższej w hierarchii. Począwszy od wczesnych lat
nauki, uczniowie są uczeni do niekwestionowania autorytetu władz. Nie namawia się ich również do
niezależnych wypowiedzi. Dorośli źle odnajdują się w „burzy mózgów”, ponieważ daje to zbyt wiele
możliwości na „stracenie twarzy”, na przykład poprzez powiedzenie czegoś co nie jest jednomyślne
ze zdaniem reszty grupy lub jest niezgodne ze zdaniem przełożonego. Jak mówi chińskie przysłowie: „Ostrożni
nie popełniają błędów”.
Inne jest podejście do ryzyka w społeczeństwie miejskim i wiejskim. Chińczycy pochodzący z większych,
bardziej zindustrializowanych miast na wschodnim wybrzeżu są bardziej skłonni do podjęcia ryzyka.
7. Wyczucie czasu
W stosunkach z Chińczykami warto jest mieć dobry wyczucie czasu. Chińczycy mają zazwyczaj pragmatyczne
podejście do biznesu, więc wyczucie czasu i punktualność pokazują szacunek do drugiej strony i działają na
jej korzyść. Menadżerowie chińscy często nie planują wydarzeń z dużym wyprzedzeniem, można się spotkać
z tym, że umawiają termin spotkania z dwutygodniowym wyprzedzeniem. Chińczycy nauczyli się
wykorzystywać
poczucie
czasu
lepiej
niż
ich
zachodni
koledzy.
W przeciwieństwie do zachodniego świata potrafią oni igrać z ostatecznymi terminami, zwłaszcza
gdy wiedzą, że druga strona działa pod presją. Zazwyczaj robią to intencjonalnie w celu sprawdzenia
cierpliwości.
76
8. Piramida władzy
Zgodnie z myślą Mistrza Sun, jedną z 5 zasad prowadzenia zwycięskiej wojny jest „jedność moralna ludu
z władcą” – lud pragnie tego samego co nim rządzący.
Władza w Chinach pochodzi od góry. Chiny, jako najdłużej i nieprzerwanie istniejąca cywilizacja,
od zawsze była w rękach dyktatorów lub cesarzy, a od 1949 roku Chiny są jednopartyjnym państwem. Zgodnie
z zasadami konfucjanizmu, władza pochodzi z samej góry drabiny hierarchii i rozprzestrzenia się po niższych
szczeblach dzięki skomplikowanej sieci powiązań zwanych guanxi. Trudność w osiągnięciu wysokiej pozycji w
hierarchii może rekompensować wspomniane właśnie guanxi.
Wielka powierzchnia Chin utrudnia jednakowe egzekwowanie prawa w odległych prowincjach. Czasem
uzyskanie zgody z rządu centralnego nie będzie wystarczające. W takim przypadku, konieczne jest zwrócenie
się do samorządów lokalnych, gdzie samodzielne podejmowanie akcji jak i skorumpowanie
nie jest nieobecne.
9. Naokoło do celu
Chińczycy niemalże zawsze chcą dostrzec większy obraz sytuacji. Jest to związane z tym, że chcą być
przygotowani na konsekwencje swoich decyzji oraz jakie będzie odzwierciedlenie tych decyzji na ich sieć
znajomości. Negocjacje mogą być przerywane na rzecz pobocznych dyskusji z dostawcami oraz agencjami
rządowymi, co wydłuża czas negocjacji.
Chińczycy przykładają bardzo dużą wagę do procesu jakim jest słuchanie. Wynika to z tego,
że w zhierarchizowanej społeczności tylko wybrane osoby mogą sobie pozwolić na wyrażenie własnego
zdania. Podczas negocjacji powszechne jest również robienie notatek, notatki uważane są za pewne dowody
do których można powrócić w dalszych etapach negocjacji. W przypadku zmiany sytuacji, zdarza się,
że chińska strona potrafi ponownie analizować propozycje, które zostały już wcześniej odrzucone. Zagraniczni
negocjatorzy powinni wykazać się dużą cierpliwością. Chińczycy muszą przeanalizować wszystkie możliwe
opcje i zdarza się ze prowadzą równolegle negocjacje.
10. Szeroka perspektywa
Chińczycy aby dojść do sedna problemu, zwracają wielką uwagę na kontekst. Aby zmniejszyć ryzyko, będą
analizować wszystkie opinie i możliwe reperkusje. Etyczne i moralne zasady są uważane za ważniejsze niż
prawne. Jednakże w ostatnich latach można zaobserwować zmieniający się trend na rzecz częstszej analizy
danych i faktów procesie podejmowania decyzji. Dane i fakty brane pod uwagę mogą zawierać informacje na
temat związków biorących udział oraz jaki wpływ na nie miały podjęte decyzje. W ostatnich latach udział
przepisów wzrósł w przypadkach rozwiązywania nieporozumień oraz podczas negocjacji kontraktów. W
77
przypadku nieporozumień dotyczących kontraktu, Chińczycy preferują zasiąść przy stole i starać się
o partnerskie rozwiązanie zamiast analizować błędy w kontrakcie jedynie z prawnej perspektywy.
Udział prawników na spotkaniach powinien być ograniczony do minimum, ponieważ uważa się, że lepszym
rozwiązaniem jest zorganizowanie specjalnego spotkania tylko dla prawników obu firm. Ze względu na ich
kolektywistyczną naturę, nie zdarza się aby chińskie firmy delegowały jednego negocjatora. Aby zatem nie
stawiać ich na uprzywilejowanej pozycji, na spotkania biznesowe nie należy wybierać się w pojedynkę.
Podczas prezentacji chińska strona nie będzie jedynie oczekiwała obszernej wiedzy na temat związany
z prezentacją, ale również będzie oczekiwała, że zostanie jej przedstawiony kontekst, informacje dotyczące
rynków, konkurentów oraz informacji dotyczących firmy. Chińczycy mają także skłonność do częstego
zadawania podobnych pytań w celu sprawdzenia spójności odpowiedzi partnera.
11. Inny sposób patrzenia
Chińczycy zazwyczaj działają zgodnie z logicznymi i spójnymi wytycznymi, których korzenie sięgają głownie
filozofii Konfucjańskiej oraz Taoistycznej. Osadzony w codziennym życiu konfucjanizm, nie tylko definiuje
podstawy zachowań etycznych i moralnych, ale zawiera też precyzyjne wzory zachowań
w zależności od sytuacji. Mimo wielu lat komunistycznych rządów Chińczycy są często głęboko wierzący,
najczęściej są wyznawcami Buddyzmu. Dzięki wpływowi wcześniej wspomnianych filozofii, Chińczycy
doszukują się związków między pewnymi rzeczami, co trudno będzie zrozumieć lub zaakceptować ludziom
podążającym za zachodnim tokiem myślenia. Chińska strona może uzależnić swoją decyzję od czynników,
które nie byłyby rozważane na zachodzie, czego przykładem może być wynik uprzedniej rozmowy
z ekspertem Feng Shui na temat dat i liczb.
78
22. Przedsięwzięcia targowo-wystawiennicze
w 2016 roku
Zestawienie wybranych imprez targowych w 2016 roku, w których Wydział Promocji Handlu i Inwestycji w
Pekinie będzie brał czynny udział i prezentował swoje stoiska wystawiennicze:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
TARGI
China National Sugar and
Alcoholic Commodities EXPO
Chengdu
Targi Polskiego Bursztynu w Bai
Huei
Mongolia Expo (EXPO Mongolia
International Mining and
Multisector Trade Fair)
Beijing International Coal
Equipment & Mining
Tech.Equipment EXPO
China International Food
Exhibition & Guangzhou Import
Food Exhibition
Hong Kong Food Expo
China (Tai`an) International
Mining Equipment and Technology
Exhibition
Mongolia Mining
World
of
Food
Beijing
(Anufood)
Western China International Fair
World SME Expo
Miejsce
Data
Chengdu
26-28.03.2016
Pekin
10-15.04.2016
Ułan Bator
23-25.05.2016
Pekin
20-22.06.2016
Więcej informacji:
http://www.ifechina.com/
Kanton
29.06.-01.08.2016
Hong Kong
11.08-15.08.2016
http://www.hktdc.com/fair/hkfoodexpoen/HKTDC-Food-Expo.html
http://www.cimete.com/
Tai`an
31.08.-02.09.2016
Ułan Bator
01.09-03.09.2016
Pekin
03.09-05.09.2016
Chengdu
10.2016
Hong Kong
03.12.-05.12.2016
http://www.coalmongolia.mn/
http://www.worldoffoodbeijing.com/
http://xbh.wcif.cn/
www.hktdc.com/worldsmeexpo
* Szanowni Państwo, informujemy, że listy przedsięwzięć, w których bierzemy udział mogą podlegać
nieznacznym zmianom, informacje o imprezach wystawienniczych są na bieżąco aktualizowane na stronie
internetowej WPHI.
Informacje o innych imprezach wystawienniczych na terenie ChRL mogą Państwo znaleźć m.in. na stronie
internetowej : www.chinaexhibition.co
79
23. Ważne adresy i linki
Polskie Instytucje i linki gospodarcze:
www.mr.gov.pl
www.msz.gov.pl
www.paiz.gov.pl
www.parp.gov.pl
www.trade.gov.pl
www.gochina.gov.pl
Ministerstwo Rozwoju RP
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Portal Promocji Eksportu
Portal Go China
Chińskie Instytucje i linki gospodarcze:
www.english.mofcom.gov.cn/organizatio
n.shtml
(Link zawiera wykaz ministerstw,
Ministerstwo Handlu ChRL (MOFCOM)
najważniejszych komisji i departamentów
ChRL)
Chińska Rada Promocji Handlu Międzynarodowego CCPIT
Administracja Nadzoru Jakości, Inspekcji i Kwarantanny AQSIQ
Państwowa Administracja Podatkowa
Państwowa Administracja Przemysłu i Handlu SAIC
Państwowe Biuro ds. Własności Intelektualnej SIPO
Narodowa Administracja Prawami Autorskimi NCA
Państwowa Administracja Żywności i Leków SFDA
Administracja Certyfikacji i Akredytacji ChRL CNCA
Chińskie Międzynarodowe Stowarzyszenie Kontrahentów CICA
Chińskie Stowarzyszenie Mięsa CMA
Portal biznesowy
Jing Dong
Amazon
Tmall
www.bizchinanow.com
www.aqsiq.net
www.chinatax.gov.cn
www.saic.gov.cn
www.sipo.gov.cn
www.ncac.gov.cn
eng.sfda.gov.cn
www.cnca.gov.cn
www.chinca.org
www.chinameat.org
www.alibaba.com
www.jd.com
www.amazon.cn
www.tmall.com
Placówki dyplomatyczne, biura reprezentacyjne:
Ambasada RP w Pekinie:
Add: 1 Ritan Road, Jianguomenwai, Beijing 100600
建国门外日坛路光华路口波兰大使馆
E-mail: [email protected],
Tel.: 0086 10 65321235, fax: 0086 10 65321745
http://pekin.msz.gov.pl/pl/
Konsulat Generalny RP w Szanghaju
Add: 618 Jianguo Xi Lu, Szanghaj 200031
e-mail: [email protected]
http://szanghaj.msz.gov.pl/pl/
80
Konsulat Generalny RP w Kantonie
Add: 63 Shamian Dajie, Guangzhou 510130
E-mail: [email protected]
http://www.kanton.msz.gov.pl/pl/
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Pekinie:
Add: 1 Ritan Road, Jianguomenwai, Beijing 100600
e-mail:[email protected],
www.china.trade.gov.pl
Konsulat Generalny RP w Hongkongu
Add: 3505-6, Hopewell Center, 183 Queen’s Road East
e-mail: [email protected]
www.hongkong.msz.gov.pl/pl
tel.: 0086 10 65321235 w. 146, 65321888
fax: 0086 10 6532495
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Konsulatu Generalnego RP w Szanghaju
Add: 100 Zunyi Road, Changning Rooms 1906-1907,
Tower B, City Center of Shanghai 200051
e-mail: [email protected]
www.china.trade.gov.pl
Delegacja Unii Europejskiej w ChRL:
Add: 15 Dongzhimenwai Dajie, Chaoyang District,
Beijing 100600
e-mail: [email protected]
www.eeas.europa.eu/delegations/china/index_en.htm
Izba Handlowa Uni Europejskiej w Chinach
Add: Beijing Lufthansa Center, Office C412,
50 Liangmaqiao Road, Beijing, 100125
e-mail: [email protected]
Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych
Biuro Reprezentacyjne w Szanghaju
Add: Nanjing West Road 993/1406
Shanghai Tel: 0086 15859210097
Polish Logistic Center (Polskie Centrum Logistyczno –
Wystawiennicze w Szanghaju)
Nr Pawilonu 32, Shanghai, Xijiao International
Agricultural Product Trade Center
Add: NO.3833, Huaxu Highway Huaxin Town,Qingpu
District, Shanghai, 200335
[email protected]
tel: 0086 13917079947
81
24. Lista polskich zakładów mleczarskich
dopuszczonych na rynek chiński
1.
Agus Innovation Sp. z o.o.
2.
Arla Foods S.A.
3.
Bakoma Sp. z o.o., Zakład produkcyjny w Elżbietowie
4.
Bartex Sp. z o.o.
5.
BEL POLSKA Sp. z o. o.
6.
Bielmlek Spółdzielnia Mleczarska
7.
DANONE Sp. z o. o., Fabryka w Bieruniu
8.
Firma Produkcyjno-Usługowo-Handlowa "MOKATE"
9.
GEO-POLAND Sp. z o.o. Zakład Produkcyjny w Kutnie
10. Hochland Polska Sp. z o.o. Zakład Mleczarski w Baranowie
11. Hochland Polska Sp. z o. o. Zakład Mleczarski w Węgrowie
12. KASKAT Sp.z o.o., Gorzów Wielkopolski
13. KOMAGES Sp. z o.o.
14. LACTIMA Spółka z o. o.
15. Mleczarnia "TUREK" Sp. z o.o.
16. Mleczarnia Gościno Sp. z o. o.
17. MLEKCZAR Sp. z o.o.
18. Mlekoma Sp.z o.o., Zakład Przetwórstwa Mleka i Serwatki w Przasnyszu
19. Moniecka Spółdzielnia Mleczarska w Mońkach
20. NUTRICIA Zagłady Produkcyjne Sp. z o.o. Oddział w Krotoszynie
21. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska (Nowy Dwór Gdański)
22. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska (Włoszczowa)
82
23. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Garwolin
24. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Giżycku
25. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Hajnówce
26. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole
27. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Koninie
28. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Końskiem
29. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Krasnymstawie
30. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Krasnymstawie, Zakład produkcyjny w Zamościu
31. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łowiczu
32. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łowiczu, Zakład mleczarski w Toruniu
33. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Olecku
34. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy Zakład Produkcyjny w Ostrołęce
35. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Radomsku
36. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Siedlcach
37. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Sierpcu
38. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Skierniewicach
39. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska WART-MILK, Sieradz
40. OSTROWIA Sp. z o.o.
41. P.P.H.U A-LIMA-BIS Sp. z o.o.
42. POLMLEK Raciąż Sp. z o. o.
43. Polmlek Sp. z o.o. Zakład Mleczarski w Lidzbarku Warmińskim
44. Polser Sp. z o.o.
45. Proszkownia Mleka Sp. z o. o.
46. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe "LAKTOPOL" Sp. z o.o. Zakład Produkcyjny Nr 1 w Suwałkach
47. ROTR Spółdzielnia Mleczarska w Rypinie
83
48. SERTOP Sp. z o.o.
49. Sery ICC Pasłęk Sp. z o.o.
50. Spółdzielnia Mleczarska w Gostyniu
51. Spółdzielcza Mleczarnia SPOMLEK
52. Spółdzielnia Mleczarska "Mlekovita"
53. Spółdzielnia Mleczarska "Mlekpol" w Grajewie, Oddział Zakład Produkcji Mleczarskiej w Zwoleniu
54. Spółdzielnia Mleczarska "Mlekpol" w Grajewie, Oddział Zakład Produkcji Mleczarskiej w Grajewie
55. Spółdzielnia Mleczarska "Mlekpol" w Grajewie, Oddział Zakład Produkcji Mleczarskiej w Sejnach
56. Spółdzielnia Mleczarska "Mlekpol" w Grajewie, Oddział Zakład Produkcji Mleczarskiej w Zambrowie
57. Spółdzielnia Mleczarska "Mlekpol" w Grajewie, Oddział Zakład Produkcji Mleczarskiej w Mrągowie
58. Spółdzielnia Mleczarska LAZUR
59. Spółdzielnia Mleczarska MAZOWSZE
60. Spółdzielnia Mleczarska MLEKOVITA Oddział "RESMLECZ" w Trzebownisku
61. Spółdzielnia Mleczarska MLEKOVITA Oddział Produkcyjny KURPIE w Baranowie
62. Spółdzielnia Mleczarska Mlekovita, Oddział w Lubawie
63. Spółdzielnia Mleczarska Ryki
64. Spółdzielnia Mleczarska w Łapach
65. STARCO Zakład Mleczarski Sp. z o. o.
66. SUDOWIA-LAKTOPOL Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
67. UNILEVER POLSKA S.A., Zakład Produkcyjny w Baninie
68. Zakład Przetwórstwa Mleka "Mlecz" Sp. z o. o. w Wolsztynie
69. Zakłady Mleczarskie "LAKTOPOL-A" Sp. z o.o. w Łosicach
70. ZORINA Sp. z o. o.
71. Zott Polska Sp. z o.o.
72. GEO-POLAND Sp. z o.o. – sproszkowane mleko dla niemowląt
84
25. Lista polskich zakładów drobiarskich
dopuszczonych na rynek chiński
1. Nestle Polska S.A.
2. PAGO Sp. z o.o.
3. Przedsiębiorstwo Produkcyjne, Usługowo-Handlowe Prosper Sp. z o.o.
4. Storteboom Hamrol Sp. z o.o.
5. Superdrób S.A Zakłady Drobiarsko-Mięsne
6. Zakłady Drobiarskie „Koziegłowy” Sp. z o.o.
*Aktualizowane na bieżąco listy producentów dopuszczonych na chiński rynek znajdą Państwo także na
stronach CNCA :
www.cnca.gov.cn
* Procedury dostępu mięsa, wyrobów mleczarskich oraz innych produktów spożywczych na rynek Chińskiej
Republiki Ludowej są dostępne na stronach:
www.shanghai.trade.gov.pl
www.beijing.trade.gov.pl
85
26. Słowniczek polsko – chiński
Standardowy język mandaryński ma 4 tony:
1) ā
2) á
3) ǎ
4) à
(ton płaski, wyrażony dźwiękiem „Aaa”, na tym samym poziomie)
(ton przypominający dźwięk wyrażony „zdziwieniem”/”pytaniem”)
(ton wyrażony dźwiękiem „spadająco-wznoszącym”)
(ton ostro spadający)
PODSTAWOWE ZWROTY
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
POLSKI
Witaj / Dzień dobry
Jak się masz?
Nazywam się ….
Jak się nazywasz?
Czy mówisz po Angielsku?
Nie mówię po Chińsku
Tak / Jest
Nie / Nie jest
Gdzie jest?
Ja
Ty
On, ona, ono
My / Wy / Oni
Chłopak / Mężczyzna
Dziewczyna / Kobieta
PIN YIN
Nǐ hǎo
Nǐ hǎo ma?
Wǒ jiào...
Nǐ jiào shénme míngzì?
Nǐ huì shuō yīngwén ma?
Wǒ bù huì shuō zhōngwén
Shì
Shì Bù/shì
...Zài nǎr?
Wǒ
Nǐ
Tā, tā, tā
Wǒmen, nǐmen tāmen
Nán
Nǚ
86
汉字
你好
你好吗？
我叫。。。
你叫什么名字？
你会说英文吗？
我不会说中文
是
不是
...在哪儿？
我
你
他，她，它
我们，你们，他们
男
女
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
Duży
Mały
To
Tamto
Czy zrozumiałeś?
Nie rozumiem
Zrozumiałem
Do widzenia
Proszę
Dziękuję
Nie ma za co
Przepraszam
Można, OK
Nie można
Nie ma sprawy
Wszystko jedno
Zapomnij, daj spokój
Mam, ma
Nie mam, nie ma
Masz czy nie masz?
Chcieć, chcę
Nie chcieć, nie chcę
Chcę,
Nie dosłyszałem
Proszę mówić wolniej
Proszę powtórzyć
Proszę poczekać
Zapisać
Pisać
Jak się czyta ten znak?
Dom
Chodźmy do domu
Patrzeć / widzieć
Myśleć
Słyszeć
Mówić
Iść / Jechać
Ćwiczyć
Przyjść
Dà
Xiǎo
Zhè
Nà
Tīng dǒngle ma?
Tīng bù dǒng
Tīng dǒngle
Zàijiàn
Qǐng
Xièxiè
Bù kèqì
Duìbùqǐ
Kěyǐ (xíng)
Bù kěyǐ (bùxíng)
Méi guānxì/méi wèntí
Wúsuǒwèi
Suàn le ba
Yǒu
Méiyǒu
Yǒu méiyǒu... ?
Yào
Bùyào
Wǒ yào..
Wǒ tīng bùjiàn
Màn yīdiǎn shuō
Zàishuō yīcì
Děng yī huǐ
Xiě xiàlái
Xiě
Zhège zì zěnme niàn?
Jiā
Wǒmen huí jiā
Kàn
Xiǎng
Tīng
Shuō
Qù
Duànliàn
Lái
87
大
小
这
那
听懂了吗？
听不懂
听懂了
再见
请
谢谢
不客气
对不起
可以（行）
不可以（不行）
没关系 /没问题
无所谓
算了吧
有
没有
有没有。。。？
要
不要
我要。。。
我听不见
慢一点说
再说一次
等一会
写下来
写
这个字怎么念？
家
我们回家
看
想
听
说
去
锻炼
来
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
Szybko
Wolno
Nad
Pod
Obok
I / Oraz
Albo / lub
Oprócz / bez
Razem
Osobno
Także
Potrzebuję pomocy
Oszukujesz mnie
O której jest otwarte?
O której jest zamknięte?
Kuài
Màn
Shàng
Xià
Pángbiān
Hé
Huòzhě
Chúle
Yīqǐ
Fēnkāi
Yě
Wǒ xūyào bāngzhù
Nǐ piàn wǒ
Nǐ jǐ diǎn kāimén
Nǐ jǐ diǎn guānmén
快
慢
上
下
旁边
和
或者
除了
一起
分开
也
我需要帮助
你骗我
你几点开门
你几点关门
BIZNES
商业
你的办公室在哪？
几点我们见面呢？
你们有些什么产品
？
74. Ile czasu, aby wyprodukować Zuò yīgè yào duō cháng 做一个要多长时间
jeden?
shíjiān?
？
75. Ile osób zatrudniacie?
Nǐmen
yǒu
duōshǎo 你们有多少工人?
gōngrén?
76. Czy mogę zobaczyć?...
Wǒ kěyǐ kàn kàn...ma?
我可以看看。。。
吗？
77. … próbki
Yàngpǐn
。。。样品
78. … projekt
Shèjì...
。。。设计
79. … fabryka
Gōngchǎng...
。。。工厂
80. … dokumenty eksportowe
Chūkǒu wénjiàn
。。。出口文件
81. Czy możecie zorganizować fracht? Néng dàibàn yùnshū ma?
能代办运输吗？
82. W jakich godzinach pracujecie?
Yītiān gōngzuò duōshǎo 一天工作多少小时
xiǎoshí?
？
JEDZENIE
70.
71.
72.
73.
Biznes
Gdzie jest twoje biuro
O której możemy się spotkać
Jakie oferujecie produkty?
83. Menu
Shāngyè
Nǐ de bàngōngshì zài nǎr?
Jǐ diǎn wǒmen jiànmiàn ne?
Nǐmen yǒuxiē shénme
chǎnpǐn?
菜单
Càidān
88
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
121.
Menu po angielsku
Menu ze zdjęciami potraw
Rachunek
Rachunek
Faktura
Kelner / Kelnerka
Co to jest?
Ostre
Nie chcę ostrego
Mało ostre
Słodkie
Kwaśne
Słone
Widelec
Łyżka
Nóż
Pałeczki
Pałeczki 1 razowe
Serwetki
Sól
Pieprz
Ryba
Mięso …
Wołowina
Wieprzowina
Kurczak
Baranina
Szaszłyki
Ryż
Bułka na parze
Pierogi na parze
Pierogi
Kaczka po pekińsku
Kurczak słodko kwaśny
Kurczak w cieście z ananasem
Wołowina z brokułami
Makaron smażony w ostrym sosie
Zupa wołowa z makaronem
Yīngwén càidān
Yǒu túpiàn de càidān
Jiézhàng
Mǎidān
Fāpiào
Fúwùyuán
Zhè shì shénme
Là de
Wǒ bùyào là de
Wēi là
Tián de
Suān de
Xián de
Chāzi
Sháozi
Dāozi
Kuàizi
Yīcì xìngkuàizi
Cānjīnzhǐ
Yán
Làjiāo
Yú
Ròu
Niúròu
Zhūròu
Jīròu
Yángròu
Ròu chuàn
Mǐfàn
Mántou
Bāozi
Jiǎozi
Běijīng kǎo yā
Táng cù jīròu
Bōluó jīròu
Xī lánhuā chǎo niúròu
Lǎo gàn mā chǎomiàn
Hóngshāo niúròu miàn
89
英文菜单
有图片的菜单
结账
买单
发票
服务员
这是什么
辣的
我不要辣的
微辣
甜的
酸的
咸的
叉子
勺子
刀子
筷子
一次性筷子
餐巾纸
盐
辣椒
鱼
肉
牛肉
猪肉
鸡肉
羊肉
肉串
米饭
馒头
包子
饺子
北京烤鸭
糖醋鸡肉
菠萝鸡肉
西兰花炒牛肉
老干妈炒面
红烧牛肉面
122. Sałatka ogórkowa
Pāi huángguā
拍黄瓜
123.
124.
125.
126.
127.
128.
129.
130.
131.
132.
133.
134.
135.
136.
137.
Yú tāng
Chǎo báicài
Suān là tǔdòu sī
Chǎo tǔdòu sī
Sù sān xiān
Xīhóngshì
Yùmǐ
Yángcōng
Suàn
Mó gu
Píngguǒ
Xiāngjiāo
Xīguā
Cǎoméi
Huāshēng
鱼汤
炒白菜
酸辣土豆丝
炒土豆丝
素三鲜
西红柿
玉米
洋葱
蒜
磨菇
苹果
香蕉
西瓜
草莓
花生
Píjiǔ
Yǐnliào
Kāishuǐ
Píngzhuāng shuǐ
Báijiǔ
Kāfēi
Kě kǒu kě lè
Guǒzhī...
Zhī
Rè qiǎokèlì
Niúnǎi
Kuàngquán shuǐ
Bǎishìkělè
Qìshuǐ
Dòujiāng
Xuěbì
Shuǐ
Mǐjiǔ
Hóng pútáojiǔ
啤酒
饮料
开水
瓶装水
白酒
咖啡
可口可乐
果汁
汁
热巧克力
牛奶
矿泉水
百事可乐
汽水
豆浆
雪碧
水
米酒
红葡萄酒
Zupa rybna
Kapusta podsmażana
Ziemniak ostro-kwaśny
Ziemniak smażony
Bakłażan, ziemniak, papryka
Pomidor
Kukurydza
Cebula
Czosnek
Grzyby
Jabłko
Banan
Arbuz
Truskawka
Orzeszki ziemne
NAPOJE
138.
139.
140.
141.
142.
143.
144.
145.
146.
147.
148.
149.
150.
151.
152.
153.
154.
155.
156.
Piwo
Napój
Gotowana woda
Woda butelkowana
Wódka
Kawa
Coca Cola
Sok owocowy
Sok
Gorąca czekolada
Mleko
Woda mineralna
Pepsi
Drinki
Mleko sojowe
Sprite
Woda
Wino ryżowe
Czerwone wino
90
157.
158.
159.
160.
161.
162.
163.
164.
165.
166.
167.
168.
169.
170.
171.
Białe wino
Jogurt
Milk Shake
Zimne piwo
Lód
Bez lodu
Herbata
Czerwona Herbata
Herbata chryzantemowa
Herbata 8 skarbów
Zielona herbata
Herbata jaśminowa
Herbata cytrynowa
Herbata Puer
Herbata Oolong
Bái pútáojiǔ
Suānnǎi
Suānnǎi xī
Bīng píjiǔ
Bīng kuài
Bù jiā bīng kuài
Chá
Hóngchá
Júhuā chá
Bā bǎo chá
Lǜchá
Mòlìhuā chá
Níngméng chá
Pǔ'ěr chá
Wūlóngchá
白葡萄酒
酸奶
酸奶昔
冰啤酒
冰块
不加冰块
茶
红茶
菊花茶
八宝茶
绿茶
茉莉花茶
柠檬茶
普洱茶
乌龙茶
Duōshǎo qián
Hǎo
Bù hǎo
Wǒ xiǎng mǎi
Lǐpǐn
Shǒuzhuó
Liányīqún
Niúzǎi kù
Chènshān
Wéijīn
Màozi
Cìxiù
Shuǐmòhuà
Shǒu gōngyìpǐn
Zhēnsī lǐngdài
Shàng jiē zhuǎn yī zhuàn
Bǎihuò shāngdiàn
Zìxuǎn shāngchǎng
Jí shì
Bǎ zhège gěi wǒ kàn kàn?
Wǒ xiǎng mǎi zhège
多少钱
好
不好
我想买
礼品
手镯
连衣裙
牛仔库
衬衫
围巾
帽子
刺绣
水墨画
手工艺品
真丝领带
上街转一转
百货商店
自选商场
集市
把这个给我看看？
我想买这个
ZAKUPY
172.
173.
174.
175.
176.
177.
178.
179.
180.
181.
182.
183.
184.
185.
186.
187.
188.
189.
190.
191.
192.
Ile kosztuje
Dobrze, zgadzam się
Nie dobrze, nie zgadzam…
Chciałbym kupić …
Prezent
Bransoletka
Sukienka
Jeansy
Koszula
Szalik, chustka
Czapka, kapelusz
Biżuteria
Malowidło chińskie
Rękodzieło
Krawat jedwabny
Chodźmy na miasto
Sklep z ubraniami
Supermarket
Rynek
Czy mogę to obejrzeć
Chciałbym to kupić
91
193.
194.
195.
196.
197.
198.
199.
200.
201.
202.
203.
204.
205.
206.
207.
208.
209.
210.
211.
212.
213.
214.
215.
216.
217.
218.
219.
220.
221.
222.
223.
224.
225.
Jaki rozmiar
Mały rozmiar (S)
Średni rozmiar (M)
Duży rozmiar (L)
XL
Czy mogę przymierzyć
Czy macie większy rozmiar?
Czy są inne kolory?
Nie pasuje
Pasuje b. dobrze
Czy mogę Ci pomóc?
Czy możesz mi pomóc?
Czy są inne?
Ten kolor jest za jasny
Przepiękny
Chcę tylko obejrzeć
Nie ma za co
Czy obniżysz cenę
Trochę taniej
Czy dostanę zniżkę?
Zniżka, dyskont
10 proc.
20 proc.
Chcę to ubranie
Nie chcę
Czy macie opakowanie?
Czy można zapakować?
Zapakować oddzielnie
Chciałbym zwrócić
Tutaj jest defekt
Jaka to jest materiał?
Wełna
Jedwab
Duōdà hào
Xiǎo hào
Zhōng hào
Dà hào
Tèdà hào
Wǒ kěyǐ shì yīxià ma?
Yǒu dà hào ma?
Yǒu qítā yánsè ma?
Bù héshì
Chuān qǐlái hěn héshì
Wǒ néng bāng nǐ ma?
Bāng yīxià máng
Yǒu qítā de ma?
Yánsè tài yànle
Hǎo piàoliang/tàiměile
Wǒ zhǐshì kàn kàn
Bù xiè
Jiàgé kěyǐ shǎo diǎn ma?
Piányi yīdiǎn
Kěyǐ dǎzhé ma?
Dǎzhé
Jiǔ zhé
Bā zhé
Wǒ yào zhè jiàn
Wǒ bùyào
Yóu hézi zhuāng ma?
Kěyǐ bāo yīxià ma?
Fēnkāi bāo
Wǒ yào tuìhuò
Zhèlǐ huàile
Zhè shì shénme liàozi de?
Miánbù
Sī
多大号
小号
中号
大号
特大号
我可以试一下吗？
有大号吗
有其它颜色吗？
不合适
穿起来很合适
我能帮你吗？
帮一下忙
有其它的吗？
颜色太艳了
好漂亮 /太美了
我只是看看
不谢
价格可以少点吗？
便宜一点
可以打折吗？
打折
九折
八折
我要这件
我不要
由盒子装吗？
可以包一下吗？
分开包
我要退货
这里坏了
这是什么料子的？
棉布
丝
Fángjiān
Dān rén fáng
Shuāngrén fáng
房间
单人房
双人房
HOTEL
226. Pokój
227. Jednoosobowy pokój
228. Dwuosobowy pokój
92
Biāozhǔn fáng
Háohuá fáng
Bīnguǎn, jiǔdiàn, fàndiàn
Biāo jiān duōshǎo qián yī
wǎn?
Fángjiān li yǒu...
Kòngtiáo
Diàn fēngshàn
Hǎo fēngjǐng
Miǎnfèi zǎocān
Wǒ xiǎng zhù liǎng wǎn
Míngtiān zǎochen (liù diǎn)
jiào xǐng wǒ
标准房
豪华房
宾馆，酒店，饭店
标间多少钱一晚？
Chcę się wymeldować
Chciałbym zmienić pokój
Co powinienem zrobić?
Ile nocy chcesz zostać?
房间里有。。。
空调
电风扇
好风景
免费早餐
我想住两晚
明天早晨（六点 ）
叫醒我
Tàofáng
套房
Yājīn
押金
Yàoshi
钥匙
Wǒ néng yòng xìnyòngkǎ 我能用信用卡吗？
ma?
Wǒ yào tuì fáng
我要退房
Wǒ xiǎng huàngè fángjiān
我想换个房间
Zěnme bàn?
怎么办？
Nǐ yào zhù jǐ wǎn?
你要住几晚？
… Godzina
… Sekundy
… Minuta
Godzina
Dzień
Tydzień
Miesiąc
Rok
Dzisiaj
Jutro
Wczoraj
Pojutrze
Przedwczoraj
Za tydzień
… Diǎn
… Miǎo
… Fēnzhōng
Xiǎoshí
Tiān
Xīngqí, lǐbài
Yuè
Nián
Jīntiān
Míngtiān
Zuótiān
Hòutiān
Qiántiān
Yīzhōu hòu
… 点
… 秒
… 分钟
小时
天
星期，礼拜
月
年
今天
明天
昨天
后天
前天
一周后
229.
230.
231.
232.
Standardowy pokój
Luksusowy pokój
Hotel
Ile za pokój standardowy za noc?
233.
234.
235.
236.
237.
238.
239.
Czy pokój ma?...
Klimatyzacja
Wiatrak
Ładny widok
Śniadanie wliczone
Chcę zostać na 2 noce
Proszę obudzić o (6ej)
240.
241.
242.
243.
Suite
Depozyt
Klucz
Czy mogę zapłacić kartą?
244.
245.
246.
247.
CZAS
248.
249.
250.
251.
252.
253.
254.
255.
256.
257.
258.
259.
260.
261.
93
262. Potem
263. Przyjdę jutro
Ránhòu
Wǒ míngtiān lái
然后
我明天来
BEZPIECZEŃSTWO
264.
265.
266.
267.
268.
269.
270.
271.
272.
273.
274.
275.
276.
Policja
Policjant
Wezwać policję
Złodziej
Kieszonkowiec
Bezpieczny
Depozyt
Korupcja
Ambasada
Konsulat
Paszport
Wiza
Chciałbym przedłużyć moją wizę
Gōng'ān
公安
Jǐngchá
警察
Jiào jǐngchá
叫警察
Zéi
贼
Xiǎotōu
小偷
Ānquán
安全
Bǎoxiǎnxiāng
保险箱
Huìlù, fǔbài
贿赂，腐败
Dàshǐ guǎn
大使馆
Lǐngshìguǎn
领事馆
Hùzhào
护照
Qiānzhèng
签证
Wǒ xūyào yáncháng wǒ de 我需要延长我的签
qiānzhèng
证
KOMUNIKACJA
277.
278.
279.
280.
281.
282.
283.
284.
285.
286.
287.
288.
289.
290.
291.
292.
Prosto / do przodu
Lewo
Prawo
Do tyłu
Północ
Południe
Wschód
Zachód
Stop
Początek
Koniec
Telefon komórkowy
Chciałbym kupić …
Karta prepaidowa
Jaki jest nr. telefonu?
China Telecom
Zhí zǒu
Zuǒ
Yòu
Hòu
Běi
Nán
Dōng
Xi
Tíng
Kāishǐ
Jiéshù
Yídòng diànhuà, shǒujī
Wǒ xiǎng mǎi...
Yùfù fèi diànhuàkǎ
Diànhuà hàomǎ
Zhōngguó diànxìn
94
直走
左
右
后
北
南
东
西
停
开始
结束
移动电话，手机
我想买。。。
预付费电话卡
电话号码
中国电信
293.
294.
295.
296.
297.
298.
299.
300.
301.
302.
303.
304.
305.
306.
307.
308.
309.
310.
311.
312.
China Mobile
China Unicom
Komputer
Internet
Email
Kafejka internetowa
Ile za godzinę?
Wydrukować
Skserować
Ubezpieczenie
Interesujące
Toaleta
Papier toaletowy
Poczta
Lotnisko
Terminal
Metro
Pociąg
Taksówka
Paragon
Zhōngguó yídòng
Zhōngguó liántōng
Diànnǎo
Yīntèwǎng
Diànzǐ yóujiàn
Wǎngbā
Yī xiǎoshí duōshǎo qián
Dǎyìn
Yǐngyìn, fùyìn
Bǎoxiǎn
Yǒuyìsi
Wèishēngjiān
Wèishēngzhǐ
Yóujú
Fēijī chǎng
Dēng jī lóu
Dìtiě
Huǒchē
Chūzū chē
Fāpiào
中国移动
中国联通
电脑
因特网
电子邮件
网吧
一小时多少钱
打印
影印，复印
保险
有意思
卫生间
卫生纸
邮局
飞机场
登机楼
地铁
火车
出租车
发票
Àodàlìyǎ
Àodìlì
Bǐlìshí
Jiānádà
Jiékè
Zhōngguó
Fàguó
Déguó
Xiōngyálì
Rìběn
Hánguó
Yīngguó
Bōlán
Èluósī
Sīluòfákè
Xībānyá
澳大利亚
奥地利
比利时
加拿大
捷克
中国
法国
德国
匈牙利
日本
韩国
英国
波兰
俄罗斯
斯洛伐克
西班牙
PRZYKŁADOWE KRAJE
313.
314.
315.
316.
317.
318.
319.
320.
321.
322.
323.
324.
325.
326.
327.
328.
Australia
Austria
Belgia
Kanada
Czechy
Chiny
Francja
Niemcy
Węgry
Japonia
Korea Płd.
Anglia
Polska
Rosja
Słowacja
Hiszpania
95
329.
330.
331.
332.
Szwecja
Szwajcaria
Ukraina
USA
Ruìdiǎn
Ruìshì
Wūkèlán
Měiguó
瑞典
瑞士
乌克兰
美国
Líng
Yī
Èr/ Liǎng
Sān
Sì
Wǔ
Liù
Qī
Bā
Jiǔ
Shí
Shíyī
Shí'èr
Èrshí
Sānshíyī
Sìshí'èr
Wǔshísān
Liùshísì
Qīshíwǔ
Bāshíliù
Jiǔshíqī
Yībǎi
Èrbǎi
Yīqiān
Liǎng qiān
Yī wàn
Liǎng wàn
Shí wàn
Èrshí wàn
Wǔshí wàn
Yībǎi wàn
Yī yì
零
一
二
三
四
五
六
七
八
九
十
十一
十二
二十
三十一
四十二
五十三
六十四
七十五
八十六
九十七
一百
二百
一千
两千
一万
两万
十万
二十万
五十万
一百万
一亿
LICZBY
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
20
31
42
53
64
75
86
97
100
200
1000
2000
10,000
20,000
100,000
200,000
500,000
1,000,000
100,000,000
96
1 miliard
十亿
Shí yì
97
Notatki
98
99
.
100
101