docDENTAL TRIBUNE
download 
Reklamacja Transkrypt
DENTAL TRIBUNE
DTP0610_01-03_News 17.06.10 09:00 Seite 1 W tym e erz m E nu UN B RI T DO EN DENTAL TRIBUNE The World’s Dental Newspaper · Polish Edition ISSN 1730-315X CZERWIEC 2010 www.dental-tribune.com VOL. 8, NR 6 CENA: 9,50 zł Opinie Perspektywy Perspektywy Wywiad z dr. Ronaldem L. Tankersleyem – Przewodniczącym ADA Przewidywalność zabiegów pokrywania recesji dziąseł Opłacalność stosowania techniki CAD/CAM w stomatologii 4Strona 6 4Strona 10 4Strona Polska przeciwna unijnej dyrektywie o swobodzie wyboru lekarza 12 AD Marzena Bojarczuk, Dental Tribune Polska Ministrowie zdrowia państw członkowskich Unii Europejskiej przyjęli dyrektywę o swobodzie wyboru lekarza i korzystaniu z usług medycznych w UE. Regulacje te spotkały się z silnym sprzeciwem Minister Zdrowia Ewy Kopacz, która starała się pomysł zablokować – okazało się to jednak bezskuteczne. pacjentom w kraju prawo wyboru lekarza lub świadczeniodawcy niezależnie od tego, czy ma on podpisany kontrakt z NFZ, czy też nie. W każdym przypadku Fundusz musiałby zwracać koszty udzielonych świadczeń, a na to nie ma wystarczających środków. Budżet NFZ tego nie wytrzyma Głównym powodem sprzeciwu polskiej Minister Zdrowia są ograniczone środki finansowe publicznego płatnika – Narodowego Funduszu Zdrowia. Przyjęta dyrektywa daje „Przyjęcie dyrektywy w takim kształcie powoduje, że każdy, kto będzie miał ochotę pójść do prywatnego gabinetu, będzie nakładał na płatnika obowiązek zwrotu kosztów leczenia” – argu- mentuje Ewa Kopacz. „A tego nie wytrzymałby finansowany ze składek podatników budżet NFZ, którego wysokość to 57 mld zł” – dodaje. Minister Zdrowia zwraca uwagę, że wypływ pieniędzy z placówek kontraktowych do tych bez kontraktów uszczupli dostępne środki publicznego płatnika, spowoduje mniejszą dostępność usług medycznych dla najbardziej potrzebujących i osób, których nie stać na prywatne leczenie, a potem na czekanie na zwrot poniesionych wydatków. Zdaniem E. Kopacz, takie regulacje zagrażają publicznej służbie zdrowia. nych następstw palenia tytoniu w Polsce. Cele i zadania na lata 2010-2013”. W programie szczemarketingowych zabiegów świa- gółowo omówiono zadania, spotowych koncernów tytoniowych. soby ich realizacji, a także wskazano instytucje odpowiedzialne Po raz pierwszy Światowy za ich wykonanie oraz zasady moDzień bez Tytoniu został ogło- nitoringu. Kierunki działań zaszony przez Światową Organiza- warte w dokumencie są zgodne cję Zdrowia w 1987 r., aby podkre- z programem Światowej Organiślić szkodliwość palenia tytoniu, zacji Zdrowia (Program „WHO w wyniku którego co roku umie- Tobacco Free Europe”) i polityką rają lub ciężko chorują setki ty- zdrowotną Unii Europejskiej sięcy osób na całym świecie. To (Program „Europe Against Canwłaśnie palenie tytoniu jest główną cer”). Projekt uwzględnia także przyczyną zachorowań na raka zobowiązania zawarte w Ramojamy ustnej, krtani, żołądka i płuc. wej Konwencji WHO o „Ograniczeniu użycia tytoniu”, ratyfikoNiedawno polski rząd przyjął wanej przez Polskę w 2006 r. „Program ograniczania zdrowot- DT Światowy Dzień bez Tytoniu Ostatni dzień maja obchodzony jest na świecie jako Światowy Dzień bez Tytoniu. Tegoroczne obchody skupiły się na ochronie zdrowia kobiet przed wpływem tytoniu i dymu papierosowego. Kluczowym przesłaniem tegorocznej kampanii jest zwalczanie epidemii palenia tytoniu wśród kobiet jako ważna część ogólnej strategii zwalczania palenia, a także zwrócenie szczególnej uwagi na szkodliwe efekty marketingu tytoniowego skierowanego do kobiet i dziewcząt. WHO podkreśla, że to właśnie one są głównym adresatem Minister Zdrowia dba o najuboższych pacjentów „Stanowisko Polski w sprawie dyrektywy było bardzo radykalne, ale zbieżne z interesami polskich pacjentów – szczególnie tych najsłabszych, niemobilnych i najmniej zamożnych – tłumaczyła Minister Zdrowia. „Chcemy zadbać o najsłabszych, nie rozregulowując jednocześnie systemu płatniczego w Polsce”. Podobny sprzeciw na forum UE, poza Polską, wyraziły także: Portugalia, Słowacja i Rumunia, a przedstawiciele Węgier w głosowaniu wstrzymali się od głosu. Minister Kopacz ma nadzieję na wniesienie poprawek w dalszych pracach legislacyjnych w Parlamencie Europejskim. I tak będzie łatwiej Zasadnicze zapisy dyrektywy dotyczące korzystania ze świadczeń medycznych w krajach UE ułatwiają pacjentom krajów Wspólnoty leczenie za granicą. Zmiana w porównaniu z dotychczas obowiązującymi przepisami polega na tym, że pacjent nie musiałby już udowadniać konieczności leczenia poza granicami swojego kraju (np. z powodu zbyt długich kolejek oczekujących). Obowiązującą pozostaje zasada uiszczenia opłaty przez pacjenta za wykonane świadczenie zdrowotne w innym kraju UE, zwrotu kosztów dokonuje odpowiednia instytucja ubezpieczeniowa w kraju (w Polsce – AD NFZ). Nadal ma także obowiązywać zasada, że ubezpieczonemu zwracane są koszty wg stawek określanych przez płatnika. Każdą różnicę pacjent musi pokryć z własnych środków – to oznacza, że Polacy w wielu przypadkach musieliby dopłacać, lecząc się za granicą, bowiem stawki, wg których NFZ wycenia świadczenia są jednymi z najniższych w Europie. Nagłe przypadki – bez zmian Nowa dyrektywa unijna o korzystaniu z usług medycznych przez obywateli UE nie zmienia zasad leczenia i zwrotu kosztów w nagłych przypadkach podczas pobytu za granicą. Rozporządzenie z 1971 r. w tej sprawie mówi o tym, że ubezpieczeni w swoim kraju obywatele innych państw członkowskich UE mają takie same prawa, jak ubezpieczeni w kraju, w którym pomoc lekarska została udzielona. W takich sytuacjach koszty pokrywane są w pełnej wysokości i nie ma mowy o dopłatach. DT AD Blend-a-med PRO-EXPERT OCHRONA DZIĄSEŁ pasta o działaniu bakteriostatycznym NOWE SPOJRZENIE NA OCHRONĘ DZIĄSEŁ I NADWRAŻLIWOŚĆ Pomaga chronić dziąsła przez działanie ograniczające rozmnażanie bakterii i uwalnianie toksyn. Pomaga w zmniejszaniu recesji dziąseł powodujących obnażanie kanalików zębinowych, które prowadzi do nadwrażliwości zębów. Redukcja płytki Ochrona dziąseł Zapobieganie i leczenie nadwrażliwości zębów ܂ ܂ ܂ DTP0610_01-03_News 17.06.10 09:00 Seite 2 2 DENTAL TRIBUNE News Polish Edition Leczenie choroby dziąseł może pomóc diabetykom Wyniki najnowszych badań przeprowadzonych przez naukowców z University of Edinburgh, Peninsula Dental School, the University of Ottawa oraz UCL Eastman Dental Institute sugerują, że leczenie choroby dziąseł u diabetyków może złagodzić objawy cukrzycy, a leczenie chorób przyzębia u pacjentów z cukrzycą typu 2 może obniżyć poziom cukru we krwi. Badacze analizowali losowo wybieranych pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 1 i 2, u których zdiagnozowano również choroby przyzębia. Pomimo tego, że nie było wystarczających dowodów potwierdzających założenia badań wśród pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 1, to wyniki sugerują, że leczenie choroby przyzębia może obniżyć poziom cukru we krwi u pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2. Kiedy jama ustna zostanie zainfekowana przez bakterie, powodu- być doradzana jako część rutynowych badań u diabetyków”. Fot.: Bochkarev Photography jąc stan zapalny, zmiany chemiczne wywołane tym procesem obniżają efektywność insuliny, produkowanej przez organizm, przez co poziom cukru we krwi jest trudny do kontrolowania. Przeprowadzone badania mają ogromne znaczenie, ponieważ wielu pacjentów i dentystów nie wiąże ze sobą obu tych chorób. Wyniki sugerują, że efektywne leczenie choroby dziąseł może mieć pozytywny wpływ na cukrzycę typu 2, ponieważ dobra kontrola poziomu cukru we krwi O wydawcy Wydawca : Biuro w Polsce: Dental Tribune Polska Sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 44, lok. 518 00-024 Warszawa Tel.: (22) 433 63 63 Fax: (22) 433 63 64 [email protected] www.dental-tribune.com Zespół redakcyjny: Konsultacja naukowa: Prof. zw. dr hab. med. Leszek Kryst Redaktor naczelna: Magdalena Wojtkiewicz [email protected] Tłumacze: Ewa Aleksińska, Marcin Aleksiński, Ewa Ganowicz Redakcja i korekta tekstów: Marzena Bojarczuk Marketing i reklama: Grzegorz Rosiak, [email protected] Tel.: (22) 433 63 62 Informacje w sprawie prenumeraty: Dental Tribune Polska Sp. z o.o., [email protected], Tel.: (22) 433 63 62 Nakład: 10.000 egz. Wydawca i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń. Publikacja ta jest przeznaczona dla osób uprawnionych do wystawiania recept oraz osób prowadzących obrót produktami leczniczymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381, z późn. zmianami i rozporządzeniami). Redakcja Dental Tribune dokłada wszelkich starań, aby publikować artykuły kliniczne oraz informacje od producentów jak najrzetelniej. Nie możemy odpowiadać za informacje, podawane przez producentów. Wydawca nie odpowiada również za nazwy produktów oraz informacje o nich, podawane przez ogłoszeniodawców. Opinie przedstawiane przez autorów nie są stanowiskiem redakcji Dental Tribune. Dental Tribune makes every effort to report clinical information and manufacturer’s product news accurately, but cannot assume responsibility for the validity of product claims, or for typographical errors. The publishers also do not assume responsibility for product names or claims, or statements made by advertisers. Opinions expressed by authors are their own and may not reflect those of The World’s Dental Newspaper Dental Tribune International. DENTAL TRIBUNE Licensing by Dental Tribune International Publisher Torsten Oemus Group Editor/Managing Editor DT Asia Pacific Daniel Zimmermann [email protected] Tel.: +49-341/4 84 74-107 Editorial Assistant Claudia Salwiczek [email protected] Copy Editors Sabrina Raaff Hans Motschmann President/CEO Torsten Oemus VP Marketing & Sales Peter Witteczek Marketing & Sales Services Nadine Parczyk License Inquiries Jörg Warschat Accounting Manuela Hunger Business Development Manager Bernhard Moldenhauer International Editorial Board Dr Nasser Barghi, Ceramics, USA Dr Karl Behr, Endodontics, Germany Dr George Freedman, Esthetics, Canada Dr Howard Glazer, Cariology, USA Executive Producer Gernot Meyer Production & Ad Disposition Jens Lindenhain Project Manager Online Alexander Witteczek Designer Matthias Abicht Dental Tribune International Holbeinstr. 29, 04229, Leipzig, Germany Tel.: +49-341-4 84 74-302 Fax: +49-341-4 84 74-173 [email protected] www.dental-tribune.com Regional Offices Asia Pacific Dental Tribune Asia Pacific Limited Room A, 26F, 389 King’s Road North Point, Hong Kong Tel.: +852-3118-7508 Fax: +852-3118-7509 The Americas Dental Tribune America, LLC 213 West 35th Street, Suite 801 New York, NY 10001 Tel.: +1-212-244-7181 Fax: +1-212-244-7185 Prof. Dr I. Krejci, Conservative Dentistry, Switzerland Dr Edward Lynch, Restorative, Ireland Dr Ziv Mazor, Implantology, Israel Prof. Dr Georg Meyer, Restorative, Germany Prof. Dr Rudolph Slavicek, Function, Austria Dr Marius Steigmann, Implantology, Germany © 2010, Dental Tribune International GmbH. All rights reserved zmniejsza ryzyko takich powikłań, jak zawał serca i problemy ze wzrokiem. Terry Simpson – naukowiec prowadzący badania (Edinburgh Dental Institute) powiedział: „Dentyści powinni informować pacjentów o tym powiązaniu oraz możliwości zmniejszenia zawartości cukru we krwi. Ponadto, kontrola stanu zdrowia jamy ustnej powinna David Moles – profesor Oral Health Research oraz Dyrektor Postgraduate Education and Research w Peninsula Dental School dodaje: „Badanie to pomogło w potwierdzeniu związku między cukrzycą typu 2 a efektywnym leczeniem dentystycznym. Na tym etapie potrzebujemy więcej przypadków do analizy oraz ich długoterminowych wyników u diabetyków. Musimy mieć także możliwość połączenia obu dziedzin i współpracy lekarzy innych specjalności z dentystami w celu zapewnienia lepszej pomocy diabetykom” – podkreśla D. Moles. DT Bakteria wywołująca chorobę dziąseł może być pomocna w leczeniu choroby Alzheimera Badania przeprowadzone przez Amerykańskich naukowców, opublikowane na 110 Spotkaniu American Society for Microbiology w San Diego dowiodły, że kombinacja szczepów bakterii, wywołujących chorobę dziąseł może być pomocna w leczeniu choroby Alzheimera. „Samozjadanie” tkanek jest niezbędnym elementem procesu przetrwania komórek oraz obrony organizmu. To metoda, dzięki której komórki degradują i przetwarzają materiał w aminokwasy, które mogą być użyte ponownie. Niektóre aspekty chorób neurologicznych, w tym choroby Parkinsona i Alzheimera zostały powiązane z tworzeniem się polipeptydów wewnątrz neuronów. Zdolność aktywacji procesu samounicestwiania się komórek może dostarczyć bezcennych rozwiązań i elementów terapii niektórych chorób neurologicznych. Badaczka Ann Progulske-Fox – prof. Oral Biology University of Florida College powiedziała: „Po- bezpośrednio umiejętność samozniszczenia, potencjalnie moglibyśmy wykorzystać te zjawiska, Fot.: CREATIVISTA mimo, że jeszcze nie do końca znany jest sposób, w jaki te choroby rozwijają się w organizmie, to wiemy z pewnością, że proteiny łączą się, tworząc kamień nazębny oraz działając na neurony chorych pacjentów. Jeśli możemy połączyć używając ich w walce z różnymi chorobami. Amerykańskie badania to próba zrozumienia i odkrycia nowych strategii i sposobów jednoczesnej walki ze współwystępującymi chorobami. DT Dentystyczne zwyczaje Brytyjczyków Wg ankiety przeprowadzonej w Wielkiej Brytanii, najczęściej używanym narzędziem do pozbycia się resztek jedzenia z przestrzeni międzyzębowych są... zapałki. Dr Nigel Carter – dyrektor British Dental Health Foundation jest zaskoczony odpowiedziami Brytyjczyków w ankiecie przeprowadzonej przez National Dental Survey. Pytanie zawarte w ankiecie brzmiało: „Czego pan/i używa do pozbycia się resztek jedzenia z przestrzeni pomiędzy zębami?”. Wśród osób biorących udział w ankiecie, 1 na 4 mężczyzn przyznaje, że używa zapałek do pozbycia się resztek jedzenia, które utknęły między zębami. Inne powszechnie stosowane w tym celu przedmioty to np. karty bankowe lub banknoty. Mniej niż 6% ankietowanych przyznało, że używa wykałaczki albo nici dentystycznej. Dr Carter powiedział: „Nie mogłem uwierzyć w wyniki tej ankiety! Widok kogoś, kto używa zapałki do pozbycia się resztek jedzenia z przestrzeni międzyzębowych może wydawać się zabawny, jednak jest to niepokojąca sytuacja potwierdzająca, że ludzie są zdolni sięgnąć po wszystko, co mają w danym momencie w zasięgu ręki, nie zdając sobie sprawy z tego, jak bardzo mogą sobie zaszkodzić”. Inne przedmioty wskazane przez Brytyjczyków to m.in. szpilki, pineski, karty i kolczyki. Dr Carter dodaje: „Kolczyk jest twardym, mało giętkim przedmiotem, a poza tym jest ostry i może z łatwo- ścią uszkodzić powierzchnię zęba lub dziąsła”. Częstą odpowiedzią było również używanie paznokci, co stanowi ok. 1/3 odpowiedzi, jednak i ta metoda jest niebezpieczna, ponieważ zanieczyszczenia znajdujące się pod paznokciem mogą roznosić bakterie po całej jamie ustnej, a ostre paznokcie uszkodzić dziąsła. Dr Carter mówi: „Najlepszym sposobem pozbycia się resztek pokarmu spomiędzy zębów jest użycie szczoteczki lub drewnianej wykałaczki dentystycznej, ukształtowanej specjalnie do tego celu”. Wyniki ankiety, poza zaskakującymi wnioskami, pokazują także pilną potrzebę działań ukierunkowanych na poprawę edukacji i świadomości społeczeństwa w zakresie dbałości o higienę jamy ustnej. DT DTP0610_01-03_News 17.06.10 09:01 Seite 3 AD DENTAL TRIBUNE News Polish Edition Angażuj się we własny biznes! Z Teresą Duncan z USA rozmawiamy na temat oszustw i defraudacji w stomatologii Teresa Duncan jest dyrektorem Odyssey Management – firmy konsultingowej działającej w obszarze medycyny w Aleksandrii (USA). W ramach seminarium pt.: „Porozmawiajmy o biznesie” podczas tegorocznego IDEM w Singapurze Duncan przedstawiła wykład na temat defraudacji i oszustw w stomatologii. Dental Tribune Asia Pacific rozmawiał z Teresą Duncan o zagadnieniach poruszanych w wykładzie, a także strategiach zapobiegawczych dla lekarzy dentystów. Oszustwa i defraudacje to częste zjawisko w gabinetach stomatologicznych? Tak, przypadki defraudacji zdarzają się w tym obszarze coraz częściej. Jeszcze zanim naszą ekonomię dotknęła recesja, ok. 1/3 o kradzież gotówki. Malwersanci w USA są pod tym względem znacznie ostrożniejsi. W większości krajów azjatyckich odsetek zgłaszanych przypadków jest także mniejszy niż w USA. Wiele takich problemów jest raczej rozwiązywanych na bieżąco i we własnym zakresie. Ponadto malwersanci mogą bardzo łatwo zmieniać pracę. Mam nadzieję, że wobec tak szybkiego podnoszenia się poziomu świadomości ekonomii Singapuru liczba przypadków defraudacji będzie się zmniejszać. Teresa Duncan W swoim wykładzie przedstawiła Pani także przykłady z Azji. Czy zauważa się tam wyraźne różnice w porównaniu do USA? tFot.: Rudyanto Wijaya dentystów w USA doświadczyła różnych form defraudacji. Wkrótce ukaże się nowy raport na ten temat i sama jestem ciekawa, jakie będą jego wyniki. Spodziewam się, że liczby będą znowu wyższe, ponieważ nieustannie kontaktują się ze mną nowi klienci. Liczba takich przypadków jest duża nawet w Azji, chociaż nie tak duża, jak w USA. W Azji znacznie więcej i częściej dokonuje się kontroli i bilansów, a ponadto jest tam większa świadomość tego problemu. Główną różnicę stanowi forma defraudacji, np. jeśli chodzi Jakie są najczęstsze metody defraudacji? Najczęstszą metodą jest kradzież czeków, malwersant deponuje pieniądze na własnym koncie. Ponadto w wielu przypadkach lekarz pobiera pieniądze od pacjenta, ale nie ujawnia ich w systemie zarządzania gabinetem. Często dentyści nie są świadomi prowadzonych rejestrów lub nie zwracają uwagi na finansową stronę praktyki. Dlatego nie zauważają tego, co dzieje się dosłownie na ich oczach. Często słyszę od klientów, że pracują z bardzo wysoką wydajnością, a mimo to nie mają dość środków na pokrycie podstawowych kosztów. Jakie postępowanie może Pani zalecić w ramach zapobiegania defraudacjom? Lekarze powinni mieć świadomość istnienia dziennych raportów, które można generować z użyciem systemów zarządzania gabinetem. Muszą kontrolować codzienną księgę depozytową lub podsumowania wpłacanych kwot. Najważniejsze jest zaangażowanie w codzienną pracę swojej praktyki. DT Czy wziewne środki znieczulające zastąpią iniekcje? Wyniki najnowszych badań sugerują, że wziewne środki znieczulające przyjmowane donosowo mogą w niektórych przypadkach już w niedalekiej przyszłości zastąpić iniekcje. Naukowcy sugerują, że to odkrycie może prowadzić do wytworzenia nowej generacji leków donosowych do stosowania w nieinwazyjnych zabiegach jako metoda walki z bólem, migrenami i innymi schorzeniami. Przyjmowana w postaci kropli lub sprayu do nosa substancja przechodzi przez główne ośrodki nerwowe w obrębie twarzy i skoncentrowana gromadzi się w jamie ustnej. Badacz William H. Frey wraz ze współpracownikami zaobserwowali, że leki przyjmowane przez nos, przechodząc przez nerwy, działają Fot.: Stefanie Leuker bezpośrednio na mózg. Jednym z takich nerwów jest nerw trójdzielny odpowiedzialny za wyraz twarzy, nosa i ust. Do tej pory naukowcy nigdy nie sprawdzili, czy wziewne środki znieczulające przyjmowane przez nos, przechodzące przez nerwy, mogą oddziaływać na zęby, dziąsła i inne obszary twarzy i jamy ustnej w celu redukcji odczuwalnego bólu. Neil Johnson, który pracował w laboratorium wspólnie z Frey’em oraz Leah R. Hanson’em w Regions Hospital w St. Paul odkrył, że lidokaina wprowadzona do nosów szczurów laboratoryjnych przemieszcza się szybko do nerwu trójdzielnego oraz zbiera się w szczękach w ok. 20-krotnie większym stężeniu niż we krwi lub mózgu. Badania mogą zapoczątkować prace nad bardziej efektywnymi metodami walki z bólem, migreną, nerwobólem nerwy trójdzielnego, który objawią się ostrym bólem twarzy, a także innymi dolegliwościami. DT DTP0610_04-05_FDI 16.06.10 10:42 Seite 4 FDI i OSAP dla poprawy standardów bezpieczeństwa pacjentów Światowa Federacja Dentystów (FDI) wraz z Organizacją na Rzecz Bezpieczeństwa i Procedur Aseptycznych (Organization for Safety and Asepsis Procedures – OSAP), Międzynarodową Federacją Stowarzyszeń Edukacyjnych w Stomatologii (International Federation of Dental Educators and Associations – IFDEA) i innymi wiodącymi światowymi towarzystwami medycznymi bierze udział w oficjalnej aktualizacji wytycznych dotyczących nauczania o bezpieczeństwie pacjentów pod auspicjami WHO (WHO Patient Safety Curriculum Guide). Bezpieczeństwo pacjentów to nowa dziedzina medycyny, która ma na celu minimalizowanie szkód, jakie pacjenci ponoszą w związku z leczeniem oraz określenie możliwości poprawy efektów terapii. Wg grupy roboczej WHO Research Priority Setting Working Group on Patient Safety, wiele milionów pacjentów na całym świecie cierpi każdego roku z powodu poważnych strat zdrowotnych lub zgonu w związku ze stwarzającą zagrożenie opieką medyczną”. Interdyscyplinarne wytyczne WHO Patient Safety Curriculum Guide zostały po raz pierwszy opublikowane w 2009 r. Zawierają one wskazówki dotyczące nauczania o bezpieczeństwie pacjentów, przeznaczone dla uczelni medycznych. Od czasu pierwszej publikacji dokument został pobrany ze strony internetowej przez ponad 1.000 instytucji ze 100 krajów całego świata. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), świadoma rosnącej częstości występowania zagrożeń związanych z opieką medyczną, zainicjowała aktualizację wytycznych i zaprosiła Światową Federację Dentystów (FDI) do udziału w tym projekcie na prawach strategicznego partnera wraz z Międzynarodową Radą Położnych (International Council of Midwives) i innymi członkami Światowej Federacji Pracowni- (DTI/Fot.: Mike Liu) ków Ochrony Zdrowia (World Health Professions Alliance, WHPA), Międzynarodową Radą Pielęgniarek (International Council of Nurses), Międzynarodową Federacją Farmaceutyczną (International Pharmaceutical Federation) oraz Światowym Stowarzyszeniem Lekarzy (World Medical Association). W pracach aktualizacyjnych udział wezmą prof. Takashi Inoue i prof. Nermin Yamalik z Komisji Edukacji FDI (FDI Education Committee). FDI FDI o profilaktyce stomatologicznej podczas AEEDC 2010 w Dubaju Światowa Federacja Dentystów (FDI) w ramach projektu światowych konsultacji wprowadza w prowincji Gulf Globalną Inicjatywę przeciw Próchnicy (Global Caries Initiative). Przedstawiciele Światowej Federacji Dentystów (FDI), w tym przewodniczący FDI – dr Roberto Vianna, odwiedzili Dubaj z okazji Międzynarodowej Konferencji Stomatologicznej i Arabskiej Wystawy Stomatologicznej (2010 UAE International Dental Conference & Arab Dental Exhibition, AEEDC Dubai). Brali tam udział w odbywającej się w ramach AEEDC konferencji dotyczącej profilaktyki stomatologicznej w prowincji Gulf (Gulf Cooperation Council Preventive Dentistry Conference) oraz VII dorocznym Zjeździe Naukowej Federacji Stomatologicznej (7. Annual Arab Asian Scientific Dental Alliance), przedstawiając najważniejszym opiniotwórcom prowincji Gulf Globalną Inicjatywę przeciw Próchnicy FDI. Projekt Globalnej Inicjatywy przeciw Próchnicy (Global Caries Initiative – GCI) powstał podczas konferencji Rio Caries Conference w czerwcu 2009 r. Uczestnicy tego spotkania, w tym najlepsi eksperci w dziedzinie epidemiologii, kariologii, edukacji stomatologicznej, profilaktyki i zarządzania ryzykiem zgodzili się, że istnieje potrzeba powołania federacji najważniejszych opiniotwórców i decydentów, która dzięki szerokiemu zasięgowi mo- głaby wpływać na podstawowe zmiany w systemach zdrowotnych oraz zachowaniach indywidualnych w celu eradykacji próchnicy na całym świecie do 2020 r. Światowa Federacja Dentystów (FDI) rozpoczęła globalny proces konsultacji w celu oceny potencjalnych wyzwań i wpływu wprowadzenia modelu profilaktyki na już istniejące systemy walki z próchnicą. Ostatnie seminarium w tej sprawie odbyło się podczas konferencji AEEDC 2010. Dr Julian Fisher – zastępca przewodniczącego FDI do spraw edukacji i nauki opisał istotę GCI w prezentacji pt.: „Global Caries Initiative: wezwanie do działania pod kierunkiem specjalistów”. Dr Nigel Pitts z Uniwersytetu w Dundee (Szkocja) w wystąpieniu pt.: „Nowe podejście do klasyfikacji, wykrywania i oceny próchnicy: doświadczenia z ICDAS” przedstawił wyniki swoich badań. Poruszył ważny temat, który został już zainicjowany w czasie konsultacji GCI, tzn. potrzebę stworzenia dla wszystkich lekarzy wspólnego języka dyskusji o próchnicy. Dr Pitts współpracował ze Światową Federacją Dentystów (FDI), badając w ramach GCI międzynarodowe systemy klasyfikacji próchnicy. Dr Roberto Vianna podkreślił zaangażowanie FDI w kwestie zdro- Spotkanie partnerów korporacyjnych FDI w Chicago wia jamy ustnej, zwracając się do uczestników Gulf Cooperation Council Preventive Dentistry Conference i składając szczególnie podziękowania prof. Abdullahowi Al Shammery, dziekanowi Riyadh Colleges of Dentistry and Pharmacy oraz członkowi międzynarodowego Dr Julian Fisher – zastępca przewodniczącego FDI do spraw edukacji i nauki. naukowego komitetu doradczego AEEDC. Dr Vianna powiedział, że Światowa Federacja Dentystów (FDI) „z przyjemnością bierze udział w tej konferencji i z niecierpliwością oczekuje współpracy z Gulf Cooperation Council oraz członkami FDI nad profilaktyką na szczeblu krajowym”. FDI Podczas 145. Zimowego Spotkania Społeczności Stomatologicznej Chicago (145. Chicago Dental Society Midwinter Meeting) w lutym br. odbył się doroczny zjazd partnerów korporacyjnych FDI. Przewodniczący FDI – dr Roberto Vianna otworzył spotkanie, witając i dziękując partnerom korporacyjnym FDI za ich nieustanne wsparcie, szczególnie w obliczu problemów ekonomicznych, jakie wciąż dotykają przedsiębiorców na całym świecie. Podczas spotkania przewodniczącemu towarzyszyli: dr Orlando Monteiro da Silva – przewodniczący-elekt FDI, dr Kathryn Kell – radca, dr David Alexander – dyrektor wykonawczy oraz inni pełnoetatowi pracownicy FDI z działów finansów, komunikacji i organizacji kongresów. Dr David Alexander przedstawił szczegółowy raport dotyczący trwających działań i osiągnięć FDI w r. 2009. Zaprezentował m.in. nową stronę internetową FDI, omówił przygotowania do Dorocznego Światowego Kongresu Stomatologicznego 2010 w Salvador da Bahia w Brazylii, przedstawił lokalizację kolejnych kongresów, postęp prac Globalnej Inicjatywy przeciw Próchnicy (Global Caries Initiative) i podsumował udoskonalenia dotyczące wewnętrznych spraw organizacji. Dr Alexander przypomniał uczestnikom, że współpraca między Światową Federacją Dentystów (FDI) a przemysłem stomatologicznym ma kluczowe znaczenie i zachęcił do „otwartego dialogu, który wzmacnia współpracę i przynosi korzyści wszystkim stronom”. W ramach spotkania wysłuchano także prezentacji raportu finansowego Jerome Estignarda – dyrektora finansowego FDI, który podsumował wyniki organizacji za 2009 r. i prognozy dotyczące budżetu na r. 2010 i lata kolejne. Doroczne spotkanie partnerów korporacyjnych FDI odbywa się w pierwszym kwartale każdego roku, na zmianę podczas Zimowego Spotkania Społeczności Stomatologicznej Chicago (Chicago Dental Society Midwinter Meeting) oraz Międzynarodowej Wystawy Stomatologicznej (International Dental Show) w Kolonii (Niemcy). FDI W FDI: Przygotowania do kongresu Ndolo Moka Lisette Zegary nieustannie odliczają czas, a dla zespołu zajmującego się kongresami w siedzibie głównej Światowej Federacji Dentystów (FDI) w Genewie są znakiem, że zbliża się Doroczny Światowy Kongres Stomatologiczny 2010. Planowanie kongresu to złożony proces, a prace z nim związane weszły w kolejny etap zaawansowania. W miarę postępu prac organizacyjnych zespół etatowych pracowników pod kierownictwem Neila Kirkmana – zastępcy dyrektora FDI do spraw konferencji i wystaw uzgadnia szczegóły kongresu 2010, aby nic nie zakłóciło pobytu osobom, które w tym roku przyjadą do Brazylii. Wydarzenie o tak szerokim zakresie musi opierać się na solidnych podstawach. Neil Kirkman sugeruje, że kluczem do sukcesu jest ścisła współpraca pomiędzy organizacjami, ze szczególnym uwzględnieniem licznych wystawców – zrozumienie ich potrzeb i oczekiwań, wypracowanie odpowiedniej formuły, która zadowoli uczestników i praca z takim nastawieniem, aby w tej sytuacji każdy był na wygranej pozycji. Kirkman dołączył do Światowej Federacji Dentystów (FDI) w lutym 2010 r. Odpowiada za rozwój strategiczny i prowadzenie Dorocznego Światowego Kongresu Stomatologicznego FDI, ściśle współpracując z członkami z wyboru i pracownikami etatowymi, a także stowarzyszeniami członkowskimi w celu przygotowania międzynarodowej konferencji stomatologicznej na najwyższym światowym poziomie. Przez niemal 20 lat Kirkman organizował i koordynował konferencje międzynarodowe, seminaria, wystawy i festiwale dla takich organizacji, jak: Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (European Society of Cardiology), Międzynarodowa Unia do Walki z Rakiem (International Union Against Cancer) i Organizacja Młodych Prezesów (Young Presi- DTP0610_04-05_FDI 16.06.10 10:42 Seite 5 DENTAL TRIBUNE Asia Pacific Edition Worldental Communiqué Kącik członków: Dr Michael Glick – wyjątkowy naukowiec i lekarz Dr Michael Glick W wywiadzie dla WDC dr Michael Glick opowiada o swojej współpracy ze Światową Federacją Dentystów (FDI) oraz o swoich poglądach dotyczących wpływu zawodu dentysty na zdrowie ogólne i zdrowie jamy ustnej. W październiku 2009 r. został Pan dziekanem Szkoły Stomatologii Uniwersytetu w Buffalo. Co skłoniło Pana do przyjęcia tego stanowiska i co chciałby Pan jako dziekan osiągnąć? To stanowisko jest szansą na wywieranie wpływu na kształt edukacji stomatologicznej, a w efekcie na przyszłość stomatologii – na budowanie jej najlepiej, jak umiemy i podnoszenie jej poziomu. Jestem dumny z tego, że jestem dentystą, ale przede wszystkim uważam się za przedstawiciela służby zdrowia. Obserwujemy niewielki, ale stopniowo nasilający się trend wpływania na poprawę ogólnej sytuacji zdrowotnej za pomocą badań przesiewowych prowadzonych w gabinetach stomatologicznych. W ubiegłym roku, podczas dorocznej sesji ADA, prowadziłem seminarium praktyczne dla lekarzy dentystów, dotyczące prowadzonych w gabinetach stomatologicznych medycznych badań przesiewowych. Jest w społeczeństwie niewielka, ale ważna grupa, której zależy na poprawie jakości opieki stomatologicznej. A wszystko zaczyna się od edukacji. Jako przewodniczący Komisji Naukowej poświęca Pan wiele czasu Światowej Federacji Dentystów (FDI). Co motywuje Pana do działań w organizacjach stomatologicznych na szczeblu międzynarodowym? Współpraca ze Światową Federacją Dentystów (FDI) oznacza dla mnie okazję do odmiany. Z przyjemnością poświęcam czas na dążenie do poprawy sposobu postrzegania zawodu dentysty, np. na ocenę tego, czy i jak obejmujemy swoimi działaniami tych ludzi, którzy nie mają dostępu do opieki stomatologicznej. Struktura systemów opieki medycznej, w tym także dentystycznej bywa skomplikowana. To kolejny powód, dla Nowości w skrócie Developing Dentistry – nabór którego konieczne jest ujednolicenie standardów w skali międzynarodowej zanim przejdziemy do bardziej szczegółowych działań. Co FDI robi dla światowej stomatologii? FDI to największa organizacja stomatologiczna na świecie, skupiająca przedstawicieli z różnych krajów, mówiąca wspólnym, globalnym głosem środowiska stomatologicznego. Za jej pośrednictwem mamy zaszczyt i możliwość wywierania wpływów i ułatwiania wprowadzania zmian. I tak np. w zakresie profilaktyki próchnicy FDI prowadzi Global Caries Initiative – projekt pod kierunkiem specjalistów, który ma do 2020 r. znacząco zmniejszyć występowanie próchnicy na świecie. Inne prowadzone w ostatnim czasie projekty, takie jak Atlas Zdrowia Jamy Ustnej (Oral Health Atlas) oraz Podręcznik Etyki Stomatologicznej (Dental Ethics Manual) to kolejne przykłady praktycznych efektów działań FDI, które lekarze dentyści mogą wykorzystywać w swoich krajach do zwiększania świadomości w dziedzinie zdrowia jamy ustnej. W ostatnim czasie uczestniczył Pan w spotkaniach komisji FDI w Genewie. Czym zajmuje się Komisja Naukowa w tym roku? Obecnie Komisja Naukowa chce skoncentrować się na stworzeniu sekcji nauki, która mogłaby odpowiadać na główne problemy dotyczące zdrowia jamy ustnej na świecie. Chcemy także w aktywny sposób budować współpracę pomiędzy badaczami z różnych części świata i współdziałać z innymi organizacjami, które próbują osiągnąć te same cele, np. Międzynarodowym Towarzystwem Badań Stomatologicznych (International Association for Dental Research – IADR). Uważam, że jako przewodniczący powinienem wiele spraw ułatwiać. Czy praca Komisji odpowiada misji i wizji FDI? To pytanie zadaję sobie za każdym razem, kiedy rozpoczynam prace nad nową inicjatywą. Ważnym obszarem, wo- kół którego skupia się praca komisji jest też nauka i dowody naukowe poza polityką. W tym celu pracujemy nad oświadczeniami naukowymi FDI, które mogą stanowić wsparcie dla polityki i zapewniać członkom FDI wartościowe źródło wiedzy naukowej. Jak odnoszą się Pana liczne obowiązki do osobistej wizji zdrowia jamy ustnej? Wszystko co robię – zarówno jako dziekan szkoły stomatologicznej, redaktor JADA, jak i przewodniczący Komisji Naukowej odzwierciedla moje spojrzenie na zagadnienia zdrowia. Mam to szczęście, że mogę zabierać głos, dzieląc się swoimi przekonaniami z większą grupą osób. Widzę jednocześnie wiele przykładów na to, jak lekarze dentyści zmieniają swoje środowiska na wielu poziomach, np. poszerzając zakres bezpłatnej opieki. Każdy, nawet najmniejszy gest jest ważny! FDI Dr Michael Glick jest dziekanem Szkoły Stomatologii Uniwersytetu w Buffalo w USA. Obecnie pełni funkcję przewodniczącego Komisji Naukowej Światowej Federacji Dentysttów (FDI). AD FDI Annual World Dental Congress 2-5 September 2010 Salvador da Bahia, Brazil Kolegium redakcyjne czasopisma Developing Dentistry – rocznika dotyczącego zdrowia i rozwoju publicznego wydawanego przez Światową Federację Dentytsów (FDI), ogłosiło otwarty nabór. Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej: www.fdiworldental.org. dents Organisation). „W przypadku zarządzania spotkaniami o tak dużej skali, istotną rolę odgrywa zarówno planowanie doraźne, jak i długofalowe” – mówi Neil Kirman. Trwają już przygotowania do przyszłych kongresów FDI w Meksyku (2011) i Genewie (2012), a także poszukiwania miejsc, w których miałyby się odbyć ich kolejne edycje, aż do r. 2016. Nawiązując do tzw. wielkiego dnia, Kirkman mówi: „Prawdziwą radość odczuwa się wtedy, kiedy wszyscy są już na miejscu i rozpoczyna się kongres. Zawsze towarzyszy temu About the publisher Publisher FDI World Dental Federation Tour de Cointrin, Avenue Louis Casai 84, Case Postale 3 1216 Cointrin – Genève, Switzerland Phone: +41 22 560 81 50 Fax: +41 22 560 81 40 E-mail: [email protected] Web site: www.fdiworldental.org FDI Communications Manager Aimée DuBrûle FDI Worldental Communiqué is published by the FDI World Dental Federation. The newsletter and all articles and illustrations therein are protected by copyright. Any utilisation without prior consent from the editor or publisher is inadmissible and liable to prosecution. ogromne napięcie i zadania wykonywane w ostatniej chwili, aby wszystko przebiegało zgodnie z planem i na najwyższym możliwym poziomie”. W miarę przygotowań do kongresu rosną też emocje przedstawicieli, członków i delegatów FDI, którzy zjeżdżają raz do roku z całego świata na to międzynarodowe spotkanie przedstawicieli branży stomatologicznej. „Jestem dumny z tego, że jestem przewodniczącym FDI w roku, w którym kongres odbywa się w moim ojczystym kraju” – powiedział przewodniczący FDI, dr Roberto Vianna. „Podczas kongresu FDI prezentowany jest zgodny z najnowszymi trendami program naukowy. Uczestnicy mają wyjątkową możliwość wymiany wiedzy z kolegami z całego świata, poznając przy tym uroki stomatologii w różnych jego zakątkach. Z niecierpliwością oczekuję spotkania z nowymi i znajomymi osobami we wrześniu tego roku w słonecznej krainie Bahia”. Doroczny Światowy Kongres Stomatologiczny 2010 odbędzie się w dn. 2-5. września w Salvador da Bahia w Brazylii. Szczegóły dotyczące rejestracji i programu spotkania można znaleźć na stronie internetowej FDI. FDI 5 [email protected] www.fdiworldental.org DTP0610_06-07_News_Opinie 16.06.10 10:44 Seite 6 6 DENTAL TRIBUNE Opinie Polish Edition Ustawa reformująca opiekę zdrowotną w USA nie poprawia dostępu do leczenia stomatologicznego Wywiad z dr. Ronaldem L. Tankersleyem – Przewodniczącym ADA Reforma systemu opieki zdrowotnej, przyjęta przez amerykański Kongres ma poprawić dostęp do opieki medycznej ponad 30 mln Amerykanów. Stowarzyszenia stomatologiczne twierdzą jednak, że nowa ustawa w znacznym stopniu zaniedbuje kwestie zdrowia jamy ustnej. Redaktor Dental Tribune Group Daniel Zimmermann rozmawia z dr. Ronaldem L. Tankersleyem – Przewodniczącym Amerykańskiego Towarzystwa Stomatologicznego (American Dental Association) o tej historycznej decyzji oraz jej wpływie na stomatologię w USA. Amerykańskie Towarzystwo Stomatologiczne nie popierało reformy opieki zdrowotnej przyjętej przez Kongres. Dlaczego? Jako najważniejszy głos w Ameryce, przemawiający w obronie zdrowia jamy ustnej, opieraliśmy swoją decyzję głównie na zapisach ustawy dotyczących tego obszaru. Nie mogliśmy poprzeć tej reformy opieki zdrowotnej, ponieważ nie obejmuje ona zapisów, które mogłyby znacząco poprawić dostęp do leczenia stomatologicznego milionów amerykańskich dzieci, dorosłych i osób starszych poprzez odpowiednie finansowanie usług stomatologicznych świadczonych w ramach programu Medicaid. Waszym zdaniem reforma w niedostatecznym stopniu zapewnia rodzinom o niskich dochodach odpowiednią opiekę w zakresie zdrowia jamy ustnej. Z drugiej jednak strony, miliony osób będą wreszcie mogły wykupić ubezpieczenie zdrowotne, niezależnie od statusu społecznego lub występujących chorób. Liczne i zróżnicowane grupy analizują ogólne wady i zalety reformy opieki zdrowotnej. Ludzie oczekują z kolei od ADA określenia jej wpływu na leczenie stomatologiczne. Jeśli rząd planuje wydać w ciągu najbliższych 10 lat niemal bilion dolarów, nie przeznaczając nawet centa na poprawę dostępu do świadczeń Medicaid dla najbardziej potrzebujących w zakresie stomatologii, to ktoś musi się temu sprzeciwić! Jeśli nie zrobimy tego teraz, to jak moglibyśmy oczeki- AD Bezstresowa technologia kompozytowa wać, że w przyszłości prawodawcy potraktują poważnie nasze uwagi? Stąd właśnie nasza decyzja. Odrzucacie także ideę pilotażowych programów dotyczących pracowników... Sprzeciw ADA wobec programu pilotażowego alternatywnego modelu stomatologicznego miał charakter ograniczony i opierał się na naszych niezmiennych przekonaniach, że zabiegi w obrębie jamy ustnej mogą być wykonywane tylko przez dyplomowanych lekarzy dentystów. Wielkimi przegranymi tej reformy będą firmy ubezpieczeniowe. Czy Pana zdaniem będzie ona miała także wpływ na zawód dentysty? Chociaż ADA nie mogło poprzeć ostatecznej ustawy, zgadzamy się, że zawiera ona wiele cennych rozwiązań dotyczących zdrowia jamy ustnej. Są to np.: zwiększenie funduszy na infrastrukturę zdrowia publicznego (w tym centra progra- mów kontroli i profilaktyki chorób), dodatkowe finansowanie ośrodków opieki zdrowotnej w szkołach i federalnych centrów medycznych. Doceniliśmy także większe możliwości dla lekarzy dentystów ogólnych, pedodontów i dentystów zajmujących się zdrowiem publicznym w zakresie korzystania z programu grantu Title VII, a także dofinansowanie programów refundacji National Health Services Corps. Te postanowienia, wspierane przez ADA przyniosą wymierne, korzystne efekty dla pacjentów i sytuacji stomatologicznej w kraju. L=Kbgm^eb`^gmgrfZm^kbZõh][n]hpncĵ\rsŋ[bgŋbh`kZgb\sZcĵ\rldnmdbldnk\snihebf^krsZ\rcg^`h' C^]ghkZshpZZiebdZ\cZpZklmp`kn[hİ\b-ff =hldhgZõZlZfhblmgZZ]ZimZ\cZ]hİ\bZgn[rmdngb^prfZ`Zcĵ\Znir\aZgbZ DhfiZmr[beghİăs^plsrlmdbfblrlm^fZfbpbĵĸĵ\rfbbdhfihsrmZfb Co należy zmienić w reformie, aby była ona akceptowalna dla lekarzy dentystów i poprawiała jakość opieki nad pacjentem? Jeśli chodzi o poprawę dostępu do leczenia stomatologicznego, konsekwentnie powtarzamy: należy odpowiednio finansować programy Medicaid, Children’s Health Insu- Dr Ronald L. Tankersley rance Program i inne stomatologiczne projekty z dziedziny zdrowia publicznego. Programy te mogą spełniać swoją rolę wyłącznie pod warunkiem uzyskiwania odpowiednich funduszy. W wielu stanach na opiekę stomatologiczną wydaje się mniej niż 0,5% budżetu Medicaid – odsetek zaskakująco niski, jeśli weźmiemy pod uwagę wpływ zdrowia jamy ustnej na ogólny stan zdrowia. Ponadto niedostateczna refundacja kosztów leczenia oznacza, że wielu lekarzy nie może przystąpić do Medicaid. Jest to jedna z przyczyn, dla których w wielu stanach nie można zapewnić leczenia stomatologicznego nawet połowie uprawnionych do tego dzieci! Władze federalne mogą i muszą zrobić więcej, aby zapewnić poszczególnym stanom możliwość wykorzystania ich udziału w tych funduszach. Także republikanie i inne grupy ogłosiły, że będą protestować przeciwko tej reformie. Jaką ADA przyjmie postawę, kiedy te przepisy wejdą w życie? ADA będzie nadal wywierać nacisk na poprawę możliwości korzystania z opieki stomatologicznej w ramach Medicaid i obserwować, jak agencje rządowe będą wprowadzały to prawo w praktykę. Chcemy mieć pewność, że popierane przez nas postanowienia są we właściwy sposób wprowadzane w życie. Będziemy także pracować nad zmianą ustaleń, z którymi się nie zgadzamy. DT DTP0610_06-07_News_Opinie 16.06.10 10:44 Seite 7 DENTAL TRIBUNE News Polish Edition 7 Reforma systemu opieki zdrowotnej w USA kosztem dentystów? matologicznych świadczonych w ramach Medicaid – programu opieki zdrowotnej finansowanego na poziomie stanowym i krajowym, ukierunkowanego na zaspokojenie potrzeb rodzin o niskich dochodach w tym zakresie. Daniel Zimmermann, Dental Tribune International ADA sprzeciwia się także programom pilotażowym obejmującym pracowników, obawiając się, że w efekcie procedury stomatologiczne mogą wykonywać osoby, które nie posiadają dyplomu lekarza dentysty. DT Po trwających prawie rok negocjacjach politycznych Kongres amerykański przyjął ustawę, która ma na celu zrewolucjonizowanie systemu opieki zdrowotnej w USA. popchnie nas w dobrym kierunku” – dodał. Organizacje stomatologiczne, jak np. Amerykańskie Towarzy- stwo Stomatologiczne (American Dental Association – ADA) zdecydowanie sprzeciwiały się ustawie, która wejdzie w życie w 2012 r. W oświadczeniu wydanym na kilka dni przed głosowaniem organizacja skrytykowała propozycję Białego Domu za to, że nie zapewnia ona dodatkowych środków, które poprawiłyby dostęp do usług sto- AD Reforma, która została przyjęta w Izbie Reprezentantów zaledwie 6 głosami, była jednym z priorytetów prezydenta Obamy i centrum, wokół którego skupiała się debata polityczna odkąd nowe regulacje trafiły do Kongresu w 2009 r. Ustawa zwiększa grupę beneficjentów opieki zdrowotnej o ponad 30 mln Amerykanów, którzy obecnie nie są objęci ubezpieczeniem zdrowotnym ze względu na obciążenie niektórymi chorobami lub brak środków finansowych. 14. Zjazd Polskiego Towarzystwa Ortodontycznego Decyzją o tak gruntownych zmianach w systemie opieki zdrowotnej USA stały się ostatnim z krajów rozwiniętych, który wprowadził model równego dostępu do świadczeń medycznych. W dotychczasowym systemie, który kształtował się na początku lat 70. XX w. koszty opieki zdrowotnej były w większości pokrywane przez sektor prywatny. „To była właściwa decyzja” – powiedział prezydent Obama podczas konferencji prasowej w Białym Domu. „Reforma nie usunie wszystkich problemów dotyczących publicznego systemu opieki zdrowotnej, ale zdecydowanie Implanty SLActive wykazują lepszą stabilizację Podczas 25. Jubileuszowego Spotkania Akademii Osteointegracji, jakie odbyło się w marcu br. w Orlando w USA przedstawiono wyniki nowego badania. Wynika z niego, że implanty z powierzchnią SLActive (Straumann) wykazują lepszą stabilizację niż 5 innych powszechnie stosowanych systemów implantologicznych. Badanie przeprowadzono przy użyciu kości królika. Stabilizację implantów oceniano, mierząc moment obrotowy podczas usuwania implantów po 3 i 6 tygodniach od chwili wszczepienia. Stwierdzono znamienną statystycznie różnicę pomiędzy implantami SLActive i innymi. Badacze dodają, że obecnie podjęto badania mające na celu histologiczną ocenę procesów gojenia kości. Implanty SLActive wprowadzono na rynek chiński i koreański w 2009 r. Są one także dostępne na wszystkich pozostałych dużych rynkach azjatyckich. DT ZU]HĂQLD ļSDěG]LHUQLNDU Centrum Kongresowe, Hotel Hilton w W Warszawie, arszawie, ul. Grzybowska 63 :DĝQHGDW\LWHUPLQ\ VWDWHF]Q\WHUPLQQDGV\ïDQLD 2 VWDWHF]Q\WHUPLQQDGV\ïDQLD VVWUHV]F]Hñ WUHV]F]Hñ IRUPDHOHNWURQLF]QDQDDGUHV IRUPDHOHNWURQLF]QDQDDGUHV HHPDLOELXUR#SWRZDZSO PDLOELXUR#SWRZDZSO DZLDGRPLHQLHRDNFHSWDFML = DZLDGRPLHQLHRDNFHSWDFML VWUHV]F]HQLDSU]H].RPLWHW VWUHV]F]HQLDSU]H].RPLWHW 1DXNRZ\ 1DXNRZ\ 2 VWDWHF]Q\WHUPLQUHMHVWUDFML VWDWHF]Q\WHUPLQUHMHVWUDFML ]REQLĝRQÈRSïDWÈ]MD]GRZÈ ]REQLĝRQÈRSïDWÈ]MD]GRZÈ VWDWHF]Q\WHUPLQUHMHVWUDFML 2 VWDWHF]Q\WHUPLQUHMHVWUDFML . XUV\SU]HG]MD]GRZH XUV\SU]HG]MD]GRZH 'U0RQLFD3DOPHU 'U0RQLFD3DOPHU 3URI+XJR'H&OHUFN 3URI+XJR'H&OHUFN 8 URF]\VWHRWZDUFLH=MD]GX372 URF]\VWHRWZDUFLH=MD]GX372 LLPSUH]DWRZDU]\VND PSUH]DWRZDU]\VND ķķ6SRWNDMP\VLÚĵ 6SRWNDMP\VLÚĵ 6 HVMHQDXNRZHZ\VWDZDğUP HVMHQDXNRZHZ\VWDZDğUP VWRPDWRORJLF]Q\FK VWRPDWRORJLF]Q\FK 3 3U]HZRGQLF]ÈFD.RPLWHWX1DXNRZHJR U]HZRGQLF]ÈFD.RPLWHWX1DXNRZHJR ' 'UQPHG(ZD&]RFKURZVND UQPHG(ZD&]RFKURZVND :\NïDG\ZSURZDG]DMÈFH Prof. zw Prof. zw.. dr hab. Anna Komorowska (P (Polska) olska) P rof. Hugo De Clerck (Belgia) Prof. Prof. P rof. Anne Marie Kuijpers Kuijpers-Jagtman -Jagtman (Holandia) Prof. P rof. Arild Stenvik (Norwegia) Dr Tiziano Baccetti :ïRFK\ :ïRFK\ :ïRFK\ Dr V Veronica eronica e Giuntini :ïRFK\ Dr Gundega Jak Jakobsone obsone RWZD RWZD Dr Monica P Palmer almer 1LHPF\ 1LHPF\ Dr David Sarver (USA) Dr n. med. Beata W Walawska alawska (P (Polska) olska) Dr n. med. Barbara W arych (P olska) Warych (Polska) HVMHQDXNRZHGOD 6 HVMHQDXNRZHGOD WHFKQLNöZRUWRGRQW\F]Q\FK WHFKQLNöZRUWRGRQW\F]Q\FK XUVGODDV\VWHQWHNRUWRGRQ . XUVGODDV\VWHQWHNRUWRGRQ W\F]Q\FKļ'U0DULH§WHINRYÁ W\F]Q\FKļ'U0DULH§WHINRYÁ . XUV\SR]MD]GRZH XUV\SR]MD]GRZH 'U'DQLHO5ROOHW 'U'DQLHO5ROOHW 3URI'DYLG6DUYHU 3URI'DYLG6DUYHU 7HPDW\SU]HZRGQLH ľ ľ=DEXU]HQLDV]F]ÚNRZRWZDU]RZH =DEXU]HQLDV]F]ÚNRZRWZDU]RZH ľ ľ/HF]HQLH]HVSRïRZHRUWRGRQW\F]QRFKLUXUJLF]QH /HF]HQLH]HVSRïRZHRUWRGRQW\F]QRFKLUXUJLF]QH ľ ľ(VWHW\NDZRUWRGRQFML (VWHW\NDZRUWRGRQFML ľ ľ3UREOHP\HW\F]QRSUDZQHZRUWRGRQFML 3UREOHP\HW\F]QRSUDZQHZRUWRGRQFML ľ7HPDW\ZROQH ľ 7HPDW\ZROQH www.pto.waw.pl www .pto.waw.pl DTP0610_08_News 16.06.10 10:48 Seite 8 8 DENTAL TRIBUNE News Polish Edition Prozone potwierdza skuteczność ozonu w leczeniu stomatologicznym Anja Worm, Dental Tribune International Badania kliniczne przeprowadzone w Zakładzie Biologii Molekularnej Uniwersytetu w Salzburgu (Austria) potwierdziły, że leczenie stomatologiczne z wykorzystaniem urządzenia Prozone – generatora ozonu nowej gene- cje jamy ustnej i rozwój próchnicy zębów. W ramach badania kontrolnego, przeprowadzonego w 2009 r. próbki Streptococcus mutans i Escherichia colikilkakrotnie poddawano działa- przez 24 s wywierało widoczny efekt w obszarze jego zastosowania. We wszystkich przeprowadzonych badaniach leczenie natychmiastowe było bardziej skuteczne niż leczenie po upływie 1,5 godz. Po wydłużeniu czasu działania ozonu uzyskiwano także zwiększenie obszaru wolnego od bakterii lub zasiedlonego przez nieliczne bakterie. Zastosowanie ozonu – reaktywnej trójatomowej cząsteczki tlenu, występującej także w atmosferze ziem- skiej to stosunkowo nowy pomysł w stomatologii. Wcześniejsze badania wykazują, że wystarczy kilkusekundowa aplikacja, aby zabić 99% bakterii. Jest to więc metoda 1.000 razy bardziej skuteczna niż stosowanie innych środków bakteriobójczych. Nowe badanie wykazało, że dla osiągnięcia najlepszych efektów leczenie powinno zostać przeprowadzone tak szybko, jak to możliwe. Choć opóźnione leczenie także prowadziło do zmniejszenia liczby bakterii, to widoczne efekty nie były już tak spektakularne. Urządzenia takie jak Prozone, emitujące ozon, poddają przefiltrowane powietrze działaniu wysokonapięciowych wyładowań. Uzyskany gaz jest aplikowany bezpośrednio na pole zabiegowe, gdzie prowadzi do niszczenia bakterii i wirusów poprzez reakcje utleniania. DT Akupunktura likwiduje strach pacjentów Ryciny przedstawiają płytki z podłożem agarowym i szczepem bakterii Escherichia coli. Płytka po lewej stronie została poddana działaniu urządzenia Prozone przez 24 s – widoczne są obszary wolne od bakterii (DTI; fot. dzięki uprzejmości Uniwersytetu w Salzburgu, Austria). racji austriackiej firmy W&H, skutecznie działa na szczepy bakterii odpowiedzialnych za infek- niu ozonu przez okres 24 s, stosując go natychmiast lub po 1,5 godz. Wyniki wskazują, że działanie ozonem Claudia Salwiczek, Dental Tribune International Wyniki nowego badania przeprowadzonego w Danii i w Wielkiej Brytanii sugerują, że akupunktura może ułatwić dentystom leczenie pacjentów odczu- AD wających w gabinecie silny strach. W ramach badania, którego wyniki opublikowano w British Medical Journal, naukowcy z uniwersytetów w Kopenhadze i Sheffield stwierdzili, że stosowanie akupunktury w 2 punktach na szczycie głowy zmniejsza wartości uzyskiwane przez dorosłych w skali strachu Becka (Beck An- Zgodnie z wynikami ostatnich badań, nawet 1/3 pacjentów gabinetów stomatologicznych w krajach wysoko rozwiniętych odczuwa w różnym stopniu strach przed dentystą. 1 na 10 pacjentów tak bardzo boi się dentysty, że całkowicie rezygnuje z leczenia stomatologicznego. Konkurs -DNLHFHFK\Sā\QQHJRNRPSR]\WX VÇGOD&LHELHQDMZDĹQLHMV]H" Fot. Yanik Chauvin xiety Inventory, BAI) o ponad połowę. Wyniki oparto na badaniu 16 kobiet i 4 mężczyzn z 8 gabinetów dentystycznych w Wielkiej Brytanii. Jak podano w artykule, wszyscy badani to osoby w wieku 40-50 lat, walczący ze strachem przed dentystą od 2-30 lat. Zabieg akupunktury przeprowadzali lekarze dentyści, którzy są członkami Brytyjskiego Towarzystwa Akupunktury Stomatologicznej (British Dental Acupuncture Society). FHQD: 578 PLN &KDULVPD[J &KDULVPD2SDO)ORZ[J FHQD: 648 PLN FHQD: 888 PLN FHQD: 299 PLN FHQD: 370 PLN &KDULVPD2SDO%DVLF[J &KDULVPD2SDO)ORZ[J &KDULVPD2SDO0DVWHU[J &KDULVPD2SDO)ORZ[J )OH[LWLPH(DV\3XWW\ &RUUHFW)ORZ )OH[LWLPH(DV\3XWW\ &RUUHFW)ORZSLVWROHW wygraj 6]NROHQLH,VWRSQLDZ6]NROH-D]G\6XEDUX 6]F]HJµā\QDZZZKHUDHXVGHQWDOSORUD]SRGQUWHO (33) 496 35 39 Autorzy badania stwierdzili, że środki uspokajające, techniki relaksacyjne i hipnoza, a także inne metody są pomocne w przezwyciężaniu strachu, ale często są zbyt czasochłonne i wymagają odpowiednich umiejętności psychoterapeutycznych. Zaznaczają, że dla potwierdzenia przydatności akupunktury w kontrolowaniu lęku konieczne są badania na większą skalę. Sugerują jednak, że może to być prosta i niedroga metoda zwalczania strachu pacjentów przed dentystą. DT Ludzki mózg nie rozróżnia bólu poszczególnych zębów 3URPRFMDWUZDRG,9GR9, Biuro –WHOID[HPDLOELXUR#KHUDHXVNXO]HUSO www.heraeus-dental.pl 3URVWRWD8Ĺ\WHF]QRĘÉ 3LÛNQR Nowe badanie przeprowadzone w Niemczech wykazało, że ludzki mózg nie jest w stanie odróżnić bólu zęba górnego od dolnego. Wg naukowców, uzyskane wyniki mogą pomóc w opraco- waniu lepszych wytycznych dotyczących leczenia ostrego bólu zębów, a także bólu przewlekłego, jak np. ból fantomowy po usunięciu zęba. DT DTP0610_09_News 16.06.10 12:00 Seite 9 DENTAL TRIBUNE News Polish Edition 9 Jogurt sposobem na ograniczenie występowania ubytków w zębach dzieci Wyniki badania przeprowadzonego przez japońskich naukowców potwierdzają, że regularne spożywanie jogurtów przez dzieci zmniejsza ryzyko rozwoju ubytków w ich zębach. Badania przeprowadzone w grupie 3-latków dowodzą, że rozwój próchnicy jest o 22% mniejszy wśród dzieci spożywających jo- gurty 4 razy w tygodniu, w porównaniu z tymi, które jedzą jogurt tylko 1 raz w tygodniu. Naukowcy podkreślają wagę zawartości protein w jogurtach, które chronią powierzchnię zębów przed działaniem szkodliwych kwasów. Obserwację prowadzili eksperci z Fukuoka University oraz University of Tokyo, którzy anali- Nocne przekąski niebezpieczne dla zębów i dziąseł Eksperci ostrzegają, że spożywanie przekąsek w godzinach nocnych może uszkadzać zęby i dziąsła. Duńscy i amerykańscy naukowcy zbadali ponad 2.000 przypadków, stwierdzając negatywny wpływ nocnych przekąsek na stan zdrowia jamy ustnej. Spośród 2.217 uczestników, 8% zostało śliny, a to właśnie ona pomaga usuwać szczątki jedzenia z jamy ustnej. W nocy jama ustna jest bardziej sucha, przez co usunięcie jedzenia jest trudniejsze. Badacze apelują o podjęcie działań ukierunkowanych na zmianę nawyków podkreślając, że ludzie powinni być świadomi ryzyka, a dentyści chętniej informo- Fot.: Julien zdiagnozowanych jako „nocni podjadacze”, co oznacza spożycie dziennej porcji kalorii późnym popołudniem lub wczesnym rankiem. Badania dowiodły, że wśród tych pacjentów utrata zębów jest bardziej prawdopodobna niż wśród pacjentów spożywających posiłki w ciągu dnia. Naukowcy połączyli te wyniki z faktem, że w nocy w jamie ustnej wywarzana jest bardzo mała ilość wać pacjentów o tego rodzaju zagrożeniach. Prof. Damien Walmsley – doradca British Dental Health Foundation podkreśla wagę informacji przekazywanych przez dentystów i ich rolę w edukacji pacjentów. Apeluje także, aby przypominać pacjentom o elementarnych zasadach higieny, tj. konieczności mycia zębów przynajmniej 2 razy dziennie, w tym 1 raz bezpośrednio przed snem. DT zowali związek pomiędzy spożyciem produktów mlecznych a występowaniem próchnicy i ubytków wśród dzieci. Badacze sugerują, że wysokie spożycie jogurtów może być powiązane z rzadszym występowaniem próchnicy wśród najmłodszych. Badania epidemiologiczne pokazują że mleko i jego komponenty mają właściwości przeciwpróchnicze, jednak powiązanie pomiędzy spożyciem produktów mlecznych a próchnicą nie zostało na razie jednoznacznie potwierdzone. Badania przeprowadzono za pomocą ankiety z udziałem 2.058 japońskich dzieci w wieku 3 lat, pytania dotyczyły codziennej diety. Spożycie produktów mlecznych zostało podzielone na 3 poziomy, a próchnica i ubytki oceniane na postawie krótkiego badania dentystycznego. Grupy dzieci zostały podzielone przy uwzględnieniu m.in. płci, nawyków dotyczących szczotkowania zębów, używanie fluoru, przebywania w środowisku palaczy i poziomu wykształcenia rodziców. Naukowcy sugerują, że w porównaniu z najmniejszym stopniem spożycia jogurtów (mniej niż 1 raz w tygodniu), spożycie w najwyższym stopniu (4 razy w tygodniu lub więcej) znacznie wpływa na różnice stanu zdrowia jamy ustnej oraz przypadki występowania próchnicy. W badaniach nie uwzględniono związku pomiędzy spożyciem chleba, sera, masła i mleka a występowaniem ubytków próchniczych. DT AD DTP0610_10-13_Hoexter 17.06.10 09:08 Seite 10 DENTAL TRIBUNE 10 Perspektywy Polish Edition Resorbowalne błony zaporowe zapewniają przewidywalność zabiegów pokrywania recesji dziąseł David L. Hoexter, Nikisha Jodhan, Jon B. Suzuki, USA Recesja dziąsła to położenie lub przesunięcie brzegu dziąsłowego w kierunku dowierzchołkowym od granicy szkliwno-cementowej (cemento-enamel junction – CEJ). Recesja oznacza odsłonięcie powierzchni korzenia, przez co ząb wydaje się dłuższy niż w rzeczywistości. Z punktu widzenia pacjenta recesja to nieestetyczny wygląd, kojarzony także ze starzeniem się. Makroskopowo można podzielić dziąsło na dziąsło wolne oraz związane. Wolny brzeg dziąsłowy, położony w kierunku dokoronowym od dziąsła związanego (attached gingiva – AG) otacza ząb dookoła, ale nie jest związany z jego powierzchnią. Dziąsło związane stanowi zrogowaciały odcinek AD dziąsła (keratinised gingiva – KG). Jest ono zbite, ma groszkowaną powierzchnię i jest mocno przyczepione do leżących poniżej tkanek kości przyzębia i zęba. W stanie idealnego zdrowia najbardziej dokoronowa część dziąsła związanego leży na poziomie granicy szkliwno-cementowej, a część najbardziej dowierzchołkowa sąsiaduje z linią śluzówkowo-dziąsłową (muco-gingival junction – MGJ). Linia śluzówkowo-dziąsłowa stanowi granicę pomiędzy dziąsłem związanym (rogowaciejącym) i luźną błoną śluzową wyrostka zębodołowego (nierogowaciejącą). Recesja może powstawać na skutek występowania różnych czynników przyczynowych. Czynniki etiologiczne recesji można ge- PRZED neralnie podzielić na mechaniczne oraz wynikające z postępu choroby przyzębia. Recesje powstają najczęściej wskutek nieprawidłowego ustawienia zęba w łuku, zaniku kości wyrostka zębodołowego, wysokiego przyczepu mięśni i pociągania przez wędzidełka oraz czynników jatrogennych, związanych z leczeniem zachowawczym i periodontologicznym. Niekorzystne skutki recesji obejmują pogorszenie wyglądu, większą wrażliwość zęba na temperaturę i bodźce dotykowe oraz zwiększoną podatność na próchnicę korzeni związaną z obnażeniem powierzchni cementu, dlatego najważniejszym celem terapeutycznym leczenia recesji jest pokrycie korzenia dziąsłem dla Ryc. 1 Ryc. 2 Ryc. 3 Ryc. 4 Ryc. 1: Widok zębów przednich od strony warPO gowej przed leczeniem: recesja w obrębie zęba 13, ząb 12 otoczony wąską, ale dostateczną strefą dziąsła zrogowaciałego w kierunku dowierzchołkowym od recesji. Ryc. 2: Odpreparowano płaty z zachowaniem tkanek w przestrzeniach międzyzębowych, co zapewnia zaopatrzenie w krew i zapobiega powstawaniu „czarnych trójkątów” (nieestetycznego efektu w obrębie przestrzeni międzyzębowych). Ryc. 3: Błona do GTR przycięta i nałożona na Ryc. 5 powierzchnię korzeni zębów 13 i 12. Ryc. 4: Przemieszczono dokoronowo tkanki dziąsła, pokrywając błony i korzenie zębów 13 i 12, a następnie przyszyto płaty w nowym położeniu. Ryc. 5: Stan po leczeniu: korzenie zębów 13 i 12, poprzednio obnażone, pokrywa różowe, rogowaciejące dziąsło związane, zgłębnikowanie nie wykazało obecności patologicznych kieszonek. spełnienia oczekiwań estetycznych i zniesienia nadwrażliwości korzenia. Miller dzieli recesje dziąseł na 4 kategorie: • klasa I: recesja tkanek nie dochodząca do linii śluzówkowo-dziąsłowej; • klasa II: recesja tkanek sięgająca do linii śluzówkowo-dziąsłowej, bez utraty kości w przestrzeniach międzyzębowych; • klasa III: recesja tkanek sięgająca do linii śluzówkowo-dziąsłowej lub ją przekraczająca; utrata kości w przestrzeniach międzyzębowych – poziom kości leży dowierzchołkowo od granicy szkliwno-cementowej, ale nie sięga poza granicę dowierzchołkową recesji; • klasa IV: recesja tkanek sięgająca poza linię śluzówkowo-dziąsłową; poziom kości w przestrzeniach międzyzębowych leży dowierzchołkowo w stosunku do zasięgu recesji. Dostępne możliwości leczenia recesji zawierają m.in. pokrycie materiałem wypełniającym, np. wykonanie wypełnienia przyszyjkowego z kompozytu. Ta metoda skutecznie znosi nadwrażliwość korzenia i zapobiega próchnicy, oznacza jednak długoterminowy kompromis w zakresie estetyki. Wypełnienia z materiałów kompozytowych ulegają z czasem przebarwieniom. Ewentualna nieszczelność brzeżna może prowadzić do próchnicy wtórnej, nawrotu nadwrażliwości i/lub miejscowych zmian zapalnych. Ponadto trudności może sprawiać dobór koloru. Wypełnienia mogą także wymagać usuwania tkanek żywego zęba w celu stworzenia odpowiedniego kształtu retencyjnego ubytku. Dlatego lekarz musi podjąć decyzję, czy korzyści związane z odbudową przeważają nad ograniczeniami estetycznymi i czy możliwe jest znalezienie innej metody terapii, która posiada nieliczne (o ile w ogóle jakiekolwiek) wady z punktu widzenia czynnościowego i estetycznego. Inną możliwością leczenia recesji są chirurgiczne zabiegi śluzówkowo-dziąsłowe. Chirurgia śluzówkowo-dziąsłowa obejmuje zabiegi operacyjne na przyzębiu, które ukierunkowane są na korektę nieprawidłowej budowy, położenia i/lub ilości oraz rodzaju dziąsła otaczającego ząb. Na wczesnych etapach rozwoju chirurgii śluzówkowo-dziąsłowej lekarze wierzyli, że dla zachowania zdrowia przyzębia musi być utrzymana pewna określona minimalna ilość dziąsła związanego w wymiarze koronowo-wierzchołkowym. Późniejsze badania kliniczne i eksperymentalne wykazały jednak, że nie jest konieczna obecność dziąsła związanego o określonej szerokości bezwzględnej. Obecność dziąsła związanego o jednorodnym kolorze i strukturze pomiędzy sąsiadującymi zębami jest natomiast pożądana ze względów estetycznych. Niektóre wczesne techniki korekty recesji obejmowały pogłębianie przedsionka jamy ustnej. Gojenie po takim zabiegu zwykle prowadziło do zwiększenia szerokości dziąsła związanego. Jednak w ciągu 6 miesięcy dochodziło do powrotu tkanek miękkich do wcześniejszej pozycji aż w połowie przypadków – zatem te techniki nie pozwalają na skuteczne rozwiązanie problemu recesji. Współczesne sposoby chirurgicznego leczenia tkanek przyzębia, ukierunkowane na poprawę es- DTP0610_10-13_Hoexter 17.06.10 09:09 Seite 11 DENTAL TRIBUNE Perspektywy 11 Polish Edition sując przeszczep tkanki łącznej, umieszcza się go podnabłonkowo, a następnie pokrywa przemieszczoną dokoronowo warstwą dziąsła rogowaciejącego. W ostatnim czasie rozwijano także możliwość wykorzystania technik sterowanej regeneracji tkanek. W 1992 r. Pino Prato i wsp. opisali kombinowaną technikę podnabłonkowego umieszczenia błony zaporowej, np. wykonanej z e-PTFE z dokoronowym przemieszczeniem płata. Błona ma utrzymać przestrzeń w okresie gojenia, co umożliwia regenerację tkanek. Z punktu widzenia pacjenta preferowane może być wykorzystanie do sterowanej regeneracji tkanek błon resorbowalnych, co pozwala uniknąć drugiego zabiegu w celu usunięcia membrany. PRZED Ryc. 6 Ryc. 7 Ryc. 8 Ryc. 9 Ryc. 6: Widok zębów przednich od strony wargowej przed leczeniem. Ryc. 7: Ubytek przyszyjkowy zęba 13 – dno twarde i wolne od próchnicy. Ryc. 8: Błona do GTR założona tylko w obrębie korzenia zęba 13, na powierzchni recesji na poziomie zęba 14 nie zastosowano błony zaporowej. Ryc. 9: Tkanki dziąsła przemieszczone dokoronowo, pokrywające błonę zaporową na zębie 23 oraz ząb 24. Ryc. 10: Stan po leczeniu. tetyki i zwiększenie ilości dziąsła rogowaciejącego w ramach pokrywania recesji, szeroko wykorzystują przeszczepy dziąsłowe. Opracowano wiele technik chirurgicznych, które można klasyfikować w zależności od relacji pomiędzy miejscem pobierania i przenoszenia tkanek. Zabiegi z wykorzystaniem przeszczepu dziąsła można podzielić na: z płatem uszypułowanym, który jest ukrwiony za pośrednictwem szypuły oraz z wolnym płatem tkanek miękkich. Techniki przeszczepu płata wolnego wymagają pracy w 2 polach zabiegowych: jednym, z którego pobierane są tkanki i drugim, w którym należy przygotować łoże dla przeszczepu. W tym przypadku autogenny przeszczep tkanek miękkich ma niezależne źródło ukrwienia w postaci miejsca biorczego. Opisywano także techniki łączące obie metody. Uszypułowane płaty tkanek miękkich opisali po raz pierwszy Grupe i Warren w 1956 r. Użyta przez nich metoda obejmowała preparację płata pełnej grubości i jego boczne przesunięcie, a następnie przyszycie przeszczepu w sąsiedztwie z zachowaniem ukrwienia za pośrednictwem szypuły. Ta technika i jej późniejsze modyfikacje miały na celu zwiększenie szerokości dziąsła związanego. Późniejsze jej modyfikacje obejmowały preparację płata Autor Dr David L. Hoexter jest redaktorem naczelnym amerykańskiego wydania Dental Tribune. Prowtadzi prywatny gabinet w Nowym Jorku w USA. Można się z nim skontaktować, pisząc na adres e-mail: [email protected]. PO Ryc. 10 wraz z brodawkami międzyzębowymi – opisaną przez Cohena i Rossa w 1968 r. – płat skośny zrotowany oraz płat zrotowany. Inny typ płata dziąsłowego uszypułowanego opisano później jako płat przemieszczany dokoronowo. Technika ta obejmuje mobilizację płata pełnej grubości i przeniesienie tkanek do poziomu granicy szkliwno-cementowej przy jednoczesnym pokryciu recesji. Wykorzystanie wolnych przeszczepów dziąsłowych opisali w latach 60. XX w. Sullivan i Atkins. Wolne przeszczepy autogenne mogą składać się z dziąsła rogowaciejącego lub z tkanki łącznej. Początkowo celem leczenia było zwiększenie szerokości dziąsła rogowaciejącego. Obecnie główny cel stanowi pokrycie obnażonego korzenia warstwą zrogowaciałego dziąsła związanego. Można to osiągnąć jedno- lub dwuetapowo. Sullivan i Atkins opisali najpierw w r. 1968 postępowanie jednoetapowe. Miało ono na celu poszerzenie strefy dziąsła związanego bez koncentrowania się na pokryciu obnażonej powierzchni korzenia. W latach 80. XX w. zaproponowano modyfikację tej metody i postępowanie dwuetapowe w celu pokrycia recesji. Ta metoda okazała się bardziej skuteczna i przewidywalna. Leczenie rozpoczyna się od umieszczenia wolnego przeszczepu dziąsła lub tkanki łącznej dowierzchołkowo od obszaru recesji. Po jej wygojeniu przeprowadza się kolejny zabieg dokoronowego przemieszczenia płata. Materiał do wolnego przeszczepu autogennego pozyskuje się najczęściej z podniebienia. W ostatnich latach badane są możliwości wykorzystania innych materiałów niż przeszczep dziąsła. Korzystne efekty w zabiegach pokrywania korzenia uzyskiwano przy użyciu techniki sterowanej regeneracji tkanek i bezkomórkowej matrycy skóry. Ten materiał to dla pacjenta alternatywa mniej inwazyjna niż pobieranie tkanek do pokrycia korzenia z podniebienia. Opisywano także postępowanie łączące przeszczepy wolne z techniką płata uszypułowanego, np. sto- Celem leczenia jest odtworzenie zdrowia, koloru i estetycznego wyglądu dziąsła poprzez przewidywalne pokrycie obnażonego korzenia zdrową tkanką dziąsłową, co pozwala jednocześnie na zmniejszenie nadwrażliwości korzenia. Wykorzystując techniki sterowanej regeneracji tkanek i dokoronowego przemieszczenia płata, można uzyskać przewidywalny efekt pokrycia korzeni. estetycznego zabiegu pokrycia korzenia i obejmuje porównanie techniki sterowanej regeneracji tkanek (GTR) i leczenia bez GTR, zastosowanych w różnych odcinkach łuku zębowego u tego samego pacjenta. Opracowano różne warianty zabiegów z zakresu chirurgii śluzówkowo-dziąsłowej, obejmujące np. biomodyfikację powierzchni korzeni poprzez poddanie ich działaniu różnych substancji. Takie postępowanie sprzyja regeneracji nowego przyczepu łącznotkankowego. Odtworzenie klinicznego przyczepu jest konieczne dla zwiększenia pokrycia korzenia. Biomodyfikacje powierzchni korzenia obejmują poddawanie jej działaniu kwasu cytrynowego, tetracyklin lub EDTA. Ma to na celu usunięcie warstwy mazistej i odsłonięcie kanalików zębinowych, co sprzyja powstaniu nowych włókien przyczepu łącznotkankowego. Wśród materiałów przeznaczonych do biomodyfikacji powierzchni korzeni można znaleźć pochodne matrycy szkliwa, które mają nasilać działanie białek matrycy, indukując powstawanie cementu bezkomórkowego, więzadła ozębnej i kości wyrostka zębodołowego. Opis przypadku Młody mężczyzna zgłosił się do gabinetu z powodu obustronnych recesji dziąseł w obrębie szczęki. Po prawej stronie w szczęce występowały rozległe recesje na poziomie zębów 13 i 12 (Ryc. 1). Po lewej stronie w szczęce także obecne były recesje na poziomie zębów 23 i 24. Poza tym w zębie 23 był ubytek przyszyjkowy – przebarwiony i twardy, ale wolny od demineralizacji. Po wykonaniu znieczulenia miejscowego z lidokainy, nacięto odpowiedni płat. Przed leczeniem dostępna była dostateczna szerokość dziąsła rogowaciejącego, które przemieszczono dokoronowo. Po uniesieniu tkanek ukazała się w całości leżąca pod nimi recesja (Ryc. 2). Po odsłonięciu pola zabiegowego i recesji oczyszczono operowaną okolicę i usu- Prezentowany opis przypadku dotyczy przewidywalności efektu Ë AD # !! $"'" )7'"6" $$ )'"" +$ '" '" ")''" & "" *" "&$3 &+ && " $ )' )" &" && )"5&&" &&$ 0 &$ '" ")''" )+%),-"*()(& %)&"3&$", *+-)""'" '$" 5+ $$ " $ 1 " -)$ '"" ! & '$ '" ) )& )'"" "'"$"$ #$), &"&"" '")'"$ "&""'"4 "1&'$ "")' "&""'"'" *+-'$&" -"4 .%-)" )'" $2 '&"/ *6+&-+, "(1'" 2 "1*- %" "1*5 #1'" &'1 2'*"'1") DTP0610_10-13_Hoexter 17.06.10 09:09 Seite 12 DENTAL TRIBUNE 12 Perspektywy Polish Edition Opłacalność stosowania techniki CAD/CAM w stomatologii Wywiad z prof. dr. Albertem Mehlem z Uniwersytetu w Zurychu w Szwajcarii. Międzynarodowa Wystawa i Zjazd Stomatologiczny (International Dental Exhibition & Meeting – IDEM) w Singapurze były okazją do przedstawienia imponujących postępów w dziedzinie technologii CAD/CAM w stomatologii. Lekarze praktykujący prywatnie wciąż jeszcze cechują się wyraźną niepewnością co do tego, jak zareagować na te udoskonalenia. Czy i komu opłaca się inwestować w technologię CAD/CAM? Redaktor naczelny DT Switzerland – Johannes Eschmann rozmawia na ten temat z prof. dr. Albertem Mehlem – profesorem wizytującym w Centrum Stomatologii i Zdrowia Jamy Ustnej Uniwersytetu w Zurychu. W przypadku konwencjonalnego sposobu postępowania większość niepowodzeń powstaje na etapie pobierania wycisku. Dzięki technikom automatycznego mieszania rzadko przyczyną błędów jest użyty materiał. Idealny wycisk oznacza doskonale dopasowane uzupełnienie, nawet w przypadku technologii konwencjonalnej. Jakie zalety oferuje technika CAD/ CAM z punktu widzenia standardowego gabinetu stomatologicznego? Największe znaczenie ma skrócenie czasu leczenia, ponieważ możliwe jest wyfrezowanie uzupełnienia podczas tej samej wizyty, w trakcie której zostaje opracowany ubytek (metoda przy fotelu pacjenta). Uzupełnienia tymczasowe przechodzą już do przeszłości, pozwalając nam zapomnieć o okresie niewygody i braku estetyki – kiedyś typowych dla procesu leczenia. Stosowanie technologii adhezyjnej sprawia, że w niektórych przypadkach nie sposób zapewnić odpowiednią retencję uzupełnień tymczasowych ze względu na minimalnie inwazyjną preparację. Co więcej, ostatnie badania wykazały, że siła wiązania jest większa w przypadku zębów o świeżo opracowanej powierzchni szkliwa i zębiny. Á nięto tkankę ziarninową. Przycięto resorbowalną błonę zaporową i przykryto odsłonięte korzenie. Najpierw położono membranę na powierzchni zęba 12. Jest ona w tym miejscu nieco ciemniejsza, ponieważ nasiąknęła krwią. Błona na powierzchni zęba 13, założona później, w chwili wykonywania fotografii nie zdążyła jeszcze zaabsorbować krwi – z tego wynika zauważalna różnica kolorów. Płat dziąsłowy przemieszczono dokoronowo i przyszyto w taki sposób, aby pokrył założone błony zaporowe i leżące pod nimi recesje (Ryc. 3 i 4). Założono opatrunek periodontologiczny (Coe-Pak, GC), który osłaniał, pokrywając pole zabiegowe. Opatrunek usunięto po 7 dniach razem ze szwami. Polecono pacjentowi przepłukanie ust i powrót do codziennych zabiegów higienicznych wykonywanych po- Frezowanie i polerowanie sterowane komputerowo pozwala stosować materiały wysokiej jakości, produkowane na skalę przemysłową w optymalnych warunkach. Zapewnia to większą trwałość uzupełnień w porównaniu do wytwarzanych ręcznie – potwierdzono to już w wielu badaniach naukowych. Dzięki oszczędności czasu, redukcji kosztów i lepszej jakości metoda pracy przy fotelu pacjenta to interesująca perspektywa w nowoczesnej stomatologii. Dotyczy to głównie uzupełnień pojedynczych braków zębowych. Możemy jednak oczekiwać, że nowe możliwości zostaną także w najbliższej przyszłości wykorzystane w produkcji wielopunktowych stałych uzupełnień częściowych o krótkich przęsłach. Czas potrzebny do wykonania wycisku cyfrowego jest taki sam, niezależnie od techniki. Proces preparacji jest równie skomplikowany, a na niektórych etapach wymaga dodatkowo takich czynności, jak pokrywanie proszkiem lub nieprzezierną warstwą. Jak to możliwe, że tak znaczna inwestycja w technologię wykonywania cyfrowych wycisków jest opłacalna? Jeśli mówimy o tych systemach, w których wysyła się dane w postaci wycisku cyfrowego do miejsca produkcji za pośrednictwem Internetu, to można powiedzieć, że ramy czasowe są takie same jak w przypadku konwencjonalnych technik wyciskowych. Nie określono jak dotąd, w jakim stopniu precyzja technologii cyfrowej jest porównywalna z tradycyjnymi metodami pobierania wycisków (z uwzględnieniem tworzenia modeli), szczególnie w przypadkach dłuższych przęseł. Trwają badania porównawcze w tym zakresie. To od ich wyniku zależy dalsze upowszechnianie tej metody. Pierwsze doświadczenia sugerują jednak, że jest to faktycznie możliwe. Wprowadzenie technologii cyfrowej miałoby te same zalety co w innych dziedzinach. Wirtualny trójwymiarowy model jest czątkowo delikatnie, a z czasem coraz bardziej intensywnie. Po wygojeniu stwierdzono pokrycie recesji i przywrócenie zdrowia przyzębia. Przy zgłębnikowaniu nie odnotowano obecności patologicznych kieszonek (Ryc. 5). Efekt ostateczny to wizualna symetria i trwałe przywrócenie zdrowia oraz prawidłowej kolorystyki. Recesje były także obecne po lewej stronie szczęki (zęby 23 i 24, Ryc. 6). Po miejscowym znieczuleniu okolicy, w której występowały, wypreparowano płaty śluzówkowo-okostnowe pełnej grubości. Ten etap uwidocznił w pełni zasięg recesji (Ryc. 7). W obrębie zęba 23, podobnie jak po przeciwnej stronie jamy ustnej, zastosowano technikę sterowanej regeneracji tkanek z użyciem bezkomórkowej błony łącznotkankowej w celu utrzymania przestrzeni dla umożliwienia regeneracji tkanek. Na poziomie zęba Prof. Albert Mehl (DTI; fot. dzięki uprzejmości Sirona) ważny nie tylko na etapie wspomaganego komputerowo wytwarzania uzupełnień protetycznych, ale także we wszelkich procesach diagnostycznych. Można np. precyzyjnie i w 3 wymiarach określać przesunięcia zębów, archiwizować wirtualne modele i dokumentować trójwymiarowe zmiany dotyczące zębów i otaczających je tkanek miękkich. Zdaniem przedstawicieli branży, wydatki mogą być szybko zamortyzowane dzięki oszczędności związanej ze wspomaganą komputerowo produkcją uzupełnień w centrach frezowania, aktualizacjom oprogramowania i systemom do wytwarzania uzupełnień pojedynczych braków przy fotelu pacjenta. Zależy to także od zakresu oprogramowania do diagnostyki i planowania leczenia (w tym obrazowania cyfrowego, planowania leczenia implantologicznego oraz wymiany informacji pomiędzy specjalistami za pośrednictwem Internetu). Przemysł docenił już ogromny potencjał skanowania cyfrowego, a w związku z tym trwa intensywny rozwój w tej dziedzinie. Kiedy jakość i praktyczny aspekt leczenia zostaną potwierdzone przez środowiska lekarzy praktyków, amortyzacja przestanie być problemem. zdecyduje się prawdopodobnie na ręczne nakładanie kolejnych warstw materiału licującego. Można uzyskać efekty zadowalające z estetycznego punktu widzenia, stosując wielokolorowe bloczki. Można się spodziewać trwałej optymalizacji kształtu i ułożenia warstw materiału w bloczkach, a oprogramowanie będzie określało najlepsze położenie uzupełnienia w obrębie bloczka dla uzyskania optymalnego efektu kolorystycznego. Dla standaryzacji tego procesu istotne może być także stosowanie systemów oceny koloru zębów. Jak można w przyszłości rozwiązać estetyczne niedoskonałości uzupełnień wykonywanych w leczeniu jednoetapowym (CEREC/E4D)? Wyszukane, estetyczne uzupełnienia pojedynczych braków w przednim odcinku uzębienia są trudne do wykonania i osiągalne tylko dla osób z dużym doświadczeniem. Dlatego większość lekarzy 24 zastosowano tę samą metodę z wyjątkiem użycia błony zaporowej (Ryc. 8 i 9), w obrębie zęba 24 nie można więc mówić o technice sterowanej regeneracji tkanek. Na poziomie każdego z zębów wypreparowano płat, który przemieszczono w kierunku dokoronowym i przyszyto na poziomie granicy szkliwno-cementowej, pokrywając w ten sposób obnażoną powierzchnię korzenia. Po obu stronach zastosowano opatrunek periodontologiczny. Pacjentowi przepisano antybiotyk (tetracyklinę) do stosowania przez pierwszy tydzień po zabiegu i środek przeciwbólowy (Tylenol-Codeine). Po 7 dniach od przeprowadzenia fazy chirurgicznej usunięto opatrunek i szwy, po czym zastosowano płukanie jamy ustnej. W czasie kolejnych 2 miesięcy, stanowiących fazę gojenia pacjent zachowywał dobrą higienę jamy ustnej. Czy ma Pan na myśli integrację systemów cyfrowej oceny koloru z systemami CAD/CAM? To ciekawa kwestia. Prawdopodobnie wkrótce będzie możliwa taka integracja. Moim zdaniem, jest to kolejna istotna zaleta technologii CAD/CAM. Poprzez zastosowanie standaryzowanych obliczeń można indywidualnie określić idealną grubość warstwy podbudowy i warstwy licowej, zależnie od pożądanego odcienia dla każdej kombinacji materiału i typu uzupełnienia. Kluczowe znaczenie ma jednak systematyczna analiza tych kombinacji i uzyskanych efektów kolorystycznych w dużych próbach. Jak dotąd, nie było możliwe przeprowadzenie takich badań. Czy bardziej złożony przepływ pracy z gabinetu do centrum, do pracowni protetycznej i z powrotem do gabinetu jest równoważony przez oszczędność czasu? Jest to problem i niewątpliwa wada scentralizowanego procesu produkcji. Centra frezowania mogą W badaniach kontrolnych stwierdzono, że w obrębie zęba 23, wokół którego zastosowano błonę do GTR doszło do odtworzenia zdrowego przyczepu, nie było jednak możliwe wprowadzenie pod dziąsło sondy periodontologicznej. Udało się pokryć recesję w obrębie korzenia i przebarwiony ubytek przyszyjkowy. Tymczasem na poziomie zęba 24, w obrębie którego nie zastosowano błony do GTR obecna była taka sama recesja jak przed zabiegiem chirurgicznym (Ryc. 10). Zastosowanie 2 technik u tego samego pacjenta wykazało, że zastosowanie bezkomórkowej resorbowalnej błony zaporowej zapewnia bardziej przewidywalny efekt zabiegu pokrywania recesji niż przeprowadzenie zabiegu bez użycia takiej błony. DT Piśmiennictwo dostępne u wydawcy. jednak inwestować w bardzo precyzyjne technologie produkcji wysokiej jakości. Urządzenia te są obsługiwane przez specjalistów i zapewniają wysoką wydajność. Także przechowywanie wielu różnych materiałów w szerokim wyborze kolorów oraz systemów implantologicznych jest prostsze i bardziej ekonomiczne. Ogólne koszty produkcji są bardzo niskie i zapewniają jednocześnie doskonałą jakość. Tę kwestię należy uwzględniać, mówiąc o czasochłonności. Przewiduję, że zdecentralizowana produkcja będzie odgrywała zasadniczą rolę w stomatologii w przypadku wykonywania większych uzupełnień, takich jak stałe korony częściowe i uzupełnienia oparte na implantach. Pierwsze systemy informatyczne dostępne na rynku stomatologicznym w latach 70. i na początku lat 80. XX wieku były kosztownymi minikomputerami (VAX), które nigdy się nie zamortyzowały. Czy tak samo będzie z systemami CAD/CAM? Jakiego trendu cenowego się Pan spodziewa? Amortyzacja systemów CAD/ CAM nie zależy wyłącznie od możliwości i zakresu wskazań, ale także od rozwiązań klinicznych i liczby pacjentów (np. liczby wykonywanych uzupełnień pełnoceramicznych i potencjału stosowania tej metody leczenia). Należy analizować każdy przypadek indywidualnie. Można powiedzieć, że przeszliśmy już przez fazę wstępną. Wiele gabinetów stosujących technologię CAD/CAM już teraz stanowi przekonujący dowód na to, że te systemy mogą się bardzo dobrze amortyzować. Wiele firm uważa, że metoda CAD/CAM jest jedną z najważniejszych technologii we współczesnej stomatologii. Inwestują duże sumy w badania i postęp w tej dziedzinie, co przyspieszy proces rozwoju. Wiele z tych ulepszeń można później dołączyć do systemu, ponieważ oprogramowanie czerpie wiele z doświadczeń. Prawdopodobnie będą także następowały zmiany w samych urządzeniach, ale to zajmie więcej czasu. Lekarze planujący inwestycję w systemy CAD/CAM nie powinni uzależniać od tego swoich decyzji. Jeśli przeanalizujemy wszystkie czynniki – zakres zastosowań, korzyści dla użytkownika, opinie innych kolegów, wydajność ekonomiczną i zaplecze naukowe – zasadność wstąpienia do świata CAD/ CAM będzie oczywista. W najbliższym czasie nie spodziewamy się znaczącego spadku cen. Jednak jako naukowiec zawsze patrzę daleko w przyszłość i jestem pewien, że kiedy zamortyzują się wysokie koszty rozwoju tej technologii, ceny DTP0610_10-13_Hoexter 17.06.10 09:09 Seite 13 DENTAL TRIBUNE zaczną wykazywać tendencję spadkową. Wyobrażam sobie, że przyjdzie czas, kiedy ten system będzie można znaleźć w każdym gabinecie. Technologia IT jest tego dobrym przykładem. Z systemami CAD/ CAM opartymi na rozwiązaniach komputerowych będzie tak samo! iTero, 3M ESPE Lava COS, CEREC, E4D – ile wiązek światła laserowego jest niezbędnych z technicznego punktu widzenia? W przypadku uzupełnień protetycznych w stomatologii konieczna jest dokładność rzędu 50 μm. Zaskakujący jest brak pewności co do tego poziomu. Stosujemy się jednak do tego standardu, a w związku z tym należy skanować powierzchnie z zachowaniem co najmniej porównywalnej siatki. Jeszcze lepiej byłoby dwukrotnie poprawić rozdzielczość (25 μm). Dla przykładu: średnia powierzchnia zęba trzonowego, wynosząca 2 cm2, wymagałaby 320.000 punktów pomiarowych. Idealna ich liczba zależy Perspektywy 13 Polish Edition kontrolą grubości materiału, można także przeanalizować schemat kontaktu zębów. Można wizualizować dwuwymiarowe przekroje w różnych odcinkach, a także ruchy podczas artykulacji. Oprogramowanie umożliwia także symulację sprężystości zębów, otwierając nowe możliwości diagnostyki w odniesieniu do sytuacji zwarciowej. iTero oraz E4D nie wymagają pokrywania proszkiem. Dlaczego jest to niemożliwe w systemach CEREC i 3M ESPE? Wyciski, które nie wymagają pudru to preferowane rozwiązanie. Jednak cały czas jest to duże wyzwanie dla technologii skanowania wnętrza jamy ustnej. Na podstawie moich doświadczeń nie jestem w stanie stwierdzić, czy na obecnym etapie jest możliwe zapewnienie w ten sposób dostatecznej dokładności. Można na różne sposoby podchodzić do kwestii analizy światła odbijającego się od powierzchni zębów bez użycia proszku. Dokładność takich pomiarów jest jednak znacznie obniżona. Ostatecznie liczą się tylko efekty. To my musimy się im dokładnie przyjrzeć. Czy wierzy Pan, że możliwe jest wykonywanie w gabinecie estetycznych uzupełnień protetycznych bez pomocy technika dentystycznego, przy użyciu technik szybkiego prototypu, np. wypalania laserowego lub techniki Fused Deposition Modelling? Trwają dyskusje na ten temat. Ten sposób postępowania jest powszechnie stosowany w niektórych centrach frezowania w odniesieniu do metali i żywic akrylowych. Jednak materiały estetyczne, takie jak porcelana i materiały kompozytowe wiążą się z występowaniem pewnych podstawowych i nie rozwiązanych jak dotąd problemów. Niezbędne jest prowadzenie w tej dziedzinie badań podstawowych. Kolejnym etapem powinno być tworzenie kompaktowych urządzeń produkcyjnych tak, aby tbyły one bardziej ekonomiczne z punktu widzenia gabinetów stomatologicznych. Myślę, że technologia ta nie przejdzie raczej w najbliższym okresie znaczących zmian. DT ANZEIGE EMS-SWISSQUALITY.COM 1+1=3 (DTI; fot. dzięki uprzejmości prof. dr. Mehl) od sposobu przetwarzania danych. Scalając ze sobą kilka skanów, można uzyskać znaczący wzrost tych wartości. Oprogramowanie może obliczać optymalną dystrybucję punktów pomiarowych, co dodatkowo poprawia osiągane efekty. Systemy LED (CEREC) a systemy laserowe (3M ESPE, iTero, E4D), obrazowanie równoległą wiązką konfokalną (iTero) i metody triangulacji (CEREC, 3M ESPE, E4D) – jakie są ich wady i zalety? Jaki zakres interpolacji można uznać za akceptowalny? Te szczegóły techniczne wpływają zasadniczo na dokładność i możliwość adaptacji klinicznej. Nie możemy jednak w pełni określić jakości wewnątrzustnych skanerów w oparciu o te szczegóły, ponieważ jest to tylko niewielki ułamek całego złożonego systemu pomiarów. Ponadto kluczowe znaczenie ma dobór oprogramowania. Znacznie większą wartość mają doświadczenia kliniczne i naukowe związane z każdym systemem pomiarów. Jakie są zalety i wady cyfrowej rejestracji zwarcia w porównaniu do tradycyjnych kęsków zwarciowych i późniejszych ręcznych poprawek? Np. iTero umożliwia natychmiastowe obliczenie pożądanej grubości materiału i dodatkową preparację, jeśli nie została ona dostatecznie zredukowana. Oprogramowanie to pozwala na bardziej precyzyjne ustawienie względem siebie szczęki i żuchwy oraz pełniejszą analizę zwarcia w porównaniu z postępowaniem ręcznym na podstawie modelu gipsowego – pod warunkiem jednak, że wycisk cyfrowy jest dostatecznie zgodny z wyciskiem łuku zębowego. Poza NOWY AIR-FLOW MASTER PIEZON – 6.$/,1*25$=1$',32''=,Ą6à2:( PIASKOWANIE – LIDER W PROFILAKTYCE 1DGLSRGG]LąVáRZHSLDVNRZDQLH MDN Z $LU)ORZ 0DVWHU $ GRGDWNRZR VNDOLQJ MDN Z 3LH]RQ 0DVWHU : VXPLH $LU)ORZ 0DVWHU 3LH]RQ ± QDMQRZV]H RVLąJQLĊFLHWZyUFyZ2U\JLQDOQ\FK 0HWRGWRWU]\DSOLNDFMHZMHGQ\P 5Ċ NRMH Ğ F L D P L 3 LH ] R Q / ( ' 3U]\VáRZLRZDV]ZDMFDUVNDMDNRĞü S R á ą F ] R Q D ] L Q W H O L J H Q W Q ą WHFKQRORJLąL3LH]RQ PIEZON BEZ BÓLU 3UDNW\F]QLHEH]EyOXGODSDFMHQWDL QLH]Z\NOHáDJRGQ\GODQDEáRQND PDNV\PDOQ\NRPIRUWSDFMHQWDMHVW JáyZQ\PZ\UyĪQLNLHP2U\JLQDOQHM0HWRG\3LH]RQ1LHPyZLąFMXĪ RXQLNDOQLHJáDGNLFKSRZLHU]FK QLDFK]ĊEyZ7HGRGDWNRZH]DOHW\ Vą Z \ QL N LHP SURVWROLQLMQ\FK UXFKyZZ]GáXĪSRZLHU]FKQL]ĊEyZ 2 U \J L QDO Q\FK 6] ZDMFD UVN LFK .RĔFyZHN(06ZVSyáSUDFXMąF\FK SHUIHNF\MQLH ] 2U \JLQDOQ\PL > 2U\JLQDOQD5ĊNRMHĞü3LH]RQ/(' ]H6]ZDMFDUVNą.RĔFyZNą36 > 2U\JLQDOQH5ĊNRMHĞFL$LU )ORZL3HULR)ORZ AIR-FLOW NISZCZY BIOFILM 8VXZDQLHV]NRGOLZHJRELR¿OPXDĪ GRVDPHJRGQDNLHV]RQHN7RLVWRWD 2U\JLQDOQHM0HWRG\$LU)ORZ3HULR 3RGG]LąVáRZDUHGXNFMDEDNWHULL]DSRELHJDXWUDFLH]ĊEDSHULRGRQWLWLV OXEXWUDFLHLPSODQWXSHULLPSODQWLWLV5HJXODUQH]DZLURZDQLDVWUXPLHQLDPLHV]DQNLSRZLHWU]DLSLDVNX RUD] ZRGD ]DSRELHJDMą RGPLH ± QDZHWJG\GRFLHUDMąGRJUDQLFSUR¿ODNW\NL±G]LĊNLG]LDáDQLXNRĔFyZNL 3HULR)ORZ $NLHG\FKRG]LRNRQZHQFMRQDOQH SLDVNRZDQLHQDGG]LąVáRZHQLFQLH MHVW ZDĪQLHMV]H RG QLH]UyZQDQHM MDNRĞFL2U\JLQDOQHM0HWRG\$LU )ORZ 6NXWHF]QRĞü V]\ENRĞü SHZQRĞüLEH]VWUHVRZRĞü]DELHJXEH] XV]NDG]DQLDWNDQNLáąF]QHMEH]U\ VRZDQLDSRZLHU]FKQL]ĊEyZ']LĊNL áDJRGQHPX]DVWRVRZDQLXHQHUJLLELR NLQHW\F]QHM : XU]ąG]HQLX $LU)ORZ 0DVWHU 3LH]RQZV]\VWNRWRMHVWSRáąF]RQH± RGGLDJQR]\LOHF]HQLDZVWĊSQHJRDĪ SR NROHMQH ZL]\W\ =DSUDV]DP\ SURIHVMRQDOLVWyZSURI LODNW \NL DE\ VSUDZG]LOLVDPL &RĞZLĊFHMRSUR¿ODNW\FH! ZZZHPVVZLVVTXDOLW\FRP DTP0610_14-16_Produkty_Wydarzenia 16.06.10 11:42 Seite 14 DENTAL TRIBUNE 14 Produkty Polish Edition PROMOCJA Koncepcja ergonomii wg A-dec fotela, nalewanie wody do kubka, spłukiwanie misy spluwaczki, włączenie i wyłączenie oświetlenia). Ergonomia pracy lekarza dentysty i organizacja pracy w gabinecie to zagadnienia istotne dla efektywnego prowadzenia i rozwijania praktyki. Firma A-dec jako pierwszy na świecie producent zastosowała rozwiązanie gwarantujące ergonomiczną pracę całego zespołu stomatologicznego (lekarz i asysta). Wprowadzenie nowego stolika asysty zmienia również podejście do organizacji pracy gabinetu. Przy wykorzystaniu systemu kolorowych tac i boksów możliwe jest wcześniejsze przygotowanie po- czas znanych rozwiązań pokazano nowy stolik asysty 545. Zasadniczą część stolika stanowi okrągły blat obrotowy we wszystkich kierunkach, mocowany na stabilnej ruchomej podstawie. Taki mobilny stolik można przymocować do każdej szafki lub innego mebla, który stanowi wyposażenie gabinetu. Korzyści funkcjonalne dla zespołu stomatologicznego to m.in.: Czerwcowy lunch z Amadarem poświęcony wspomnianym tematom, zorganizowany w warszawskiej siedzibie firmy, rozpoczął się pokazem przeprowadzonym przez Simona Baxtera i Pawła Dominiaka – pracowników firmy A-dec. Pokaz dotyczył rozwiązań funkcjonalnych unitów A-dec pozwalających na ergonomiczną pracę. A-dec jako jeden z największych producentów unitów stomatologicznych (ponad 16.000 unitów rocznie) w skali światowej wyjątkową uwagę poświęca zagadnieniom organizacji pracy w gabinecie oraz ergonomii. Oprócz dotych- Prezentacja ergonomicznego stanowiska pracy. AD Transfer instrumentów lekarz-asysta. Na zdjęciu: Simon Baxter i Paweł Dominiak z firmy A-dec. – działanie zespołu stomatologicznego na 4 ręce, – zmniejszenie liczby wykonywanych ruchów, – włączenie asysty do czynności wykonywanych bezpośrednio przy pacjencie, – ustawianie i pobieranie w logiczny sposób boksów organizacyjnych i tacek. trzebnych do zabiegu narzędzi i materiałów. Skraca to w zauważalny sposób czas zabiegu. Zastosowanie tac i boksów pozwala na stworzenie procedury obiegu narzędzi w gabinecie – są one przenoszone na tacach do strefy narzędzi brudnych, gdzie po myciu i dezynfekcji trafiają do sterylizacji. Potem przechowywane są w strefie czystej. Stolik – mimo, że nie jest częścią unitu – jest z nim zintegrowany. Przy blacie znajduje się ślinociąg i ssak, a w razie potrzeby można umieścić tam lampę polimeryzacyjną. Jest tam również panel sterowania funkcjami unitu (ruchy Po prezentacji przy sprzęcie wszyscy uczestnicy spotkania przeszli do restauracji, gdzie w sympatycznej atmosferze można było dowiedzieć się więcej na temat innowacyjnych rozwiązań sprzętowych oferowanych przez firmę A-dec. System S5 Endo Rotary Files Pilniki S5 Endo Rotary Files to prosty, logiczny, łatwy w stosowaniu oraz bardzo ekonomiczny system pilników niklowo-tytanowych o zwiększonej stożkowatości (Big Taper) do łatwiejszego i szybszego mechanicznego opracowania kanału. Elastyczne, efektywne pilniki z różną stożkowatością przeznaczone są przede wszystkim do pracy metodą crown down. Zestaw wprowadzający systemu S5 Endo Rotary Files składa się z 5 narzędzi niklowo-tytanowych, ponumerowanych od 1 do 5 i oznaczonych na uchwycie paskami. Pilniki systemu S5 z bardzo bezpiecznym zakończeniem łatwo dopasowują się nawet do bardzo zakrzywionych kanałów, minimalizując ryzyko perforacji kanału. Pilniki systemu S5 mają kształt zmodyfikowanych pilników NiTi S z 2 kątami 90° cięcia, co ułatwia i przyspiesza opracowanie części wierzchołkowej kanału. Wszystkie pilniki mają płytsze nacięcia, znacznie wydłużony splot oraz bezpieczną, zaokrągloną końcówkę, która zmniejsza agresywność instrumentu. Pilniki systemu S5 mogą pracować z dowolnymi kątnicami o szybkości obrotowej 150-300 obrotów/min. Są specjalnie dopasowane do kątnicy S5 Endo Motor, której ustawienia są także ponumerowane od 1 do 5 i odpowiadają parametrom pracy poszczególnych instrumentów. POLDENT www.poldent.pl DTP0610_14-16_Produkty_Wydarzenia 16.06.10 11:42 Seite 15 DENTAL TRIBUNE Produkty 15 Polish Edition PROMOCJA Nowy wymiar obrazowania cyfrowego – rewolucyjne rozwiązania aparatów Kodak serii 9000 i 9500 Kodak 9000 – kompleksowe rozwiązania dla wymagających. Aparaty pantomograficzne z możliwością pełnej rozbudowy o wersję cefalo (Kodak 9000 C) i tomograficzne obrazowanie 3D (Kodak 9000 3D lub Kodak 9000 C 3D – tomografia z cefalo) – high-endowy, najbardziej precyzyjny na rynku aparat pantomograficzny, – dopasowanie położenia ogniska do kształtu twarzy (maksymalnie uproszczona procedura pozycjonowania), – obrazowanie cefalometryczne w technologii „one shot”, – liczne programy badań cefalometrycznych, – oddzielny sensor dla każdego rodzaju obrazowania, – najnowsze innowacyjne rozwiązanie technologiczne, – unikalny system autotracingu punktów referencyjnych i automatyczne programy do planowania leczenia, – krótki czas rekonstrukcji 3D, łączenie badań trójwymiarowych, tzw. stitching, – zapis badania w formacie DICOM 3.0 i integracja z systemem DICOM, – oprogramowanie pozwalające na przeglądanie badań 3D i projektowanie zabiegów implantologicznych, – system szkoleń, wsparcie inżynierów oraz pełna 2-letnia gwarancja. Dzięki unikalnej możliwości łączenia 3 technologii: pantomografii, cefalometrii i obrazowania w trójwymiarze, System Kodak 9000 jest doskonałym i kompletnym narzędziem do diagnostyki zewnątrzustnej. Najwyższa na rynku jakość badań została połączona z wszechstronnością produktu. Apa- System S5 Endo Motor Mikrosilnik endodontyczny Sendoline S5 Endo Motor jest bezprzewodowym systemem do maszynowego opracowywania kana- łów korzeniowych z funkcją kontroli momentu obrotowego i autorewersem, przeznaczonym do pracy z większością rotacyjnych systemów instrumentów niklowotytanowych. S5 Endo Motor: – umożliwia bezpieczne opracowanie kanału korzeniowego, – minimalizuje ryzyko złamania narzędzia w kanale dzięki kontroli bieżącego momentu obro- towego oraz funkcji autorewesu. Cechy użytkowe: – lekkie, mobilne, bezprzewodowe urządzenie, z zasilaniem akumulatorowym – czytelny, przyjazny, bardzo prosty i łatwy w obsłudze panel sterowania – szybkość obrotowa 300 obr./min, zalecana dla większości systemów instrumentów do pracy mechanicznej, – 5 różnych ustawień momentu obrotowego (0,5-4 Ncm), – wskaźnik momentu obrotowego sygnalizujący osiągnięcie wartości 75% maksimum, – funkcja autorewersu zwiększająca bezpieczeństwo pracy, – mała, lekka główka kątnicy zapewniająca dobrą widoczność pola zabiegowego, do sterylizacji w autoklawie, – mały i lekki mikrosilnik (tylko 120 g), – akumulator Li-IO, pozwalający na 2,5 godz. pracy przy pełnym naładowaniu, – współpraca z niemal wszystkimi systemami instrumentów rotacyjnych dostępnymi na rynku. POLDENT www.poldent.pl dak technologia pojedynczej ekspozycji „one shot” optymalizuje jakość zdjęcia głównie przez likwidację zniekształceń charakterystycznych dla innych technik. Akwizycja trwa krócej niż 1 s, zmniejszając ryzyko konieczności powtórzenia zdjęcia z powodu poruszenia się pacjenta. rat może być w każdej chwili rozszerzony o funkcję cefalo lub bezpiecznej dla pacjenta tomografii komputerowej, tworząc zunifikowaną platformę diagnostyczną. Opracowana w laboratoriach Ko- Kodak 9000 C oferuje szeroką gamę formatów cefalometrycznych: od zdjęć całej czaszki (30 cm x 30 cm), poprzez standardowe (18 cm x 24 cm) i radiogramy małego pola minimalizujące dawkę promieniowania. W rozszerzonej wersji 3D System Kodak 9000 staje się wszechstronnym tomografem idealnym dla implantologów (symulacja pozycjonowania implantów) i ortodontów (autotracing i automatyczne programy do planowania leczenia). Regulowana ogniskowa doskonale pomaga w pozycjonowaniu, dostosowując się automatycznie do budowy morfologicznej pacjenta. Wyjątkowo proste, ale w pełni funkcjonalne oprogramowanie pozwala szybciej i bardziej precyzyjnie postawić diagnozę i opracować plan leczenia. Optident www.optident.pl AD DTP0610_14-16_Produkty_Wydarzenia 16.06.10 11:42 Seite 16 DENTAL TRIBUNE 16 Wydarzenia „Implant Concilium” firmy Implacore W ostatnich dniach maja br. (2930.05.) w Poznaniu odbyło się spotkanie implantologiczne „Implant Concilium” zorganizowane przez firmę Implacore. Uczestniczyło w nim ponad 120 dentystów, którzy wysłuchali wykładów znakomitych implantologów z kraju i zagranicy oraz wzięli udział w zajęciach praktycznych. rodniczego. Przy lampce szampana powitano przybyłych gości, po czym prezes firmy Implacore – Piotr Biegała dokonał inauguracji spotkania. – „ABC fotografii we współczesnej stomatologii” dr François Grossetti, Francja – „Planowanie i procedury kliniczne w implantoprotetyce” dr Paweł Witek, Polska Sobotnie wykłady, pomimo bardzo napiętego programu, cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. Uczestnikom zaprezentowano następujące wykłady: – „Podłoże kostne jako warunek satysfakcjonującej implantoprotetyki” dr Dariusz Pituch, Polska – „Membrane free GBR a future with new synthetic graft materials” dr Peter Fairbairn, Wielka Brytania – „Augmentative procedures with bone management especially Spotkanie odbyło się w Collegium Rungego – zabytkowym obiekcie znajdujący się na terenie Poznańskiego Uniwersytetu Przy- – „Factors for crestal bone maintenance and implication for relevance of implant design” dr Frederic Hermann, Szwajcaria bone splitting, bone spreading as well as tunnel technique” dr Mario Kirste, Niemcy można było zapoznać się z bogatą ofertą wystawców. W drugim dniu „Implant Concilium” odbyły się zajęcia praktyczne. W czasie 2 sesji (porannej i popołudniowej) przeprowadzono zróżnicowane tematycznie warsztaty, by każdy z uczestników mógł znaleźć coś interesującego dla siebie. AD www.chifa.com.pl/sklep 1DU]ïG]LDLPSODQWRORJLF]HILUP\$HVFXODSRQOLQH 3HÓQDJDPDQDMZ\÷V]HMMDNRóFLQDU]ïG]LVWRPDWRORJLF]Q\FKGRVWïSQD SU]H]LQWHUQHW &HQ\]HV]ÓRURF]QH]GRGDWNRZ\PUDEDWHP %Ó\VNDZLF]Q\WHUPLQGRVWDZ\ *ZDUDQFMDMDNRóFL B.Braun · XO7\VLíFOHFLD · 1RZ\7RP\óO · WHO · ID[ · VWRPDWRORJLDDFS#EEUDXQFRP · ZZZFKLIDFRPSOVWRPDWRORJLD Wykładom towarzyszyła prezentacja materiałów, narzędzi i urządzeń stomatologicznych oraz prasy branżowej – w czasie przerw Dr Paweł Witek w ramach warsztatu pt.: „Implantoprotetyka dla każdego” wielokrotnie podkreślał znaczenie partnerskiej i ścisłej współpracy lekarza z technikiem dentystycznym w celu uzyskania jak najlepszych rezultatów leczenia. Zwrócił także uwagę na istotę zapoznania się z sytuacją kliniczną, a zwłaszcza z ograniczeniami terapii, czynnikami ryzyka i możliwościami powikłań. Dr Dariusz Pituch poprowadził szkolenie na temat kwalifikacji i planowania leczenia stałymi uzupełnieniami implantoprotetycznymi w warunkach natychmiastowej implantacji, obciążenia i odbudowy. Polish Edition Dużym zainteresowaniem cieszył się warsztat dr. Mario Kirste. Zabiegi rozszczepiania wyrostka oraz technika tunelowa, przeprowadzane na modelach zwierzęcych, wzbudziły entuzjazm uczestników, którzy mieli okazję wypróbować narzędzia firmy Meisinger. Kolejną propozycją był warsztat fotograficzny prowadzony przez dr François Grossetti. Podczas zajęć zaprezentowano teoretycznie i praktycznie kwestie związane z optymalnym wykorzysta- niem fotografii we współczesnej stomatologii i technice dentystycznej – od doboru odpowiedniego aparatu i obiektywu, poprzez prawidłową ekspozycję i sposób oświetlenia jamy ustnej pacjenta. „Implant Concilium” spotkało się z dużym uznaniem zarówno uczestników, jak i zaproszonych gości. Powszechnie chwalono wysoki poziom wykładów i warsztatów, dobór tematów oraz doskonałą organizację spotkania. Dodatkową okazją do wymiany wrażeń i doświadczeń, ale już w mniej naukowej atmosferze, był sobotni bankiet w restauracji Metro, słynącej z oryginalnego menu i profesjonalnej obsługi. Firma Implacore serdecznie dziękuje wszystkim uczestnikom oraz sponsorom za udział w „Implant Concilium” i zapowiada kolejne spotkania z tego cyklu. DT DTP0610_17_ET01 16.06.10 11:08 Seite 1 ENDO TRIBUNE The World’s Endodontic Newspaper · Polish Edition CZERWIEC 2010 VOL. 3, NR 2 Praktyka Praktyka Opinie Leczenie zębów trzonowych szczęki Całościowa ocena pierwotnego leczenia endodontycznego Być Dawidem w kraju Goliatów... 4Strona 3 4Strona 4 4Strona 6 Naczelna Rada Lekarska pomoże lekarzom, którzy ucierpieli w wyniku powodzi Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej przeprowadziło głosowanie w sprawie złożenia wniosku o wydanie pozwolenia na zorganizowanie i przeprowadzenie zbiórki publicznej na rzecz dentystów-powodzian. W związku z sytuacją powodziową w kraju, Prezes NRL Maciej Hamankiewicz zwrócił się z prośbą o przesyłanie do Naczelnej Izby Lekarskiej wszelkich informacji o lekarzach i lekarzach dentystach, którzy ucierpieli w wy- Fot.: Ronfromyork Badania „Simplyhealth” pokazują, że 43% Brytyjczyków opóźnia leczenie dentystyczne z obawy przed wysokimi kosztami. Spośród tej grupy u 35% osób wykryto komplikacje powiązane z zaniedba- konieczności niesienia pomocy i wsparcia innym, szczególnie tym lekarzom, którzy utracili wszystko: swój dom, dobytek, pracę” – podkreśla szef samorządu lekarskiego. Niektóre okręgowe izby lekarskie pomagają lekarzom, organizując zbiórki sprzętu i pomoc fi- AD Sukces wymaga innowacji! Kodak 3D - najchętniej wybierana tomografia w Polsce System Kodak 9000 Kompleksowe rozwiązanie dla najbardziej wymagających. Pantomografia, Tomografia i Cefalometria – 3 rozwiązania w jednym plus możliwość obrazowania całej szczęki lub żuchwy. niami w zakresie jamy ustnej, np. 26% cierpi na przewlekłą próchnicę, a 19% z nich usunięto co najmniej 1 ząb. Ankieta wykazała również, że 39% Brytyjczyków zapłaciło za leczenie dentystyczne więcej niż £ 50, używając karty kredytowej, a 2% zaciągnęło na ten cel pożyczkę albo kredyt. James Glover – sekretarz „Simplyhealth” podkreśla pozytywne aspekty nowego planu zdrowotnego, który pozwoliłby pacjentom na rozłożenie w czasie kosztów leczenia. „To bardzo niepokojące, że pacjenci pożyczają pieniądze, aby zapłacić za leczenie, a niektórzy je opóźniają, co skutkuje bólem i często długotrwałymi zaniedbaniami w zakresie zdrowia jamy ustnej” – podkreśla Glover. ET Aparat Kodak 9500 Niezrównany Tomograf Wiązki Stożkowej. Trójwymiarowe obrazowanie w średnim i WIELKIM formacie. Pole obrazowania: 184 x 206 mm ra – e i m Pre ie lk ww Pacjenci specjalnych potrzeb Suffolk Community Healthcare (SCH) to pierwsze miejsce we wschodniej Anglii, które zatrudnia dentystów zajmujących się opieką nad pacjentami ze specjalnymi potrzebami. Dr Ganga Allen jest jednym ze specjalistów, którzy zapewniają leczenie dorosłym pacjentom, niepełnosprawnym fizycznie lub psychicznie, mającym problemy psychiczne lub skomplikowane warunki choroby. Dr. Allen posiada wieloletnie doświadczenie w zakresie leczenia najbardziej skomplikowanych przypadków, w któ- nansową. „Będziemy na bieżąco koordynować napływ informacji z izb okręgowych i wystąpimy do odpowiednich instytucji o możliwość udzielenia poszkodowanym pomocy finansowej. Zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby lekarze potrzebujący pomocy, otrzymali ją jak najszybciej” – zapowiada Hamankiewicz. ET niku powodzi. „Prosimy o wszelkie informację dotyczące lekarzy, którzy w wyniku powodzi utracili możliwość prowadzenia praktyki lekarskiej, a ich gabinety zostały Brytyjczycy odkładają swoje wizyty u dentysty Wg przeprowadzonej niedawno wśród Brytyjczyków ankiety, obywatele tego kraju odkładają wizyty u dentysty, ponieważ ze względów finansowych nie mogą sobie na nie pozwolić. zniszczone. W tych przypadkach powinniśmy reagować natychmiast, udzielając niezbędnej pomocy. Nie wolno nam pozostać obojętnym wobec lekarzy, którzy nie mają gdzie wrócić” – powiedział Hamankiewicz. „W sytuacji, kiedy kraj dotyka taka tragedia, nie wolno nam zapominać o rych pacjent może potrzebować leków uspokajających albo akupunktury, aby się zrelaksować i zredukować poziom odczuwanego stresu, co ułatwi dentyście wykonanie czynności profilaktycznych, diagnostyki i leczenia. • Kodak - najczęściej kupowane pantomografy cyfrowe • Najłatwiejsze w obsłudze aparaty pantomograficzne • Najbardziej kompletna oferta aparatów pantomograficznych na rynku – rata już od 1580 pln miesięcznie • Polskie oprogramowanie KODAK 8000 C ie • Komfortowy program finansowy • Najniższa dawka promieniowania KODAK 8000 Jill Scutt – kierownik kliniczny SCH powiedział: „Tego rodzaju wyspecjalizowanie prowadzonej praktyki to pomysł nowy, który został wprowadzony stosunkowo niedawno. Wiele jednak wskazuje na to, że to pomysł niezwykle potrzebny i ceniony przez pacjentów”. ET im ac fo r m KODAK 9000 KODAK 9000 3D Optident S. J., 53-032 Wrocław, ul. Jeździecka 12 tel. 071 781 84 62, 0501 242 101, www.kodakdental.pl Optident Wyłączny Dystrybutor Kodak Dental Systems Equipment w Polsce. KODAK 9000 C KODAK 9000 C 3D KODAK 9500 DTP0610_18_ET02 16.06.10 11:28 Seite 2 2 Opinie ENDO TRIBUNE Polish Edition Wybór narzędzi kanałowych – dlaczego najważniejsza jest geometria? L. Stephen Buchanan, USA Po wprowadzeniem pilników maszynowych nowym obszarem badań w dziedzinie opracowywania kanałów korzeniowych stało się przyspieszenie tempa skrawania. Doświadczeni klinicyści zaczęli obserwować przypadki przepełnienia kanałów na skutek transportacji, ich skrócenia, nadmiernego poszerzenia otworów wierzchołkowych, zbyt szerokiego opracowania w okolicy koronowej i złamań związanych z cyklicznym zmęczeniem materiału, które nie zdarzały się podczas pracy z bezpieczniejszymi, choć wolniejszymi pilnikami. Podstawowym problemem, jaki pojawiał się przy wyborze narzędzia, stawał się dylemat: bezpiecznie czy szybko? Narzędzia o ściętych krawędziach i zaokrąglonym wierzchołku były znacznie bezpieczniejsze pod względem ryzyka transportacji, jednak pilniki o ostrych krawędziach i wierzchołkach tnących zapewniały szybsze skrawanie. Pojawienie się pilników GTX z technologią M-Wire wyeliminowało konieczność dokonywania trudnego wyboru między bezpieczeństwem i szybkością. Były to pierwsze maszynowe narzędzia kanałowe, zapewniające szybką preparację przy jednoczesnej eliminacji ryzyka transportacji i złamania narzędzi (Ryc. 1). Ryc. 1: Pilnik GT Series X. Należy zwrócić uwagę na maksymalną średnicę trzonka wynoszącą 1 mm, zaokrąglony wierzchołek, większy kąt krawędzi tnącej i zmienną szerokość ścięcia. Szerokość ścięcia krawędzi w okolicy wierzchołka i trzonka jest o połowę mniejsza niż w środkowym odcinku krawędzi tnących, co pozwala na szybkie cięcie bez zjawiska transportacji. M-Wire – nowy romboedryczny stop NiTi wykorzystywany w pilnikach GTX pozwolił na radykalne zwiększenie odporności narzędzi na zmęczenie cykliczne. Faza R (optymalny obszar pomiędzy fazą austenitu i fazą martenzytu stopu NiTi) stanie się zapewne nowym standardem przemysłowym pod względem problemu zmęczenia cyklicznego materiałów. Nie rozwiąże to jednak nigdy dylematu budowy geometrycznej pilników endodontycznych. Ścięcie krawędzi tnących pilników GTX zoptymalizowano w ten sposób, że szerokość ścięcia nie jest stała na całej długości narzędzia. Ta geometryczna zmiana znacznie poprawia wydajność preparacji bez zmiany przebiegu kanału, czego nie można uzyskać, stosując pilniki bez ścięcia krawędzi (Ryc. 2). Ponadto zmniejszony kąt nachylenia Wynalazek jest rezultatem wspólnej pracy naukowców z Uniwersytetu Showa pod przewodnictwem pioniera kreacji humanoidów – Atsuo Takanishi, profesora Uniwersytetu Waseda. „Mecha- niczny pacjent” jest kobietą, potrafi rozmawiać z dentystą, wydzielać ślinę, kichać, otwierać i zamykać usta. Mająca 157 cm wzrostu Hanako to efekt pracy Tmsuk, a wszystkie jej cechy medyczne opracowano w laboratoriach uniwersytetu uczestniczącego w projekcie. Zęby robota wykonano z żywicy i zaprojektowano tak, aby możliwe było ich wyjęcie i ocenienie umiejętności studenta. Robot zwalnia również mięśnie szczęki, Kolejnym ważnym aspektem dotyczącym budowy pilników GTX jest ograniczenie maksymalnej średnicy rowków. Średnica rowków tnących nie przekracza 1 mm. Pozwala to na kontrolę stopnia poszerzenia części koronowej podczas preparacji, co ma kluczowe znaczenie dla zachowania Ryc. 2: Rekonstrukcja zakrzywionych kanałów korzenia mezjalnego zęba trzonowego żuchwy, wykonana przy użyciu mikro-CT. Porównanie efektu uzyskanego w wierzchołkowej 1/3 kanałów przy użyciu pilników o zaokrąglonym lub tnącym końcu. W kanale po prawej stronie (końcówka tnąca) widoczna jest znaczna transportacja, a w kanale po lewej stronie w okolicy wierzchołka zachowano naturalny przebieg kanału (końcówka zaokrąglona). Ryc. 3 i 4: Zęby trzonowe szczęki i żuchwy, opracowane przy pomocy 1-3 pilników GTX na każdy kanał. Zwraca uwagę wierne zachowanie oryginalnego przebiegu kanału. ET Autor Dr L. Stephen Buchanan – czołowy ekspert w dziedzinie endodoncji jest znany ze swych multimedialnych prezentacji, badań nad trójwymiarową budową anatomiczną, prac dotyczących technik preparacji oraz narzędzi o rewolucyjnych kształtach. Można się z nim kontaktować, pisząc na adres: [email protected] lub odwiedzając stronę internetową: www.endobuchanan.com Japoński wynalazek dla studentów stomatologii W Japonii wynaleziono robota, który potrafi symulować ludzką reakcję na ból. Humanoid – robot o cechach człowieka, nazwany Hanako został skonstruowany w celu wykorzystania przez studentów w czasie dentystycznej praktyki. rowków powoduje znaczące zwiększenie elastyczności pilników GTX w porównaniu do innych narzędzi o ściętych krawędziach tnących. Jednocześnie oznacza to dwukrotne zwiększenie przestrzeni na opiłki w obrębie rowków, a więc dłuższy czas skrawania do momentu zaczopowania narzędzia. aby symulować stopniowe zmęczenie prawdziwego pacjenta. Wg naukowców z uniwersytetu Showa, Hanako jest pierwszym na świecie robotem, który na tak ogromną skalę został stworzony w celu oceny umiejętności studenta. Koutaro Maki – wicedyrektor szpitala dentystycznego przy Uniwersytecie Showa powiedział, że użycie humanoida jest ogromnym postępem wobec tradycyjnych metod szkolenia młodych dentystów. ET strukturalnej integralności korzeni i uniknięcia perforacji wzdłuż bocznej ściany kanału (tzw. strip perforation). Wszystkie te innowacje dotyczące geometrii narzędzia pozwo- liły na stworzenie pilnika, który daje możliwość uzyskania idealnego kształtu większości kanałów przy użyciu 1-3 narzędzi i zaledwie 30-45 s (Ryc. 3 i 4). Właśnie dlatego najważniejsza jest geometria! ET Stomatologia sądowa w Indiach nie spełnia swej roli Podczas krajowej konferencji w Indiach, członkowie Indyjskiego Towarzystwa Stomatologii Sądowej (Indian Association of Forensic Odontology – IAFO) zaapelowali o nowe regulacje prawne, które nakładałyby na lekarzy dentystów w tym kraju obowiązek zabezpieczania dokumentacji pacjentów gabinetów stomatologicznych. Członkowie IAFO stwierdzili, że obecnie nie ma żadnych aktów prawnych zobowiązujących dentystów do archiwizowania dokumentacji medycznej pacjentów, która mogłaby ułatwić identyfikację ofiar masowych katastrof, jak np. wypadki lotnicze, zamachy bombowe lub klęski żywiołowe. Mogłaby także być wykorzystywana jako dodatkowy dowód w sprawach wykorzystywania seksualnego dzieci lub zabójstw. Organizacja IAFO z siedzibą znajduje się w Chennai w Płd. Indiach żąda również włączenia stomatologii sądowej do programu studiów dentystycznych w całym kraju. Miałoby to zachęcić większą liczbę studentów do związania swojej kariery zawodowej z tą dziedziną stomatologii. Wg danych IAFO, obecnie w Indiach pracuje mniej niż 100 dentystów sądowych. ET DTP0610_19_ET03 16.06.10 11:12 Seite 1 AD ENDO TRIBUNE Praktyka Polish Edition Leczenie zębów trzonowych szczęki Mark Dreyer, USA Pierwsze zęby trzonowe szczęki charakteryzują się są złożoną morfologią systemu kanałów korzeniowych. Korzenie policzkowe mezjalne (mesio-buccal – MB) mają nieregularny, jajowaty kształt, z przewężeniem lub cieśnią tkanki miazgi biegnącą w kierunku podniebiennym od głównego kanału MB. leży podkreślić, że nie wolno wprowadzać do kanałów pilników zanim nie zostanie uzyskany odpowiedni kształt ubytku. W przeciwnym razie może łatwo dojść do tworzenia stopni i blokowania narzędzi, co powodowałoby wikłanie przebiegu leczenia. Miazga w kanale podniebiennym była zwapniała i została ekstyrpowana in toto (Ryc. 4). W opisie przypadku zamieszczonym w niniejszym artykule przedstawiono etapy postępowania uwzględniającego wspomniany aspekt budowy anatomicznej w celu maksymalnej dezynfekcji i oczyszczenia systemu kanałów korzeniowych. Pominięcie tej okolicy anatomicznej może prowadzić do utrzymywania się lub nawrotów choroby miazgi. Końcówki ultradźwiękowe Do wyrównania dna komory miazgi i poprawy widoczności użyto końcówek ultradźwiękowych. Narzędzia te są produkowane przez wiele firm w różnych rozmiarach i kształtach, przeznaczonych do rozwiązywania tych problemów. Ujście kanału MB2 znajdowało się w kierunku ujścia bów trzonowych szczęki. Chcąc lepiej poznać jego budową anatomiczną, warto przyglądać się usuniętym zębom lub obejrzeć Tooth Atlas Browna i Herbransona, który stanowi bogate źródło trójwymiarowych zdjęć. Ostatnie zdjęcia rtg przedstawiają stan po uszczelnieniu ujść kanałów, zaopatrzeniu tymczasowym i skierowaniu do lekarza zajmującego się leczeniem odtwórczym. Złożony system W niniejszym artykule opisano przypadek złożonej budowy anatomicznej systemu kanałów korzeniowych, z jaką można się spotkać w zębach trzonowych szczęki. Użycie mikroskopu zabiegowego podczas ostrożnej preparacji ubytku w obrę- Badanie endodontyczne 58-letnia pacjentka zgłosiła się w celu badania endodontycznego i leczenia górnego lewego kwadrantu. Przez kilka dni poprzedzających wizytę pacjentka odczuwała umiarkowany ból. Wywiad ogólnomedyczny był małoznaczący. Ryc. 1 Ryc. 2 Ryc. 3 Ryc. 4 Ryc. 5 Ryc. 6 Ryc. 7 Ryc. 8 W wywiadzie stomatologicznym stwierdzono wiele dużych wypełnień amalgamatowych (Ryc. 1-3). Badaniem klinicznym i diagnostyką objęto wszystkie zęby odcinka bocznego po prawej stronie; przeprowadzono m.in. ocenę reakcji na zimno i opukiwanie, badanie palpacyjne, badanie periodontologiczne przy użyciu sondy oraz analizę zwarcia. Na podstawie badania postawiono rozpoznanie wstępne: nieodwracalne zapalenie miazgi zęba 16 z prawidłowym obrazem tkanek okołowierzchołkowych. Po znieczuleniu i odizolowaniu pola przy pomocy koferdamu, otworzono zwapniałą komorę miazgi. Stomatologiczny mikroskop zabiegowy (operating microscope – OM) bardzo poprawia oświetlenie i widoczność, pozwalając na ostrożne i precyzyjne usunięcie zębiny reparacyjnej, zębiniaków i innych potencjalnych przeszkód utrudniających dotarcie do ujść kanałów korzeniowych. Na- kanału podniebiennego od kanału MB, w nietypowym miejscu (Ryc. 5 i 6), co wymaga ciągłej obserwacji dna komory w mikroskopie zabiegowym przez cały czas trwania leczenia. Z kolei płyny stosowane do płukania oraz preparacja tkanek mogą zacierać subtelne wskazówki dotyczące położenia ujść kanałów. Po zlokalizowaniu ujścia kanału, udrożniono go i opracowano. W prezentowanym przypadku wypełniono kanały ciepłą gutaperką z użyciem uszczelniacza na bazie ZnO. Po wypełnieniu uwidoczniła się morfologia kanałów (Ryc. 7 i 8). Kanał MB2 okazał się całkowicie niezależny. W próbie, w której przebadano ponad 1.700 zębów, w tym ponad 1.000 pierwszych zębów trzonowych, wykazano obecność kanału MB2 w 93% przypadków. Wyniki te nie są niczym zaskakującym, jeśli uwzględnimy morfologię korzenia policzkowego mezjalnego zę- bie korony zęba i dostępu do kanałów zapewnia najlepsze warunki do ich dezynfekcji i oczyszczania. Preparacja z użyciem ultradźwięków umożliwia usunięcie zębiny w stopniu niezbędnym do zapobiegania niefortunnym działaniom jatrogennym i zbędnemu osłabianiu zęba. Dokładne leczenie kanałowe stanowi bazę dla długotrwałego utrzymania zęba i leczenia odtwórczego u pacjentów z chorobami miazgi. ET Piśmiennictwo dostępne u wydawcy. ET Autor Dr Mark Dreyer uzyskał dyplom College of Dentistry Uniwersyttu Florida w 1986 r. Pracuje jako lekarz dentysta, zajmując się wyłącznie leczeniem kanałowym w Orlando oraz w Kissimmee w stanie Floryda. Można się z nim skontaktować, pisząc na adres: [email protected]. DTP0610_20-21_ET04-05 17.06.10 09:03 Seite 4 4 Praktyka ENDO TRIBUNE Polish Edition Całościowa ocena pierwotnego leczenia endodontycznego Richard E. Mounce, USA Od dentysty ogólnego otrzymałem list ze zdjęciem zęba 15 (Ryc. 1). W liście poproszono o opinię na temat konieczności rewizji leczenia i napisano: „Jest to zdjęcie rtg zęba 15 naszego syna, który był leczony endodontycznie 5 lat temu. Syn zgłasza dolegliwości bólowe”. Nie było żadnych dodatkowych informacji. Po przeczytaniu tego listu miałem wiele dodatkowych pytań. Dotyczyły one bezpośrednio i pośrednio kilku podstawowych zasad postępowania klinicznego i planowania leczenia. Najważniejsze z pytań to: 1. Które zęby wcześniej poddane leczeniu mogą i powinny być AD poddane rewizji leczenia lub zabiegowi chirurgii endodontycznej, a które należy usunąć? 2. Jeżeli zabieg rewizji leczenia jest najlepszą opcją w tym przypadku, to jak powinien być wykonany? 3. Jeżeli zabieg chirurgiczny jest najlepszym natychmiastowym rozwiązaniem, czy jest on również najlepszą decyzją długofalową? 4. Jakie cechy kliniczne i radiologiczne kanału korzeniowego są konieczne do podjęcia decyzji i odpowiedzi na wcześniejsze pytania? 5. Jakie dodatkowe informacje – subiektywne i obiektywne – są niezbędne do udzielenia pełnej odpowiedzi na pytanie zadane przez ogólnego dentystę? Niniejszy artykuł powstał w celu odpowiedzi na zadane pytania w sposób odpowiedni z punktu widzenia klinicznego w odniesieniu do zagadnień koniecznych do opracowania planu leczenia oraz strategii postępowania klinicznego. Nie podano ważnych informacji, które mają bezpośrednie znaczenie w ustalaniu sposobu leczenia, np. pomocne byłoby wyjaśnienie, z jakiego powodu ząb nie został odbudowany po leczeniu kanałowym. Odpowiedzi nie znamy. Wśród istotnych pytań znajduje się m.in.: 1. Czy pacjent odczuwał znaczny ból po zabiegu i to doprowadziło do opóźnienia decyzji o odbudowie korony? 2. Czy pacjent nie współpracuje? 3. Czy pacjent przeprowadził się i z tego powodu zaniedbał konieczność odbudowy korony? 4. Czy jest inny powód niepowodzenia niż mikroprzeciek bakteryjny od strony koronowej? 5. Czy powodem może być inny ząb? Te pytania (i wiele innych) mają wpływ na postępowanie kliniczne. Warto wiedzieć, czy pacjent zgłosi się w celu odbudowy zęba do dentysty ogólnego, jeżeli zostanie przeprowadzona rewizja leczenia. Z drugiej zaś strony, jeżeli pacjent nie współpracuje, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności wskazana jest ekstrakcja. Całkowicie bezzasadne byłoby wykonanie rewizji leczenia zęba, aby później przekonać się, że pacjent po raz drugi nie zgłosił się do jego odbudowy. Dobrze byłoby posiadać również więcej zdjęć cyfrowych w różnych projekcjach oraz stożkową tomografię komputerową (Cone-beam Computed Tomography) zęba, aby przekonać się, czy nie ma w tym przypadku pionowego złamania korzenia i/lub perforacji. Lekkomyślnym byłoby dokonywanie osądów na temat sytuacji klinicznej bez wnikliwego poznania jej na podstawie zdjęć w różnych projekcjach i bez skorelowania badania klinicznego z objawami. Postawienie prawidłowej diagnozy wymaga połączenia zdobytych informacji po badaniu na opukiwanie, dotyk, ruchomość, zgłębnikowaniu i interpretacji zdjęć radiologicznych razem z badaniem podmiotowym. Staranność taka może dać pewność co do konieczności przeprowadzenia leczenia, a pacjent zrozumie, na czym polega zabieg, otrzyma informacje na temat metod alternatywnych i ryzyka oraz uzyska odpowiedzi na swoje pytania po to, by jego oczekiwania mogły być realistyczne w aspekcie prawdopodobieństwa sukcesu i porażki. Kierując się tymi standardami, nie ma możliwości oceny wyniku leczenia jako niepowodzenie i podjęcia decyzji dotyczącej dalszego postępowania na podstawie tylko jednego zdjęcia bez informacji na temat historii klinicznej oraz badania podmiotowego i przedmiotowego. Mimo to, przesłane zdjęcie dostarcza pewnych istotnych informacji. Jego interpretacja radiologiczna potwierdza następującą sytuację: 1. Nie ma uszczelnienia koronowego. W literaturze endodontycznej przeciek koronowy jest ściśle związany z niepowodzeniami w leczeniu endodontycznym. Na ząb nie została założona korona, nie wypełniono również komory zęba. Na podstawie ob- Ryc. 1: Przypadek kliniczny (ząb 15). razu na zdjęciu rtg można zdiagnozować mikroprzeciek koronowy. Po stworzeniu dojścia do kanałów niemalże na pewno widoczne byłyby wyraźne dowody takiego przecieku. Objawiałby się on m.in. nieprzyjemnym zapachem, przebarwioną gutaperką i wilgocią, możliwy byłby także wysięk ropny. Z punktu widzenia mikrobiologii, wzdłuż obecnych w kanałach ćwieków gutaperkowych w zachyłkach, ślepych zaułkach i innych niedostępnych okolicach w przestrzeni kanałowej z pewnością odnaleziony byłby biofilm bakteryjny. 2. Brak kontynuacji opracowywania i wypełnienia w zakresie zmiany stopnia rozbieżności od części koronowej do wierzchołka korzenia we wszystkich 3 korzeniach. Części koronowe kanału dystalnego (DB), mezjalnego (MB) oraz podniebiennego posiadają większy stopień rozbieżności niż części korzeniowe. Wydaje się, że części koronowe kanałów zostały opracowane przy pomocy wierteł Gates Glidden. Bardziej przewidywalny kształt kanałów można uzyskać przy pomocy instrumentów, takich jak Twisted File (TF; Sybron Endo). W omawianym zębie, przy pomocy TF kanał podniebienny mógłby być opracowany do 0.10/25 po 2- lub 3-krotnym wprowadzeniu do kanału instrumentu po uzyskaniu drożności. Kanały MB i DB (oraz MB2, jeżeli jest obecny) mogą być również opracowane do 0.08/25 po 3- lub 4-krotnym wprowadzeniu instrumentu po uzyskaniu drożności. Zastosowanie TF w tym przypadku klinicznym pozwoliłoby uzyskać optymalny stopień rozbieżności przy stosunkowo niewielu wprowadzeniach instrumentu i pozwoliłoby zachować strukturę korzenia (szczegółowe omówienie narzędzi TF wykracza poza zakres niniej- Ryc. 2: Twisted Files (0.12/25, 0.10/25, 0.08/25, 0.06/25, 0.04/25; SybronEndo). DTP0610_20-21_ET04-05 17.06.10 09:04 Seite 5 ENDO TRIBUNE Praktyka Polish Edition szego artykułu). Zminimalizowałoby to również prawdopodobieństwo złamania pionowego i perforacji. Stopień usunięcia zębiny w części dystalnej korzenia MB i mezjalnej części DB oznacza, że pozostająca ściana korzenia jest bardzo cienka. Wydaje się, że nie ma w tym przypadku perforacji, jednak informacje możliwe do uzyskania na podstawie zdjęcia rtg nie są pełne i nie ma możliwości określenia, czy perforacja istnieje. Takie nadmierne usuwanie zębiny związane jest w dalszej perspektywie z ryzykiem złamania pionowego. 3. Widoczna jest zmiana w obrazie radiologicznym na wysokości wierzchołka korzenia podniebiennego. Nie da się stwierdzić na podstawie tego zdjęcia, czy obecne są zmiany również przy wierzchołkach korzeni MB i DB. 4. Widoczne są niewypełnione miejsca w kanale podniebiennym i MB. Przestrzeń kanału korzeniowego nie została wypełniona w 3 wymiarach. Takie puste miejsca pozostające po wypełnieniu (niezależnie od braku uszczelnienia koronowego) prowadzą do kolejnej wątpliwości dotyczącej jakości oczyszczenia i opracowania kanału. czas badania klinicznego, że ząb 15 (na podstawie obrazu radiologicznego) będzie wrażliwy na opukiwanie, a ząb 14 będzie reagował prawidłowo. W istocie, zanim określimy, czy leczenie endodontyczne zęba 15 zakończyło się niepowodzeniem, należy ocenić objawy, które daje ząb 14. Badanie zęba 14 na opukiwanie, dotyk, ruchomość i zgłębnikowanie oraz wykonanie testu na zimno, może informować klinicystę o występujących nieprawidłowościach w zębie 14. Lekarz musi przeanalizować główne dolegliwości pacjenta, aby upewnić się, że przed postawieniem diagnozy rozpatruje właściwy ząb. Istotna będzie informacja, czy pacjent odczuwa ból pod wpływem bodźców gorących lub zimnych. Niestety, nie poinformowano nas o tym. Jeżeli główną dolegliwością pacjenta jest tępy, przedłużający się ból w reakcji na zimno lub ciepło, najprawdopodobniej przyczyną tego objawu jest ząb żywy, którego leczenie endodontyczne zakończyło się niepowodzeniem. Wartościowe byłoby informacje na temat lokalizacji bólu w zębie 15. Ból zlokalizowany w zębie 15, którego oznaką jest dodatni test na opukiwanie, prowadzi do potwierdzenia diagnozy. Postępowanie kliniczne Ryc. 3: Elements Obturation Unit (SybronEndo). 5. Chociaż nie jest to oparte na empirycznych obserwacjach radiologicznych, długość robocza, na którą kanał został oczyszczony, opracowany i wypełniony, a także największa średnica wierzchołkowa wydają się być odpowiednie. Może to mieć jednak niewiele wspólnego z rzeczywistością kliniczną, idealną rzeczywistą długością roboczą i/lub największą średnicą wierzchołkową. Rozważania kliniczne Z klinicznego punktu widzenia ząb 15 jest zębem przyczynowym i wymaga leczenia, ponieważ pacjent zgłasza dolegliwości bólowe. Możliwości kliniczne, jakimi dysponujemy to: ekstrakcja, resekcja wierzchołka korzenia z wypełnieniem wstecznym lub rewizja leczenia. Część niekompletnej historii klinicznej potwierdza, że ząb 15 jest zębem przyczynowym, ale może nim jednak nie być. W celu interpretacji objawów, które prezentuje pacjent, konieczne jest przeprowadzenie badania na opukiwanie, dotyk, ruchomość i zgłębnikowania zęba 14 i 15, a także innych zębów. Gdy pacjent zgłasza dolegliwości (np. podczas żucia w górnej lewej ćwiartce), oczekuje się pod- Mimo ograniczenia, jakim było posiadanie zdjęcie rtg tylko w jednej projekcji, wydaje się, że głównym źródłem niepowodzenia jest przeciek koronowy. Rewizja leczenia endodontycznego byłaby najbardziej praktycznym, efektywnym i ekonomicznym rozwiązaniem. Ząb wydaje się mieć odpowiednie podparcie kostne. Przy braku uszczelnienia koronowego przy założeniu, że prawidłowa diagnostyka radiologiczna oraz badanie kliniczne nie doprowadzą do innego rozpoznania, preferowanym postępowaniem jest rewizja. Klinicznie podczas przeprowadzania rewizji leczenia, należy unikać nadmiernego usuwania zębiny, aby zmniejszyć ryzyko perforacji w okolicy furkacji (strip perforation). Agresywne usuwanie gutaperki znajdującej się w kanale może łatwo doprowadzić do perforacji i/lub usunięcia nadmiernej ilości zębiny, co w efekcie w perspektywie długoczasowej może doprowadzić do złamania pionowego korzenia. Korzystanie na pierwszym etapie usuwania gutaperki ze źródła ciepła, takiego jak Elements Obturation Unit (SybronEndo), zminimalizuje ryzyko nadmiernego usuwania zębiny i ET zapewni pasywny sposób eliminacji materiału wypełniającego przed zastosowaniem rozpuszczalników i/lub przyrządów mechanicznych. Mimo, że etap wypełniania kanałów nie jest bezpośrednio związany z rewizją leczenia, przypadek ten szczególnie przemawia za zastosowaniem bonded obturation. W porównaniu do gutaperki, zarówno in vitro, jak i in vivo, zastosowanie bonded obturation spowodowało zmniejszenie przepływu bakterii w kierunku od korony do wierzchołka i/lub zmniejszenie stanu zapalnego i zakażenia części wierzchołkowej spowodowanego brakiem uszczelnienia koronowego. W tym przypadku klinicznym można dowodzić, że wykonanie bonded obturation zapewniłoby dodatkową ochronę w przypadku utraty uszczelnienia koronowego. Zarówno ćwieki główne RealSeal (SybronEndo), jak i/lub RealSeal 1 Bonded Obturator (SybronEndo) stanowiłyby dosonały wybór przy wykonaniu bonded obturation podczas pracy klinicznej. Warto też wspomnieć, że chirurgia wierzchołkowa jest przeciwwskazana w tym przypadku z kilku powodów: Ryc. 4a, b: Rewizja leczenia zęba, którego pierwotne leczenie zakończyło się niepowodzeniem z zastosowaniem strategii omówionych w niniejszym artykule. 1. Stosunek długości korzenia do komory jest niefortunny. Usunięcie kilku milimetrów z części wierzchołkowej każdego korzenia spowoduje, że i tak krótki ząb 15 stanie się jeszcze krótszy i w perspektywie zwiększy się ryzyko złamania pionowego. 2. W literaturze endodontycznej spotykamy stwierdzenia, że chirurgia endodontyczna jest skuteczniejsza w krótszej niż dłuższej perspektywie czasowej. Jednym z powodów jest – ewidentny w tym przypadku – przeciek koronowy. Usunięcie wierzchołków i wypełnienie wsteczne może spowodować wygojenie na krótko, ale w dłuższej perspektywie inwazja bakteryjna spowodowana nieprzerwanym przeciekiem koronowym zmniejszy prawdopodobieństwo sukcesu klinicznego. 3. Ząb powinien być najpierw poddany rewizji leczenia endodontycznego (jeżeli ma być zachowany) i jeżeli będzie to konieczne, później można przeprowadzić m.in. zabieg chirurgii wierzchołkowej. W niniejszym artykule zaprezentowano kliniczne spojrzenie na leczenie endodontyczne zakończone niepowodzeniem w odniesieniu do planu leczenia i wielu rozważań klinicznych. Nacisk położono na wnikliwe badanie, które porównuje wnioski z badania podmiotowego i przedmiotowego w celu ustalenia prawidłowego rozpoznania klinicznego i wyboru najlepszych sposobów leczenia. ET AD TOOLS TO KEEP SMILING 1LHPQLHMQLĪ QRZRĞFL ISO 10 8GUDĪQLDQLHVWDáRVLĊSURVWH 0HFKDQLF]QHWZRU]HQLHGURJL ZSURZDG]DQLD 2% 4% www.d-race.ch 6% Spreader 4% SMG Handle 1L7LSROHURZDQLHHOHNWUR FKHPLF]QH :VNDĨQLNOLF]E\XĪ\ü Autor Dr Richard E. Mounce 12503 S.E. Mill Plain Blvd., Suite 215 Vancouver, WA 98684, USA Tel.: +1 360 891 9111 [email protected] www.mounceendo.com www.deadstuck.com 5 Dla pilników: K/H/R DTP0610_22_24_ET06_08 16.06.10 11:21 Seite 6 6 Opinie ENDO TRIBUNE Być Dawidem w kraju Goliatów... Barry Lee Musikant, USA Kiedy walczysz z gigantami w obszarze, który stał się dla nich źródłem znacznych dochodów, możesz czuć się zagubiony i zdezorientowany – wszyscy wszak podlegamy prawom rynku. Tzw. giganci mogą zdominować sferę edukacji endodontycznej na uczelniach (zarówno na szczeblu dyplomowym, jak i podyplomowym), komercyjne wystawy i wykłady podczas wszystkich większych spotkań, a także większość artykułów publikowanych w czasopismach branżowych. Nie wolno też zapominać przy tej okazji o dużej rzeszy sprzedawców, którzy przedstawiają dentystom wyszukane oferty, aby zachęcić ich do zakupu drogiego systemu maszynowych narzędzi NiTi. Tymczasem my pracujemy zgodnie z prostym, ale silnym przekonaniem, że dysponujemy bezpieczniejszym, znacznie bardziej ekonomicznym i wydajnym sposobem leczenia endodontycznego, opartym w tak dużym stopniu na zdrowym rozsądku, że zapoznający się z tym alternatywnym sposobem postępowania, w większości przypadków się z nim zgadzają. Takie podejście dobrze sprawdzało się w ostatnich latach. Stworzyliśmy system endodontyczny, który zaspokaja nasze potrzeby, ponieważ produkty promowane na rynku w sposób agresywny temu nie sprostały. Najważniejsze jest dla nas to, aby narzędzia się nie łamały. Pod tym względem nie uznajemy żadnych kompromisów. Nie przyjmujemy argumentów mówiących o tym, że narzędzia nie złamią się, jeśli użyjemy ich tylko raz, będziemy pracować delikatnie, często powtarzając rekapitulację i nie będziemy używać ich w obrębie znacznie zakrzywionych, rozdwojonych, rozgałęzionych lub złanych kanałów. Chcemy mieć pewność, że narzędzia te, stosowane zgodnie z zaleceniami nie ulegną złamaniu. Problem ten praktycznie nie istniał, dopóki nie pojawiły się maszynowe pilniki NiTi, ponieważ wcześniej złamania wprawdzie się Ryc. 1: Leczenie bez zniekształcenia budowy kanału nawet w przypadku długich, zakrzywionych korzeni. zdarzały, ale były rzadkością. Od kiedy zacząłem stosować maszynowe pilniki NiTi, doceniłem ich większy stopień zbieżności, ale ta AD HADK6@ 9:CI6A 96NH &&i]:M=>7>I>DCD;HIDB6IDAD<N 6C99:CI6A I:8=C>8H '(#"'*#.#'%&% >C8=:76!V#h#!K^ZYZch`{XZhiV(",!-*&%&7gVi^haVkV I )'&"'"+,','&(-; )'&"'"+,',''%&:hYY5^cX]ZWV#h` lll#^cX]ZWV#h` SLOVENSKÁ KOMORA ZUBNÝCH LEKÁROV zaleta nie równoważyła obaw, z jakimi wiązała się praca z nimi. Wprowadziliśmy na rynek system, który wykorzystuje kształt typowy dla narzędzi NiTi, ale nie zagraża złamaniem pilnika. Kiedy podczas dużych targów stomatologicznych Polish Edition narzędzia. Nie znam żadnego innego nowatorskiego rozwiązania w stomatologii, do którego stosowałaby się ta zasada, że im więcej osób je stosuje, tym rzadziej są one używane. Można uznać, że wybiórcze stosowanie tych narzędzi jest drogą do doskonałości. Bezpieczna praca z pilnikami jest możliwa tylko w przypadku najlepszych i najbardziej doświadczonych lekarzy, co można uznać za swego rodzaju zaletę. Nauka pracy z systemem, który z definicji rzadko pozwala osiągnąć sukces, może wydawać Ryc. 2: Kanały zagięte pod kątem większym niż 90º można opracować bez ryzyka złamania narzędzia. prowadziłem wykład na ten temat, jeden z lekarzy zapytał młodszego kolegę, czy system go zainteresował. Lekarz powiedział, że nie jest nim zainteresowany, ponieważ z pewnością to, o czym mówiłem nie może być prawdą. Gdyby tak było, omawiany system stosowaliby wszyscy. Na tej podstawie wywnioskowałem, że: 1. Jeśli coś brzmi zbyt pięknie, aby mogło być prawdą zakładamy, że prawdopodobnie rzeczywiście nią nie jest. Mało kto dalej docieka, czy przypadkiem dany produkt nie spełnia składanych obietnic. Większość osób czuje się bardziej komfortowo, ignorując takie sygnały. Taka reakcja jest szczególnie prawdopodobna, jeśli dentysta, skuszony przez producenta kosztownych rozwiązań, zdążył się już zainteresować nowymi systemami endodontycznymi. Mój pojedynczy wykład na temat endodoncji trafia do lekarzy, którzy słyszeli już o maszynowych systemach NiTi w innych wykładach, czytali o nich w artykułach i materiałach promocyjnych, przygotowanych przez znanych i popularnych autorów, a także widzieli je w ofercie sprzedawców. Czasem trudno nie wierzyć informacjom, które zdają się napływać z różnych źródeł, choć w rzeczywistości niemal pewne jest, że są one centralnie sterowane. 2. Kiedy już kupimy drogi system, w naturalny sposób staramy się bronić swojej decyzji i utwierdzać się w przekonaniu, że dokonaliśmy dobrego wyboru, starając się, aby nasza praca była bardziej wydajna i dawała lepsze efekty. Wielu lekarzy w miarę intensywnego stosowania coraz lepiej poznaje ograniczenia narzędzi maszynowych. Stopniowo uczą się oni przestrzegania środków ostrożności zapewniających bezpieczną pracę. W przypadku narzędzi maszynowych ze stopu NiTi obserwujemy ciekawe zjawisko: im więcej lekarzy uczy się ich używać, tym bardziej wybiórczo są stosowane. Dobór przypadków stał się niezwykle istotny dlatego, że w wielu z nich może dochodzić do złamania się drogą do rozwoju zawodowego. Ja patrzę na to nieco inaczej: widzę konieczność poświęcenia dużej energii na opanowane systemu, który daje efekty w najlepszym przypadku takie same jak te, które można osiągnąć przy użyciu prostszych, znacznie tańszych i znacznie bezpieczniejszych metod. Uczę wielu dentystów. Każdego z nich zawsze pytam o narzędzia, których używa. Kiedyś uczyłem lekarkę z Wirginii, która przyjechała do mojego gabinetu endodontycznego w Nowym Jorku. Pracowała z maszynowym systemem pilników GT ze stopu NiTi. Na moje pytanie o obawę związaną z ryzykiem złamania pilnika odpowiedziała, że w ciągu kilku lat pracy tylko raz zdarzyło jej się złamać narzędzie. Choć był to tylko jeden epizod, obecnie stosuje bardzo rygorystyczne środki ostrożności, aby nie dopuścić do złamania kolejnego narzędzia. Zapytałem wówczas, jak radzi sobie w przypadku zakrzywionych kanałów. W kanałach o umiarkowanym stopniu zakrzywienia stosuje podwójną sekwencję narzędzi GT (z ponowną kontrolą drożności, nazywaną rekapitulacją) po opracowaniu kanału do rozmiaru ISO 15 lub 20 za pomocą pilników typu K. Jeśli kanały są mocniej zakrzywione, odsyła pacjenta do specjalisty. Jestem endodontą i nie martwi mnie to, że ktoś kieruje do mnie pacjentów. Jednak z akademickiego punktu widzenia nie lubię systemów, których wady są tak oczywiste, że zmuszają dentystów do kierowania pacjentów do specjalistów – decyzja o odesłaniu pacjenta nie powinna wynikać ze słabości stosowanego systemu! Właściwym powodem kierowania pacjenta do specjalisty jest brak możliwości udrożnienia zwapnionych Ë ET Autor Dr Barry Lee Musikant Essential Dental Systems, Inc. 89 Leuning Street S. Hackensack, NJ 07606, USA E-mail: [email protected] Anschnitt_DIN A3_Anschnitt_DIN A3 16.06.10 11:03 Seite 1 Dzięki GXCB-500™, stworzonemu na bazie i-CAT®, planowanie wszelkich zabiegów w Twoim gabinecie stało się łatwiejsze. Perfekcyjny dla implantologii, GXCB-500 obrazuje struktury tkankowe w postaci wirtualnej, eliminując ryzyko błędnej oceny przebiegu kanału żuchwy lub osłabionej kości. GXCB-500 oferuje kompletne trójwymiarowe zdjęcia i z łatwością daje się przełączyć w tryb panoramicznych zdjęć 2D, bez konieczności zmiany sensora. Towarzyszy temu niespotykana jakość skanów i rewelacyjnie krótki czas rekonstrukcji obrazu. Nowy wymiar diagnostyki w przystępnej cenie… tylko od firmy Gendex. Aby dowiedzieć się więcej odwiedź www.GXCB500.com GENT s.c. ul. Gr Grzegórzecka zegórzecka 104 31-559 Kraków tel +48 12 294 40 15 fax +48 12 292 17 18 [email protected] www.gendex.pl www .gendex.pl KaVo Polska KaV Vo Polska Polska Sp. KaVo Sp.z zo.o. o.o. Ul. 251p.405 ul. Pomorska Pomorska Pomorska 251 92-213 Łód 92-213 Łódź Tel. 0 42 36 tel +48 42675 67575 75 36 Fax. 0 4242675 35 fax +48 675 75 75 35 [email protected] [email protected] www.kavo.pl www.kavo.pl www.kavo.pl Odkryj nowy GXCB-500 - najnowszą technologię w obrazowaniu 3D Standardowy skan - 8x8 cm Rozszerzona średnica skanu (EDS) – 14x8 cm Czas skanowania - 8,9 sekundy Czas rekonstrukcji 3D - mniej niż 20 sekund Małe rozmiary plików dla łatwego przesyłania danych Łatwa instalacja, małe wymiary DTP0610_22_24_ET06_08 16.06.10 11:51 Seite 8 8 Wydarzenia ENDO TRIBUNE Polish Edition IX Gdańskie Forum Stomatologiczne i IX Bałtycka Wystawa Materiałów i Sprzętu Stomatologicznego BALTDENTICA2010 W dniach 11-12. czerwca br. odbyło się IX Gdańskie Forum Stomatologiczne wraz z towarzyszącą mu IX Wystawą Materiałów i Sprzętu Stomatologicznego BALTDENTICA. Forum i wystawa mają ugruntowaną pozycję popularnego spotkania stomatologicznego, odbywającego się na północy Polski. Zakres tematyczny tegorocznego Forum obejmował następujące tematy: – Nowoczesne możliwości adhezyjnej stomatologii odtwórczej, – „Pięciogwiazdkowa” praktyka – od wizji do rzeczywistości, – Pierwsza pomoc w nagłych przypadkach w gabinecie stomatologicznym, – Stomatologia estetyczna: harmo- nia uśmiechu – współczesne możliwości stomatologii i medycyny estetycznej. Sesję dotyczącą adhezyjnej stomatologii odtwórczej poprowadził prof. Marco Ferrari, przedstawiając estetyczne koncepcje leczenia stomatologicznego, poparte ciekawymi przypadkami z własnej praktyki. Interesującą sesję z pograni- AD 18th INTERNATIONAL DENTAL FAIR Prague Exhibition Grounds Holesovice Professional partners www.pragodent.eu cza psychologii i marketingu poprowadził Mariusz Oboda, który tłumaczył, w jaki sposób można zmienić wizję w rzeczywistość – nie jest do tego potrzebny cud, a jedynie odpowiednia wiedza. W drugim dniu Forum odbyła się bardzo ważna sesja, której przewodnim tematem była konieczność posiadania praktycznej wiedzy w czasie udzielania w gabinecie stomatologicznym pierwszej pomocy pacjentowi w nagłych przypadkach – w oparciu o warsztaty praktyczne wraz z algorytmem postępowania, zastosowaniem sprzętu i podziału zadań zespołu. Sesję nt. pierwszej pomocy w gabinecie poprowadził Lek. med. Andrzej Nabzdyk. Á kanałów lub trudności w ich znalezieniu. Strach przed złamaniem narzędzia nie powinien prowadzić do takiego kroku. To właśnie z powodu obawy przed złamaniem maszynowych narzędzi ze stopu NiTi pacjenci są odsyłani najczęściej, ale lekarz endodonta także się tego boi. Dlatego do opracowania zakrzywionej części kanału – przynajmniej do momentu, w którym minie niebezpieczeństwo złamania – użyje on innych metod. Skoro specjalista jest bezpieczniejszy, stosując bardziej ostrożną technikę opracowywania kanału, z całą pewnością lekarz ogólny mógłby postąpić tak samo. My uczymy znacznie bezpieczniejszych metod. Ci, którzy będą je stosować, będą nie tylko bardziej bezpieczni, ale jednocześnie ich postępowanie będzie na tyle wydajne, że nigdy nie będzie potrzeby przejścia na maszynowy system pracy. Przeczytałem wiele artykułów na temat mniej zmienionego kształtu kanałów po zastosowaniu maszynowych pilników NiTi. Grupę porównawczą stanowiły jednak zawsze pilniki typu K, stosowane metodą „obrót i wysunięcie”. Praca z pilnikami typu K techniką zrównoważonych sił powoduje, że największą wierność kształtu wykazują kanały opracowane właśnie tymi pilnikami. Narzędzia ze stali nierdzewnej pozwalają uzyskać jeszcze lepsze efekty, jeśli zamiast tradycyjnych pilników typu K użyjemy poszerzacza o zmniejszonej powierzchni kontaktu ze ścianami kanału. Poszerzacz wprowadza się na całą długość aż do wierzchołka, wykonując mocne ruchy jak podczas nakręca- Ostatnie wykłady dotyczyły współczesnych możliwości stomatologii oraz medycyny estetycznej uzupełniającej zabiegi stomatologiczne. Podczas tej sesji wystąpili: lek. specj. stom. zach. Marcin Aluchna, dr n. med. Jacek Iracki, lek. stom. Grzegorz Witkowski, dr n. med. Piotr Okoński oraz dr n. med. Elżbieta Podgórska. Wszyscy wykładowcy omówili ciekawe przypadki z własnych praktyk, rozwiewając wiele wątpliwości dotyczących m.in. wybielania zębów i estetyki uśmiechu. W imieniu organizatorów już dziś zapraszamy na przyszłoroczne spotkanie w Gdańsku. ET nia zegarka albo zakładając na końcówkę wykonującą ruch oscylacyjny do 30°. Jeśli zrozumiemy, że zarówno mocne ręczne ruchy, jak i mikrosilnik o ruchu oscylacyjnym do 30°, praktycznie eliminują naprężenia skręcające oraz cykliczne zmęczenie, odpowiadające za pękanie maszynowych narzędzi ze stopu NiTi (a także ze stali nierdzewnej), znajdziemy odpowiedź na zasadnicze pytanie lekarzy dentystów. Rozwiązanie tych podstawowych problemów umożliwi dentystom uzyskanie większej wydajności, zapewniając osiągnięcie doskonałych efektów w większym zakresie przypadków niż dawniej. Postęp polega na poszerzaniu możliwości lekarza poprzez tworzenie takich systemów, które spełniają pokładane w nich oczekiwania. Nawet będąc Dawidem, warto walczyć z Goliatami! Jeśli chcecie nauczyć się stosowania poszerzaczy o zmniejszonej powierzchni kontaktu na mikrosilniku o ruchu oscylacyjnym oraz wypełniać trójwymiarowo kanały korzeniowe bez konieczności zakupu kosztownych systemów termoplastycznych, proszę o kontakt pod nr tel.: +1 212 582 8161 w celu umówienia się na bezpłatne 2-3godzinne indywidualne warsztaty w moim gabinecie. Warsztaty te z pewnością powiększą wasze możliwości w zakresie bezpieczniejszych, tańszych i bardziej wydajnych metod doskonałego leczenia endodontycznego. Informacje na temat dodatkowych kursów można także znaleźć na stronie internetowej: www.essentialseminars.org. ET
Podobne dokumenty
KRAKDENT 10-12.03.2016, EXPO Kraków SPECJALNY DODATEK DLA TECHNIKÓW DENTYSTYCZNYCH Adammed
DEN TALTRI BU NE Po lish Edi tion
Wydawca i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń. Publikacja ta jest przeznaczona dla osób uprawnionych do wystawiania recept oraz osób prowadzących obrót produktami lecz...