Gdzie jest centrum Ciechocinka?

ZE ZBIORÓW FILOKARTYSTKI
Gdzie jest centrum Ciechocinka?
Miasta powstajà z ró˝nych przyczyn. W dawnych czasach by∏y nimi obronnoÊç i administracja paƒstwowa. Na rozwój miast wp∏ywa∏ te˝ rozwój handlu i przemys∏u. Zyskiwa∏y miejscowoÊci znajdujàce
si´ na szlakach komunikacyjnych, czego przyk∏adem jest Aleksandrów Kujawski, który rozwinà∏ si´
dzi´ki kolei. Kult religijny równie˝ ma wp∏yw na rozwój miast, podobnie jak kultura i oÊwiata.
Poczàtek uzdrowiska da∏ majàcy ponad tysiàcletnià histori´ S∏oƒsk, który potem wszed∏ cz´Êciowo w
jego granice. Przed wiekami Ciechocinek by∏ niewielkà
miejscowoÊcià trudnà do zamieszkania ze wzgl´du na
mokrad∏a. Pierwsza wzmianka o wsi Ciechocino pojawia si´ w 1379 roku. Nazwa Ciechocinek pojawi∏a si´
po prawie pó∏tora wieku. Obecna ulica Bema, wzd∏u˝
której powsta∏y parcele z domami, to Stary Ciechocinek.
Ulica Narutowicza, zwana Bia∏ymi Domami, to dawna
Aleksandrówka. Jej nazwa pochodzi∏a od pomalowanych na bia∏o budynków. Do dzisiaj zachowa∏o si´ wiele takich domów zbudowanych przed ponad stu laty.
Ciechocinek powsta∏ w XIX w. dzi´ki potrzebie soli. Poczàtkiem jego rozwoju jest budowa okaza∏ych
t´˝ni b´dàcych jednym z trzech elementów magicznego trójkàta, dzi´ki któremu z solanki powstaje sól.
Tworzà go: êród∏o solanki (fontanna „Grzybek”), trzy
t´˝nie i warzelnia. W XIX wieku Zak∏ad Warzelni Soli
zaliczany by∏ do najwi´kszych obiektów przemys∏owych
w Europie. Z kolei poczàtek uzdrowiska to rok 1836,
kiedy w miejscowym zajeêdzie postawiono pierwsze
cztery miedziane wanny, w których mo˝na by∏o za˝ywaç kàpieli. MiejscowoÊç zacz´∏a si´ rozrastaç, bowiem
w sezonie letnim przybywa∏o coraz wi´cej amatorów
dobroczynnych kàpieli i spacerów pod t´˝niami.
Ciechocinek sta∏ si´ znanym kurortem. Do poczàtków
wieku XX by∏ wsià. W 1908 r. uzyska∏ prawa osady,
a w 1916 r. otrzyma∏ prawa miejskie.
Graniczy∏ ze wsiami: Stary Ciechocinek, Aleksandrówka, Racià˝ek, S∏oƒsk, Wo∏uszewo. W kolejnych
latach uzdrowisko wch∏on´∏o ich grunty, rozrastajàc
si´ poczàtkowo na zachód i po∏udnie, potem w kierunku wschodnim. Wytyczno nowe ulice, przy których
budowano nowe domy. Znaczna cz´Êç obiektów s∏u˝y∏a kuracjuszom. Wa˝ne by∏y ∏azienki, w których
23
mo˝na by∏o za˝ywaç kàpieli, oraz pensjonaty zwane
willami i dworkami. Ciechocinek o˝ywa∏ w sezonie,
który trwa∏ od maja do wrzeÊnia. Ciechocinianie mieszkali w pewnych cz´Êciach miasta. Na przyk∏ad ˚ydzi
w obr´bie ulic: Zdrojowej, Przechodniej, Stolarskiej,
Broniewskiego (dawniej Targowa), ˚elaznej. Robotnicy
i urz´dnicy z Zak∏adu Warzelni Soli zamieszkiwali przy
ul. Narutowicza. Wielu pracowników uzdrowiska budowa∏o swoje domy na obrze˝ach miejscowoÊci.
Co w takim razie by∏o centrum Ciechocinka? Rynek,
gdzie kwit∏ handel? Ciàg spacerowy wzd∏u˝ t´˝ni nr 1?
Fontanna „Grzybek”? Zamieszczona obok pocztówka
przedstawia widok na ul. B. i M. Raczyƒskich (dawniej
D´bowà). Pokazuje najwa˝niejsze obiekty dla uzdrowiska w latach 20/30. XX wieku, kiedy zosta∏a wykonana
fotografia. Sà to najstarsze z zachowanych ¸azienek te z wysokim kominem - nr 1, zaprojektowane przez
Henryka Marconiego i Fryderyka Rejewskiego. Zwane
by∏y niegdyÊ G∏ównymi lub Komitetowymi, zosta∏y
zbudowane w latach 1845-1849. Oddano je do u˝ytku
w 1850 r. Cz´Êç z wie˝yczkà (popularny „Go∏´bnik”)
zosta∏a dobudowana potem na miejscu rezerwuaru
solanki. Po lewej widoczny jest fragment ¸azienek nr
3, a po prawej ¸azienek nr 4 z poczàtku wieku XX
wed∏ug projektu Juliana Majewskiego. W g∏´bi widoczny jest budynek zaprojektowany przez Adama Mazurkiewicza jako siedziba Zarzàdu Wód Mineralnych,
potem Paƒstwowego Zak∏adu Zdrojowego (dziÊ PUC SA).
Mieszka∏ tu w 1932 r. prezydent Ignacy MoÊcicki przebywajàcy na miesi´cznej kuracji w uzdrowisku. Po prawej widoczne sà wie˝e koÊcio∏a pw. Âwi´tych Aposto∏ów Piotra i Paw∏a. Na pierwszym planie widaç fragment
zieleni. W 1931 roku wybudowano tu kompleks drewnianych basenów - odkrytego i krytego, które wype∏niano nierozcieƒczonà solankà termalnà z pobliskiego
êród∏a nr 14. Baseny posiada∏y szatnie, natryski i WC.
Zosta∏y rozebrane, a w latach 70. XX wieku wybudowano w tym miejscu murowanà p∏ywalni´ po∏àczonà
z ¸azienkami nr 4. Ta te˝ zosta∏a zburzona, a od niedawna funkcjonuje tu nowa cz´Êç Szpitala Uzdrowiskowego nr 1 z basenem solankowym. Szpital otrzyma∏
21 lutego tego roku imi´ Mariana Raczyƒskiego.
I pewnie zdaniem wielu osób ta cz´Êç miasta stanowi jego najwa˝niejsze centrum. Ciechocinek to uzdrowisko, które dzi´ki obiektom leczniczym nie jest
miasteczkiem, jakich wiele w Polsce. Istnieje dzi´ki
kuracjuszom, o czym warto pami´taç.
Aldona Nocna
ZDRÓJ CIECHOCI¡SKI luty 2011