Dobra Publiczne - E-SGH

Transkrypt

Dobra Publiczne
© 2010 W. W. Norton & Company, Inc.
Dobra Publiczne - Definicja
Dobro jest publiczne jeśli jest
niewykluczalne i niekonkurencyjne w
konsumpcji.
– Niewykluczalne – wszyscy
konsumenci mogą konsumować to
dobro.
– Niekonkurencyjne – każdy
konsument może konsumować
całe dobro.
2
Dobra Publiczne - Przykłady
Radio i TV.
Obrona narodowa.
Autostrady publiczne.
Redukcja zanieczyszczenia
powietrza.
Parki narodowe.
3
Cena Progowa
Cena progowa konsumenta, to
najwyższa cena za jednostkę dobra,
którą konsument jest skłonny
zapłacić
Majątek konsumenta wynosi w.
Użyteczność z nieposiadania tego
dobra wynosi U ( w,0).
Użyteczność z płacenia p za to dobro
wynosi: U ( w − p,1).
Cena progowa r definiowa jest przez:
U ( w,0) = U ( w − r,1).
4
Kiedy Dobro Publiczne Powinno być
Dostarczane?
Jedna jednostka dobra kosztuje c.
Dwóch konsumentów A i B.
Jednostkowa płatność za
dostarczanie dobra publicznego: gA i
gB.
gA + gB ≥ c jeśli dobro ma być
dostarczane.
5
Dostarczane?
Opłaty muszą być indywidualnie
racjonalnie:
UA ( wA ,0) ≤ UA ( wA − gA ,1)
i
UB ( wB ,0) ≤ UB ( wB − gB ,1).
Zatem:
gA ≤ rA i
gB ≤ rB .
6
Dostarczane?
Jeśli UA ( wA ,0) < UA ( wA − gA ,1)
i
UB ( wB ,0) < UB ( wB − gB ,1)
to następuje poprawa w rozumieniu
Pareto przy dostarczaniu dobra, więc
rA + rB > c jest wystarczające by
podaż dobra była efektywna.
7
Prywatne Zaopatrzenie w Dobro
Publiczne
rA > c i
rB < c .
Niech
Wówczas A dostarcza dobro, nawet
jeśli B nie ma udziału.
B korzysta z dobra za darmo; efekt
gapowicza.
8
Prywatne Zaopatrzenie w Dobro
Publiczne
rA < c i rB < c .
Niech
Wówczas ani A ani B nie dostarcza
samodzielnie dobra.
Jeśli rA + rB > c to nastąpiłaby
poprawa w rozumieniu Pareto, jeśli
dobro byłoby dostarczane.
A i B mogą próbować efektu
gapowicza, w efekcie dobro nie będzie
dostarczane.
9
Efekt Gapowicza
Niech A i B mogą dokonać jednego z
dwóch wyborów: prywatne
zaopatrzenie dobra publicznego lub
nie.
Koszt zaopatrzenia c = $100.
Wypłata A z dobra = $80.
Wypłata B z dobra = $65.
$80 + $65 > $100, dostaraczanie
dobra powoduje poprawę w
rozumieniu Pareto.
10
Efekt Gapowicza
Gracz B
Kupuje
Kupuje -$20, -$35
Gracz A
Nie Kupuje
$80, -$35
Nie Kupuje
-$20, $65
$0, $0
(NK, NK) to jedyna NE.
11
Efekt Gapowicza
Gracz B
Kupuje
Kupuje -$20, -$35
Gracz A
Nie Kupuje
$80, -$35
Nie Kupuje
-$20, $65
$0, $0
Ale (NK, NK) jest nieefektywne.
12
Efekt Gapowicza
Niech A i B mogą „dokładać” się do
podaży dobra.
Np. A dokłada $60 i B dokłada $40.
Wypłata A z dobra = $40 > $0.
Wypłata B z dobra = $25 > $0.
13
Efekt Gapowicza
Gracz B
Dokłada
Nie Dokłada
Dokłada
Gracz A
$20, $25
-$60, $0
Nie Dokłada
$0, -$40
$0, $0
Dwie NE: (D,D) i (ND, ND).
14
Efekt Gapowicza
Udostępnienie udziału umożliwia
podaż dobra publicznego, gdy żaden
z konsumentów indywidualnie go nie
dostarcza.
Jaki planów udziałów jest najlepszy?
Efekt gapowicza może wystąpić
nawet, gdy konsumenci dokładają się
do podaży dobra.
15
Różne Poziomy Dobra Publicznego
Np. ile programów telewizyjnych,
jaka powierzchnia parku
narodowego.
c(G) jest kosztem produkcji G
jednostek dobra publicznego.
Dwóch konsumentów, A i B.
Konsumpcja indywidualna – xA, xB.
16
Alokacja budżetów musi spełniać:
xA + xB + c(G ) = wA + wB .
MRSA i MRSB to krańcowe stopy
substytucji A i B pomiędzy dobrem
prywatnym i publicznym.
Warunek efektywności w sensie
Pareto dla podaży dobra
publicznego: MRS A + MRSB = MC(G ).
17
Dlaczego? MRS A + MRSB = MC(G ).
Dobro publiczne jest
niekonkurencyjne w zakresie
konsumpcji, więc 1 dodatkowa
jednostka dobra publicznego jest w
pełni konsumowana przez A i B.
18
Zał.
MRS A + MRSB < MC(G ).
MRSA pokazuje stopę substytucji dla
utrzymania poziomu użyteczności
dobra prywatnego za redukcję o
jednostkę dobra publicznego, dla A.
Podobnie dla B.
19
MRS A + MRSB to „wypłata” dla A i B
dobra prywatnego, która utrzymuje
poziom użyteczność jeśli G zmniejsza
się o jednostkę.
Dla MRS A + MRSB < MC(G ),
redukcja dobra publicznego o 1
jednostkę „uwalnia” więcej dobra
prywatnego niż wymaga kompensacja
⇒ poprawa w sensie Pareto z obniżki
G.
20
Niech
MRS A + MRSB > MC(G ).
MRS A + MRSB to całkowita
„płatność” przez A i B dobra
prywatnego, która zachowuje
użyteczności, jeśli G zostaje
zwiększone o 1 jednostkę.
Ta „płatność” dostarcza więcej niż 1
jednostkę dobra publicznego ⇒
poprawa w sensie Pareto ze wzrostu
21
G.
Zatem, efektywna produkcja dobra
publicznego wymaga:
MRS A + MRSB = MC(G ).
Mamy n konsumentów; i = 1,…,n.
Efektywna produkcja dobra
publicznego wymaga:
n
∑ MRS i = MC(G ).
i =1
22
Efekt Gapowicza
Kiedy efekt gapowicza jest
indywidualnie racjonalny?
Osoby prywatne mogą tylko dołożyć
się do podaży dobra publicznego; nie
można zmniejszyć podaży.
Poziom podaży dobra
maksymalizujący indywidualną
użyteczność może być niższy.
Efekt gapowicza to racjonalny wybór
w ww. przypadkach.
23
Efekt Gapowicza
Gdy A „dokłada” gA jednostek dobra
publicznego, problem B to:
max UB ( xB , gA + gB )
xB , gB
p.w.
xB + gB = wB , gB ≥ 0.
24
Efekt Gapowicza
G
Ograniczenie budżetowe B; nachylenie = -1
gB > 0
gA
gB < 0 jest niedopuszczalne
xB
25
Efekt Gapowicza
G
Ograniczenie budżetowe B; nachylenie = -1
gA
gB > 0 (tzn. efekt gapowicza) jest
gB = 0 najlepszy dla B
gB < 0 jest niedopuszczalne
xB
26
Ujawnianie Popytu
Ujawnianie popytu to mechanizm,
który sprawia, że jest to
indywidualnie racjonalne dla
jednostek by w pełni ujawnić ich
prywatne wartościowanie dobra
publicznego.
Np. podatek Groves-Clarke.
Jak to działa?
27
Ujawnianie Popytu
N jednostek; i = 1,…,N.
Wszyscy mają preferencje quasiliniowe.
vi jest prawdziwą (indywidualną)
wartością dobra publicznego przez
osobę i.
Osoba i musi zapewnić ci jednostek
dobra prywatnego, gdy dobro
publiczne jest dostarczane.
28
Ujawnianie Popytu
ni = vi - ci to wartość netto dla i =
1,…,N.
Poprawa w rozumieniu Pareto
następuje z podaży dobra
publicznego, gdy
N
N
N
∑ vi > ∑ ci ⇔ ∑ ni > 0.
i =1
i =1
i =1
29
Ujawnianie Popytu
N
Gdy ∑ ni < 0 i
i≠ j
N
lub ∑ ni > 0 i
i≠ j
N
∑ ni + n j > 0
i≠ j
N
∑ ni + n j < 0
i≠ j
to jednostka j jest podmiotem
decydującym (kluczowym); tzn.
zmienia decyzję o podaży.
30
Ujawnianie Popytu
Jaką stratę powoduje dla innych
podmiot decydujący j?
N
N
Dla ∑ ni < 0, − ∑ ni > 0 jest stratą.
i≠ j
i≠ j
N
N
Dla ∑ ni > 0, ∑ ni > 0
i≠ j
i≠ j
jest stratą.
31
Ujawnianie Popytu
Dla efektywności, podmiot
decydujący musi napotykać
całkowity koszt lub przychód ze
swojego działania.
Podatek GC powoduje, że podmiot
decydujący napotyka całkowity koszt
lub przychód ze swoich działań, w
sposób, który powoduje, że te
deklaracje są wiarygodne.
32
Ujawnianie Popytu
Podatek Groves’a-Clarke’a:
Przypisz koszt ci każdej jednostce.
Każda jednostka podaje wartość
netto dobra publicznego, si.
Dobro publiczne jest dostarczane
N
gdy: ∑ si > 0; , w innym przypadku
nie. i =1
33
Ujawnianie Popytu
Podmiot decydujący j, który zmienia
wynik z podaży na brak podaży, płaci
podatek: N
∑ si .
i≠ j
Podmiot decydujący j, który zmienia
wynik z braku podaży na podaż, płaci
podatek: N
− ∑ si .
i≠ j
34
Ujawnianie Popytu
Uwaga: Podatek nie jest płacony
innym uczestnikom rynku, ale komuś
spoza rynku.
35
Ujawnianie Popytu
Dlaczego podatek GC to mechanizm
ujawniania popytu?
Przykład: 3 osoby: A, B i C.
Wartość dobra publicznego:
$40 dla A, $50 dla B, $110 dla C.
Koszt dostarczenia dobra $180.
$180 < $40 + $50 + $110 więc jest to
efektywne by dostarczać dobro.
36
Ujawnianie Popytu
Niech c1 = $60, c2 = $60, c3 = $60.
Wartości netto B i C sumują się do:
$(50 - 60) + $(110 - 60) = $40 > 0.
Wartości netto A, B i C sumują się do
$(40 - 60) + $40 = $20 > 0.
Zatem A nie jest podmiotem
decydującym.
37
Ujawnianie Popytu
Jeśli B i C są prawdomówni, to jaką
wartość netto sA powinien podać A?
Jeśli sA > -$20, to A dostarcza dobro
publiczne, i prawdopodobnie ponosi
stratę $20.
A zapobiega podaży stając się
podmiotem decydującym, oczekując:
sA + $(50 - 60) + $(110 - 60) < 0;
czyli musi wymagać sA < -$40.
38
Ujawnianie Popytu
Wtedy A ponosi podatek GC:
-$10 + $50 = $40,
Wypłata netto A wynosi:
- $20 - $40 = -$60 < -$20.
A nie może być w lepszej sytuacji niż
powiedzieć prawdę; sA = -$20.
39
Ujawnianie Popytu
Niech c1 = $60, c2 = $60, c3 = $60.
Wartości netto A i C sumują się do:
$(40 - 60) + $(110 - 60) = $30 > 0.
$(50 - 60) + $30 = $20 > 0.
Zatem B nie jest podmiotem
decydującym.
40
Ujawnianie Popytu
Jaką wartość netto sB powinien podać
B?
Jeśli sB > -$10, to B dostarcza dobro
publiczne, i prawdopodobnie ponosi
stratę $10.
B zapobiega podaży stając się
podmiotem decydującym, oczekując
sB + $(40 - 60) + $(110 - 60) < 0;
czyli musi wymagać sB < -$30.
41
Ujawnianie Popytu
Wtedy A ponosi podatek GC:
-$20 + $50 = $30,
Wypłata netto B wynosi
- $10 - $30 = -$40 < -$10.
B nie może być w lepszej sytuacji niż
powiedzieć prawdę; sB = -$10.
42
Ujawnianie Popytu
Niech c1 = $60, c2 = $60, c3 = $60.
Wartości netto A i B sumują się do:
$(40 - 60) + $(50 - 60) = -$30 < 0.
$(110 - 60) - $30 = $20 > 0.
C jest podmiotem decydującym.
43
Ujawnianie Popytu
Jak C powinien określić wartość sC?
sC > $50 nic nie zmienia. C pozostaje
kluczowym podmiotem i płaci
podatek GC: -$(40 - 60) - $(50 - 60) =
$30, for a net payoff of $(110 - 60) $30 = $20 > $0.
sC < $50 zmniejsza prawd. podaży
dobra, C traci: $110 - $60 = $50.
C nie może być w lepszej sytuacji, niż
powiedzieć prawdę; sC = $50.
44
Ujawnianie Popytu
Podatek GC zapewnia efektywną
podaż dobra publicznego.
Ale, powoduje nieefektywność
spowodowaną tym, że podatek
„zabiera” dobro prywatne od
podmiotów decydujących.
45
Asymetria Informacji
Informacja na Rynkach
Wolnokonkurencyjnych
Na rynku wolnokonkurencyjnym
wszyscy jego uczestnicy mają pełną
informację dot. dóbr i innych
własności rynku.
Ale np. rynek usług medycznych,
ubezpieczeń czy używanych
samochodów?
2
Lekarz wie więcej o usługach
medycznych niż pacjent.
Nabywca ubezpieczenia wie więcej o
jego ryzyku niż sprzedawca.
Właściciel używanego auta wie o nim
więcej niż potencjalny nabywca.
3
Rynek, na którym co najmniej jedna
strona ma niepełną informację, to
rynki o niepełnej informacji.
Rynki o niepełnej informacji, gdzie
jedna strona jest lepiej
poinformowana niż druga to rynki
charakteryzowane przez asymetrię
informacji.
4
Jak asymetria informacji może
wpłynąć na funkcjonowanie rynku?
Cztery przykłady zastosowań:
0selekcja negatywna
0dawanie sygnałów
0pokusa nadużycia
0bodźce.
5
Selekcja Negatywna
Rynek używanych samochodów.
Dwa typy aut: “cytryny” i
“brzoskwinie”.
Każdy sprzedawca cytryny akceptuje
$1,000; nabywca płaci najwięcej
$1,200.
Każdy sprzedawca brzoskwini
akceptuje $2,000; nabywca płaci
najwięcej $2,400.
6
Selekcja Negatywna
Jeśli każdy nabywca może odróżnić
cytrynę od brzoskwini, to te pierwsze
sprzedawane są po cenie z
przedziału: $1,000 - $1,200, a drugie
$2,000 - $2,400.
Korzyści z handlu powstają, gdy
nabywcy są dobrze poinformowani.
7
Selekcja Negatywna
Zał., że nabywca nie potrafi odróżnić
aut.
Ile nabywca zapłaci najwięcej za
samochód?
8
Selekcja Negatywna
q – udział brzoskwiń.
1 - q – udział cytryn.
Największa wartość oczekiwana z
dowolnego samochodu dla nabywcy
wynosi: EV = $1200(1 − q) + $2400q.
9
Selekcja Negatywna
Niech EV > $2000.
Każdy sprzedawca może negocjować
cenę pomiędzy $2000 a $EV (bez
względu na rodzaj auta).
Wszyscy sprzedawcy korzystają z
bycia na rynku.
10
Selekcja Negatywna
Niech EV < $2000.
Sprzedawca brzoskwini nie może
negocjować ceny powyżej $2000 i
wyjdzie z rynku.
Nabywcy wiedzą, że pozostali na
rynku sprzedawcy mają tylko
cytryny.
Nabywcy zapłacą najwięcej $1200 i
tylko cytryny są sprzedawane.
11
Selekcja Negatywna
„Za dużo” cytryn „wypycha” z rynku
brzoskwinie.
Korzyści z handlu są zmniejszone,
gdyż nie ma handlu brzoskwiniami.
Występowanie cytryn tworzy koszt
zewnętrzny dla nabywców i
właścicieli brzoskwiń.
12
Selekcja Negatywna
Ile cytryn może być na rynku by nie
wypychały brzoskwiń?
Nabywcy płacą $2000 za auto, tylko
jeśli:
EV = $1200(1 − q) + $2400q ≥ $2000
2
⇒q≥ .
3
Jeśli więcej niż 1/3 aut to cytryny, to
handel będzie dotyczył tylko cytryn.
13
Selekcja Negatywna
Równowaga rynkowa, w której oba
typy aut są handlowane i nie mogą
być odróżnione przez nabywców to
równowaga grupująca.
Równowaga rynkowa, w której tylko
jeden rodzaj aut jest przedmiotem
handlu, lub oba typy są handlowane,
ale mogą być odróżnione przez
nabywców to równowaga separująca.
14
Selekcja Negatywna
Co jeśli jest więcej typów aut?
Niech
0 jakość auta jest jednolicie
rozłożona pomiędzy $1000 a $2000
0dowolne auto, które sprzedawca
wycenia na $x, nabywca wycenia
na $(x+300).
Które auta będą przedmiotem
handlu?
15
Selekcja Negatywna
Wartość oczekiwana auta dla
nabywcy wynosi:
$1500 + $300 = $1800.
1000
1500
Wycena sprzedawcy
2000
Sprzedawcy, którzy wyceniają samochody
na kwotę większą niż $1800 wychodzą
z rynku.
16
Selekcja Negatywna
Rozkład wartości aut
pozostających w ofercie.
1000
1800
Wycena sprzedawcy
17
Selekcja Negatywna
Wartość oczekiwana pozostałych
aut dla nabywcy wynosi:
$1400 + $300 = $1700.
1000
1400
1800
Wycena sprzedawcy
Teraz sprzedawcy, którzy wyceniają
samochody pomiędzy $1700 a $1800
wychodzą z rynku.
18
Selekcja Negatywna
Kiedy kończy się „ujawnianie”
rynku?
Niech vH będzie największą wyceną
przez sprzedawcę auta pozostałego
na rynku.
Oczekiwana wartość auta dla
sprzedawcy wynosi: 1
1
× 1000 + × v H .
2
2
19
Selekcja Negatywna
Nabywca zapłaci najwięcej:
1
1
× 1000 + × v H + 300.
2
2
To musi być cena, którą zaakceptuje
sprzedawca, który najwyżej wycenia
swoje auto z pozostałych na rynku.
1
1
× 1000 + × v H + 300 = v H .
2
2
20
Selekcja Negatywna
1
1
× 1000 + × v H + 300 = v H
2
2
⇒ v H = $1600.
Selekcja negatywna „wyrzuca” z rynku
wszystkie auta, które sprzedawcy
wyceniają na więcej niż $1600.
21
Selekcja Negatywna a Wybór Jakości
Teraz, każdy sprzedawca może wybrać
jakość, lub wartość produktu.
Dwie parasolki: wysokiej jakości i
niskiej jakości.
Która będzie produkowana i
sprzedawana?
22
Nabywcy wyceniają parasole wysokiej
jakości na $14 a niskiej jakości na $8.
Przed zakupem, nabywca nie jest w
stanie określić jakości parasola.
Koszt krańcowy produkcji parasola
wysokiej jakości wynosi $11.
Koszt krańcowy produkcji parasola
niskiej jakości wynosi $10.
23
Zał., że każdy sprzedawca produkuje
parasole wysokiej jakości.
Każdy nabywca płaci $14 a zysk
sprzedawcy wynosi za parasol $14 $11 = $3.
Ale wówczas, sprzedawca może
produkować parasole niskiej jakości,
za które nabywcy nadal będą płacić
$14, zwiększając zysk do $14 - $10 =
$4.
24
Nie ma równowagi rynkowej, w której
produkowane są tylko parasole
wysokiej jakości.
Czy jest równowaga rynkowa, w
której produkowane są tylko
parasole niskiej jakości?
25
Wszyscy sprzedawcy produkują
tylko niskiej jakości parasole.
Nabywcy płacą najwięcej $8 za
parasol, gdy koszt krańcowy
produkcji wynosi $10.
tylko niskiej jakości parasole są
produkowane.
26
tylko jeden rodzaj parasola jest
produkowany.
Czy jest równowaga rynkowa, w
której oba typy parasola są
produkowane?
27
q sprzedawców robi wysokiej jakości
parasole; 0 < q < 1.
Oczekiwana wartość parasola przez
nabywcę wynosi:
EV = 14q + 8(1 - q) = 8 + 6q.
Producenci wysokiej jakości parasoli
muszą pokryć koszty produkcji:
EV = 8 + 6q ≥ 11 ⇒q ≥ 1/2.
28
Co najmniej połowa producentów
musi produkować parasole wysokiej
jakości, by wystąpiła równowaga
grupująca.
Ale wtedy producent wysokiej
jakości parasoli, może zacząć
produkować parasole niskiej jakości
zwiększając zysk z każdej sprzedanej
sztuki parasola o $1.
29
Gdy wszyscy producenci rozumują w
ten sam sposób, udział producentów
produkujących parasole wysokiej
jakości spadnie do 0 – a wtedy
nabywcy będą płacić tylko $8.
Nie ma więc równowagi rynkowej, w
której oba typy parasoli są
produkowane.
30
Nie ma równowagi rynkowej:
0z jednym typem parasola
produkowanym
0z oboma rodzajami parasoli
produkowanych
Zatem w ogóle nie ma równowagi
rynkowej.
Selekcja negatywna zniszczyła cały
rynek.
31
Dawanie Sygnałów
Selekcja negatywna jest wynikiem
niedoinformowania.
Co się dzieje, jeśli informacja może
zostać zwiększona przez producentów
dóbr wysokiej jakości, którzy
sygnalizują (wiarygodnie), że tworzą
dobra wysokiej jakości?
Np. gwarancje, referencje.
32
Dawanie Sygnałów
Na rynku są dwa rodzaje pracowników:
o wysokich i niskich umiejętnościach.
Produkt krańcowy pracownika o
wysokich umiejętnościach to aH.
Produkt krańcowy pracownika o
niskich umiejętnościach to aL.
aL < aH.
33
Dawanie Sygnałów
h pracowników ma wysokie
umiejętności.
1 - h pracowników na niskie
umiejętności.
34
Dawanie Sygnałów
Każdy pracownik otrzymuje
wynagrodzenie wynikające z jego
oczekiwanego produktu krańcowego
Jeśli firmy znałyby typ każdego
pracownika, to:
0tym o wysokich umiejętnościach
płaciłyby wH = aH
0tym o niskich umiejętnościach
płaciłyby wL = aL.
35
Dawanie Sygnałów
Jeśli firma nie potrafi rozróżnić
pracowników to płaci każdemu
„grupującą” stawkę płacy, tzn. równą
oczekiwanemu produktowi
krańcowemu:
wP = (1 - h)aL + haH.
36
Dawanie Sygnałów
wP = (1 - h)aL + haH < aH, stawka
płacy, kiedy firma wie, że pracownik
ma wysokie umiejętności.
Pracownicy o wysokich
umiejętnościach mają zachętę by
znaleźć wiarygodny sygnał.
37
Dawanie Sygnałów
Pracownicy mogą uzyskać
„wykształcenie”.
Wykształcenie kosztuje pracownika o
wysokich umiejętnościach cH za
jednostkę.
A pracownika o niskich
umiejętnościach kosztuje cL za
jednostkę.
cL > cH.
38
Dawanie Sygnałów
Zał., że wykształcenie nie ma wpływu
na produktywność pracowników; tzn.
że koszt edukacji to strata netto.
39
Dawanie Sygnałów
Pracownicy o wysokich
umiejętnościach zdobędą eH jednostek
edukacji, jeśli:
(i) wH - wL = aH - aL > cHeH, i
(ii) wH - wL = aH - aL < cLeH.
(i) mówi, że eH jednostek edukacji daje
korzyść pracownikom o wysokich
umiejętnościach.
(ii) mówi, że eH jednostek edukacji
szkodzi pracownikom o niskich
40
umiejętnościach.
Dawanie Sygnałów
aH − aL > cHeH i
Razem wymagają:
aH − aL < cLeH
aH − aL
aH − aL
< eH <
.
cL
cH
Nabycie takiego poziomu wykształcenia
wiarygodnie sygnalizuje wysokie
umiejętności, co pozwala odseparować się
pracownikom o wysokich umiejętnościach
od tych o niskich umiejętnościach.
41
Dawanie Sygnałów
Q: Jeśli pracownicy o wysokich
umiejętnościach nabywają eH
jednostek edukacji, to ile powinni ci
o niskich umiejętnościach?
A: Zero. Pracownicy o niskich
umiejętnościach otrzymują stawkę
wL = aL tak długo, jak nie mają eH
jednostek wykształcenia, a wtedy też
są w gorszej sytuacji.
42
Dawanie Sygnałów
Dawanie sygnałów może poprawić
informację na rynku.
Ale, całkowita produkcja się nie
zmieniła, a edukacja jest kosztowna,
więc sygnalizowanie pogorszyło
efektywność rynku.
Zatem, poprawa informacji nie musi
zwiększyć korzyści z handlu.
43
Pokusa Nadużycia
Jeśli masz pełne ubezpieczenie auta,
czy jest bardziej prawdopodobne, że
zostawisz otwarte auto?
Pokusa nadużycia to reakcja na zachętę
do zwiększenia ryzyka straty.
I jest konsekwencją asymetrii
informacji.
44
Pokusa Nadużycia
Jeśli ubezpieczyciel zna dokładne
ryzyko ubezpieczenia jednostki, to
umowa ubezpieczenia dla tej
konkretnej osoby może zostać
zapisana.
Jeśli wszyscy ludzie są podobni dla
ubezpieczyciela, zaoferowany będzie
jeden typ umowy; ci o wysokim i
niskim ryzyku są zgrupowani,
powodując subsydiowanie tych o
wysokim ryzyku przez tych o niskim.
45
Pokusa Nadużycia
Przykłady unikania pokusy
nadużycia przez dawanie sygnałów:
0 wyższe koszty ubezpieczenia
zdrowotnego dla palaczy
0 niższe koszty ubezpieczenia dla
kierowców z bezszkodową historią
posiadania prawa jazdy.
46
Bodźce
Pracownik jest zatrudniony do
wykonania określonego zadania.
Tylko pracownik wie jaki wysiłek
wykonuje (asymetria informacji).
Wykonany wysiłek wpływa na
wypłatę pracodawcy.
47
Bodźce
Problem pracodawcy: dobrać
bodźce, które zachęcą pracownika
do wykonywania wysiłku, który
maksymalizuje wypłatę pracodawcy.
48
Bodźce
e – wysiłek pracownika.
Wypłata pracodawcy y = f (e ).
Funkcja systemu bodźców s(y)
określa wypłatę pracownika, gdy
pracodawca otrzymuje y. Zysk
pracodawcy wynosi:
Π p = y − s( y ) = f (e ) − s( f (e )).
49
Bodźce
~ to użyteczność z nie-pracowania
u
(progowa).
By zachęcić pracownika, kontrakt
musi zapewnić co najmniej
~.
użyteczność u
Koszt użyteczności pracownika z
wysiłku e to c(e).
50
Bodźce
Problem pracodawcy to wybór e:
max Π p = f (e ) − s( f (e ))
p.w.
~.
s( f (e )) − c(e ) ≥ u
(ograniczenie
uczestnictwa)
By maksymalizować zyski pracodawca
ustala kontrakt, który zapewnia
pracownikowi jego użyteczność progową.
51
Bodźce
Problem pracodawcy to wybór e:
max Π p = f (e ) − s( f (e ))
~.
s( f (e )) − c(e ) = u
p.w.
(ograniczenie
uczestnictwa)
Podstaw s( f (e )) i rozwiąż:
~.
max Π p = f (e ) − c(e ) − u
Zysk pracodawcy jest maks. dla:
f ′(e ) = c′(e ).
52
Bodźce
f ′(e ) = c′(e ) ⇒ e = e * .
Kontrakt, który maks. zysk pracodawcy
„oczekuje” wysiłku e* od pracownika, który
zrównuje krańcowy koszt wysiłku
pracownika z krańcową wypłatą
pracodawcy z wysiłku pracownika.
Jak pracodawca może skłonić pracownika
do wyboru e = e*?
53
Bodźce
e = e* musi być najbardziej
preferowane przez pracownika.
Kontrakt s(y) musi spełniać warunek
zgodności stymulacji:
s( f (e*)) − c(e*) ≥ s( f (e )) − c(e ), for all e ≥ 0.
54
Czynsz Dzierżawny
Przykłady kontraktów zawierających
bodźce:
(i) czynsz dzierżawny: właściciel
pobiera stałą opłatę R, a pracownik
otrzymuje cały zysk powyżej R,
s( f (e )) = f (e ) − R.
Dlaczego taki kontrakt
maksymalizuje zysk właściciela?
55
Czynsz Dzierżawny
Dla kontraktu: s( f (e )) = f (e ) − R
wypłata pracownika to:
s( f (e )) − c(e ) = f (e ) − R − c(e )
by ją maksymalizować, pracownik
wybiera poziom wysiłku dla którego:
f ′(e ) = c′(e ); that is, e = e * .
56
Czynsz Dzierżawny
Ile powinna wynosić stała opłata R?
Właściciel powinien żądać tak
wysokiej opłaty, jak to możliwe by
nie spowodować zniechęcenia
pracownika przed uczestnictwem:
~;
s( f (e*)) − c(e*) − R = u
~.
R = s( f (e*)) − c(e*) − u
57
Inne Przykłady Kontraktów
(ii) Płaca za pracę: pracownik
otrzymuje:
s(e ) = we + K .
w – stawka płacy za jedn. wysiłku .
K – suma ryczałtowa.
w = f ′(e*) i K powoduje, iż
pracownik staje się obojętny
pomiędzy pracą lub nie.
58
Inne Przykłady Kontraktów
(iii) Bierz-albo-idź-sobie: wybierz e = e*
i bierz stałą kwotę L, lub wybierz e ≠ e*
i nie otrzymujesz nic.
Użyteczność pracownika z wyboru
e ≠ e* to - c(e), więc pracownik
wybierze e = e*.
L jest dobrane tak, by pracownik był
obojętny pomiędzy pracą lub nie.
59
Bodźce
Cechą wspólną wszystkich
efektywnych systemów bodźców jest
to, że pracownik jest pełnym
rezydualnym (resztowym)
pretendentem do zysku (wyniku
produkcji po opłaceniu właściciela).
Tzn. ostatnia część osiągniętego
zysku jest w całości przyznawana
pracownikowi.
60

Dobra Publiczne - E-SGH

Transkrypt

Podobne dokumenty

POWER BANK 2600 mAh OTRZYMASZ GRATIS

Zobacz, przeczytaj, posłuchaj

tabelka najwięksi detaliści

151 zł - pint.pl

instrukcja aktualizacji programu norton 360 4.0 do

NORTON ochraniacze treningowe neoprenowe "Air-Pro

Pobierz ULOTKĘ - Saint-Gobain HPM Polska Sp. z oo