Projekt UE “Transformacja” Rzymska technika budowlana

Projekt UE “Transformacja”
Rzymska technika budowlana poza
granicami cesarstwa
O ile rzymskie importy w grobach i osiedlach położonych poza
granicami cesarstwa rzymskiego poświadczają istnienie bliskich
kontaktow handlowych między mieszkańcami cesarstwa i ludnością przyległych terenów Barbaricum, o tyle cała grupa osiedli z rzymskimi domami dostarcza informacji o obecności
samych Rzymian.
W grupie osiedli z rzymskimi domami jest liczące ok. 50 ha założenie w Hradisko koło Muszowa (CZ). Liczne fragmenty wojskowego oporządzenia dowodzą obecności rzymskich żołnierzy
w latach między 172 a 180 r. n.e. podczas wojen markomańskich. Także umocnienie złożone z muru zbudowanego z su-
Hradisko koło Muszowa
Odsłonięte dotąd ruiny rzymskie w Hradisko. Obwiedzione na czarno: obszar rozpoznany tylko
metodami prospekcji
Prawdopodobnie już około połowy II w. n.e. zbudowano w Stupawie koło Bratysławy (SK) prostokątny obiekt o konstrukcji
szkieletowej na kamiennym fundamencie, do którego przylegał
otoczony murem dziedziniec. Fragment pancerza typu kolczugi
znaleziony w ruinach domu każe myśleć o jego wojskowym
przeznaczeniu. W drugiej połowie II w.
zostały wzniesione w tym samym miejscu dwa nowe obiekty,
połączone murem w zespół przypominający prostą villa rustica.
Rekonstrukcja rzymskiej budowli w Stupawie z połowy II w.
Plan łaźni i obiektu 4
Plan obiektu 5
Tynkowane mury o konstrukcji szkieletowej stały na murowanych cokołach kamiennych. Na przełomie II i III w. po poszerzeniu dziedzińca przekształcono go w prawdziwą villa rustica z
wydzielonymi obejściami. Kolorowe tynki i wnętrza wyposażone
częściowo w system centralnego ogrzewania posadzek wydają
się świadczyć o romanizacji właściciela przynajmniej w odniesieniu do stylu życia.
Rekonstrukcja rzymskiej budowli w Stupawie z drugiej połowy II
w.
Pewną osobliwością odznacza się założenie architektoniczne w
Bratislava-Dúbravka (SK). Obok domu o konstrukcji szkieletowej i wyglądzie hali, przykrytego rzymskimi dachówkami, wzniesione tam zostało murowane założenie łaziebne z łamanych kamieni na sposób przypominający analogiczne obiekty w villae
rusticae na terenie cesarstwa. Jak wszystkie łaźnie rzymskie
miało ono szatnię (apodyterium) i baseny na wodę: gorącą (caldarium), ciepłą (tepidarium) i zimną (frigidarium). Brakuje
jednak ogrzewanych posadzek pod caldarium i tepidarium; całe
założenie nie mogło zatem funkcjonować na modłę rzymską.
Najwyraźniej imitacji rzymskiej formy architektonicznej nie towarzyszyła znajomość aspektu technicznego.
20
szonych cegieł i rowu (1) z wieżami (3) i drewnianą bramą (2)
przypomina rzymskie obozy wojskowe. Niezwykłe jak na rzymski obóz z tego czasu oprócz formy całego założenia są budynki wewnątrz umocnienia; najlepsze paralele pochodzą z rzymskich osiedli cywilnych. Do zabudowy wewnętrznej należał dom
o szkieletowej konstrukcji długości 21 m na ceglanych fundamentach wraz z czterema po części ogrzewanymi hypokaustycznie pomieszczeniami koło założenia laziebnego (4) oraz
zbudowany na drewnianych belkach progowych dom z apsydą i
kolumnowym dziedzińcem (5).
Budynek łaźni w Bratislava-Dúbravka
Rekonstrukcja rzymskiej budowli w Stupawie z przełomu II i III w.
Wygląd murów łaźni w Bratislava-Dúbravka