4 - Polish Institute and Sikorski Museum

Transkrypt

Archives Reference No: B.I.31/F
INSTYTUT HISTORYCZNY
IM. GEN. BIEOESKIEGO
es.T
F
i). I. 31F
vi
e
Th
Po
lis
14 De
h
(5A °NI (314 „ ekaotw■ncfit
14.i I f 14.0t.4 koL. I 14o MP. C1414. (Lei.
In
sti
te
tu
an
d
um
e
us
M
ki
rs
ko
Si
Copyright: The Polish Institute and Sikorski Museum (London)
Nazwa zespo/u:
Relacje z kampanii 1939 roku
Nazwa teczki
4 Dywizja Piechoty. Baon ON Brodnica/ KD, KOMP. KOL., KOMP. CKM PLOT.
sygn.archiw.
BI 31/F
e
Th
data
treat
Po
27 X.1945
2
1 XII 1945
3
3 XII 1945
4
2 XII 1945
lis
1
Kwestionariusz.
Sprawozdanie z udzia/b w kampanii polskiej 1939 r.
por. Stanislawa Gajdeckiego.
h
Relacja p.por. rez. Konrada Smoczynskiego.
2
In
Relacja p.por. rez. Tadeusza Pruskiego.
sti
4
Kawaleria Dywizyjna 4. D.P. Relacja por. rez.
Jerzego Szyszkowskiego oparta na notatkach,
spisywanych w czasie akcji.
5
24 XI 1945
Sprawozdanie z akcji 1939 r.
Wladys/awa Jewniewicza.
por. rez. kaw.
an
Kawaleria Dywizyjna 4 Dywizji Piechoty.
7
25 II 1946
Protokol sierz. Bronislawa Podlaszenskiego.
d
8
te
tu
Relacja p.por. rez. Gerarda Osieky.
Si
um
e
us
M
ki
rs
ko
6
it
Th
14...WASI
e
t t raw)taanatt
Po
(
4,,, bizli.ILISZ
udtlf-iu w $,ampattil poloklej 1.93i4r.
weti
nototeku,;ao:c
4);in4tow ) t
lis
( ewent. Inno dams veravantine)
ot„ien
1. Ne.zw;,ax;_.,
2. irci. uir,iai.y .;.i...tabows 1 tuatajto w CZ6410 kampen11 I
( o?rf'S przed I wraemalk
3. b,r101:4ctant* z
t 4c'),J14 od t wV7.09r1J* 1939 as a, iar'mentn dostattie
4
h
In
6. Data ap,:,rza:-.zenla Opraw.411dftnIa
6. Moony erZ,i(14;141 ( wttvi.odmio aate'.; )
7. Po4010.
sti
SPRAWOZDANIk
tu
te
1. GAJD)CE1 STANiSLAW - porucznik.
2. Dowodca 2-ej Romp..(„Baon,,01Jr.Nar.67. PP w Brodnicy).
3. W dniu 24 sierpnla 1939r. jako d-ca komp. orzymalem rozkaz
zmobiijzowania kompanij w m.p. Brodnica l oraz po wyekwipowaniu i zaopatrzeniu- wymarsz na wyznaczony odcinek:jezioro
Zbjczno-Blacbotet - most Nowe kiasto, celem zajacie i urocnienia stanow:isk cbronnych.
4. W dniu 1 wrzesnia 1919r. zna j dowaieL ejH z kompania na w.w14.
odcinku w Ilnii i skiadzle 67 410,.f,p,„.4.).,.
Dnia 3 wrzesn.ia po dopoludniowym zboebardowaniu linjj-nastapil
odwrot w kierunku na Ryplr, Sjerpc ,Kutno.
Od dnie 6 wrzesnia ac: dnit 19 wrzesnia walczylem w rejonie
Bzury i okoilcach: Kutna, Lowicze,Piatku,Soboty l Chruszljna,
Zychijn,Zdunu l klernozd,Sannik.
Dnia 19 wrzesnia przy usilowaniu przeprawy i,rzez Wisle wraz
oraz czescitt4r14,44,,19pkorskjej w miejs
ze
cowosci NaedzaeTniC4 Pod flower' zostalem ztbrany do niewoli
niemieckie.
5. Dnia 27 pazdzdernika 1945r.
6. Wydzial Kultury i Uswiaty
kaczkow.(HareL/Ems).
adres pr;iwatna:ui.Kopernika 75.
7. i?oapis:
an
d
Si
um
e
us
M
ki
rs
ko
6 BA.ON 3.Y.
SLOCZYNSKI Konrad
ip6 132
.!■-""
Jr
HELACJ A.
aJoczyinki Konra_Lffr'
Th
LI-cd6 I
PJAAY.11 0/Y.
Rpor.
b
ti;
Rezerwista.
e
Tisch.
Przydzial/“IX. 193 9 Batalion. oar. BRODNICA.
Obecny przydziaX 6 Baon 3.K.
Data 4ai4 ania relacji
Dokoment6w ani notalek nie posiada47.W przyDptowaniu kronili
jcszczo nic bra/e.,_!. .
udzia/u
Po
lis
Dnia 24.sierrnia 1939 roku Batalion O.N. Broanica 0 s'odz. 0700
rozpoczt —obilizacje.
D—ca Bryr:ady 0.N. Grudsiadz—)pulh. Sanyo.
D—ca Baonu O.N. Brodnica Ar.Fleszer.
D—ca 1.KoApanii kpt. Busza .
por. rez. Gajdocki.
D—ca
D—ca 3. Ko_ ianii ppor.rez. Kolanowski.
Sh/ad personalny 2 KoLlpanii O.N. Brodnica:
ca Koqpanii por. rez. Gajdocki
D—
D—ca 1.1autonu.ppor.rez. Pipowski Konrad
D--ca 2. , autonu pi)or.rez. S _oczynski Konrad
D—ca 3 ,Autonu pchr. rez.(?)
B_ca plutonu c.k.
pfor.rz. Kanownik.
h
C'
In
sti
te
tu
an
d
5c) stanu to otarzy rodoficerowie
Stan kopanii Gtatowy z
rezerwy z wojny bolszewickiej.Uzbrojcnie:stare
_azostare ;o typu.Brak heLlOw
ba6noty,na pluton 3
wych . Wyposatonie:drelichy, 2/aszcze l czapki i chlebaki.Drah kocy
i tornistrow.
rozpoczpia si; rano dnia 24.IX.1939r.w , Drodnica.
ukonczono v i;oaz.popoludniowych.Batalion
is w raaach 67 P•D. Stan °rainy zolnierzyjocst sadawalajacyn
ocs,
robotnicy twierdza..ze z
“starzy urzednicy,hu2cy,rolnicy
Francji dadz4 rad2".1'rzeci2tno:3C wieku zoinierzy od 380-0 42 lat.
charakter wiecej
Zolnierze irzekonani sa,ze sluzba ich bedzie
pagadkowy .ngmtwojskowy i dlate,ro nie wyda6 specjalnych niedonaLail
u zolnierzy pod uzcledo.1 fizycznyq. Po dniu 24,25 i 25 sierimia 39r
rano dnia 27 sierpnia Batalion, bc: - odania zalozenia wyrusza w 4e,
runku Lxanicy pruskiej.W Ozasie
arszu dostajp rozl:az od d_cy
Baonu:jako d—ca plutonu wydzielonezo
zajaLc przyjotowane juz
Grz...ticica.Orjetuje sie w terenie
stanowiska obronne w
dopiero pc) ,Jrzyjsciu. Odcinek —a dlu:osci 1200 .._obrona zrobli.
Do 1 sierpnia pluton ulepsza i =laskuje swoje stanowiska. Do dnia
vrzonia.6111k.owity spokoj na przedpolu l i jedynie 3 wrzesnia
bo—oardowanie stanowisk 1.kopanii na
Taxxie Drodzkiej( wescikolejowy) . Wia,ozore..4.an4a 5 wrzesAia z roZkazu
Baonu opuszcza
swoj odcinek i dolacza_ halo . . Zbyczno do s aszcrujaceLo Baonu.
Dowiaduje sie o zarzadzony; odwrocie. Od teo dnia roz ooczynaj'l
:.earsze.przez Brodnice ,Rypin Woclawek
,od
Sobote. 1,arsze trw4.ja tylko w nocy bes ntrzymaula„
rzeI:iowych i)rzerw.Zolnierze w zupcIno'sci utrzv
dyscypli
Larszowa.11
2unnych dnia 11 wrzesnia
sie
Su:,ote.Of,odz.10.00DS__two Datalionu obej4uje ±ajr. Wojnarow-
um
e
us
M
ki
rs
ko
Si
""7-1rw,AVINWIllf"
1..69;14
e
Th
Batalion 11—i:root z _arszu ;)rzochodzi do akcji.OdPraw ani's;)e
cjalnoLo zalozenia nie podaho.Io W r ze joC a Bury
Joboty, Batalic
w t;odzinach poludniowych wyrusza do natarcia. Ilaciera Bry,7,ada 0.11.
67 2.p.W natarciu udzial brala wlasna artyleria.Od wlasnej artylcrii 3
rannt sa z baonu 0.N. Brodnica: IJpor. Kolanowski rpor.De lbek. Zab#t
strze1ec -41.1arski l chorazy ?, plut. Wojsko nie orjetuje sie na jakie
oddzialy naciera.Na szosie znajciuja sie oddzialy cylaistbw npla.ITatar
cie skonczylo sie o z_alerzgal po lxzebyciu kilku kiloetrOw.W nocy z 11
nn 12 wrzesnia Linie
Sottys.Dnia 12. wrzesnia nakazany jest odwro
67 swicie Onia 15 wrzesnia zaj.luje Batalion stanowLska obronne nad Bzura
kale 172i Wierzchowice nie daleko,edun toscielnych,Wrczcsny.1 rankim dnia
15 wrzesnia nieprzyjaciel rozpoczalinatarcic na Bzure pod oznieA wla
onoj artylerii.D_ca Koapanii daje rozkaz do odwrotu na ltrunehidun
koscielnych.WieczoreJ. dnia 16 wrzesnia .irzochodzo hole dun Vosoiclnych
a dnia 17 wrzesnia rano przechodze ze swoi. Ilutone.1 ;.:rzcz stanowisha
zbraku Aapy wielka trudnosc orictacji w terenie..,Ielduje
obronnc
sic .w D_twie pulku 64 p.p. i jester ze swolA.
2rzydz1elony do
jako wsparcie_ ko :Dania licny okolo 30 ludziaieczo
1 koApanii
re :1 dnia 17 wrzesnia dostaje rozkaz: Pulk 64 luznymigru:s)a,li 21aszeruje
na polnocny skraj lasu Ilok.Rano le wrzesnia jeste_ rejonie las6w.
Orictacja bardzo utfudniona . is ostrzeliwany artylcril n2la.Wielkic
z-ilasowanie taborZm,zolnierzy qrdnych fulkbw.z Lrupi swoich zolnierzy
kicruje sic ku Wisle(na Warszawo)ale w zodz.poludniowych jeste.1 yrzitty
do niewoli przez kawalerie ns la.
Po
lis
h
In
sti
tu
te
CzescIII
W koncowej fazie zolnierze 7,1oclni i 2rzonczeni forsownym ilarszera sa
na wszystko obojvtni3Obo%; tnie jaki rozkaz przyszedl/ starzy zolnierze
wykonywali v.Pclon aznania jest° . do ±ch zachowania sic w czasie
natarcia.Blec juz nie
-3tary ezanowny kupiee"a cieszyl sidak dziec
ko,zo idzie do przodu .0adzia1 _Loj tylko raz byl zaopatrzony w a:tunicj-s
kuchnie i tabory zostaly nad Bzura 12 wrzesnia.Kazdy Oca y,,Ltj swoj
oddzial na w/asn4 rqkl .
an
d
um
e
us
M
ki
rs
ko
Si
or-
:
j'apt, term /4
adtti iAt t-
e
Th
9%"1-4-1V44-■
Po
0, P.
lis
r s-„
06—. 3 /at 9 ,
h
D.0
In
4:
1.4\
sti
ci 0. e
'1"4.4/Z4‘4.
0414,de.
4.44-41"-L-4-1
77--
te
c-a.
fi
an
C. K,
Y. D, P ".
t2 L
--t-at
d
riA.,e- C. K.
(. Atilt
tu
Lt*. al?
K-t1,0
M
Si
3 "r-q-c-L.0.--,-4,! 4- 5-
C,
.
PCr-t,
r._,
ya..„t4
A.., (2
.fl_
rr,
w 13 c:
s-,
o
40: •
um
e
us
M
ki
rs
ko
-, 3
9-
-tp;
5
-F.
mont-14
Virr.
e
Th
Atli%
2„4
lis
Po
eX.
h
In
Ly,
sti
€7,6
te
tu
1
4
44.^■•aeLle
t,,04,Zdejo
IC. Pl.
06. 'el,-.•e ■'1,_
04-7,..--"1■ _.Ni,„;...r
7
....,„ %. ce..—,!eL 31 frt; ----db.. 1 I ii: kCe‘-,1" to---
,,,:c
),---y,--Z-0 - c A..
;4rieA/L
„,.s.% ..*,,,w,,..41
''.."4- --‘'.Z".-'* ''.,■■
'^-"PL
. 1:& --,.-t,
, 4: .,,.c.-.<_ C... K, PI, ---z
%-d•—.—.
-.i.e.,.
M
ki
rs
ko
14.:
---,
Si
•
"
d
lutL
,
an
•
L
1-2--4-044.4.<_ PC,: -e/k-4,
40-4 -.,,Z,s_Car4./L.
0,4Cse-- 01144Nn_/"L_ ,.41,-,i-1_ .r,-e'-- .),•%•^/A,
2.4,,...14e/t.d.^,■•Ny.
4_.) , 1: A__61,‘,_1,6.4.,. Oe% :,,,Zo.,1 ,n.•■-!t. .1.,/to,
D---:._
e
us
e rZi-c.i.,.., eee_ s.w-L-o....y.A.1,_ ,
-..+Z.4:. t r- -,...x.--c-ra.1 te--0. •<,- .i.A, (.4w.- . 1‘1,.--t )),..,,
)/Lt --0-„A--it-4- --4A(..---,,,,f--.).. ‘,.-e—G.X..,, „,:.1..:,..i .,,4,-(4
•
-“,:••••;
'
um
0^7.41- C-■..tACei
a t. i,,,L,e_ .■14,---_,, ,
•
31' 31(F"-/B 16946
-0'
141>64-4,
ra„..e
4.,-•••■€AL,
Th
ever::
_
€( - 7
e
t
•LOZCZy/ta,
.4,A.4t
l-0/^1d. A.g."
. .V.-^GM/Zes-
if"
."••
,...
112(?),-.
h
I
■■••■•
e/.."?-r."4
lis
4■v
tor&
Po
c-n;
77 04r
•■-#./.7r 13,
C.rd- 6‘ed■t+,
It
In
I.
/3.-1.4-,
a
17.7
•AOL
t
sti
a
014-aM
W4C1C•VO■OIC•
te
tu
P.
'‘?.. 4%/'
°.6^• ■et
1-
4.,
an
Le6.7
d
,
-
:
ydr
.L Pr
-4"-
■
M
ki
rs
ko
Si
0.4t3t),‘
14--4J-42..tt,
PeeP•C.M-%:
$67N.2.4
Pe4
'e%•,^64,4t
%
01.
7-4,47,4„.
14-7,
um
"42
..k. (PI •
e
us
elk
A-1,-W•awa
tv
3,2-
M
111-7 13
(.*
Th
%‘
,G- K..4e-e-i
P-4't
e_
Pl&
e
Po
jt.t....■. - - ^ A
I
r.,
4.,"( .41.A
h
dt""C 0 A-
C^r7.. 4:C4
2■
aea.
lis
—
0.,6L &'.twei•ft
In
°e0.
Z.-
;4—
sti
'C7
s
te
tu
an
d
.-Y4--fz
,
efiti<A, C.-.Lw
ti
4
.4.1
O
74.4a
CeL•ft.4-4,
6.11-
ije--0.,440^40,
/61//eCh
C.'
v4e•c-
,
14,/V11
Lis
um
rt,
Cs." 1.4../1
-Lta-
'aP"41141.1401
5"N
-".i
a".1-'6."
"
e
us
161"""dk.-
:...c.
I-1-0,-,.-Z 4
M
ki
rs
ko
.
Err°
-co
Si
04-rA4‘
c.
•
8
.„,„w4_,
Th
.--
e
U.
, 7,....v...- ,_....--4-5.-1?"--,
L-6-/X --------r-
Po
GA-t■a..4. .
-1r-OrZe_ett '(
.44■&■
71,,r 4<C• icL+..,,0-7-ti.
r4.2.-■
^%■-A../A-0,...
).. ,\•.ze
*i. t. t: a."I'L : "..■,!C
lis
•-•,-f_pg,...A.
h
•
,_„_zm.. __.&v..74,,,,,2„,„6:,_„,..," , 47,5
.
.1
-1-7.1. 9.-6,-,-, --..,,,.g, ,&-..-.-.___
.-„z„ 404 ii 44.-4.4 i.1 ,.4•71,_
-.%.'')e
....t..-„,
I ../1.!: •
N.-
. ..14q:.-ZA-....,.
iLyr
In
1
s cz 4:
-r----Z
jor,..,,n!4),,
ar . 1(-0•^1.-4--,-,-4-
te
(
4--o-,...e
c... .
dZUAI
tu
1
sti
4/1.
loOkir
-i.,--e--,-,1,-,„
j
e
er.„1"Gt
, et. -S,.■•••y:
-
3564,
".
........--•-td...--1.-,.......)..„
„1,-.%-c■••■ak, I
an
et.
d
um
e
us
M
ki
rs
ko
Si
A
18380
,
9
Th
(///:
‘014,
4414
9
e
. f4.e: re-(44-ftel
/e14
44"4.,
7 9i fl ( le, A,4110444-14% "ka Zw-gi"-J(ty's,7.-;7-tas;7—?6,44,71.4,1, 419,-",_ /0407
,,,divrive:4,1 „de T. 1 /
-e!g 4.47, a4.i.4,.
.
...
.
it:f 4, ,. . "i , ,-)fd • iv- ,
, B. 91i0-7
r, i f4p)p ia.,
V,
.
7 644-n-74-w4.
,-.
,a,f4i 4a,4741 Ail"' 444%4 fr:o
d 4v,04,erie
, 4,4,;,
4
41.1,...44,F,i„,,, 04,J_
_ . /4;_ 4:04M44.4 f.4,a ,4004440f:e Ae;i4igi 4#24,-,f Lir,r
4,1-r;fr f a4.44,-,e ,witaA, , Z
,/s,,,. atip,:01.4eA 04,1:4.,e)41,,"4.4.04..e,t_f_64,44t,4, 9,,,,,
Po
lis
h
In
sti
44 Aettsee4,e-el.
g
te
tu
.re
yfrilia,,,,t4
•
,ahaj
.
,
710 074 Uri, 4(41514
7
d
- -
24444;3 4441,
an
41-0
Ygoi,or/ 777
4.0.4.0,-
"):,‘
al$44,4444
z ,„„
47/7,4't
4,44$14 `4•11/ 4vE2,e4.47
,7
1
47eA, et, 44r.t; se,
.41-)%4e,
44,4e-v,
,
ig
47&27 2".1-14-4 Zef
6/y/2 / 4.-,h:7164,4
e
us
1.;
ff-vm„v‘‘'.20 evat
frZa. ,14414' "kt-si-
14,04 04724.a 4
leocid“,, -4a
ez/ rtt,a, Zve-t-eatt-C-C-e
mv-m4i,a,
ke.4,4■fy,i A/a
1
k
*0.070.42,
- /a
he JA.4 ...4z
.‘.4,47;.
ZP7751
-
M
ki
rs
ko
Ate
"x°
. 0.40,44,64'
Si
41.14/
a911,14.,z
0404,-(4«f& -Zieg
4*
efr-g-t-e-ge-27, ,e--c4:444.44e4;
um
/city/
Th
fP. dr.
.e4e.0444,7
74 „effri,f;e4,09f,
,44.e.ah•t•t4,7*i. 21:
e
2t
Po
4417 7/f04.0-4,
/1 f
Afr
dp.,„
"Zi
eei-ctiP)VP -
lis
/4,44,7
MO -
rb 41/4 1.4.1Ar7
t2f79rA,
h
In
A7'W SZ9
sti
/ 41-7V1/
d'~
4v,
g1;1,4114,44 - 414 , 144 ,4
5
1 1
/ al
.4•41 .
te
/
1'4 )
tu
-10.4tv
.
fr-Pce.14,444 C*
,47
4
,c4,a
an
"144 •
2' fry/4
:041-tlialv /414-44 ,,9 %
M
ki
rs
ko
0144'4.4,
Si
11747
...„*.
d
IPa 4411711
11
-72,4,11/8„,„
44/31"„„4"--1,414 /7,1,74:
044.47
4,-( -1"4.0-44,
417.
4.7
174-1.4.e
1-rS'a
1iyir,47
xe".(44,4i ii?;nc.oue
Ao04
7 rea0,/24,;,e,2,f,Ci-G
/
7. Iti'4
m 7 01:
,arvalt44 -
-
WC, e74/
-411.
-
4./
s /4, -
'7V144-74-e ■I'17. "1'24
`1"/14v‘z444
-71
um
frA
j 4.64
7.
f
/401,4,,z,
e
us
'4A
g/?
; 4
%,e,kt/4. 444,4tate4;',
04 • 211'3.
•
11
ti
3
(IFI4-
eler. ( a‘ . ed4
, ,e‘ rpst. ladt(4,0
9
?re-4-444- ,Irf
4/1"aw
-
. teati
ez4;
- alt.
Th
144. P71/4,4e, a
e
9
Po
5.
-rui,,4
11
- ic.
04.
7-
/7, 9,
,44 44, gl-;f4:7 ,d 19.4.4
1)7-7.-P-e4 /-,,, •c4. .zot44...42
0 3 i49 .0a 1:4,11/4 - -1-.. 7,4,._:,-, ,--,,, fie-n-/--e„
lis
- ,1- 1 2'rnt-et-',174e.
4
4. . Z,z/5„4.0,,,,,,ri . `ir. l,4.0.ce - -7,40,,;),,rn.c.
0
Pol
ric/14,,f
.t-ti g -r■ft-ef
Pa
4
,
h
In
(!;6 4A-344,1-0-444-1.)
sti
4gal4t,w4,
744,i Awe
V-4 4.:q`
tu
014, 410
-E 2 cg-r)
- 04-3-s-2.0
te
e47;ele444
/ at
an
g-7.4, a airiddLu
aMLA.v
4;,freol i4ze4oige,
,
a4,-;e4 44 .,144, /c4e-pg:i
d
71
44 Zi741,1e4/
0 6V
at
P-a'fIt'e4
'‘ S e4
A
.!% J
Si
4,1
) 4,
74-
177 4gf-pftist,4-
,?,64
?e& fr.-I-v(4,7,6,1;444
1
V
( 14,
044./
P
,e7
/4:4 1444
04..4
.e.etf
4/ ,6„,
(04
4
'21•41,1■i,14A-2:0-tej
/4-01-0*
e
us
"‘e.,,
M
ki
rs
ko
pfri zVhi7iof
,44.4 Pi
e4 W7'6 4g4A-i-Z,(044:170u( 4 - 1
744
K.
4
SP,ttekAt
t-t4,11.44,,wr'4-5
'r/ 4 . A 04.4141"V
e/R,
-444 41,-7A-014-1.
via-t-t-7 • '-11"1-'1
/
/40
4/L4,
4
(044 47.40 /,.+44.40'
eFe,u 0-44~4'. 16
um
4 liae
Y7
0444-4
€1 (7, ,f
_ttatie,f44,27 17,70"7,40,,,,k7 /7 1„,i,u44_ oi-r‘v c-4,-.-rea' 24 •
77.1 ‘111.f . ■7•144i,74-1■6011
14 1/4"W/e4liir-t ze4,‘/A, 40-aci44,/
E 31(Fizt -
12
Th
£4 j4i-v40-4 -e-e437.diet-e
a-r447A tde_i /e4 Mpi./ act‘ 0-e--)to.,,Av cr destie-Gc44.-te /144--freeti5 e 414.97;fed ,t
/ 70.4 q,ati.e44,e4.
./4P-17:1°V (.441 A er.,04 7erd,v3 ter 44- <-A-ti
feSt.
e
4/444a y 40(114-4
/4( P;(,alp 44,
de4
44-1/4v
eAL/I4441/1/ir
/74-42/4,4044
1;4i 41/frr 4444.4,v4
ltrAf
Po
, 4444-ek r -
4/4/144.,. <,(i 44- la-11,„44
0 41. "t-t 4
lis
'1•Y43
414
fiti41q. 1
47'd 4° --64-14.g.tAi7iict4Liff.14
In
4u,*v`r-sel-G
S 17.6") e7t a-we-eta-0.
sti
" /fIr
.044,44-(4; -4t 4
• 4,..614v 4.4.4 latA-1
-g-v,
et4-44
-44/4-14 atif td; A44 eg.-74-frq, -1/
4
041;tAff :1047: , 04764,1.,‘""e'aii
I 'I,* Alr#24,-
h
t
,,Aoe4f444!--
17, lie& 4,, limpeife.4.4
t)
44444:e ea
A.,AY‘L44/
te
tu
an
d
um
e
us
M
ki
rs
ko
Si
9
Th
fttm.int.Jtrzy
'713
f51 3(1F-16-
SZYSZKOWSK1
e
KAWALERIA DYWIZYJNA 4. DYWIZJI PIECHOTY
Po
lis
Autor podkrela w li6cieArdo redakcji, te relacja
to oparta jest na notatkach, spisywanych w czasie akcji,
stqd jest on pewny dat i nazw miejscowo6ci.
RED.
h
sti
In
Obsada personalna
- mjr Franciszek &met' CDIERMAN /9.P.S.K./
Dca szwadronu
- por.rez.Jerzy SZ/SZKOWSK1 /1'L.P.n./
Zast.dcy szw.
- por.rez.nadys/aw JEWNIEWICZ /11.P.n.?/
Dca
1.plut.
" II.plut.
- PPor.rez.Wlodzimierz HAACK /4.P.S.K./
- ppor.rez.thizef ROZDEJCZER /9.P.S.K./
" lii.plut.
" 1V.plut.
- pporoldieczyslaw DZIEKOtSKI /8.P.b.K./
" plut.k.m.
- ppor.rez.Jan DRAMINSKI /4.P.S.K.Y
wachm. WICHROWSKI /8.P.S.h./
Wachm. -szef
Podoficerowie zawodowi: plut.Drupka i plut.Wiatrowski, obaj
z 8.P.5.K., poza tymi nazwisktrzech innych plutonowych nie pamietam.
'161.zem: 2 oficeraw sIutby staIej, 5 oficerow rezerwy, 6 podoficerow sIutby sta/ej, reszta podoficerOw - rezerwi6ci. nani byli to mirmix
rezerwi6ci, przewatnie z Pomorskiej B.K.
Tabory
Tabors stanowily 3 samochody, wozy taborowe, obsad2 stanowi/o
oko/o 30 ulanow.
te
tu
an
d
Si
ko
•
.
e
us
M
ki
rs
Oficerowie posiadali przewatnie konie wIasne. Poaoficerowie i ulani
konie z mobilizacji przewatnie typu W2.
Jesli chodzi o uziorojenie to plutony liniowe wyposatone byly w
kbk, erkaem i rusznice ppanc. Pluton k.m. posiada/ 4 c.k.m. "Browning"
na taczankach. Oficerowie, podoficerowie i specjalisci zaopatrzeni
byli w pistolety "Parabellum".
Umundurowanie bylo nowe, z mobilizacji. jiod/a austriackie, utyT
wane, ale w dobrym stanie.
um
DobilizaeAa i dzialania wojenne
Wobilizacja rozpoczela sie dnia 24.V111.1939. o godz.11? 00 we WIoclawku, w skIadach fabryki Roman May. Przeszla bardzo sprawnie, gdyt
etaty podoficerow i specjalistOw pokrywaly sie sci6le z przewidzianym
planem LOB.
/2/
14
,I
e
Th
3/ f F1
Dnia 25.VIII. nastipil przyszial uzbrojenia, umundul.owania i koni.
Przysigga.
Dnia 26.V111., godz.19,00, szwadron wyruszy/ w kierunku granicy kmam
Frus Wschodnich i wczemym rankiem 27.VIII. osiagniI rejon majatku
Z/otopole, 4 km na polnoc Qd m.Lipno. T'egoz dnia o godz.19,00 wymaszerows,/ dalej i rankiem 28.V1II. osiagni/ las Paliwodzizna, w rej. Dobrzyn - Golub, a 29.VIII. las WaIycz kolo Wibrzez'na.
W ciigu 30. i 31.VII1. szwadron przebywa/ w lesie maj.CzekanowoLisia Forma, skid o godz.19,45 wymaszerowa/ do m.Sumowo.
Dnia 1.11., o godz.4,50, nastiplIo rozpoczgcie dzialah nieprzyjaciela. Do godz.23,00 staI szwadron w pogotowiu marszowym, po czym wyruszyl w kierunku rzeki Osa, osiggajic dnia 2.IX. o godz. 2,30 AtRywa/d
Szlachecki, o godz.6,301(maj.Altenroda, a o godzsi8,30 m.Linowo KrOlewskie. Tu otrzyrr4uje za anie rozpoznania i ubezpieczenia pasa migdzy
miejscowosciami:
S/up, S/upski MIyn, Jab/onowo.
O godz.17,00 nieprzyjaciel otwiera ogien ngkajicy, przy czym od
od/amka szrapne]Ja ginie kpr.Jab/ohski. 0 godz.18,00 nastiplIo natarcie
piesze p61 szwadronu, wspoldziaIajic z sisiednim Baonem U.N. Natarcie
zalamalo si wskutek silnego ognia artylerii oraz dziaIan lotnictwa
nieprzyjacielskiego.
W nocy z 2/3.IX. piechota niemiecka zajgla kolonie, polo one o
300 m od miejsca postoju szwadronu. W dniach tych 4.Dyw.Piech. a nastgpnie 16.Dyw.Piech. toczy/y baj o MeIno a .Lirygada Q.N. i 214.Pu/k Piech.
w m.Jablonowo,
Dnia 3.iX. szwadron wycofaI sig w kierunku na Rywa/d, ale powroci/
omal natychmiast na dawne miejsce postoju. 4.Dyw.Piech. prowadzila nowe
natarcie na Melno. 0 godz.8,00 rozpoczgly natarcie dwa plutony szwadronu
Kaw.Dyw. w szyku pieszym i jeden pluton w szyku konnym, jednak bez rezultatu. Calodzienny b6j z piechoti nieprzyjaciela, usadowion, w okolicznych gospodarstwach, nie przyniasl rozstrzygnigcia ani dla jednaj Ink
ani drugiej strony. W ciigu nogy nasze oddzialy ngkane by/y silnym cho6
niecelnym ogniem artyleryjskimlnieprzyjaciela, orzy czy, i nie poniosly
one 2adnych strat.
Dnia 4.1x. o godz.3,00 szwadron na rozkaz dcy dywizji wycofaI sig
w ogniu artylerii na las Wronie, ktary osiigniI o godz.7,00, a nastgpnie
na m.Czaple, gdzie zatrzymaI sig do godz.20,00. W czasie przemarszu atakowany byl przez lotnictwo nieprzyjaciela.
Dnia 5.IX. o godz.4,00 szwadron osiagniI m.Bielsk koIo kowalewa,
gdzie, przy wsp6/dzia/aniu innych oddziaI6w rozpoznawczych miaI zorganizowae obrony na Drwecy. Koncepcja obrony linii rze#ki Drincy jednak
upada i o godz.23,30 szwadron otrzymal rozkaz przekroczenia Wis/y w
Toruniu i osiignigcia las6w w tym rejonie, gdzie ma nastqpia 2-dniowy
odpoczynek, przyje
:cie uzupeInien oraz reorganizacja.
Dnia 6.1X. o godz.6,30 szwadron osiagniI nakazany rejon. Dzien
przeszed/ bez stycznoci z nieprzyjacielem, ktary nie przeszed/ jeszcze
WisIy. 0 rodz.14,00 nadszedI rozkaz do wymarszu na Aleksandrow Kujawski
• Ciechocinek do lasow Brzezie. Wydane zostaly mapy rejonaw Lowicz
Kutno. W czasie nocnego marszu V-ta kolumna wytycza trasg marszu dywi-
lis
Po
h
sti
In
te
tu
an
d
Si
um
e
us
M
ki
rs
ko
zji i szwadronu ogniem i /unami podpalanych stogow.
/3/
15
rej.Gajowka.
F13/(friT
e
Th
Dnia 7.IX. o godz.6,30 szwadron osiqga las Brzezie,
0 godz.8,00 nachodzi rozkaz z dtwa dywizji,aby szwadron wyruszyI natychmiast przez Brzezie, Brze6A Kujawski i Izbicf do m.Kolo, skid meldowane sq jednostki pancernej nieprzyjaciela. /Oak sig okaza/o, by/
to fa/szywy meldunek w]asnego lotnika/. Do szwadronu przydzielonych
zostalo 9 czo/gow TK. Larszem ubezpieczonym, w trudn7ch warunkach ze
wzglgdu na zmgczenie ludzi i koni oraz ngkanie przez lotnictwo nieprzyjaciela, przesunq/ sir szwadron do lasu Bugaj, gdzie napotkal
oddzialy Armii "Poznan". Na wiadomo6o, ze dtwo Armii znajduje sig
w m.Kolo dca szwadronu wyjecha/ tam samochodem. Do dcy 4.Dyw.Piech.
w moWieniec ko/o WaocIawka wysIany zostal odpowiedni meldunek, skid
odwrotnie, przez oficera na motocyklu, nadszed/ rozkaz, aby szwadron
przeszed/ do rej.Kowal z zadaniem ubezpieczenia linii Wqrzachewka
Kowal.
Dnia 8.1X. o godz.6,00 szwadron przesuniI sip do lasow w rejonie
m.Kowal. 0 godz.21,00 nadszedl rozkaz przej6cia do rejonu hanigta.
CzoIgi TK zostaly wycofane z dyspozycji szwadronu a przydzielone
w tym samym czasie 3 armaty ppanc.
Dnia 9.IX. o godzallak 3,00 szwadron osiqgni/ m.hanigta, gdzie
w cimu caIego dnia ubezpieczaa skrzytowanie drug od spodziewanej
broni pancernej nieprzyjaciela. 0 godz.17,00 nastqpiI wymarsz do m.
Wierzbie.
Dnia 10.IX. o godz.0,30 ostigni/ nakazany rejon, gdzie zatrzymat
sip na nocleg. 0 godz.8,00 podjq/ forsowny marsz na MIogoszyn z zadaniem ubezpieczenia linii rzeki Bzury przed broniq pancernq nieprzyjaciela. /Znowu fa/szywy meldunek, tym razem od wiasnych saper6w, na
podstawie informacji, otrzymanej od oficera, jadqcego w niemieckim
samochodzie ale w polskim mundurze, zapewne dywersanta/. Rozpoczyna
sip dzialanie Armii "Poznan" na Piqtek. W godzinach rannych Piqtek
zostaje zajgty przez Baon Pu/ku "Ostrow Wielkopolski". Stwierdza to
nasz patrol oficerski. Meldunki zostajq wys/ane samochodem-"lazikiem"
i za po6rednictwem gonc6w.
Dnia 11.IX. o E;odz.3,20 szwadron posuwa sig marszem przez Bielawy
Psary. W m.Ziewanice otrzymaje zadanie rozpoznania kierunku na Glowno i utrzymania Iicznaci z uratowanq czg6cii Pomorskiej B.K. - las
W/adyslawowo, kierunek howicz, i 14.Dyw.Piech., kierunek LodZ. Wys/any
na przedpole patrol w site IV-go plikt. ppor.Dziekonskiego nie wraca.
Wedlug pOzniejszej relacji $ kaprala i ulana z tegcA plutonu, ktorzy
uciekli z niewoli niemieckiej, pluton zosta/ otoczony w lesie i po
kratkiej walce, ponoszic straty w zabityc# i rannych, dostal sip do
niewoli. Drugi patrol, podoficerski, wyslany w celu nawiqzania IqcznoSci z
rowniez nie powrOci/. Lqczno66 z dywizji i brygadq
nawiqzana zostala przy pomocy radiowej biedki piechoty, przydzielonej
do szwadronu. Proby nieprzyjaciela zajgcia Ziewanic natarciem kompanii
piechoty zostaly udaremnione. Specjalnie w7rOni/ sip w tej akcji st.
ulan Frank, przed wojni robotnik z Wloclawka. Straty ca-ego dnia:
jeden pluton pod dtwem oficera, jeden patrol podoficerski w skladzie
1 + b, trzech u/anow lekko rannych. W godzinach wieczornych szwadron
ziuzowany zostaje przez 15.P.DIAMMg!,Poznanskich i przechodzi do
lasu WIadys/awowo - Wygoda, „:dzie tEfrzymuje sip na nocleg.
lis
Po
h
sti
In
te
tu
an
d
Si
um
e
us
M
ki
rs
ko
/ 4/
Th
e
Dnia 12.1X. o (Dclz.6,30 szwadron wymaszerowal na rozpoznanie kierunku Chruglin, Tylice i Lisewicze. W m.Lisewicze spgdziI patrole konne nieprzyjaciela i zajql miejscowoge. Nastgpnie rozpoczqI natarcie
za wycofujqcq sig piechotq niemieckq, frontalnie w szyku pieszym, mc2ix
z flenki w szyku konnym, jednakte zostaje zatrzymany ogniem artylerii
ciqgu dnia
nieprzyjacielskiej. Straty: 2 rannych uIanow, 1 zabity
wys/any zostaI patrol oficerski w site plutonu, ktory powrociI do szwadronu wieczorem z rannym dcq plutonu, ppor.iWzdejczerem, oraz meldujqc
straty kilka zabitych koni. Lqczno66 z dywizjq toozostaje radiowa.
0 godz.18,30 szwadron otrzymuje rozkaz wyclifanie sig do m.Gaj Aftz zadaniem ubezpieczenia m.Tylice.
Dnia 13.1X. o godz.5,00 szwadron przechodzi przez linig placciwek
do m.Tylice, bgdqc atakowany przez lotnictwo nieprzyjacielskie, jednakte bez jakichkolwiek strat. Zadaniem szwadronu jest utrzymanie linii
Tylice - Chruglin do czasu wycofania sig Baonu mjra Sztajnerta za
Bzurg. Po jego wycofaniu sig szwadron przekracza Bzurg o godz.15,30
ko/o m.Urzecze i przez Bakow przechodzi na nocleg do m.Kazimierzowek.
Dnia 14.1X. o godz.7,00 szwadron przesuwa sig do m.Jackowice, skqd
pc5/ szwadronu wysz/o na podjazd na ChruSlin Kogcielny. Podjazd powroci/
ze stratami w koniach od ognia artyleryjskiego. Patrol podoficerski,
wyslany w godzinach wieczornych do m.Sobota, kylnie zameldowaI - jak
ze Sobota jest zajgta przez nieprzyjaciela.
sig potem okaza/o
4,30 szwadron zostaI wysIany marszem
Dnia 15.1X. o godz.
forsownym do m.Sobota z zadaniem utrzymania przeprawy na Bzurte.
Zastaje tam Baon 58.P.P., o czym natychmiast melduje. Zostaje wigc
przesunigty do m.Bqkowo, skqd -ysIa/ patrole na Sobotg i Luszyn, po
czym o godz.18,30 powroci/ do Jackowic.
Dnia 16.Ix. o godz.7,00 pól szwadronu wraz z taborami przesung/o
sig do m.aakow Kocielny dla czgSciowej likwidacji taboru i jednoczesnego uzupelnienia koni. Drugie p61 szwadronu ubezpieczalo Jackowice
do czasu wycofania sig 14.P.P. z ma,duny Kogcielne. Nastgpnie wymienione pct szwadronu do/qczy/o do ZIakowa KoScielnego i wieczorem caly
szwadron przeszedl do m.ZIakow Borowy, gdzie wystawi/ plac6wki nad
rzekq w rej.Sludwia-Przysowa.
Dnia 17.IX. w godzinach rannych rozpoczyna nieprzyjaciel natarcie
z dwoch strop. Nasze przeciwnatarcie nie daje rezultatu, przynoszqc
straty w zabitych i rannych oraz utratg jednej taczanki z c.k.m.
0 godz.10,00 samoloty nurkowe wypatrzyly pozycje szwadronu i rozpoczgly obrzuca6 go bombami oraz ciAtrzeliwa6 z brazil pokIadowej. Szwadron zmuszony wycofa6 sig harcownikami do lasu Luszyn. Sq dalsze
straty w zabitych, rannych i zaginionych. Ud rana poza tym nie motna.
nawiqza6 Iacznogci z dtwem dywizji. Szwadron, obecnie w skIadzie 3
plutonow liniowych z plutonu k.m. z 3-ma c.k.m. melduje sig pod
rozkazy wykruszonej Pomorskiej B.K. Otrzymuje rozkaz zajgcia m.Wola
Stgpowska i utrzymania lizjery lasu Luszyn. Po wykonaniu zadania ma xyz
wycofao sig wieczorem do m.Osmolin, ubezpieczy6 go i czeka6 na dalsze
rozkazy. 0 godz.18,30 szwadron wycofaI sig do m.Osmolin, ktory ubezpieczy/. Kiedy do godz.21,00 nie nadeszly tadne rozkazy a jednoczeSnie
stwierdzono, ze brygada odesz/a z tego rejonu a Aaden rozkaz od niej
nie dotarl, dca szwadronu wydaI rozkaz wycofania sig na mil/ow,
ktory osiqgnigto w ciqgu nocy. °floor sztabowy informuje nas, se
przeprawa w Wltkowicach zosta/a zajgta przez nieprzyjaciela, ale ze
sq motliwogci przekroczenia Bzur w Sochaczewie.
lis
Po
h
sti
In
te
tu
an
d
Si
um
e
us
M
ki
rs
ko
Th
I3ijF
151
e
Dnia lb.IX. szwadron osima o Swicie m.GiZyce, gdzie orf];anizuje
sig prowizoryczne natarcie w kierunku rzeki Bzury. Szwadron wchodzi
w skIad oddzialow, przygotowujqcych natarcie. Poczqtkowo posuwa sig
w szyku konnym, po czym sniesza sie we wsi, kt6rej nazwy nie zanotowa/em, i ruszer do ataku. Bardzo silny ogien broni masz:inowej i motdzierzy nieprzyjaciela utrudnia posuwanie sig. JednoczeSnie du2a mg/a mftam
uniemo2liwia utrzyrnanie Iqczno6ci wzrokowej. Znajduje sig z dog szwadronu i pocztem na prawym skrzydle linii natarcia. DoIqczajq do nas
2oInierze z rozbiteEo pocigu pancernego. Dochodzimy do jakiegoi zadrzewionego kompleksu, gdzie napotykamy na przeciwnatarcie niemieckie.
przy sobie zaledwie okoIo 10 ludzi, wycofujemy sig i powracamy do punktu wyjSciowego.
WieS jest pod ogniem artyleril. Napotykamy plutonowep;o z naszego
szwadronu, ktOry melduje, 2e ppor.Haack zostal ranny a resztki szwadronu
wycofa/y sig do lasu poza wsiq, przy czym koniowodni, pomimo silnego
ognia artyleryjOkiego pozostali na miejscu. UdaliSmy sig do lasku, wskazanego przez plut.Drupka, lecz resztek szwadronu ju2 tam nie b://o. Jak
sig p62niej dowiedzialem, czgciowo dostal sig on do niewoli, czgSciowo
rozproszyl i ukryl w terenie.
Na domach i wiatrakach powiewajq biale flag i. Spotyka sig tale
oddzialy, ktore zdecydowaly sig poddao. W ogniu artylerii wycofujemy
sit do wsi Stare Budy, gdzie doIqcza do nas kilkunastu ulanOw naszego
szwadronu. Las zapchany wojskiem z rOtnych oddzia/6w, niestety o doSC
niskim morale. Szykuje sic znowu improwizowane natarcie na przeprawg
w Witkowicach. Posawajqc sig w kierunku Bzury napotykamy w lesie Biala
GOra resztki Pomorskiej B.K. pod dtwem plka jastrzgbskiego. DoIqczamy
do nich i od godz.14,00 a2 do wiedzora pozostajemy razem wrIct,00Ym
pod cis g/ym ogniem nieprzyjaciela. Mamy du2e straty w zabitych i rannych.
Z naszego oddzialku w site 15 ludzi pozostaje 5. Uca szwadronu postanawia przej66 w nocy pieszo linig czat niemieckich. Nasze proby przejscia
nocq w dniach 19., 20. i 2Sk 21.IX. nie udajq sig. Bzura jest mocno
pilnowana I wszcdzie napotykamy ogieL.
Dnia 22.IX. w nocy postanawiamy sprObowa6 przedostad si, do Warszawy w ubraniRch cywilnych. Udaje mi sig dotrzed do maj.D/ugie. Zostajg tam jednak zidentyfikowany jako oficer i po wielu przykroLciach,
poprzez wiczienie w Lowiczu, dostajp sig do obozu niemieckiego.
lis
Po
h
sti
In
te
tu
an
d
Si
rs
ko
um
e
us
M
ki
Uwagi ogOlne
Daleki jestem od krytyki czynnikOw miarodajnych w ich koncepcji
tworzenia Kawalerii Terytorialnej /Krakusi/. Koncepcja to jednak ani
w czasie ookojowym, ani na wojnie nie zdaIg egzaminu w 100 procentach.
V czasie pokoju istnia/y pewne trudno6ci w rekrutacji Krakus6w.
Wielu bylo w wieku przedpoborowym, wielu nie nale2a/o do broni konnych.
Otrzymanie koni od gosoodarzy w czasie robot polnych bylo rzeczq omal
nicosiqgalnq. MattflaI konski, bardzo czestit wraz z jeZd2cami, dostarczaIy majqtki zlemskie. Konie, prze60Wiczone w Krakusach, zostaly przewa2nie zmobilizowane do taborow.
W czasie mobilizacji, w nastroju oficerow i zmobilizowanych wyczuwalo sic zal , ze nie sxuz w swoich macierzystych pulkach. Rowniet oficerowie, nie znajgc zupe/nie swoich podkomendnych, nie wiedzieli co od
-Avfrr7
Th
18
; r
7
'1
g
/ft
RI
P
e
(37/
' 4'00,40
lis
Po
oor•e#-Ayiitt
h
In
q.
sti
so h-
e.050f -7gewa
tu
maida■P .640;404. • .4-ger
e?4(1if ,44;€.
,'.
te
an
prAwe
,
,,
200, 4>yto
A°W
J
,
V -g'
d
0;00
.-eeeie
w‘dr--&rdo'W
441%-eoly
gee
••••■' rd.
„--0-01401,0Y
"Airioni
.
.!4Ye7;
,f9A","4
7
40-6041 4014we.e,,X0e-isfre
"essi
4,44*
„e
fr°4-1r1
M
ki
rs
err
1
-1/1
4P '.
ko
4
Wr
-.ems,;
Si
„ozd'
e,e;
• ef:e ./.1,Alf
e
us
um
zoe,
.7.,x4vr
Th
e
-4,11/ore
1
'‘egc
4. 1
.-/grat//A0
lis
Po
h
„roori•jiisfrA4e
}2,,re-otr,
a/ 1
free
In
sti
tu
„-
dlea
te
af/.
.ettla)43:40,e
-
aferld6rii
an
afrteke-i--;074'
d
.ov./-// 4
r:
Si
/
M
ki
rs
ko
,1 thee-/-44014
4r
ieedio;say`
ellOt
,ote*
04,4 ire
um
e
us
3/(F140
Th
0-00147, --40,ziomi --,:grAw
ao-iorow '-f Y,
„1
4,A*Ii4
Iti4J50
e
W*07
,,,4,)-,e,'4,41',,Ae
- ,ekaacei:.
;i?',30'
A-e olresp4ple /fAyg
_
,,ii,,-.4.47.4).....4
Po
"474r*
•714‘ .41
1 y:
,,f0i•
A$ -
lis
4
h
1.-‘4,:e43,”
-*,,,,,,
,
i.".4. g,4
Cli,A
-iiiie
1-;
tir.uo ';;:os,0 7
1
,orIrd'Age, "-ii41.
Aim/
'i iosAfr=ookaave„"efie':
*/"
.0d
.4004;•94
ieai Ateci,
..A
..iie -AT4e4dziore .A-A
001~4eie
, s Ww.ec- ..-s,'',V07. 140/
0/ 04; r00,01,:441
4004.1,0r j#;1,9ife.
-0A4,,,' - 4014/,4941.1
41,4('
eAreParl41,10,17*
In
sti
te
tu
strivo—e.'
an
•
d
'PrO9901.
1'
,~040013.:/!1,
011dAe)eie-e
Si
A14~ "Orol- stioPie e Ao• Aveve,--
ko
-•,f -E/112t*i.OPAOril-e ■44#
$ P.
e••■•
M
ki
rs
Asoiere,Pps-ozie.
Air"'
4
4/0‘140A-
d‘e
-ova
--//A7 .or -Zofi
06;
-
4-te
/ ••
frit;.o40,4;3•irjimake.-0.0.4046,
-Aifte
um
sty 0,-/Aftrowoor
.m.7110-hre
44e40400'4.Ze'
e
us
40,-awire&-014,42rgew-.400
,04-• •a/rovAl
61 ?t(Fit,
21
Th
1.4a-moy
.,;Pf
e
4.4361T4;0:474,
044
foo,
41
$
,40,0
Po
04-060-4
-,Ase
ze.e4
lis
h
In
sti
4000—ormeedi:
tu
- loa. 400,--Mix**
2,
-.40; --Air
/0401
te
'i -,2"Arole.44°
ar4A.4- A*,,e,
_
_,..
1,4,, _ . _
- cr,,7-are,,e.e
00,01/
2
an
-" 2(
Ar410,A4raiii j
nifttesti:021-01064",;,.
d
0L
frigese
' ;401,44, ' - -04,4 .-geesiii;r
4034 e
Si
re-4 frio•
0-4,
oVong44$024&
ko
a;velve,
eAd4tW
a
474K/4 12.
/f
•ee.eli-r..4
-peove'/a•olz
.020xixornfeeie otfr-
"
M
ki
rs
"lig; "k:e.ti-
447,nr
. •
►Adrieio --,-Ad
,e-C ,-AeA4*tA4r,,
aeoav"
see
Arvi; --,- Ff. /0.44401
101
04 404A.._ ,,,,,- ,,
% ,i
ge-"Are' lor~:•yei
,A440/vio/poo,o
1,
,-e-4, ' 4. 1;01.
ye, ,
,4-Ace,--ei ~,
,4,,ii
oi ..itrieo 409/4;
um
,
:jr
- •
' die4e-ade "frIff ~OW , :
04040? ,Xot
e
us
/09,4•
01.
0se-
i
l F61:4650
Th
22
*.e.a4reirl.-0,4;tortr‘ 4/1,e‘i•• ,#er
rAtr-eAri.-o-litereitge
e
-(
4V44.60y4
,
Po
gavi- 4
lis
-vome 44,-.400P
eop*wigo
40:0441efge
h
zarsge4c-e4)*
In
ioaeii;, g 4w4e3;;Gtioe.
'
..00$0,0eoldona40o;a
v4ay'
Vadoof
"44
4 1
`
",7'11 oaroo
sti
.--4044
.:‘,41471?-4
•
tu
Q #a
.Pateoeordr,aa
te
'Ze40;'.
,
1604;
.46e47,,,A1,4,1014/ G#00,;e
-1/2)
an
.4°P4re;e4
4'_,A9"K
oye;
%ApAirotywPr."17.40/e
d
,
Si
40C0i-fi;
4r",fryg,9,0
.147
ko
41**c ~40140/
04°
.0444
ir/,v4-awsswe-..1
--gadge0/44,"
,4w10#4,.
rsui;fts041
,off. ora4 orvez,"fe
um
dowogoeiee>
/44;..0.4.14,,i*'
4eriA,!
-‘e#1"
- ~Joe:,
0441,,,,ov0e1/ #1
,sfex
P0A
e
us
Adede 4td (1141,1t >et/
4
.1")*
'#Pf
ge464Wee
M
ki
rs
4
41;
4;
(114114"
47
.;
'7
7
••-as4eiT
0XV.V
' /I4‘4e
.6"
Th
WAVP10
"Id; ,W4
.
7frOie-e
Zvi .,e41;s0SVAO.46;-,-40AC
daSesilaei
i
I.; .46' 9/
. ese6 WOW 4 -14e
"AorAffolove
e
Po
ter"°'
0Aetelei;
- ■0", OW .1- -1.-ftrAg4021reelie
■°,t0:1
-
.41:0144
lis
A014roffso.fr*ea or=
../
h
In
sti
'V
ely/K/Fil
* /iZki3f,e2. -
te
tu
,Aarif eloo0W:
an
d
Si
um
e
us
M
ki
rs
ko
Pr iF
PIECHOTY
KAWALERIA D!WIZYJNA 4
Th
6/04■14
9klad obsada personalna
4c4
24
14.0e4i1 474
'1/ c.-?' 424 me4fe
,
col
Ce„ 4,4
e1/'
e
,(21
t€4.4 1-[..“4
75' Coct fie,1
pea Kf4 maj. Francisze44
Cymerman 9 P.S.K.
Zca dow. nor. rez. Jerzy Spzkowski 12 p.uT.
Poczet Dow. plut Wojciechawski
/11,1 Pvt.!, 1,?-611 pfr)
Druzyna Pionierow
ad _ ec..
1 plut. por. rez. Jewriewicz
S.
K_ .
2 plut. ppor. rez. Alodzimlerz Haack 4P.
3 plut. ppor. rez. Jozef Rozdqczer 9 P.S.Y.
4 lut. ppor,rIVAsyslawDshlpkonski 8 P.S.K.
plut. Y.Y. pp6rMraminskt4 P.S.K.
Tabory - 30 ulanow, 3 samochody i uYazy taborowe
Wachmistrz szef - wach. Wichrowski 8 P.S.K.
Podoficerowie zawodowi: put. Alatrowski 8 P.S.K.
plut. lDrupka 8 P.S.K
( trzech plutonowych nazwisk nie pamietam)
Razem: 2 oficerow sluzby stalej, 5 oficerow rezerwy, 6 podoficerow sluzby stalej, reszta podoficerow rezerwisci. Ulani rezerwisci przewaznie z pulkow Porit.skiej Prygady
Kawalerii.
lis
Po
h
In
sti
tu
Uzbrojenie
te
Plutony liniowe K.R.K., 1 R.K.M i rusz p.panc.
Pluton K.M. - 4 C.K.M. Prownig na taczankach.
Oficerowie, pofoficerowie i specjalisci nistolety Parabellum.
an
Konie
Oficerowie wlasne, podoficerowie i u'ani z mobilizacji. Konie Przewaznie typo N2.
d
Umundurawanie
Si
owe z mobilizacji. Siodla austryjackie, uzywane w dobrym stance.
ko
M
ki
rs
Mobllizacja
Mobilizacja roznoczela sie dn. 24.17111.1939 r. o godz. 1100 we AncYiwku w skTadach
iabryki Roman May. Przeszla b. sprawnie, gdyz etaty podoficerow i specjalistow scisle
wedlug przewidzianegq1anu Mob.
Dn. 25.V111.39 r. Przxdztal uzbrojenia, umundurowania koni Przysiega.
Dn. 26.V1117 godz.19°6, szwadron wyruszyl w kierunku granicy Prus Aschodnich i wczesnym
rankiem dnA,27.VIII osiagnal rejon maj. Mbtopole 4 km na pn. od m. Lipno. Tegoz dnia
o godz. 19" wymaszerowal i rankiem 4,20.V17/ osiafnal las Paliwodzizna k/ DobrzynGolub.
Dn. 29.V111 las WaZycz k/Wabrzena.
45
lb
szwadron wymaszero-
e
us
Dn. 30 1 31.VIII las maj. dzekanowo-Lisia Farma i o godz.akkx 19
um
14 •
wal do m. Sumowo. 50
00
Dn. 1.IX, godz. 04 rozpoczecie dzialan npl'a. Szwadron do godz. 23 sto; w pogotoOsaloosiagajac o godz.02 Jo dn. 2.IX
wiumarszowym;nastepniewyszawkierunkurzekiRywald Szlachecki. Gods. 06 maj. Altenroda, godz.08 m. Linowo Krolewskie z zadaniem rozpoznAnia uhezpieczenia pasa terenowego m. Meno, Slup, Slupski Mlyn, JabIonowo. Godz 17uu nekalacy ogien npl'a; od odlamka szraplela ginie kpr. Jab/bnski.
Gods. 1600 natarcie piesze 1/2 szwadronu wpoldzialajace z sasiednim baonem 0.N.; bez
rezultatu z powodu silnego ognla artylerii 1 lotnictwa nplAa. rd nocy piechota npl'a
zajmuje kolonie polozone o 300 m od m.prPrzez caly czas 4D.P., a nastepnie 16 D.P.
toczy boj o m. MeZno; w m, Jablonowo Prygada 0.N. i 214 p. piechoty. Przez caly dzien
P.T: it F f.,
-2-
25
e
Th
utrzymana lacznosc z D-twem Dywizji.
m. Rywan i natychniastowy powrot. 4 D.P. nowe natarcie
Dc3,IX wycofanie klunku
w v
na m. MeXno. Godz. 08
natarcie 1 plutonu w szyku konnym i 2 plutonvom w szyku pieszym
na piechote npl'a - bez rezultatow. Calodzienny boj z piechota Mpl'a usadowioha w sasiednich gospodarstwach nie daje rezultatow ani dla jednej, ani dla drugiej strong.
W nocy silny (niellny) ostrzal artylerii npl'a; strat nie bylo.
On. 4.IX, godz.03° z rozkazu d-cy Pyw. szmdron pod ostrzalem artyleryjskim wycofuje
sie za las Wronie, ktory osiaga o godz. 07 , nastepnie m. Czaple gdzie stoi do godz.
20 . W czasie przemarszu szwadron nekany jest przez lotnictwo npl'a.
Po
lis
Dn. 5.TX, eodz. 04' szwadron osiaga n. nielsk ki Yowalewa, gdzie razem ze wszystkimi
oddzialami rozpoznawczymi ma mozliwosc zorganizowania obrony na rzece Drweca. -Kncepcja
w
obrony rzeki Drweca upada 1 szwadron o r'odz. 2330 dostaje rozkaz przeiscia
Toruniu i osiagniecia lasow torunskich, gdzie ma nastapic reorganizacja i uzuoelnienie
jednostek dywizyjnxch oraz dwudniowy opoczynek.
Dn. 6.IX, godz. OP° szwadron osiaRa nakazan rejon, caly dzien bez stycznosci z npl'em,
ktory nie przeszedl jeszcze WisXy. Godz. 1400 rozkaz wymarszu przez Aleksandrow Kujawsski, Ciechocinek do lasow Przezie. Zostaja wydane reterm mapy rejonow,rowicz - Kutno.
czasie nocnego marszu V Kolumna wytycza trase marszu Dywizji i szwadronu ogniem
podpalanych stogow.
Dn 7.IX, godz. 0630 szwadron osiaga rejon Gajowka las Brzezie. Godz. 000 rozkaz z
0-twa Tyw.; szwadron natychmiast ma sie udac przez m. Przezie, Przes8 Kujawski, Izbica
na m. KoZo skad sa meldowane jednostki pane. npl'a (falszywy meldunek wlasneRo lotnika).
Marsz ubezpieczony ze wzgledu na mozliwosc spotkania npl'a w kazdej chwili. Do szwadronu zostalo przydzielonych 9 T.K. szwadron w ciezkich warunkach ze wzgledu na zmeczenie ludzi i koni oraz nekany przez 1.otnictwo npl'a, osiaga las Pugaj odzie spotyka
jednostki Armii Poznan i dowiaduje sie ze w m. Yon sto1 0-two Armii. Zostaje to potwierdzone przez osobisty wyjazd d-cy K.D. samochoAem do rt. KaZo. Zostaje exiaxxx wyslany meldunek do d-cy 4 D.P. w m. Wieniec ktilkoakawka, skad odwrotnie przez oficera na
motocyklu przychodzi rozkaz; ze szwadron ma przejsc w rejon m. Kowal, dla ubezpieczenia linii m. Warzmhewka - m. Kowal.
Dn. 8.IX godz. 06 szwadron przechodzi w rejon m. Kowal, a nastepnie do lasow m.Kowal
36dz, 2160 rozkazprzejscia w rejon m.-tanilta. T.K. odctIodza i zostaja przydzielone
3 dzialka p.panc.
On. 9.IX , godz. 03°0 szwadron osiaga m. Zanieta, gdzie przez caly dzien ubezpiecza skrzy
zowanie drop od spodziewanej broni pane. np14. Godz. 1700 wymarsz do m. Wierzbie.
Dn. 10.IX, godz. 0030 osiapniecie nakazanego kierunku 1 nocleIT. Godz, 08" forsowny
marsz do m. Mlbposzyn z zadaniem ubezpieczenia rzeki Pzury przed bronia panc. npl'a
(falszywy meldunek od wlasnych saperow, na podstawie informacji otrzymanej od oficera
w polskim mundurze jadacego ntextemktmx niemieckim samochodem; zapewne dywersanta).
Rozpoczyna sie dzialanie Armii Poznan na PiAtek. W godz. rannych m. P15tek zostaje zajeta przez baon pulku Ostrow Wlelkopolski. gtwierdzone to zostaje przez nasz patrol
oficerski. Meldunki wyslane; srodki lacznosci - samochod 'ttazik" i poncy. W tym okresie ludzie mocno muzeni.
On. 11.IX, godz. 03'u szwadron maszerujac przez Fielawy i Psary osiaga m. Ziewanicze
z zadaniem rozpoznania kierunku m. alawno i utrzymania lacznosci z Pomorska Bryg, Kawaleri1 - las laadysZawowo kierunek:Lowicz i 14 D.P. kierunek7LOdz. Wyslany na przedpole
patrol w skladzie IV plut. ppor. Dziekonskiego, nie wraca. Wedlug pozniejszej relacji
kaprala i ulana s tego plutonu, ktorzy uciek11 z niemieckiej niewoli; pluton zostal
otoczony w lesie i po krotkiej walce, ponoszac straty * zabitych i rannych, dostal sie
do niewoli. Drugi idetwaxpeemftcurakt patrol podoficerski, wyslany w celu nawiazania
lacznosci z fret 14 D.P., do konca dzialan nie wrocil. Lacznosc z Dywiz. i Prygada
byla nawiazana przez caly czas przy pomocy przydzielonej radiowej biedki piechoty.
Proby npl'a zajecia m. ZielAicze przez natarcie komp. piechoty zostaly odparte. Specjalwyroznil sie w tej akcji st. uW Frank (przed wojna robotnik z Wloclawka).
Straty calodzienne: jeden pluto dowodzony przez oficera, jeden patrol podoficerski w
skladzie 1+6, trzech lekko rannych. W godz. wieczornych luzuje szwadron 15 p.u. Wielkopolskich, a szwadun przechodzi w rejon lasu W/adysltwowo - lAda, gdzie nocuje.
Dn. 12,IX, godz. 06)u szwadron wychodzi na rozpoznanie kierunku m. Chruhin, Tylice,
Lisewicze. W m. Lisewicze spedza patrole konne npl'a t zajmuje miejscowosc i naciera
w kierunku wycofujacej sie piechoty npl'a; z flanki w szyku konnym, frontalnie w szyku
pieszym. Natarcie wsztrzymuje artyleria npl'al ktora przez caly dzien kladzie ogien na
m. Lisewicze. Straty - 2 rannych u!anow, jeden zabity ken. W ciagu dnia szwadron wysyla patrol oficerski w skladzie plutonu. Patrol dolacza wieczorem ranny oficer ppor.
h
In
sti
te
tu
an
d
Si
um
e
us
M
ki
rs
ko
ff-r- 31107-
-3-
26
e
Th
30
szwadron dostaje
Rozdajczer 1. zabitych kilka koni. Lacznosc z Dyw. radiowa. Godz. 18
rozkaz wycofania sie do n. Gaj z zadaniem ubezpieczenia n. Tylice.
Dn. 13.IX, godz.0500 szwadron przechodzi na linie placowek do m. Tylice; jest bonbardowany przez lotnictwo npl'a - bez strat. zadaniem szwadronu jest utrzymanie 111 Tyli', po
ce Chr*Ain do czasu wycofania sie baonu maj. Sztajnerta za Rzurl. Godz. 15)
przez
wycofaniu sie baonu naszej piechoty, szwadron przechodzi Rzur, pod n. tlrzecze
m. Bakow przechodzi na nocleg do m. Kazirierzowek.
Dn. 14.IX, godz. 0700 szwadron przechodzi do n. Jackowice, skad wysyla podjazd w skladzie 1/2 szwadronu na m. ChruSlin Koicielny. Podjazd wraca ze stratami w koniach od
ognia artyleryjskiego npl'a. Patrol podoficerski wyslany w godz. wieczornych do m. Sobeta, mylnie podaje ze m. Sobota zajeta przez npl'a.
Dn. 15.IX, godz. 0430 szwadron zostaje wyslany rarszem forsownym do m. Sobota z zadaniem
utrzynania przeprawy na Pzurze. Zastaje tam baon 58 p.p., o czyn nelduje i zostaje przesuniety8o n. Ba2kowo, skad wysyla patrole w kierunku na m. Sobota i in Luszyn; o godz.
id 181 szwadronAraca do m. Jackowice.
Dn. 16.IX, godz.07 wymarsz 1/2 szwadronu wraz z taborami do m. Z/ak6w KoScielny w celu
czesciowej likwidacji taboru i uzupelnienia koni. 1/2 szwadronu ubezpiecza m. Jackowice
do czasu wycofania sie 14 p.p. z rtwtswwww m. Zduny Koscielne; nastepnie dolacza do m.
Zlakow Kocielny. W godz. wieczornych szwadron przechodzi do m. Zlakow Borowy 1 wystawia placowki na rzece SIUdwia - Przysowa.
On. 17.IX w godz. rannych rospoczyna sic natarcie npl'a z dwoch stron. Przeciw natarcie
nie daje rezulAtu przynoszac straty w zabitych i rannych, oraz strate 1 taczanki z
C.K.M. Godz.10 sanoloty nurkowe wypatruja szwadron; rzucaja bomby i strzelaja z broni
pokladowej. Szwadron zmuszony jest wycofac sie harcownikami do lasu Luszyn. Sa straty
w zabitych, rannych i zginlonych. Od rana dn. 17.IX nie mozna juz nawiazac lacznosci z
d-twem Dyw. Szwadron w skladzie 3 plutonow liniowych 1 3 C.K.M. melduje sie pod rozkazy
Pomorskiej Bryga,dy Kawaleril. Dostaje rozkaz zajecia m. Wola StIpowska i utrzymania lizjery lasu Lusz34po wykonaniu zadania wycowac sie dm wieczorem do m. Osmolin gdzie dais!
sze rozkazy. Zadanie zostaje wykonane. 0 godz. 1830 sziodror wycofuje sie do m. Osmolin,
"
ktory ubezpiecza i czeka na dalsze rozkazy do godz. 21.
Dawiaduje sie ze Rrygada juz
przeszla nie zostawiajac zadnych rozkazow. 0-ca Y.D. wydaje rozkaz wycofania sie na m.
W nocy szwadron osiaga rejon m. IZaw. Oficer sztabowy informuje nas, ze przeprawa
w Witkowicach zajeta przez npl'a i ze sa mozliwosci przejscia Pzury w Sochaczewie.
Dn. 18.IX o swicie szwadron osiaga r. Gliyce, gdzie orFanizuje sie improwizowane natarcia w kierunku na Azure. Szwadron bierze w nim udzial; poczatkowo w szyku konnyn, nastepnie spiesza sie we wsi (nazwy nie parietan) i idzie do pieszego natarcia. R. silny
mien bron1 maszynowej i mozdziezy npl'a. W trakcic natarcia duza ngla uniemozliwia
lacznosc wzrokowa. Jestem z 0ca i pocztem na prawym skrzydle natarcia. Dolaczaja do
nas zolnierze z roZbitego pociagu pancernego; dochodzimy do jakiegos zadrzewienia, gdzie
napotykary przeciwnatarcie npl'a. Jestesmy zmuszeni sie wycowac gdyz many przy sobie
ok. 10 ludzi. Powracamy do punktu wyjsciowego, wies jest pod ogniem artylerii npl'a,
gdzie napotykamy plutonowego z naszego szwadronu, ktory melduje: ze jeden z oficerow
(ppor. Haack} zostal ranny, a resztki szwdronu wycofaly sie do lasu za wsia, koniowodni nasi mimo silnego ognia artylerii pozostali na rniejscu. W lasku wskazanym przez
plutonowego Drupka resztek szwadronu juz nie hylo. Jak sie pozniej dowiedzialem czesciowo dostal sie do niewoli, a czesclowo ukryl w terenie. Na domach i wiatrakach powiewaja
biale flagi. Spotyka sie cafe oddzialy ktore zdecydowaly sie poddac. Pod ogniem artylerii npl'a wycofujemy sie do wsi Stare Rudy, gdzie dolacza do nas jeszcze kilkunastu
ulanow z naszegro szwadronu. Las zapchany wojskiem o dose niskim morale. Szykuje sie
improwizowane natarcie na przeprawe w Witkowicach. Posuwamy sie w kierunku Bzury * w
lesie RiauGora spotykamy resztki Pryg. Ponorsk1Rj dowodzonej wowczas przez pu.. Jastrzebskiego. Dolaczamy do Rrygady i od godz. 14" do pozniego wieczora jestesmy pod
b. sllnym ogniem artylerii i piechoty npl'a. Many duze straty w ibitych i rannych.
Z naszego oddzialku liczacego 15 ludzi pozostaje 5. 0-ca postanawia przejsc na piechoty
lis
Po
h
In
sti
te
tu
an
d
Si
um
e
us
M
ki
rs
ko
LI
FLO
AO 3
I
.,tE;kcyl!y
Th
27
e
foi.:.:..anz,,,
t
P
•
La 4:!•-.. ...„....-. •
t, 1/44 *7
0 O .., r 0
IT:: 2,,,H:. 2. :., .. r ,; ,, :.. • ; •
• 9 rt .e, :,
U11°
5 ".• 7 4
o
'
if i4.4., I"
41196.r st 0 4. o
A . it Mill
:0
a•
te ■ a o 0 0 ill
lis
Po
/fla.zw:!..F.,.n i imil., stop ell, mIlk i "V:Jc.w kt6rym slufzyi
..
w czasio kam.;:paa:1.1 protaktaant4
•
,.....,
.4 p
•
.7 it go/44
4i. /
• a a Z• A C. !
41.0.V. a a
1111i9 ztoxl_en
a e.
00.„
rohje 447 04.y/444. 401 #. Arkttoo:r
j,:ampanit-wItiowaS/
4
In
adi
e
iIarx
jyrZytIZiap
1J"Lin7
y
sti
"„
LiMf~l
tu
C.
.- f. '3
te
tru.
An
S e r. P J a a -02 e, U 0 e>
et.6 a 0
4rur,••••••:e+o9.r...e.v.rog.COOC
loir • 0
tin 4711, vtif7"It
e2,44111,11WIST4
04,
0 .9 a
aby)
,#(7,14„4,,,
..eitpett
od zmobili20-)wauia do I L. 39 dagY
[VI
f:)11‘t
an
ovbinio
4,,co rob:n
xc,3'2, •
••• r. tt Y •.> 0 t.
.
0 r a4444.,
n 4.eati
U :POO.
pu7Ak = mobilizowaa
mobl1J
d/naz;dsko
niA ',;:L 3.jf
W
4414
4,041
7zt.)bilivo‘,4a:ata
'y
7 • 5 • • 7 0 _5, V ■'. 0
AP
h
(„itiI
bl •
...
0 r• 4 a a o I. ( • Z, •
0
wIzesnlowe3:
d
cv.;;10.
Si
o lie st9 biI 3.7x6tk4
bylvjednonka,co
waItt,
pod a. ni;. .F. vdska aowych d-c67 oficer6w,/
i-jak wy!;,03V
A.
M
ki
rs
ko
7!IX.
"
rostanio. 51L:,p do 2.,lewo:
4 4444.- 41.4.4? .01 Ja 047,40440■10:44.4.,
it..444"4/040
/X. 4414 ier
.40 Ai eza.4,„
T4 4g. AV 4feit4 4 of. 42.04 N.
VRID 9 1
Ata. -0'
j4
44-41
;10-i.
6.5 af
4
e* 44.. afe2..4.4.44,4:/4 ,- kr/701./.
/A sir
1,?g,...4 0. e.t.a
..Pea
94,4e,e-e...-Pa...e
um
e
us
41
M
,h • -
t' •
28
F
e
Th
. sat't
Na
\t/t*kl)
ill
lis
Po
h
••‘.
::41416.
.
7„.
-4.,
In
sti
.41't
tu
,!r•
At,'.4-• Nt,
t;" "41/0
te
•401t
an
d
Si
M
ki
rs
ko
4t..1q4
Ob(..ony przydAal (
adres
/ data sport dzenia protokcqu /
um
e
us
6.
!-ironnY
'
,W0D7E-riA
7 podpis ;zieznaPoocger
tAtf,
odpis sportivizaj4wugo pTotokai

4 - Polish Institute and Sikorski Museum

Transkrypt

Podobne dokumenty

Nietypowa lekcja historii

The Polish Institute and Sikorski Museum

List o arty do Pana posla Andrzeja Dery Szanowny Panie

BPE Export Promotionsbüro CH – 3072 Ostermundigen Post

The Polish Institute and Sikorski Museum

Zarządzenie Nr 43/2007 Burmistrza Miasta i Gminy Sztum z dnia 17

O Puchar Sklepu Jeździeckiego „KONIOTEKA”

The Polish Institute and Sikorski Museum

The Polish Institute and Sikorski Museum

U progu nowego sezonu rowerowego pragnę zwrócić szczególną