Projekt wykorzystania zespołu historycznej parowozowni w Pile

Projekt wykorzystania zespołu historycznej parowozowni w Pile

Stowarzyszenie Parowozownia Pilska
OKRĄGLAK
Projekt
wykorzystania zespołu historycznej
parowozowni w Pile
Piła 2008
1
SPIS TREŚCI
Wstęp
3
1. Zawartość opracowania
4
2. Historia parowozowni
4
3. Charakterystyka obiektów
6
4. Stan techniczny obiektów
14
5. Stan prawny obiektów
14
6. Partnerzy i wykorzystanie obiektów
15
7. Plan działania i szacunek kosztów
17
8. Finansowanie przedsięwzięcia
17
9. Turystyczne i gospodarcze wykorzystanie projektu
19
10. Wpływ na otoczenie
21
11. Powiązanie projektu z miejscowymi planami rozwoju
21
12. Podsumowanie
25
13 Usytuowanie wybranych obiektów na planie stacji Piła Główna
26
Informacje o Stowarzyszeniu PPO
27
2
Wstęp
Zmiany ustrojowe lat 90-tych XX wieku w sposób znaczący wpłynęły na
gospodarkę. Z krajobrazu naszego miasta zniknęło lotnisko wojskowe, WyŜsza Szkoła
Oficerska, kolejowe zakłady naprawcze, a wiele przedsiębiorstw podupadło lub
straciło na znaczeniu. Restrukturyzacja, która objęła kolej, spowodowała likwidację
pilskiej stacji towarowej, wagonowni i lokomotywowni. Niektóre z opustoszałych
obiektów udało się zagospodarować wprowadzając do nich nowe rozwojowe branŜe.
Budynki techniczne lotniska przejęli przedsiębiorcy, zespół budynków biurowych na
lotnisku
przygotowywany
jest
na
ośrodek
akademicki
Uniwersytetu
im.
A.Mickiewicza, w byłym ZNTK uruchomiono wielką drukarnię. Niestety wiele z nich
do dnia dzisiejszego opuszczone niszczeją. Takim obiektem jest zespół pilskiej
parowozowni. Jego stan nie przynosi chluby ani właścicielowi ani miastu.
Grono mieszkańców Piły, którym nieobojętna jest historia miasta, wygląd
miasta jak i wykorzystanie jego potencjału, drzemiącego równieŜ zabytkowych
obiektach, spotkało się latem 2006 roku na terenie pilskiej parowozowni. W wyniku
rozpoczętej tam dyskusji o róŜnych pilskich zabytkach techniki powstała inicjatywa
powołania stowarzyszenia mającego na celu ocalenie obiektu parowozowni. Dnia 29
marca 2007 zarejestrowano w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem
0000277526 stowarzyszenie Parowozownia Pilska OKRĄGLAK. Prace nad projektem
rewitalizacji parowozowni wraz z jej zapleczem nabrały tempa. Ich efektem jest
niniejsze opracowanie stanowiące propozycję zagospodarowania wymienionych
obiektów oraz podstawę współpracy zainteresowanych nią podmiotów gospodarczych,
samorządowych i pozarządowych
Parowozownia Pilska OKRĄGLAK to stowarzyszenie ludzi młodych, pełnych
entuzjazmu, jak i ludzi starszych, przez lata związanych z koleją. Ich wiedza i
zaangaŜowanie pozwala mieć nadzieję na efektywne uratowanie jednego z nielicznych
pilskich zabytków. Jesteśmy społecznością ludzi otwartych, chcących zainteresować
naszym pomysłem jak największy krąg osób. Naszą ideą jest nie tylko ratowanie XIX-
3
wiecznego kolejowego budynku, ale takŜe aktywizacja mieszkańców Piły, jak i
poprawa szeroko pojętego wizerunku naszego miasta.
1. Zawartość opracowania.
Przedstawiony projekt stanowi koncepcję wykorzystania obiektów kolejowych
usytuowanych na stacji Piła Główna jako zespół byłej parowozowni z centralną
obrotnicą. Opisano historię obiektów, w szczególności hali parowozowni ze
wskazaniem na ich znaczenie dla miasta Piły. Scharakteryzowano kaŜdy z
wymienionych obiektów i omówiono stan obecny. Przedstawiono poŜądanych i
zainteresowanych
udziałem w
projekcie
partnerów.
Zaproponowano
sposób
wykorzystania poszczególnych obiektów. Plan działania w przedstawionym projekcie
czasowo podzielono na etapy w powiązaniu wysokością środków niezbędnych na ich
realizację. Wskazano na źródła finansowania przedsięwzięcia. Wskazano na
turystyczne i gospodarcze wykorzystanie projektu. Określono wpływ projektu na
szeroko rozumiane otoczenie. Wskazano na znaczenie i miejsce projektu w strategiach
rozwoju Miasta Piły, Powiatu Pilskiego oraz Miasta Ujścia.
2. Historia parowozowni
Zespół obiektów wraz z głównym budynkiem parowozowni powstał w latach
1870-4. Obiekty te powstały w okresie gdy stacja w Pile (w dwadzieścia lat od
powstania) została stacją węzłową (budowa skrótu Ostbahn z Piły przez Chojnice do
Tczewa) w 1871
roku.
W następnych latach do budynku parowozowni
dobudowywano inne obiekty: warsztat ślusarski, stolarnię magazyny i pomieszczenie
socjalne (prace te prowadzono sukcesywnie do początków XX wieku). Usytuowana je
wszystkie pomiędzy torami wychodzącymi z Piły w kierunku Bydgoszczy i Chojnic.
Początkowo hala parowozowni słuŜyła do stacjonowania i obrządzania czynnych
parowozów. Pod koniec lat 30-tych XX wieku, ze względu na zbyt małe rozmiary w
stosunku do wprowadzanych coraz to dłuŜszych parowozów, prowadzono w niej
remonty parowozów i wagonów. W końcu stanowiła miejsce postoju i napraw róŜnego
rodzaju kolejowych pojazdów technicznych. Od końca ubiegłego wieku stoi
4
praktycznie niewykorzystana, ze względu na stan techniczny i brak koncepcji
wykorzystania (obiekt nadmiarowy dla aktualnych potrzeb PKP).
Parowozownia jest budowlą przeznaczoną do postoju lokomotyw parowych i
prowadzenia czynności związanych z ich bieŜącym utrzymaniem oraz wykonaniem
drobnych napraw. Parowozownię stanowi hala o przekroju szesnastokąta z
usytuowaną centralnie obrotnicą umoŜliwiającą przemieszczanie lokomotyw o
długości do 11 m (w latach 20-tych XX wieku wbudowano dłuŜszą 16 metrową
obrotnicę) i wyposaŜono w trzy bramy wjazdowe. Pozwalało to na jednoczesne
stacjonowanie 13 i obrządzanie 1-3 lokomotyw parowych. Hala główna o średnicy 31
m i wysokości 16 m, otoczona jest nawą o szerokości ok. 10 m i średniej wysokości 7
m. Kopuła hali, wsparta jest na Ŝeliwnych słupach, zwieńczona charakterystycznym
Ŝaluzjowym wywietrznikiem. Konstrukcję dachu stanowi szkielet z nitowanych
stalowych elementów, a poszycie wykonane jest z desek pokrytych papą. Nad kaŜdym
stanowiskiem postojowym wbudowano wywietrznik pozwalający na wyprowadzenie
na zewnątrz pary i dymu z komina czynnego parowozu.
W skład obiektów parowozowni wchodziły równieŜ urządzeniach do
nawęglania (zasieki węglowe, dźwigi) i wodowania (krany) i szlakowania (kanały
oczystkowe) parowozów po których do dziś pozostały jedynie ślady (część z nich jest
zasypana i moŜliwa do odtworzenia).
Wraz z przyległymi obiektami parowozownia jest najcenniejszym z
zachowanych zabytków architektury przemysłowej w Pile. Trwale wpisana jest w
krajobraz miasta. Jest jedynym zachowanym w oryginalnym kształcie obiektem tego
typu w Polsce i jednym z nielicznych w Europie.
W skład zespołu obiektów parowozowni wchodzą:
- parowozownia z centralną obrotnicą
- budynek biurowy (były zbiornik wody)
- budynek dyspozytorni
- budynek warsztatowy
- wieŜa ciśnień
- magazyn
5
3. Charakterystyka obiektów.
Parowozownia
Budowla o konstrukcji metalowej i murowanej. Właściwa hala z miejscami
postojowymi dla parowozów otoczona jest nawą przeznaczoną na podręczne
magazyny, narzędzia, biuro, warsztat, itp. WyposaŜona jest w sprawną ręczną
obrotnicę. Obecnie obiekt niewykorzystywany.
Powierzchnia hali głównej 2040 m2 ( w tym nawy bocznej 1250 m2)
Powierzchnia dachu ok. 2850 m2
Zdjęcie 1.
Widok na parowozownię, z prawej obecnie budynek biurowy, dawniej zbiornik wody.
6
Zdjęcie 2.
Stan obecny, wnętrze parowozowni.
7
Budynek biurowy - (zbiornik wody)
Budynek murowany czterokondygnacyjny (parter, trzy piętra), obecnie
znajdują się w nim pomieszczenia biurowe, szkoleniowe). Jedynie część z nich jest
jeszcze obecnie wykorzystywana. Pierwotnie dwie ostatnie kondygnacje zajmował
zbiornik wody technicznej na potrzeby parowozowni oraz pozostałych parowozowych
kranów stacyjnych)
Powierzchnia obiektu wynosi ok. 430 m2.
Zdjęcie 3.
Widok budynek biurowy, dawniej(w górnej części) zbiornik wody.
8
Dyspozytornia
Budynek murowany dwukondygnacyjny biurowo-socjalny (pokoje dyspozytury
parowozowni oraz pomieszczenia socjalne dla pracowników: szatnie, umywalnie, itp.)
Obecnie obiekt niewykorzystywany.
Powierzchnia obiektu wynosi ok. 350 m2.
Zdjęcie 4.
Budynek byłej dyspozytorni.
9
Budynek warsztatowy
Budynek parterowy murowany z pomieszczeniami warsztatowymi. Obecnie
obiekt niewykorzystywany.
Powierzchnia obiektu wynosi ok. 190 m2.
Zdjęcie 5.
Widok na parterowy warsztat.
10
WieŜa ciśnień
Obiekt techniczny, budowla inŜynierska stanowiąca wysokościowy zbiornik
wody technicznej na potrzeby parowozowni oraz pozostałych parowozowych kranów
stacyjnych. W części dolnej murowana, część górna wykonana z drewna.
Zdjęcie 6.
Zbiornik wody - wieŜa ciśnień.
11
Magazyn
Murowany, podpiwniczony piętrowy budynek magazynowy. W części
piwnicznej usytuowane jest ujęcie wody (z pobliskiej rzeki Gwdy). Dostęp do części
parterowej moŜliwy jest przez rampę kolejową. Piętro usytuowane jest na poddaszu.
Obecnie obiekt niewykorzystywany.
Powierzchnia obiektu wynosi ok. 660 m2.
Zdjęcie 7.
Widok magazynu.
12
Pozostałe obiekty:
Jadalnia,
przybudówki
nawy
parowozowni,
budynku
warsztatowego oraz magazynu. Obecnie obiekty niewykorzystywane.
Powierzchnia w/w obiektów: 335 m2m2
Zdjęcie 8.
Parterowy budynek dawnej jadłodajni.
13
biurowego,
4. Stan techniczny obiektów
Stan zachowania budynku parowozowni (fundamenty, ściany zewnętrzne,
sklepienia, stropy, konstrukcje dachowe) są w stanie dobrym. Ze względu na
opuszczenie obiektu nastąpiła degradacja dachu i wypełnień otworów okiennych oraz
świetlików dachowych
Zakres niezbędnych prac remontowych: wymiana całego poszycia dachu
(deskowanie, papa), wymiana krokwi, rynny, szklenie świetlika i okien, konserwacja
konstrukcji nośnej (czyszczenie i malowanie), wykonanie instalacji ogrzewania,
wodno-kanalizacyjnej oraz elektrycznej, inne prace remontowe.
Poza uŜytkowanym budynkiem biurowym, pozostałe obiekty są zewnętrznie
zabezpieczone przed włamaniami. Ich stan wewnętrzny i dachów nieznany. WieŜa
wodna wymaga uzupełnienia deskowania, naprawy dachu i otworów okiennych.
5. Stan prawny obiektów
Właścicielem obiektów oraz terenu jest PKP SA Zakład Gospodarki
Nieruchomościami w Poznaniu (w częśći obiektów w trakcie przejmowania od PLK
PKP SA). Obiekty usytuowane na wspólnej (nie wydzielonej) działce gruntowej.
Obiekty posiadają dokumentację opisowo-historyczną (karta zabytku) i objęte
są ochroną konserwatorską. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Poznaniu wszczął
procedurę wpisu do rejestru zabytków poszczególnych obiektów oraz stacji Piła
Główna.
14
6. Partnerzy i wykorzystanie obiektów
Stowarzyszenie tworzy platformę porozumienia zainteresowanych podmiotów
zagospodarowaniem zespołu obiektów parowozowni. Istnieją róŜnorakie moŜliwości
wykorzystania ich na cele:
- gospodarcze (stacjonowanie i obsługa taboru, naprawa taboru – zgodne z
pierwotnym przeznaczeniem budowli)
- ekspozycyjne (taboru historycznego, elementy obrazujące historię pilskiego węzła
kolejowego)
- edukacyjne (wykonywanie unikalnych prac rzemieślniczych, ekspozycje historyczne
i tematyczne
- turystyczne (obiekt historyczny, eksponaty, ekspozycje historyczne i tematyczne)
- kulturalne (obiekt o charakterze muzealnym, po części czynnego zabytku techniki)
Partnerami do realizacji projektu są:
-
PKP S.A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Poznaniu
- samorządy (Urząd Miasta Piły, Urząd Miasta i Gminy w Ujściu, inne
zainteresowane samorządy)
- podmioty gospodarcze związane z produkcją i naprawą taboru kolejowego,
przewoźnicy kolejowi, organizacje turystyczne
- organizacje pozarządowe (Towarzystwo Miłośników Miasta Piły, Koło Miłośników
Kolei w Pile, inne)
Stowarzyszenie zwróciło się do róŜnych instytucji, przedsiębiorstw i organizacji
z propozycją wspólnego zagospodarowania obiektów kolejowych. Zainteresowanie
współpracą zgłosiły:
- Starostwo Powiatowe w Pile
- przedsiębiorstwo Interlok
W trakcie dalszych prac przewiduje się włączanie kolejnych podmiotów
zgłaszających swój akces do niniejszego projektu.
Planowane funkcje parowozowni:
-
część produkcyjna ok. 70% powierzchni
-
część ekspozycyjna ok. 30% powierzchni
15
Wykorzystanie pozostałych obiektów towarzyszących parowozowni:
-
wieŜa wodna – przegląd i uruchomienie pomp, zbiornika, instalacji
wodnej (wraz z kranem wodnym przy torze wjazdowym do
parowozowni) – moŜliwość zwiedzenia czynnej wieŜy, punkt
widokowy na na stację i miasto;
-
warsztat przy wieŜy – ekspozycja, urządzenia do wykorzystania do
obsługi technicznej obiektów;
-
magazyn – remont i przekształcenie w punkt noclegowy na potrzeby
turystyczne (moŜliwość dojazdu samochodem, stacja na miejscu,
blisko centrum miasta);
-
pomieszczenia dyspozytorni – sale ekspozycyjne (wystawy stałe i
czasowe, tematyczne, inne), wykładowe, mini-kino kolejowe;
Na pozostałej powierzchni parowozowni planowana jest ekspozycja taboru:
-
wyremontowanego
przewidzianego
do
eksploatacji
(parowóz,
wagony);
-
wyremontowanego wyłącznie dla celów ekspozycyjnych;
-
zgromadzonego i przygotowywanego do remontu;
Na terenie otwartym zespołu obiektów parowozowni przewiduje się:
- ekspozycję róŜnych elementów infrastruktury kolejowej: semafory,
……………… tablice, wskaźniki, itd.;
- odtworzenie zasieku węglowego, wieŜyczki z dźwigami do
………………. nawęglania, kranu wodnego – przy wykorzystaniu istniejących
…………………elementów;
16
7. Plan działania i szacunek kosztów
Etapy działania wraz ze wstępnym szacunkiem kosztów:
Etap
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Zakres etapu
Koncepcja zagospodarowania obiektów byłej
parowozowni osobowej w Pile
Przygotowanie projektu
Podpisanie umowy cywilno-prawnej pomiędzy
stronami projektu
remont parowozowni i przyległych obiektów
wprowadzenie produkcji do hali parowozowni
przygotowanie ekspozycji muzealnej
otwarcie ekspozycji muzealnej
przygotowanie linii kolejowej do Ujścia na potrzeby
turystyki – we współpracy z gmina Ujście
remont parowozu i wagonów na potrzeby linii PiłaUjście oraz Piła-Białośliwie
remont obiektu magazynowego na potrzeby
hotelowe
Uruchomienie przewozów do Białośliwia
Okres realizacji Koszty etapu
[zł]
2008
10 000
2008
2008
40 000
---
2009 - 2011
2011
2009 - 2011
2011
2012 - 213
1 500 000
--100 000
--200 000
2012 - 2013
900 000
2010-2012
600 000
Ogółem
2013
--3 350 000 zł
8. Finansowanie przedsięwzięcia
Ze względu na własność obiektów objętych projektem PKP S.A. Oddział
Gospodarowania Nieruchomościami w Poznaniu będzie jednym z głównych
podmiotów biorących w nim udział. Wszystkie zainteresowane podmioty uzgodnią
formułę współpracy z długoletnią perspektywą działania (20-30 lat), celem której
będzie realizacja projektu (rewitalizacja) i jego kontynuacja (nowe przedsięwzięcia).
Ze względu na potrzebę zaangaŜowania podmiotu gospodarczego minimalna
perspektywa czasowa umowy musi uwzględniać czas amortyzacji środków
zaangaŜowanych przez ten podmiot w remont parowozowni. Pozostali udziałowcy
zaangaŜują środki w remont kolejnych obiektów. PKP S.A. OGN Poznań udostępnią
obiekty objęte projektem wraz z niezbędnym terenem. W okresie uzgodnionej
perspektywy działania zysk właściciela obiektów polegać będzie na otrzymaniu
17
zrewitalizowanych obiektów oraz ich bieŜącym utrzymywaniu przez poszczególnych
uŜytkowników. NaleŜne podatki miejscowe będą uiszczać jak i ponosić koszty
eksploatacji poszczególni uŜytkownicy. Ze względu na charakter i umiejscowienie
obiektów oraz na ich wpis do rejestru zabytków naleŜy liczyć się ze zwolnieniami
podatku gruntowego i podatku od nieruchomości (nie dotyczy powierzchni i części
obiektów wykorzystywanych stricte gospodarczo).
Realizację przedstawionego projektu proponujemy włączyć w ramy:
- Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego
oraz:
- Strategii Rozwoju Miasta Piły na lata 2005-2015
- Strategii rozwoju Gminy i Miasta Ujście
- Strategii Powiatu Pilskiego
Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny decyzją Komisji Europejskiej
przyjęto w dniu 4 września 2007r. Obecna perspektywa finansowa Programu obejmuje
lata 2007-2013. Zadanie nasze zawiera się w następujących priorytetach:
- priorytet
I „Konkurencyjność przedsiębiorstw” – zwiększenie potencjału
ekonomicznego przedsiębiorstw, utrzymanie istniejących i nowych miejsc pracy,
działania powodujące wzrost eksportu i usługi związane z turystyką
-
priorytet
IV
„Rewitalizacja
obszarów
problemowych”
–
rewitalizacja
zdegradowanych obszarów miejskich i terenów poprzemysłowych;
- priorytet VI „Turystyka i środowisko kulturowe” – cel to zwiększenie atrakcyjności
regionu, wzrost udziału turystyki w gospodarce regionu, ukierunkowane na działania
m.in. przedsiębiorstw na zaspokojenie szeroko rozumianych potrzeb turystów, budowa
infrastruktury turystycznej (w tym konferencyjnej), promocja regionalnych i lokalnych
produktów turystycznych, takŜe ochrona zabytków dziedzictwa kulturowego (w tym
zabytków techniki);
Projekt ten winien być zgłoszony do Systemu Ewidencji Projektów
Wojewódzkiego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego.
Korzystanie z unijnych środków pomocowych jak i krajowych programów
związane jest z koniecznością zaangaŜowania w części środków własnych. Stanowić
18
one mogą zarówno środki finansowe jak i nakłady pracy i koszty związane z
prowadzeniem projektu (tzw. wkład rzeczowy: opłaty prądu, czynszu, itp. związane
ściśle z powstającym projektem,). Celem zapewnienia ciągłości realizacji projektu
naleŜy rozwaŜyć moŜliwość skorzystania z bankowego kredytu pomostowego.
9. Turystyczne i gospodarcze wykorzystanie projektu.
W Europie rozwija się dynamicznie
tematyczna.
tzw. turystyka kwalifikowana –
Jeden z jej obszarów ukierunkowany jest na obszary i obiekty
przemysłowe. W Polsce z powodzeniem realizowana jest ona na terenach
poprzemysłowych i przemysłowych np. w województwie śląskim: kopalnie, huty,
kolej wąskotorowa.
Grupy docelowe:
-
kwalifikowany
turysta
indywidualny
(dziedzina
kolejnictwo,
przemysł, zanikające technologie i zanikające zawody) – przyjazd
celowy
-
turysta indywidualny – przejazdowy na/z wakacji
-
zorganizowane grupy wycieczkowe
-
wycieczki szkolne
-
turyści korzystający z noclegów (celowi i przejezdni)
-
uczestnicy warsztatów i szkoleń
Kolejnictwo, jest waŜną gałęzią europejskiej turystyki kwalifikowanej. TakŜe w
Polsce mamy liczne przykłady jej wykorzystania. W województwie wielkopolskim
moŜe być nim Wolsztyn – czynna parowozownia, pociągi parowe, skansen. W kraju
po za Wolsztynem czynne są takŜe skanseny w Chabówce i Kościerzynie, które w
okresie letnim poszerzają swą ofertę na specjalne pociągi turystyczne z trakcją parową.
Istnieje spore zainteresowanie tego typu tematyką w szczególności ze strony turystów
zagranicznych, w szybkim tempie rośnie teŜ liczba zainteresowanych turystów
krajowych (np. ilość uczestników jednodniowych show: parady parowozów w
19
Wolsztynie czy tez Parowozjady w Chabówce moŜna liczyć na co najmniej
kilkanaście tysięcy).
NaleŜy
podkreślić,
ze
projekt
przedstawiany
przez
Stowarzyszenia
Parowozownia Pilska OKRĄGLAK nie jest projektem konkurencyjnym, a jest
projektem komplementarnym do wymienionych.
W naszym projekcie proponujemy unikalny w skali europejskiej produkt
związany z prezentacją czynnego i przygotowanego do zwiedzania zakładu napraw
zabytkowego taboru kolejowego. Na unikalność oferty składa się:
-
rodzaj remontowanego (odbudowywanego) taboru
-
stosowane unikatowe technologie
-
prezentacja zanikających zawodów (np. kotlarz)
-
operacje technologiczne wykonywane wyłącznie jako praca ręczna
Wspomniany zakład jest spadkobiercą tradycji istniejących w latach 1902-1999
Zakładów Naprawy Taboru Kolejowego w Pile. Co prawda miejsce wykonywania
napraw uległo zmianie, ale wykorzystywane maszyny, urządzenia i technologie
pozostały te same. Stanowią one znacząca wartość historyczną.
Poszerzenie oferty turystycznej o tematyce kolejowej powoduje zwiększenie
liczby odbiorców u kaŜdego z tematycznych oferentów. PołoŜenie Piły na kolejowym
szlaku, np. w wariancie z Wolsztyna do Kościerzyny, daje podstawy niemałego potoku
turystów. Ze względu na odległości pomiędzy poszczególnymi atrakcjami, jak i
zasoby miast gospodarzy, umoŜliwiają nawet całodniowe „utrzymanie w miejscu”
turysty oraz wpływ na wybór miejsca noclegu w pobliŜu oferowanego produktu
turystycznego.
Powiązanie niniejszego projektu z innymi tego typu działaniami pozwoliłoby na
zatrzymanie turysty nawet na okres dwu-trzech dni na terenie powiatu pilskiego.
Mamy tu na uwadze następujące inicjatywy:
- uruchomienie pociągów do Ujścia – zwiedzanie miejscowej Kalwarii, kościoła,
muzeum Noteci (w organizacji) oraz rejsów statkiem po Noteci;
- uruchomienie pociągów do Białośliwia – połączenie z przejazdem kolejką
wąskotorową do pierwszego w Polsce miejsca kultu Maryjnego w Górce Klasztornej
koło ŁobŜenicy.
20
10. Wpływ na otoczenie.
Dzięki przedstawionemu projektowi nastąpi:
-
uporządkowanie znacznego obszaru oraz obiektów kolejowych
poprawiające wizerunek właściciela i miasta od strony torów
kolejowych;
-
zagospodarowanie nieczynnych obiektów;
-
uatrakcyjnienie
walorów
turystycznych
miasta
Piły,
Powiatu
Pilskiego, gmin przyległych (Gmina Ujście) nietuzinkową i
wyróŜniającą się ofertą w skali regionu, kraju i Europy;
-
rozwój istniejącego zakładu przemysłowego o unikatowym profilu;
-
powstanie nowych miejsc pracy (zwiększenie zatrudnienia w
dostępnych na pilskim rynku zawodach mechanicznych - pracownicy
produkcyjni w warsztatach naprawczych, a takŜe pracowników
obsługi pozostałych obiektów, w tym hotelu, itp.)
Nie stwierdza się moŜliwości wystąpienia uciąŜliwości elementów projektu na
środowisko przyrodnicze.
11. Powiązanie projektu z miejscowymi planami rozwoju.
Miasto Piła posiada „Strategię Rozwoju Miasta Piły na lata 2005-2015”
(Uchwała nr XXV/291/04 Rady Miasta Piły z dnia 28.09.2004r.). Przedstawiany
projekt wpisuje się do:
- celu strategicznego związanego z rewitalizacją obszarów powojskowych i
poprzemysłowych
- 4 obszaru „turystyka, kultura i sport” cel operacyjny:
- 4.1 - Poprawa stanu i dostępności infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej
W celu tym połoŜony jest nacisk na rekreację i szlaki piesze i rowerowe.
Ze względu na połoŜenie miasta i jego charakter cele te wykorzystane mogą
być przede wszystkim przez mieszkańców miasta, a nie turystów
przyjezdnych bądź przejezdnych (nad morze). Celem w strategii jest
21
przyciągnięcie turysty z innych regionów Polski i obcokrajowców oraz
spowodowanie wyboru Piły na miejsce noclegu. W Pile brak jest atrakcji
turystycznych o charakterze ponad regionalnym, nie wspominając o
przeznaczonych dla turysty kwalifikowanego. Przedstawiany projekt ze
względu na swą unikalność jak najbardziej podniesie atrakcyjność turystyczną
miasta.
- 4.2 – Kompleksowe zorganizowanie informacji turystycznej ponad gminnej
oraz przygotowanie kompleksowego i róŜnorodnego produktu turystycznego
Piły
Projekt nasz na pewno przyczyni się do wzbogacenia i urozmaicenia
produktu turystycznego Piły, powiatu i regionu jak i spowoduje większe
zainteresowanie stronami internetowymi miasta oraz informatorami i
katalogami turystycznymi; w sposób znaczący podnosi atrakcyjność miasta i
zasadniczo wzmocni jego tzw. produkt turystyczny.
- 4.5 – Upowszechnienie wiedzy o mieście i jego historii
Historia miasta nierozerwalnie łączy się z historią kolei (linie kolejowe) i
kolejnictwa (kolejowe zakłady naprawcze). Pilski węzeł kolejowy nawet w
chwili obecnej jest jednym z największych w kraju, gdyŜ cały czas posiada
jeszcze czynnych 7 kierunków. Rozwój gospodarczy miasta na przestrzeni
ostatnich 160 lat w znaczący sposób zaleŜny był od rozwoju kolei. Bardzo
ciekawa historia techniki kolejnictwa ma swoje miejsce w historii miasta.
Wiedzę tą naleŜy upowszechnić nie tylko mieszkańcom naszego miasta.
Realizacja
„Strategii
Rozwoju
Miasta
Piły”
podlega
okresowemu
monitoringowi. Ewaluacja Strategii polega równieŜ na wprowadzanie modyfikacji np.
poprzez tworzenie dodatkowych kart projektów wpisywanych w cele operacyjne.
W „Programie rozwoju turystyki i rekreacji w Pile” (załącznik do uchwały Nr
LII/532/98 Rady Miejskiej w Pile z dnia 26.05.1998r.) w opisie walorów
antropogenicznych Piły i okolic związanych z dobrami kultury materialnej nie
wymieniono ani jednego zabytku techniki! Zapomniano dopisać, Ŝe ochroną
22
konserwatorską pod nr 35. jako „ZESPÓŁ DWORCA PKP I WĘZEŁ PKP,
ul.
Zygmunta Starego” objęte są:
a. dworzec PKP, mur., 1853-1876, przebud.,
b. dworzec PKP wejście od ul. Zygmunta Starego, mur., 1873-76,
c. budynek administracyjny, ob. Zakład Telekomunikacji Kolejowej, mur.,
ok.1900,
d. budynek administracyjny, ob. Poczta Polska, mur., 1902,
e. budynek administracyjny, ob. Sekcja Przewozów PasaŜerskich, mur., ok.1900,
f. budynek administracyjny, ob. Sekcja Drogowo-Osobowa, mur., 1890,
g. budynek administracyjny, ob. Szkoła Społeczna, ul. Kwiatowa 15, mur.,
k.XIX,
h. parowozownia okrągła, mur., 1870-74,
i. magazyn przy parowozowni, mur., 1912,
j. wieŜa ciśnień, mur./drewno, 1874,
k. budynek mieszkalno-magazynowy, ul. Zygmunta Starego 8, mur., 1922,
l. budynek ekspedycji, mur., 1890,
ł. Budynek gospodarczy, mur., pocz.XX,
m. budynek magazynowy, ob. nieuŜytkowany, przy wiadukcie, mur., pocz.XX,
n. nastawnia, mur., 1890,
o. nastawnia, mur., pocz.XX,
p. nastawnia, mur., pocz.XX,
r. nastawnia i budynek administracyjny, mur., pocz.XX,
s. nastawnia i przystanek PKP Piła-Podlasie, ul. Kossaka, mur., pocz.XX,
t. nastawnia, Droga Kotuńska, mur., pocz.XX.
NaleŜy wspomnieć, Ŝe w pilskiej delegaturze Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków trwają prace nad wpisaniem obiektów kolejowych oraz samej stacji
kolejowej w Pile do rejestru zabytków.
Ponadto projekt nasz postuluje:
- powstanie nowego rodzaju szlaków turystycznych: szlaki kolejowe;
- wzmocnienie bazy noclegowej;
23
- nowe miejsce konferencyjne (takŜe w sferze tematycznej)
- poszerzenie oferty imprezowej (przejazdy pociągami specjalnymi)
Powiat Pilski posiada „Strategię rozwoju społeczno-gospodarczego Powiatu
Pilskiego 2001-2010” (Uchwała nr XXXI/253/2001 Rady Powiatu z dnia 29.01.2001r.
W przedstawionej diagnozie dotyczącej obszaru przestrzeni wskazano na istnienie
obszarów
o
wysokich
walorach
turystyczno-krajobrazowo-przyrodniczych
jednoczesnym niewykorzystaniem ich
z
funkcji turystycznej. Jedynym elementem
obszaru infrastruktury, którego regres zahamowano to proces likwidacji linii
kolejowych. W naszym projekcie proponujemy dodatkowe wykorzystanie linii
kolejowej do Ujścia (po fizycznej likwidacji odcinka Mirosław Ujski – Czarnków). W
analizie SWOT wskazano na dobre warunki do rozwoju turystyki, a równocześnie na
słaby rozwój usług. W misji Strategii w obszarze przestrzeni za priorytet uznano
dostosowanie
planowania
przestrzennego
gmin
do
ogólnej
koncepcji
zagospodarowania powiatu z uwzględnieniem obszarów proturystycznych. Celem
pierwszorzędnym winno być wykorzystanie walorów turystycznych powiatu: budowa
i
organizacja
szlaków
turystycznych
dla
uprawiania
turystyki
masowej
i
kwalifikowanej. Przedstawiany projekt będzie miał wpływ na umocnienie pozycji
powiatu w regionie, województwie i kraju (obszar gospodarka, cel niezbędny) poprzez
tworzenie warunków do rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości (obszar
gospodarka,
cel
pierwszorzędny)
oraz
przyczyni
się
do
intensywniejszego
wykorzystania do celów turystycznych rzeki Noteć oraz układu komunikacyjnego
drogowo-kolejowego (obszar infrastruktura, cele pierwszorzędne).
RównieŜ w „Strategii rozwoju Gminy i Miasta Ujście” (z dnia 02.04.2003r.) w
grupie „Gospodarka” w priorytecie związanym z infrastrukturą celem niezbędnym
wymieniono działania w kierunku rozwoju turystyki, a w priorytecie rozwoju
przedsiębiorczości celem niezbędnym jest wykorzystanie walorów połoŜenia
geograficznego. W analizie SWOT wskazano, Ŝe do słabych stron Gminy naleŜy brak
infrastruktury turystycznej, zagroŜeniem m.in. brak rozwoju małej przedsiębiorczości,
a szansą jest rozwój turystyki. Przestawione w naszym projekcie połączenie atrakcji
24
turystycznych Piły oraz Ujścia nawiązuje zarówno do wyników analizy SWOT oraz
do realizacji celów Strategii. RównieŜ w tym przypadku w cyklu dwuletnim następuje
ocena Strategii oraz jej aktualizacja.
12. Podsumowanie
Przedstawiona niniejszym koncepcja zagospodarowania historycznie cennych
obiektów
dziedzictwa
kultury
technicznej
jest
jak
najbardziej
poŜądanym
rozwiązaniem zarówno dla właściciela obiektów (PKP S.A. Oddział Gospodarowania
Nieruchomościami w Poznaniu) jak i dla władz miasta Piły Powiatu Pilskiego oraz
Gminy i Miasta Ujście. KaŜda z wymienionych stron ma okazję zyskać na prestiŜu jak
i w wymiarze gospodarczym. PKP pozbędą się nie uŜytkowanych i zbędnych jej
obiektów oraz kosztów związanych z ich utrzymaniem. Z kolei miasta i powiat mają
szanse uzyskać waŜny element o charakterze turystycznym umoŜliwiający powstanie
nowych źródeł dochodów (bezpośrednich i pośrednich) z przedstawionych działań.
Ponadto rozpoczęcie prac związanych z realizacje przedstawionego projektu
naleŜy powiązać z waŜnymi dla miasta Piły nachodzącymi kolejno rocznicami:
- 2010r. - 255 rocznica urodzin Stanisława Staszica, urodzonego w Pile działacza
oświeceniowego, pisarza, publicysty, filozofa, tłumacza, geografa, geologa i
księdza katolickiego – nawiązując do współczesności moŜna go uwaŜać za
działacza gospodarczego. Był prekursorem w dziedzinie spółdzielczości, odegrał
waŜną rolę w rozwoju przemysłu (m.in. przygotował plan rozbudowy
Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, z jego inicjatywy powstały pierwsze w
Królestwie Polskim huty cynku).
- 2011r. - 160 – lecie kolei w Pile 2011 rok, budowa i funkcjonowanie linii
kolejowych jak i warsztatów kolejowych stanowiło jeden z głównych elementów
miasto twórczych Piły aŜ do końca XX wieku.
- 2013r. - 500 – lecie potwierdzenia praw miejskich Piły
25
Usytuowanie wybranych obiektów na planie stacji Piła Główna
7
6
5
1
8
2
3
4
1 – parowozownia
2 – dyspozytornia, biura, warsztat
3 – wieŜa ciśnień
4 – magazyn
5 – pom. socjalne
6 – tereny ekspozycyjne
7 – drogi dojazdowe
8 – drogi dojścia
26
Opracowanie SPPO
Wszelkie prawa zastrzeŜone ©PRO 2008
Stowarzyszenie Parowozownia Pilska OKRĄGLAK
Al. Jana Pawła II 5/4
64-920 Piła
tel. +48-604-177-291
e-mail: [email protected]
www.parowozownia.pilska.prv.pl
KRS 0000277526,
NIP 7642592945
REGON 300559577
Piła 2008
27