riforme costituzionalieitinerari della democrazia in europa: italia e

riforme costituzionalieitinerari della democrazia in europa: italia e

RIFORME COSTITUZIONALIEITINERARI
DELLA DEMOCRAZIA IN EUROPA:
ITALIA E POLONIA A CONFRONTO
Atti del I Colloquio italo-polacco sulle tmsformazioni istituzionali
a cura di
GIAN CANDIDO D E MARTIN, ZBIGNIEW WITKOWSKI,
PIERO GAMBALE
CEDAM
CASA EDITRICE DOTT ANTONIO MILAM
2007
INDICE
Presentazione
XIII
Intervent! di saluto
Massimo Egidi, Magnifico Rettore Universitä Luiss Guido Carli Roma
XXIII
Alessandro Pajno, Sottosegretario di Stato al Ministem dell 'Interno
XXVI
Wojciech Ponikiewski, Ministroplenipotenziario dell 'Ambasciata della
Repubblica di Polonia in Italia
XXX
Introduzione
Gian Candido De Martin, Universitä Luiss Guido Carli- Roma
XXXV
PARTE I
Le dinamiche della "forma di Stato" nei due ordinamenti
L'evoluzione costituzionale della Polonia: dal Patto di Varsavia
all'adesione all'Unione Europea
Hanna Suchocka, Ambasciatore della Repubblica di Polonia presso la
Santa Sede
3
L'evoluzione della forma di Stato in Italia: uno Stato regionale
"senz'anima"?
Tania Groppi, Universitä di Siena
17
I profili evolutivi della forma di Stato nell'ordinamento polacco
Zbigniew Witkowski, Universitä Nicolö Copernico di Torun
47
VIII
INDICE
I raccordi fra centro e periferia in Italia
Guido Meloni, Universitä del Molise
63
PARTE II
I profili evolutivi delta"forma di governo": tra ipotesi di
rafforzamento degli esecutivi e "debolezze" dei sistemi elettorali
Introduzione
Sergio Bartole, Universitä di Trieste - Presidente deü'Associazione
italiana dei costituzionalisti
85
Appunti sulle trasformazioni della forma di governo italiana
Marco Olivetti, Universitä di Foggia
I profili evolutivi della forma
costituzionale polacco
Dariusz Görecki, Universitä di Lodz
di
governo
91
nell'ordinamento
Forma di governo e procedure finanziarie in Italia
Nicola Lupo, Universitä Luiss Guido Carli -Roma
119
139
Legge elettorale e Parlamento in Italia: tra contraddizioni e ipotesi di
riforma
Pier Luigi Petrillo, Universitä Luiss Guido Carli -Roma
169
Le ipotesi di riforma della legislazione elettorale in Polonia
Andrzej Sokala, Universitä Nicolö Copernico di Torun
193
INDICE
IX
PARTE III
I rapporti tra gli ordinamenti nazionali e l'Unione europea: il ruolo
delle assemblce rappresentative e quello della giurisprudenza
costituzionale
Introduzione
Giovanni Maria Flick, Vicepresidente della Corte costituzionale
italiana
213
I rapporti tra Fordinamento interno e quello comunitario nella
giurisprudenza costituzionale polacca: profili ricostruttivi e spunti
problematici
Katarzyna Witkowska - Chrzczonowicz, Piotr Chrzczonowicz,
Universitä Nicolö Copernico di Toruh
221
II mandato di arresto europeo nella giurisprudenza dei Tribunale
costituzionale polacco
Bozena Gronowska, Universitä Nicolö Copernico di Toruh
245
I rapporti tra l'ordinamento comunitario e quello nazionale nella
giurisprudenza costituzionale italiana
Alfonso Celotto, Universitä RomaTre
273
La partecipazione delle assemblee rappresentative alla fase ascendente
dei diritto comunitario: un parallelo tra Italia e Polonia
di Piero Gambale, Universitä di Siena
299
Conclusioni
Zbigniew Witkowski, Universitä Nicola Copernico di Torun
Gian Candido De Martin, Universitä Luiss Guido Carli
319
329
X
INDICE
SPIS TRESCI
Prezentacja
XVII
Powitania
Massimo Egidi, Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Luiss Guido
Carli-Rzym
XXV
Alessandro Pajno,
Wloskiej
Wiceminister Spraw Wewnqtrznych Republiki
XXVIII
Wojciech Ponikiewski, Minister
Rzeczypospolitej Polskiej w Rzymie
Pelnomocny
-
Ambasada
XXXIII
Wst^p
Gian Candido De Martin, Uniwersytet Luiss Guido Carli - Rzym
. XXXIX
CZE.SC I
Dynamika „formy panstwa" w obu porzqdkach prawnych
Ewolucja konstytucyjna Polski: od Ukladu Warszawskiego do
przystaj)ienia do Unii Europejskiej
Hanna Suchocka, Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy
Apostolskiej
13
Ewolucja formy panstwa we Wloszech: pahstwo regionalne "bez
duszy"?
Tania Groppi, Uniwersytet w Sienie
43
Forma panstwa w aktualnym, polskim porza_dku prawnym
Zbigniew Witkowski, Uniwersytet Mikolaja Kopernika w Toruniu
59
INDICE
XI
Powia^zania miqdzy centrum panstwa a wtadza, lokalna^ (peryferyjnaj
we Wloszech
Guido Meloni, Uniwersytet Molise
81
CZE.SC II
Zarys ewolucyjny „formy rz^du" : miedzy postulatem wzmocnienia
wladzy wykonawczej
a „niedomaganiami" systemöw wyborczych
Wprowadzenie
Sergio Bartole, Uniwersytet w Triescie - Przewodnicza_cy Wloskiego
Stowarzyszenia Prawa Konstytucyjnego
89
Uwagi o przeksztalceniach formy rza.du we Wloszech
Marco Olivetti, Uniwersytet w Foggi
117
Zarys ewolucyjny formy rza^du w polskim porza^dku konstytucyjnym
Dariusz Görecki, Uniwersytet Lödzki
135
Forma rza_du a procedury finansowe we Wloszech
Nicola Lupo, Uniwersytet Luiss Guido Carli - Rzym
165
Ordynacja wyborcza i Parlament we Wloszech: kontrowersje i
postulaty reform
Pier Luigi Petrülo, Uniwersytet Luiss Guido Carli - Rzym
191
Projekty reform ustawodawstwa wyborczego w Polsce
Andrzej Sokala, Uniwersytet Mikolaja Kopernika w Toruniu
207
XII
INDICE
CZE.SC III
Stosunki miedzy krajowymi porz^dkami prawnymi a Uniq
Europejsk^: rola izb parlamentarnych i orzecznictwa sqdöw
konstytucyjnych
Wprowadzenie
Giovanni Maria Flick, Wiceprezes Sa^du Konstytucyjnego Republiki
Wloskiej
219
Stosunki mie^dzy wewnQtrznym i wspölnotowym porza^dkiem prawnym
w polskim orzecznictwie konstytucyjnym: zarys zagadnienia i
podstawowe problemy
Katarzyna
Witkowska-Chrzczonowic,
Piotr
Chrzczonowicz,
Uniwersytet Mikolaja Kopemika w Toruniu
239
Europejski nakaz aresztowania w orzecznictwie polskiego Trybunahx
Konstytucyjnego
Bozena Gronowska, Uniwersytet Mikolaja Kopernika w Toruniu
269
Stosunki miqdzy wspölnotowym i krajowym porza_dkiem prawnym we
wloskim orzecznictwie konstytucyjnym
Alfonso Celotto, Uniwersytet Roma Tre - Rzym III
297
Udzial izb parlamentarnych we wstejmej fazie tworzenia prawa
wspölnotowego: porownanie Wloch i Polski
Piero Gambale, Uniwersytet w Sienie
315
Podsumowanie
Zbigniew Witkowski, Uniwersytet Mikolaja Kopernika w Toruniu
323
Gian Candido De Martin, Uniwersytet Luiss Guido Carli - Rzym
335