Cieszyn 2012 - wyjazdowe warsztaty metodyczne nauczycieli

Cieszyn 2012 - wyjazdowe warsztaty metodyczne nauczycieli bibliotekarzy
25 września grupa bibliotekarzy z powiatu wodzisławskiego udała się na całodniowe
wyjazdowe warsztaty metodyczne na temat „Ośrodki kształtowania kultury czytelniczej w
środowisku lokalnym – śladem zabytkowych bibliotek cieszyńskich”. Organizatorem warsztatów
był doradca metodyczny pani mgr Bogumiła RóŜańska-Świerkot – pracownik Powiatowego
Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Wodzisławiu Śląskim.
Po dotarciu do celu naszej podróŜy – Cieszyna, nazywanego miastem ksiąŜek wyruszyliśmy „szlakiem cieszyńskich archiwów i bibliotek zabytkowych”. Na początek udaliśmy
się do Archiwum i Biblioteki Konwentu Zakonu Bonifratrów. Jest to najstarsza zachowana do
czasów współczesnych cieszyńska kolekcja biblioteczna. Jej historia w bezpośredni sposób wiąŜe
się z losami załoŜonego w Cieszynie na przełomie XVII i XVIII w. klasztoru Braci Miłosiernych, w
którym od początku zabiegano o stworzenie własnego księgozbioru. Wymagało tego zarówno Ŝycie
religijne Konwentu, jak i słuŜba pełniona przez braci w szpitalu i aptece. Potrzeby te zadecydowały
o uŜytkowym charakterze klasztornej biblioteki i tematyce gromadzonych ksiąŜek. Obecnie
księgozbiór liczy ponad 3000 woluminów są to rękopisy, starodruki oraz ksiąŜki dawne, głównie
dzieła z zakresu teologii, medycyny oraz historii Kościoła.
Kolejnym punktem szkolenia były zajęcia w KsiąŜnicy Cieszyńskiej. Jest ona biblioteką
naukową, sprawującą pieczę nad zabytkowymi kolekcjami ksiąŜkowymi, powstałymi w Cieszynie
w okresie od XVIII do XX w. Utworzona została 1 stycznia 1994 roku. Zajmuje się gromadzeniem,
ochroną i konserwacją regionalnego dziedzictwa piśmienniczego. Tworzy nowoczesny warsztat do
badań regionalnych i bibliologicznych, a takŜe inspiruje, organizuje i prowadzi prace naukowe w
zakresie kultury piśmienniczej Śląska Cieszyńskiego oraz popularyzuje wiedzę o historii i kulturze
Regionu. Podczas pobytu w KsiąŜnicy mieliśmy okazję zobaczyć kilka kolekcji ksiąŜkowych, które
powstały lub były przechowywane na terenie Cieszyna w okresie ostatnich ponad 200 lat.
Szczególnie interesującym był najstarszy i najcenniejszy księgozbiór księdza Leopolda Jana
Szersznika, rodowitego cieszynianina, pedagoga, uczonego i kolekcjonera, który oddał do uŜytku
publicznego własną bibliotekę.
Następnie udaliśmy się do największej i najcenniejszej zabytkowej biblioteki luterańskiej na
ziemiach polskich - Biblioteki im. B. R. Tschammera. Powstała ona w połowie XVIII stulecia i była
ściśle związana z historią Kościoła ewangelickiego na Śląsku Cieszyńskim. Bogumił Rudolf
Tschammer, adwokat ziemski i wieloletni kasjer cieszyńskiego zboru, przedstawiciel śląskiego rodu
szlacheckiego, przekazał testamentem swojej parafii zgromadzony przez siebie księgozbiór dzieł
prawniczych oraz pieniądze na utrzymanie biblioteki, która została nazwana jego nazwiskiem.
Na szlaku cieszyńskich archiwów i bibliotek zabytkowych znajduje się równieŜ Muzeum
Drukarstwa powstałe w 1996 roku. Dotarliśmy równieŜ i do tego magicznego miejsca, w którym
przechował się klimat dawnych czasów. Jest to zachowana typograficzna drukarnia z całym
bogactwem czcionek, matryc, klisz chemigraficznych i drzeworytniczych, urządzeń i maszyn
odlewniczych, urządzeń drukujących, pras dociskowych oraz urządzeń introligatorskich.
Ciekawostką jest to, Ŝe muzeum utrzymuje w pełnej sprawności technicznej wszystkie swoje
eksponaty. Posiada jedne z najlepiej zachowanych i najbogatszych zbiorów w kraju.
Ostatnim miejscem na naszym „szlaku ksiąŜki zabytkowej i współczesnej” były zajęcia w
bibliotece szkolnej przy Liceum im. M. Kopernika. Po zajęciach i zwiedzeniu biblioteki była
jeszcze koleŜeńska wymiana doświadczeń. Pobyt w Cieszynie zakończyło podziwianie panoramy
Cieszyna z zabytkowego Wzgórza Zamkowego.
PodróŜ „szlakiem cieszyńskich archiwów i bibliotek zabytkowych” była cenną lekcją z
historii ksiąŜki i drukarstwa i wzbogaciła nasz bibliotekarski warsztat, dzięki czemu moŜemy
wzbogacić i uatrakcyjnić prowadzone przez nas zajęcia z edukacji czytelniczej. W szczególności
dotyczy to lekcji z historii ksiąŜki, drukarstwa i bibliotek. Materiały przywiezione z warsztatów i te,
które udostępniają na swoich stronach www wyŜej zaprezentowane instytucje np. reprodukcje
starodruków, inkunabułów, pięknych iluminacji, wspaniałych introligatorskich opraw, bogato
zdobionych inicjałów, wzorów róŜnego rodzaju pisma i czcionek pozwolą przygotować ciekawe
prezentacje multimedialne do lekcji dla róŜnych poziomów nauczania jak równieŜ do
wykorzystania przez nauczycieli języka polskiego i historii. Nauczyciele bibliotekarze szkół
średnich mogą korzystać ze scenariuszy do cyklu lekcji bibliotecznych „Przechowane, odnalezione,
wyszukane”, zawierających gotowe konspekty oraz prezentacje. Dzięki filmom udostępnionym na
stronie internetowej Muzeum Drukarstwa moŜna uczniów szkoły podstawowej i gimnazjalistów
zabrać na wirtualną wycieczkę i zapoznać np. z pracą zecera lub linotypisty w dawnej drukarni.
Natomiast dla uczniów szkół średnich godna plecenia jest wycieczka do miasta ksiąŜek i podróŜ
„szlakiem cieszyńskich archiwów i bibliotek zabytkowych”.
Joanna Szewczyk
Anna Bułat