Rola odnawialnych źródeł - Mazowieckie Forum Biznesu, Nauki i Kultury

Ekologia
dodatek edukacyjny
pozyskiwanie energii ze źródeł alternatywnych - to się opłaca
Publikacja sfinansowana ze środków Starostwa Powiatu Wołomińskiego
Odnawialne źródła energii (OZE) mogą nie tylko mieć duży wkład w lokalny bilans energetyczny, ale też przyczynić
się do rozwoju gospodarczego gmin i powiatów. Przede wszystkim OZE poprawiają zaopatrzenie w energię tam, gdzie
infrastruktura energetyczna jest słabo rozwinięta. Wszak głównym odbiorcą z lokalnych OZE będą rolnicy, gospodarstwa
agroturystyczne, przetwórnie rolne itp.
Rola odnawialnych źródeł
energii w rozwoju lokalnym
Również, co ważne, odnawialne źródła energii przyczyniają się do zmniejszenia
bezrobocia. Produkcja kompo n e n t ó w d o b i o p a l i w c z y
biomasy wymaga rąk do pracy,
tak jak obsługa elektrowni
wodnych czy wiatrowych.
Nie można także zapominać, że komponenty do biopaliw oraz biomasy mogą być
uprawiane na glebach słabych
lub zanieczyszczonych. Dzięki temu nierentowne dotąd
gospodarstwa mają szansę
wypracować zysk netto.
Większość ekspertów zgadza się, że umiejętne i racjonalne wykorzystanie OZE
może przyczynić się nie tylko
do poprawy gospodarki na
r ynku lokalnym, ale też korzystnie wpłynąć na ochronę
środowiska. Wszak dzięki rozwojowi energetyki odnawialnej
zmniejsza się zużycie paliw
kopalnych, któr ych wykorzystanie w energetyce powoduje
emisję dwutlenku węgla i tlenków siarki, a także przyczynia
się do zniszczenia krajobrazu
(np. kopalnie odkr ywkowe).
Dzięki odnawialnym źródłom
e n e rg i i m o g ą w i ę c o c a l e ć
całe ekosystemy! Pamiętajmy
jednak, że odnawialne źródła
energii też mogą negatywnie
oddziaływać na środowisko.
Wiatraki mogą zabijać przelatujące ptaki, zwłaszcza gdy
zbudowane są na trasie ich
przelotów, produkcja biokomponentów może zmniejszać
bioróżnorodność itp. Rozwaga
i umiar jest więc wszędzie
potrzebna.
Tymczasem zachęcamy do
lektur y drugiej „wkładki te-
matycznej” poświęconej odnawialnym źródłom energii. Tym
razem przybliżymy Państwu
m.in. zagadnienia związane z
elektrowniami wodnymi, małą
retencją oraz produkcją prądu
z ogniw fotowoltaicznych. Miłej lektury!
- OZE mogą nie tylko mieć duży wkład
w lokalny bilans energetyczny, ale też
przyczynić się do rozwoju gospodarczego.
Przede wszystkim OZE poprawiają zaopatrzenie w energię tam, gdzie infrastruktura
energetyczna jest słabo rozwinięta - mówi
Krzysztof Napiórkowski z Zielonkowskiego
Forum Samorządowego
Energia cieplna zgromadzona w ziemi ma zbyt niską temperaturę do ogrzania mieszkania. Wszak już
na głębokości pół metra ziemia ma temperaturę niewiele większą niż 10 stopni latem. Dlatego, żeby
„dobrać się” do tej energii potrzebne jest odpowiednie urządzenie. Taką instalację, która pomoże nam
wykorzystać energię ziemi do podniesienia tempaeratury budynku nazywamy pompą ciepła.
„Jak to działa”
W wewnętrznym obwodzie pompy ciepła, znajduje się
specjalna ciecz wrząca w temperaturach poniżej -10°C. W
wymienniku, do którego dostarczana jest energia cieplna
z ziemi, odbywa się parowanie czynnika chłodniczego. Jak
zawsze parowanie jest związane z pobieraniem ciepła z
otoczenia. W tym przypadku ciecz parująca ma na przykład -10°C i w związku z tym pobiera ciepło od wody, tak
"ogrzana" para cieczy mając już temperaturę +3°C jest
zasysana przez sprężarkę. W sprężarce wzrasta ciśnienie.
Po opuszczeniu sprężarki para może podnieść temperaturę
do około +70°C. Para o tej temperaturze oddaje ciepło w
drugim wymienniku do wody obiegu grzewczego. Oddanie
ciepła oznacza jednocześnie zamianę pary w ciecz, czyli jej
skroplenie. Dlatego pierwszy z omawianych wymienników
jest parownikiem a drugi skraplaczem. Ciepło pobierane
z ziemi to np. 12 kW, z energii elektrycznej wówczas są
pobierane 3 kW i w rezultacie do mieszkania oddawana
jest energia 15 kw.
Rysunek: www.wikipedia.pl
Schemat prostej sprężarkowej pompy ciepła:
1) skraplacz, 2) zawór dławiący (lub kapilara),
3) parownik, 4) sprężarka.
Biuro Reklamy tel. 22-787-77-83, 22-787-29-11, e-mail: [email protected]
Pompy ciepła
wykorzystanie energii z Ziemi
do ogrzania domu
Pompa sama ciepła nie wy- takich możliwości (czyli najczętwarza tak jak. np. piec gazowy. ściej) należy wybrać kolektor
Ona pobiera jedynie energię gruntowy. Do oddawania ciepła
z otoczenia. Rolą pompy jest w pomieszczeniu najlepsze jest
zamiana niskotemperaturowej ogrzewanie podłogowe.
energii z otoIstnieją
czenia i podtakże pompy
wyższenie jej
ciepła służące
Istnieją także pompy
do poziomu
do ogrzewaciepła służące do
umożliwiająogrzewania wody. Jest nia wody. Jest
cego ogrzato najczęściej
to najczęściej bojler
nie budynku.
bojler, w któPompa wyko- w którego górnej części r e g o g ó r n e j
rzystuje w tym znajduje się mała pom- części znajduje
pa ciepła pobierająca
celu energię
się mała pompa
elektr yczną,
ciepła pobieraenergię z powietrza
ale jej pobór
jąca energię
w porównaniu
z powietrza.
z energią przez pompę dostar- Parownik ma wtedy postać
czaną jest niewielki. Pompa nie chłodnicy, która zabiera ciepło
wymaga konserwacji, nie grozi z powietrza i pompuje go do
wybuchem ani nie hałasuje. skraplacza, który jest zanurzony
Może być z powodzeniem in- w izolowanym zbiorniku bojlera.
stalowana w domach. Najważ- W rezultacie powietrze ogrzewa
niejszą kwestią przy decyzji wodę! Takie urządzenie ma
o montażu pompy ciepła jest zastosowanie tam, gdzie mamy
wybór sposobu pozyskiwania nadmiar ciepłego powietrza, np.
ciepła. To źródło ciepła decyduje w kuchniach w restauracjach.
o końcowych kosztach. Najlepiej Dodatkową korzyścią jest fakt,
jest korzystać z ciepła wody je- że pompa taka skutecznie osuziora lub stawu. Jeżeli nie mamy sza powietrze.
Kiedy zainstalowanie pompy
ciepła ma sens
•na działce można łatwo zbudować wymiennik ciepła jako dolne
źródło dla pompy (wskazana duża działka);
•dom jest kiepsko ocieplony i jego ocieplenie jest niemożliwe
(np. stara konstrukcja),
•dostęp do innych źródeł energii kosztowny;
•źródło ciepła w domu musi być bezobsługowe (odpadają więc
kominki z płaszczem wodnym)
•dom jest bardzo duży i zużywa dużo ciepła,
•pompa ciepła jest brana pod uwagę już na etapie projektowania
domu.
Kalkulacja kosztów
Koszt pompy ciepła z zainstalowaniem wynosi około 25 000 zł.
Rocznie do ogrzania metra kwadratowego powierzchni potrzeba
w dobrze ocieplonym domu aż 30 kWh. A zatem, rocznie cały dom
o powierzchni dajmy na to 160 m2 na cele ogrzewcze potrzebuje
4 800 kWh. Przy korzystaniu z pompy ciepła o średniorocznym
współczynniku wydajności COP = 3 koszt ogrzania domu (tylko
cele grzewcze) wyniósłby ok. 650 PLN. Dla zwykłych grzejników
elektrycznych wyniósłby ok. 1900 PLN. Rocznie o 1 250 PLN
mniej. Koszt zakupu zwróciłby się po ok. 20 latach. Im mamy
mniej skutecznie ocieplony dom tym czas zwrotu jest krótszy.
www.zyciepw.pl
8
ekologia
14 październik 2010
Publikacja sfinansowana ze środków Starostwa Powiatu Wołomińskiego
Energia wody to powszechnie występujące źródło energii odnawialnej. Światu dostarcza ona ponad 20% energii elektrycznej, natomiast Polsce
zaledwie 1,5%. Elektrownie wodne nie emitują gazów cieplarnianych, nie powodują powstania zanieczyszczeń wody i powietrza ani nie produkują
odpadów. Co ważne – o ile energii wiatru czy słońca nie można zgromadzić – energię wody jak najbardziej tak. Woda zgromadzona w zbiorniku
zaporowym stanowi rezerwę energetyczną na „cięższe czasy”. Zaletą elektrowni wodnych jest to, że koszty ich użytkowania są niskie (np. inne
wymagają dowożenia surowca), ale wadą – mała ilość dobrych miejsc na ich wybudowanie, pod względem ekonomicznym i ekologicznym.
Co to jest?
Jak to działa?
Elektrownia wodna to zakład energetyczny produkujący energię elektryczną dzięki spadkowi (przepływowi
wody). Przyjęło się, że elektrownie wodne dzielą się na duże i małe. Małe (skrót MEW) mają moc poniżej 5
MW (megawatów) i są zaliczane do odnawialnych, niekonwencjonalnych źródeł energii. Duże elektrownie
są tak rozpowszechnione, że są uważane za producenta energii „tradycyjnej”. Duże elektrownie tak mocno
przekształcają środowisko, że już od dawna nie są uważane za czyste, ekologiczne źródło energii. Inaczej rzecz
ma się z MEW, które umiejętnie stosowane, mogą przyczynić się do poprawy środowiska naturalnego.
Typowa elektrownia wodna składa się ze zbiornika piętrzącego, turbiny, generatora i transformatora.
Dzięki spiętrzeniu wody w zbiorniku uzyskujemy różnicę wysokości pomiędzy lustrem wody przed i za
zaporą. Dodatkowo zbiornik pozwala „zmagazynować” nadmiar wody do wykorzystania w okresie suszy
i niższych przepływów. Wykorzystując siłę grawitacji przepuszcza się wodę przez specjalne otwory w
zaporze. Woda przepływa przez turbinę i dzięki temu napędzany jest generator prądotwórczy. Transformator pozwala uzyskać prąd akceptowalny do przesłania do sieci energetycznej.
Elektrownie wodne
W Polsce najlepsze warunki
do budowy elektrowni wodnych
występują w dorzeczu Wisły w
Karpatach i na Roztoczu, a także
w Sudetach i rzekach Przymorza.
Szacuje się, że realny potencjał
ekonomiczny wody w Polsce wynosi 5 terawatogodzin rocznie i
jest wykorzystywany w zaledwie
41%. W 2009 roku wytworzono w
naszym kraju 1 616 039,309 MWh
energii z elektrowni wodnych.
Zasoby techniczne szacuje się na
poszczególnych dorzeczach:
dorzecze Wisły 9 270 GWh/a 77,6 %
dorzecze Odry 2 400 GWh/a 20,1 %
rzeki Przymorza 280 GWh/a 2,3 %
(źródło: pigeo.org.pl)
W Polsce nie ma niestety tak
dobrych warunków do rozwoju
energetyki wodnej jak np. w Norwegii (98% pokrywanego zapotrze-
bowania!). Nasz krajowy potencjał
wart jest jednak zainteresowania.
Polska wykorzystuje zaledwie
10% możliwej do uzyskania mocy
z „wody”. Energetyka wodna ma
w Polsce największe tradycje historyczne, pomimo, że warunki
geograficzne nie należą u nas pod
tym względem do najlepszych.
Świadczą o tym nazwy miejscowości, historyczne zapisy przywilejów
i praw do wykorzystania urządzeń
wodnych. Pierwszy udokumentowany młyn wybudowano w 1264
roku na rzece Czarnej w Połańcu.
Kilka wieków później takich młynów było już kilkanaście tysięcy.
Młynom towarzyszyły młockarnie,
urządzenia hutnicze, tartaki i
stawy rybne – można powiedzieć,
że system małej retencji wodnej
sprzyjał rozwojowi gospodarczemu
I Rzeczypospolitej. Przykładowo w
Zielonce na rzece Długiej młyn
wykorzystujący energię wody został wybudowany w XVII w. Przed
wojną również to elektrownie
wodne były podstawowym źródłem
energii elektrycznej w Polsce. Nie
sieci linii przesyłowych, pracowały
natomiast elektrownie, młyny,
pompy wodne, których było ponad
8000. W 1954 r. Centralny Zarząd
Elektryfikacji Rolnictwa zewidencjonował na terenie Polski ok.
6600 czynnych i 800 nieczynnych
siłowni wodnych. Większość z tych
urządzeń nie przetrwała kolejnych
lat socjalizmu i pod względem
rozwoju małej retencji cofnęliśmy się daleko. Gdy w latach 80.
przeprowadzono inwentaryzację
istniejących elektrowni wodnych
- było już ich tylko 600. Obecnie w
kraju działa 400 hydroelektrowni, z
czego tylko kilkanaście dużych.
Obecnie obserwuje się jednak
znaczny wzrost ilości MEW. Od
1991 roku osoby prywatne i spółki
mogą eksploatować takie elek-
W Polsce nie ma
niestety tak dobrych
warunków do rozwoju
energetyki wodnej jak
np. w Norwegii (98%
pokrywanego zapotrzebowania!)
trownie. W roku 2000 przekazały
one do sieci energetycznej około
150 GWh energii elektrycznej.
Budowa małych elektrowni to
nasza przyszłość ze względów
ekonomicznych, społecznych i
ekologicznych. MEW nie posiadają wad wielkich inwestycji (patrz
Ekologia dużych elektrowni wodnych
Jeszcze do połowy lat ’80 elektrownie wodne – te duże, budowane na nizinach - były uważane za czyste źródło energii, nieszkodliwe
dla środowiska naturalnego. W końcu podczas wytwarzania energii nie są emitowane zanieczyszczenia, a i poziom hałasu nie jest duży.
Obecnie te poglądy są mocno weryfikowane i ostały się chyba tylko w środowisku hydrotechników „Starej szkoły” i lobby firm budowlanych.
Elektrownia wodna, a przede wszystkim towarzysząca jej zapora ze zbiornikiem wodnym mocno przekształcają krajobraz i zmieniają
ekosystemy. Zalewa się ogromne obszary, przekształca koryto rzeczne i często wysiedla całe wsie. Tracą swe siedliska gatunki, żyjące na
brzegach rzek. Zbiornik zaporowy zawiera wodę stojącą, a więc żyją w nim inne gatunki niż w wodzie płynącej. Na dodatek w zbiorniku
osadza się niemal cały muł i zawiesina niesiona przez rzekę. Jezioro ciągle się więc zamula i wymaga kosztownego pogłębiania. Wraz z
osadami w zbiorniku deponowane są zanieczyszczenia. Taką sytuację mamy obecnie w zbiorniku przy zaporze we Włocławku, gdzie w
dnie skumulowane są zanieczyszczenia niesione przez Wisłę. Hipotetyczne uszkodzenie zapory, oprócz strat materialnych spowodowałoby również poderwanie trujących osadów, zanieczyszczenie Wisły aż do ujścia oraz części morza Bałtyckiego. Znamienny jest również
przykład Egiptu, gdzie po wybudowaniu tamy w Asuanie Nil przestał wylewami nawozić glebę, jak czynił od tysięcy lat i pola egipskie
wymagają sztucznego nawożenia.
Rodzaje elektrowni wodnych
Każda elektrownia wodna posiada turbinę, elektrownie różnią się jednak sposobem doprowadzania wody do turbiny. Można na tej
podstawie wyróżnić następujące typy elektrowni wodnych:
Elektrownia przepływowa - mieści się w budowli przegradzającej rzekę, ale niepiętrzącej wody. Taka elektrownia może pracować
non-stop, wykorzystując siłę przepływu wody, jednak ilość energii zależy od ilości przepływającej wody – ta nie jest bowiem magazynowana w zbiorniku.
Elektrownia zbiornikowa – w porównaniu z elektrownią przepływową nie jest tak narażona na wahania produkowanej mocy – ilość
wody jest bowiem mniej więcej taka sama dzięki zbiornikowi magazynującemu. Dzięki piętrzeniu elektrownia zbiornikowa może też
produkować więcej energii niż wynosi chwilowy dopływ. Ten typ elektrowni jest najczęściej stosowany na świecie.
Elektrownia szczytowo-pompowa - ta elektrownia posiada dwa zbiorniki, górny i dolny, położone na różnych wysokościach.
Dolnym zbiornikiem może być jezioro naturalne lub sztuczne a nawet rzeka. Zbiornik górny jest z reguły sztucznego pochodzenia, ale
zdarzają się elektrownie szczytowo-pompowe mające dwa zbiorniki naturalne (np. w górach czy w krajobrazie polodowcowym). W okresie
małego zapotrzebowania ogólnego na prąd, elektrownia pompuje wodę ze zbiornika dolnego do górnego, oczywiście samemu przy okazji
zużywając energię elektryczną. Z kolei gdy lokalnie zapotrzebowanie na energię wrasta, woda ze zbiornika górnego przepuszczana jest
przez turbiny i spływa z powrotem do zbiornika dolnego. W ciągu doby następują jeden lub dwa takie cykle. Zysk elektrowni związany
jest z tym, że „kupuje” ona prąd tańszy w czasie poza szczytem, a sprzedaje drożej, gdy w całym kraju jest szczyt poboru energii (np.
rano). Elektrownie szczytowo-pompowe często towarzyszą elektrowniom atomowym – pozwalają bowiem zagospodarować nadmiar mocy
elektrowni w pompowanie wody do górnego zbiornika. Podobny mechanizm miał funkcjonować w Polsce – w Żarnowcu wybudowano
elektrownię szczytowo-pompową, elektrownia atomowa jednak nigdy nie powstała. W Polsce na elektrownie szczytowo-pompowe przypada
najwięcej, bo około 1350 MW mocy posiadanych przez elektrownie wodne. Najbardziej znane polskie elektrownie szczytowo-pompowe
to Żarnowiec, Porąbka-Żar i Żydowo.
Elektrownia pływowa – jest to elektrownia produkująca energię z przypływów lub odpływów morza i oceanu. By wykorzystać ruch
fal przegradza się zaporami rzeki u ujścia i przepuszcza wodę przez turbiny ze strony morza w stronę lądu w czasie przypływu i w kierunku morza ze strony lądu w czasie odpływu. Niestety, w morzu Bałtyckim pływy praktycznie nie występują, nie ma więc warunków do
wybudowania takiej elektrowni. Na wybrzeżu atlantyckim takie konstrukcje używane do mielenia ziarna budowano już w średniowieczu.
największa elektrownia pływowa świata została uruchomiona w 1966 roku we Francji przy ujściu rzeki La Rance do kanału La Manche,
w miejscu, gdzie maksymalna amplituda pływów wynosi 13,5 m, a minimalna 5 m.
Elektrownia falowo-wodna – produkuje energię z ruchu fal lub ruchu powietrza wywołanego falowaniem wody. Takie elektrownie
również znajdują się przede wszystkim w krajach położonych nad Atlantykiem.
Elektrownia oceanotermiczna – praktycznie mało znana szerszej publiczności. Do produkcji prądu wykorzystuje się tutaj nie
ruch wody, ale różnicę temperatur pomiędzy wodami powierzchniowymi a wodami głębinowymi. Takie elektrownie powstają w gorącym
klimacie w krajach położonych przy Oceanie Spokojnym i Indyjskim.
www.zyciepw.pl
ramka), a mają wszystkie jej
zalety. Dodatkowo mała retencja
zmniejsza ryzyko powodzi (czego
nie robią wielkie zbiorniki nizinne), nie przekształca tak krajobrazu, nie wymaga przesiedlania
całych wsi. Małe zbiorniki wodne
przyczyniają się skutecznie do
poprawy wilgotności oraz wzrostu
bioróżnorodności.
Szacuje się, że MEW zwracają
się po 10 latach eksploatacji przy
budowie od podstaw, a przy wykorzystaniu istniejących budowli –
szybciej. Czas na budowę małych
spiętrzeń jest bardzo sprzyjający.
Państwa Unii Europejskiej zobowiązały się do osiągnięcia w 2010
r. celu minimum - 12 % udziału
energii odnawialnej w bilansie
energetycznym UE. Budowa elektrowni wodnych może mieć w tych
12% swój znaczny udział. Małe
spiętrzenia to nie tylko energia
elektryczna. Powstały staw pełni
funkcję turystyczną – jako kąpielisko czy miejsce do dogodnego wybudowania np. smażalni ryb lub
małej restauracji. Zapora na rzece
to zwykle też dodatkowy most, co
sprzyja rozwojowi lokalnemu, a
także zbiornik wody p-poż, co
poprawia stan bezpieczeństwa.
Od kilku lat funkcjonuje Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni
Wodnych (TRMEW). TRMEW
udziela fachowych porad również
osobom spoza Towarzystwa, a
chcącym samemu wybudować
MEW. Najważniejsze dokumenty
niezbędne do rozpoczęcia budowy
małej elektrowni wodnej to operat
wodno-prawny, projekt, pozwolenie na budowę i umowa z zakładem
energetycznym na przyłączenie
elektrowni do sieci przesyłowej.
Dofinansowanie Małych
Elektrowni Wodnych ze
środków unijnych i krajowych
Przedsiębiorcy, którzy chcą zainwestować w MEW mogą liczyć na
zyski z tytułu sprzedaży prądu oraz bonusy w postaci dofinansowania
z tytułu produkcji „zielonej energii”. Nie będą to klasyczne dotacje do
85% – mamy tu doczynienia bowiem z pomocą publiczną – ale i tak
inwestorzy otrzymują warunki lepsze od standardowych rynkowych.
Najważniejszym źródłem wsparcia dla projektów OZE, w tym MEW
jest Działanie 9.4 Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko: "Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych". Działanie to jest
dofinansowane ze środków unijnego Funduszu Spójności. W trybie
konkursowym można ubiegać się o dotacje na elektrownie o mocy
do 10MW z kosztami projektu zawartymi pomiędzy 10 a 40 mln zł.
W ramach inwestycji można stosować wyłącznie urządzenia nowe,
oraz koszty przyłączenia się do sieci. Bardzo ważna jest gotowość do
szybkiego rozpoczęcia realizacji projektu, dlatego preferowane będą
projekty z gotową dokumentacją. Projekty będą w oparciu o wskaźniki
efektywności:
• Wartość projektu podzielona przez roczny przyrost produkcji energii
(zł/MWh)
• Wartość projektu podzielona przez wzrost zainstalowanej mocy
(zł/MW)
• Ilość rocznej produkcji energii dzielona przez moc zainstalowaną
jednostki wytwórczej (MWh/MW).
Nabor y prowadzi Instytut Paliw i Energii Odnawialnej
w Warszawie.
Dotacje dla mniejszych projektów Programy Operacyjne dofinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Każde
województwo wprowadza własne zasady, kryteria szczegółowe i ew.
ograniczenia co do projektów. Dla inwestycji w miejscowościach należących do gminy wiejskiej, miejsko-wiejskiej z wyłączeniem miast
powyżej 5 tys. mieszkańców oraz w miejscowościach gminy miejskiej
o liczbie mieszkańców mniejszej niż 5 tys., dotacje można uzyskać z
Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (www.minrol.gov.pl), jeśli
projekt nie przekracza wartości 3 mln PLN.
Inną formą pomocy w finansowaniu MEW, są pożyczki preferencyjne i dopłaty do kredytów w ramach "Programu dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji" prowadzonego przez fundusze ochrony
środowiska i gospodarki wodnej (NFOSiGW i WFOSiGW).
Wsparcie ma być udzielone w latach 2009-2012 i ma wynieść 1,5 mld PLN.
Z tej puli 20% budżetu przeznaczone jest na wsparcie MEW do 5MWe.
W NFOŚiGW można uzyskać od 4 do 50 mln PLN (jednak nie więcej
niż 75% kosztów kwalifikowanych projektu) pożyczki o oprocentowaniu
6% w skali roku na okres do 15 lat od pierwszej wypłaty. Przewidziane
są także umorzenia nawet do 50% kwoty pożyczki, jednak warunki ich
uzyskania są bardzo restrykcyjne, także nie będzie to najprawdopodobniej powszechnie stosowane wsparcie.
Biuro Reklamy tel. 22-787-77-83, 22-787-29-11, e-mail: [email protected]
więcej wiadomości na www.zyciepw.pl
9
ekologia
Publikacja sfinansowana ze środków Starostwa Powiatu Wołomińskiego
Słońce jest największym dostarczycielem energii dla Ziemi i ludzkości. Niestety, mimo postępu
nauki, ciągle nie potrafimy dobrze zmagazynować tej energii w inny sposób niż biomasa.
Fotoogniwa (ogniwa słoneczne)
„Jak to działa”
Do produkcji prądu z promieni słonecznych służą ogniwa fotowoltaiczne,
a sam proces nazywany jest konwersją fotowoltaiczną. Proces ten odkryty został już
w XIX wieku przez Becquerela, który jako pierwszy badał powstanie siły motorycznej pod wpływem promieniowania słonecznego. Wykorzystał w tym celu selen
pokryty warstwą złota. Sprawność tego układu wynosiła zaledwie 1%, ale był to
pierwszy krok na drodze do „prądowego” ujarzmiania słońca.
Obecnie, najważniejszym budulcem ogniwa jest krzem (płytki krzemowe),
a także połączenia elektryczne pomiędzy warstwami krzemu. Płytki mają
grubość od 0,2 do 0,4 mm. W skutek padania na płytki fotonów z promieniowania słonecznego wybijane są elektrony. Powstałe w ich miejscu
„dziury” (czyli różnice potencjałów) zapełniane są sąsiednimi
elektronami co w konsekwencji prowadzi do ruchu elektronów
i przepływu prądu.
Pr a c e n a d o p t y m a l n y m
wykorzystaniem i zmagazynowaniem energii słonecznej
ciągle trwają. Ciekawym eksperymentem są australijskie
wyścigi samochodów napędzanych wyłącznie promieniami słońca.
Produkcja ogniw rośnie
z roku na rok. W 2008 roku
wyprodukowano ogniw o łącznym potencjale 7,3 GW, w tym
roku produkcję szacuje się na
ponad 30 GW. Największym
ich producentem są Chiny,
ale państwa europejskie nie
pozostają daleko w tyle.
Jednak Polska to nie Australia i dni słonecznych
mamy znacznie mniej. Szacuje się, że promieniowanie słoneczne dostarcza na terenie
naszego kraju od 3 do 4 GJ/
m2/, które można zamienić na
produkcję energii elektrycznej i cieplnej. Odpowiada to
wartości opałowej 120 kg tzw.
paliwa umownego. Do produkcji energii elektrycznej z
promieni słońca służą ogniwa
fotowoltaiczne.
Koszt produkcji energii
z ogniw jest jednak ciągle
wysoki, głównie za sprawą
kosztów produkcji samych
ogniw i stosunkowo niewielkiej ilości dni słonecznych w
Polsce. Pomimo tego, stosowanie fotowoltaiki jest opłacalne dla urządzeń o niskim
poborze prądu, położonych w
miejscach trudno dostępnych,
Koszt produkcji
energii z ogniw jest
jednak ciągle wysoki,
głównie za sprawą
kosztów produkcji
samych ogniw
i stosunkowo
niewielkiej ilości dni
słonecznych w Polsce
z daleka od linii energetycznych. Najlepszym przykładem są stacje przekaźnikowe
w komunikacji, „świecące”
znaki drogowe, automatyczne stacje meteorologiczne,
systemy alarmowe, ochrona
pastwisk itp. Wymyślane są
t e ż ko l e j n e z a s t o s o w a n i a ,
np. do parkometrów.
foto: www.wikipedia.pl
W jaki sposób dobrać ogniwo do swoich potrzeb?
Najpierw należy rozpoznać swoje potrzeby. Określamy potrzebne nam napięcie (np. 6 lub 12 V), moc pobieraną przez nasze urządzenie i dobowy czas pracy urządzenia. Przykład: chcemy oświetlić dwiema żarówkami typu LED wejście do naszej altanki na działce.
Żarówki mają moc 3W, wykorzystują napięcie 12 volt i powinny świecić 4 godziny na dobę.
Wyliczamy więc zapotrzebowanie: 4 godziny x 6 W = 24 Wh (watogodziny)
Wyliczmy teraz potrzebną pojemność akumulatora: 24Wh/12 V= 2 Ah (amperogodziny)
Ponieważ czas ładowania akumulatora wynosi co najmniej 8 godzin, to potrzebujemy ogniw fotowoltaicznych zdolnych wytworzyć
w ciągu 8 godzin 24 Wh. Wyliczmy więc potrzebną moc baterii słonecznych: 24 Wh/8h = 3 W
Wychodzi więc na to, że potrzebujemy panel 12V o minimalnej mocy 3 W. Pamiętajmy jednak, że nie zawsze czas „słoneczny” wynosi
8 godzin. Warto więc zaopatrzyć się w silniejszą baterię słoneczną, co by nasze żarówki świeciły również w nocy po pochmurnym dniu!
Kolejna gmina na terenie powiatu wołomińskiego, którą jest Zielonka, przystępuje do projektu związanego
z pozyskaniem środków na kolektory słoneczne. Poniżej przedstawiamy warunki przystąpienia do projektu.
Warunki otrzymania dofinansowania do
kolektorów słonecznych na przykładzie
Gminy Zielonka
1. Kolektory słoneczne wraz
z osprzętem będą stanowiły
przez 5 lat własność Gminy Zielonka. Gmina Zielonka użyczy
uczestnikom projektu sprzęt
pozostający w jej ewidencji.
Umowa będzie obowiązywała
maksymalnie do 31 grudnia
2017 roku.
3. Środki na kolektory będą
pochodziły – w przypadku otrzymania dofinansowania przez
Gminę Zielonka - w 70% z
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego – Działanie 4.3 „Ochrona
powietrza, energetyka”. Pozostałe 30% opłacą użytkownicy.
2. Uczestnik projektu (osoba, która chce mieć zainstalowane kolektor y słoneczne
dofinansowane ze środków UE)
użyczy gminie nieodpłatnie
6m2 budynku mieszkalnego
oraz umożliwi prace związane
z montażem.
4. Kosz kolektora szacuje się
na 14 000-20 000 zł.
5. Zestaw kolektora słonecznego instalowany przez Gminę Zielonka będzie składał się
z następujących elementów:
• kolektorów płaskich,
Biuro Reklamy tel. 22-787-77-83, 22-787-29-11, e-mail: [email protected]
• zasobnika z dwoma wężownicami,
• układu pompowego,
• układu bezpieczeństwa,
• układu hydraulicznego,
• układu sterowania z funkcją
odwróconego sterowania,
• izolacji,
• stelaży do mocowania kolektorów.
6. Gmina Zielonka zabezpieczy realizację celu projektu
tj. zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, wyłoni wykonawcę zestawu
kolektora słonecznego, ustali
harmonogram realizacji prac,
będzie sprawować bieżący nadzór inwestorski przeprowadzi
odbiory końcowe oraz rozliczenie
finansowe projektu.
7. Wykonawca instalacji zestawu kolektora słonecznego
sporządzi projekt techniczny instalacji oraz dokona indywidualnej wyceny instalacji planowanej
w nieruchomości będącej własnością/współwłasnością osoby
zainteresowanej „solarami”.
8. Szczegółowe określenie
miejsca lokalizacji urządzeń, ich
zestaw oraz sposób ich montażu,
zostaną określone zgodnie ze
sporządzonym w tym zakresie
projektem technicznym i technologicznym uwzględniającym
obowiązujące normy branżowe i
standardy techniczne, określenie
warunków własnościowych i eksploatacyjnych.
9. Po zakończeniu prac instalacyjnych, sprzęt i urządzenia
wchodzące w skład zestawu
kolektora słonecznego, pozostają własnością Gminy Zielonka
przez cały czas trwania projektu, tj. minimum 5 lat, licząc od
dnia zatwierdzenia końcowego
raportu z realizacji projektu. Po
upływie okresu czasu, o którym
mowa w ust. 1, całość zestawu
kolektora słonecznego wraz z
dokumentacją przejdzie nieodpłatnie na własność Gminy.
10. Właściciel zobowiązuje się
do przeprowadzania we własnym
zakresie i na własny koszt przeglądów serwisowych zgodnych z
warunkami określonymi w karcie
gwarancyjnej, przekazanej przez
wykonawcę zestawu kolektora
słonecznego oraz do ponoszenia
w tym czasie wszelkich kosztów
niezbędnych do utrzymania
całego zestawu do prawidłowej
eksploatacji.
Źródło: www.zielonka.pl
www.zyciepw.pl
10
14 październik 2010
ekologia
Publikacja sfinansowana ze środków Starostwa Powiatu Wołomińskiego
Czym są domy pasywne? Czy warto zastosować ten standard w budownictwie? Czy inwestycja
jest opłacalna? Na te jak i inne pytania znajdziecie państwo odpowiedź niżej.
Domy pasywne
nowy standard w budownictwie i wykorzystanie
energii odnawialnej
Czym jest dom pasywny?
Jak to działa?
Dom pasywny jest nowym standardem wznoszenia obiektów budowlanych, który wyróżniają
bardzo dobre parametry izolacyjne oraz szereg innych rozwiązań, mających na celu zminimalizowanie zużycia energii w trakcie eksploatacji. Praktyka pokazuje, że zapotrzebowanie na energię w
takich obiektach jest ośmiokrotnie mniejsze niż w tradycyjnych budynkach wznoszonych według
obowiązujących norm.
Dom pasywny charakteryzuje się wyśmienitą izolacją cieplną, odpowiednią architekturą umożliwiającą korzystanie z energii słonecznej oraz z systemem wentylacji odzyskującej ciepło. Pozyskiwanie
ciepła do ogrzania domu odbywa się z ciepła ludzi i zwierząt, urządzeń gospodarstwa domowego,
systemu odzysku ciepła i przeszklonych fasad. Najważniejsze jest kompleksowe połączenie wszystkich elementów - baterii słonecznych, wymienników ciepła, nowoczesnych układów wentylacyjnych
z zastosowaniem materiałów o wysokiej jakości i doskonałych współczynnikach przenikania ciepła.
Na początku lat ’90 dwóch
niemieckich inżynierów zadało
sobie pytanie: czy w naszych
warunkach klimatycznych,
może funkcjonować dom bez
systemu centralnego ogrzewania? Chociaż pytanie trąci
„herezją budowlaną” innowatorzy wyznaczyli sobie za
cel tak pomniejszyć straty
ciepła, aby dom praktycznie
nie potrzebował ogrzewania.
Pasywne i odnawialne źródła
ciepła jak ludzie, urządzenia
gospodarstwa domowego i
ciepło odzyskiwane z powietrza
oraz ze źródeł naturalnych,
(np. energia słoneczna), miały
pokrywać jak największą część
zapotrzebowania na ciepło. Od
idei przeszli do czynów. W 1991
roku wybudowano w Darmstadt w Niemczech pierwszy
W 1991 roku wybudowano w Darmstadt w
Niemczech pierwszy
dom pasywny, który
miał za zadanie potwierdzić teorię niemieckich
inżynierów. Praktyka
wykazała słuszność idei
takich domów
dom pasywny, któr y miał za
zadanie potwierdzić teorię
niemieckich inżynierów.
Praktyka wykazała słuszność
idei takich domów. W stosunku
do zwykłych domów, budowanych według przyjętych norm
zużywają one o 90% mniej
ciepła! Do ogrzania przez cały
rok 1 m2 powierzchni użytkowej domu wystarczy 15 kWh
energii, czyli w przeliczeniu
1,5 m3 gazu, za który płacimy
coraz więcej. Należy tu dodać,
że zwykły, nawet najlepiej ocieplony dom zużywa minimum
50 kwH/m2 rocznie. Różnica
jest więc dla zwykłych domów
10-krotna, a dla niskoenergetycznych aż 4-krotna! Warto
pomyśleć o takim rozwiązaniu
dla własnego gospodarstwa
domowego.
Najważniejsze elementy domu pasywnego
Wentylacja: wysokoefektywna i centralna, która oddaje ciepło powietrza wywiewanego strumieniowi powietrza zasysanego za pomocą wymienników. Powietrze do domu przechodzi systemem rur przez
grunt, ogrzewając się zimą i chłodząc latem i dociera bezpośrednio do pomieszczeń dziennych oraz
sypialnych. Dla odmiany wyciąganie powietrza odbywa się z pomieszczeń kuchennych i łazienek.
Ogrzewanie: budynek ogrzewany jest nawiewanym powietrzem z systemu wentylacji. Powietrze
ogrzewane jest elektrycznie lub przepływając systemem wymienników wokół zbiorników z ciepłą
wodą. W przypadku braku tradycyjnej instalacji c.o., może występować kominek.
Ciepła woda: ogrzewana przez kolektory słoneczne lub pompy ciepła. Jej zużycie minimalizowane
jest przez stosowanie perlatorów i innych urządzeń mechanicznych.
źródło: wikipedia.pl
Pierwszy dom pasywny na świecie
Ciekawe strony poświęcone energii odnawialnej
•www.mos.gov.pl – strona ministerstwa środowiska
•www.pigeo.org.pl – strona Polskiej Izby Energii Odnawialnej
•www.energia-odnawialna.info – strona poświęcona energii odnawialnej
•www.seo.org.pl – strona Stowarzyszenia Energii Odnawialnej
•www.ngfosigw.gov.pl – strona Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zawiera
informacje o możliwościach dofinansowania OZE
•www.wfosigw.pl – strona Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zawiera informacje
o możliwościach dofinansowania OZE
•www.bosbank.pl – strona banku finansującego kredyty na cele ekologiczne
•www.czystybiznes.pl – strona promująca stosowanie energii ze źródeł odnawialnych wśród przedsiębiorców
•www.cire.pl – strona Centrum Informacji o Rynku Energii
•www.mg.gov.pl – strona Ministerstwa Gospodarki
www.zyciepw.pl
Biuro Reklamy tel. 22-787-77-83, 22-787-29-11, e-mail: [email protected]