Magdalena Bełza Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział

Magdalena Bełza
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie
Wsparcie Biura ds. Osób Niepełnosprawnych – trudne wyzwania pomagającego na
przykładzie Uniwersytetu Śląskiego
Abstrakt:
Studiowanie to okres w którym młody człowiek zaczyna żyć samodzielnie. Kształtuje swój
światopogląd, nawiązuje relacje, pozostające bardzo często na całe życie. Dla studenta
niepełnosprawnego to również okres próby, ponieważ oprócz tego musi zmierzyć się jeszcze
z wieloma trudnościami. Artykuł ten traktuje o możliwościach wsparcia, jakie udziela Biuro
ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Śląskiego swoim studentom. Zwraca również
uwagę na ważną rolę asystentury oraz trudności na jakie może napotykać asystent pracujący
na wyższej uczelni.
Słowa kluczowe: wsparcie, pomoc, Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych, student
niepełnosprawny, asystent studenta niepełnosprawnego.
Abstract:
Studying is the period in which the young man begins to live independently. It shapes one’s
worldview, establishes relation, very often lasting for whole life. For a student with
disabilities is also a period in which he has to faces many difficulties. This article deals with
the possibilities of the support granted by Silesian University Office for Disabled Students. It
also draws attention to the important role of assistant and shows difficulties that may be
encountered assistants working at a University.
Key words: support, help, Office for Disabled People, disabled student, disabled student
assistant
Wstęp
Pomaganie jest to podejmowanie działań mających na celu dobro drugiej osoby,
pomaganie jest wspaniałomyślne, jest nawet trendy. Pomagamy z różnych powodów,
ponieważ czujemy się w obowiązku, ponieważ mamy taką potrzebę, lub też widzimy
potrzebę, pomagamy bo chcemy czynić dobrze. Czasem podchodzimy bardziej egoistycznie i
chcemy poprawić swoje samopoczucie poprzez pomoc komuś, a czasem liczymy na
wzajemność. Ale pomaganie to nie tylko akt miłosierdzia, czasami to bardzo ciężka praca
wymagająca od osoby niosącej pomoc, namysłu i refleksji. Jak pomóc żeby nie
zaszkodzić…pomaganie bywa trudne. Wprowadzony na listę zawodów w 2001 roku (Dz. U. z
dnia 20 kwietnia 2001) asystent osoby niepełnosprawnej to człowiek, którego zadaniem jest
kompetentne pomaganie osobie niepełnosprawnej. Aby móc to robić dobrze potrzebuje
solidnego
przygotowania
zarówno
z
zakresu
podstaw
psychologii,
wiedzy
o
niepełnosprawności, socjologii, a nawet prawa. To osoba, która ma wspierać swojego
podopiecznego w życiu społecznym i kulturalnym. Studia na specjalności asystent osoby
niepełnosprawnej mają na celu wyposażyć młodych ludzi w takie kompetencje, które pozwolą
im dobrze pomagać.
Głównym celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie form wsparcia osób
niepełnosprawnych studiujących w Uniwersytecie Śląskim poprzez wskazanie działań Biura
ds. Osób Niepełnosprawnych, jak również zwrócenie uwagi na szczególną formę pomocy
jaką jest asystencja dla niepełnosprawnych studentów. W drugiej części dotyczącej tego
zagadnienia pragnę zwrócić uwagę na płaszczyzny trudności czy też obciążeń osób
pełniących funkcje asystentów. Mimo, że ich rola skupia się głównie na wsparciu procesu
edukacji danej osoby, to muszą oni radzić sobie czasem z sytuacjami wykraczającymi poza
ten obszar.
Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych
Zmiany w zakresie postrzegania osób niepełnosprawnych, postaw wobec nich,
szeroko pojmowana integracja społeczna, tendencje europejskie oraz ogólnoświatowe
sprawiają, że również w Polsce na przełomie 10 lat zauważalne są zmiany w postaci rosnącej
liczby osób niepełnosprawnych podejmujących się edukacji na poziomie wyższym. Zarówno
Konstytucja Polski (art. 70.), jak i Konwencja o prawach niepełnosprawnych (art. 24),
zwracają uwagę na prawo osób niepełnosprawnych do edukacji. Deklaracja Madrycka z kolei
mówi o zasadniczej roli edukacją, jaką odgrywa ona w przyszłości każdego człowieka,
postrzeganej z perspektywy osobistej, społecznej i zawodowej. Wskazując zarazem na to, że
edukacja powinna być podstawowym miejscem zapewniającym osobowy rozwój i włączenie
społeczne osobom niepełnosprawnym.
Rosnąca liczba tej grupy studentów jest spowodowana również takimi czynnikami jak:
wymuszoną otwartością wyższych uczelni na przyjmowanie studentów niepełnosprawnych
przez rozwiązania prawne, stale poprawiający się system wsparcia finansowego osób
niepełnosprawnych podejmujących studia, coraz bardziej pozytywny klimat społeczny wokół
tematyki
niepełnosprawności
oraz
wzrost
znaczenia
wykształcenia
wyższego
w
społeczeństwie (P. Wdówik, 2007, s. 17.). W ostatnich kilkunastu latach obserwowalne jest
powstawanie na uczelniach komórek powołanych celowo do wspierania studentów z różnego
rodzaju niepełnosprawnościami. Zróżnicowanie pod względem nazewnictwa (pełnomocnik
Rektora ds. Osób Niepełnosprawnych, specjalista ds. studentów niepełnosprawnych,
Rzecznik Studentów Niepełnosprawnych, Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych) nie zmienia
podstawowego celu, jaki mają realizować – wsparcie studenta niepełnosprawnego, a także
realizowanie europejskiej idei niezależnego życia osób niepełnosprawnych (independent
living) polegającej na odzyskiwaniu kontroli zarówno nad ciałem, ale i stylem życia.
Uniwersytet Śląski również wychodzi naprzeciw oczekiwaniom osób niepełnosprawnych
próbując poprzez różne działania przeobrażać się w miejsce nie tylko przyjazne osobom
niepełnosprawnym, ale budujące pozytywny ich wizerunek społeczny.
Pierwszym krokiem na drodze wprowadzania zmian było powołanie w 2001 roku
Pełnomocnika
Rektora
ds.
Studentów
Niepełnosprawnych,
który
zatrudnił
osobę
koordynującą program dostosowania uczelni do potrzeb osób niepełnosprawnych (Oficjalna
Strona Biura ds. Osób Niepełnosprawnych http://bon.us.edu.pl/o-bonie [dostęp 17.05.2012]).
Od tego czasu liczba studentów stale wzrasta. W roku akademickim 2011/2012 kształciło się
509 studentów niepełnosprawnych z orzeczonym stopniem niepełnosprawności na 12
wydziałach. Najmniejszą grupę 37 stanowiły osób z dysfunkcją słuchu, 47 osób z dysfunkcją
wzroku oraz 128 osób z trudnościami w poruszaniu. Największą grupę 297 osób, stanowiły
jednak osoby z innymi, często niewidocznymi niepełnosprawnościami. Poniższy wykres
prezentuje procentowe rozłożenie poszczególnych grup niepełnosprawności studentów.
Wykres nr 1. Procentowy udział studentów z poszczególnymi rodzajami niepełnosprawności
Procentowy udział studentów z poszczególnymi rodzajami
niepełnosprawności
7%
9%
słuchowa
wzrokowa
59%
25%
ruchowa
inna
Źródło: opracowanie Działu Kształcenia Uniwersytetu Śląskiego
Duża liczba studentów w porównaniu z rokiem 2001, kiedy to odnotowano 90
studentów niepełnosprawnych w całej uczelni, może świadczyć o coraz lepszym środowisku
kształcenia, coraz lepszych możliwościach i mniejszych barierach, na jakie napotykają osoby
niepełnosprawne. Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych powołane w 2009 roku do życia jest
odpowiedzią na zapotrzebowanie związane z potrzebami. Dba o to, aby zapewnić najlepsze
warunki studiowania tym osobom, ale również o poszanowanie zasady równości, która mówi,
że przed studentami niepełnosprawnymi należy stawiać takie same wymagania jak przed
innymi studentami ponieważ zamierzają oni zdobyć wyższe wykształcenie a uczelnia
odpowiada za uzyskany przez nich dyplom (B. Szczepankowski).
Uniwersytet Śląski kieruje się nowoczesnym, przyjętym w całej Europie modelem
interaktywnym traktowania niepełnosprawności. Zgodnie z nim osoba niepełnosprawna
niezależnie od dysfunkcji może kształcić się na poziomie wyższym. Warunkiem jest
zindywidualizowane podejście pozwalające na zdefiniowanie trudności, jakie powoduje dana
dysfunkcja oraz ustalenie sposobów ich niwelowania, a następnie wprowadzanie niezbędnych
rozwiązań alternatywnych i dostosowań technologicznych oraz organizacyjnych (Oficjalna
Strona Biura ds. Osób Niepełnosprawnych http://bon.us.edu.pl/o-bonie [dostęp 17.05.2012]).
Dzięki dotacji z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na wsparcie edukacyjne
studentów niepełnosprawnych możliwe jest podejmowanie działań wyrównywania szans
edukacyjnych na różnych płaszczyznach. Dotacja jest przekazywana uczelniom na podstawie
sprawozdania zawierającego liczbę studentów niepełnosprawnych. Ministerstwo określa
ogólne warunki wykorzystania tych środków, jednak pozostawia też dużą autonomię w ich
rozdysponowywaniu. Każda uczelnia ma własny klucz według, którego te środki przeznacza
na określone cele.
Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Śląskiego pełni rolę centrum
wsparcia dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, a także osób z trudnościami w
uczeniu się. Aby jak najlepiej realizować to zamierzenie, konieczne jest podejmowanie
działań, które umożliwią osobom niepełnosprawnym równy dostęp do źródeł wiedzy, nowych
programów kształcenia i nowoczesnych rozwiązań technologicznych ułatwiających
kształcenie się. Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych we współpracy z innymi pracownikami
oraz środowiskiem studentów niepełnosprawnych na bieżąco zajmuje się rozpoznawaniem
potrzeb i problemów studentów niepełnosprawnych (Oficjalna Strona Biura ds. Osób
Niepełnosprawnych http://bon.us.edu.pl/o-bonie [dostęp 17.05.2012]). Obecnie biuro
zatrudnia dwóch pracowników etatowych oraz psychologa, doradcę zawodowego
i pracownika zamiejscowego, który prowadzi Punkt Biura ds. Osób Niepełnosprawnych dla
wydziałów w Cieszynie, gdzie rocznie kształci się około 50 studentów niepełnosprawnych.
Działania obejmują płaszczyznę informacyjną, psychologiczną, organizacyjną, doradczą
i organizacyjną.
Zmiany postępują w takim kierunku, aby studiowanie dla każdego bez względu na rodzaj
dysfunkcji mogło być tym czym jest dla studenta pełnosprawnego. Dostosowanie obejmuje
także sferę multimedialną. Strona BONu Uniwersytetu Śląskiego zyskała miano najlepiej
dostosowanej strony dla osób niepełnosprawnych wśród uczelni publicznych w roku 2012
w konkursie Fundacji Instytutu Rozwoju Regionalnego zrzeszającej publiczne uczelnie
w ramach konferencji Pełnosprawny Student.
Do szczególnych zadań Biura ds. Osób Niepełnosprawnych należy:

ułatwienie
dostępu
studentom
niepełnosprawnym
do
uzyskania
wyższego
wykształcenia na Uniwersytecie Śląskim;

dostosowywanie wymogów formalnych i struktur administracyjnych do potrzeb osób
niepełnosprawnych;

usuwanie barier w dostępie do zasobów informacyjnych i zajęć dydaktycznych –
współpraca z bibliotekami uczelnianymi mająca na celu zwiększenie ich dostępności
dla osób niewidomych i niedowidzących;

integracja i promocja środowiska studentów niepełnosprawnych;

kształtowanie przychylnych postaw wobec osób niepełnosprawnych;

propagowanie programów PFRON między innymi: Student II, Pegaz, Komputer dla
Homera;

informowanie kandydatów na studia o możliwościach kształcenia się przez osoby
niepełnosprawne na Uniwersytecie Śląskim (Tamże).
Oferta jest stale modyfikowana ponieważ opiera się na doświadczeniu w dotychczasowej
pracy. Dzięki wprowadzonym kartom informacyjnym, które rozdawane są przy wnioskach do
stypendium specjalnego BON gromadzi wiadomości na temat potrzeb, oczekiwań
i ewentualnych propozycji ze strony studentów niepełnosprawnych. Dzięki czemu oferta
wsparcia odpowiada rzeczywistym potrzebom tej grupy. Ma też docelowo stworzyć
kompleksowy system wsparcia w trakcie pobytu na uczelni.
Propozycje wsparcia na Uniwersytecie Śląskim obejmują:

udzielanie informacji na temat stypendium specjalnego i pomoc w wypełnieniu
wniosku,

udzielenie informacji na temat indywidulnej organizacji studiów i pomoc w jej
załatwieniu,

udzielanie informacji na temat programów celowych PFRON oraz pomoc
w wypełnianiu wniosków i przygotowaniu dokumentacji,

dostosowanie pokoi w akademikach do potrzeb osób z dysfunkcją narządu ruchu
(A. Nowak, 2011, s. 22).
Studenci niepełnosprawni mają możliwość korzystania z rehabilitacji leczniczej (zarówno
na terenie UŚ, basenie jak i innych ośrodkach jeśli istnieje taka potrzeba, skorzystania
z urlopu zdrowotnego, studiowania w ramach Indywidualnego Dostosowania Studiów,
możliwość korzystania z pracowni, które posiadają odpowiednio dostosowane sprzęty
(powiększalniki pisma, programy udźwiękawiające itp.), mogą korzystać z wypożyczanego
w ramach BONu sprzętu (typu: dyktafony, skanery przenośne, laptopy). Jako studenci
niepełnosprawni mogą również liczyć na większe wsparcie podczas organizacji wyjazdu na
Erasmusa, zarówno przez pomoc przy wypełnianiu wniosków, jak również w postaci
dodatkowego wsparcia finansowego z tytułu niepełnosprawności. Oprócz tego do ich
dyspozycji jest również psycholog, u którego bezpłatnie mogą korzystać z konsultacji oraz
doradca zawodowy. Również studenci oddalonego wydziału w Cieszynie, nie są pozbawieni
dostępu do tych możliwości. Organizowane są regularne wizyty psychologa, dzięki czemu
tamtejsi studenci nie muszą przebywać 90 km w celu odbycia godzinnej konsultacji.
Psycholog udziela wsparcia psychologicznego osobom w potrzebie, a także prowadzi
regularną terapię indywidualną. Studenci niedosłyszący mogą korzystać ze wsparcia
technologicznego w postaci systemów FM, które mogą wypożyczyć. Osoby niesłyszące,
których podstawową formą komunikacji jest język migowy mogą starać się o przyznanie
usługi tłumacza języka migowego. Usługa ta jest dla studenta całkowicie bezpłatna natomiast
z tłumaczem podpisywana jest umowa zlecenie, na podstawie której towarzyszy on
studentowi podczas zajęć dydaktycznych przekładając je na język migowy, a także pomaga
w załatwianiu formalności w dziekanatach, bibliotece i tym podobnych miejscach. Poprzez
organizowane dla pracowników przez Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych kursy języka
migowego dostosowuje się otoczenia do potrzeb osób w dysfunkcją słuchu.
Nie zawsze wsparcie w postaci materialnej, finansowej jest w stanie zaspokoić potrzeby
osoby niepełnosprawnej. Jest grupa studentów, którzy potrzebują towarzyszenia drugiej
osoby. Uniwersytet Śląski oferuje również usługę asystenta studenta niepełnosprawnego.
Przyznawana jest ona osobie, która po złożeniu wniosku i rozmowie z psychologiem okaże
się, że nie jest w stanie poradzić sobie bez pomocy asystenta.
Asystent studenta niepełnosprawnego – zadania oraz trudności w codziennej pracy.
Usługa asystenta studenta niepełnosprawnego istnieje w Uniwersytecie Śląskim od
2009 roku. Asystent posiada jasno określone zadania, które wynikają z potrzeb jego
podopiecznego. Każdy przypadek jest inny i rozpatrywany jest oddzielnie. Zawsze zadania
danego asystenta określa umowa zawarta pomiędzy nim a uczelnią. Do tych zadań można
zaliczyć:
 uczestnictwo w zajęciach razem ze studentem.
 robienie notatek,
 pomoc w załatwieniu spraw administracyjnych,
 pomoc w bibliotece i czytelni,
 pomoc w poruszaniu się po uczelni,
 pomoc w przygotowaniu prac zaliczeniowych,
 pomoc w dojazdach do i z uczelni,
 wypełnianie karty ewidencji godzin pracy.
Asystent jest po to, żeby wspierać studenta, a nie go wyręczać. Ma uławiać mu
studiowanie, ale również bardzo często jest pomostem pomiędzy osobą niepełnosprawna a
rówieśnikami,
sprzyjając
usamodzielnianiu
i
aktywizacji
społecznej
danej
osoby.
Doświadczenia pokazują, że nie zawsze jego rola jest pojmowana prawidłowo. Napotyka on
często trudności, które mogą pojawiać się na różnych płaszczyznach. Poniższy schemat
prezentuje określone płaszczyzny, na jakich mogą pojawić się trudności związane z pracą
asystenta.
Schemat nr 1. Obciążenia asystenta studenta niepełnosprawnego
Ze strony wykładowców/pracowników
administracyjnych
Ze strony studentów pełnosprawnych
Ze strony studenta niepełnosprawnego
Ze strony rodziców
Źródło: opracowanie własne.
Pomaganie niesie za sobą ryzyko bycia niezrozumianym, wykorzystywanym,
niedocenianym. Asystent studenta niepełnosprawnego musi być silny ponieważ odpowiada za
swojego podopiecznego, a nawet bardziej za wzajemne z nim relacje. Jak prezentuje
powyższa tabela trudności mogą się pojawić na przykład ze strony wykładowców. W tej
kwestii kilka lat doświadczeń pokazuje, że wykładowcy przywykli już do asystentów. Raczej
nie wątpi się w ich zasadność podczas zajęć. Asystenci wrośli w krajobraz uczelni,
wydziałów, zajęć dydaktycznych. W przeszłości zdarzały się sytuacje typu: wzywanie
asystenta do odpowiedzi zamiast studenta niepełnosprawnego, mylenie asystenta ze
studentem – mówiono zamiast do studenta, do asystenta, krytykowano i obarczano go za brak
przygotowania do zajęć ze strony studenta. Ze strony administracji z kolei pojawiała się
niechęć do umożliwienia załatwienia spraw bez obecności osoby niepełnosprawnej lub też
zwracanie się wyłącznie do asystenta nawet jeśli student niepełnosprawny był obecny.
Zarówno ze strony wykładowców, jak i pracowników administracyjnych sytuacja uległa
zdecydowanej poprawie. Większość tych pracowników rozumie zasadę asystenta jako
dobrego duszka, który jest ale jakby go nie było, a bez niego mogłoby nie być studenta
niepełnosprawnego na danej uczelni.
Ze strony studentów pełnosprawnych może pojawiać się uczucie izolowania, brak
przepływu informacji, niechęć kontaktów czy udostępniania notatek. Ta niechęć często może
wynikać z braku zrozumienia, zarówno dla asystenta, jak i studenta niepełnosprawnego, dla
innego
traktowania.
Studenci
niepełnosprawni,
którzy
dostają
od
wykładowców
przygotowane materiały lub pozwolenie na nagrywanie na dyktafon zobligowani są do
zachowania tych materiałów dla siebie i nierozpowszechniania ich. Takie postępowanie jest
krytykowane i uważane z niekoleżeńskość i brak chęci dzielenia się (por. M. Bełza, 2011,
s. 35).
Ze strony podopiecznego – studenta niepełnosprawnego: brak perspektywy własnego
rozwoju oraz motywacji do działania ze strony studenta. Ciężko pracować w sytuacji, kiedy
brak jest motywacji do działania ze strony osoby nad którą sprawujemy opiekę. Niesie to
niebezpieczeństwo obniżania poczucia własnej wartości – asystent zastanawia się co robi źle
i co jeszcze mógłby zmienić, aby zachęcić, zmotywować swojego podopiecznego do
działania. Kolejne niebezpieczeństwo jest związane z przerzucaniem całej odpowiedzialności
za myślenie i organizowanie wszelkich czynności związanych z byciem studentem, byciem na
uczelni na asystenta. Studenci mogą ten brak motywacji zrzucać na garb swojej
niepełnosprawności – tłumacząc brak działania stwierdzeniem –„ bo ja taki jestem”, albo „od
tego mam ciebie żebyś mi pomógł”. Taka roszczeniowa postawa wymaga od asystenta
dużych kompetencji, jak sobie z nią poradzić, żeby nie pozwolić na poddanie się jej, a tym
samym szkodzenie podopiecznemu. Może się również pojawić brak zrozumienia
niezależności oraz brak poszanowania czasu asystenta, który nie jest własnością studenta, ale
ma go wspierać w procesie edukacji. Uzależnianie emocjonalne i manipulacja sprawiają, że ta
relacja staje się relacją nadrzędności i podrzędności. Stosowanie szantażu emocjonalnego
w stosunku do asystenta i wymuszanie na nim bycia na każde zawołanie i robienie rzeczy,
które wykraczają za obszar ustaleń określonych umową może powodować napięcia i sytuacje
trudne.
Ostatnim obszarem są obciążenia ze strony rodziców studenta niepełnosprawnego.
Wydawać by się mogło, że na poziomie kształcenia wyższego mamy do czynienia z osobami
dorosłymi, więc współpraca z rodzicami nie stanowi dla nas podstawy codziennych zadań.
Tak też jest w większości przypadków. A nawet jeśli rodzice się pojawiają to raczej jako
osoby, które chcą wesprzeć i odbywa się to na początku, do momentu kiedy relacja asystent –
student niepełnosprawny okazuje się być wystarczająca. Chciałabym jednak zwrócić tu uwagę
na nieliczne sytuacje kiedy większe obciążenie ma asystent nie ze strony swojego
podopiecznego, ale ze strony jego rodzica. I to ze strony rodzica występują np.: niechęć do
asystenta, brak zrozumienia jego roli, nadmierne wymagania, niedocenianie go jako osoby
kompetentnej, a wręcz uważanie za niegodnego do jego dziecka, umniejszanie jego godności,
traktowanie jako podwładnego, który ma być na każde zawołanie, nieszanowanie jego
niezależności, czasu pracy i czasu wolnego, pomijanie istotnych pod kątem opieki nad danym
studentem informacji, lub też omijanie jego osobę i ingerowanie w jego zadania przez
wypełnianie je samemu (regularne rozmawianie z wykładowcami, wymaganie pomocy ze
strony grupy, w której ten student się uczy, pomijając asystenta). Są to trudne sytuacje nie
tylko z powodu wpływu na psychikę asystenta, ale również ze względu na efektywność
studiowania danej osoby niepełnosprawnej.
O ile w przypadku pierwszej płaszczyzny trudności dało się wypracować pewne
rozwiązania. Wykładowcy wiedzą jak podchodzić zarówno do studentów niepełnosprawnych
z różnymi dysfunkcjami, jak również jak traktować ich asystentów, tak w przypadku
pozostałych obszarów takie sytuacje mogą się nieustannie pojawiać z powodu rotacji
studentów (pełno i niepełnosprawnych) rodziców.
Zakończenie
Przewidzianych jest wiele działań zmierzających do niwelowania trudności
w studiowaniu wynikających z barier, jakie posiadają osoby z poszczególnymi dysfunkcjami.
Wprowadzono nowe zapisy w regulaminie studiów dotyczące możliwości studiowania
w zakresie IDS (indywidualnego dostosowania studiów), stworzono regulacje dotyczące
ułatwień podczas załatwiania spraw w dziekanatach. Nieustannie znoszone są bariery
architektoniczne (windy, podjazdy, poszerzanie drzwi, dostosowywanie bibliotek, pokoi
w akademikach itp.). prowadzone są kursy, projekty mające na celu aktywizację społeczną
i zawodową studentów niepełnosprawnych. Te wszystkie działania nie mają na celu
stworzenia takiego systemu traktowania osoby niepełnosprawnej w sposób ulgowy lub
według specjalnych warunków, ale mają na celu wyrównanie szans edukacyjnych
i umożliwienie osiągnięcia osobom niepełnosprawnych takiego poziomu studiowania jak ma
osoba nie posiadająca dysfunkcji. Tak, żeby ten niepełnosprawny młody człowiek czuł się
naprawdę jak młody, niezależny, zaczynający ciekawy etap w swoim życiu, mogący
korzystać z uroków studiowania (zarówno tych naukowych jak i tych poza naukowych),
korzystać z życia studenckiego. Młody człowiek zaczynający studia czuje ekscytację, tym że
zaczyna nowe życie, na własną rękę, może decydować o sobie i swoim życiu. Pozwólmy
również młodej niepełnosprawnej osobie przeżywać ten okres w taki sam sposób, jak czynią
to jej rówieśnicy, zamiast rozpoczynania tego etapu z obawami i zastanawianiem się, jak
poradzi siebie z pewnymi przeszkodami, zarówno tymi architektonicznymi jak i mentalnymi.
Traktujmy asystenta studenta niepełnosprawnego jako pomost łączący bardzo często osobę
niepełnosprawną w procesem edukacji (szeroko pojętym), oddając mu należyte miejsce
i szacunek jego pracy.
Bibliografia:
Bełza M. (2011), Interdyscyplinarność i wielowymiarowość oddziaływań w pracy z osobami
niepełnosprawnymi. Materiały pokonferencyjne. Wyd. Arka, Cieszyn.
Deklaracja Madrycka
Dz. U z dnia 20 kwietnia 2001 r. nr 34, poz. 405.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej Art. 70
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych Organizacji Narodów Zjednoczonych
Nowak A., (2011), Jakość studiowania osób niepełnosprawnych w Uniwersytecie Śląskim,
[w:] Z. Gajdzica, M. Bełza (red.) Wybrane zagadnienia socjalizacji i edukacji osób z
ograniczoną sprawnością, Wyd. Humanitas, Sosnowiec.
Wdówik P. (2007), Organizacja systemu wsparcia, [w:] Studenci niewidomi i słabowidzący.
Poradnik dla wyższych uczelni, Wyd. Fundacja Instytutu Rozwoju Regionalnego, Kraków.
Oficjalna Strona Biura ds. Osób Niepełnosprawnych http://bon.us.edu.pl/o-bonie [dostęp
18.05.2012]
Szczepankowski B., Wskazówki dla osób prowadzących zajęcia dydaktyczne ze studentami
niesłyszącymi i słabosłyszącymi, Wyd. Fundacji Instytutu Rozwoju Regionalnego, Kraków.