program ochrony środowiska dla gminy konstancin

Transkrypt

GMINA KONSTANCIN-JEZIORNA
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA GMINY
KONSTANCIN- JEZIORNA
NA LATA 2006 - 2013
Konstancin-Jeziorna, czerwiec 2006 r.
Projekt „Programu ochrony środowiska dla gminy Konstancin-Jeziorna na lata 2006-2013”
Wykonano na zlecenie:
URZĘDU MIASTA I GMINY KONSTANCIN-JEZIORNA
Wykonawca:
Arcadis Ekokonrem Sp. z o.o.
50-512 Wrocław
ul. Tarnogajska 18
Główni autorzy opracowania:
Wanda Zaworska-Matuga
Katarzyna Kobiela
Magdalena Kosiba
Marcin Moczulski
Jarosław Zarzycki
2
w
1. WSTĘP .................................................................................................................................................5
1.1. Podstawa prawna i forma realizacji zamówienia .........................................................................5
1.2. Ogólna charakterystyka obszaru opracowania ............................................................................5
1.3. Metodyka tworzenia "Programu ..." ............................................................................................6
1.4. Koncepcja struktury "Programu .." ..............................................................................................6
1.5. Zawartość dokumentu "Programu ..."..........................................................................................7
2. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU ......................................................................................9
2.1. Wprowadzenie .............................................................................................................................9
2.2. Uwarunkowania zewnętrzne ........................................................................................................9
2.2.1 Zasady polityki ekologicznej..................................................................................................9
2.2.2 Uwarunkowania wynikające ze "Strategii zrównoważonego rozwoju powiatu
piaseczyńskiego ."...........................................................................................................................10
2.2.3. Program ochrony środowiska dla powiatu piaseczyńskiego...............................................11
2.3. Uwarunkowania wewnętrzne .....................................................................................................11
2.3.1. Strategia rozwoju gminy Konstancin -Jeziorna...................................................................11
2.3.2 "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy” .............12
2.4. Priorytety ochrony środowiska w gminie..................................................................................12
2.5. Nadrzędny cel Programu i jego znaczenie dla rozwoju gminy..................................................13
3. CELE I ZADANIA O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM ...........................................................14
3.1. Przyszłościowy rozwój gminy w kontekście ochrony środowiska.............................................14
3.1.1. Wprowadzenie.....................................................................................................................14
3.1.2. Funkcje uzdrowiskowe oraz turystyka i rekreacja...............................................................15
3.1.3. System transportowy............................................................................................................20
3.1.4. Rolnictwo.............................................................................................................................21
3.1.5. Przemysł i usługi..................................................................................................................22
3.2. Edukacja ekologiczna (EE) ........................................................................................................23
3.2.1. Stan wyjściowy....................................................................................................................23
3.2.2. Cel średniookresowy do 2013 roku i strategia jego realizacji ...........................................24
3.2.3. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006 – 2009.....................................26
3.2.4. Wskaźniki monitorowania celów ........................................................................................26
4. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO...................29
4.1. Jakość wód i stosunki wodne (W) .............................................................................................29
4.1.1. Stan wyjściowy ...................................................................................................................29
4.1.2. Cele średniookresowe do 2013 roku i strategia ich realizacji .............................................35
4.1.3. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006 - 2009 .....................................36
4.2. Ochrona powietrza atmosferycznego (P) ...................................................................................39
4.2.1. Stan wyjściowy ...................................................................................................................39
4.2.2. Cel średniookresowy do 2013 roku i strategia jego realizacji.............................................45
4.3. Ochrona przed hałasem (H)........................................................................................................52
4.3.1. Stan wyjściowy ...................................................................................................................52
4.3.2. Cel średniookresowy do 2013 roku i strategia jego realizacji ............................................53
4.3.3. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2009........................................54
4.4. Pola elektromagnetyczne (PE)....................................................................................................56
4.4.1. Stan wyjściowy ...................................................................................................................56
4.4.2. Cel średniookresowy do 2013 roku i strategia jego realizacji ............................................57
4.4.3. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006 – 2009.....................................57
4.5. Poważne awarie (AW) ...............................................................................................................58
4.5.1. Stan wyjściowy....................................................................................................................58
3
4.5.2. Cele średniookresowe do 2013 roku i strategia ich realizacji.............................................59
5. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNE UŻYTKOWANIE
ZASOBÓW PRZYRODY .....................................................................................................................60
5.1. Ochrona przyrody i krajobrazu (PK) .........................................................................................60
5.1.1. Stan wyjściowy ...................................................................................................................60
5.1.2. Cele średniookresowe do 2013 roku i strategia ich realizacji ............................................65
5.1.3. Wskaźniki monitorowania celów.........................................................................................66
5.2. Ochrona i zrównoważony rozwój lasów (L) ..............................................................................66
5.2.1. Stan wyjściowy....................................................................................................................66
5.3. Ochrona gleb (GL) .....................................................................................................................68
5.3.1. Stan wyjściowy....................................................................................................................68
5.3.2. Cel średniookresowy do 2013 roku i strategia jego realizacji.............................................68
5.4. Ochrona zasobów kopalin (ZK) .................................................................................................70
5.4.1. Stan wyjściowy ..................................................................................................................70
5.4.3. Wskaźniki monitorowania celów.........................................................................................71
6. MONITORING REALIZACJI ROGRAMU ....................................................................................75
6.1. Wprowadzenie............................................................................................................................75
6.2. Instrumenty polityki ochrony środowiska..................................................................................75
6.2.1. Instrumenty prawne.............................................................................................................75
6.2.2. Instrumenty finansowe ........................................................................................................77
6.2.3. Instrumenty społeczne ........................................................................................................78
6.2.4. Instrumenty strukturalne......................................................................................................79
6.3. Upowszechnianie informacji o środowisku................................................................................80
6.4. Organizacja zarządzania środowiskiem......................................................................................80
6.4.1. Ogólne zasady zarządzania środowiskiem .........................................................................80
6.4.2. Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska ..................................................................82
6.4.3. Monitoring wdrażania Programu.........................................................................................84
6.4.4. Harmonogram wdrażania Programu....................................................................................84
7. ASPEKTY FINANSOWE WDRAŻANIA PROGRAMU ...............................................................85
7.1. Wprowadzenie............................................................................................................................85
7.2. Źródła finansowania przedsięwzięć na rzecz ochrony środowiska............................................85
7.3. Koszty wdrażania „Programu...” w latach 2006-2009................................................................86
7.4. Prognoza podziału kosztów wg źródeł finansowania.................................................................87
WYJAŚNIENIA SKRÓTÓW …………………………………………………………………..……..88
WYKORZYSTANE MATERIAŁY ………………………………………………………..…………89
4
1.WSTĘP
1.1. Podstawa prawna i forma realizacji zamówienia
Obowiązek sporządzenia gminnego programu ochrony środowiska, którego częścią składową jest
gminny plan gospodarki odpadami wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony
środowiska (art. 17.1) i ustawy z 27 kwietnia 2001r o odpadach1. (art. 14.).
"Program Ochrony Środowiska dla gminy Konstancin-Jeziorna na lata 2006-2013" został
przygotowany w ramach Umowy nr RO 8/2006 z dnia 1 marca 2006 r. zawartej pomiędzy Gminą
Konstancin-Jeziorna a Arcadis Ekokonrem Sp. z o.o. z Wrocławia, na opracowanie projektu
"Programu ochrony środowiska wraz z Planem gospodarki odpadami dla gminy Konstancin - Jeziorna
na lata 2006 - 2013", łącznie z "Regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gminy
Konstancin-Jeziorna".
Zamówienie zostało zrealizowane w postaci trzech odrębnych dokumentów, którymi są:
-Program2 ochrony środowiska dla gminy Konstancin - Jeziorna na lata 2006 - 2013.
-Plan3 gospodarki odpadami dla gminy Konstancin - Jeziorna na lata 2006 - 2013.
-Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Konstancin - Jeziorna.
Biorąc powyższe pod uwagę, dalsza część niniejszego dokumentu dotyczy "Programu ochrony
środowiska...". Nie zawarto w nim zagadnienia gospodarki odpadami, gdyż znajduje się ono
w dokumencie pt.: ”Plan gospodarki odpadami...”.
1.2. Ogólna charakterystyka obszaru opracowania
Gmina miejsko-wiejska Konstancin–Jeziorna położona jest w województwie mazowieckim w
kierunku południowym od centrum Warszawy. Jest jedną z sześciu gmin powiatu piaseczyńskiego.
Graniczy z dwiema innymi miejsko-wiejskimi gminami powiatu – gminą Piaseczno od zachodu i
gminą Góra Kalwaria od południa. Wschodnią granicę gminy wyznacza rzeka Wisła poprzez którą
sąsiaduje ona z trzema gminami miejskimi powiatu otwockiego – Józefów, Otwock i Karczew. Od
północy gmina Konstancin–Jeziorna graniczy z miastem stołecznym Warszawa, z dzielnicami
Ursynów i Wilanów.
W skład gminy wchodzi miasto Konstancin-Jeziorna oraz 24 sołectwa, w większości położone na
wschód od miasta.Według danych4 na dzień 31.12. 2005 r. gmina zajmuje obszar 7 869 ha (1 700 ha to
teren miasta, pozostały obszar – część wiejska). Jej populacja liczy 22 794 mieszkańców, w tym 16
413 osób zamieszkuje w mieście (ok. 72 %). Gęstość zaludnienia wynosi 290 os./km 2 (952 os./km2
w obrębie miasta i 104 os./km2 na terenach wiejskich).
Miasto Konstancin-Jeziorna jest siedzibą gminy, a zarazem centrum administracyjno - usługowym dla
mieszkańców gminy.
Konstancin – Jeziorna jako jednostka osadnicza pełni funkcję mieszkaniową, w niewielkim stopniu
także przemysłową, a przede wszystkim w formie zaplecza miasta Warszawy funkcję uzdrowiskową
oraz turystyczno-rekreacyjną. Jako uzdrowisko gmina spełnia swoją rolę nie tylko na skalę lokalną czy
regionalną, ale nawet w wymiarze ogólnokrajowym.
1
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129 poz.
902)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz. 628 z późn. zm.)
W dalszej części dokumentu mówiąc o Programie mamy na myśli „Program ochrony środowiska”
3
W dalszej części dokumentu mówiąc o Planie mamy na myśli „Plan gospodarki odpadami”
4
Dane uzyskane z UMiG Konstancin-Jeziorna
2
5
Architektura krajobrazu części miejskiej zdominowana jest przez zabudowę willową i letniskową.
Duży jest także udział zabudowy zabytkowej stanowiącej cenne dziedzictwo kulturowe gminy.
Geograficznie gmina leży na pograniczu dwóch jednostek (mezoregionów) – Równiny Warszawskiej
i Doliny
Środkowej
Wisły,
stanowiących
centralną
część
makroregionu
Niziny
Środkowomazowieckiej.
Równina Warszawska jest płaską zdenudowaną powierzchnią akumulacji lodowcowej rozciągniętą
południkowo na długości około 50 km od Warszawy po ujście Pilicy. Wysokości bezwzględne w
obrębie równiny kształtują się najczęściej pomiędzy 100,0 a 110,0 m n.p.m. Na wschodzie równina
łagodnie opada przechodząc w Dolinę Środkowej Wisły. Na terenie gminy Konstancin – Jeziorna
wyraźny skłon doliny przebiega wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 724 pomiędzy wsią Obory a gminą
Góra Kalwaria. Większość wsi w obrębie gminy położona jest na tarasie rzeki Wisły. Lewobrzeżna
część doliny, stanowiąca dużą część terenu gminy ma tutaj zmienną szerokość od 2 do 5 km. Średnia
jej wysokość to około 90 m n.p.m. Koryto Wisły zabezpieczone jest wałami przeciwpowodziowymi.
1.3. Metodyka tworzenia "Programu ..."
Zgodnie z wymaganiami ustawy „Prawo ochrony środowiska” i „Wytycznymi do sporządzania
programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” przy opracowywaniu programu
przeprowadzono szereg konsultacji z przedstawicielami instytucji i organizacji włączonych
w zagadnienia ochrony środowiska i rozwoju społeczno-gospodarczego gminy.
W procesie otwartego planowania wykorzystane zostały :
• bieżące konsultacje ze specjalistami lokalnymi, przedstawicielami Urzędu Miasta i Gminy
Konstancin-Jeziorna,
• warsztaty robocze organizowane w ramach prac nad programem ochrony środowiska (z
udziałem organizacji pozarządowych i mieszkańców gminy),
• przedstawienie projektu Programu Ochrony Środowiska społeczności lokalnej oraz
instytucjom włączonym w jego realizację celem weryfikacji założonych celów oraz zadań.
1.4. Koncepcja struktury "Programu .."
Koncepcja struktury gminnego programu ochrony środowiska, podobnie jak i programu powiatowego,
oparta jest głównie na zapisach dwóch dokumentów, którymi są:
1.Ustawa z 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska.
Ustawa definiuje ogólne wymagania w odniesieniu do programów ochrony środowiska
opracowywanych dla potrzeb województw, powiatów i gmin. Zgodnie z ustawą (Art.14 ust.1 Poś),
program ochrony środowiska opracowany na podstawie aktualnego stanu środowiska, określa w
szczególności:
• cele ekologiczne,
• priorytety ekologiczne,
• rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym
mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe.
2.Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 –
2010”.
W pracach nad Programem wykorzystano również "Wytyczne do sporządzania programów ochrony
środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym", które podają sposób i zakres uwzględniania polityki
ekologicznej państwa w programach ochrony środowiska oraz wskazówki, co do zawartości
programów.
Kierując się powyższymi zapisami, niniejszy Program zawiera:
• Cele ekologiczne średniookresowe do 2013 roku wraz z kierunkami działań, ujęte w trzech
blokach tematycznych. Są to:
a)zagadnienia o charakterze systemowym: przyszłościowy rozwój gminy
w kontekście ochrony środowiska, edukacja ekologiczna;
6
b)poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego5: zasoby wodne (w tym
racjonalne użytkowanie wody i ochrona przed powodzią), powietrze atmosferyczne, hałas,
pola elektromagnetyczne, poważne awarie;
c)ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody:
przyroda i krajobraz, lasy, gleby, zasoby kopalin.
Cele ekologiczne zostały poprzedzone charakterystyką stanu wyjściowego.
• Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006 – 2009.
• Monitoring realizacji Programu.
• Aspekty finansowe wdrażania Programu.
Należy podkreślić, że „Program...” ma otwartą formułę co oznacza, że w przypadku zmiany
wymagań prawnych, pojawiania się nowych problemów, bądź nie wykonania niektórych
przedsięwzięć w terminach przewidzianych w tym Programie, dokument Programu opracowany
w 2006 roku, będzie cyklicznie aktualizowany (co 4 lata), natomiast lista przedsięwzięć
przewidzianych do realizacji w najbliższych czterech latach będzie weryfikowana co dwa lata (na
przełomie 2007/2008)
1.5. Zawartość dokumentu "Programu ..."
Dokument "Programu...", oprócz niniejszego Rozdziału 1, w którym przedstawiono podstawę prawną
opracowania, ogólną charakterystykę gminy, metodykę prac i koncepcję struktury Programu, zawiera
następujące rozdziały:
Rozdział 2.
Rozdział 3.
Rozdział 4
Rozdział 5
Założenia wyjściowe Programu. Rozdział ten ujmuje uwarunkowania Programu,
gminne priorytety w zakresie ochrony środowiska i racjonalnego użytkowania
zasobów naturalnych, nadrzędny cel Programu i jego znaczenie dla rozwoju gminy.
Cele i zadania o charakterze systemowym: przyszłościowy rozwój gospodarczospołeczny gminy w kontekście ochrony środowiska, edukacja ekologiczna.
Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego: jakość wód i stosunki
wodne (w tym racjonalne korzystanie z wody i ochrona przed powodzią), ochrona
powietrza atmosferycznego, hałas, pola elektromagnetyczne, poważne awarie.
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody:
ochrona przyrody i krajobrazu, ochrona i zrównoważony rozwój lasów, ochrona gleb,
ochrona zasobów kopalin.
Dla zagadnień ujętych w rozdziale 4 i w rozdziale 5 zdefiniowano cele średniookresowe i kierunki
działań do 2013 roku, listę przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w latach 2006 – 2009 oraz
wskaźniki realizacji celów, przy pomocy których będzie oceniana efektywność realizacji Programu.
Podobnie opracowano zagadnienie edukacji ekologicznej, ujęte w rozdziale 3.
Rozdział 6
Monitoring realizacji Programu: instrumenty zarządzania środowiskiem, organizacja
zarządzania Programem (cykliczna ocena realizacji Programu, w tym harmonogram
procesu wdrażania Programu).
Rozdział 7
Aspekty finansowe wdrażania Programu: koszty wdrożenia przedsięwzięć
przewidzianych do realizacji w latach 2006 – 2009 (wg dziedzin ochrony środowiska)
oraz udział potencjalnych źródeł finansowania w ogólnych kosztach realizacji
Programu.
Schematyczny układ Programu przedstawia rycina 1.
5
Zagadnienie gospodarki odpadami ujęto w odrębnym dokumencie pt. Plan Gospodarki Odpadami
7
Rycina 1
Układ "Programu ochrony środowiska dla gminy Konstancin-Jeziorna
na lata 2006 - 2013"
Rozdział 1
Rozdział 2
Rozdziały 3, 4 i 5
Wstęp
Założenia wyjściowe
Programu
Poprawa jakości
środowiska
i bezpieczeństwa
ekologicznego
Cele i zadania
o charakterze
systemowym
Ochrona dziedzictwa
przyrodniczego
i racjonalne
użytkowanie
zasobów przyrody
Rozdziały 6 i 7
Monitoring realizacji
Programu
8
Aspekty finansowe
Projekt „Programu ochrony środowiska dla gminy Konstancin-Jeziorna na lata 2006-2013
2. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU
2.1. Wprowadzenie
Program ochrony środowiska opiera się na uwarunkowaniach zewnętrznych wynikających z polityki
ekologicznej Państwa, województwa i powiatu oraz uwarunkowaniach wewnętrznych wynikających
z aktualnego stanu środowiska rozpatrywanego w kontekście wymagań prawnych oraz stanu rozwoju
społecznego-gospodarczego gminy i przyszłościowych planów rozwojowych w tym zakresie.
2.2. Uwarunkowania zewnętrzne
2.2.1 Zasady polityki ekologicznej
Program ochrony środowiska dla gminy Konstancin-Jeziorna, podobnie jak program wojewódzki
i program powiatowy, oparty jest na zasadach polityki ekologicznej państwa. Oprócz zasady
zrównoważonego rozwoju6 jako nadrzędnej uwzględniono szereg zasad pomocniczych
i konkretyzujących, m.in.:
- Zasadę prewencji i przezorności oznaczającą zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń, co
w praktyce oznacza, że odpowiednie działania powinny być podejmowane wcześniej niż
pojawi się problem. Zasada ta wykorzystuje przede wszystkim:
-planowanie przestrzenne jako instrument zapobiegania potencjalnym konfliktom na styku
sfery gospodarczej, społecznej i przyrodniczej,
-zintegrowane podejście do ograniczania i likwidacji zanieczyszczeń i zagrożeń,
stosowanie najlepszych dostępnych technik (BAT), recykling, systemy zarządzania
środowiskowego.
-W odniesieniu do zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska nadal będzie stosowana.
-Zasadę "zanieczyszczający płaci” odnosząca się do odpowiedzialności za skutki
zanieczyszczenia i stwarzania innych zagrożeń. Odpowiedzialność tę ponosić powinny
wszystkie jednostki użytkujące środowisko, a więc także konsumenci, zwłaszcza, gdy mają
możliwość wyboru mniej zagrażających środowisku dóbr konsumpcyjnych.
-Zasadę zintegrowanego podejścia do ochrony środowiska jako całości tj. integracji rozwoju
społeczno-gospodarczego gminy z ochroną środowiska.
-Zasadę oszczędnego korzystania z zasobów naturalnych. Zasoby naturalne są najważniejszą
zmienną w koncepcji zrównoważonego rozwoju. Istotne jest oszczędne korzystanie z zasobów
nieodnawialnych, ale duże znaczenie ma także oszczędne korzystanie z zasobów
odnawialnych (drewno, czysta woda i czysta gleba). W tym zakresie szczególne miejsce
zajmuje edukacja ekologiczna mieszkańców i przekazywanie informacji nt. oszczędnego
korzystania z zasobów naturalnych.
-Zasadę skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej odnoszącą się do wyboru
planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska i gospodarki
komunalnej, a następnie do oceny osiągniętych wyników w kontekście minimalizacji
nakładów na jednostkę uzyskanego efektu.
-Zasadę dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie zgodnie z zapisami ustawy –
Prawo ochrony środowiska.
6
Zrównoważony rozwój oznacza taki rozwój, który zaspokaja potrzeby współczesnych, nie ograniczając możliwości realizacji
potrzeb przyszłych pokoleń.
9
2.2.2 Uwarunkowania wynikające ze "Strategii zrównoważonego rozwoju powiatu
piaseczyńskiego ."
Strategia rozwoju powiatu piaseczyńskiego7 definiuje wizję rozwoju powiatu, a więc stan jakim
powinien cechować się powiat w 2015 roku. Strategia rozwoju powiatu piaseczyńskiego jest spójna ze
strategią rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego kraju oraz województwa mazowieckiego.
Nadrzędnym celem strategii rozwoju powiatu jest prowadzenie polityki równoważenia rozwoju
społeczno-gospodarczego i przestrzennego powiatu w ramach złożonego układu osadniczego (Obszar
Metropolitalny Warszawy) w celu poprawy warunków życia mieszkańców, kształtowania ładu
przestrzennego oraz trwałego zachowania walorów przyrodniczych i kulturowych.
Wizji rozwoju powiatu piaseczyńskiego zostały podporządkowane cele operacyjne i zadania z nich
wynikające. W niniejszym programie wykorzystano zapisy dotyczące celów oraz niektórych
kierunków działań:
Cel operacyjny:
powiatu
A. Poprawa stanu sanitarnego i wzmocnienie kondycji przyrodniczej.
Kierunki:
(1) Przeciwdziałanie rozpraszaniu zabudowy w jednostkach osadniczych
(2) Analiza możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii (3)
Wspieranie proekologicznej gospodarki leśnej (4) Promowanie działań
prowadzących do zwiększenia różnorodności biologicznej i naturalności
obszarów użytkowanych rolniczo (5) Podejmowanie działań na rzecz
utworzenia nowych obszarów chronionych.
Cel operacyjny:
B. Usprawnienie komunikacji – zbiorowej i indywidualnej.
Kierunki:
(1) Modernizacja układu dróg powiatowych – przebudowa drogi nr 1316
Konstancin – Piaseczno – Łoziska; przebudowa drogi w ciągu ul. Chylickiej
w Konstancinie –Jeziornie (2) Uruchomienie Szybkiej Kolei Miejskiej na
bocznicy kolejowej Konstancina (3) Dostosowanie dróg krajowych,
wojewódzkich, powiatowych i gminnych do potrzeb komunikacji autobusowej
(zatoki autobusowe, wiaty, chodniki na dojściach itp.).
Cel operacyjny:
C. Rozwój rekreacji i turystyki dla mieszkańców powiatu i Warszawy.
Kierunki:
(1) Utworzenie Centrum Turystyki w Konstancinie-Jeziornie (2) Budowa
Centrum
Rekreacyjno-Uzdrowiskowego
w
Konstancinie-Jeziornie
obejmującego m.in. Park Zdrojowy i Tężnię Solankową (3) Dostosowanie
istniejącej bazy turystyczno-rekreacyjnej do wymogów ochrony środowiska.
Cel operacyjny:
D. Zapewnienie mieszkańcom dostępności do usług ponadpodstawowych
oraz wysokiego ich standardu.
Kierunki:
(1) Dalsze remonty i modernizacje placówek oświatowych (2) Realizacja
programów naprawczych publicznego domu pomocy społecznej
w Konstancinie-Jeziornie (3) Wspieranie rozbudowy bazy sportowej
i rekreacyjnej.
7
Dokument pt. "Strategia zrównoważonego rozwoju powiatu piaseczyńskiego” Piaseczno 2003r.
10
2.2.3. Program ochrony środowiska dla powiatu piaseczyńskiego
Istotnym dokumentem nadrzędnym w stosunku do "Programu ochrony środowiska dla gminy
Konstancin - Jeziorna" jest powiatowy program ochrony środowiska, który pozostaje w podobnej
zależności z wojewódzkim programem ochrony środowiska.
Powiatowy program ochrony środowiska definiuje następujące priorytety:
Priorytet 1
Poprawa jakości wód powierzchniowych.
Priorytet 2
Poprawa jakości powietrza atmosferycznego, szczególnie na terenach miejskich
i intensywnej zabudowy.
Priorytet 3
Ograniczenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego.
Priorytet 4
Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej ochrony środowiska, zwłaszcza
w zakresie gospodarki wodno-ściekowej.
Priorytet 5
Utworzenie spójnego systemu przyrodniczego powiatu.
Priorytet 6
Podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa powiatu poprzez zintegrowany
system edukacji ekologicznej.
Priorytet 7
Ochrona przed poważnymi awariami i zagrożeniami naturalnymi.
Dla tych priorytetów zostały sformułowane cele i kierunki działań, które zostały wykorzystane
w niniejszym dokumencie gminnego programu. Dla przejrzystości zgodności przyjętej strategii
ochrony środowiska gminy Konstancin-Jeziorna ze strategią powiatowego programu ochrony
środowiska, w ramach każdego omawianego zagadnienia podano odniesienie do powiatowego
programu ochrony środowiska.
2.3. Uwarunkowania wewnętrzne
2.3.1. Strategia rozwoju gminy Konstancin -Jeziorna
Dla potrzeb niniejszego Programu wykorzystano cele operacyjne i zadania przypisane dwóm celom
strategicznym (wg zapisów "Strategii .." cel A i cel C). Są to:
A.Wykreowanie Konstancina-Jeziorny na nowoczesne uzdrowisko o randze krajowej i europejskiej
przy wykorzystaniu unikatowych zasobów przyrodniczych i kulturowych oraz położenia
w sąsiedztwie Warszawy.
I. Poprawa stanu sanitarnego:
1. Poprawa jakości wód powierzchniowych i płytkich wód podziemnych.
2. Poprawa czystości powietrza atmosferycznego.
3. Przeciwdziałanie degradacji i zaśmiecaniu powierzchni ziemi.
4. Wspieranie działań mających na celu poprawę stanu środowiskowych warunków
życia wokół obiektów szczególnie uciążliwych (głównie w rejonie zakładów
papierniczych Metsa Tissue).
5. Monitorowanie zagrożeń związanych z funkcjonowaniem Elektrociepłowni Siekierki,
Spółki TDP Sp. z o.o. Piaseczno ul. Generała Okulickiego 7/9 (dawnych zakładów
Thomson w Piasecznie), składowiska odpadów komunalnych Łubna.
6. Likwidowanie źródeł skażenia azbestem.
11
7. Zapobieganie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska, w tym ochrona przed
powodzią terenów zagrożonych w dolinach Wisły i Jeziorki.
II. Ochrona i wzmocnienie walorów przyrodniczych:
1. Wzmacnianie kondycji ekologicznej lasów i ich odporności na degradację.
2. Ochrona i odtwarzanie ekologicznych funkcji dolin rzecznych.
3. Utrzymywanie i zwiększanie różnorodności biologicznej obszarów użytkowanych
rolniczo.
4. Pielęgnacja i wzbogacanie zieleni urządzonej na terenach zurbanizowanych.
5. Współudział w opracowaniu planów ochrony Chojnowskiego Parku Krajobrazowego
i obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły.
III. Rozwój funkcji uzdrowiskowej.
IV. Rozwój różnorodnych form turystyki i rekreacji.
V. Promocja Konstancina-Jeziorny jako nowoczesnego uzdrowiska.
VI. Podnoszenie świadomości ekologicznej oraz zwiększenie aktywności mieszkańców
i władz gminy w sferze przyrodniczej.
C.Usprawnienie komunikacji indywidualnej i zbiorowej w obrębie gminy oraz w relacji do
Warszawy i sąsiednich gmin.
I. Zwiększenie pojemności i przepustowości układu drogowego.
II. Podniesienie atrakcyjności komunikacji zbiorowej.
2.3.2 "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy”
W dokumencie przyjęto, że wiodącą funkcją w rozwoju przestrzennym i gospodarczym gminy jest
funkcja uzdrowiskowa wraz z towarzyszącymi jej funkcjami:
-usługową (w tym związaną z obsługą turystyki i rekreacji),
-mieszkaniową,
-rolniczą,
-produkcyjną.
Władze gminy w swoich działaniach dążą do zachowania tych funkcji i ich zrównoważonego rozwoju.
Uznanie funkcji uzdrowiskowej za dominującą w rozwoju przestrzennym i gospodarczym gminy
wymaga utrzymania na odpowiednim poziomie wszystkich obiektów i urządzeń uzdrowiska,
przestrzegania warunków ochrony strefy uzdrowiskowej, a także wyeliminowania/zminimalizowania
uciążliwości występujących na obszarze gminy (np. hałas, zanieczyszczenia powietrza).
2.4. Priorytety ochrony środowiska w gminie
Analiza aktualnego stanu środowiska oraz tendencji zmian w zakresie poszczególnych komponentów
środowiska i uciążliwości oraz zagrożeń przyszłego rozwoju społeczno-gospodarczego gminy, przy
jednoczesnym uwzględnieniu wymagań w zakresie ochrony środowiska i racjonalnego użytkowania
zasobów naturalnych pozwala na zdefiniowanie priorytetów ochrony środowiska w gminie
Konstancin-Jeziorna. Są to:
- Poprawa jakości wód powierzchniowych i płytkich wód podziemnych.
- Zmniejszenie emisji komunikacyjnej zanieczyszczeń do powietrza na terenie miasta
Konstancin-Jeziorna oraz dalsze zmniejszanie emisji niskiej, zwłaszcza na terenach wiejskich
12
(w tym korzystanie z niekonwencjonalnych źródeł energii).
- Zmniejszenie uciążliwości związanych z hałasem drogowym na terenie miasta.
- Przeciwdziałanie degradacji i zaśmiecaniu powierzchni ziemi.
- Ochrona i wzmocnienie walorów przyrodniczych gminy, zwłaszcza w kontekście rozwoju
funkcji uzdrowiskowej gminy.
- Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców i przyjezdnych.
2.5. Nadrzędny cel Programu i jego znaczenie dla rozwoju gminy
Naczelną zasadą przyjętą w Programie jest zasada zrównoważonego rozwoju, umożliwiającą
harmonizację rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiskowych. Zatem,
nadrzędny cel "Programu ochrony środowiska dla gminy Konstancin-Jeziorna" można sformułować
następująco:
Rozwój gminy Konstancin-Jeziorna jako wzorcowej gminy ekologicznej, wykorzystującej
różnorodność walorów środowiska przyrodniczego oraz położenia, zgodnie z zasadą zrównoważonego
rozwoju
Cel ten jest zgodny z misją rozwoju gminy8 oraz nadrzędnym celem powiatowego programu ochrony
środowiska9.
Posiadanie "Programu ...." daje wiele korzyści dla władz gminy w sferze zarządzania środowiskiem.
Najważniejsze z nich to:
• Program, a przede wszystkim proces jego tworzenia, powinien mobilizować władze gminy,
podmioty gospodarcze, organizacje pozarządowe oraz szereg innych instytucji i organizacji do
wspólnego precyzowania problemów, sposobu ich rozwiązywania oraz wyboru priorytetów
w działaniach na rzecz ochrony środowiska,
• Program może zintensyfikować współpracę wewnętrzną (między poszczególnymi wydziałami
Urzędu Miejskiego w Konstancinie-Jeziornej) oraz współpracę zewnętrzną z sąsiednimi
gminami, Starostwem Powiatowym w Piasecznie i podmiotami gospodarczymi oraz
społecznością lokalną,
• Program ochrony środowiska stanowi podstawę do podejmowania decyzji w zakresie działań
i przedsięwzięć inwestycyjnych w dziedzinie ochrony środowiska w skali gminy,
• Posiadanie programu ujmującego szerszą perspektywę często jest warunkiem otrzymania
środków finansowych (zwłaszcza zagranicznych) na duże projekty inwestycyjne,
• Program jest podstawą dalszego doskonalenia systemu zarządzania środowiskiem w gminie.
8
Misja: harmonizowanie rozwoju społeczno-gospodarczego i zagospodarowania przestrzennego gminy
oraz poprawa jakości życia mieszkańców z uwzględnieniem roli Konstancina-Jeziorny jako
nowoczesnego uzdrowiska, łączącego lecznictwo uzdrowiskowe i rehabilitację z profilaktyką uzdrowiskową.
9
Dążenie do osiągnięcia zrównoważonego i trwałego rozwoju powiatu piaseczyńskiego i zwiększenie jego
atrakcyjności poprzez poprawę stanu środowiska przyrodniczego, ładu przestrzennego i infrastruktury
technicznej.
13
3. CELE I ZADANIA O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM
Praktyczna realizacja celów określonych w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa
ekologicznego (rozdz.4.) oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania
zasobów przyrody (rozdz.5.) w znacznym stopniu zależy od działań o charakterze systemowym, które
są elementem równoważenia rozwoju gminy Konstancin-Jeziorna i harmonizowania z celami ochrony
środowiska celów gospodarczych i społecznych. Istotnym wsparciem procesu wdrażania programu są
dzialania zmierzające do zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców gminy i przyjezdnych
turystów.
3.1. Przyszłościowy rozwój gminy w kontekście ochrony środowiska
3.1.1. Wprowadzenie
Fundamentem właściwego kształtowania środowiska naturalnego jest rozwój społeczno-gospodarczy
danego obszaru, bowiem na stan środowiska wpływa, w różnym stopniu, każda z dziedzin gospodarki.
Dokładna analiza zagrożeń środowiska wynikających z prognozowanego rozwoju społecznogospodarczego gminy pozwala na podjęcie działań minimalizujących te zagrożenia, a także właściwie
ukierunkować rozwój poszczególnych sektorów gospodarki.
Przyszłościowy rozwój gminy uwarunkowany jest takimi czynnikami jak:
- stan środowiska (jakość wód, powietrza, itp.),
- stan infrastruktury technicznej ochrony środowiska,
- występowanie obszarów i obiektów cennych przyrodniczo i krajobrazowo,
- jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
- dotychczasowe zagospodarowanie i uzbrojenie terenu gminy,
- dostępność komunikacyjna,
- usytuowanie gminy (bliskość większych miast, terenów przemysłowych).
Biorąc pod uwagę specyfikę gminy Konstancin-Jeziorna skupiono się przede wszystkim na rozwoju
funkcji uzdrowiskowych gminy oraz turystyki i rekreacji, a także systemu transportowego. Omówiono
także kwestie rozwoju rolnictwa oraz przemysłu i usług. Poszczególne dziedziny przedstawiono wg
następującego schematu:
- Stan wyjściowy.
- Zagrożenia środowiska z tytułu rozwoju danej dziedziny.
- Cel średniookresowy do 2013 roku i strategia jego realizacji.
14
3.1.2. Funkcje uzdrowiskowe oraz turystyka i rekreacja
3.1.2.1. Stan wyjściowy
W 1917 r. dawne letnisko „Konstancya” otrzymało status osady uzdrowiskowej Konstancin. Naturalne
właściwości lecznicze Konstancina-Jeziorny związane są ze szczególnym położeniem miasta na
obszarze borów mieszanych z ich specyficznym mikroklimatem oraz obecności leczniczych wód.
Złoże lecznicze stanowi solanka jodowo-żelazisto-bromkowo-potasowa wykorzystywana w postaci
naturalnych inhalacji i zabiegów wodnych. Na terenie uzdrowiska Konstancin-Jeziorna funkcjonują
dwa ośrodki leczniczo-uzdrowiskowe: Centrum Rehabilitacji im. Prof. Mariana Weissa „STOCER”
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej oraz Uzdrowisko Konstancin - Zdrój Sp. z o.o..
Na terenie gminy Konstancin-Jeziorna znajdują się dwie placówki wchodzące w skład STOCERU, są
to: Szpital z siedzibą przy ul. Wierzejewskiego 12 i Ośrodek Ortopedyczno- Rehabilitacyjny dla
Dzieci i Młodzieży z siedziba przy ul. Długiej 40/42.
W skład wymienionych ośrodków wchodzą liczne szpitale, poradnie i przychodnie specjalistyczne.
Na terenie placówki przy ulicy Wierzejewskiego 12 znajdują się następujące przychodnie
specjalistyczne:
- Ambulatorium Chirurgii Urazowej,
- Poradnia Rehabilitacji Narządu Ruchu,
- Poradnia Zaopatrzenia Ortopedycznego,
- Poradnia Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej,
- Poradnia Psychologiczna,
- Ośrodek Chirurgii Jednego Dnia,
- Pracownia EKG,
- Pracownia USG,
- Pracownia EMG,
- Pracownia środków Pomocniczych .
Na terenie placówki przy ulicy Długiej 40/42 znajdują się następujące przychodnie specjalistyczne:
- Poradnia Rehabilitacyjno - Ortopedyczna dla Dzieci i Młodzieży,
- Poradnia Rehabilitacji Narządu Ruchu dla Dzieci,
- Poradnia Zaopatrzenia Ortopedycznego dla Dzieci,
- Poradnia Zaburzeń i Wad Rozwojowych Dzieci,
- Poradnia Wad Postawy,
- Poradnia Preluksacyjna .
Do Uzdrowiska Konstancin - Zdrój Sp. z o.o. należą następujące placówki:
- SZPITAL UZDROWISKOWY REHABILITACJI NEUROLOGICZNEJ w Konstancinie-Jeziornie,
ul. Sue Ryder 37,
- SZPITAL UZDROWISKOWY REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ pod patronatem Instytutu
Kardiologii w Konstancinie-Jeziornie ul. Gąsiorowskiego 8,
- SZPITAL UZDROWISKOWY REHABILITACJI UKŁADU ODDECHOWEGO 'PRZY ŹRÓDLE”
w Konstancinie-Jeziornie, ul. Sienkiewicza 2,
- SZPITAL UZDROWISKOWY REHABILITACJI ONKOLOGICZNEJ „FRASZKA” w
Konstancinie-Jeziornie, ul. Piotra Skargi 18,
15
- SZPITAL UZDROWISKOWY WIELOPROFILOWY rehabilitacji w zakresie narządu ruchu i
chorób układu oddechowego w Konstancinie-Jeziornie, ul. Wierzejewskiego 15,
- Przychodnia Uzdrowiskowa i Zakład Przyrodoleczniczy "Biały Dom " 05-510 Konstancin - Jeziorna
ul. Mostowa 5.
W celu ochrony warunków naturalnych, niezbędnych do prowadzenia i rozwijania funkcji
uzdrowiskowych oraz kształtowania czynników środowiskowych Rada Miejska Konstancina -Jeziorny
dnia 3 kwietnia 2006 roku uchwaliła tymczasowy statut.
Statut tymczasowy obowiązuje w okresie przejściowym (nie dłuższym niż 3 lata), po upływie którego
uchwalony zostanie docelowy statut uzdrowiska. Jednak wymaga to wcześniejszego opracowania
operatu uzdrowiskowego potwierdzającego uprawnienia gminy do utrzymania statutu uzdrowiska
bądź do jego ponownego uzyskania. Gmina Konstancin-Jeziorna przystąpiła do sporządzenia
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego strefy „A” uzdrowiska i terenów przyległych
(art. 38 ust. 2. Ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i
obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych, Dz. U. Nr 167 poz. 1399).
W statucie wyodrębnione zostały trzy strefy ochrony uzdrowiskowej „A”, „B” i „C”, w stosunku do
których określono zakazy i nakazy odnośnie zagospodarowania przestrzennego. Strefa „A” obejmuje
teren o powierzchni ok. 350 ha w graniach o następującym przebiegu:
- ul. Matejki na całej długości;
- ul. Sobieskiego do ul. Od Lasu;
- ul. Od Lasu;
- drogi leśne wyznaczające fragment Lasu Chojnowkiego Parku Krajobrazowego na odcinku od
ul. Od Lasu do ul. Wrzosowej;
- ul. Wrzosowa do ul. Granicznej;
- ul. Graniczna do ul. Jaśminowej;
- ul. Jaśminowa do ul. Cedrowej;
- ul. Cedrowa do ul. Deotymy;
- ul. Deotymy do ul. Moniuszki;
- ul. Moniuszki do ul. Prusa;
- ul. Prusa do ul. Granicznej;
- ul. Graniczna do ul. Szpitalnej;
- ul. Szpitalna do ul. Kościelnej;
- ul. Kościelna do rzeki Jeziorki;
- fragment rzeki Jeziorki.
Strefa „B” ochrony uzdrowiskowej obejmuje teren o powierzchni ok. 1050 ha umiejscowiony od
granic strefy „A” do granic o następującym przebiegu:
- ul. Głowackiego na całej długości;
- granica administracyjna gminy od ul. Głowackiego do ul. Warszawskiej;
- ul. Warszawska do ul. Mirkowskiej;
- ul. Mirkowska do ul. Wojska Polskiego;
- ul. Wojska Polskiego do granicy miasta;
- droga prowadząca na południe do Obór;
- granica rezerwatu Łęgi Oborskie;
- granica zespołu pałacowo-parkowego w Oborach;
- ul. Literatów w kierunku północnym do granicy administracyjnej miasta;
- granica administracyjna miasta do wschodniej granicy rezerwatu Skarpa Oborska;
- granica rezerwatu w kierunku południowym do drogi nr 01306;
- droga nr 01306 do ul. Wilanowskiej;
- ul. Od Lasu na odcinku od ul. Wilanowskiej do ul. Sobieskiego;
- od skrzyżowania ul. Sobieskiego z ul. Od Lasu wspólna granica strefy „A” i strefy „B” ochrony
uzdrowiska do ul. Chylickiej;
- ul. Chylicka w kierunku południowym do ul. Gościniec;
16
- ul. Gościniec do północnej granicy administracyjnej sołectwa Czarnów;
- granica administracyjna sołectwa Czarnów do granicy administracyjnej gminy;
- granica administracyjna gminy do ul. Wierzbnowskiej;
- ul. Wierzbnowska na całej długości;
- granica administracyjna gminy (ul. Piaskowa, Dworska, Broniewskiego, rzeka Jeziorka, ul.
Śniadeckich) od krańca ul. Wierzbnowskiej do skrzyżowania ul. Śniadeckich i ul. Głowackiego.
Strefa „C” ochrony uzdrowiskowej obejmuje teren o powierzchni 6 469 ha i usytuowana jest
pomiędzy strefą „B” ochrony uzdrowiskowej a granicami gminy i pokrywa się z nimi na całej
długości.
W celu zapewnienia prawidłowej działalności lecznictwa uzdrowiskowego określone zostały
szczególne działania zabronione w strefach „A” , „B” i „C” ochrony uzdrowiskowej. W strefie A są
to czynności, które są sprzeczne z zasadami ochrony środowiska przyrodniczego (w tym ochrony
jakości surowców leczniczych), ochrony przed hałasem i innymi uciążliwościami, odpowiedniej
organizacji handlu i usług oraz zasadami określającymi wymagania sanitarne na tym obszarze.
Dodatkowo w strefie „A” zakazane są wszystkie czynności wymienione jako zabronione dla stref „B”
i „C”.
W strefie B należy rozpatrywać planowane działania pod kątem ochrony środowiska przyrodniczego
i jakości surowców leczniczych. Istotna jest także odpowiednia organizacja handlu i usług. Na terenie
strefy C nie zezwala się na lokalizowanie nowych uciążliwych obiektów budowlanych i zakładów
przemysłowych, nieplanowany wyręb drzew, prowadzenie działań powodujących niekorzystną zmianę
stosunków wodnych oraz prowadzenie działań, które mogą mieć niekorzystny wpływ na fizjografię
uzdrowiska i jego założenia przestrzenne lub właściwości lecznicze klimatu.
W poszczególnych strefach ochrony uzdrowiskowej przyjmuje się, że wskaźniki terenów zielonych
i minimalna powierzchnia nowowydzielanych działek o przeznaczeniu pod zabudowę będą
regulowane ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego; przyjmuje się, że
będą one nie mniejsze niż:
-w strefie „A” gdzie odbywa się lecznictwo uzdrowiskowe udział terenów zielonych powinien
wynosić co najmniej 75% powierzchni strefy;
-w strefie „B”, która stanowi otulinę strefy „A” udział terenów zielonych powinien wynosić co
najmniej 55% powierzchni strefy.
Gmina Konstancin-Jeziorna posiada liczne walory kulturowe i przyrodniczo-krajobrazowe, które
sprzyjają rozwojowi turystyki i rekreacji na jej terenie. Baza turystyczno-rekreacyjna obejmuje
różnego rodzaju obiekty turystyczno-rekreacyjne, prywatne domy letniskowe i zaplecze
gastronomiczne. W gminie Konstancin-Jeziorna obiekty turystyczne wykorzystywane są także do
pełnienia funkcji uzdrowiskowych.
W skład podstawowej bazy turystycznej gminy wchodzą (wg „Raportu o stanie gminy KonstancinJeziorna”, 2005 r.):
-13 obiektów noclegowych na terenie miasta (hotele i pensjonaty) oraz liczne dostępne
pokoje noclegowe,
-16 obiektów gastronomicznych na terenie miasta (z czego 5 w obrębie Centrum
Handlowego „Stara Papiernia”),
-szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe.
Ciekawymi obiektami turystycznymi są obszary przyrodnicze - przede wszystkim Lasy Chojnowskie
i Słomczyńskie, objęte ochroną rezerwatową enklawy roślinności naturalnej w rejonach skarpy
wiślanej i na wyspach w korycie Wisły, oraz Park Zdrojowy z tężnią i inhalatorium i zespoły
zabytkowych willi na terenie miasta.
Przez gminę Konstancin-Jeziorna prowadzą dwie ścieżki rowerowe o charakterze przyrodniczohistorycznym: „Szlakiem rezerwatów oborskich” (długość 16 km) i „Szlakiem Stephana” (długość
17
17,8 km). Leśna trasa „Główny szlak Lasów Chojnowskich” prowadząca przez Chojnowski Park
Krajobrazowy oraz Konstancin-Jeziornę (głównie tereny willowe) dostępna jest cały rok i jest
przystosowana do turystyki pieszej, rowerowej i narciarstwa śladowego. Przez gminę KonstancinJeziorna przebiega szlak łączący osiedle Kabaty z miejscowością Czersk, długości około 45 km oraz
szlak łączący osiedle Kabaty i Górę Kalwarię, biegnący przez miejscowość Konstancin i osiedle
Obory, a następnie wzdłuż biegu Wisły.
Budynki, zespoły budowlane i obiekty z terenu gminy przedstawiające dużą wartość historyczną
wpisane zostały do rejestru zabytków i podlegają ochronie konserwatorskiej. Najczęściej są to: wille
(głównie pochodzące z 1 poł. XIX w ), dwory, pałac, budynki mieszkalne i przemysłowo-usługowe,
kościoły, kapliczki, cmentarze i parki. Według danych z 2003 r. na terenie gminy znajdowało się ok.
220 obiektów objętych ochroną konserwatorską, w tym 45 wpisanych do rejestru zabytków. Cały
obszar gminy objęty jest dwoma strefami ochrony konserwatorskiej:
- strefą ochrony konserwatorskiej układu urbanistycznego (strefa od północy ograniczona rzeką
Jeziorką, od północnego –wschodu - ulicą Literatów, od południowego-wschodu - ulicą Od
Lasu, od południa – granicą rezerwatu „Obory”, od zachodu – ulicą Deotymy),
- strefą ochrony zespołu budowlanego (w jej skład wchodzi obszar Parku Zdrojowego i obszar
układu urbanistycznego z wyłączeniem niewielkiej części północno-wschodniej).
Na obszarze tzw. starego Konstancina strefa ochrony konserwatorskiej obejmuje m.in.: 32 zespoły
willowo-ogrodowe i willowo-leśne, kościół p.w. Wniebowzięcia NMP i wieżę ciśnień. Ochroną
poprzez ewidencję objęte są Osada Fabryczna oraz dwór i park dworski w Skolimowie10.
Dodatkowo na terenach wiejskich znajdują się m.in. obiekty wpisane do Rejestru Zabytków: zespoły
dworsko-parkowe w Bielawie i Oborach, park dworski w zespole dworsko-parkowym w Turowicach
(w ewidencji zabytków) oraz obiekty podlegające ochronie konserwatorskiej: dworek w Okrzeszynie,
oficyna, browar, obora i czworak w Oborach, spichlerz w Łyczynie-Parceli, dwór, kaplica i most w
Turowicach.
W gminie występują także tereny stref objętych ochroną archeologiczną ze względu na znajdujące się
tam stanowiska ze śladami osad i cmentarzy datowanych na epoki starożytności i średniowiecza.
3.1.2.2. Główne zagrożenia środowiska z tytułu rozwoju turystyki i rekreacji oraz funkcji
uzdrowiskowej
- Dzikie zagospodarowanie obszarów cennych przyrodniczo w tym dolin rzek (rz. Wisła i rz.
Jeziorka).
- Niszczenie środowiska leśnego i walorów przyrodniczych poprzez wzrastającą liczbę turystów,
szczególnie zmotoryzowanych.
- Niszczenie walorów środowiska kulturowego.
3.1.2.3. Cel średniookresowy do 2013 roku i strategia jego realizacji
Wykreowanie Konstancina-Jeziorny
na nowoczesne uzdrowisko o randze krajowej i europejskiej oraz dalszy rozwój turystyki i rekreacji
przy wykorzystaniu unikatowych zasobów przyrodniczych i kulturowych
zgodnie z zasadami ochrony środowiska
Rozwój turystyki i rekreacji jest ściśle powiązany z rozwojem funkcji uzdrowiskowej gminy
(rozwojem bazy uzdrowiskowej i leczniczej). Podnoszenie standardu usług w zakresie lecznictwa
uzdrowiskowego i rehabilitacji, a także dalszy rozwój turystyki uzdrowiskowej, stanowią szansę dla
rozwoju społeczno-gospodarczego gminy. Pomocne w tym zakresie będzie opracowywanie programu
rozwoju bazy uzdrowiskowej, leczniczej i turystyczno-rekreacyjnej.
10
Źródło „Raport o stanie gminy Konstancin-Jeziorna”, Warszawa 2005 r.
18
Kierunki działań
1.Opracowanie programu rozwoju i promocji bazy uzdrowiskowej, leczniczej i turystycznorekreacyjnej.
2.Pełne wyposażenie strefy uzdrowiskowej w sieć wodociągową i kanalizacyjną,
zmniejszenie emisji niskiej i komunikacyjnej, ochrona przed hałasem itp.
3.Rozpoznanie możliwości wykorzystania podziemnych wód mineralnych, termalnych oraz
złóż borowiny do celów leczniczych oraz rekreacyjnych.
4.Budowa parkingów dla kuracjuszy i turystów na obrzeżach miasta od strony Warszawy
oraz dogodnego dojścia do Parku Zdrojowego i zabytkowej części miasta.
5.Przestrzeganie zapisów „Statutu Uzdrowiska” w zakresie warunków zagospodarowania terenu.
6.Przestrzeganie wymagań ochrony środowiska w odniesieniu do nowo powstających
obiektów turystycznych i rekreacyjnych.
7.Zagospodarowanie turystyczno-rekreacyjne obszarów nadwiślańskich (m.in.
zorganizowanie ośrodków wodnych nad rzeką Jeziorką i Wisłą, wytyczenie ścieżek
przyrodniczych, szlaków pieszych i rowerowych, budowa parkingów, punktów
gastronomicznych, wypożyczalni sprzętu).
8.Wspieranie działalności organizacji turystycznych, klubów jeździeckich i innych
organizacji prowadzących działalność turystyczno-krajoznawczą (w tym powołanie
Ośrodka Informacji Turystycznej).
9.Edukacja ekologiczna mieszkańców gminy i przyjezdnych.
19
3.1.3. System transportowy
Ruch drogowy skoncentrowany jest głównie na drogach wojewódzkich (nr 724 Warszawa Konstancin-Jeziorna – Góra Kalwaria i nr 721 Piaseczno - Konstancin-Jeziorna ) i drogach
powiatowych relacji Konstancin-Jeziorna – Baniocha i Konstancin-Jeziorna – Piaseczno. Droga 721
przeprowadza ruch drogowy (w dużej mierze samochody ciężarowe) od Jeziornej w kierunku
zachodnim - do Radomia, Katowic, Poznania.
Układ drogowy gminy Konstancin-Jeziorna można podzielić na podstawowy i uzupełniający. Ogólna
długość podstawowego układu drogowego gminy wynosi 86,50 km, z czego drogi wojewódzkie –
32,00 km, powiatowe – 48,50 km oraz drogi gminne – 6,00 km. Uzupełniający układ dróg stanowi
około 265 km dróg gminnych, z których 157 km posiada nawierzchnię twardą.
Na obszarze gminy około 80% dróg posiada nawierzchnię asfaltową. Niezadowalający jest jednak stan
nawierzchni tych dróg (ubytki, koleiny, łaty itp.).
Duże znaczenie w transporcie pasażerskim ma komunikacja autobusowa obejmująca swoim zasięgiem
większość dróg układu podstawowego. Jednak czynniki takie jak: konkurencja komunikacji
samochodowej indywidualnej, małe częstotliwości ruchu i zły stan taboru sprawiają, że liczba
przewozów pasażerskich liniami autobusowymi spada.
Na terenie gminy nie ma linii kolejowej ruchu pasażerskiego.
3.1.3.2. Główne zagrożenia środowiska z tytułu rozwoju systemu transportowego
- Emisja zanieczyszczeń powietrza.
- Emisja hałasu komunikacyjnego.
- Awarie transportowe.
- Degradacja terenów cennych przyrodniczo.
- Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych.
Rozwój systemu transportowego uwzględniającego rozwiązania nie naruszające statusu uzdrowiska
i zmniejszające lub eliminujące ujemny wpływ transportu na środowisko
Kierunki działań
1.Zwiększenie pojemności i przepustowości układu drogowego z zachowaniem wymagań
ochrony środowiska, w tym: wdrożenie płynnej regulacji ruchu w obszarach o jego
największym natężeniu, podjęcie działań w kierunku budowy obwodnicy miasta, poprawa
stanu istniejących dróg, ulic i chodników poprzez ich przebudowę/modernizację (z
uwzględnieniem
udogodnień
dla
niepełnosprawnych),
działania
techniczne
zabezpieczające mieszkańców przed nadmiernym hałasem (zieleń izolacyjna, ekrany
akustyczne itp.)
2.Podniesienie atrakcyjności komunikacji zbiorowej, w tym: budowa drogowoautobusowego połączenia gminy z końcową stacją metra „Kabaty” na Ursynowie,
dostosowanie dróg wojewódzkich i powiatowych do potrzeb komunikacji autobusowej
(m.in. zatoczki autobusowe, wiaty itp.), budowa parkingów systemu „park and ride” oraz
przebudowa dróg gminnych na odcinkach dojazdowych do tych parkingów, uruchomienie
Szybkiej Kolei Miejskiej w relacji Warszawa – Piaseczno - Konstancin-Jeziorna.
20
3.1.4. Rolnictwo
Ze względu na rosnącą urbanizację terenów wiejskich zmniejsza się rola rolnictwa w gminie. Użytki
rolne z gminie zajmują powierzchnię 5 304 ha, co stanowi ok. 67% ogólnej powierzchni gminy (na
terenach wiejskich gminy użytki rolne stanowią ok. 81% powierzchni ogółem, na terenach miejskich
ok. 19%)
Gmina należy do Regionu Nadwiślańskiego i posiada korzystne warunki glebowe do produkcji rolnej.
Użytki rolne o najlepszych właściwościach agrarnych (klasy bonitacyjne I, II, IIIa, IIIb i IVa)
występują w gminie na terenach wschodnich: pas wzdłuż Wisły sięgający w głąb gminy aż do miasta
na północy i miejscowości Cieciszew na południu. Należy nadmienić, że użytki rolne klasy I i II
zajmują jednak niewielkie powierzchnie i są zlokalizowane na terenie miejscowości Czernidła i
Bielawa.
Średni wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej w gminie wynosi 74,7 pkt. (wg IUNG
w Puławach).
Na obszarze gminy dominującą formą jest rolnictwo indywidualne. W gminie największe znaczenie
ma produkcja zbożowa, istotne są także uprawy warzywnicze i sadownicze. Dominuje uprawa zbóż 44% powierzchni zasiewów (głównie pszenica, żyto, jęczmień i pszenżyto), ziemniaków (18%), roślin
przemysłowych i pastewnych. Znaczące uprawy zbóż i ziemniaków są prowadzone także przez
SGGW. Uprawą zbóż w 2002 r. zajmowało się 380 gospodarstw indywidualnych, ziemniaków – 411 a
roślin pastewnych – 45. Hodowla zwierząt ma mniejsze znaczenie. Na 100 ha użytków rolnych
przypada w gminie średnio 17 zwierząt gospodarskich. Pod względem struktury obszarowej pola
uprawne są rozproszone i dominują gospodarstwa o małej powierzchni – przeciętna powierzchnia
gospodarstwa w gminie to 3,9 ha. W gminie są 942 gospodarstwa, z czego 652 o powierzchni powyżej
1 ha11.
3.1.4.2. Główne zagrożenia środowiska z tytułu rozwoju rolnictwa
- Spływ zanieczyszczeń obszarowych powstałych np. w wyniku niewłaściwego składowania
gnojowicy i obornika.
- Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych, np. przeterminowane środki
ochrony roślin i opakowania po nich.
- Niewłaściwa kultura rolna sprzyjająca erozji.
Rozwój rolnictwa ukierunkowanego na rolnictwo ekologiczne
w powiązaniu z rozwojem gospodarstw agroturystycznych
Kierunki działań
1. Edukacja rolników w zakresie wdrażania „Kodeksu dobrych praktyk rolniczych”.
2. Rozwój rolnictwa ekologicznego i zachowanie tradycyjnych metod gospodarowania.
3. Rozwój gospodarstw agroturystycznych.
11
Źródło: „Raport o stanie gminy Konstancin-Jeziorna”, Warszawa 2005 r.
21
3.1.5. Przemysł i usługi
Ze względu na dobrze rozwiniętą funkcję uzdrowiskową gminy Konstancin – Jeziorna oraz
uwarunkowania sprzyjające prowadzeniu gospodarki rolnej w wiejskiej części gminy działalność
przemysłowa nie znalazła tutaj warunków do dynamicznego rozwoju. Nieliczne zakłady przemysłowe
skupione są w przemysłowych dzielnicach Jeziorna Nowa i Jeziorna Fabryczna w północnej części
miasta. W prowadzonej działalności produkcyjnej dominuje branża wyrobów papierniczych
i wyrobów z tworzyw sztucznych. W kilku największych zakładach produkcyjnych działających na
terenie gminy wg danych z roku 2005 zatrudnionych jest około 700 pracowników12 .
Największym zakładem przemysłowym w gminie jest Metsä Tissue S.A. funkcjonująca wcześniej pod
nazwą Warszawskie Zakłady Papiernicze (WZP). Na terenie gminy znajdują się ponadto mniejsze
zakłady przemysłowe takie jak Konstans Sp. z o.o., Betts Poland Sp. z o.o., Karoplast Sp. z o.o.,
zakład dystrybucji wody mineralnej EDEN SPRINGS Sp. z o.o. w Konstancinie – Jeziornie czy
Browar „Konstancin” Sp. z o.o. w miejscowości Obory.
Inne niewielkie obiekty produkcyjno-usługowe lub magazynowe służące działalności przemysłowej,
przetwórczej lub rolniczej na skale lokalną to ferma Goździe we wsi Łyczyn – Parcela, stacja paliw
zlokalizowana na terenie byłej Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej, betoniarnia i zabudowania
nieczynnej fermy w miejscowości Borowina, obiekty magazynowe w Turowicach oraz baza
maszynowa Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Oborach.
W gminie funkcjonuje relatywnie duża liczba firm prywatnych prowadzących działalność w sektorze
usług, w tym w ochronie zdrowia, obsłudze nieruchomości, ubezpieczeniach, hotelarstwie
i gastronomii.
3.1.5.2. Główne zagrożenia środowiska z tytułu rozwoju działalności gospodarczej
- Emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do powietrza.
- Odprowadzanie ścieków.
- Odpady.
- Degradacja powierzchni ziemi.
- Zużywanie zasobów naturalnych.
- Emisja hałasu.
Rozwój przedsiębiorstw sektora usług oraz utrzymanie funkcjonowania obecnych zakładów
przemysłowych z zachowaniem wymogów ochrony środowiska
Kierunki działań
1. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do środowiska (pyły i gazy, ścieki, odpady).
2. Wprowadzanie systemów zarządzania środowiskowego, także w sektorze usług.
12
Źródło: „Raport o stanie gminy Konstancin-Jeziorna”, Warszawa 2005 r.
22
3.2. Edukacja ekologiczna (EE)
3.2.1. Stan wyjściowy
Na terenie gminy (tak jak i na terenie całego powiatu piaseczyńskiego) nie funkcjonuje spójny system
edukacji ekologicznej. Działania związane z rozwijaniem świadomości ekologicznej realizowane są
przez szkoły, Urząd Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna, placówki kulturalne i organizacje
pozarządowe.
Działania podejmowane przez władze gminne koncentrują się głównie na wspieraniu edukacji
ekologicznej w szkołach, organizowaniu spotkań przedstawicieli gminy z młodzieżą szkolną
i prelekcji o tematyce ekologicznej, a także wsparciu konkursów i imprez o charakterze ekologicznym.
W ramach szkolnej edukacji ekologicznej przeprowadzane są akcje takie jak: „Dzień Ziemi”,
funkcjonują różnego rodzaju kółka przyrodnicze zachęcające uczniów do bliższego zapoznania ze
środowiskiem. Tematyka ochrony otaczającego środowiska poruszana jest także podczas zajęć
lekcyjnych.
Przeprowadzane są także liczne konkursy. Szkoła podstawowa z Konstancina -Jeziornej wzięła udział
w konkursie fotograficzno-plastycznym pt. „Dzikie wysypiska i natura”(zakończony w maju 2004 r.)
mającym na celu zlokalizowanie miejsc niekontrolowanego składowania odpadów. W KonstancinieJeziornie pod patronatem Fundacji Nasza Ziemia realizowany jest program „Czysta gmina”, którego
celem jest aktywizacja dzieci i młodzieży oraz lokalnej społeczności do działań na rzecz czystego
środowiska. W ramach tego projektu odbywają się liczne konkursy na terenie gminy.
Na terenie gminy z inicjatywy zakładu Metsa-Tissue, będącego jednocześnie sponsorem, realizowany
jest projekt „Czyste środowisko – komfort na co dzień”. Jego realizacją zajmuje się Fundacja Nasza
Ziemia wspierana przez Urząd Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna. W roku bieżącym w programie
bierze udział 6 szkół podstawowych i 4 gimnazja z terenu gminy. Wszyscy uczniowie uczestniczący
w jego realizacji mieli okazję odwiedzić Instytut Badawczy Leśnictwa w Sękocinie Lesie i wziąć
udział w warsztatach na temat lasów. Dla uczestników programu przewidziane zostały kolejne
wycieczki edukacyjne, warsztaty szkolne i liczne konkursy. Dzieci i młodzież szkolna mogą wziąć
udział w kilku trwających obecnie konkursach: konkursie plastycznym „Jestem Przyjacielem Ziemi”,
konkursie na grafikę komputerową „Zwierzę przyszłości” i konkursie na prezentację multimedialną
„Rola lasów na Ziemi”. Ogłoszony został także, skierowany do wszystkich mieszkańców gminy
Konstancin-Jeziorna, konkurs fotograficzny „Kolory natury”.
W marcu 2006 r. w ramach prowadzonej akcji „Czysty Konstancin” ogłoszony został przez
Burmistrza konkurs dla sołectw z terenu gminy Konstancin-Jeziorna. Konkurs ma na celu zachęcenie
właścicieli nieruchomości do prowadzenia właściwej gospodarki odpadami komunalnymi,
selektywnej zbiórki odpadów i dbania o czystość i porządek na terenach nieruchomości. Nagrody dla
sołectw (pierwsza nagroda 10 000 zł, dwie nagrody-wyróżnienia o równowartości 8 000 zł)
przeznaczone zostaną w na cele przynoszące korzyści dla lokalnej społeczności i zarządzali nimi będą
sołtysi.
Pozaszkolna edukacja ekologiczna prowadzona jest na terenie Nadleśnictwa Chojnów przez leśników
oraz pracowników Kampinoskiego Parku Narodowego. Bardzo aktywnie w dziedzinie edukacji
ekologicznej działają także pracownicy Chojnowskiego Parku Krajobrazowego.
W Konstancinie-Jeziornie działają liczne organizacje pozarządowe, których działalność ogniskuje się
na aktualnych zagadnieniach z życia Konstancina-Jeziornej dotyczących ochrony środowiska,
podnoszeniu świadomości mieszkańców gminy i podejmowaniu prób usunięcia istniejących zagrożeń
23
ekologicznych. Wykaz tych stowarzyszeń zamieszczony jest na stronie internetowej UMiG
Konstancin –Jeziorna.
3.2.2. Cel średniookresowy do 2013 roku i strategia jego realizacji
Kształtowanie postaw i ekologicznych wartości oraz współodpowiedzialności mieszkańców gminy
za stan środowiska i jego ochronę
Pracując nad zmianą sposobu myślenia mieszkańców gminy, należy kontynuować prowadzone już
działania z zakresu edukacji ekologicznej oraz dążyć do pozyskania coraz szerszego grona
zaangażowanych. Skuteczna realizacja zadań polityki ekologicznej państwa wymaga udziału w tym
procesie wszystkich zainteresowanych podmiotów wywierających wpływ na sposób i intensywność
korzystania ze środowiska, w tym także udziału obywateli. Podstawowym zadaniem edukacji
ekologicznej jest kształtowanie całościowego obrazu relacji pomiędzy człowiekiem, społeczeństwem
i przyrodą. Edukacja ekologiczna wskazuje na zależność człowieka od środowiska i uczy
odpowiedzialności za zmiany dokonywane w naturalnym środowisku. Wyróżnia się tzw. edukację
formalną, która realizowana jest w szkołach wszystkich stopni oraz edukację nieformalną obejmującą
wszystkie pozaszkolne rodzaje i formy kształtowania postaw proekologicznych.
Edukacja formalna
Kształtowanie świadomości ekologicznej dzieci i młodzieży jest istotnym zadaniem realizowanym
w formalnym systemie kształcenia, w skład którego wchodzą: wychowanie przedszkolne, szkolnictwo
podstawowe i ponadpodstawowe oraz szkolnictwo wyższe.
Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół określa podstawowe zadania
szkoły w zakresie nauczania, umiejętności i pracy wychowawczej uwzględniając w nich działania,
które mają na celu wzrost świadomości ekologicznej uczniów.
Tematyka ekologiczna stanowi element wielu przedmiotów, natomiast realizacja zagadnień z tego
zakresu zależna jest przede wszystkim od zaangażowania nauczycieli, od znajomości przez nich
istotnych problemów z zakresu ochrony środowiska w gminie.
Istotnym działaniem jest podejmowanie starań o wprowadzanie do programów nauczania w szkołach
zagadnień związanych z edukacją ekologiczną, w szczególności dotyczących problemów
najistotniejszych dla gminy jak np. właściwa gospodarka wodno-ściekowa, selektywna zbiórka
odpadów itp.
Problematyka ekologiczna pojawia się w wielu przedmiotach, natomiast podstawowym zadaniem
nauczycieli, uczniów i rodziców powinno być wykorzystanie możliwości zawartych w programach,
w celu wyzwolenia i utrwalenia u uczniów potrzeby życia zgodnego z zasadą zrównoważonego
rozwoju.
Stosowanie przez nauczycieli metod aktywizujących i poszukujących takich jak „burza mózgów”,
projekty, zajęcia terenowe oparte na bezpośrednim kontakcie uczniów z omawianą problematyką
pozwala na wykształcenie w uczniach umiejętności obserwacji, logicznego myślenia, kojarzenia
faktów i wyciągania wniosków. Bardzo istotne jest wyposażenie nauczycieli w odpowiednie pomoce
w formie atrakcyjnie zredagowanych podręczników, broszur, folderów, filmów video oraz zestawów
do ćwiczeń laboratoryjnych i terenowych.
Zadaniem nauczycieli w szeroko pojętej edukacji ekologicznej jest:
- kształtowanie u uczniów postawy odpowiedzialności za stan środowiska,
- zachęcanie uczniów do prowadzenia własnych obserwacji, badań i analizy środowiska,
- kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów zgodnie z posiadaną wiedzą,
- umożliwienie dzieciom i młodzieży podejmowania praktycznych działań na rzecz ochrony
środowiska w ich otoczeniu.
24
Kierunki działań
EE 1. Prowadzenie aktywnych form edukacji ekologicznej wśród dzieci i młodzieży
EE 2. Zwiększenie udziału problematyki ekologicznej w szkolnych programach nauczania
Edukacja nieformalna
Jednym z podstawowych warunków zrównoważonego rozwoju jest włączenie do udziału w nim
całego społeczeństwa. Z tego powodu konieczne jest objęcie wszechstronną edukacją ekologiczną jak
największej liczby osób dorosłych czy też różnych grup zawodowych (np. rolnicy, przemysłowcy,
organizatorzy turystyki). Jednym z efektywniejszych sposobów na podniesienie świadomości
ekologicznej u osób dorosłych jest ich zaangażowanie w procesy decyzyjne. Wymaga to jednak
podjęcia szeregu działań takich jak: informowanie społeczeństwa o stanie środowiska, działaniach
podejmowanych na rzecz jego ochrony czy o regulacjach prawnych odnośnie uczestniczenia
mieszkańców w procesach decyzyjnych dotyczących stanu środowiska.
Dużą rolę w edukacji ekologicznej spełniają organy gminy. Spoczywa na nich m.in. obowiązek
określania celów i form przeprowadzanej edukacji ekologicznej biorąc pod uwagę specyfikę regionu
i tradycję kulturową. Organy gminy powinny także współpracować z organizacjami, instytucjami
i przedstawicielami społeczności lokalnych przy opracowywaniu i realizacji lokalnych programów
edukacji ekologicznej.
Biorąc pod uwagę rozwijającą się na terenie gminy turystykę istotne wydaje się także objęcie edukacją
ekologiczną organizatorów turystyki i wypoczynku oraz osób korzystających z usług tego typu. Aby
zrealizować ten cel konieczne jest włączanie tematyki proekologicznej do programów nauczania
w szkołach i uczelniach, które kształcą na kierunkach związanych z turystyką i rekreacją oraz
umieszczać zapisy związane z edukacją ekologiczną w programach rozwoju turystyki.
Ważną kwestią jest edukacja w miejscu pracy, ponieważ duża część osób czynnych zawodowo
poprzez podejmowane decyzje ma bezpośredni wpływ na stan środowiska.
Zdecydowanie największy wpływ na poziom świadomości ekologicznej społeczeństwa mają media.
Podkreślić należy, że istnieje ścisła zależność pomiędzy wiedzą społeczeństwa odnośnie stanu
środowiska i nastawieniem do działań na rzecz jego ochrony a sposobem ukazywania problemów
ekologicznych w mediach. W ostatnim czasie wzrasta znaczenie tematycznych programów
publicystycznych, filmów popularnonaukowych o tematyce środowiskowej oraz reklam społecznych,
które mają za zadanie promowanie działań przyjaznych dla środowiska.
Ze względu na możliwość wykorzystania komputerów oraz coraz większą ich rolę w codziennym
życiu duże znaczenie będą miały zagadnienia związane z edukacją ekologiczną umieszczane na
stronach internetowych oraz umożliwienie kontaktu i dyskusji z mieszkańcami drogą internetową.
Duże znaczenie w edukacji ekologicznej skierowanej do dorosłych mają działania pozaszkolne
podejmowane przez uczniów i nauczycieli. Umożliwiają one włączenie do programu edukacji
ekologicznej społeczności lokalnych, bez poparcia których żadne działania na rzecz ochrony
środowiska nie mają szansy powodzenia.
Działania te powinny doprowadzić do konsolidacji społeczeństwa wokół omawianych problemów.
Stwarza to możliwość powstania grup nacisku, które będą w stanie wyegzekwować od władz gminy
i kompetentnych urzędów podjęcie konkretnych działań służących ochronie środowiska.
Badania świadomości społecznej wykazują, że media maja bardzo duży wpływ na poziom wiedzy
o stanie środowiska naturalnego. Istnieje ścisła zależność pomiędzy stanem wiedzy społeczeństwa
a sposobem ukazywania problemów ekologicznych w mediach. Sposób w jaki informacje są
przekazywane w mediach stopniowo ulega zmianie. Coraz bardziej wzrasta znaczenie tematycznych
programów publicystycznych i filmów popularnonaukowych o tematyce środowiskowej oraz tzw.
reklama społeczna, która promuje działania przyjazne środowisku.
W związku z powyższym, środki masowego przekazu powinny:
-W odpowiedni sposób przedstawiać stan środowiska naturalnego i prezentować pozytywne
przykłady działań podejmowanych na rzecz ochrony środowiska, pokazując jednocześnie
skutki (również finansowe) zamierzonych i niezamierzonych działań prowadzonych
w środowisku.
-Promować style życia i zachowania przyjazne środowisku.
-Ograniczać lansowanie cywilizacji konsumpcyjnej.
25
-Podejmować dążenia mające na celu odkomercjalizowanie mediów w zakresie
upowszechniania wiedzy o środowisku.
Kierunki działań:
EE 3.
Informowanie mieszkańców gminy o stanie środowiska i działaniach na rzecz jego
ochrony
EE 4.
Prowadzenie działań w zakresie edukacji ekologicznej wśród lokalnej społeczności na
terenach cennych pod względem przyrodniczym
EE 5.
Realizacja treści ekologicznych przez środki masowego przekazu, instytucje kultury
i wypoczynku
EE 6.
Opracowywanie materiałów/wydawnictw w zakresie edukacji ekologicznej
EE 7.
Współpraca władz lokalnych ze szkołami, przedstawicielami środowiska naukowego,
zakładami pracy i pozarządowymi organizacjami w celu wykorzystania różnorodnych
form edukacji ekologicznej
EE 8.
Kształtowanie prospołecznego modelu gminy i podejmowanie działań zmierzających
do integracji społeczeństwa gminy w oparciu o lokalne wspólnoty (np. szkoły, ośrodki
sportowe, OSP, domy kultury itp.).
3.2.3. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006 – 2009
Cele krótkoterminowe zostały zdefiniowane dla dwóch zagadnień, tj. edukacji formalnej
i nieformalnej. Poszczególne przedsięwzięcia (Tabela 1) zostały przypisane konkretnym kierunkom
działań (zachowując odpowiednią numerację).
3.2.4. Wskaźniki monitorowania celów
Poniżej w tabeli 2 przedstawiono propozycje wskaźników monitorowania celów w zakresie edukacji
ekologicznej.
Tabela 2. Wskaźniki monitorowania celów w zakresie edukacji ekologicznej.
WSKAŹNIKI DO WDROŻENIA
Liczba przeprowadzonych akcji edukacyjnych (szt./rok)
Liczba młodzieży uczestniczącej w akcjach ekologicznych, np. sprzątaniu świata (os./rok)
Ilość odbytych szkoleń dla rolników (szt./rok)
Ilość przeszkolonych rolników (os./rok)
Ilość rozprowadzonych informatorów edukacyjnych (szt./rok)
26
Tabela 1. Edukacja ekologiczna - przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2009
Koszty w tys. PLN
Kierunki działań
EE 1.Prowadzenie
aktywnych form
edukacji ekologicznej
wśród młodzieży
EE 2.Zwiększenie
udziału problematyki
ekologicznej w
szkolnych programach
nauczania.
EE 3.Informowanie
mieszkańców gminy o
stanie środowiska i
działaniach na rzecz
jego ochrony
EE 4. Prowadzenie
działań w zakresie
edukacji ekologicznej
wśród lokalnej
społeczności na
terenach cennych pod
względem
przyrodniczym
Opis przedsięwzięcia
Dofinansowywanie akcji ekologicznych np. Dzień
Ziemi, Sprzątanie Świata
Dofinansowywanie udziału dzieci szkół podst. i
gimn. w konkursach i olimpiadzie ekologicznej
Prowadzenie zajęć dydaktycznych dla dzieci i
młodzieży szkolnej z zakresu edukacji leśnej
Organizowanie konkursów i wystaw
pokonkursowych, spotkań przyrodniczych, wystaw
przyrodniczych, imprez i akcji z zakresu edukacji
ekologicznej
Wprowadzanie do programów szkolnych zagadnień
związanych z edukacją ekologiczną ze szczególnym
uwzględnieniem problemów występujących na
terenie gminy (np. niska emisja, gospodarka wodnościekowa, gospodarka odpadami)
Systematyczna weryfikacja danych nt. stanu
środowiska w gminie i działań podejmowanych na
rzecz jego ochrony (np. na stronach internetowych
gminy)
Organizowanie otwartych konkursów dla
mieszkańców gminy mających na celu
propagowanie i zachęcanie do segregacji odpadów,
ochrony przyrody, korzystania z proekologicznych
nośników energii itp.
Organizowanie grupowych wycieczek dla
mieszkańców gminy mających na celu zwiedzanie
terenów najcenniejszych pod względem
przyrodniczym, w połączeniu z pogadankami nt.
ochrony przyrody
Jednostki
realizujące
Ogółem
w latach
2006 – 2009
UMiG KonstancinJeziorna
Nadleśnictwa
szkoły
Szkoły
2006
2007
2008
Potencjalne
źródła
finansowania
2009
4
1
1
1
4
1
1
1
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
4
1
1
1
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
40
10
10
10
Nadleśnictwa
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
Szkoły
28
1 Budżet gminy,
GFOŚiGW,
1 Budżet gminy,
sponsorzy
b.d.
1 Budżet gminy,
sponsorzy,
GFOŚiGW
10 Budżet gminy,
sponsorzy,
GFOŚiGW
b.k.d.
Tabela 1 cd. Edukacja ekologiczna - przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2009
Koszty w tys. PLN
Kierunki działań
EE 5. Realizacja treści
ekologicznych przez
środki masowego
przekazu, instytucje
kultury i wypoczynku
Wydawanie ulotek informacyjnych nt.
proekologicznych zachowań konsumenckich,
oszczędzania wody i energii, korzystania z
publicznych środków transportu, segregacji
odpadów, itp.
Jednostki
realizujące
Ogółem w
latach 2006 –
2009
2006
2007
2008
2009
Potencjalne
źródła
finansowania
GFOŚiGW
RAZEM KOSZTY W LATACH 2006-2009
28
-
52 tys. PLN
4. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA
EKOLOGICZNEGO
4.1. Jakość wód i stosunki wodne (W)
4.1.1.1. Wody podziemne
Zdecydowaną większość zasobów wód podziemnych na obszarze gminy stanowi czwartorzędowe
piętro wodonośne, występujące w ośrodku porowym zbudowanym głównie z utworów piaszczystych
i piaszczysto-żwirowych. Piętro to wykształcone zostało w wyniku akumulacji osadów pochodzenia
lodowcowego oraz rzecznego. Główny poziom wodonośny tworzą piaski międzymorenowe
zlodowacenia środkowopolskiego w znacznej części przykryte warstwą glin zwałowych lub iłów
i mułków zastoiskowych. Miąższość czwartorzędowego piętra wodonośnego zmienia się z reguły od
20 do 40 m.
Zwierciadło wód piętra czwartorzędowego występuje na zmiennej głębokości, w dolinie Jeziorki
z reguły poniżej 5 m ppt. na terenach wysoczyznowych średnio 15-50 m. ppt. Generalnie rzędne
zwierciadła maleją w kierunku północno-wschodnim zgodnie z ukształtowaniem powierzchni terenu
i dominującym kierunkiem przepływu wód powierzchniowych.
O stopniu zanieczyszczenia wód podziemnych decydują głównie głębokość położenia zwierciadła
i naturalna izolacja warstwy wodonośnej. Na terenie gminy stopień ten jest relatywnie wysoki w
ocenie piętra wodonośnego na terenie całego powiatu piaseczyńskiego i jego okolic. Istotny wpływ na
taki stan ma bliskość doliny Wisły kształtującej stosunki wodne w regionie.
Wschodnia część gminy Konstancin-Jeziorna położona jest w zasięgu Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych Nr 222 Dolina rzeki środkowa Wisła (Warszawa-Puławy). Zbiornik rozciąga się
na obszarze ok. 2000 km2 pomiędzy Puławami a Wyszogrodem. Jego średnie zasoby dyspozycyjne to
ok. 600 tys. m3/d. Jest to najbardziej zasobny zbiornik w Paśmie równinnym (wg Klasyfikacji A.S.
Kleczkowskiego) i jeden z najbardziej zasobnych w Polsce. Praktycznie nie posiada on naturalnej
izolacji chroniącej wody przed zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Średnia głębokość ujęć wód
w obrębie zbiornika to 60 m. Obszary Wysokiej Ochrony ustanowione głównie w środkowej
i południowej części zbiornika, w tym także na terenie gminy Konstancin-Jeziorna stanowią około
80 % jego powierzchni. Obszary Najwyższej Ochrony występujące w części centralnej i północnej to
łącznie około 20 % GZWP.
Cały obszar gminy obejmuje ponadto Główny Zbiornik Wód Podziemnych Nr 215A Subniecka
Warszawska (część centralna), wydzielony w obrębie GZWP Nr 215 Niecka Warszawska. Jest to
zbiornik trzeciorzędowy o charakterze porowym obejmujący ponad 17 tys. km2 powierzchni
w centralnej części województwa mazowieckiego, pomiędzy Ciechanowem, Radomiem, Płockiem
i Siedlcami. Rejon Warszawy i północne obrzeża gminy Konstancin – Jeziorna stanowią Obszar
Najwyższej Ochrony zbiornika. Jest to jeden z większych zbiorników w Polsce, posiada natomiast
przeciętne zasoby dyspozycyjne.
Krajowa sieć monitoringu wód podziemnych obejmuje dwa punkty monitoringu wód podziemnych
w rejonie Konstancina – Jeziorny. Oba zlokalizowane są w obrębie struktur tworzących GZWP
Nr 215A. Pierwszy położony na terenie miasta służy monitoringowi wód wgłębnych trzeciorzędowego
piętra wodonośnego. Wyniki badań wody z roku 2004 wykazały IV klasę jakości 13 (wody
niezadowalającej jakości), o czym zadecydowały stężenia amoniaku i żelaza ogólnego. Drugie
stanowisko zlokalizowane jest w Powsinie na północnych obrzeżach gminy. Monitorowane są tam
13
Zgodnie z pięciostopniową klasyfikacją wprowadzoną w 2004 roku
29
wody czwartorzędowego piętra wodonośnego. W 2004 roku stężenie azotynów decydowało o IV
klasie jakości (wody niezadowalającej jakości).
W związku z faktem, że w 2004 roku nastąpiła zmiana w klasyfikacji i prezentowaniu stanu wód
podziemnych – nie jest możliwe porównanie stanu tych wód z poprzednimi latami.
W ramach monitoringu lokalnego natomiast prowadzone są badania jakości wód podziemnych
i powierzchniowych w rejonie ujęć „Warecka”, „Nowe Wierzbno” i „Grapa”. W roku 2005 pobrano
i poddano analizie laboratoryjnej próby wód podziemnych piętra czwartorzędowego z dziewięciu
piezometrów w sąsiedztwie ujęcia Nowe Wierzbno, jednego piezometru w sąsiedztwie ujęcia
Warecka, trzech prywatnych studni kopanych w rejonie obu ujęć, studni wierconych na obu ujęciach, a
także z rzeki Małej w przekroju zlokalizowanym w pobliżu ujęć. Na podstawie wyników badań
w większości prób pobranych z piezometrów stwierdzono złą (klasa V/wody złej jakości – cztery
próby) lub niezadowalającą jakość wód (klasa IV/wody niezadowalającej jakości – trzy próby) (wg
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla
prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz
sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód, Dz. U. 2004 nr 32 poz. 284). Woda
w dwóch próbach spełniała normy klasy III (wody zadowalającej jakości) i w jednym tylko
przypadku normy klasy II (wody dobrej jakości). Przekroczenie norm dotyczyło zazwyczaj kilku
wskaźników, głównie manganu, amoniaku, azotynów i azotanów. Stwierdzono także dość wyraźną
tendencję pogarszania jakości wód podziemnych w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej.
We wszystkich przypadkach prób ze studni kopanych stwierdzono przekroczenia norm w zakresie
stężeń manganu, amoniaku i azotanów, w niektórych także odczynu pH. W próbach pobranych
ze studni na ujęciach przekroczone były dopuszczalne stężenia żelaza i manganu, a także normy
wskaźnika mętności.
Wyraźnie lepszą jakość stwierdzono w przypadku wód pobranych w rejonie ujęcia „Grapa”, gdzie
wykorzystano do tego celu sześć piezometrów i studnię na ujęciu. W trzech próbach z piezometrów
woda spełniała normy II klasy (wody dobrej jakości), w dwóch przypadkach spełnione były normy
klasy III (wody zadowalającej jakości). W jednym tylko otworze stwierdzono V klasę (wody złej
jakości) o czym zadecydowało stężenie azotanów i fosforu. Woda pobrana ze studni na ujęciu
wykazała przekroczenie norm w zakresie zawartości żelaza i manganu, a także odczynu, barwy
i mętności. Podwyższona zawartość żelaza i manganu w wodzie pochodzącej ze wszystkich opisanych
ujęć redukowana jest na stacjach uzdatniania.
4.1.1.2.Wody powierzchniowe
Największą rzeką gminy Konstancin-Jeziorna jest Wisła, która wyznacza jej wschodnią granicę
administracyjną. Jednak główną oś hydrograficzną zarówno gminy jak i całego powiatu
piaseczyńskiego stanowi rzeka Jeziorka. Jest lewym dopływem Wisły, przecinającym Wysoczyznę
Rawską i Równinę Warszawską. Rzeka ma długość 66,3 km, z czego około 10 km znajduje się na
terenie gminy Konstancin-Jeziorna. Jej źródła znajdują się na pograniczu powiatów grójeckiego,
grodziskiego i żyrardowskiego, w pobliżu wsi Huta Lutkowska. Na swym dolnym odcinku płynie
przez centrum Konstancina-Jeziorny z zachodu na wschód a następnie w kierunku północnowschodnim przez wsie Bielawa, Opacz i Obórki. Do Wisły wpada na północno-wschodnich krańcach
gminy. Powierzchnia zlewni rzeki Jeziorki to 811,7 km 2. Średni przepływ rzeki na terenie gminy
Konstancin-Jeziorna kształtuje się na poziomie 2,0 m3/s (źródło: Program Ochrony środowiska dla
Powiatu Piaseczyńskiego). Średni przepływ przy ujściu w sołectwie Opacz wynosi 5,7 m 3/s. Jeziorka
pełni ważną funkcję w kształtowaniu stosunków wodnych na terenie gminy i powiatu, jest też
w powiązaniu ze skupioną wokół niej biosferą bardzo cennym elementem przyrodniczym.
Głównym dopływem Jeziorki na terenie gminy Konstancin-Jeziorna jest natomiast rzeka Mała
tworząca wraz z mniejszymi ciekami prawobrzeżną część sieci hydrograficznej w gminie. Wypływa z
okolic wsi Kalwaryjka na zachodnich obrzeżach Góry Kalwarii, do Jeziorki wpada we wschodniej
części Konstancina-Jeziorny. Średni przepływ Małej wynosi 0,094 m3/s przepływ niski – 0,046 m3/s.14
Mniejsze cieki powierzchniowe przepływające przez gminę Konstancin – Jeziorna to Wilanówka
14
Źródło: Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Konstancin-Jeziorna
30
i Kanał Habdziński. Wilanówka jest dopływem Wisły. Pierwotnie zasilana była wodami Jeziorki,
natomiast po regulacji koryta biegnie przepustem rurowym pod dnem Jeziorki. Kanał Habdziński był
dawniej dopływem Jeziorki natomiast w wyniku regulacji jego wody skierowane zostały
do Wilanówki. Obecnie zarówno Wilanówka jak i Kanał Habdziński wykorzystują w swym biegu
starorzecza Wisły. Z korytami obu cieków połączonych jest na terenie gminy kilka rowów (m.in. rów
Borowina w sołectwie Kawęczynek) odwadniających rozległe wiejskie tereny położone pomiędzy
miastem a doliną Wisły.
Ogółem sieć hydrograficzna na terenie gminy (wg danych Wojewódzkiego Zarządu Melioracji
i Urządzeń Wodnych w Warszawie za rok 2003) obejmuje 25,865 km cieków naturalnych (17 %
cieków w powiecie) w tym 10,235 km o uregulowanych korytach (16 % w powiecie), a także 8,150
km kanałów (21 % w powiecie).
Największymi zbiornikami powierzchniowych wód stojących na terenie gminie są jeziora Bielawskie,
Goździe, Ciecieszew, Bochenek oraz jezioro Niemiec. W gminie znajduje się także wiele mniejszych
jezior i stawów o znaczeniu lokalnym.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji
dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu
oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. Nr 32, poz. 284)
monitorowanie wód prowadzone jest w formie monitornigu diagnostycznego, operacyjnego
i badawczego. Monitornig diagnostyczny służy ocenie i weryfikacji wpływu działań
antropogenicznych na stan wód powierzchniowych i podziemnych oraz ocenie długookresowych
zmian stanu wód.
Monitornig operacyjny zmierza do ustalenia stanu tych jednolitych części wód, które zostały
określone jako zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych oraz dokonaniu oceny wszelkich
zmian stanu jednolitych części wód wynikających z podjętych działań.
Monitoring badawczy służy poszerzeniu rozpoznania dokonanego w ramach monitoringu
diagnostycznego oraz rozpoznaniu przyczyn wielkości i wpływu incydentalnego zanieczyszczenia.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie w ramach monitoringu wód
powierzchniowych prowadzi badania głównych rzek województwa mazowieckiego. W roku 2004 na
terenie gminy Konstancin – Jeziorna monitoring diagnostyczny wód powierzchniowych bazował na
jednym stanowisku zlokalizowanym na Jeziorce we wsi Obórki (0,2 km rzeki) oraz jednym
stanowisku na Małej (0,3 km rzeki). Wyniki analiz potwierdziły złą jakość wód Jeziorki,
kwalifikujących się do klasy V oraz niezadowalająca jakość wód Małej spełniających normy klasy IV
(wody niezadowalającej jakości). O stanie jakości wód w Jeziorce zadecydowało stężenie tlenu
rozpuszczonego, amoniaku, azotu Kjeldahla, azotynów, fosforanów, fosforu ogólnego, chlorofilu „a”,
selenu, bakterii grupy coli oraz bakterii grupy coli typu fekalnego. Na stan jakości wód Małej
wpłynęły takie wskaźniki jak ogólny węgiel organiczny, azot Kjeldahla, zawartość bakterii grupy coli i
barwa.
Jakość wód Jeziorki była również monitorowana w trzech innych przekrojach pomiarowych (poza
terenem gminy Konstancin – Jeziorna) – powyżej Piaseczna (15,0 km), w Gościeńczycach (39,0 km)
i w Głuchowie (47,0 km). Na najwyżej względem biegu rzeki położonym stanowisku w Głuchowie
woda spełniała normy klasy III (wody zadowalającej jakości) na pozostałych dwóch jej jakość była już
o klasę niższa (klasa IV) – wody niezadowalającej jakości.
Jakość wód Wisły badana była na 11 stanowiskach pomiarowych na terenie województwa. We
wszystkich jakość wód spełniała normy klasy IV (wody niezadowalającej jakości). Na stanowiskach
w Górze Galwarii i w Kępie Zawadowskiej położonych odpowiednio powyżej i poniżej Konstancina –
Jeziorny o jakości wód decydowało stężenie chlorofilu „a” i zawartość bakterii grupy coli typu
kałowego a w Kępie Zawadowskiej dodatkowo także zawartość zawiesiny ogólnej.
Sieć monitoringu, w oparciu o którą prowadzone były badania w roku 2004 uległa redukcji
w stosunku do stanu z roku 2001. Wówczas monitoring wód Jeziorki obejmował siedem przekrojów
pomiarowych (z tego dwa na terenie gminy Konstancin – Jeziorna, na 0,2 i 5,7 km rzeki). Badania
prowadzone były również w oparciu o jedno stanowisko na rzece Małej. Wyniki badań w odniesieniu
do obowiązującej ówcześnie klasyfikacji (Rozporządzenie MOŚZNiL z dnia 5 listopada 1991 r.,
Dz. U. Nr 116, poz. 503) potwierdziły pozaklasowy stan czystości tych rzek w całym ich przebiegu.
31
Wg raportów WIOŚ rzeka Mała uznawana jest za jedną z najbardziej zanieczyszczonych rzek
województwa mazowieckiego. Stan jakości wód Jeziorki określony na podstawie monitoringu ukazuje
wzrost stężenia zanieczyszczeń wraz z biegiem rzeki. Było to wynikiem przyjmowania
zdegradowanych wód z dopływów takich jak Kraska, Tarczynka czy Mała tworzących sieć
hydrograficzną zlewni Jeziorki, która obejmuje przeważającą część powiatu. W roku 2001 jedynie
powyżej Piaseczna i tylko w klasyfikacji bakteriologicznej wody Jeziorki spełniały warunki wyższej
klasy czystości. W dolnym biegu, m.in. na całym obszarze gminy Konstancin – Jeziorna miały
charakter pozaklasowy.
Ponadto w 2005 roku w ramach monitoringu lokalnego wód podziemnych i powierzchniowych dla
rejonu ujęć wodociągowych „Nowe Wierzbno”, „Warecka” oraz „Grapa” (zrealizowanego na zlecenie
Urzędu Miasta i Gminy Konstancin – Jeziorna) poddano analizie próbę wody pobranej z rzeki Małej
(w przekroju na wysokości ul. Akacjowej). Większość analizowanych wskaźników spełniała normy II
(wody dobrej jakości) lub I klasy (wody o bardzo dobrej jakości), jednak normy w zakresie barwy
kwalifikowały wodę do klasy IV (wody niezadowalającej jakości). Infiltracyjny charakter Małej
w rejonie wspomnianych ujęć nasuwa wniosek o oddziaływaniu wód rzecznych na jakość wód
podziemnych w tej części gminy.
Wody jezior znajdujących się na terenie Gminy Konstancin – Jeziorna nie podlegają monitoringowi.
4.1.1.3. Gospodarka wodno-ściekowa
Gminę Konstancin-Jeziorna wyróżnia stosunkowo niski, zwłaszcza na tle powiatu, stopień
wyposażenia w infrastrukturę wodociągową i kanalizacyjną. Według stanu na rok 2005 na terenie
gminy funkcjonuje 72,3 km sieci wodociągowej, z tego 26,6 km w części miejskiej oraz 2 310
przyłączy do budynków mieszkalnych, w tym 1 161 na terenie miasta. Gęstość sieci wodociągowej
wynosi 92,7 km sieci na 100 km2 powierzchni i jest dwukrotnie niższa niż średnia w powiecie. Sieć
wodociągowa gminy jest także najkrótsza w powiecie pod względem całkowitej długości. Stanowi ona
6,2 % sieci powiatowej. Obecnie na terenie gminy do zbiorowej sieci wodociągowej podłączonych
jest około 75% ogółu mieszkańców gminy, w tym w mieście Konstancin-Jeziorna ok. 78% ogółu
mieszkańców miasta, a na terenach wiejskich ok. 67% ogółu mieszkańców terenów wiejskich.
Aktualne zużycie wody przez mieszkańców gminy wynosi średnio ok. 110 l/Md.15
Stopień wykorzystania istniejącej rozdzielczej sieci wodociągowej wyrażony w liczbie przyłączy
do budynków na jednostkę długości sieci jest natomiast ponadprzeciętny, jeden z wyższych
w powiecie, wynosi 31,5 szt./km (w części miejskiej – 45,7 szt./km, wskaźnik dla powiatu – 25,9
szt./km).
Zaopatrzenie mieszkańców gminy w wodę wodociągową odbywa się w oparciu o kilka wewnętrznych
systemów zasilanych ujęciami głównie z czwartorzędowego piętra wodonośnego, a także o sieci
sąsiednich gmin. W rejonach gminy nie wyposażonych w wodociąg źródłem zaopatrzenia w wodę są
indywidualne ujęcia – studnie kopane, sięgające wyłącznie piętra czwartorzędowego.
Głównymi źródłami zasilania wodociągów miejskich są ujęcia przy ul. Wareckiej i na osiedlu Grapa,
przy ul. Literatów SUW NOWE WIERZBNO oraz ujęcie zakładowe Metsä Tissue. Miejscowości
wiejskie zaopatrywane są z systemów wodociągowych: SUW Opacz (wsie Opacz, Ciszyca, Habdzin,
Łęg, Czernidła, Gassy, Kępa Okrzeska, Kępa Oborska, Obórki, Okrzeszyn) i SUW Borowina
(Dębówka, Cieciszew, Piaski, , Słomczyn, Turowice, Kawęczyn, Borowina i Kawęczynek). Pozostałe
ujęcia to Kierszek, zlokalizowane na terenie miasta (Ul. Graniczna), ujęcie Spółdzielni Mieszkaniowej
ELSAM (Ul. Wilanowska), SUW Ogród Botaniczny CZRB PAN oraz kilka ujęć zakładowych.
Z ujęcia w gminie Piaseczno zasilany jest ponadto wodociąg obsługujący dzielnice Konstancina –
Chylice i Stare Wierzbno. Z ujęć zlokalizowanych na terenie miasta Warszawy zasilane są wodociągi,
które zaopatrują w wodę wieś Gawroniec – wieś z wodociągu PANu (ulice: Sadową, Borową,
Saneczkową, Pogodną, Orzechową) i dzielnicę Klarysew. Na terenie gminy w wodociąg wyposażone
są praktycznie wszystkie wsie (bez Czarnowa i części wsi Kierszek), natomiast w mieście
niezwodociągowana jest dzielnica Skolimów.
15
Dane UMiG Konstancin-Jeziorna
32
Całkowita długość sieci kanalizacyjnej w gminie wynosi 71,3 km, co daje wskaźnik gęstości – 91,4
km/100 km2. Z systemu kanalizacyjnego korzysta 11 820 mieszkańców, co daje wskaźnik
skanalizowania ok. 52 % ( w tym w mieście Konstancin około 70%, a na terenach wiejskich ok.
5,3%)16.
Ilość ścieków komunalnych ogółem, odprowadzanych siecią kanalizacyjną z terenu KonstancinaJeziorny, w ciągu roku wynosi średnio 957 tys. m3.
Ścieki komunalne i przemysłowe ujmowane w systemy kanalizacyjne doprowadzane są do
oczyszczalni ścieków zakładów papierniczych Metsä Tissue S.A. o zaprojektowanej przepustowości
7 000 m3/d. Jest to jedna z trzech największych oczyszczalni w województwie mazowieckim (obok
Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A. w Płocku i INTERCELL S.A. w Ostrołęce) pod
względem ilości oczyszczanych ścieków przemysłowych.
Ponadto na terenie gminy funkcjonuje kilka mniejszych oczyszczalni ścieków należących do
zakładów takich jak: Centrum Promocji Kadr Sp. z o.o., Dom Artystów Weteranów Scen Polskich
w Konstancinie – Jeziornie, EDEN SPRINGS Sp. z o.o., Centrum Rehabilitacyjne w Chylicach,
Niepubliczny Zakład Opiekuńczo-Leczniczy EOD Tabita. Są to oczyszczalnie mechanicznobiologiczne o zaprojektowanych przepustowościach od 5,95 m3/d (EDEN SPRINGS Sp. z o.o.) do
170,0 m3/d (Centrum Rehabilitacyjne). Ścieki po oczyszczeniu odprowadzane są do zlewni Jeziorki.
Na terenach nieskanalizowanych funkcjonuje system indywidualnego gromadzenia ścieków
w zbiornikach bezodpływowych, których usuwanie i unieszkodliwianie odbywa się w oparciu
o transport asenizacyjny.
W 2004 roku 16 000 mieszkańców gminy było obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków (w tym
ścieki dowożone wozami asenizacyjnymi), co stanowi ok.70 % ogółu mieszkańców.
4.1.1.4. Zagrożenie powodziowe
Specyficzne położenie gminy Konstancin-Jeziorna na skraju doliny Wisły, a jednocześnie u ujścia
rzeki Jeziorki której zlewnia obejmuje większość powiatu, powoduje iż jest to jeden ze szczególnie
narażonych na występowanie podtopień i powodzi obszarów w regionie.
Na lewym brzegu Wisły pomiędzy Górą Kalwarią a ujściem Jeziorki 1340 ha zajmują tereny
zalewowe ograniczone wałem przeciwpowodziowym, z tego większość znajduje się na terenie gminy
Konstancin-Jeziorna. W obrębie gminy poniżej ujścia Jeziorki znajduje się 200 ha obszaru
zalewowego Wisły. Teren zalewowy na lewym brzegu Wisły przebiega w przybliżeniu na wschód
od drogi wojewódzkiej nr 724 łączącej Górę Kalwarię z Warszawą. Na obszarze tym, zagrożonym
w sytuacji wystąpienia wysokich stanów wód Wisły położone są wsie Kawęczyn, Dębówka,
Cieciszew, Piaski, Łyczyn Parcela, Obory, Gassy, Dorocin, Czernidła, Łęg, Habdzin, Opacz, Ciszyca,
Obórki, Kępa Oborska, Okrzeszyn i Kępa Okrzewska.
Obwałowane jest także koryto Jeziorki od Piaseczna do samego ujścia. Jednak tutaj ryzyko
wystąpienia powodzi jak też i skala zagrożenia są dużo mniejsze.
4.1.1.5. Melioracje
Istotna rolę w kształtowaniu stosunków wodnych, a także w oddziaływaniu na całokształt środowiska
naturalnego odgrywają melioracje. Z jednej strony prowadzą one do poprawy jakości gleby i jej
przydatności dla celów rolniczych, a także są narzędziem w przeciwdziałaniu niekorzystnym
zjawiskom hydrologicznym (powodzie, podtopienia, młaki). Z drugiej strony powodują zaburzenia
naturalnej równowagi przyrodniczej, a także wpływają, często w niekorzystny sposób na stan wód
podziemnych (obniżanie zwierciadła).
Tereny zmeliorowane w gminie występują przede wszystkim w rejonach: Habdzina, Kawęczyna,
Kawęczynka, Wierzbna, Słomczyna, Borowiny i Turowic. Występuje tam ok. 13 km rowów
16
Dane UMiG Konstancin-Jeziorna
33
melioracyjnych oraz ok. 488 ha zmeliorowanych gruntów ornych. Na obszarach tych użytki zielone
w większości nie są meliorowane.
Regulacji przepływów w rzekach i stosunków wodnych w regionie służy szereg obiektów
hydrotechnicznych zlokalizowanych w obrębie zlewni Jeziorki. Na terenie Gminy Konstancin –
Jeziorna najważniejsze z nich to jaz na Jeziorce eksploatowany przez zakłady Metsä Tissue (km rzeki
5+915) oraz jaz „Kordy” w eksploatacji firmy Prokom (km 8+400). Mniejsze to przepust wałowy
kanału Brzeskiego w lewobrzeżnym wale Wisły oraz syfon na ujściu Kanału Habdzińskiego do
Wilanówki.
4.1.1.6. Podsumowanie
1.Cały obszar gminy Konstancin-Jeziorna leży w obrębie GZWP nr 215A Subniecka
Warszawska, a wschodnia część gminy w zasięgu GZWP nr 222 Dolina rzeki środkowa
Wisła (Warszawa - Puławy).
2.Gmina leży w zlewni rzeki Wisły, jednak główną oś hydrograficzną gminy stanowi rz.
Jeziorka
3.W 2004 roku nastąpiła zmiana w klasyfikacji i prezentowaniu stanu wód
powierzchniowych i podziemnych, co nie pozwala na porównanie wyników
z poprzednimi latami.
4.W 2004 r. jakość wód podziemnych (badana w ramach krajowej sieci) w rejonie
Konstancina-Jeziorny
w obszarze GZWP nr 215A można określić jako wody
niezadowalającej jakości (IV klasa).
5.Badania jakości wód podziemnych (monitoring lokalny) w rejonie ujęć „Warecka”,
„Nowe Wierzbno” i „Grapa” wykazały, że lepszą jakością charakteryzują się wody w
rejonie ujęcia „Grapa”( głównie klasa II/wody dobrej jakości i klasa III/wody
zadowalającej jakości). Wody w rejonie ujęć „Warecka” i „Nowe Wierzbno” – głównie
klasa V /wody złej jakości i klasa IV/wody niezadowalającej jakości.
6.W 2004 roku stan czystości wód Wisły na stanowiskach zlokalizowanych powyżej i
poniżej Konstancina-Jeziorny sklasyfikowano w IV klasie czystości (wody
niezadowalającej jakości). Natomiast wody rz. Jeziorki na terenie gminy
charakteryzowały się V klasą czystości (wody złej jakości), a rz. Małej – IV klasą (wody
niezadowalającej jakości)
7.Zaopatrzenie mieszkańców gminy w wodę wodociągową odbywa się w oparciu o kilka
wewnętrznych systemów zasilanych ujęciami wody głównie z czwartorzędowego piętra
wodonośnego, a także o sieci sąsiednich gmin.
8.Z systemu centralnego zaopatrzenia w wodę korzysta 75% mieszkańców gminy, w tym
ok. 78% mieszkańców miasta i ok. 67% mieszkańców terenów wiejskich
9.Z sieci kanalizacyjnej korzysta ok. 52 % mieszkańców gminy. Na terenach
nieskanalizowanych funkcjonuje system indywidualnego gromadzenia ścieków
w zbiornikach bezodpływowych
10.Ścieki komunalne i przemysłowe ujmowane w systemy kanalizacyjne odprowadzane
są głównie do oczyszczalni ścieków w Metsa Tissue S.A., skąd po oczyszczeniu trafiają
do rz. Jeziorki
11.Specyficzne położenie gminy (na skraju doliny Wisły, a jednocześnie u ujścia
rz. Jeziorki) powoduje, że jest to jeden z najbardziej narażonych na występowanie
podtopień i powodzi obszarów w regionie.
12.Gmina Konstancin-Jeziorna charakteryzuje się najniższym, w skali powiatu
piaseczyńskiego, udziałem terenów zmeliorowanych ogółem i terenów zdrenowanych.
34
4.1.2.Cele średniookresowe do 2013 roku i strategia ich realizacji
1. Zapewnienie wszystkim mieszkańcom gminy dostępu do wody pitnej w odpowiedniej
jakości
2. Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych.
3. Racjonalne korzystanie z zasobów wód podziemnych.
4. Zminimalizowanie ryzyka wystąpienia podtopień i powodzi oraz stworzenie warunków
maksymalnej możliwej ochrony przed ich skutkami.
Zarówno jakościowa jak i ilościowa ochrona zasobów wodnych jest jednym z najważniejszych
elementów polityki ochrony środowiska Unii Europejskiej. W ramach dostosowania infrastruktury
i stanu środowiska do wymagań ustanowionych przez prawo unijne najbardziej istotne będą zapisy
Dyrektywy 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych, a także tzw. dyrektywy
azotanowej 91/676/EWG oraz dyrektyw dotyczących standardów jakości wód tj. 98/83/EC
(Dyrektywa określająca normy dla wód przeznaczonych do spożycia), 76/160/EWG (Dyrektywa
określająca normy dla wód przeznaczonych do celów rekreacyjnych), 78/659/EWG (Dyrektywa
określająca normy niezbędne dla bytowania ryb) oraz 79/923/EWG (Dyrektywa określająca normy
niezbędne dla bytowania skorupiaków).
Ocena aktualnego stanu środowiska wodnego na terenie gminy nasuwa wniosek o konieczności
zdecydowanej poprawy jakości wód powierzchniowych, a także usprawnienia systemu zaopatrzenia
mieszkańców w wodę do celów komunalnych oraz zbiorowego odprowadzania ścieków. W zakresie
poprawy jakości wód powierzchniowych konieczne będzie wzmocnienie współpracy międzygminnej.
Główne znaczenie mieć będzie zintegrowanie działań w zakresie ochrony wód zlewni Jeziorki przed
dalszą degradacją w czym podobny udział powinny mieć wszystkie gminy powiatu piaseczyńskiego.
Zapewnienie mieszkańcom dostępu do wody wodociągowej będzie wymagało rozbudowy sieci
wodociągowej wraz z instalacją przyłączy. Konieczne będzie przy tym utrzymanie właściwego
funkcjonowania ujęć w kontekście ich dociążenia, a także zapewnienie sprawności i szczelności całej
sieci.
W harmonogram prac związanych z rozbudową sieci wodociągowej powinny wpisywać się działania
związane z budową nowych odcinków sieci kanalizacyjnej. W perspektywie długookresowej będzie to
znaczącym usprawnieniem, ograniczającym jednocześnie skutki ingerencji w środowisko zwłaszcza
na terenach, gdzie dotychczas nie funkcjonowała sieć wodociągowa i kanalizacyjna.
Obecny proces oczyszczania ścieków komunalnych prowadzony w oparciu o zlewnię oczyszczalni
ścieków zakładów papierniczych Metssa Tissue S.A. Ze względu na jej ograniczone możliwości
techniczne oczyszczalni konieczne jest przyjęcie innych rozwiązań gospodarki ściekowej. W związku
z tym rozpatrywana jest budowa nowej oczyszczalni ścieków na terenie gminy w pobliżu oczyszczalni
obecnie eksploatowanej lub modernizacja istniejącej. Rozważany jest także przesył ścieków
komunalnych do oczyszczalni ścieków Południe w Wilanowie na terenie Warszawy.
Kontynuowane i nowo planowane inwestycje w zakresie poprawy gospodarki wodno-ściekowej
realizowane są w ramach dwóch programów, tj. „Kanalizacja i sieci wodociągowe miasta” oraz
„Wodociągi i kanalizacja wsi” (patrz szczegółowy wykaz wraz z kosztami w następnym paragrafie).
Kierunki działań:
W 1. Rozbudowa sieci wodociągowej na terenie gminy wraz z instalacją przyłączy.
W 2. Wspieranie działań podmiotów gospodarczych w zakresie racjonalnego gospodarowania
wodą, w tym eliminowanie nieuzasadnionego korzystania z wód podziemnych.
W 3. Przestrzeganie ograniczeń w zagospodarowaniu terenu w obszarach zasilania ujęć wody do
picia.
W 4. Rozbudowa sieci kanalizacyjnej na terenie gminy wraz z instalacją przyłączy, w tym budowa
nowych oczyszczalni ścieków.
W 5. Podjęcie współpracy z sąsiednimi gminami w zakresie oczyszczania ścieków komunalnych.
35
W 6.
W 7.
W 8.
W 9.
W 10.
W 11.
W 12.
W 13.
Budowa oczyszczalni przydomowych na terenach nie przewidzianych do wyposażenia w sieć
kanalizacyjną.
Bieżąca kontrola sprawności systemu odprowadzania ścieków oraz stanu technicznego szamb.
Realizacja programów poprawy gospodarki ściekami w zakładach przemysłowych.
Bieżąca kontrola i konserwacja oraz usprawnianie sieci melioracyjnej na terenie gminy.
Systematyczna modernizacja i kontrola wałów przeciwpowodziowych i urządzeń wodnych.
Ukierunkowanie zagospodarowania przestrzennego według kryteriów wynikających
z zagrożenia powodziowego zwłaszcza we wschodniej części gminy.
Budowa zbiorników retencyjnych.
Kształtowanie świadomości społecznej w zakresie odprowadzania ścieków oraz zasad
postępowania w obliczu powodzi.
4.1.3. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006 - 2009
Poszczególne przedsięwzięcia (Tabela 3) zostały przypisane konkretnym kierunkom działań
(zachowując odpowiednią numerację).
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji zadań z zakresu jakości wód i stosunków wodnych jest
system sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany presji na
środowisko w tym zakresie. Poniżej (tabela 4) przedstawiono grupę wskaźników służących ocenie
realizacji zadań z zakresu poprawy jakości wód. Lista ta będzie sukcesywnie modyfikowana.
Tabela 4. Wskaźniki monitorowania celów w zakresie jakości wód i stosunków wodnych.
WSKAŹNIK
STAN WYJŚCIOWY
(2004 r.)
Zwodociągowanie (%)
75
Długość sieci wodociągowej (km)
Skanalizowanie (%)
Długość sieci kanalizacyjnej (km)
Ludność obsługiwana przez
oczyszczalnie ścieków ( %)
72,3
52
71,3
70
36
Tabela 3. Jakość wód i stosunki wodne - przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2009
Koszty w tys. PLN
Kierunki działań
W 1.
Rozbudowa
sieci wodociągowej na
terenie gminy wraz z
instalacją przyłączy
W 4. Rozbudowa sieci
kanalizacyjnej na
terenie gminy wraz z
instalacją przyłączy
Uwaga: wymienione
przedsięwzięcia dot.
sieci kanalizacyjnej i
wodociągowej(łącznie)
– przedsięwzięcia te
zaszeregowano pod
kierunek W 4.
Jednostki
realizujące
Ogółem w
latach 2006 –
2009
2006
2007
2008
2009
Potencjalne
źródła
finansowania
W 1.1. Opracowanie projektu i realizacja budowy
(uzupełnienie przyłączy) sieci wodociągowej
Okrzeszyn-Obórki
850
50
800
-
W 4.1. III etap budowa kanalizacji sanitarnej miejscowości: Opacz, Ciszyca, Habdzin, Łęg,
Czernidła i Gassy
W 4.2. Projekt kanalizacji w m. Borowina
4 500
3 100
600
800
2 985
55
1 580
1 350
W 4.3. Kanalizacja sanitarna Chylice Letnisko
(projekt i wykonanie) na obszarze: Chylicka,
Wierzbnowska, Dworska, Broniewskiego (I etap
uzupełnienie, II etap)
W 4.5. Uszczelnienie kanalizacji sanitarnej w
Konstancinie-Jeziornie Etap I
W 4.6. Opracowanie projektu przesyłu ścieków
komunalnych do miasta stołecznego Warszawa
W 4.7. Plan rozwoju kanalizacji gminy KonstancinJeziorna
W 4.8. Budowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej
Parcela-Łyczyn
6 850
3 250
3 600
-
4 900
-
3 400
1 500
- budżet gminy
665
665
-
-
- budżet gminy
300
300
-
-
- budżet gminy
4 900
100
2 500
2 300
- budżet gminy
W 4.9.Projekt kanalizacji i uzupełnień
wodociągowych w m. Obory, Parcela-Łyczyn,
Słomczyn (cz. półn.), Cieciszew
W 4.10. Budowa sieci kanalizacyjnej i
wodociągowej w Czarnowie (projekt kanalizacji
Starego Czarnowa)
W 4.11.Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci
wodociągowej obszaru Nowe Wierzbno
4 220
120
2 600
1 500
- budżet gminy;
pożyczka
4 670
80
4 590
-
- budżet gminy
pożyczka
5 652
125
3 000
2 500
37
- budżet gminy
- budżet gminy;
pożyczka z
WFOŚiGW
- budżet gminy;
pożyczka, wpł.
mieszkańców
- budżet gminy;
pożyczka z
WFOŚiGW
- budżet gminy;.
pożyczka
Tabela 3cd. Jakość wód i stosunki wodne - przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2009
Koszty w tys. PLN
Kierunki działań
c.d.
W 4.12. Budowa kanalizacji sanitarnej i
wodociągowej ul. Piaseczyńska/Pułaskiego I i II
etap (I etap- odcinek od ul. Przeskok do ul.
Kołobrzeskiej wraz z rozbiórką budynku przy ul.
Chylickiej 1, II etap - odcinek od ul. Kołobrzeskiej
do ul. Śniadeckich)
W 4.13.Budowa sieci wodociągowej i kanalizacji
sanitarnej rejonu ograniczonego ulicami:
Piaseczyńska, Elektrycza, Skolimowska,
Warszawska (Argentyna)
W 4.14.Spinki sieci wodociągowych i
kanalizacyjnych na terenie miasta i gminy
W 7. Bieżąca kontrola
W 7.1. Prowadzenie bieżącej rejestracji i kontroli
sprawności systemu
odprowadzania ścieków w tym bieżąca identyfikacja
odprowadzania ścieków właścicieli nielegalnych podłączeń do kanalizacji
oraz stanu technicznego deszczowej, wydawanie i egzekwowanie
szamb
odpowiednich decyzji administracyjnych
W 8. Realizacja
W 8.1. Budowa oczyszczalni ścieków
programów poprawy
przemysłowych
gospodarki ściekami w W 8.2. Kontynuacja zamykania obiegu wodnego na
zakładach
wydziale produkcji
przemysłowych
W 9. Bieżąca kontrola i W 9.1. Opracowanie koncepcji i projektu prac
konserwacja oraz
odwodnieniowych rejonu Bielawy i Klarysewa
usprawnienie sieci
melioracyjnej na
terenie gminy
Jednostki
realizujące
Ogółem w
latach 2006 –
2009
2006
2007
2008
Potencjalne
źródła
finansowania
2009
13 440
2 840
7 000
3 600
- budżet gminy
1 000
1 000
-
-
- budżet gminy
UMiG KonstancinJeziorna, WIOŚ,
4 000
1 600
1 200
1 200
- budżet gminy
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
7 950
1 950
6 000
-
40
8 543
40
43
4 500
b.d.
4 000
Metsa Tissue S.A.
RAZEM KOSZTY W LATACH 2006-2009 -
38
75 465 tys. PLN
b.k.d.
- środki własne
(ewentualnie środki
pomocowe współfinansowanie)
środki własne
- budżet gminy
4.2. Ochrona powietrza atmosferycznego (P)
4.2.1.1. Źródła zanieczyszczeń powietrza
Powiat piaseczyński, w skład którego wchodzi gmina Konstancin-Jeziorna, należy do obszarów
o niewielkiej emisji zanieczyszczeń do powietrza w skali województwa mazowieckiego. Głównymi
źródłami zanieczyszczeń są: emisja niska (szereg rozproszonych źródeł emisji z sektora komunalno bytowego), emisja komunikacyjna oraz emisja przemysłowa (rozpatrywana jako emisja z procesów
technologicznych i procesów spalania paliw w celach grzewczych). Emisja naturalna z procesów
naturalnych zachodzących w środowisku w niewielkim stopniu wpływa na jakość powietrza w gminie.
Niska emisja
Emisja niska obejmuje emisję ze źródeł powierzchniowych, do których zalicza się głównie paleniska
domowe, małe kotłownie i warsztaty rzemieślnicze. Wielkość tej emisji jest trudna do oszacowania,
wynosi od kilku procent na terenach o rozwiniętej sieci ciepłowniczej do kilkunastu, a nawet
kilkudziesięciu procent na obszarach, których nie obejmują centralne systemy ciepłownicze.
Gmina Konstancin-Jeziorna nie posiada scentralizowanego systemu zaopatrzenia w ciepło. Potrzeby
cieplne pokrywane są przez:
- systemy będące własnością zakładów przemysłowych, szpitali i innych firm,
- indywidualne źródła ciepła zaspakajające potrzeby własne domu lub mieszkania.
W gminie dopuszcza się dla nowych obiektów stosowanie wyłącznie ekologicznych źródeł ciepła,
zwłaszcza wykorzystanie gazu ziemnego. Obecnie z gazu sieciowego korzysta ok.84% mieszkańców i
znaczna część z nich wykorzystuje gaz w celach grzewczych. Ok. 91% zakupionego gazu przez
gospodarstwa domowe jest wykorzystywane do celów grzewczych. Jest to najwyższy wskaźnik w
powiecie piaseczyńskim. Niemniej jednak udział nieekologicznych nośników energii na potrzeby
ogrzewania mieszkań w systemach indywidualnych i zbiorowych jest nadal wysoki, zwłaszcza jak na
gminę uzdrowiskową (ok. 30% w mieście i ok. 45% na wsi). Indywidualne systemy grzewcze
charakteryzują się małą sprawnością, a niepełny proces spalania powoduje znaczną emisję
zanieczyszczeń. Instalacje te nie posiadają urządzeń odpylających, a niewielka wysokość kominów
wpływa niekorzystnie na warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń: zasięg oddziaływania takiego
źródła jest niewielki, do kilkudziesięciu metrów.
Zatem niska emisja zanieczyszczeń znajduje odzwierciedlenie we wzrostach stężeń dwutlenku siarki
i pyłu zawieszonego w sezonie grzewczym.
Emisja komunikacyjna
Obok emisji niskiej do największych źródeł zanieczyszczeń powietrza w gminie zaliczana jest
komunikacja samochodowa. W wyniku spalania paliw w silnikach samochodowych do atmosfery
przedostają się zanieczyszczenia gazowe: tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek węgla i węglowodory
(szczególnie benzen) oraz pyły zawierające m.in. związki ołowiu, kadmu, niklu i miedzi. Ponadto,
zanieczyszczenia komunikacyjne mogą powodować powstawanie smogu w okresie zimowym
a w okresie letnim tzw. smogu fotochemicznego. Zanieczyszczenia emitowane przez pojazdy
w wyniku reakcji fotochemicznej przyczyniają się do tworzenia ozonu przyziemnego.
W Polsce transport drogowy odpowiada za emisję ok. 29 % tlenków węgla, 17% tlenków azotu i 19%
lotnych związków organicznych17. Według Europejskiej Agencji ds. Ochrony Środowiska wielkości te
są znacznie wyższe (63% tlenków azotu, 50% substancji pochodzenia organicznego, 80% tlenku
węgla, 10-25% pyłów zawieszonych w powietrzu i 6,5% dwutlenku siarki). Niezależnie od przyjętego
szacunku, emisja ze środków transportu drogowego jest duża, a dodatkowo należy pamiętać, że źródła
emisji znajdują się na wysokości kilkunastu centymetrów i ich największe skupiska w tych samych
17
Wg Raportu CORINAR opracowanego przez Atmoterm S.C.
39
miejscach, gdzie największe skupiska ludzi (centrum miasta, parkingi samochodowe, ruchliwe drogi
i skrzyżowania, okolice stacji benzynowych). Zasięg oddziaływania zanieczyszczeń emitowanych
z drogi (tzw. emitor liniowy) jest lokalny (do 20 m).
Aktualnie brak jest wystarczających danych do zbilansowania emisji zanieczyszczeń
komunikacyjnych na terenie gminy Konstancin-Jeziorna. Niemniej jednak należy sądzić, że udział
emisji ze środków transportu drogowego jest istotny i ma znaczący wpływ na notowane stężenia
zanieczyszczeń w powietrzu. Wynika to z faktu, że gmina nie posiada połączenia kolejowego, a jedyną
formą transportu jest transport samochodowy. Największy ruch samochodowy w gminie występuje na
drogach wojewódzkich:
- nr 721 Piaseczno – Konstancin – Jeziorna (samochody ciężarowe i osobowe), droga mająca
charakter obwodnicowy w stosunku do Warszawy - wyprowadza ruch drogowy, w tym zwłaszcza
ciężarowy, z Jeziornej w kierunku do Radomia, Katowic i Poznania z ominięciem Warszawy
- nr 724 od granic Warszawy do Góry Kalwarii: ul. Warszawska, ul. Wilanowska (samochody
ciężarowe i osobowe).
W mieście najbardziej obciążone ruchem samochodów osobowych są ulice: Al. Wojska Polskiego,
ul. Mirkowska, ul. Bielawska, ul. Długa, ul. B. Prusa, ul. J. Piłsudskiego, ul. Warecka,
ul. Gąsiorowskiego, ul. Warszawska, ul. Wilanowska.
Emisja przemysłowa z procesów technologicznych i ze spalania paliw
Źródłem zanieczyszczeń powietrza są procesy technologiczne w zakładach produkcyjnych
i usługowych oraz spalanie paliw w celach grzewczych.
Dane statystyczne dotyczące emisji zanieczyszczeń powietrza w latach 2002-2004 z zakładów
szczególnie uciążliwych zlokalizowanych na terenie gminy Konstancin-Jeziorna przedstawiono w
Tabeli 5.
Tabela 5. Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych zlokalizowanych
w gminie Konstancin-Jeziorna. Okres 2002 – 2004. Dane GUS.
Emisja (t/rok)
Wyszczególnienie
Rok
Pyły
ogółem ze spalania
paliw
150
146
173
170
150
146
Powiat piaseczyński
2002
2003
2004
Gmina KonstancinJeziorna*
2002**
2003
147
113
146
112
2004
104
103
% udział emisji z gminy w ogólnej
69,3%
70,5%
emisji z terenu powiatu w 2004 roku
* Emisja z terenu gminy oznacza emisję z terenu miasta
** bez CO2
ogółem
SO2
Gazy
NO2
CO
CO2
58 754
150 904
140 303
317
468
412
335
539
578
163
218
269
57 910
149 667
139 037
426
78 039
(423 bez CO2)
77 553
(377 bez CO2)
55,3%
317
341
85
58
24
24
77 616
318
42
17
77 176
7,3% 6,3%
55,5%
77,2
%
W 2004 roku emisja pyłów z zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza,
zlokalizowanych na terenie gminy wynosiła 104 tony, co stanowi ponad 69% emisji z terenu powiatu
piaseczyńskiego. Są to pyły pochodzące głównie z procesów spalania paliw (ponad 99%). Natomiast
emisja gazów ogółem(łącznie z CO2) wynosiła 77 553 tony, co stanowi ponad 55% ogólnej emisji
gazów z terenu powiatu, w tym emisja dwutlenku siarki wynosiła 318 ton (ponad 77% emisji z terenu
powiatu) a emisja tlenków azotu - 42 tony (ponad 7% emisji z powiatu).
40
Jak wynika z powyższych danych emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążli
wych zlokalizowanych w gminie Konstancin-Jeziorna zmniejsza się. Dotyczy to głównie emisji py
łów: w roku 2004 emisja pyłów była niższa o prawie 30% w stosunku do emisji z roku 2002.
Odory
Uciążliwość zapachową (odory) dla mieszkańców gminy stanowią takie źródła jak: procesy
technologiczne w zakładach przemysłowych, oczyszczalnie ścieków, zbiorniki bezodpływowe
(szamba), złe posadowienie systemu kanalizacyjnego, spalanie odpadów, wypalanie traw i ściernisk,
nawożenie pól gnojowicą.
Emisja napływowa
Wobec dominujących w powiecie piaseczyńskim wiatrów zachodnich, południowo-zachodnich
i północno-zachodnich, z przewagą (45%) wiatrów zachodnich, wpływ na poziom zanieczyszczeń
powietrza na terenie gminy Konstancin-Jeziorna może mieć transport zanieczyszczeń emitowanych
z wysokich emitorów zakładów przemysłowych (w tym zakładów energetyki zawodowej)
zlokalizowanych w gminach sąsiednich powiatów.
4.2.1.2. Jakość powietrza atmosferycznego
Konieczność prowadzenia stałego monitoringu jakości powietrza wynika z zagrożeń dla środowiska
jakie mogą wystąpić podczas emisji różnorodnych związków zanieczyszczających powietrze
atmosferyczne. W wyniku działalności gospodarczej następują zmiany składu chemicznego powietrza
atmosferycznego powodując zaburzenia równowagi panującej w środowisku.
Monitoring jakości powietrza koncentruje się przede wszystkim na pomiarach zanieczyszczeń
podstawowych, dla których określone są wartości kryterialne. Substancje te to: dwutlenek siarki,
tlenki azotu, tlenek węgla, pył zawieszony PM10, benzen, ozon i ołów, określone jako priorytetowe
wskaźniki stopnia zanieczyszczenia powietrza, odzwierciedlające główne problemy związane
z ochroną atmosfery.
Ocena jakości powietrza w 2004 roku
Oceny zanieczyszczenia powietrza na terenie gminy Konstancin-Jeziorna w 2004 roku dokonano
opierając się na wynikach badań z 2 stacji pomiarowych zlokalizowanych na terenie miasta przy
ul. Źródlanej (stacja manualna WSSE: SO2, NO2, pył BS oraz stacja WIOŚ stanowisko pasywne:
C6H6). Wyniki pomiarów SO2, NO2 i pyłu BS (tabela 6) odniesiono do obowiązujących poziomów
stężeń określonych przez prawodawstwo polskie. Obecnie obowiązują trzy wartości dopuszczalnych
stężeń dla różnych okresów uśredniania: jedna godzina, 24 - godziny i rok kalendarzowy (zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku, Dz. U. Nr 87, poz. 796). W
ocenie uwzględniono również stężenia pyłu BS oznaczanego metodą reflektometryczną, a wyniki
podano jako pył PM10 stosując przelicznik W = 1,5.
41
Tabela 6. Zestawienie stężeń zanieczyszczeń powietrza w gminie Konstancin-Jeziorna
w latach 2003 - 2004 (dane wg "Stan środowiska w województwie mazowieckim w 2004
roku)
Stanowisko
Konstancin Jeziorna,
ul. Źródlana
Rok
2003
2004
Zanieczyszczenie (µg/m3 )
NO2
Pył
SO2
Czas uśredniania stężeń
rok
24-h
rok
rok
24-h
12,0
16,5
32,6
64,5
3,4
18,0
17,9
27,7
52,5
Uwaga:
Wartość dopuszczalna dla SO2 /24-h = 125
Wartość parametru dla:
-NO 2 /rok = 35 (obszar ochrony uzdrowiskowej)
-pyłu PM10 / rok = 41,62/40
-pyłu PM10/ 24-h = 55 (35 razy)/50
Zanieczyszczenia pyłowe
Wartości średnioroczne pyłu zawieszonego w 2004 roku były niższe niż w roku poprzednim o ok.
15% i nie przekraczały dopuszczalnego poziomu. Wartości stężeń 24-h, dla których dopuszcza się
w ciągu roku 35 przekroczeń wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji (55µg/m3),
zostały dotrzymane (liczba przekroczeń 18), ale należy zaznaczyć, że dopuszczalny poziom pyłu (50 µ
g/m3) został przekroczony o 5%.
Zanieczyszczenia gazowe
Wyniki pomiarów zanieczyszczeń powietrza z 2004 r. nie wykazały przekroczenia dopuszczalnego
stężenia średniorocznego dwutlenku azotu. Jednak stężenie dwutlenku azotu w 2004 roku było
wyższe o ok. 8% niż w roku 2003. Związane to jest z oddziaływaniem emisji zanieczyszczeń
komunikacyjnych.
Stężenie średnioroczne dwutlenku siarki w 2004 roku wynosiło 3,4 µg/m3 . Należy zaznaczyć, że
RMŚ nie uwzględnia poziomu dopuszczalnego dla SO2 dla wartości średniorocznych ze względu na
ochronę zdrowia ludzi. Podaje natomiast poziom dopuszczalny dla stężeń 24-godzinnych (125 µ
g/m3/obszar ochrony uzdrowiskowej), który nie został przekroczony.
Roczna ocena jakości powietrza na terenie powiatu piaseczyńskiego za 2004 rok
Wprowadzone ustawą Prawo ochrony środowiska nowe wymogi w zakresie oceny jakości powietrza,
wynikające z implementacji rozwiązań unijnych, zakładają że podstawowym dokumentem
oceniającym jakość powietrza na terenie województwa, będzie sporządzana na podstawie art. 89
ustawy Poś, roczna ocena jakości powietrza w strefach województwa. Niniejsza bieżąca ocena jakości
powietrza jest trzecią z kolei oceną.
Zgodnie z zapisami Poś, wojewódzki inspektor ochrony środowiska co roku wykonuje ocenę poziomu
substancji w powietrzu, a następnie dokonuje klasyfikacji stref. Strefę stanowią:
- aglomeracja o liczbie mieszkańców większej niż 250 tys.
- obszar powiatu nie wchodzący w skład aglomeracji, o której mowa powyżej.
W rozumieniu ustawy obszar powiatu piaseczyńskiego (w skład którego wchodzi gmina KonstancinJeziorna) stanowi strefę (strefa piaseczyńska, kod strefy: 4.14.20.18). Ocenę jakości powietrza
w strefach dokonuje się z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów ustanowionych ze względu na:
- ochronę zdrowia ludzi (dla terenu kraju i uzdrowisk),
- ochronę roślin (dla terenu kraju i parków narodowych).
42
Lista zanieczyszczeń, dla których określono wartości dopuszczalnych stężeń w powietrzu w celu
ochrony zdrowia (zgodnie z RMŚ z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów
/Dz. U. Nr 87, poz.796.) obejmuje: benzen C6H6 , dwutlenek azotu NO2 , dwutlenek siarki SO2 , ołów
Pb, tlenek węgla CO, ozon O3 , pył zawieszony PM10. Do zanieczyszczeń, dla których określono
wartości dopuszczalnych stężeń w powietrzu w celu ochrony roślin (zgodnie z cytowanym powyżej
RMŚ ), należą: dwutlenek siarki SO2, tlenki azotu NOx , ozon O3 .
Podstawę klasyfikacji stref w oparciu o wyniki rocznej oceny jakości powietrza, zgodnie z art. 89
ustawy Prawo ochrony środowiska stanowią:
- dopuszczalny poziom substancji w powietrzu (w niektórych przypadkach rozporządzenie RMŚ
w sprawie dopuszczalnych poziomów określa dozwoloną liczbę przekroczeń określonego poziomu),
- dopuszczalny poziom substancji powiększony o margines tolerancji (dozwolone przypadki
przekroczeń poziomu dopuszczalnego odnoszą się także do jego wartości powiększonej o margines
tolerancji).
Margines tolerancji. Zgodnie z postanowieniami nowych przepisów prawa polskiego, stężenia
zanieczyszczeń powinny zostać zredukowane przynajmniej do poziomu stężenia dopuszczalnego na
poziomie całego kraju w określonym terminie i nie powinny przekraczać wartości dopuszczalnej po
tym terminie. W przypadku SO2, NO2, PM10, Pb, CO i benzenu, dla dopuszczalnych stężeń
ustanowiono tymczasowy margines tolerancji, stanowiący określony procent wartości dopuszczalnej.
Jego wartość, określona w rozporządzeniu w sprawie dopuszczalnych poziomów, będzie stopniowo
(corocznie) redukowana aż do czasu przyjętego jako data18 wymaganego osiągnięcia stężeń nie
wyższych od wartości granicznych. Należy jednak wyraźnie podkreślić, że wartość dopuszczalna
powiększona o margines tolerancji nie stanowi tymczasowego stężenia dopuszczalnego. Jest to
jedynie kryterium dla podejmowania niektórych działań w okresie przejściowym, przed wyznaczonym
terminem. Wprowadzenie marginesu tolerancji spowodowało okresowe podniesienie poziomu stężeń,
powyżej którego istnieje obowiązek przygotowania programów ochrony powietrza dla
poszczególnych stref.
Wartości kryterialne zastosowane w ocenie rocznej, sporządzonej dla województwa mazowieckiego za
2004 rok przedstawiono w tabelach 7 i 8.
Tabela 7.
Substancja
Benzen
Dwutlenek azotu
Dwutlenek siarki
Ołów
Ozon
Pył zawieszony
PM10
Tlenek węgla
Wartości kryterialne w 2004 roku do klasyfikacji stref dla terenu kraju - ochrona
zdrowia
Dopuszczalny
Okres uśredniania
poziom substancji
wyników
w powietrzu
pomiarów
[µg/m3]
rok kalendarzowy
jedna godzina
rok kalendarzowy
jedna godzina
24 godziny
rok kalendarzowy
8 godzin
24 godziny
rok kalendarzowy
8 godzin
5
200
40
350
150
0.5
120
50
40
10 000
Dopuszczalny poziom
substancji w powietrzu
powiększony o margines
tolerancji na rok 2004
[µg/m3]
10
260
52
380
150
0,6
120
55
41,6
12 000
18
Dopuszczana
częstość
przekraczania
dopuszczalnego
poziomu w roku
kalendarzowym**
18 razy
24 razy
3 razy
60 dni*
35 razy
-
Dopuszczalny poziom
substancji w powietrzu na
obszarach ochrony
uzdrowiskowej
[µg/m3]
4
200
35
350
125
0,5
120
50
40
5 000
Marginesy tolerancji osiągają wartość 0µg/m3 w następujących terminach: 2005 rok - dla dwutlenku siarki
(okres uśredniania jedna godz.), tlenku węgla (okres uśredniania 8 godz.), pyłu zawieszonego PM10 (okres
uśredniania 24 godziny i rok kalendarzowy), 2010 rok - benzen (okres uśredniania rok kalendarzowy), ołów
(okres uśredniania rok kalendarzowy), dwutlenek azotu (okres uśredniania jedna godzina i rok kalendarzowy).
43
Tabela 8. Wartości kryterialne do klasyfikacji stref dla terenu kraju - ochrona roślin
Okres
Dopuszczalny poziom
Dopuszczalny poziom substancji
uśredniania
Substancja
substancji w powietrzu
w powietrzu na obszarach parków
wyników
[µg/m3]
narodowych [µg/m3]
pomiarów
Tlenki azotu*
rok
30 µg/m3
20 µg/m3
3
Dwutlenek siarki rok
30 µg/m
15 µg/m3
3
Ozon (AOT40)
okres wegetac.
24 000 µg/m h
24 000 µg/m3 h
(1.V - 31.VII)
*suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu
Klasy stref i wymagane działania wynikające z oceny
W ocenie wyróżnia się 3 podstawowe klasy stref:
• Klasa A: poziom stężeń nie przekracza wartości dopuszczalnej (z uwzględnieniem dozwolonej
częstości przekroczeń dla przypadków, gdy są one określone).
• Klasa B: poziom stężeń powyżej wartości dopuszczalnej, lecz nie przekracza tej wartości
powiększonej o margines tolerancji (z uwzględnieniem dozwolonej częstości przekroczeń dla
przypadków, gdy są one określone).
• Klasa C: poziom stężeń przekracza wartość dopuszczalną powiększoną o margines tolerancji
(z uwzględnieniem dozwolonej częstości przekroczeń dla przypadków, gdy są one określone).
Zaliczenie strefy do określonej klasy wiąże się z określonymi wymaganiami co do działań na rzecz
poprawy jakości powietrza w przypadku, gdy nie są dotrzymane wartości kryterialne lub na rzecz
utrzymania tej jakości (jeżeli spełnia ona przyjęte standardy). W szczególności dotyczy to klasy C
gdzie skutkiem takiej oceny strefy jest opracowanie dla niej Programu ochrony powietrza (POP)
zawierającego określone decyzje ekonomiczne.
Efekt końcowy klasyfikacji jakości powietrza w strefie jaką jest powiat piaseczyński przedstawiono
poniżej:
Tabela 9. Wynikowe klasy na terenie powiatu piaseczyńskiego dla poszczególnych zanieczyszczeń
oraz klasa ogólna strefy, uzyskane w ocenie rocznej w 2004 roku, dokonanej z uwzględnieniem
kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia
Strefa
Piaseczyńska
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń
dla obszaru całej strefy
SO2
NO2
PM10
Pb
C 6H 6
CO
O3
A
A
B
A
A
A
A
Klasa ogólna
strefy
B
Tabela 10. Wynikowe klasy na terenie powiatu piaseczyńskiego dla poszczególnych zanieczyszczeń
oraz klasa ogólna strefy, uzyskane w ocenie rocznej w 2004 roku, dokonanej
z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony roślin.
Strefa
Piaseczyńska
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń
dla obszaru całej strefy
SO2
NOx
O3
A
A
A
Klasa ogólna strefy
A
Zgodnie z powyższą klasyfikacją, strefa piaseczyńska znalazła się w klasie B ze względu na ochronę
zdrowia i w klasie A ze względu na ochronę roślin. O zaliczeniu strefy do klasy B (ochrona zdrowia)
zadecydował pył zawieszony PM10. Dla strefy wskazano konieczność dalszego badania pyłu PM10.
Należy nadmienić, że na podstawie oceny rocznej za 2002 rok strefa piaseczyńska została
zakwalifikowana do klasy C ze względu na ochronę zdrowia. W strefie tej naruszony został standard
44
jakości powietrza dla pyłu zawieszonego PM10 (w punkcie pomiarowym przy ul. Źródlanej 6/8 na
obszarze miasta Konstancin- Jeziorna - przekroczenie poziomu dopuszczalnego powiększonego
o margines tolerancji o 0,4 μg/m3 ). Rozporządzeniem nr 66 Wojewody Mazowieckiego z dnia
8 grudnia 2003 r. określono program ochrony powietrza dla strefy piaseczyńskiej z terminem realizacji
na dzień 31.12.2005 r. Burmistrz Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna został zobowiązany do
ograniczenia emisji z komunikacji poprzez likwidację pylących nawierzchni dróg. W latach
2004-2005, w strefach uzdrowiskowych A i B, zrealizowano szereg inwestycji związanych
z utwardzaniem dróg i likwidacją pylących nawierzchni oraz poprawą płynności ruchu
samochodowego, a stosowne informacje były przekazywane Wojewodzie Mazowieckiemu.
4.2.1.3. Podsumowanie
1.W 2004 roku emisja pyłów z zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza,
zlokalizowanych na terenie gminy stanowiła ponad 69% emisji z terenu powiatu piaseczyńskiego i
była niższa o prawie 30% w stosunku do emisji z roku 2002. Są to pyły głównie pochodzące z
procesów spalania paliw (ponad 99%).
2.W 2004 roku emisja gazów ogółem z zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza,
zlokalizowanych na terenie gminy stanowiła ponad 55% ogólnej emisji gazów z terenu powiatu, w
tym emisja dwutlenku siarki stanowiła ok. 77% emisji z powiatu a emisja tlenków azotu - ok. 7%
emisji z powiatu.
3.Wyniki pomiarów zanieczyszczeń powietrza z 2004 roku (pyłu PM10, dwutlenku azotu
i dwutlenki siarki), uzyskane na stacji pomiarowej w Konstancinie -Jeziorna przy ul. Źródlanej,
nie wykazały, podobnie jak i w poprzednim roku, przekroczeń poziomów dopuszczalnych dla
dwutlenku azotu i dwutlenki siarki, natomiast zanotowano przekroczenie dopuszczalnego
poziomu pyłu PM10.
4.Powiat piaseczyński (w skład którego wchodzi gmina Konstancin-Jeziorna) na podstawie
rocznej oceny jakości powietrza za 2004 rok, został zaliczony do klasy B z uwzględnieniem
ochrony zdrowia i do klasy A z uwzględnieniem ochrony roślin. O zaliczeniu do klasy B ze
względu na ochronę zdrowia zadecydowało stężenie pyłu zawieszonego PM10.
Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza
Cel ten pozostaje w relacji do celu zdefiniowanego w powiatowym programie ochrony środowiska.
Głównymi sektorami wpływającymi na jakość powietrza atmosferycznego w gminie są:
mieszkalnictwo (emisja niska) oraz transport drogowy. Emisja z zakładów przemysłowych nie
odgrywa istotnej roli.
Z ochroną powietrza łączy się zagadnienie wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
Biorąc powyższe pod uwagę, realizację celu zogniskowano na:
- zmniejszeniu emisji ze źródeł komunalnych (niska emisja), w tym wzrost wykorzystania
odnawialnych źródeł energii
- zmniejszeniu emisji ze źródeł komunikacyjnych
- zmniejszeniu emisji przemysłowej
Niska emisja
Istotny wpływ na jakość powietrza w gminie mają lokalne systemy ogrzewania i piece domowe,
praktycznie nie posiadające jakichkolwiek urządzeń ochrony powietrza. Pomimo wysokiego stopnia
zgazyfikowania gminy, udział nieekologicznych nośników energii jest nadal wysoki.
W ostatnich kilku latach korzystanie w szerszym zakresie z bardziej ekologicznych, niż węgiel,
nośników ciepła, jakimi są paliwo płynne, gaz lub energia elektryczna – jest utrudnione ze względu na
45
niekorzystne relacje cenowe tych nośników w stosunku do węgla. Stąd celowe byłoby wsparcie
finansowe (np. ze środków WFOŚiGW lub GFOŚiGW przedsięwzięć dotyczących zmiany systemu
ogrzewania z węglowego na bardziej ekologiczny, lub z wykorzystaniem kotłów węglowych nowej
generacji.
Należy zwrócić uwagę na możliwość wykorzystania odnawialnych źródeł energii. np. biomasa
roślinna, odpady tartaczne i drewno odpadowe z wyrębu i czyszczenia lasów. W ostatnim czasie
w Polsce notuje się wyraźny wzrost zainteresowania uprawą polową gatunków roślin szybko
rosnących (np. wierzba krzewiasta, malwa pensylwańska).
Dla zdefiniowania działań w zakresie redukcji emisji niskiej pomocny byłby bilans źródeł tej emisji.
Zmniejszenie niskiej emisji może nastąpić także poprzez zmniejszenie zużycia ciepła w wyniku
termomodernizacji budynków.
Istotnym czynnikiem wpływającym na obniżenie niskiej emisji z indywidualnych palenisk domowych
jest stan swiadomości ekologicznej mieszkańców: wiedza nt. szkodliwości spalania butelek
plastikowych, gumy, opakowań z powłoką aluminiową oraz sposobów oszczędzania energii
(termomodernizacja, stosowanie materiałów energooszczędnych w budownictwie).
Emisja komunikacyjna
Generalnie oddziaływanie ruchu samochodowego na środowisko nadal ma tendencje rosnące:
w ostatnich latach nastąpił dynamiczny wzrost liczby poruszających się samochodów na drogach, przy
niezbyt znaczącej poprawie infrastruktury drogowej. Wzrost ruchu pojazdów spowodował wzrost
emisji zanieczyszczeń, co przekłada się na ich stężenie w powietrzu.
Zmniejszenie tej emisji, zwłaszcza w mieście Konstancin-Jeziorna, będzie następować poprzez
modernizację systemu transportowego (budowa obwodnicy miasta oraz drugiej drogi dojazdowej do
Warszawy). Dalsze ograniczenie ruchu samochodowego w centrum miasta można realizować poprzez
bardziej restrykcyjną politykę parkingową. Zalecane jest tworzenie stref "bez samochodów"
i o ograniczonym dostępie. Działania te usprawnią system transportowy i zmniejszą oddziaływanie
transportu drogowego na środowisko i zdrowie człowieka (zmniejszenie emisji spalin i hałasu,
zwiększenie bezpieczeństwa użytkowników dróg).
Istotne znaczenie dla zmniejszenia negatywnego wpływu indywidualnego transportu samochodowego
na środowisko ma poprawa stanu technicznego pojazdów i stosowanie benzyny bezołowiowej
(w 2005 roku została wycofana benzyna ołowiowa, a wymagania co do jakości benzyn i oleju
napędowego dopasowane do norm europejskich).
Oprócz wymienionych wyżej zadań konieczne jest systematyczne usprawnianie transportu
zbiorowego w celu zwiększenia jego udziału w całkowitych przewozach pasażerskich. Transport
zbiorowy autobusowy powinien opierać się o autobusy spełniające wymagania norm EURO.
Duże znaczenie odgrywają rozwiązania zapewniające priorytety w ruchu dla pojazdów komunikacji
zbiorowej, w postaci: wydzielonych pasów ruchu dla autobusów, uprzywilejowania autobusów
w przejazdach przez skrzyżowania.
Turyści, zwłaszcza weekendowi, bardzo często korzystają z samochodu, przyczyniając się w ten
sposób do zanieczyszczenia terenów najczęściej odwiedzanych. Działaniem zaradczym jest
podnoszenie standardów technicznych istniejących tras rowerowych i budowa nowych tras.
Emisja przemysłowa
Najważniejsze zakłady przemysłowe, decydujące o emisji prowadzą od wielu lat działania
ukierunkowane na redukcję emisji zanieczyszczeń do powietrza. Należy jednak wyraźnie podkreślić,
że emisja z zakładów przemysłowych pochodzi głównie ze spalania paliw, a nie z procesów
produkcyjnych.
Dalsze ograniczenie emisji zanieczyszczeń będzie realizowane m.in. poprzez systematyczne
wprowadzanie nowoczesnych, przyjaznych środowisku technologii, modernizację procesów
technologicznych, zmniejszenie materiałochłonności produkcji oraz hermetyzację procesów
i instalowanie urządzeń oczyszczających.
46
W celu zmniejszenia negatywnego wpływu przemysłu na środowisko, wszędzie gdzie jest to możliwe,
musi być stosowana metoda najlepszych dostępnych środków technicznych (BAT). Działania
prewencyjne są i będą nadal działaniami priorytetowymi w zakresie ochrony powietrza, ale będą
także podejmowane działania likwidujące efekty „końca rury”.
Należy wspomnieć o konieczności dostosowania się do tzw. zintegrowanych pozwoleń, obejmujących
wszystkie elementy środowiska (zgodnie z Dyrektywą IPPC /ang. Integrated Pollution Prevention
and Control), w tym emisję zanieczyszczeń do powietrza (Metsa Tissue SA i Konstans).
Kierunki działań:
P.1.
Likwidacja lub modernizacja (w kierunku wykorzystania proekologicznych nośników energii)
źródeł „niskiej emisji” (indywidualnych węglowych systemów grzewczych, lokalnych kotłowni
opalanych węglem)
P.2.
Zmniejszenie zużycia energii cieplnej poprzez np. izolację cieplną budynków i stosowanie
materiałów energooszczędnych
P 3.
Promowanie, popularyzacja i wdrażanie najlepszych praktyk w dziedzinie wykorzystania
energii ze źródeł odnawialnych, w tym rozwiązań technologicznych, administracyjnych
i finansowych
P 4. Wyprowadzenie ruchu tranzytowego z obszaru zainwestowania miejskiego; budowa
obwodnicy
P 5.
Bieżąca modernizacja dróg
P 6.
Kontynuowanie wprowadzania właściwej polityki parkingowej
P7
Egzekwowanie reżimów emisji spalin z pojazdów osobowych, ciężarowych i pojazdów
komunikacji miejskiej
P 8.
Promowanie komunikacji zbiorowej oraz proekologicznych środków transportu
P 9.
Wprowadzanie ułatwień technicznych w celu intensyfikacji ruchu rowerowego, w tym
tworzenie układu ścieżek rowerowych
P 10.
Stymulowanie zakładów do samokontroli poprzez
wprowadzanie systemów
zarządzania środowiskiem (np. ISO 14 000, EMAS) oraz dobrowolnych działań
nienormatywnych (np. czystsza produkcja)
P 11.
Modernizacja, hermetyzacja i automatyzacja procesów technologicznych oraz
wdrażanie nowoczesnych technologii, przyjaznych środowisku (BAT )
P 12. Instalowanie urządzeń do redukcji zanieczyszczeń powietrza, a także poprawa sprawności
obecnie funkcjonujących urządzeń redukujących zanieczyszczenia
Uwaga: kierunki P 4 i P 5 zostały zapisane w programie ochrony środowiska, natomiast w dalszej
części dokumentu nie ujęto przedsięwzięć przypisanych tym kierunkom. Infrastruktura drogowa
znacznie podwyższa koszty wdrożenia programu ochrony środowiska, co nie ma bezpośredniego
przełożenia na efekt ekologiczny.
Poszczególne przedsięwzięcia (tabela 11) zostały przypisane konkretnym kierunkom działań
(zachowując odpowiednią numerację).
47
Tabela 12. Wskaźniki monitorowania celów w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego.
WSKAŹNIK
Jakość powietrza (klasa w strefie powiat piaseczyński)
Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych z zakładów objętych
sprawozdawczością (tony/rok)
Wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych z zakładów objętych
sprawozdawczością (tony/rok)
Procent mieszkańców korzystających z ekologicznych źródeł ciepła
48
STAN WYJŚCIOWY
(2004 r.)
B
104 tony
77 553 tony
(377 bez CO2 )
Miasto - 70%
Tereny wiejskie – 55%
Tabela 11. Powietrze atmosferyczne - przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2009
Koszty w tys. PLN
Kierunki działań
P.1.Likwidacja lub
modernizacja (w
kierunku wykorzystania
proekologicznych
nośników energii)
źródeł „niskiej emisji”
(indywidualnych
węglowych systemów
grzewczych, lokalnych
kotłowni opalanych
węglem)
P.2.Zmniejszenie
zużycia energii cieplnej
poprzez np. izolację
cieplną budynków i
stosowanie materiałów
energooszczędnych
P 3.Promowanie,
popularyzacja i
wdrażanie najlepszych
praktyk w dziedzinie
wykorzystania energii
ze źródeł
odnawialnych, w tym
rozwiązań
technologicznych,
administracyjnych i
finansowych
P 1.1. Przygotowanie materiałów informacyjnych
dot. możliwości korzystania z proekologicznych
źródeł energii
P 1.2. Rozważenie możliwości wsparcia
finansowego indywidualnych gospodarstw
zmieniających system ogrzewania na bardziej
ekologiczny
Jednostki
realizujące
Ogółem
w latach
2006 – 2009
Starostwo
Powiatowe
2006
2007
2008
Potencjalne źródła
finansowania
2009
koszty w ramach edukacji ekologicznej
b.k.d.
-
-
-
b.k.d.
P 2.1. Promowanie stosowania energooszczędnych
materiałów w budownictwie
P 2.2. Kontynuowanie działań związanych z
termomodernizacją budynków komunalnych
Spółdzielnie
Mieszkaniowe
ZGK
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
P 2.3. Kompleksowy remont Gminnej Szkoły
Podstawowej Nr 3 przy ul. Szkolnej wraz z
termomodernizacją
P 2.4. Realizacja projektu modernizacji i
termomodernizacji w Zespole Szkół Nr 1 przy ul.
Wojewódzkiej
P 3.1. Przygotowanie i rozpowszechnianie
materiałów informacyjnych dot. korzystania z
energii odnawialnej
1 464
24
640
800
- Budżet gminy
1 468
28
680
760
- Budżet gminy
P 3.2. Promowanie oraz popularyzacja najlepszych
praktyk w dziedzinie wykorzystania energii ze
źródeł odnawialnych
Starostwo
Powiatowe
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
Starostwo
Powiatowe
49
b.k.d.
Tabela 11cd. Powietrze atmosferyczne - przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2009
Koszty w tys. PLN
Kierunki działań
P 5.Bieżąca
modernizacja dróg
P 5.1. Ulica Witwickiego, Jagiellońska, Piasta,
Sanatoryjna, Wierzejewskiego, Jaworowska - projekt
P 5.2. Ulice Królewskiej Góry – Gąsiorowskiego,
Żółkiewskiego, Potulickich, Czarnieckiego,
Wągrodzka, Jasiowa, Chodkiewicza - projekt
P 5.3. Ulica Żeromskiego - projekt
P 5.4. Ulice Słomczyńska i Niecała - projekt
Jednostki
realizujące
Ogółem w
latach 2006 –
2009
9 300
P 5.5. Projekty ulic Klarysewa Wsch.-Sosnowa,
Brzozowa, Królewska, Willowa, Rynkowa, Pl.
Zgody, 1000-lecia PP
P 5.6. Przebudowa ulic Piłsudskiego, Prusa i Długiej UMiG Konstancinw Konstancinie-Jeziornie
Jeziorna
P 5.7. Ulica Poprzeczna
P 5.8. Ulica Środkowa i Kościelna
P 11.Stymulowanie
zakładów do
samokontroli poprzez
wprowadzanie
systemów zarządzania
środowiskiem (np. ISO
14 000, EMAS) oraz
dobrowolnych działań
nienormatywnych (np.
czystsza produkcja)
P 11.1. Promowanie zakładów posiadających
systemy zarządzania środowiskowego
WIOŚ
Starostwo
Powiatowe
50
2006
2007
2008
finansowania
2009
-
4 300
5 000
- Budżet gminy
5 650
-
350
5 300
Budżet gminy
800
-
800 -
2 200
-
2 200
-
Budżet gminy
3 000
-
800
2 200
- Budżet gminy
14 820
6 670
8 150
-
2 000
-
2 000
-
- Budżet; pożyczka ;
współfinansowanie
inwestycji przez
Powiat
- Budżet gminy
4 000
-
4 000
-
- Budżet gminy
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
- Budżet gminy
b.k.d.
Tabela 11cd. Powietrze atmosferyczne - przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2009
Koszty w tys. PLN
Kierunki działań
P 12.Modernizacja,
P 12.1. Promowanie wśród przedsiębiorców
hermetyzacja i
nowoczesnych technologii (BAT)
automatyzacja
procesów
technologicznych oraz
wdrażanie
nowoczesnych
technologii,
przyjaznych środowisku
(BAT )
Jednostki
realizujące
Ogółem w
latach 2006 –
2009
b.k.d.
2006
b.k.d.
2007
b.k.d.
2008
b.k.d.
RAZEM KOSZTY W LATACH 2006-2009 44 702 tys. PLN
RAZEM KOSZTY W LATACH 2006-2009 (bez infrastruktury drogowej) - 2 932 tys. PLN
51
2009
b.k.d.
finansowania
4.3. Ochrona przed hałasem (H)
U źródeł uciążliwości związanych z hałasem na terenie gminy leży przede wszystkim transport
drogowy i lotniczy, a także transport kolejowy. Źródłem uciążliwości może być także emisja hałasu
z obiektów działalności gospodarczej.
W ostatnich latach nie przeprowadzano badań hałasu komunikacyjnego na terenie gminy KonstancinJeziorna. Natomiast prowadzono kompleksowe pomiary hałasu wokół zakładów Metsä Tissue,
Konstans, Ecotex i EC Jeziorna (punkty pomiarowe zlokalizowane przy ul. Mirkowskiej).
Największe uciążliwości związane z komunikacją samochodową występują w mieście KonstancinJeziorna, co związane jest z układem komunikacyjnym (patrz rozdział 3). Główne ciągi
komunikacyjne na terenie gminy to drogi wojewódzkie nr 721 i 724 oraz linia kolejowa biegnące
przez północną część gminy. Droga wojewódzka nr 721 łącząca gminę Konstancin – Jeziorna poprzez
Piaseczno z drogą krajową nr 8 w Nadarzynie przebiega ulicami Piaseczyńską i Pułaskiego. Stanowi
ona północną granicę strefy uzdrowiskowej B. Droga nr 724 wyznacza wschodnią granicę strefy B.
Na tym odcinku tworzą ją ulice Warszawska i Wilanowska. Szczególnie duże obciążenie
komunikacyjne występuje drodze nr 724, będącej głównym szlakiem łączącym gminę z Warszawą,
przebiegającym ponadto przez centrum Konstancina – Jeziorny.
Ograniczenie rozwoju komunikacji na obszarze gminy uzdrowiskowej Konstancin-Jeziorna
w kontekście ochrony przed hałasem, a także ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem, reguluje
Uchwała Rady Miejskiej Konstancin–Jeziorna o ustanowieniu tymczasowego statutu uzdrowiska
Konstancin – Jeziorna, podjęta na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym,
uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2005 r.
nr 167, poz. 1399). Uchwała mówi m.in. o ograniczeniach w rozwoju sieci drogowej, infrastruktury
komunikacyjnej oraz organizacji ruchu.
Hałas pochodzący z transportu kolejowego emitowany jest na trasie Warszawa – Piaseczno. Jest to
linia transportu towarowego łącząca warszawską Elektrociepłownię Siekierki ze stacją Nowa Iwiczna
w gminie Piaseczno na trasie relacji Warszawa – Kraków. Linia ta przecina północną część gminy
w tym miejscowość Kierszek oraz dzielnice Jeziorna Nowa i Jeziorna Fabryczna. Uciążliwości
związane z emisją hałasu przez transport kolejowy mają charakter lokalny, a jednocześnie
ustabilizowany.
Uciążliwością akustyczną dla terenu gminy Konstancin – Jeziorna jest również hałas pochodzący
z transportu lotniczego. Wynika to z bliskości portu lotniczego Warszawa – Okęcie – największego
w Polsce międzynarodowego lotniska cywilnego. Prawie cały teren powiatu piaseczyńskiego (w tym
gmina Konstancin-Jeziorna) stanowi szlak przelotów samolotów na trasie południowy wschód północny zachód (SE - NW).
W sołectwie Obory na terenach należących do SGGW znajduje się od kilku lat lądowisko, które jest
źródłem hałasu i uciążliwości dla mieszkańców terenów przyległych do lądowiska.
Uciążliwość hałasu emitowanego z obiektów działalności gospodarczej ze względu na małą skalę
produkcji (brak przemysłu ciężkiego) jest niewielka i występuje lokalnie. Wobec kilku zakładów
przemysłowych i usługowych zlokalizowane na terenie gminy wydane zostały decyzje na
dopuszczalne poziomy emisji hałasu. Obecnie wszystkie zakłady funkcjonują z zachowaniem
odpowiednich norm w zakresie emisji hałasu. Ich charakterystykę wraz z ustanowionymi normami
przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 13. Zakłady przemysłowe i usługowe zlokalizowane na terenie gminy Konstancin – Jeziorna,
dla których wydane zostały decyzje na dopuszczalne poziomy emisji hałasu.
52
Dopuszczalny poziom hałasu
wyrażony równoważnym
poziomem dźwięku
pora dnia
pora nocy
55
45
Lp.
Zakład
Źródło emisji hałasu
Czas pracy
1.
EC Jeziorna
Praca urządzeń w
budynkach: wymiennikowni,
węzła przesypowego,
turbozespołu i pompowni
oraz źródła punktowe
(suwnica bramowa, dwa
wentylatory wyciągowe,
rozrzutnik szlaki i ładowarka
kołowa „Fadroma”)
Pora dnia:
- 1 h dla ładowarki
„Fadroma”
-3 h dla suwnicy
bramowej, przesypu
i napędu taśmociągu
-16 h dla
pozostałych
Pora nocy: 8 h
2.
Zakład Produkcyjny KAWIKO
b.d.
50
40
3.
Zakład Ślusarski WROMASZ
b.d.
40
35
4.
Zakład Ślusarski – S. Kasperski
b.d.
50
40
5.
6.
Centrum Rehabilitacji
Skład Materiałów Budowlanych
CENTROBUD
Serwis Ogumienia – J. Litwin
Parafia Matki Boskiej Anielskiej
Obsługa zakładów
usługowych
Praca urządzeń
(frezarek i szlifierek)
Praca urządzeń
(frezarek i szlifierek)
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
40
45
35
40
Wulkanizacja opon i dętek
Dzwon
b.d.
4 razy dziennie
50
45
40
40
7.
8.
W 2006 r. dla potrzeb PMŚ19 zaplanowano wykonanie pomiaru hałasu komunikacyjnego w punkcie
pomiarowym przy ul. Pułaskiego 48. Pomiary będą wykonywane w dwóch turach, w okresie
wiosenno-letnim i jesienno-zimowym.
Reasumując:
1.Hałas komunikacyjny drogowy jest istotnym źródłem uciążliwości dla mieszkańców gminy,
zwłaszcza miasta Konstancin-Jeziorna i terenów położonych wzdłuż dróg o dużym natężeniu
ruchu.
2.Hałas pochodzący z obiektów działalności gospodarczej ma charakter lokalny.
Ograniczenie uciążliwości hałasu drogowego
Cel ten jest zgodny z celem zdefiniowanym w powiatowym programie ochrony środowiska, którym
jest „Ograniczanie uciążliwości akustycznych na obszarze powiatu”.
Podstawę ochrony przed hałasem na obszarze gminy powinien stanowić monitoring klimatu
akustycznego. Wyniki prowadzonych badań powinny w dalszej kolejności ukierunkować działania
prewencyjne, w ramach których nastąpią właściwe zmiany organizacji ruchu samochodowego, w tym
głównie ruchu tranzytowego na obszarze gminy.
Na stopień zagrożenia hałasem wpływać będzie także stan techniczny dróg. Konieczne będzie zatem
prowadzenie bieżących remontów odcinków dróg o najbardziej zdewastowanej nawierzchni.
Znaczny udział w ograniczeniu hałasu drogowego będzie mieć wybudowanie obwodnicy miejskiej.
Problem zagrożenia emisją hałasu należy integrować z aspektami architektury krajobrazu przy
wprowadzaniu zmian do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
19
Państwowy Monitoring Środowiska
53
W skali lokalnej istotne znaczenie ma zmniejszenie emisji hałasu do środowiska z obiektów
działalności gospodarczej (np. rozrywkowej).
W miejscach szczególnie uciążliwych konieczne będzie stosowanie środków zmniejszających
negatywne oddziaływanie hałasu na człowieka (pasy zieleni, okna dźwiękoszczelne).
Wartości dopuszczalnych poziomów dźwięku są uzależnione od funkcji urbanistycznej danego terenu.
Stąd wartości dopuszczalne poziomów hałasu powinny stanowić normę w odniesieniu do
kształtowania klimatu akustycznego terenów nowo zagospodarowywanych.
Kierunki działań:
H 1. Dokonanie oceny akustycznej wybranych (newralgicznych) miejsc w gminie
H 2. Wprowadzanie rozwiązań bezpośrednio zmniejszających uciążliwości hałasu dla mieszkańców
(np. pasy zieleni, okna dźwiękoszczelne)
H 3. Stosowanie w budownictwie mieszkaniowym technologii i materiałów zabezpieczających
przyszłych użytkowników przed negatywnym wpływem hałasu
H 4. Budowa miejskiej obwodnicy drogowej w ciągu drogi nr 724 wraz z drogą 724 bis w kierunku
Góry Kalwarii
H 5. Bieżąca modernizacja stanu technicznego nawierzchni dróg
H 6. Kontynuacja kontroli przestrzegania dopuszczalnej emisji hałasu przez obiekty działalności
gospodarczej(w tym zakłady przemysłowe i usługowe)
H 7. Wprowadzanie urządzeń ograniczających emisję hałasu z zakładów oraz tworzenie stref
ograniczonego użytkowania wokół zakładów
H 8. Przestrzeganie wartości dopuszczalnych poziomów hałasu w odniesieniu do nowo
zagospodarowywanych terenów: stosowanie w planowaniu przestrzennym zasady strefowania,
czyli rozdzielania hałasu – stref głośnych i obszarów chronionych – stref cichych
4.3.3. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2009
Brak jest przedsięwzięć inwestycyjnych, działania pozainwestycyjne związane są z przestrzeganiem
zapisów m.p.z.p. odnośnie ochrony przed hałasem. Ponadto w 2006 roku przewiduje się wykonanie
pomiaru hałasu komunikacyjnego w ramach Państwowego monitoringu środowiska, szacowany koszt
ok. 80 tys. zł., finansowany ze źródeł budżetu państwa.
54
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji zadań z zakresu ochrony przed hałasem jest
wprowadzenie wskaźników. Poniżej przedstawiono wskaźniki (tabela 14), które mogą służyć ocenie
realizacji niniejszego Programu w zakresie ochrony przed hałasem.
Tabela 14. Wskaźniki monitorowania wdrożenia zadań w zakresie ochrony przed hałasem.
L.p.
Wskaźnik
1.
Udział podmiotów gospodarczych nie spełniających wymagań
w zakresie emisji hałasu w ogólnej liczbie kontrolowanych
Wskaźniki do wdrożenia
Miejsca, gdzie poziom hałasu przekracza wartość progową
Miejsca, gdzie poziom hałasu przekracza wartość dopuszczalną
55
Stan wyjściowy
(2004 rok)
0/0
4.4. Pola elektromagnetyczne (PE)
Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące jest promieniowaniem, którego energia
oddziaływania na dane ciało materialne, w tym na ciało człowieka, nie jest w stanie wywołać w nim
procesu jonizacji. Występuje ono nieodłącznie w naturalnym środowisku Ziemi obejmując szeroki
zakres częstotliwości i nie jest związane z działalnością człowieka. Natomiast występowanie
sztucznych pól elektromagnetycznych jest konsekwencją lawinowego rozwoju technologii
informacyjno-telekomunikacyjnej.
Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące występuje w zakresie częstotliwości 1 Hz do 10 16
Hz. Źródła niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego oddziałujące na środowisko mogą
mieć charakter liniowy lub punktowy. Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne znaczenie mają
źródła liniowe - linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wynoszącym 110 kV lub
wyższym oraz źródła punktowe - urządzenia emitujące elektromagnetyczne promieniowanie
niejonizujące w zakresie częstotliwości 0,03-300 000 MHz, do których należą:
- urządzenia radiolokacyjne (np. na lotniskach lub w stacjach naprowadzania lotów cywilnych
i wojskowych),
- urządzenia radionadawcze i telewizyjne (np. stacje bazowe telefonii komórkowej),
- urządzenia elektroenergetyczne o
transformatorowe).
napięciu znamionowym powyżej 110 kV (np. stacje
Oddziaływanie promieniowania na środowisko ze względu na szybki rozwój cywilizacyjny stale
wzrasta. Wpływ na jego wzrost ma przede wszystkim rozwój telefonii komórkowej, powstawanie
coraz większej liczby stacji nadawczych radiowych i telewizyjnych i stacji bazowych telefonii
komórkowej. Lokalizację anten telefonii komórkowej przedstawia tabela 15.
Tabela 15. Lokalizacja anten telefonii komórkowej na terenie gminy Konstancin-Jeziorna.
Lokalizacja anteny
Nr ew. 16 w obrębie 03-04
ul. Długa 40/42 Specjalistyczne Centrum Rehabilitacyjne
Nr ew. 14/2 ul. Świetlicowa 3
Nr ew. 4 obręb 03-04 Chylice, ul. Leśna 15/17
Nr ew. 100, Konstancin-Jeziorna, ul. Wierzejewskiego 12
(STOCER)
ul. Mirkowska 45 – komin znajdujący się na terenie Metsa
Tssue
Dz. Nr 96/11 Kawęczyn-Borowina
Korporacja
i nr stacji
PTK CERTELTEL Sp. zo.o.„Chylice”
P4 Sp. z o.o. Stacja WAR 3146 E
PLUS GSM Stacja nr BT-1 1552 „Chylice”
PTK CERTELTEL Sp. zo.o. Stacja Nr
90/135 Konstancin2
POLKOMTEL GSM Stacja: „Konstancin”
BT-1 1017
Sieć Orange
F1-00448-WWWA1
ul. Długa 140/42
ERA Stacja nr 21173
Nr ew. 6 obręb 01-22 ul. Piaseczyńska
ERA Stacja nr 21261
Kawęczyn-Borowina Teren Spółdzielni Produkcyjnej
ERA GSM
„Borowina”
Stacja Nr 21 132
Źródło: Program ochrony środowiska dla powiatu piaseczyńskiego
Natomiast głównymi źródłami pól elektromagnetycznych w przemyśle i energetyce zawodowej są
stacje i linie wysokich i niskich napięć.
Ze względu na uzdrowiskowy charakter gminy zabroniona jest20:
20
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony
uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych
56
- w strefie „A” - lokalizacja trwałych i tymczasowych obiektów i urządzeń mogących utrudniać lub
zakłócać przebywanie pacjentów na tym obszarze, a w szczególności: stacji bazowych telefonii
komórkowej, stacji nadawczych radiowych i telewizyjnych, stacji radiolokacyjnych i innych
emitujących fale elektromagnetyczne;
- w strefie „B” – lokalizacja i uruchamianie urządzeń emitujących fale elektromagnetyczne mogące
znacząco oddziaływać na środowisko nie bliżej niż 500 m od granicy obszaru strefy ochronnej „A” .
Rozeznanie skali zagrożenia polami elektromagnetycznymi
Cel ten jest zgodny z zapisami kierunków działań w programie powiatowym.
W dziedzinie ochrony przed polami elektromagnetycznymi za najistotniejsze należy uznać zapisy
w Dziale VI ustawy Prawo ochrony środowiska (Ochrona przed polami elektromagnetycznymi).
W najbliższych latach podstawowym działaniem będzie prowadzenie badań, które pozwolą na ocenę
skali zagrożenia polami elektromagnetycznymi. Ponadto, jednym z ważnych zadań służących
realizacji celu będzie wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
zapisów poświęconych ochronie przed polami (Polityka Ekologiczna Państwa) z wyznaczeniem stref
ograniczonego użytkowania m.in. wokół urządzeń elektroenergetycznych, radiokomunikacyjnych
i radiolokacyjnych, gdzie jest rejestrowane przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól
elektromagnetycznych.
Jak wcześniej powiedziano, istotnymi źródłami pól elektromagnetycznych są nadajniki radiowe oraz
stacje bazowe telefonii komórkowych, których liczba ostatnio wzrasta. Lokalizacja każdego takiego
urządzenia powinna być poprzedzona
raportem oddziaływania na środowisko, gdzie będą
wyznaczone strefy ochronne dla tych urządzeń. Strefy ochronne muszą być przestrzegane w celu
ochrony ludzi przed skutkami pól. Decyzje w sprawie nowych lokalizacji urządzeń nadawczych
muszą uwzględniać bytowanie ludzi w najbliższym sąsiedztwie.
Głównymi źródłami pól elektromagnetycznych w przemyśle i energetyce zawodowej są stacje i linie
wysokich i niskich napięć. Podobnie jak w przypadku urządzeń komunikacyjnych, należy przestrzegać
stref ochronnych określonych w raportach oddziaływania na środowisko, a w przypadku nowych
urządzeń należy poszukiwać niskokonfliktowych lokalizacji.
Kierunki działań:
PE 1. Wprowadzenie do planów zagospodarowania przestrzennego zagadnienia pól
elektromagnetycznych.
PE 2. Egzekwowanie zapisów zawartych w raportach oddziaływania źródeł pól
elektromagnetycznych na środowisko, dotyczących przestrzegania obszarów ograniczonego
użytkowania.
PE 3. Preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji źródeł pól elektromagnetycznych.
4.4.3. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006 – 2009
Przedsięwzięcia na najbliższe cztery lata to:
- Stworzenie bazy danych nt. źródeł pól elektromagnetycznych z ich
charakterystyką.
- Wprowadzanie do m.p.z.p. zapisów dot. pól elektromagnetycznych.
57
Proponuje się następujący wskaźnik do wdrożenia:
Liczba miejsc, gdzie stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych
w środowisku z wyszczególnieniem:
1) terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową,
2) miejsc dostępnych dla ludzi.
4.5. Poważne awarie (AW)
Poważną awarią w rozumieniu ustawy Prawo ochrony środowiska jest zdarzenie, w szczególności
emisja, pożar lub eksplozja, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub
transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do
natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstanie
takiego zagrożenia z opóźnieniem.
Ustawa „Prawo ochrony środowiska” z dnia 27 kwietnia 2001 r. określa podstawowe zasady
zapobiegania i przeciwdziałania poważnym awariom.
Obecnie w gminie Konstancin-Jeziorna brak jest zakładów o zwiększonym (ZZR) i dużym ryzyku
wystąpienia awarii przemysłowej (ZDR). Jednak na terenie gminy znajdują się zakłady, które używają
substancji chemicznych stwarzających zagrożenie, ale nie podlegają wymogom ustawy Prawo
ochrony środowiska z uwagi na fakt nie przekraczania wartości progowych określonych dla
poszczególnych substancji.
Zagrożenie środkami toksycznymi przemysłowymi na terenie gminy może pochodzić z zakładu
Konstans w Konstancinie-Jeziornie. Na terenie zakładu może być magazynowane ok. 2 tony ługu
sodowego i 15 tys. litrów kwasu siarkowego. Są to ilości poniżej poziomu kwalifikującego do ZZR.
Do zagrożeń chemicznych zaliczane jest także zagrożenie wybuchowe, mogące występować na terenie
stacji paliwowych. Na terenie gminy zlokalizowane są 2 stacje paliwowe: PKN Orlen S.A.,
Konstancin-Jeziorna, ul. Warszawska 4 oraz ROB-Service, Konstancin-Jeziorna, ul. Wierzbnowska 2.
Zagrożenie chemiczne może wystąpić również podczas transportu substancji niebezpiecznych - przez
gminę przebiegają trasy przewozu niebezpiecznych substancji.
Ponadto, zagrożenie gminy związane z wystąpieniem poważnej awarii jest możliwe ze względu na:
- położenie gminy w obrębie południowej części aglomeracji warszawskiej (istnieje możliwość
wystąpienia poważnej awarii w zakładach znajdujących się na terenie Warszawy - może to być także
odczuwalne w gminie)
- bliskość lokalizacji lotniska Okęcie
Ze względu na ryzyko wystąpienia poważnej awarii opracowany „Powiatowy Plan Reagowania
Kryzysowego”, którego podstawowym celem jest zapewnienie skoordynowanego i efektywnego
reagowania na terenie całego powiatu na zdarzenia noszące znamiona poważnych awarii
i wymagających zaangażowania sił przekraczających możliwości zagrożonej gminy. W 2003 r. został
opracowany „Gminny Plan Reagowania” w celu zapewnienia społeczeństwu gminy podstawowych
warunków ochrony przed niebezpieczeństwami związanymi z występowaniem klęsk żywiołowych
oraz poważnych awarii.
58
4.5.2. Cele średniookresowe do 2013 roku i strategia ich realizacji
Zmniejszenie zagrożenia dla mieszkańców i środowiska z tytułu transportu materiałów
niebezpiecznych oraz wystąpieniem poważnej awarii poza granicami gminy
Obowiązki związane z awariami przemysłowymi spoczywają głównie na prowadzącym zakład
o dużym lub zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii oraz na organach Państwowej Straży Pożarnej.
Szczegółowy opis obowiązków podaje ustawa Prawo Ochrony Środowiska.
Do zadań w zakresie poważnych awarii znajdujących się po stronie gminy należy systematyczna
edukacja społeczeństwa w zakresie właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia.
Instytucjami uczestniczącymi w realizacji tego zadania są także: pozarządowe organizacje ekologiczne
i Starostwo Powiatowe.
Zadania takie jak: systematyczna kontrola pojazdów do transportu materiałów niebezpiecznych leży
w gestii Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Inspekcji Transportu Drogowego. Natomiast
aktualizacja tras optymalnego przewozu materiałów niebezpiecznych - w gestii Starostwa
Powiatowego.
Kierunki działań:
AW 1. Wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagrożeń
środowiska z tytułu poważnych awarii.
AW 2. Wdrażanie zasad i zaleceń zawartych w Wojewódzkim Planie Zarządzania Ryzykiem
AW 3. Uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego ustaleń w zakresie
poważnych awarii
Brak przedsięwzięć.
Proponuje się następujący wskaźnik do wdrożenia:
- Ilość zdarzeń o znamionach poważnych awarii [szt.]
59
5. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNE
UŻYTKOWANIE ZASOBÓW PRZYRODY
5.1. Ochrona przyrody i krajobrazu (PK)
Gmina Konstancin-Jeziorna charakteryzuje się dużymi walorami krajobrazowymi stanowiącymi
unikalną kompozycję zabytkowego układu architektoniczno-urbanistycznego miasta oraz
specyficznych cech środowiska przyrodniczego, które wynikają z położenia terenu na styku
wysoczyzny morenowej i leżącej znacznie niżej doliny rzecznej.
System obszarów chronionych w gminie jest dobrze rozwinięty i składają się na niego: Chojnowski
Park Krajobrazowy, Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu, 6 rezerwatów przyrody (627,85 ha)
i 82 pomniki przyrody (tabela 16). Ponadto na terenie gminy znajduje się obszar Natura 2000 Dolina
Środkowej Wisły.
Tabela 16.
Wykaz pomników przyrody na terenie Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna
(wg załącznika do Uchwały RM z dnia 3 kwietnia 2006 r.)
L.p.
1
2
3
4
5
Określenie położenia
Opis
Obory, gm. Konstancin-Jeziorna, w
Dąb szypułkowy o obw. 420 cm i
parku wiejskim
wys. Ok. 25 m
Obory, gm. Konstancin –Jeziorna, w
Lipa drobnolistna o obw. 628 cm i
ogrodzie warzywnym w odl. 10 m od
wys. ok. 28 m
drogi Obory-Jeziorna
Bielawa, gm Konstancin-Jeziorna, w
małym parku obok domu mieszkalnego
wys. ok. 22 m
Andrzeja Rosmana
Konstancin-Jeziorna ul. Sobieskiego 12 Dąb szypułkowy o obw. 274 cm i
wys. ok. 28 m
Konstancin-Jeziorna ul. Sobieskiego 21 Dąb szypułkowy o obw. 415 cm i
wys. ok. 20 m
6
Konstancin-Jeziorna ul. Sobieskiego 21
siedziba ZAIKS
wys. ok. 18 m
7
Konstancin-Jeziorna ul. Sobieskiego , w
sąsiedztwie posesji nr 33
wys. ok. 18 m
8
Kawęczyn, gm. Konstancin-Jeziorna w
parku zabytkowym
wys. ok. 20 m
60
Publikator aktu
wprowadz. ochronę
Dz. Urz. WRN w W-wie Nr
5 z dnia 1.07.1958 r. poz. 44
Dz. Urz. WEN w W-wie Nr
5 z dnia 1.07.1958 r. poz.
44
3 z dnia 20.02.1961 r. poz.
90
1 z dnia 20.01.1962 r. poz. 7
9 z dnia 20.08.1971 r. poz.
294
16 z dnia 31.07.1974 r. poz.
178
16 z dnia 31.07.1974 r. poz.
179
19 z dnia 01.10.1974 r. poz.
237
Tabela 16cd. Wykaz pomników przyrody na terenie Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna
L.p.
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Opis
Słomczyn, gm. Konstancin-Jeziorna na Dąb szypułkowy o obw. 348 cm i
działce rolnej uzytkowanej przez
wys. ok. 16 m
Aleksandra Krasnodębskiego, pod lasem
Kawęczyn, gm. Konstancin-Jeziorna w
Buk zwyczajny o obw. 300 cm i
parku wiejskim należącym do PGR
wys. 20 m
wys. ok. 20 m
Opacz, gm. Konstancin-Jeziorna obok
Topola biała zwana
zabudowań gospodarczych Jana
„Białodrzewiem Krysów” o obw.
Kaczorowskiego
480 cm i wys. ok. 35 m
Słomczyn, gm. Konstancin-Jeziorna na
4 lipy drobnolistne o obw. 500
cmentarzu przykościelnym
cm, 470 cm, 345 cm, 230 cm i
wys. ok. 25 m
Słomczyn, gm. Konstancin-Jeziorna, w
Wierzba biała o obw. 405 cm i
odl. Od 40 m od drogi wiejskiej na
wys. ok. 22 m
zachód obok domu nr 50
Skolimów, gm. Konstancin-Jeziorna na Lipa drobnolistna o obw. 280 cm i
terenie parku wiejskiego obok
wys. ok. 20 m;
zabytkowego dworu
Orzech czarny o obw. 260 cm i
wys. ok. 20 m;
Robinia akacjowa o obw. 300 cm
i wys. ok. 20 m
Konstancin-Jeziorna ul. Od Lasu,
3 głazy narzutowe typu granit
działka nr ew. 1516 wł. Teresa Łatyńska zwane :Głazami Żeromskiego” o
obw. 3,40 m, 3,00 m, 3,00 m i
wys. 0,6 m, 0,45 m, 0,8 m.
Konstancin-Jeziorna ul. Batorego 47 w
3 dęby szypułkowe o obw. 300
parku przydomowym J. Zawistowskiego cm, 275 cm, 260 cm i wys. 20, 23
i 23 m
Brzoza brodawkowata o obw. 220
cm i wys. 25 m
Konstancin-Jeziorna ul. Batorego 43 w
parku przydomowym B. Gackowskiego
cm i 340 cm i wys. ok. 22 m
Sosna wejmutka o obw. 300 cm i
wys. ok. 22 m
Konstancin-Jeziorna ul. Mostowa 15
Brzoza brodawkowata o obw. 225
obok willi Hugonówka – kino Beata
cm i wys. 20 m
Konstancin-Jeziorna ul. Saneczkowa 4
obok domu w ogrodzie M. Jabłońskiej
wys. ok. 18 m
Czarnów – na działce rolnej Władysława Dąb szypułkowy o obw. 375 cm i
Roguskiego, pod lasem
wys. ok. 22 m
Konstancin-Jeziorna wzdłuż ul.
Literatów
6 dębów szypułkowych o obw.
275 cm, 400 cm, 345 cm, 350 cm,
375 cm i 300 cm i wys. 20 - 28 m
wys. ok. 25 m
Grusza polna o obw. 210 cm i
wys. 18 m
61
Publikator aktu
wprowadz. ochronę
Dz. Urz. RN m. st. W-wy Nr
17 z dnia 16.08.1976 r. poz.
87
17 z dnia 16.08.1976 r. poz.
87
7 z dnia 15.09.1977 r. poz.
53
7 z dnia 15.09.1977 r. poz.
53
13 z dnia 29.12.1977 r. poz.
86
6 z dnia 26.06.1978 r. poz.
28
13 z dnia 14.11.1978 r. poz.
72
Dz. Urz. RN m.st. W-wy Nr
13 z dnia 14.11.1978 r. poz.
72
15 z dnia 26.12.1978 r. poz.
81
16 z dnia 31.12.1979 r. poz.
79
Dz. Urz. RN m.st. W-wy nr
4 z dnia 29.04.1980 r. poz.
12
13 z dnia 25.08.1980 r. poz.
49
L.p.
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Obory, gm. Konstancin-Jeziorna, w
parku zabytkowym związku Literatów
Polskich
Publikator aktu
wprowadz. ochronę
13 z dnia 25.08.1980 r. poz.
49
4 jesiony wyniosłe o obw. 320
cm, 300 cm, 345 cm, 285 cm
2 lipy szerokolistne o obw. 450
cm i 410 cm
Wiąz szypułkowy o obw. 350 cm
Wysokość drzew od 20 do 30 m
Konstancin-Jeziorna ul. Matejki 12 na Dąb szypułkowy o obw. 260 cm i Dz. Urz. RN m. st. W-wy Nr
posesji Zofii Kornackiej
wys. ok. 23 m
11 z dnia 20.09.1981 r. poz.
52
Konstacin-Jeziorna ul. Batorego 37 wł.
3 dęby szypułkowe o obw. 310 Dz. Urz. RN m. st. W-wy Nr
Aleksander Biały
cm, 280 cm, 285 cm i wys. ok. 23 11 z dnia 20.09.1981 r. poz.
m
52
Konstancin-Jeziorna ul. P. Skargi wł.
Dąb szypułkowy o obw. 330 cm i Dz. Urz. RN m. st. W-wy Nr
Ewa Ratyńska
wys. 26 m
11 z dnia 20.09.1981 r. poz.
52
Konstancin-Jeziorna ul. P. Skargi 7 wł. Dąb szypułkowy o obw. 275 cm i Dz. Urz. RN m. st. W-wy Nr
Julita Azembska
wys. 27 m
11 z dnia 20.09.1981 r. poz.
52
Konstancin-Jeziorna ul. Batorego 39/41 Dąb szypułkowy o obw. 310 cm i Dz. Urz. RN m. st. W-wy Nr
wł. Janusz Bałaban
wys. ok. 23 m
11 z dnia 20.09.1981 r. poz.
52
Konstancin-Jeziorna ul. Batorego 15 w Dąb szypułkowy o obw. 310 cm i Dz. Urz. RN m. st. W-wy Nr
ogrodzie p. Chormańskich
wys. ok. 23 m
11 z dnia 20.09.1981 r. poz.
52
Konstancin-Jeziorna ul. Żeromskiego 9 Dąb szypułkowy o obw. 270 cm i Dz. Urz. RN m. st. W-wy Nr
w ogrodzie
wys. ok. 23 m
11 z dnia 20.09.1981 r. poz.
52
Konstancin-Jeziorna ul. Sobieskiego dz.
2 dęby szypułkowe o obw. 230 Dz. Urz. RN m. st. W-wy Nr
nr ew. 1325/1 wł. Skarb Państwa
cm, 225 cm i wys. ok. 20 m
6 z dnia 28.06.1982 r. poz.
Sosna pospolita o obw. 225 cm i
30
wys. ok. 20 m
Konstancin-Jeziorna ul. Batorego 4
Dąb szypułkowy o obw. 270 cm i Dz. Urz. RN m. st. W-wy Nr
wys. 26 m
6 z dnia 31.03.1983 r. poz.
22
32
Konstancin-Jeziorna ul. Wilanowska 35
w ogrodzie
33
Konstancin-Jeziorna ul. Tulipanów 7
obok budynku dawnego przedszkola nr
3
Konstancin-Jeziorna ul. Słoneczna Skarpa
34
Opis
35
Konstancin-Jeziorna ul. Sadowa 14
36
Konstancin-Jeziorna ul. Sadowa 18 w
ogrodzie
Dąb szypułkowy o obw. 270 cm i Dz. Urz. RN m. st. W-wy nr
wys. ok. 23 m
9 z dnia 23.05.1984 r. poz.
Buk zwyczajny o obw. 270 cm i
37
wys. ok. 21 m
Cyprysik groszkowy rozgałęziony
na 3 pnie o obw. 90 cm, 50 cm i
70 cm i wys. ok. 10 m
Dąb czerwony o obw. 250 cm i Dz. Urz. RN m. st. W-wy Nr
wys. ok. 24 m
9 z dnia 23.05.1984 r. poz.
37
5 dębów szypułkowych o obw.
Dz. Urz. Woj. St.
460 cm, 410 cm, 345 cm, 300 cm, Warszawskiego Nr 8 z dnia
280 cm i wys. ok. 26-28 m
15.05.1985 r. poz. 96
Dz. Urz. Woj. St.
wys. ok. 26 m
Warszawskiego Nr 8 z dnia
15.05.1985 r. poz. 98
Dz. Urz. Woj. St.
cm i 365 cm i wys. ok. 28 m
15.05.1985 r. poz. 98
62
L.p.
37
38
39
40
41
Opis
Konstancin Jeziorna Stare Wierzbno 14
ul. Wierzbnowska obok budynku
mieszkalnego
Konstancin-Jeziorna ul. Batorego w
ogrodzie otaczającym willę "Julia"
wys. ok. 25 m
Publikator aktu
wprowadz. ochronę
Dz. Urz. Woj. St.
5.06.1991 r. poz. 50
Dz. Urz. Woj. St.
5.06.1991 r. poz. 50
Choina kanadyjska o obw. u
podst. 220 cm i wys. ok. 16 m
Sosna pospolita o obw. 235 cm i
wys. ok. 18 m
Brzoza pospolita o obw. 200 cm i
wys. ok. 18 m
Konstancin-Jeziorna działka leśna nr ew.
3 dęby szypułkowe o obw. ok.
Dz. Urz. Woj. St.
112 przy ul. S. Batorego
300 cm i wys. 15-17 m
31.12.1996 r. poz. 453
Konstancin-Jeziorna działka leśna nr.
Dz. Urz. Woj. St.
ew. 80 przy ul. S. Batorego
wys. o. 16 m
31.12.1996 r. poz. 453
Konstancin-Jeziorna działka leśna nr ew. Dąb szypułkowy o obw. 280 cm i
Dz. Urz. Woj. St.
79 przy ul. S. Batorego
wys. ok. 16 m
31.12.1996 r. poz. 453
Chojnowski Park Krajobrazowy
Został utworzony w 1993 r. w celu zachowania, popularyzacji i upowszechniania wartości
przyrodniczych, historycznych i kulturowych w warunkach racjonalnego gospodarowania (w celu
ochrony cennego kompleksu Lasów Chojnowskich, doliny rzeki Jeziorki i doliny Wisły z malowniczą
skarpą, parkiem oraz rezerwatami). W granicach gminy znajduje się ok. 10% powierzchni
Chojnowskiego Parku Krajobrazowego, który położony jest na lewym brzegu Wisły i zajmuje tereny
płaskie, gdzieniegdzie urozmaicone niewielkimi wzniesieniami pochodzenia wydmowego. W jego
skład na terenie gminy wchodzi kompleks Lasów Słomczyńskich (na południe od miasta) oraz
niewielki fragment parku i doliny Wisły w rejonie Obór w większości objęty ochroną rezerwatową.
W przeważającej części powierzchnię Parku zajmują lasy (głównie bory mieszane z przewagą sosny
oraz udziałem dębu, brzozy i lipy). Na terenie Parku występują miejsca bytowania rzadkich gatunków
zwierząt i występowania cennych zbiorowisk roślinnych. Cennym elementem krajobrazu jest dolina
rzeki Jeziorki. Park odgrywa dużą rolę jako zaplecze klimatyczne dla Uzdrowiska Konstancin.
Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu
Utworzony został w 1997 r. w celu ochrony „wyróżniających się krajobrazowo ekosystemów
i powiązania ich z krajowym systemem obszarów chronionych”. Na terenie gminy obszar ciągnie się
w dolinie Wisły z północy na południe. Spełnia on rolę korytarza ekologicznego wokół aglomeracji
warszawskiej, mającego za zadanie zachowanie równowagi ekologicznej występujących na tym
obszarze ekosystemów. W jego skład wchodzą m.in. kompleksy leśne i łąkowe, rozdrobnione lasy
i łąki cechujące się dużą bioróżnorodnością, tereny rolnicze z luźną zabudową zagrodową i tereny
silniej zurbanizowane z zabudową mieszkaniową wśród zieleni. W granicach Warszawskiego Obszaru
Chronionego Krajobrazu dodatkowo wyodrębniona została strefa szczególnej ochrony ekologicznej
(taras zalewowy Wisły) i strefa ochrony urbanistycznej (centrum uzdrowiskowo-willowej części
Konstancina). Strefa szczególnej ochrony ekologicznej obejmuje obszar międzywala Wisły, natomiast
w strefie ochrony urbanistycznej znajduje się południowa część miasta (do rzeki Jeziorki) oraz
Czarnów.
63
Rezerwaty przyrody
Rezerwaty zajmują ok. 8% powierzchni ogólnej gminy, dominują rezerwaty wielkopowierzchniowe,
chroniące wody płynące Wisły oraz łachy. Rezerwaty o charakterze typowo leśnym to: Skarpa
Oborska (15,65 ha), Olszyny Łyczyńskie (25,38 ha), Obory (41,25 ha) i Łęgi Oborskie (48,31 ha) oraz
tzw. rezerwaty wiślane: Wyspy Zawadowskie (205,69 ha) i Wyspy Świderskie (291,57 ha). Wyspy
Świderskie i Wyspy Zawadowskie zostały utworzone w 1998 r. w celu ochrony wysp, piaszczystych
łach, siedlisk ptaków i wód płynących Wisły. Natomiast rezerwaty o charakterze leśnym, powołane
w latach 1979-1982, mają na celu przede wszystkim zachowanie różnorodnych zespołów leśnych –
głównie grądów i borów mieszanych – z bogatym podszyciem i runem.
Obszar NATURA 2000
W 2004 r. w dolinie Wisły ustanowiony został obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Dolina
Środkowej Wisły (kod PLB 140004) o powierzchni 28 061 ha. Obszar stanowi przede wszystkim
ostoję dla ptaków wodno-błotnych, ale ma także znaczenie dla ptaków zimujących i migrujących.
Teren ten podlega nie tylko ochronie w ramach sieci Natura 2000, ale także jest chroniony jako dwa
rezerwaty przyrody: Wyspy Świderskie i Wyspy Zawadowskie oraz strefę szczególnej ochrony
ekologicznej Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Zieleń miejska
Na terenie Konstancina-Jeziorny istnieją także obszary o szczególnych wartościach ekologicznych,
estetycznych i kulturowych oraz związanych z nimi elementy przyrodnicze, które zostały
ukształtowane przez siły przyrody lub w wyniku działalności człowieka. Do takich obszarów na
terenie gminy należą m. in. różne tereny zieleni urządzonej – parki miejskie, zieleńce, skwery, ogrody
działkowe, zieleń przyuliczna i przyzakładowa. Do obszarów zieleni urządzonej zalicza się również
cmentarze.
Na terenie miasta Konstancin-Jeziorna znajdują się 2 parki o charakterze spacerowowypoczynkowym, 3 zieleńce oraz tereny zieleni osiedlowej, ponadto znajdują się tam także tereny
zieleni należące do społecznej przestrzeni wypoczynkowej, jak ogrody działkowe i tereny usług
zdrowia. Poniżej (tabela 17) zamieszczono szczegółowy wykaz zieleni miejskiej ogólnodostępnej na
terenie miasta. Dodatkowo, w celu ochrony warunków koniecznych do prowadzenia działalności
leczniczo-uzdrowiskowej na obszarze gminy ustanowiono ochronę uzdrowiskową, składająca się z 3
stref. Funkcja uzdrowiskowa gminy została szczegółowo omówiona w Rozdziale 3.
Tabela 17
Zieleń miejska ogólnodostępna na terenie miasta Konstancin-Jeziorna w 2004 r.
L.p.
Rodzaj zieleni miejskiej ogólnodostępnej
Ilość/powierzchnia
i osiedlowej
1
Parki spacerowo wypoczynkowe
2 obiekty / około 6,5 ha*
2
Zieleńce
3 obiekty / ok. 3,2 ha*
3
Zieleń uliczna
ok. 5,5 ha*
4
Tereny zieleni osiedlowej
7,2 ha**
5
Żywopłoty
2 900 m**
Źródło:
* Urząd Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna
** Bank danych regionalnych (BDR) - Urząd Statystyczny
Na terenie gminy znajdują się liczne obszary nieużytków o potencjalnie dużych walorach
przyrodniczych. Ze względu na sąsiedztwo gminy z obszarami chronionymi: Las Kabacki i ogród
botaniczny PAN od północy, Chojnowski Park Krajobrazowy od południa, dolina Wisły od wschodu
i fakt, iż na terenie gminy znajduje się 6 rezerwatów przyrody i przebiega przez nią dolina rzeki
Jeziorki, tereny nieużytków stanowią potencjalnie ważny element w tworzeniu systemu terenów
zieleni (tereny lasów, parków publicznych, bulwarów, zieleńców itp.) a także mogą stanowić łącznik –
korytarz ekologiczny na terenie gminy.
Zagrożenia środowiska przyrodniczego
64
Do głównych zagrożeń środowiska przyrodniczego na terenie gminy należą:
-rosnąca presja urbanizacyjna na obszary cechujące się dużymi walorami przyrodniczymi,
-brak bądź niewystarczająca izolacja użytkowych poziomów wodonośnych i ich nadmierna
eksploatacja prowadząca do powstawania lejów depresyjnych,
-utrzymujące się zanieczyszczenie wód powierzchniowych oraz pojawiające się zanieczyszczenie
płytkich wód podziemnych,
-lokalne zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego,
-degradacja i zaśmiecenie powierzchni ziemi,
-nadmierny hałas głównie wzdłuż dróg o dużym natężeniu ruchu,
-zagrożenie powodziowe,
-wkraczanie lasu na tereny pastwiskowe.
Ochrona i wzrost różnorodności biologicznej i krajobrazowej gminy
Głównym celem ochrony przyrody jest zachowanie, właściwe wykorzystanie oraz odnawianie
zasobów przyrody i jej składników, a w szczególności dziko występujących roślin i zwierząt, siedlisk
przyrodniczych oraz krajobrazu.
Obszary cenne pod względem przyrodniczym są bardzo często wykorzystywane do celów
rekreacyjnych i edukacyjnych. Tendencja taka może doprowadzić do szybkiej ich degradacji. Dlatego
istotnym zadaniem będzie kontrolowane udostępnianie obiektów i obszarów chronionych.
Podstawą ochrony systemu obszarów chronionych na terenie gminy są opracowania ekofizjograficzne.
Stanowią one rodzaj wszechstronnej dokumentacji obszaru charakteryzującej poszczególne elementy
przyrodnicze i ich wzajemne związki i współzależności. Są wzbogaceniem planu zagospodarowania
przestrzennego i studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego o wiedzę
dotyczącą środowiska przyrodniczego jak również spełnieniem potrzeb ochrony środowiska
określonych w ustawie Prawo ochrony środowiska. Należy jednak podkreślić, że jedynie
kompleksowo przygotowane opracowanie ekofizjograficzne całej gminy pozwoli na wypracowanie
skutecznej polityki w zakresie godzenia rozwoju gospodarczego z interesem ochrony przyrody.
Kierunki działań:
PK 1. Bieżąca ochrona obszarów i obiektów prawnie chronionych
PK 2. Dążenie do optymalnego wykorzystania walorów przyrodniczo-kulturowych gminy
PK 3. Rozwój systemu zieleni osiedlowej i miejskiej
PK 4. Promocja obszarów chronionych i innych walorów przyrodniczych
PK 5. Zachowanie istniejących ekosystemów naturalnych, w szczególności siedlisk wodnych i
terenów podmokłych
PK 6. Dążenie do utworzenia miejskiego parku rekreacji i wypoczynku (np. na terenie dawnej
Cegielni Chylickiej)
PK 7. Dążenie do utworzenia korytarzy ekologicznych przebiegających przez obszar gminy,
nawiązujących do terenów chronionych w sąsiedztwie gminy, z wykorzystaniem
istniejących terenów nieużytków,
PK 8. Promowanie zadrzewień śródpolnych i nowych nasadzeń na terenie gminy
PK 9. Ustanawianie użytków ekologicznych.
PK 10. Dążenie do utworzenia ciągu ekologicznego łączącego obszary chronione na terenie
gminy i poza jej granicami.
Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2013 ujęto w tabeli 21.
65
Tabela 18. Wskaźniki monitorowania celów w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu.
WSKAŹNIK
STAN WYJŚCIOWY
(2004 r.)
Liczba rezerwatów przyrody (szt.)
Liczba pomników przyrody (szt.)
Liczba gospodarstw agroturystycznych (szt.)
Liczba gospodarstw ekologicznych (szt.)
Źródło: Urząd Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna
6
82
0
0
5.2. Ochrona i zrównoważony rozwój lasów (L)
Na terenie gminy lasy zajmują 1 156 ha, co stanowi ok.14% ogólnej powierzchni gminy. Pod
zarządem Lasów Państwowych znajduje się 463 ha lasów, własność gminy stanowi 660 ha a 33 ha
należy do miasta. Cały teren gminy należy do Nadleśnictwa Chojnów. Lasy Nadleśnictwa Chojnów
charakteryzują się wysoką zasobnością wynoszącą ok. 240 m3/ha i przyrostem ok. 3,8 m3/ha.
Przeciętny wiek drzewostanów wynosi 64 lata. W ostatnich latach można zaobserwować wzrost
zasobności i wieku drzewostanów. Podstawowym gatunkiem w lasach Nadleśnictwa Chojnów jest
sosna, tworząca siedliska jednogatunkowe na siedliskach borowych i lasu świeżego mieszanego oraz
siedliska mieszane z domieszką brzozy i dębu.
Zachowanie istniejących zasobów leśnych i wzrost ich różnorodności biologicznej.
Według Komisji Europejskiej podstawowym celem strategii leśnej Unii powinno być wsparcie
zrównoważonego rozwoju lasów i gospodarki leśnej, zgodnie z zasadami gospodarki, ochrony
i trwałego rozwoju lasów przyjętymi na forum międzynarodowym. W polityce UE duży nacisk kładzie
się na wielofunkcyjność leśnictwa, promowanie społecznej i ochronnej funkcji lasów, dążenie do
zrównoważonej gospodarki leśnej pod względem ekonomicznym, społecznym i ekologicznym tak,
aby działania z zakresu gospodarczego użytkowania lasów, ochrony leśnych ekosystemów i badań
naukowych były traktowane w taki sam sposób.
W „Polityce leśnej państwa” duże znaczenie ma ochrona zasobów przyrodniczych lasów
i powiększanie ich powierzchni. Ma to na celu przede wszystkim poprawę struktury przestrzennej
obszarów wiejskich, wycofanie z produkcji gruntów niskiej jakości oraz przeciwdziałania degradacji
gleb.
Rozwój funkcji uzdrowiskowych oraz turystki i rekreacji, w tym towarzyszącej im infrastruktury,
może doprowadzić do wylesiania i fragmentaryzacji środowiska. Z tego względu duże znaczenie
będzie miało utrzymywanie na stabilnym poziomie ekosystemów leśnych zdolnych do tworzenia
najlepszych warunków do masowego wypoczynku i turystyki. Ważne będzie także realizowanie
zabiegów hodowlanych dostosowanych do funkcji spełnianych przez las. Ze względu na spacerowowypoczynkowy charakter lasów komunalnych czynności gospodarcze w lasach powinny polegać
przede wszystkim na zabiegach zalesieniowych, odnowieniowych, pielęgnacyjnych i ochronnych oraz
promowaniu tworzenia szlaków turystycznych z celu ograniczenia degradacji lasów pod wpływem
66
presji turystycznej. Istotne jest dążenie do podniesienia walorów krajobrazowo-estetycznych w lasach
i zabezpieczenia ich trwałości.
Kierunki działań:
L 1.
Zalesianie terenów nieprzydatnych rolniczo z równoczesnymi działaniami
prowadzącymi do zróżnicowania struktury gatunkowej lasów.
L 2.
Stały monitoring lasów w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym (pożary,
choroby, szkodniki, degradacja)
L 3.
Przeciwdziałanie degradacji lasów wywołanej rosnącą presją turystyczną
i rekreacyjną
L 4.
Wspieranie proekologicznej gospodarki leśnej, prowadzonej przez nadleśnictwo
w oparciu o plany urządzenia lasu
L 5.
Opracowanie planów urządzenia lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa
Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2013 ujęto w tabeli 21 na stronie 72.
Tabela 19. Wskaźniki monitorowania celów w zakresie ochrony i zrównoważonego rozwoju lasów.
STAN WYJŚCIOWY
(2004 r.)
WSKAŹNIK
Wskaźnik lesistości gminy [%]
14
67
5.3. Ochrona gleb (GL)
Gmina Konstancin-Jeziorna należy do Regionu Nadwiślańskiego, który charakteryzuje się
występowaniem dobrych gleb na utworach akumulacji rzecznej. Gleby te sprzyjają rozwojowi
intensywnej produkcji warzywniczej i sadowniczej na potrzeby aglomeracji warszawskiej. Gleby
dobrej jakości występują przede wszystkim w dolinie Wisły pomiędzy Dębówką na południu
i Okrzeszynem na północy, gdzie wykształciły się w postaci żyznych mad o klasach bonitacyjnych od
I do III.
Dominującymi czynnikami glebotwórczymi na terenie gminy są: ogólna rzeźba, rodzaj materiałów
podłoża z których wytworzyły się gleby oraz uziarnienie, warunki wodne w warstwie
powierzchniowej i działania antropogeniczne. Na terenie gminy przeważają gleby pseudobielicowe.
Jedynie w dnach dolin występują różnego typu mady rzeczne, torfy, piaski i żwiry rzeczne
pochodzenia holoceńskiego oraz eluwia glin zwałowych, piaski i żwiry rzeczne. Miejscami pojawiają
się mady oraz glina zwałowa pochodzenia plejstoceńskiego.
Na obszarach zbudowanych z rzecznych lub wodno-lądowych utworów piaszczysto-żwirowych
występują gleby rdzawe. Natomiast najszerzej na wysoczyźnie rozprzestrzenione są gleby brunatne
częściowo porośnięte lasami i wykorzystywane rolniczo. Przede wszystkim są to gleby brunatne
właściwe, brunatne kwaśne i brunatne deluwialne często zaliczane do 5-6 kompleksu przydatności
rolniczej.
Użytki rolne w gminie Konstancin-Jeziorna zajmują ok. 67% ogólnej powierzchni. Użytki rolne
o najlepszych właściwościach agrarnych (klasy bonitacyjne I, II, IIIa, IIIb i IVa) występują w gminie
na terenach wschodnich: pas wzdłuż Wisły sięgający w głąb gminy aż do miasta na północy
i miejscowości Cieciszew na południu. Należy nadmienić, że użytki rolne klasy I i II zajmują
niewielkie powierzchnie w m. Czernidła i Bielawa.
Na pogorszenie środowiska glebowego istotny wpływ ma działalność przemysłowa, przebieg wysoko
obciążonych szlaków komunikacyjnych przez tereny rolne, intensyfikacja produkcji rolnej a także
niewłaściwe stosowanie nawozów i chemicznych środków ochrony roślin.
Racjonalne wykorzystanie gleb i gruntów wraz z ich ochroną i rekultywacją.
Racjonalne wykorzystanie zasobów gleb powinno przede wszystkim polegać na:
- zagospodarowaniu gleb w taki sposób, który w pełni odpowiada ich przyrodniczym walorom oraz
klasie bonitacyjnej,
- lepszym dostosowaniu sposobów ich zagospodarowania oraz kierunków i intensywności produkcji
- rekultywacja terenów zdegradowanych.
Zgodnie z art. 109 ust 2 Prawa Ochrony Środowiska prowadzenie okresowych badań jakości gleby
i ziemi leży w zakresie obowiązków starosty.
Istotnym kierunkiem działań podejmowanych przez gminę będzie wdrażanie Kodeksu Dobrej Praktyki
Rolniczej (KDPR) oraz edukacja ekologiczna rolników, mająca na celu uświadomienie konsekwencji
niewłaściwej gospodarki rolnej i wskazanie odpowiednich rozwiązań. Dotyczy to szczególnie małych
i średnich gospodarstw rolnych. W najbliższych latach należy rozważyć możliwość zmiany modelu
produkcji w kierunku rolnictwa ekologicznego, które może mieć dużą szansę zbytu swoich produktów
zarówno w regionie jak i w krajach UE.
68
Zachowanie wartości produkcyjnych gleb wymaga także ich melioracji. Aby utrzymać optymalny
poziom uwilgocenia gleby i prawidłowy system odwadniania konieczne będzie utrzymanie urządzeń
melioracyjnych, rowów i drenaży w dobrym stanie. Ich eksploatacja powinna polegać na regulacji
odpływu wód i możliwie długim utrzymaniu zasobów wody w profilu glebowym. Niezbędne jest
także systematyczne odwadnianie systemów melioracyjnych.
Kierunki działań:
GL 1. Propagowanie użytkowania gleb zgodnie z zasadami dobrej praktyki rolniczej ( w tym
racjonalnego zużycia środków ochrony roślin i nawozów) oraz promowanie rolnictwa
ekologicznego
GL 2. Zmniejszenie degradacji chemicznej i fizycznej gleb i gruntów, w tym rekultywacja
GL 3. Właściwe utrzymanie i odbudowa urządzeń melioracyjnych
Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2013 ujęto w tabeli 21 na stronie 72.
Tabela 20. Wskaźniki monitorowania celów w zakresie ochrony gleb.
Powierzchnia gruntów rolnych i leśnych wyłączonych z produkcji, w tym
pod zabudowę przemysłową, osadniczą i komunikacyjną [ha]
Potencjalne zagrożenie gruntów użytkowanych rolniczo erozją wietrzną
[km2]
Zagrożenie gruntów rolnych i leśnych erozją wodną powierzchniową [km2]
Grunty zdewastowane i zdegradowane wymagające rekultywacji [ha]
Grunty zrekultywowane [ha]
69
5.4. Ochrona zasobów kopalin (ZK)
Na terenie gminy Konstancin-Jeziorna zasoby kopalin są dość ubogie. W całym powiecie
piaseczyńskim występują jedynie nieliczne złoża surowców ilastych i kruszyw naturalnych. Są to
wyłącznie złoża czwartorzędowe o znaczeniu lokalnym.
W Czarnowie w południowo-zachodniej części gminy znajduje się udokumentowane złoże piasków
o powierzchni 9.9 ha i rozpoznanych wstępnie zasobach bilansowych 851 tys. ton. Stanowi to około
5 % zasobów wszystkich złóż kruszyw naturalnych w powiecie piaseczyńskim gdzie zdecydowana
większość kopalin skupiona jest w złożach na terenie gminy Tarczyn.
Od 1993 roku złoże Czarnów nie jest eksploatowane. Wydobycie kruszywa prowadzone było
w obrębie wyrobiska pomiędzy zabudowaną częścią Czarnowa a doliną rzeki Małej. Piaski zalegające
w złożu stanowiły surowiec dla potrzeb drogownictwa oraz produkcji mas bitumicznych. Potencjalnie
mogą być również wykorzystywane w budownictwie. Złoże wykształciło się w obrębie rozległej
równiny stanowiącej obrzeże doliny Wisły. Kruszywa naturalne, głównie piaski, a także iły, muły
i gliny występujące w obrębie i w sąsiedztwie doliny mogą być potencjalnym obiektem prac
poszukiwawczych dla rozpoznania i udokumentowania nowych złóż surowców skalnych. Niektóre z
takich kopalin, głównie iły i mułki warwowe jeszcze w początkach lat 90-tych eksploatowane były
bez koncesji w rejonie wsi Obory i w dzielnicy Chylice. Bazował na nich lokalny przemysł ceramiki
budowlanej, którego głównymi ośrodkami były cegielnie zlokalizowane w sąsiedztwie złóż. Od czasu
zakończenia eksploatacji zakłady te nie funkcjonują.
Oprócz wymienionych kopalin perspektywę dla geologicznych prac poszukiwawczych stwarzać mogą
obecnie również torfy występujące w dolinie Jeziorki, choć największe ich nagromadzenie występuje
przypuszczalnie na terenie sąsiedniej gminy Piaseczno.
Naturalne uwarunkowania, w tym budowa geologiczna pozostałej części gminy Konstancin – Jeziorna
przy obecnym stopniu rozpoznania nie dają perspektyw dla ewentualnego udokumentowania
i zagospodarowania nowych złóż kopalin stałych na terenie gminy.
Najważniejszą kopaliną z punktu widzenia obecnej funkcji i kierunku rozwoju gospodarczego
Konstancina – Jeziorny są solanki występujące w obrębie skał jurajskich. Ujmowane są one poprzez
studnię wierconą „Warszawa IG-1”. Eksploatacja solanek prowadzona jest w ramach działalności
Uzdrowiskowego Zakładu Górniczego „Konstancin” (Ul. Wierzejewskiego 15, 05-510 KonstancinJeziorna). W ramach koncesji na eksploatację wód solankowych wydzielono obszar górniczy, a więc
przestrzeń, w granicach której zakład uprawniony jest do wydobywania kopaliny. Obszar ten obejmuje
powierzchnię 7,026 km2 w tym centralną cześć miasta pomiędzy zabudowaniami lewego brzegu
Jeziorki na północy, osiedlem Nowe Wierzbno na południu, osiedlem Grapa na wschodzie i wsią
Chylice na zachodzie. Obszar górniczy znajduje się w granicach administracyjnych miasta i gminy
Konstancin-Jeziorna, w większości na terenie miasta oraz w niewielkim fragmencie na terenach
wiejskich (wieś Chylice)
Woda ujmowana jest z utworów jury dolnej (liasu) w postaci mułowców, których występowanie
stwierdzono w granicach głębokości 1588,9 – 1730,4 m p.p.t.
Eksploatacja solanek jest jedną z podstaw funkcjonowania uzdrowiska Konstancin – Jeziorna. Wody
zasilają tężnie i inhalatorium będące własnością Uzdrowiska Konstancin-Zdrój Sp. z o.o. Pod
względem hydrogeochemicznym woda eksploatowana w ujęciu „Warszawa IG-1” to woda chlorkowosodowa, bromkowa, jodkowa, żelazista, borowa. Suma składników mineralnych wynosi 68153,42
mg/dm3 (na podstawie badań z 2001 r.)
Na mocy decyzji z 1982 roku (KDH/013/4824/B/82) zatwierdzono zasoby eksploatacyjne ujęcia
w kategorii „B” zatwierdzono na poziomie Q=9,12 m3/h przy rzędnej zwierciadła 51 m n.p.m.. Wg
danych z projektu zagospodarowania złoża wykorzystanie kopaliny ukształtowało się na poziomie
70
Q=2,39 m3/h (4600 m3/rok) w roku 2001 i 6,2-6,8 m3/h (8147 m3/rok) w roku 2004. Wielkość
wydobycia kopaliny uzależniona jest od technologii zasilania oraz efektywnego czasu pracy tężni i
inhalatorium, a także pracy pompy i urządzeń obiegu wody na terenie uzdrowiska. Przewiduje się że
w roku 2006 oraz w latach następnych średni poziom wydobycia wynosić będzie do 8500 m3/rok.
Reasumując:
1.Zasoby kopalin stałych na terenie gminy Konstancin-Jeziorna są dosyć ubogie.
2.Istotne dla gminy z punktu widzenia rozwoju funkcji uzdrowiskowej są solanki występujące
w obrębie skał jurajskich. Solanki ujmowane są poprzez studnię wierconą Warszawa IG-1.
Zapewnienie optymalnego wykorzystania zasobów geologicznych gminy przy jednoczesnej ochronie
środowiska i krajobrazu przed negatywnymi skutkami ich poszukiwania i eksploatacji
Cel ten jest zgodny z celem zdefiniowanym w programie powiatowym.
Za kształtowanie polityki ochrony złóż oraz gospodarowanie zasobami kopalin odpowiedzialni są
Minister Środowiska, wojewodowie, starostowie i urzędy górnicze. Obowiązek rekultywacji spoczywa
na użytkowniku złoża.
Na terenie gminy Konstancin – Jeziorna powinny być prowadzone prace poszukiwawcze zgodnie
z wydawanymi koncesjami, głównie w obrębie struktur kruszconośnych pod kątem przyszłego
dokumentowania i zagospodarowania złóż. Wymagana do prowadzenia prac poszukiwawczych
i rozpoznawczych ocena oddziaływania na środowisko powinna uwzględniać m.in. wartości
przyrodnicze badanego obszaru, jego przydatność do rekreacji i wypoczynku, a także ocenę warunków
hydrogeologicznych.
Z drugiej strony istotne będzie stosowanie instrumentów formalno-prawnych a jednocześnie
prowadzenie zagospodarowania powierzchni terenu pod kątem ochrony przed nielegalną eksploatacją
kopalin występujących na terenie gminy.
Kierunki działań
ZK 1. Prowadzenie prac rozpoznawczych w kontekście ewentualnego przyszłego udokumentowania
zagospodarowania złóż kopalin, wód leczniczych i solanek.
ZK 2. Zapewnienie skutecznej i trwałej ochrony środowiska naturalnego przed nielegalną
eksploatacją kopalin
ZK 3. Rekultywacja terenów zdegradowanych w wyniku eksploatacji kopalin
Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2013 ujęto w tabeli 21.
Tabela 22. Wskaźniki monitorowania celów w zakresie ochrony zasobów kopalin
Pobór wód leczniczych i solanek w stosunku do maksymalnego poboru określonego w
koncesji na eksploatację (decyzji administracyjnej)[%]
Liczba rozpatrzonych opracowań geologicznych [szt.[
Liczba wykonanych odwiertów geologicznych [szt.]
71
Tabela 21. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody- przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 2006-2009
Koszty w tys. PLN
Kierunki działań
Jednostki
realizujące
Ogółem w
latach 2006 –
2009
2006
2007
2008
Potencjalne
źródła
finansowania
2009
OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU
PK1. Bieżąca ochrona
obszarów i obiektów
prawnie chronionych
PK 1.1. Bieżąca pielęgnacja pomników przyrody na
terenach będących własnością gminy
UMiG
KonstancinJeziorna
PK2. Dążenie do
PK 2.1. Kompleksowy projekt i realizacja
UMiG
optymalnego
zagospodarowania Parku Zdrojowego – w tym
Konstancinwykorzystania walorów komunikacja, amfiteatr, mała architektura, zieleń itp. Jeziorna
przyrodniczoPK 2.2. Kompleksowe zagospodarowanie części
UMiG
kulturowych gminy
osiedla Mirków
KonstancinJeziorna
PK 2.3. Odtworzenie Ścieżki Zdrowia w Lesie
UMiG
Oborskim
KonstancinJeziorna
PK 3. Rozwój systemu
PK 3.1. Bieżąca konserwacja zieleni publicznej na
UMiG
zieleni osiedlowej i
terenie miasta
Konstancinmiejskiej
Jeziorna
80
20
20
20
20 GFOŚiGW
6 930
2 840
3 092
1 000
- Budżet gminy,
WFOŚiGW
3 300
1 500
1 800
400
-
400
- Budżet gminy,
WFOŚiGW
2 000
500
500
500
500 Budżet gminy,
GFOŚiGW
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.d.
b.d.
b.d.
Razem koszty – Ochrona przyrody i krajobrazu - 12 710 tys. PLN
OCHRONA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW
L 1. Zalesianie terenów
nieprzydatnych
rolniczo z
równoczesnymi
działaniami
prowadzącymi do
zróżnicowania
struktury gatunkowej
lasów
L 2. Stały monitoring
lasów w celu
przeciwdziałania
stanom niepożądanym
(pożary, choroby,
szkodniki, degradacja)
L 1.1. Zachęcanie rolników do racjonalnego
zalesiania śródleśnych nieużytków będących ich
własnością
UMiG
KonstancinJeziorna
L 2.1. Bieżąca realizacja zabiegów pielęgnacyjnych,
hodowlanych i gospodarczych
L 2.2. Inwentaryzacja, ochrona i monitoring cennych
zbiorowisk leśnych
Nadleśnictwo
Chojnów
Nadleśnictwo
Chojnów
b.d.
b.d.
72
b.d.
Tabela 22cd. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody- przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 20062009
Koszty w tys. PLN
Kierunki działań
Jednostki
realizujące
Ogółem w
latach 2006 –
2009
2006
2007
2008
2009
OCHRONA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW, c.d.
L 4. Wspieranie
proekologicznej
gospodarki leśnej
prowadzonej przez
Nadleśnictwo w
oparciu o plany
urządzenia lasu
L 4.1. Szkolenia właścicieli lasów nt. prawidłowych
zasad gospodarki leśnej i ochrony lasów
Starostwo
Powiatowe,
Nadleśnictwo
Chojnów
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
b.k.d.
Razem koszty - Ochrona i zrównoważony rozwój lasów - b.k.d.
OCHRONA GLEB
GL 1. Propagowanie
użytkowania gleb
zgodnie z zasadami
dobrej praktyki
rolniczej oraz
promowanie rolnictwa
ekologicznego
GL 2. Zmniejszenie
degradacji chemicznej i
fizycznej gleb i
gruntów, w tym
rekultywacja
GL 1.1. Szkolenie rolników w zakresie Kodeksu
Dobrych Praktyk Rolniczych
UMiG
KonstancinJeziorna
GL 1.2. Promowanie gospodarstw ekologicznych i
UMiG
wsparcie doradcze rolników w tym zakresie
KonstancinJeziorna
GL 2.1. Współpraca UMiG Konstancin- Jeziorna ze UMiG
Starostwem Powiatowym w zakresie inwentaryzacji Konstancini rejestru terenów, na których stwierdzono
Jeziorna
przekroczenie standardów jakości gleby lub ziemi
GL 2.2. Ochrona gruntów rolnych w miejscowym
planie zagospodarowania przestrzennego
UMiG
KonstancinJeziorna
Razem koszty – Ochrona gleb - b.k.d.
73
Potencjalne
źródła
finansowania
Tabela 22cd. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody- przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w latach 20062009
Koszty w tys. PLN
Kierunki działań
Jednostki
realizujące
Ogółem w
latach 2006 –
2009
2006
2007
2008
Potencjalne
źródła
finansowania
2009
Razem koszty – Ochrona gleb - tys. PLN
OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN
ZK 1. Prowadzenie
ZK 1.1. Sporządzenie operatu uzdrowiskowego w
UMiG
prac rozpoznawczych w celu określenia możliwości prowadzenia na obszarze Konstancinkontekście
gminy lecznictwa uzdrowiskowego
Jeziorna
ewentualnego
przyszłego
udokumentowania i
zagospodarowania złóż
kopalin, wód
leczniczych i solanek.
20
-
Razem koszty – Ochrona zasobów kopalin - 20 tys. PLN
RAZEM KOSZTY W LATACH 2006 - 2009: 12 730 tys . PLN
74
-
20
-
6. MONITORING REALIZACJI ROGRAMU
6.1. Wprowadzenie
Finansowanie (rozdz.7.) stanowi jeden z ważniejszych instrumentów realizacji programu ochrony
środowiska, ale nie jedyny. Bardzo istotne w procesie wdrażania programu jest właściwe
wykorzystanie rozwiązań o charakterze organizacyjnym, uwzględniających zasady zrównoważonego
rozwoju. Stąd wynika potrzeba sformułowania w niniejszym "Programie..." zasad zarządzania
środowiskiem. Należy przy tym pamiętać, że zarządzanie środowiskiem nie jest wyłączną domeną
służb ochrony środowiska. Chodzi o to, aby w procesie wdrażania programu ochrony środowiska
uczestniczyli przedstawiciele różnych branż i gałęzi gospodarki oraz sfery życia społecznego, a ich
działania były zgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju.
Niniejszy rozdział opisuje instrumenty wspomagające realizację programu ochrony środowiska,
tzw. instrumenty polityki ekologicznej, zasady zarządzania środowiskiem, wynikające z zakresu
kompetencyjnego administracji samorządowej szczebla gminnego. W zarządzaniu środowiskiem
szczególną rolę pełni „Program ochrony środowiska”, który to program, z punktu widzenia organów
gminy, może być postrzegany jako instrument koordynacji działań na rzecz ochrony środowiska oraz
intensyfikacji współpracy różnych instytucji / organizacji, opartej o dobrowolne porozumienia na
rzecz efektywnego wdrażania niniejszego Programu. Dlatego celowe jest przedstawienie procedury
wdrażania „Programu...”, aby właściwe służby administracji publicznej miały czytelny obraz
terminów i zakresów weryfikacji poszczególnych elementów programu oraz jasne określenie zasad
współpracy poszczególnych grup zadaniowych w realizacji programu.
6.2. Instrumenty polityki ochrony środowiska
Instrumentarium służące realizacji polityki ochrony środowiska wynika z szeregu ustaw wśród
których najważniejsze to: prawo ochrony środowiska, prawo wodne, o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym, o ochronie przyrody, o odpadach, prawo geologiczne i górnicze,
prawo budowlane.
Wśród instrumentów zarządzania ochroną środowiska można wyróżnić instrumenty o charakterze
politycznym (np. Polityka Ekologiczna Państwa, wojewódzkie/powiatowe i gminne programy ochrony
środowiska), instrumenty prawno - administracyjne oraz instrumenty o charakterze horyzontalnym
(systemy zintegrowanego zarządzania środowiskiem, monitoring środowiska, system statystyki,
społeczna partycypacja, działania edukacyjne, narzędzia polityki technicznej i naukowej, konwencje,
umowy i porozumienia międzynarodowe).
Tradycyjny podział instrumentów zarządzania środowiskiem wyróżnia instrumenty o charakterze
prawnym, finansowym, społecznym i strukturalnym.
6.2.1. Instrumenty prawne
Kompetencje
Poniżej wymieniono ważniejsze kompetencje organów gminy w zakresie zagadnień ochrony
środowiska a także prawa górniczego i geologicznego.
Kompetencje Burmistrza gminy Konstancin-Jeziorna
W zakresie Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 roku Nr 129,
poz. 902) burmistrz:
1. nakazuje w drodze decyzji osobie fizycznej eksploatującej instalację w ramach zwykłego
korzystania ze środowiska lub eksploatującego urządzenie, wykonanie w określonym czasie
75
2.
3.
4.
5.
6.
7.
czynności zmierzających do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na środowisko (art.
363),
może ustalić, w drodze decyzji wymagania w zakresie ochrony środowiska dotyczące
eksploatacji instalacji w ramach zwykłego korzystania ze środowiska, z której emisja nie
wymaga zezwolenia – jeśli jest to uzasadnione koniecznością ochrony środowiska (art. 154),
osobie fizycznej eksploatującej instalację w ramach zwykłego korzystania ze środowiska,
przyjmuje, od wskazanych podmiotów, i przekazuje wojewodzie informacje
o wykorzystywanych substancjach stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska (art.
162 ust 5 i 6),
przyjmuje informację o wystąpieniu poważnej awarii (art. 245 ust 1),
przyjmuje od podmiotu korzystającego ze środowiska wykaz, na podstawie którego ustalono
opłaty za składowanie odpadów (art. 286 ust 2),
może nakazać w drodze decyzji osobie fizycznej prowadzącej instalację lub użytkującej
urządzenie w ramach zwykłego korzystania ze środowiska prowadzenie w określonym czasie
pomiarów, jeżeli z przeprowadzonej kontroli wynika, że nastąpiło przekroczenie standardów
emisyjnych (art. 150),
jest organem właściwym do przyjęcia zgłoszenia instalacji mogącej negatywnie oddziaływać
na środowisko, z której emisja nie wymaga zezwolenia, prowadzonej przez osobę fizyczną
w ramach zwykłego korzystania ze środowiska (art. 152).
W zakresie Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.)
burmistrz:
1. wydaje opinie dotyczące zatwierdzenia programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi (art.
19 ust 5)
2. przyjmuje kopie informacji o ilości i rodzajach wytworzonych odpadów (art. 24 ust 9)
3. nakazuje, w drodze decyzji, posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z miejsc nie
przeznaczonych do ich składowania lub magazynowanie wskazując sposób wykonania tej
decyzji (art. 34)
4. może, przed wydaniem decyzji ustalającej warunki zabudowy dla budowy składowiska
odpadów zażądać ekspertyzy co do możliwości odzysku lub unieszkodliwiania odpadów (art.
51)
W zakresie Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880)
burmistrz/wójt gminy:
1. wydaje zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów (art. 83 ust 1)
2. ustala wysokość opłaty za usunięcie drzewa lub krzewów (art. 84)
3. wymierza karę pieniężną za zniszczenie terenów zieleni albo drzew i krzewów, spowodowane
niewłaściwym wykonywaniem robót ziemnych lub wykorzystaniem sprzętu mechanicznego
albo urządzeń technicznych oraz zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy
dla roślinności oraz za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia, a także za
zniszczenie spowodowane niewłaściwą pielęgnacją terenów zieleni, zadrzewień, drzew lub
krzewów (art. 88).
W zakresie Ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U.
Nr 132, poz. 622) burmistrz:
1. sprawuje nadzór nad wykonywaniem przez właścicieli nieruchomości obowiązków w zakresie
utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości (art. 5 ust 6)
2. wydaje zezwolenie na świadczenie usług w zakresie określonym ustawą (art.7).
W zakresie Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27 poz. 96 z późn.
zm.) burmistrz:
1. uzgadnia udzielenie koncesji na działalność określoną w art. 15 ust 1-4 (art. 16 ust 5)
2. opiniuje wydanie decyzji w sprawie zatwierdzenia projektu prac geologicznych (art. 33 ust 2)
3. opiniuje wydawanie decyzji w sprawie zatwierdzenia planu ruchu zakładu górniczego (art. 64
ust 5).
76
W zakresie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229) burmistrz:
1. nakazuje właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń
zapobiegających szkodom, jeżeli spowodował zmiany stanu wody na gruncie, szkodliwie
wpływające na grunty sąsiednie (art. 29 ust 3)
2. zatwierdza ugodę zawartą przez właścicieli gruntów ustalającą zmiany stanu wody na
gruntach jeżeli zmiany te nie wpływają szkodliwie na inne nieruchomości lub gospodarkę
wodną (art. 30 ust 2).
Kompetencje Rady Miejskiej Konstancina-Jeziorny
Do najważniejszych uchwał stanowionych przez Radę Miejską należy zaliczyć:
1. uchwały w sprawie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (art.
14 Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U.
Nr 80, poz. 717))
2. uchwalenie programu ochrony środowiska dla gminy (art. 18 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001
r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.))
3. uchwalenie planu gospodarki odpadami dla gminy (art. 14 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.
o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.))
4. uchwały w sprawie wprowadzania niektórych form ochrony przyrody (art. 44 Ustawy z dnia
16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880))
5. uchwałę w sprawie wyznaczenia miejsc wydobywania kamienia, żwiru, piasku oraz innych
materiałów w granicach powszechnego korzystania z wody (art. 34 ust. 4 Ustawy z dnia 18
lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229))
6. uchwałę określającą szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy
(art. 4 Ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.
U. Nr 132, poz. 622))
Monitoring stanu środowiska
Szczególnym instrumentem prawnym stał się monitoring, czyli pomiar stanu środowiska. Prowadzony
on jest zarówno jako badania jakości środowiska, jak też w odniesieniu do ilości zasobów
środowiskowych. Monitoring był zwykle zaliczany do instrumentów społecznych (informacyjnych),
jako bardzo ważna podstawa analiz, ocen czy decyzji. Obecnie, wprowadzenie badań
monitoringowych jako obowiązujących przez zapisy w niektórych aktach prawnych czynią je
instrumentem o znaczeniu prawnym.
6.2.2. Instrumenty finansowe
Do instrumentów finansowych należą przede wszystkim: opłata za gospodarcze korzystanie
ze środowiska, administracyjna kara pieniężna i fundusze celowe.
Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska
Opłaty te pełnią funkcję prewencyjną. Funkcja prewencyjna realizowana jest poprzez zachęcanie
podmiotów (dotyczy to podmiotów gospodarczych) do wyboru technologii, lokalizacji produkcji,
instalowania urządzeń ochronnych oraz oszczędnego korzystania z zasobów naturalnych w sposób
najodpowiedniejszy z punktu widzenia ochrony środowiska. Opłaty pobierane są za:
- wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
- pobór wód i wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
- składowanie odpadów,
- wyłączanie gruntów rolnych i leśnych z produkcji,
- usuwanie drzew i krzewów.
77
Opłaty trafiają do funduszy celowych (fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz
fundusz ochrony gruntów). Pobierają je organy administracji (np. Urząd Marszałkowski, organ gminy)
lub, jak w przypadku gruntów rolnych i leśnych, wnoszone są bezpośrednio do funduszu celowego.
Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty (według
stawek obowiązujących w okresie, w którym korzystanie ze środowiska miało miejsce) i wnosi ją na
rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego. Osoby fizyczne nie będące przedsiębiorcami ponoszą
opłaty za korzystanie ze środowiska w zakresie, w jakim to korzystanie wymaga pozwolenia na
wprowadzanie substancji lub energii do środowiska oraz pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód
w rozumieniu przepisów ustawy Prawo wodne.
Należy także wspomnieć, że podobne opłaty pobiera się na podstawie przepisów prawa górniczego
i geologicznego za działalność koncesjonowaną.
Administracyjne kary pieniężne.
Kary pieniężne nie są sensu stricte środkiem ekonomicznym, są raczej związane z instytucją
odpowiedzialności prawnej. Spełniają jednak funkcje podobne do opłat. Kary pobiera się w tych
samych sytuacjach co opłaty, lecz za działania niezgodne z prawem. W odniesieniu do wód, powietrza,
odpadów i hałasu, karę wymierza wojewódzki inspektor ochrony środowiska, a w odniesieniu do
drzew i krzewów - organ gminy. Stawki kar zwykle są kilkakrotnie wyższe niż opłaty i trafiają do
funduszy celowych. Ustawa poś przewiduje możliwość odraczania, zmniejszania lub umarzania
administracyjnych kar pieniężnych.
Fundusze celowe
Jak powiedziano wyżej, opłaty i kary zasilają fundusze celowe.
6.2.3. Instrumenty społeczne
Instrumenty społeczne wspomagają realizację programu ochrony środowiska. Zagadnienie to wiąże
się z realizacją zasady współdziałania, której służą uzgodnienia i usprawnienia instytucjonalne.
Instrumenty społeczne są to narzędzia dla usprawniania współpracy i budowania partnerstwa, tzw.
„uczenie się poprzez działanie”. Wśród nich istnieje podział na dwie kategorie wewnętrzne: pierwsza
dotyczy działań samorządów a narzędziami są przede wszystkim działania edukacyjne, druga polega
na budowaniu powiązań między władzami samorządowymi a społeczeństwem, gdzie podstawą jest
komunikacja społeczna: systemy konsultacji i debat publicznych oraz wprowadzanie mechanizmów
tzw. budowania świadomości (kampanie edukacyjne).
Działania edukacyjne realizowane są w różnych formach i na różnych poziomach, począwszy od szkół
wszystkich stopni a skończywszy na tematycznych szkoleniach adresowanych do poszczególnych
grup zawodowych i organizacji. Działalność ta prowadzona jest od wielu lat, lecz ciągle wymaga
dalszego poszerzania sposobów aktywizacji społeczeństwa oraz szkolenia coraz to innych grup
zawodowych i społecznych. Edukacja ekologiczna została szerzej omówiona w rozdziale 3.
Czynnikami decydującymi o sukcesie realizowanej edukacji ekologicznej są rzetelna informacja
o stanie środowiska i działaniach na rzecz jego ochrony oraz umiejętność komunikowania się ze
społeczeństwem. Komunikacja społeczna coraz częściej nabiera form zinstytucjonalizowanych.
Z jednej strony jest to tworzenie biur komunikacji społecznej w urzędach, z drugiej strony podpisywanie formalnych deklaracji współpracy z organizacjami społecznymi i wspieranie ich działań
poprzez np. wprowadzanie przedstawicieli organizacji do różnego rodzaju ciał opiniodawczodoradczych, organizowanie regularnych spotkań z organizacjami, itp.
78
Im szerszy jest zakres strategii / programu i związanych z nią działań, tym więcej jest grup i osób,
które mogą wpłynąć na proces opracowywania i wdrażania strategii / programu: od sposobu i jakości
komunikowania się z nimi zależą wspólnie wypracowane cele i ich realizacja.
Ustawodawca nakłada na instytucje rządowe i samorządowe obowiązek wzajemnego informowania
się i uzgadniania. Obowiązek ten dotyczy w pierwszej kolejności wymiany informacji między
przedstawicielami różnych szczebli samorządu i rządowych organizacji ochrony środowiska.
Ustawa - Prawo ochrony środowiska nie przewiduje żadnych ograniczeń w korzystaniu z prawa
dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie, a dostęp do informacji nie jest uzależniony od
uczestnictwa w żadnym konkretnym postępowaniu i posiadania jakiegokolwiek interesu w sprawie.
Szeroko pojęta komunikacja może służyć:
1. wymianie informacji roboczej z innymi osobami pracującymi nad tym samym tematem,
2. wspieraniu procesu, np. przekazywaniu określonych informacji politykom, sponsorom czy
decydentom,
3. wciąganiu stron do współpracy, np. budowaniu zainteresowania dzięki rzetelnej i ciekawie
podanej informacji, wymiana zdań z osobami o postawie (początkowo) krytycznej,
wyjaśnianie stanowisk,
4. zapobieganiu zakłóceniom procesu ( np. blokowaniu realizacji) poprzez wciągnięcie
wszystkich zainteresowanych stron "otwartego planowania" w proces opracowywania strategii
/ programu
5. promocji strategii / programu (m.in. promocja sukcesu)
Władze gminy zdają sobie sprawę z faktu, że dobra komunikacja z różnymi partnerami włączonymi
w zagadnienie ochrony środowiska i rozwoju społeczno-gospodarczego (grupami zadaniowymi) jest
podstawą dobrej ich współpracy, prowadzącej do większego zaangażowania w realizację polityki
ochrony środowiska.
Współdziałanie jest niezbędnym instrumentem w przypadku konieczności uczestniczenia kilku
podmiotów w finansowaniu przedsięwzięcia objętego programem ochrony środowiska. Jest to
jednocześnie najlepszy przykład partnerstwa, także publiczno-prywatnego w celu np. wykonania tzw.
montażu finansowego. Uczestnictwo prywatnych właścicieli działek (np. w przypadku budowy sieci
wodociągowej czy systemu kanalizacji) wymaga zastosowania rozwiązań prawnych umożliwiających
uczestnictwo grupy prywatnych podmiotów fizycznych jako partnera dla innych podmiotów
prawnych. Takie rozwiązania w postaci np. utworzenia komitetu budowy, mogą także umożliwić
formalne przekazywanie dofinansowania grupie prywatnych właścicieli ze strony podmiotu
dysponującego środkami na realizację przedsięwzięcia np. w rodzaju przydomowych oczyszczalni
ścieków.
Podobne rozwiązanie może być przyjęte w przypadku wspomagania przedsięwzięć związanych ze
zmianą nośnika energii w systemach ogrzewania w domach mieszkalnych.
Współdziałanie w ramach gospodarki wodno-ściekowej czy gospodarki odpadami będzie polegało na
uzgodnieniach dotyczących finansowania i organizacji działań w tym zakresie. Szczególnie istotne
będzie działanie w porozumieniu w przypadku współfinansowania przedsięwzięć oraz korzystania
z funduszy Unii Europejskiej.
6.2.4. Instrumenty strukturalne
Instrumenty strukturalne rozumiane są jako narzędzia dla formułowania, integrowania i wdrażania
polityk środowiskowych. Z punktu widzenia gminy Konstancin-Jeziorna są to przede wszystkim
strategie i programy wdrożeniowe.
79
Program ochrony środowiska dla gminy Konstancin-Jeziorna jest zarówno planem polityki ochrony
środowiska do 2013 roku, jak i programem wdrożeniowym na najbliższe 4 lata (2006 - 2009).
Należy jednak zaznaczyć, że program ochrony środowiska jest programem, który z jednej strony
uwzględnia kierunki rozwoju poszczególnych dziedzin gospodarki i ich konsekwencje dla środowiska,
a z drugiej strony wytycza pewne ramy tego rozwoju. Oznacza to, że działania realizowane np.
w turystyce czy w dziedzinie transportu - muszą być brane pod uwagę w programie ochrony
środowiska i jednocześnie ochrona środowiska wymaga podejmowania pewnych działań
w poszczególnych dziedzinach gospodarki i codziennego bytowania mieszkańców gminy.
Również plan gospodarki odpadami jest planem strategicznym i wdrożeniowym. Podaje on zarówno
projektowany system gospodarowania odpadami, ale także rodzaj i harmonogram realizacji
przedsięwzięć oraz harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródeł.
Dokumentem wytyczającym główne tendencje i kierunki działań w ramach rozwoju gospodarczego,
społecznego i ochrony środowiska w skali gminy jest "Strategia rozwoju gminy Konstancin-Jeziorna
do 2020 roku" oraz "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy".
W niniejszym programie ochrony środowiska uwzględniono zarówno cele jak i kierunki zdefiniowane
w tych dokumentach.
6.3. Upowszechnianie informacji o środowisku
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska organy administracji są obowiązane udostępniać
każdemu informacje o środowisku i jego ochronie, znajdujące się w ich posiadaniu (art. 19 poś).
Zakres informacji i zasady ich udostępniania określa poś Dział IV Informacje o środowisku.
Gmina Konstancin-Jeziorna będzie maksymalnie wykorzystywała nowoczesne środki komunikowania
się. W pierwszej kolejności rozszerzony zostanie zakres informacji dostępny na stronach
internetowych gminy o dane dot. oceny stanu środowiska w gminie i informacje nt. realizacji
niniejszego programu.
Istotną rolę będą pełniły pozarządowe organizacje ekologiczne prowadzące działalność informacyjną
lub konsultacyjną dla społeczeństwa. Intensyfikowane będą działania wynikające z „Narodowej
strategii edukacji ekologicznej” oraz jej programu wykonawczego.
6.4. Organizacja zarządzania środowiskiem
Zarządzanie środowiskiem w okresie początkowym będzie wymagało wyodrębnienia struktury
zarządzania środowiskiem od struktury zarządzania tym programem. Jednakże, docelowo program ten
powinien utożsamiać się z systemem zarządzania środowiskiem w gminie. Jest to jeden
z najważniejszych celów postawionych przed zarządzającymi programem. Program powinien
wypracować instrumentarium, które umożliwi osiągnięcie unifikacji zarządzania programem
z zarządzaniem środowiskiem.
6.4.1. Ogólne zasady zarządzania środowiskiem
Dotychczasowy rozwój teorii i praktyki zarządzania ekologicznego wskazuje, że system zarządzania
realizujący cele ekologiczne powinien opierać działania na następujących zasadach:
- zanieczyszczający płaci, użytkownik płaci,
- przezorności,
- współodpowiedzialności,
80
- pomocniczości.
Są to zasady powszechnie już akceptowane i stosowane w wielu krajach. Jednocześnie z istoty
koncepcji zrównoważonego rozwoju wynikają tzw. złote reguły zarządzania ekologicznego:
1. nieodnawialne zasoby środowiska powinny być wykorzystywane w takim zakresie, w jakim
istnieje możliwość ich substytucyjnego kompensowania zasobami odnawialnymi,
2. odnawialne zasoby środowiska powinny być wykorzystywane tylko w zakresie nie
przekraczającym stopnia ich odnawialności,
3. chłonność środowiska nie powinna być w żadnym zakresie przekroczona,
4. różnorodność biologiczna środowiska nie powinna maleć.
Podmioty gospodarcze korzystające ze środowiska kierują się głównie efektami ekonomicznymi
i zasadami konkurencji rynkowej, a od niedawna liczą się także z głosami opinii społecznej. Na tym
szczeblu zarządzanie środowiskiem odbywa się przez:
1. dotrzymywanie wymagań stawianych przez przepisy prawa,
2. porządkowanie technologii i reżimów obsługi urządzeń,
3. modernizację technologii,
4. eliminowanie technologii uciążliwych dla środowiska
5. instalowanie urządzeń ochrony środowiska,
6. stałą kontrolę emisji zanieczyszczeń.
Instytucje działające w ramach administracji odpowiedzialnych za wykonywanie i egzekwowanie
prawa mają głównie na celu zapobieganie zanieczyszczeniu środowiska przez:
1. racjonalne planowanie przestrzenne,
2. kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska,
3. porządkowanie działalności związanej z gospodarczym korzystaniem ze środowiska.
Istotnym novum w nowym podziale kompetencji jest nałożenie na wszystkie szczeble samorządu
i organów rządowych ochrony środowiska obowiązku wzajemnego informowania się i uzgadniania.
Dotyczy to również programów ochrony środowiska.
Przepisy przewidują tworzenie na wszystkich szczeblach administracji rozbudowanego systemu
dokumentów planistycznych wytyczających generalne kierunki polityki rozwoju w kontekście
ochrony środowiska i zagospodarowania przestrzennego.
Zarządy województw, powiatów i gmin sporządzają programy ochrony środowiska w celu realizacji
polityki ekologicznej państwa.
Dokumenty dotyczące zagospodarowania przestrzennego sporządza się na wszystkich szczeblach, ale
nie wszystkie mają jednakową moc prawną i rolę w całym systemie. Z punktu widzenia prawnego
najmocniejszą pozycję w omawianej strukturze ma gmina, gdyż tylko miejscowe plany
zagospodarowania przestrzennego, uchwalane przez gminy, mają rangę obowiązującego powszechnie
przepisu prawa. Oznacza to w uproszczeniu, że wszelkie programy, plany i strategie formułowane na
różnych szczeblach mają tylko wtedy szansę realizacji, jeśli znajdą odzwierciedlenie w konkretnym
miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Samorząd gminny określa również strategię rozwoju gminy, na którą składa się m.in. racjonalne
korzystanie z zasobów przyrody oraz kształtowanie środowiska naturalnego zgodnie z zasadą
zrównoważonego rozwoju. Ustawowy jest również obowiązek uchwalenia gminnego programu
ochrony środowiska.
81
6.4.2. Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska
Podstawową zasadą realizacji programu ochrony środowiska powinna być zasada wykonywania zadań
przez poszczególne jednostki włączone w zagadnienia ochrony środowiska, świadome istnienia
programu i swojego uczestnictwa w nim. Szansę na skuteczne wdrożenie Programu daje dobra
organizacja zarządzania nim.
Z punktu widzenia pełnionej roli w realizacji Programu można wyodrębnić cztery grupy podmiotów
uczestniczących w nim. Są to:
-Podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem
-Podmioty realizujące zadania programu, w tym instytucje finansujące
-Podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu.
-Społeczność gminy jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu.
Schemat zarządzania Programem przedstawia Rycina 2.
Rycina 2. Schemat zarządzania Programem
RADA MIEJSKA
BURMISTRZ
Zespół
Konsultacyjny
Instytucje
kontrolujące
Koordynator ds. wdrażania
Programu
Jednostki realizujące
przedsięwzięcia
Samorząd powiatowy
Wojewoda
Samorząd wojewódzki
Instytucje
finansujące
Odbiór społeczny
Główna odpowiedzialność za realizację Programu spoczywa na Burmistrzu, który składa Radzie
Miejskiej raporty z wykonania Programu. Burmistrz współdziała z organami administracji rządowej
i samorządowej szczebla wojewódzkiego oraz powiatowego, które dysponują instrumentarium
wynikającym z ich kompetencji. Wojewoda Starosta dysponują instrumentarium prawnym
umożliwiającym reglamentowanie korzystania ze środowiska. Natomiast w dyspozycji Zarządu
Województwa, Zarządu Powiatu Piaseczyńskiego, a także Burmistrza Gminy Konstancin-Jeziorna
znajdują się instrumenty finansowe na realizację zadań programu ( WFOŚiGW, PFOŚiGW,
GFOŚiGW).
Ponadto Burmistrz współdziała z instytucjami administracji specjalnej, w dyspozycji których znajdują
się instrumenty kontroli i monitoringu. Instytucje te kontrolują respektowanie prawa i prowadzą
monitoring stanu środowiska.
82
Wypracowane procedury i strategie powinny po ustaleniu i weryfikacji stać się rutyną i podstawą
zinstytucjonalizowanej współpracy pomiędzy partnerami różnych szczebli decyzyjnych i środowisk
odpowiedzialnych za ostateczny wizerunek obszaru. Następuje uporządkowanie i uczytelnienie
samego procesu planowania i zarządzania na tyle, że pewne działania stając się rutyną, powodują
samoistne powtarzanie się dobrych rozwiązań wytwarzając mechanizmy samoregulacji.
Jak już wspomniano wcześniej, odbiorcy Programu, którzy subiektywnie oceniają efekty wdrożonych
przedsięwzięć - są mieszkańcy gminy Konstancin-Jeziorna, a także przyjezdni odwiedzający ten teren.
Ocenę taką można uzyskać poprzez wprowadzenie odpowiednich mierników świadomości społecznej,
co opisano wcześniej (par.3.2. Edukacja ekologiczna).
83
6.4.3. Monitoring wdrażania Programu
Zakres monitoringu
Wdrażanie Programu Ochrony Środowiska będzie podlegało regularnej ocenie w zakresie:
-Określenia stopnia wykonania przedsięwzięć / działań
-Określenia stopnia realizacji przyjętych celów
-Oceny rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem
-Analizy przyczyn tych rozbieżności.
Burmistrz (poprzez koordynatora ds. wdrażania Programu) będzie oceniał co dwa lata stopień
wdrożenia Programu, natomiast na bieżąco będzie kontrolowany postęp w zakresie wykonania
przedsięwzięć zdefiniowanych w programie. Pod koniec 2007 roku nastąpi ocena realizacji
przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w latach 2006 - 2007. Wyniki oceny będą stanowiły wkład
dla nowej listy przedsięwzięć, obejmujących okres 2008 - 2011. Ten cykl będzie się powtarzał co
każde dwa lata, co zapewni ciągły nadzór nad wykonaniem Programu.
W cyklach czteroletnich będzie oceniany stopień realizacji celów średniookresowych (określonych
w tym dokumencie dla okresu do 2013 roku). Ocena ta będzie bazą do ewentualnej korekty celów
i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie "Prawo
ochrony środowiska", a dotyczących okresu na jaki jest przyjmowany program ochrony środowiska
i systemu raportowania o stanie realizacji programu ochrony środowiska. Zatem prowadzone będą
następujące działania:
1. Ocena postępów we wdrażaniu programu ochrony środowiska, w tym przygotowanie raportu
(co dwa lata)
2. Aktualizacja listy przedsięwzięć (co dwa lata)
3. Aktualizacja programu ochrony środowiska, tj. celów średniookresowych i kierunków działań
(co cztery lata).
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Programu jest dobry system sprawozdawczości, oparty
na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, a także na wskaźnikach
świadomości społecznej. Wskaźniki te zostały przedstawione w rozdziałach poprzednich (rozdz. 3 do
rozdz.5: Wskaźniki monitorowania celów).
6.4.4. Harmonogram wdrażania Programu
W Tabeli 23 przedstawiono harmonogram wdrażania „Programu Ochrony Środowiska...”.
Harmonogram ten ujmuje cyklicznie prowadzone działania opisane wcześniej. Należy jednak
zaznaczyć, iż możliwe są modyfikacje tego harmonogramu w zależności od oceny postępów
w zakresie osiągania celów i zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych.
Tabela 23. Harmonogram wdrażania "Programu ochrony środowiska ..."
L.p. Zadania Rok
2006
2007
2008
1.
Program ochrony środowiska dla gminy Konstancin-Jeziorna
Cele średniookresowe i kierunki
Do 2013
działań
Lista przedsięwzięć proponowanych
2006 do 2009 do
do realizacji w latach 2006-2009
2009
2012
2.
Monitoring
2.1. Monitoring stanu środowiska
84
2009
Do 2017
2011 do
2014
2010
Itd.
2.2. Monitoring polityki środowiskowej
-Mierniki efektywności Programu
-Ocena realizacji listy przedsięwzięć
- Raporty z realizacji Programu
- Aktualizacja Programu Ochrony
Środowiska
X
X
X
X
X
X
X
7. ASPEKTY FINANSOWE WDRAŻANIA PROGRAMU
7.1. Wprowadzenie
W niniejszym rozdziale omówiono potencjalne źródła finansowania przedsięwzięć zdefiniowanych
w "Programie ...". Koszty wdrażania Programu zostały określone dla okresu 2006-2009. Dla dalszych
okresów (po 2009 roku) koszty będą szacowane w następnych etapach realizacji Programu, w ramach
weryfikacji planu operacyjnego i aktualizacji Programu.
Koszty wdrożenia przedsięwzięć zdefiniowanych w niniejszym dokumencie są podane w cenach
I kwartału 2006 roku.
7.2. Źródła finansowania przedsięwzięć na rzecz ochrony środowiska
Specyfiką systemu finansowania ochrony środowiska w Polsce jest to, że większą część wydatków
ponoszą samorządy terytorialne, fundusze ekologiczne i przedsiębiorstwa, natomiast udział środków
budżetu państwa jest mały.
W poprzednich latach, w skali kraju, przeciętny udział funduszy ochrony środowiska oraz dopłat do
kredytów uruchamianych przez Bank Ochrony Środowiska wynosił około 30% wartości inwestycji.
W najbliższych latach rola funduszy ekologicznych (przede wszystkim Narodowego i Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) powinna polegać na koncentrowaniu środków
na wspieranie inwestycji priorytetowych z punktu widzenia integracji z UE. Jednocześnie oczekuje się
spadku udziału funduszy ochrony środowiska ze względu na ogólną poprawę stanu środowiska, a co
za tym idzie zmniejszenie wpływów z tytułu opłat i kar ekologicznych. Natomiast oczekuje się
większego niż dotychczas zaangażowania środków pomocowych z UE, w tym z funduszy
strukturalnych i Funduszu Spójności.
Inwestycje przewidywane do realizacji przez podmioty gospodarcze są finansowane m. in. ze środków
własnych, kredytów komercyjnych oraz z funduszy ochrony środowiska (pod warunkiem uznania
danego zadania za priorytetowe w skali województwa).
Udział poszczególnych źródeł finansowania zadań związanych z szeroko pojętą ochroną środowiska
w gminie Konstancin-Jeziorna jest wyraźnie inny, niż w skali kraju, województwa mazowieckiego,
a także powiatu piaseczyńskiego. Wynika to z faktu, że obecnie gmina nie korzysta z funduszy UE,
które to źródło pokrywa zwykle ok. 40 do 55 % ogólnych kosztów. Wobec tego główny ciężar
finansowania inwestycji pozostaje na samorządzie gminy. Należy jednak nadmienić, że obecnie
przygotowywana jest tzw. karta potencjalnego przedsięwzięcia do dofinansowania z Funduszu
Spójności, a dotycząca projektu pt. „Gospodarka wodno-ściekowa w zlewni rzeki Jeziorki”. Struktura
finansowania zmieni się w momencie przyjęcia tego projektu do realizacji i stosowne korekty zostaną
wprowadzone przy najbliższej aktualizacji listy przedsięwzięć. W najbliższym czasie należy także
rozpatrzyć możliwości finansowania kosztownych przedsięwzięć infrastrukturalnych np. ze źródeł
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Jak wspomniano wcześniej, istotny ciężar finansowania inwestycji w zakresie infrastruktury ochrony
środowiska w okresie 2006-2009 pozostanie na samorządzie gminy (ok. 87%), często poprzez
zaciąganie długu w bankach i w międzynarodowych instytucjach finansujących.
85
7.3. Koszty wdrażania „Programu...” w latach 2006-2009
Rozdział 3.2, 4 i 5 zawierają tzw. plan operacyjny w rozbiciu na poszczególne zagadnienia ujmujący
przedsięwzięcia przewidziane do wdrażania w latach 2006 - 2009.
Kalkulacja kosztów przedstawiona poniżej dotyczy wykonania zadań leżących w gestii gminy,
podmiotów gospodarczych zlokalizowanych na terenie gminy i innych jednostek realizujących
zadania Programu.
W okresie lat 2006 - 2009 przewiduje się działania z zakresu :
Zarządzania środowiskiem zgodnie z celami i strategią Programu Ochrony Środowiska;
koordynacja/zarządzanie, monitoring wdrażania programu, doskonalenie przepływu
informacji, edukacja ekologiczna,
Inwestowania w techniczną infrastrukturę ochrony środowiska (w tym infrastrukturę drogową)
oraz zadania związane z ochroną dziedzictwa przyrodniczego, zgodnie z listą przedsięwzięć
przewidzianych do realizacji w latach 2006 - 2009 (tabele w rozdziałach 3.2., 4 i 5)
W tabeli 24 przedstawiono szacunkowe koszty realizacji „Programu…” w latach 2006-2009.
Tabela 24. Szacunkowe koszty wdrażania „Programu…” w latach 2006-2009 (w tys. PLN)
Lp.
Zagadnienie
Koszty w latach 2006-2009 w tys. PLN
1.
2.
3.
4.
Zarządzanie Programem
15
Edukacja ekologiczna
52
Jakość wód i stosunki wodne
75 465
Powietrze atmosferyczne( łącznie z
44 702
infrastrukturą drogową)
Powietrze atmosferyczne (bez
2 932
infrastruktury drogowej)
5.
Hałas
80
6.
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i
racjonalne użytkowanie zasobów
12 730
przyrody
Razem w latach 2006 – 2009 (łącznie z
133 044
infrastrukturą drogową)
Razem w latach 2006 – 2009 (bez infrastruktury
91 274
drogowej)
Uwaga: bez kosztów dot. gospodarki odpadami (te koszty podano w Planie operacyjnym do planu gospodarki
odpadami - odrębny dokument).
Jak wynika z powyższej tabeli w okresie 2006-2009, koszty przedsięwzięć dot. ochrony zasobów
wodnych stanowią
56,7% kosztów ogółem (przy uwzględnieniu ogólnych kosztów wraz
z infrastrukturą drogową) i 82,7 % ( z wyłączeniem infrastruktury drogowej). Koszty przedsięwzięć
związanych z infrastrukturą drogową stanowią 33,6 % kosztów ogółem.
86
7.4. Prognoza podziału kosztów wg źródeł finansowania
Strukturę finansowania planu operacyjnego w latach 2006-2009 przedstawiono w tabeli 25.
Tabela 25. Struktura finansowania planu operacyjnego w latach 2006-2009
Źródło
Środki własne gminy (łącznie
z GFOŚiGW)
Środki Starostwa Powiatowego
w Piasecznie
WFOŚiGW
Budżet państwa
Środki pomocowe UE
Środki własne podmiotów
gospodarczych
RAZEM
Udział
Łącznie z infrastrukturą
drogową
%
tys. PLN
86,4
114 954
Bez infrastruktury
drogowej
%
tys. PLN
85,7
78 204
3,7
5 0201
0,0
0
3,8
0,1
5 0002
80
5,5
0,1
5 000
80
6,0
7 990
8,7
7 990
100
133 044
100
91 274
1
kwota zagwarantowana na podstawie obustronnego porozumienia Burmistrza Gminy Konstancin-Jeziorna oraz
Starosty Piaseczyńskiego, dotyczy inwestycji polegającej na przebudowie ulic Piłsudskiego, Prusa, Długiej.
2
W 2006 roku otrzymano pożyczkę w kwocie 2 000 tys. zł przeznaczona na realizacje kanalizacji w ramach
inwestycji przeprowadzanej w miejscowości Chylice-Letnisko. Kwota łączna jest oszacowana na podstawie
wysokości pożyczek otrzymywanych.
87
WYJAŚNIENIA SKRÓTÓW
BAT
b.d.
b.k.d.
EMAS
-
EWG
GFOŚiGW
GUS
GZWP
ha
IPPC
-
IUNG
KDPR
MENiS
MOŚZNiL
MŚ
m.p.z.p.
NFOŚiGW
n.t.
OSP
PFOŚiGW
PM10
PMŚ
POP
POŚ
SUW
TŚP
tys.
UE
UM
UMiG
WFOŚiGW
WIOŚ
WSSE
WZP
ZDR
zł.
ZZR
-
Best Available Techniques (Najlepsze Dostępne Techniki)
brak danych
bez kosztów dodatkowych
Europejski System Ekozarządzania i Audytu EMAS; (ang. Eco
Management and Audit Scheme)
Europejska Wspólnota Gospodarcza
Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Główny Urząd Statystyczny
Główny Zbiornik Wód Podziemnych
hektar
Dyrektywa Unii Europejskiej o zintegrowanej kontroli i przeciwdziałaniu
zanieczyszczeniu środowiska
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa
Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej
Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu
Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
Ministerstwo Środowiska
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
na temat
Ochotnicza Straż Pożarna
Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Pył zawieszony o granulacji do 10 µm
Program Monitoringu Środowiska
Program Ochrony Powietrza
Prawo ochrony środowiska
Stacja Uzdatniania Wody
Toksyczne Środki Przemysłowe
tysiąc
Unia Europejska
Urząd Miasta/Marszałkowski
Urząd Miasta i Gminy
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna
Warszawskie Zakłady Papiernicze
Zakład Dużego Ryzyka
złoty
Zakład Zwiększonego Ryzyka
88
WYKORZYSTANE MATERIAŁY
1.Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31 XII 2004, Państwowy
Instytut Geologiczny, Warszawa, 2005
2.Geografia Polski - Środowisko Przyrodnicze, redaktor naukowy L. Starkel , Wydawnictwo
Naukowe PWN Warszawa 1999
3.Gmina Konstancin-Jeziorna. Raport o stanie gminy, Warszawa 2005 r.
4.Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo
Środowiska, Warszawa, 2002
5.Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Konstancin-Jeziorna na lata 2004-2013, KonstancinJeziorna 2005 r.
6.Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce wymagających szczególnej
ochrony, Kleczkowski A.S., 1990
7.Narodowa strategia edukacji ekologicznej, Ministerstwo Środowiska, 1998
8.Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Konstancin-Jeziorna, Warszawa 2003 r.
9.Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Piaseczyńskiego na lata 2005-2008 oraz w perspektywie do
roku 2014, Piaseczno 2005 r.
10.Program Ochrony Środowiska dla województwa mazowieckiego, Warszawa 2003 r.
11.Program Ochrony Środowiska dla powiatu piaseczyńskiego, Piaseczno 2003 r.
12.Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 20072010, Rada Ministrów, 2002
13.Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim. Raport za rok 2004,
Warszawa 2005 r.
14.Rocznik statystyczny województwa mazowieckiego 2005, Urząd Statystyczny w Warszawie,
Warszawa 2005
15.Województwo mazowieckie. Podregiony, powiaty, gminy 2005, Urząd Statystyczny w
Warszawie, Warszawa 2005
16.Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski 1998, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa
17.Stan środowiska w województwie mazowieckim w 2004 r., Inspekcja Ochrony Środowiska,
Warszawa 2005 r.
18.Strategia rozwoju gminy Konstancin-Jeziorna do 2020 roku, Warszawa 2005 r.
19.Strategia zrównoważonego rozwoju powiatu piaseczyńskiego, Piaseczno 2003 r.
20.Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy KonstancinJeziorna, Konstancin-Jeziorna 1999 r.
89

program ochrony środowiska dla gminy konstancin

Transkrypt

Podobne dokumenty

Dom na sprzedaż Konstancin-Jeziorna 330m2 - ogłoszenie D

Dom na sprzedaż Konstancin-Jeziorna 400m2 - oferta D-3483-15

Dom na sprzedaż Konstancin-Jeziorna 630m2 - oferta D-3198-15

Więcej niż uzdrowisko Konstancin

Dom na wynajem Konstancin-Jeziorna 140m2

11.00 PREZENTACJE ZESPOŁÓW cz. I CZECHY, LITWA, ŁOTWA

Dom na wynajem Konstancin-Jeziorna 630m2 - oferta DW-7342-15

Mieszkanie na sprzedaż Konstancin-Jeziorna 42m2 - oferta M

Dom na wynajem Konstancin-Jeziorna 300m2

Klubik Maluszka Teczowy Usmieszek, Konstancin