docPobierz prezentację - Biuro Dokumentacji Zabytków
download 
Reklamacja Transkrypt
Pobierz prezentację - Biuro Dokumentacji Zabytków
WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA 2008 - 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO Szczecin, czerwiec 2008 WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO Opieka nad zabytkami to działania obejmujące czynną ingerencję w substancję zabytkową, polegającą na bezpośrednich czynnościach badawczych i technicznych mających na celu podtrzymanie ich egzystencji. Obowiązek opieki nad zabytkiem polega na zapewnieniu warunków: • utrzymania zabytku i jego otoczenia w jak najlepszym stanie, • prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i budowlanych na podstawie odpowiednich badań naukowych, ich dokumentowaniu, • popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczenia dla historii i kultury. WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO Ochrona zabytków jest to m.in. ustanawianie w systemie prawnym warunków pozwalających na utrzymanie fizyczne substancji zabytkowej. Ochrona zabytków polega w szczególności, na podejmowaniu przez organy administracji publicznej działań mających na celu: • zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie zabytków poprzez odpowiednie ich zagospodarowanie i utrzymanie, • zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków, • udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków, • przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków za granicę, • uwzględnianie działań ochronnych w planowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska. WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO OPINIA WOJEWÓDZKIEGOKONSERWATORA ZABYTKÓW O PROGRAMIE OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO: „Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Szczecinie po zapoznaniu się z przedłożonym (…) Wojewódzkim Programem Opieki nad Zabytkami na lata 2008-2012 (…) opiniuje przedłożony Program pozytywnie. (…) Dokument zawiera wszystkie niezbędne dane i analizy, a także charakterystykę dziedzictwa kulturowego województwa zachodniopomorskiego, wskazuje obszary i obiekty o szczególnym znaczeniu dla województwa. Dokument ten wraz z diagnozą stanu zachowania dziedzictwa kulturowego - analizą SWOT – stał się podstawą do określenia celów i zadań programu opieki nad zabytkami dla Województwa. (…)” WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO Do najważniejszych obszarów i obiektów zabytkowych Pomorza należą: • • • • • • • • • tereny średniowiecznych miast o zachowanych układach urbanistycznych tereny historycznie ukształtowanych układów ruralistycznych, w tym o metryce średniowiecznej, zespoły dworsko-parkowo-folwarczne, o potencjalnych możliwościach adaptacji na cele turystyczne; zamki książęce, rycerskie i zakonne zabytki techniki – np. latarnie morskie, budynki kolejowe, młyny wodne i wiatraki, zabudowania portowe, zabytki militarne - od średniowiecznych murów miejskich poprzez nowożytne fortyfikacje do dzieł obronnych II wojny światowej relikty osadnictwa pradziejowego, cmentarze wojenne i wyznaniowe, układy drożne, z zachowaną historyczną geometrią, nawierzchnią i obsadzeniami alejowymi WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • PRZYKŁADOWE UKŁADY URBANISTYCZNE TRZEBIATÓW CHOJNA WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • • PRZYKŁADOWE UKŁADY RURALISTYCZNE BIAŁY ZDRÓJ SŁOWINO STRZMIELE WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • • PRZYKŁADY ZABUDOWY MIAST MIESZKOWICE MORYŃ SZCZECIN WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • • • PRZYKŁADY ZABUDOWYWIEJSKIEJ KRUPY NIEBOROWO TANOWO SŁOWINO WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • • PRZYKŁADY ARCHITEKTURY SAKRALNEJ CHWARSZCZANY GIŻYNO BRZESKO WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • • PRZYKŁADY ARCHITEKTURY REZYDENCJONALNEJ SZCZECIN PĘZINO PŁOTY WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • PRZYKŁADY BUDOWNICTWA OBRONNEGO CHOJNA PYRZYCE WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • • PRZYKŁADY ZABYTKÓW PRZEMYSŁU I TECHNIKI NIECHORZE KOŁOBRZEG SZCZECIN - PODJUCHY WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA PRZYKŁADY ZAŁOŻEŃ ZIELENI KOMPONOWANEJ – OGRODY I PARKI • • PRZELEWICE RYBOKARTY WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • PRZYKŁADY ZAŁOŻEŃ ZIELENI KOMPONOWANEJ – CMENTARZE NOWE WARPNO DĘBSKO WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA PRZYKŁADY ZAŁOŻEŃ ZIELENI KOMPONOWANEJ – ALEJE PRZYDROŻNE • • GIŻYN ROKICIE WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • ZABYTKI RUCHOME – WYPOSAŻENIE I WYSTRÓJ OBIEKTÓW SAKRALNYCH NOWE WARPNO BRZESKO WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • ZABYTKI RUCHOME – WYPOSAŻENIE I WYSTRÓJ BUDOWLI ŚWIECKICH SIEMCZYNO TRZYGŁÓW WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZASADNICZE CECHY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO WOJEWÓDZTWA • • • KOLEKCJE I ZBIORY SZCZECIN – MUZEUM NARODOWE STARY JAROSŁAW – ZBIORY PRYWATNE TRZEBIATÓW – EKSPOZYCJA W DOMU KULTURY WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE III. DIAGNOZA STANU ZACHOWANIA – ANALIZA SWOT MOCNE STRONY, m.in. • Dość dobre rozpoznanie zasobu dziedzictwa regionu • Duża różnorodność zachowanego dziedzictwa kulturowego, w tym o walorach unikalnych w skali europejskiej i ogólnokrajowej: m.in. zespół pocysterski w Kołbaczu, zespół katedralny w Kamieniu Pomorskim, kościół Mariacki w Stargardzie Szczecińskim, kaplica templariuszy w Chwarszczanach, zamki książęce w Darłowie i Szczecinie, średniowieczne kościoły granitowe i miejskie systemy obronne, założenia urbanistyczne Szczecina, w tym Cmentarz Centralny; • Atrakcyjne otoczenie przyrodnicze wielu obiektów i zespołów • Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego uchwalonego w 2002 r. WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO SŁABE STRONY, m.in. • Brak zintegrowanej, systemowej opieki nad krajobrazem kulturowym i naturalnym • Zły stan techniczny, niekontrolowana translokacja i wywóz obiektów ruchomych, brak zabezpieczeń antywłamaniowych p.poż. • Niedostateczna liczba muzeów regionalnych i placówek kultury, brak skansenu etnograficznego • Niedostateczna popularyzacja wiedzy o wartości dziedzictwa kulturowego • Niewystarczająca liczba funkcjonujących, profesjonalnie przygotowanych, turystycznych szlaków tematycznych WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO SZANSE, m.in. • Rosnące zainteresowanie samorządów lokalnym dziedzictwem kulturowym, jego ochroną i udostępnianiem w ofercie turystycznej. • Możliwość koordynacji opieki i ochrony dziedzictwa kulturowego z systemem ochrony środowiska przyrodniczego. • Kształtowanie tożsamości kulturowej województwa poprzez promocję walorów krajobrazu kulturowego regionów i rozszerzanie działań edukacyjnych • Wyeksponowanie i promowanie poszczególnych zabytków, walorów krajobrazu kulturowego oraz dobrych praktyk (np. stymulujący przykład Parku Kulturowego Chwarszczany) • Rewaloryzacja i rewitalizacja obiektów i założeń; kreowanie nowych obszarów produktów turystycznych w oparciu o zrównoważone zagospodarowanie obiektów zabytkowych. WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZAGROŻENIA, m.in. • Zmniejszanie się zasobów dziedzictwa kulturowego w wyniku pogarszającego się stanu technicznego obiektów będącego skutkiem wieloletnich zaniedbań, braku motywacji właścicieli, celowego niszczenia, zbyt niskich nakładów finansowych. Niedostateczne działania edukacyjne zbyt słabo kształtujące poziom identyfikacji mieszkańców z krajobrazem kulturowym regionu. Słaby stan infrastruktury turystycznej, brak dostatecznej informacji i oznakowań co utrudnia dostęp do zasobu kulturowego i tym samym do aktywizowania społeczności lokalnych w jego ochronie. Brak skuteczności w pozyskiwaniu środków finansowych przez właścicieli i użytkowników zabytków na ich prawidłową konserwację i zabezpieczenie. Problemy w skutecznym pozyskiwaniu środków europejskich na ten cel. WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO I. UWARUNKOWANIA PRAWNE ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (art. 87, Dz. U. Nr 162 poz. 1568 z późn. zm.) ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U.Nr 91, poz.576) WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO I.1. USTALENIA MIĘDZYNARODOWE Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego z 16 listopada 1972 r. - Paryż (Dz. U. z 1976 r. nr 32, poz. 190) Europejska konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego (poprawiona) – 16 stycznia 1992 r. - La Valetta (Dz. U. z 1996 r., Nr 120, poz. 564) • Europejska konwencja krajobrazowa – 22 października 2000 r. – Florencja (Dz. U. z 2006 r., Nr 14, poz. 98) • Konwencja UNESCO w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego, 20 października 2005 r. – Paryż (Dz. U. z 2007 r., Nr 215, poz. 1585) WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO I.2. KRAJOWE DOKUMENTY STRATEGICZNE Krajowy Program Opieki nad Zabytkami - „Tezy do opracowania Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami” Narodowy Planu Rozwoju na lata 2007-2013 Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004-2013 WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO I.3. DOKUMENTY STRATEGICZNE WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020 oraz Priorytety Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego przyjęte przez Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013 Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego Strategia Rozwoju Turystyki w Woj. Zachodniopomorskim do roku 2015 WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO CELE I ZADANIA – SCHEMAT RELACJI CELE PERSPEKTYWICZNE CELE OPERACYJNE ZADANIA ZADANIA PRIORYTETOWE NA LATA 2008 - 2012 WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO CELE PERSPEKTYWICZNE: I. Utrzymanie zabytków budujących krajobraz kulturowy regionu II. Funkcjonowanie zabytków w procesie aktywizacji ekonomicznej i społecznej województwa III. Kształtowanie świadomości regionalnej w oparciu o dziedzictwo kulturowe i potrzebę jego zachowania dla przyszłych pokoleń WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO CEL PERSPEKTYWICZNY: I. Utrzymanie zabytków budujących krajobraz kulturowy regionu CELE OPERACYJNE: 1. Ochrona i opieka nad zabytkami w strategiach rozwoju i planach zagospodarowania przestrzennego 2. Integracja opieki nad zabytkami z ochroną przyrody 3. Poprawa materialnego stanu zasobów dziedzictwa kulturowego 4. Decentralizacja zadań opieki nad zabytkami 5. Delimitacja (wyznaczanie granic) wartościowych obszarów krajobrazu kulturowego do zachowania 6. Utrzymanie w dobrym stanie zabytków stanowiących własność Województwa Zachodniopomorskiego WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO CEL PERSPEKTYWICZNY: II. Funkcjonowanie zabytków w procesie aktywizacji ekonomicznej i społecznej województwa CELE OPERACYJNE: 1. Stworzenie warunków finansowych i organizacyjnych do opieki nad dziedzictwem kulturowym regionu 2. Zwiększanie roli zabytków w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO CEL PERSPEKTYWICZNY: III. Kształtowanie świadomości regionalnej w oparciu o dziedzictwo kulturowe i potrzebę jego zachowania dla przyszłych pokoleń CELE OPERACYJNE: 1. Edukacja regionalna 2. Promocja walorów kulturowych regionu WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO WYBRANE ZADANIA PRIORYTETOWE NA LATA 2008-2012 • wykonanie studiów dróg krajobrazowych i opracowanie wojewódzkiego programu zagospodarowania zabytkowych dróg i zadrzewień przydrożnych • organizacja systematycznego szkolenia urzędników samorządowych w zakresie opieki i ochrony dziedzictwa kulturowego • tworzenie programów nauczania regionalnego i podręczników uwzględniających dziedzictwo kulturowe • utworzenie skansenu WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO POPULARYZACJA I EDUKACJA EUROPEJSKIE DNI DZIEDZICTWA – ZACHODNIOPOMORSKIE 2007 • • • UROCZYSTA INAUGURACJA W DĘBNIE DYPLOM MARSZAŁKA WOJEWÓDZTWA „SWOJSKIE ZABYTKI” UCZESTNICY EDD 2007, DĘBNO WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO POPULARYZACJA I EDUKACJA WARSZTATY KONSERWATORSKO – BUDOWLANE W SŁOWINIE WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO POPULARYZACJA I EDUKACJA • • • LEKCJA HISTORII REGIONU W SZKOLE PODSTAWOWEJ KONFERENCJA ”DZIEDZICTWO TECHNIKI DLA PRZYSZŁOŚCI”, POLICE 2007 SZKOLENIE W ZAKRESIE POZYSKIWANIA FUNDUSZY NA OCHRONĘ ZABYTKÓW, SŁAWNO 2007 WOJEWÓDZKI PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI na lata 2008 – 2012 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO wykonano dla ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO Biuro Dokumentacji Zabytków w Szczecinie oprac. Aleksandra Hamberg-Federowicz
