tutaj - Komitet Nauk o Literaturze PAN

1
SPRAWOZDANIE Z PRAC KOMISJI POLONISTYKI ZAGRANICZNEJ
ZA OKRES OD 4 11 2008 DO KOŃCA 2009 ROKU.
Skład Komisji Polonistyki Zagranicznej został powołany na zebraniu KNoL w dn. 4 11
09. w składzie: prof. Tadeusz Bujnicki – przewodniczący oraz członkowie: prof.
Tadeusz Budrewicz, prof. Bogdan Mazan, prof. Piotr Wilczek, dr hab. Krzysztof Zajas,
dr Paweł Bukowiec, dr Jakub Niedźwiedź.
O okresie sprawozdawczym Komisja
zbierała się 3 - krotnie omawiając 1. Program i harmonogram działań komisji; 2.
Wnioski wypływające dla prac Komisji z IV Kongresu Polonistyki Zagranicznej
”Polonistyka bez granic”; 3. Opracowanie ankiet rozsyłanych do ośrodków
polonistycznych zagranicą; Niezależnie od tych spotkań przewodniczący Komisji prof.
Tadeusz Bujnicki odbył szereg indywidualnych rozmów z członkami Komisji.
Wyznaczono następujące kierunki prac Komisji:
1.
Rozpoznanie sytuacji polonistyk zagranicznych:
Terytorialne. Rozpoznanie ilości i rodzajów ośrodków polonistycznych zagranicą. ze
skupieniem uwagi na polonistykach krajów graniczących z Polską zarówno na
wschodzie i północy (Białoruś, Ukraina, Rosja) oraz kraje bałtyckie (Litwa, Łotwa,
Estonia), jak i na zachodzie i południu (Niemcy, Czechy, Słowacja) i bliskie tradycjami
i historią krajów środkowoeuropejskich (Węgry i Austria).
2.
Zakres problemowy rozpoznań:
Opis sytuacji oraz rozpoznanie potencjałów naukowo-dydaktycznych ośrodków
polonistycznych. Określenie kierunków badawczych i metod dydaktycznych polonistyk.
W zakresie dydaktyki rozpoznanie typów i rodzajów kształcenia. Język, literatura i
kultura w nauczaniu. Możliwości nadawania stopni (licencjaty i magisteria) i tytułów
naukowych.
Projekty
i
programy
dydaktyczne.
Kadra
jej
przygotowanie
i
zainteresowania naukowe. Obecność nauczycieli akademickich z Polski i ich funkcje.
3.
Badania naukowe:
Problem zaplecza naukowego. Księgozbiory. Czasopisma. Możliwości publikacji
(gdzie).Tematy podejmowane i ich formy.. Wspólne i interdyscyplinarne projekty
wewnętrzne, polskie i międzynarodowe.. Bazy materiałowe (biblioteki i archiwa).
Przygotowanie teoretyczne i komparatystyczne. Współpraca z innymi zespołami.
2
4.
Na tej podstawie próba określenia sytuacji zagranicznych polonistyk:
Ich miejsca w strukturach uniwersyteckich i instytutach badawczych zagranicą.
Charakter współpracy z krajem. Rola urzędów polskich (ambasady, konsulaty,
Ministerstwa Edukacji, Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Dziedzictwa). Środki
finansowe i możliwość ich pozyskiwania. Możliwości publikacji, sesji naukowych
oraz projektów badawczych. Na podstawie zgromadzonych danych Komisja zamierza
sukcesywnie opracowywać sprawozdania i ekspertyzy w tym zakresie.
Ze względu na szerokość problematyki Komisja postanowiła kolejno skupiać się na
wybranych ośrodkach, bądź grupach „spokrewnionych” ze sobą (terytorialnie,
podobieństwem struktury) ośrodków.
Dla
zdobycia
podstawowych
informacji
o
polonistykach
zagranicznych
wykorzystano IV Kongres Polonistyki Zagranicznej. W czasie obrad sekcyjnych referat
Polonistyczne badania literackie w krajach bałtyckich wygłosił przewodniczący
Komisji prof. Tadeusz Bujnicki. Spotkania w czasie Kongresu pozwoliły na
sporządzenie „mapy” ośrodków i ich obszar działania.
Podstawowe prace Komisji w ub. roku skupiły się na gromadzeniu niezbędnych
informacji.. Dla tego celu, poza rozmowami i kontaktami indywidualnymi,
przygotowano Ankietę (w załączeniu), którą rozesłano ją do rozpoznanych polonistyk
różnych krajów świata oraz przekazano znanym zagranicznym polonistom. Otrzymano
kilkanaście
odpowiedzi
z
ważnych
zagranicznych
ośrodków:
Instytutu
Słowianoznawstwa Rosyjskiej AN w Moskwie, Katedry Filologii Polskiej Uniwersytetu
Lwowskiego im I. Franki, Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego,
Filologii polskiej na Uniwersytecie Daugavpilskim na Łotwie, Slavic Studies na
University of Alberta Edmonton Kanada, Uniwersytetu Oxfordzkiego, Katedry
Slawistyki Wielkotyrnowskiego Uniwersytetu Św. Cyryla i Metodego (Bułgaria),
Department of Polish Studies Univeristy Of Foreign Studies (Korea), Departement de
Polonais Universite de Paris Sorbonne (IV), Slawistyki Uniwersytetu Sztokholmskiego,
Slavisches Seminar Universitat (Zurich). Ponadto w rozmowach indywidualnych
uzyskano dodatkowe informacje o polonistykach niemieckich, austriackich, włoskich,
czeskich. Zgromadzony dotąd materiał, aczkolwiek dość daleki do kompletności
pozwala już na sformułowanie podstawowych uogólnień. Na najbliższym spotkaniu
(wiosną br.) na podstawie tych danych Komisja dokona próby uogólnienia wniosków i
3
przedstawi je na zebraniu KNoL. Zarazem Komisja zamierza dokonać kompleksowych
opisów: polonistyki w krajach bałtyckich oraz w Chinach (prof. B. Mazan). Kolejne
próby analizy będą dotyczyły obecności i charakteru polonistyk w krajach słowiańskich
(przede wszystkim na Ukrainie i Białorusi oraz w dalszej kolejności w Rosji). Ze
względu na przekształcanie się tradycyjnych filologicznych polonistyk w centra
„polonoznawcze” Komisja zamierza prześledzić charakter tego procesu i jego skutki.
Zasadniczo prace Komisji mają dotąd charakter przede wszystkim poznawczy. W
przyszłości należałoby podjąć także działania projektujące, a zwłaszcza takie, które
mogłyby wpłynąć na aktywizację lub wzmocnienie zagranicznych polonistyk.
Do ostatnio podjętych działań Komisji należy także zaliczyć współudział w
organizacji międzynarodowej sesji Na pograniczach literatury (Kraków 11-13 III
2010).
Przewodniczący Komisji Polonistyki Zagranicznej
Komitetu Nauk o Literaturze PAN
Prof. dr hab.. Tadeusz Bujnicki.