dr Rafał Kowalczyk Żubr

ŻUBR
HISTORIA I EKOLOGIA
RAFAŁ KOWALCZYK
INSTYTUT BIOLOGII SSAKÓW
POLSKIEJ AKADEMII NAUK
BIAŁOWIEŻA
Żubr – relikt minionych czasów
Historyczny zasięg żubra
Puszcza Białowieska
Występowanie żubra w XIX-XX wieku
Puszcza Białowieska
Kaukaz
Żubry wracają do History,
Puszczy
Białowieskiej w 1929 r
ecology and conservation of
12/05/08
European bison
Światowa populacja żubrów (2010 r.): 4 431 osobników
67% na wolności – 2 956 osobniki
33% w hodowlach zamknietych – 1 475 osobników
Populacja w Puszczy Białowieskiej
(polska i białoruska część)
890 osobników
Od roku 1957 na wolności w polskiej części
Puszczy Białowieskiej urodziło się ponad 2 000 cieląt
J. Walencik
5
Rozmieszczenie dziko żyjących populacji żubra
Żubry nizinne
Żubry nizinno-kaukaskie
Liczebność dziko-żyjących populacji żubra
Rozmieszczenie dziko-żyjących populacji żubra w Polsce
Zarządzanie dziko-żyjącymi populacjami żubra
65%
T. Kamiński
54%
Historia ewolucyjna żubra
2010 Great American Bison Company
T. Kamiński
Morfologiczne przystosowania żubra do środowisk otwartych
S. Wąsik
Mendoza and Palmqvist 2008. Journal of Zoology 274: 134–142
Skład diety żubra w Puszczy Białowieskiej
_____________________________________________________________________
Drzewa i krzewy Rośliny zielne i trawy
Sezon
Źródło
_____________________________________________________________________
33%
67%
wiosna-jesień
Borowski i Kossak 1972
5%
95%
wiosna-jesień
Caboń-Raczyńska i in.1987
7-13%
87-93%
wszystkie sezony Gębczyńska i in.1991
7-23%
77-93%
wiosna-jesień
Kamiński i in. 2010
______________________________________________________________________
Rozproszenie dziko-żyjących populacji żubrów
Białowieża
Forest
Obserwowane w 69% populacji
żubra
Użytkowanie przestrzeni przez żubry w Puszczy Białowieskiej
Areały żubrów:
MCP 100%
Kernel 95%
Kernel 75%
Kernel 50%
Kowalczyk i in. 2010
Preferencje środowiskowe żubrów w Puszczy Białowieskiej
Ostoja zimowa
17
Fot. T. Kamiński
Żubr – król Puszczy czy uciekinier z terenów otwartych?
„Zastępowanie terenów otwartych przez lasy po ostatnim zlodowaceniu
oraz wzrastająca presja człowieka najprawdopodobniej zmusiły żubra do
zasiedlenia lasów”
Historyczne dane na temat liczebności żubra
Liczba żubrów w Puszczy Białowieskiej w
1783 r. - 284 osobniki
R.Kowalczyk
Analiza zawartości izotopów węgla i azotu w
kościach żubra
Zawartość δ13C w pokarmie roślinnym
Analiza mikrośladów starcia uzębienia
trawożerca
pędożerca
Stereoskopowy obraz starcia zębów trzonowych
Rozmieszczenie dziko-żyjących populacji żubra w Polsce
T. Kamiński
Wpływ dokarmiania na przemieszczenia żubrów w Puszczy Białowieskiej
Intensywnie dokarmiane
Nie dokarmiane
Mniej intensywnie dokarmiane
12.2007
01.2008
02.2008
03.2008
1 km2
Zimowe zagęszczenia żubrów w Puszczy Białowieskiej
1-2 osobn./km2
Niedokarmiane
Mniej intensywnie dokarmiane 4-12 osobn./km2
Intensywnie dokarmiane
28-31 osobn./km2
Radwan i in. 2010.
Biological Conservation 143: 2049-2053
R.Kowalczyk
Zapasożycenie żubrów w Puszczy Białowieskiej
Gatunek pasożyta
Demiaszkiewicz & Lachowicz 2007
Wpływ dokarmiania na zarażenie kokcydiami (Eimeria)
Pyziel, Kowalczyk, Demiaszkiewicz 2011. Journal of Parasitology 97: 737–739
Kondycja krów żubra w Puszczy Białowieskiej
Hayward et al. 2011. Endangered Species Research 15: 53-61