Obwieszczenie o przedłożeniu projektu aktualizacji

Transkrypt

„Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Teresin na lata 2011-2014, z
perspektywą na lata 2015-2018”
AKTUALIZACJA PLANU GOSPODARKI ODPADAMI
DLA GMINY TERESIN NA LATA 2011-2014
Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2015-2018
POWIAT SOCHACZEWSKI
WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE
Teresin 2011
CleanMed tel. 025 633 61 90; fax 025 633 61 92; www.cleanmed.com.pl
Strona 1
SPIS TREŚCI:
_Toc290035146
1. Uwagi wstępne ....................................................................................................................... 4
1.1. Podstawa wykonania opracowania .............................................................................. 4
1.2. Cel i zakres opracowania ............................................................................................. 4
1.3. Podstawy prawne sporządzenia planu .......................................................................... 5
2. Podstawowe pojęcia w zakresie gospodarki odpadami .......................................................... 9
3. Zadania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi .................................................... 11
4. Charakterystyka gminy Teresin ........................................................................................... 15
4.1. Położenie .................................................................................................................... 15
4.2. Demografia ................................................................................................................. 15
4.3. Przemysł i gospodarka ............................................................................................... 15
4.4. Rolnictwo ................................................................................................................... 16
4.5. Środowisko naturalne ................................................................................................. 16
4.6. Infrastruktura .............................................................................................................. 17
5. Analiza stanu gospodarki odpadami..................................................................................... 19
5.1. Odpady komunalne .................................................................................................... 19
5.1.1. Odpady ulegające biodegradacji .................................................................... 22
5.1.2. Odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych ...................... 23
5.1.3. Odpady wielkogabarytowe i z budowy, remontów i demontażu obiektów
budowlanych .................................................................................................. 31
5.1.4. Komunalne osady ściekowe .......................................................................... 32
5.2. Aktualny stan gospodarki odpadami przemysłowymi ............................................... 33
5.3. Obiekty składowania odpadów komunalnych ........................................................... 35
5.4. Działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko .................................................................................. 37
5.5. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami ...................................... 38
6. Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami .............................................................. 39
6.1. Zmiany demograficzne............................................................................................... 39
6.2. Skład morfologiczny odpadów i jego zmiany ............................................................ 39
6.3. Prognoza ilości odpadów komunalnych..................................................................... 41
6.4. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych ................................... 42
6.5. Odpady pozostałe ....................................................................................................... 44
7. Przyjęte cele w gospodarce odpadami ................................................................................. 47
7.1. Odpady komunalne .................................................................................................... 50
7.2. Odpady niebezpieczne ............................................................................................... 52
7.3. Odpady pozostałe ....................................................................................................... 55
7.4. Odpady z wybranych gałęzi gospodarki, których zagospodarowanie stwarza
problemy .................................................................................................................. 59
8. System gospodarowania odpadami i kierunki działań ......................................................... 60
8.1. Regionalne Obszary Gospodarki Odpadami .............................................................. 61
8.2. Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów................................ 62
8.3. Zbieranie odpadów ..................................................................................................... 63
8.3.1. Odpady komunalne ........................................................................................ 63
8.3.2. Odpady niebezpieczne ................................................................................... 66
8.3.3. Odpady pozostałe........................................................................................... 68
8.3.4. Odpady z wybranych gałęzi których zagospodarowanie stwarza problemy . 71
9. Zadania strategiczne obejmujące okres do 2018 r. .............................................................. 72
10. Harmonogram zadań .......................................................................................................... 73
Strona 2
11. Źródła finansowania zadań w zakresie gospodarki odpadami ........................................... 75
12. Analiza oddziaływania planu gospodarki odpadami na środowisko ................................. 89
13. Monitorowanie Planu Gospodarki Odpadami .................................................................... 92
14. Streszczenie w języku niespecjalistycznym ....................................................................... 94
15. Spis literatury ..................................................................................................................... 96
Strona 3
1. Uwagi wstępne
1.1. Podstawa wykonania opracowania
Podstawą opracowania Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Teresin
na lata 2011 – 2014 jest umowa pomiędzy Gminą Teresin mającą siedzibę w Teresinie przy
ul. Zielonej 20, a firmą „CleanMed” z siedzibą w Iganiach Nowych przy
ul. Siedleckiej 103.
1.2. Cel i zakres opracowania
Uchwalona w roku 2001 Ustawa o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185 poz. 1243 z późn.
zm.) określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i
zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,
a w szczególności z zasadami zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczania ich ilości
i negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku, wykorzystywania, recyklingu
i unieszkodliwiania.
Znowelizowana ustawa o odpadach wprowadza m. in. zmiany dotyczące zawartości
planów gospodarki odpadami (art. 14 ust. 2). W związku z tym zaistniała konieczność
aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Teresin zgodnie z nowym brzmieniem
niektórych przepisów ustawy. Niniejsze opracowanie jest dokumentem o znaczeniu
strategicznym, uwzględniającym ogólne ramy dla programowania i rozwoju gospodarki
odpadami na terenie gminy.
Podstawowym celem opracowania dokumentu jest wytyczenie ogólnych kierunków
działań realizowanych poprzez konkretne zadania w określonej perspektywie czasowej.
Poprzedni plan gospodarki odpadami został przyjęty uchwałą Nr VII/36/05 Rady
Gminy Teresin z dnia 27.07.2005 r.
Zaktualizowany według nowych wymogów ustawowych Plan Gospodarki Odpadami
dla gminy Teresin zawiera:
1) opis aktualnego stanu gospodarki odpadami, zawierający informacje dotyczące:
a) rodzaju, ilości i źródeł pochodzenia odpadów, które mają być poddane
procesom odzysku lub unieszkodliwiania;
b) wyszczególnienia posiadaczy odpadów prowadzących działalność
w zakresie zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów;
c) rozmieszczenia istniejących instalacji do zbierania, odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów;
d) identyfikacji problemów w zakresie gospodarki odpadami;
2) cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągania;
3) prognozowane zmiany w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami;
4) zadania, których realizacja zapewni poprawę sytuacji w zakresie gospodarowania
odpadami;
5) rodzaj przedsięwzięć i harmonogram ich realizacji;
6) instrumenty finansowe służące realizacji celów w zakresie gospodarki odpadami,
zawierające następujące elementy:
a) wskazanie źródeł finansowania planowanych działań;
b) harmonogram rzeczowo-finansowy planowanych działań zmierzających do
zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich
negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego
gospodarowania nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających
Strona 4
biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na
składowiska;
7) system gospodarowania odpadami;
8) system monitoringu i sposób oceny realizacji celów w zakresie gospodarki
odpadami.
Ponadto niniejszy dokument uwzględnia zapisy zawarte w innych aktualnie
obowiązujących aktach prawnych, w tym postulaty dotyczące gospodarki odpadami zawarte
w II Polityce Ekologicznej Państwa, w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony
środowiska (Dz .U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.) oraz w zaktualizowanym Krajowym
Planie Gospodarki Odpadami (KPGO 2010) (Dz. U. nr 90 poz. 946) i Wojewódzkim Planie
Gospodarki Odpadami (WPGO) dla województwa Mazowieckiego.
Zgodnie z ustawą o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185, poz. 1243 z późn. zm.), Plan
Gospodarki Odpadami dla Gminy Teresin obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających
na terenie tej jednostki administracyjnej oraz przywożonych na jej teren, a w szczególności
odpady inne niż niebezpieczne.
Projekty planów podlegają zaopiniowaniu:
 projekt planu krajowego - przez zarządy województw;
 projekt planu wojewódzkiego - przez ministra właściwego do spraw
środowiska, organy wykonawcze powiatów i gmin z terenu województwa,
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, a w zakresie związanym
z ochroną wód przez właściwego Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki
Wodnej;
 powiatowego - przez zarząd województwa oraz przez ograny wykonawcze
gmin z terenu powiatu;
 projekt planu gminnego - przez zarząd województwa oraz przez zarząd
powiatu.
Projekt Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Teresin podlega zaopiniowaniu przez
Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie oraz Starostwo
Powiatowe w Sochaczewie. Organy te udzielają opinii dotyczących planu w terminie nie
dłuższym niż 2 miesiące od dnia otrzymania projektu. Nieudzielenie opinii w tym terminie
skutkuje uznaniem, iż wydano opinię pozytywną.
Niniejszy Plan zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem podlega aktualizacji nie
rzadziej niż co 4 lata. Zakres czasowy niniejszego opracowania obejmuje okres 2011-2018
traktowany jako okres strategiczny ze szczególnym uwzględnieniem lat 2011-2014, dla
których ustala się krótkoterminowy plan działań.
Celem opracowania niniejszego dokumentu jest dostosowanie jego postulatów do
znowelizowanych przepisów prawnych oraz wyznaczenie kierunków i działań w zakresie
gospodarki odpadami, których podjęcie spowoduje optymalizację całego systemu
gospodarowania odpadami na terenie gminy Teresin.
1.3. Podstawy prawne sporządzenia planu
Podstawowym aktem prawnym Unii Europejskiej określającym zasady postępowania
z odpadami jest Dyrektywa Rady 75/442/EWG z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów,
zmieniona dyrektywami Rady: 91/156/EWG i 91/692/EWG, decyzją Komisji 96/350/WE oraz
Strona 5
rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1882/2003 (Dz. Urz. WE L 194
z 25.07.1975, str.39 z późn. zm.).
W dziedzinie gospodarki odpadami Unia Europejska wydała aż dziewięć dyrektyw,
które powinny być wprowadzone do polskiego prawodawstwa i wdrożone do praktyki. Są to
dyrektywy w sprawach:
- odpadów (tzw. dyrektywa ramowa) Dyrektywa Rady 75/442/EEC z dnia 15 lipca
1975 r., znowelizowana dyrektywą Rady 91/156/EEC, dyrektywą Rady
91/692/EEC oraz decyzją Komisji 96/350/EC;
- gospodarki odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego (dyrektywa
2006/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie
gospodarowania odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego oraz
zmieniająca dyrektywę 2004/35/WE);
- odpadów niebezpiecznych (dyrektywa Rady 91/689/EEC z dnia 12 grudnia 1991 r.
w sprawie odpadów niebezpiecznych znowelizowana Dyrektywą Rady 94/31/EEC
z dnia 27 czerwca 1994 r.);
- składowania odpadów (dyrektywy Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r.
w sprawie składowania odpadów);
- spalania odpadów (dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów);
- opakowań i odpadów opakowaniowych (dyrektywa 94/62/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów
opakowaniowych);
- zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (dyrektywa 2002/96/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego
sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego);
- baterii i akumulatorów (dyrektywa 2006/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii
i akumulatorów oraz uchylająca dyrektywę 91/157/EWG);
- pojazdów wycofanych z eksploatacji (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady
2000/53/WE z dnia 18 września 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych
z eksploatacji)
- odpadowych olejów (Dyrektywa Rady 75/439/EEC z 16 czerwca 1975 o utylizacji
odpadowych olejów, wraz z nowelizacjami: Dyrektywa Rady 87/101/EEC z 22
grudnia 1986 nowelizująca Dyrektywę Rady 75/439/EEC; Dyrektywa Rady
91/692/EWG nowelizująca Dyrektywę Rady 75/439/EEC; Dyrektywa Rady i
Parlamentu Europejskiego 2000/76/WE nowelizująca Dyrektywę Rady
75/439/EEC);
- neutralizacji i utylizacji osadów ściekowych (Dyrektywa Rady 86/278/EEC z 12
czerwca 1986 o ochronie środowiska, a w szczególności gleby w przypadkach
kiedy osady ściekowe są zużywane w rolnictwie znowelizowana dyrektywą Rady
91/692/EWG).
Do podstawowych ustaw regulujących obecnie gospodarkę odpadami w Polsce należą:
- ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185, poz. 1243 z późn.
zm.) - zwana ustawą "matką", która dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia
odpowiednich dyrektyw Unii Europejskiej;
- ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25, poz.
150 z późn. zm.);
Strona 6
-
ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska,
ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 100, poz. 1085 z późn.
zm.)
Oprócz powyższych aktów prawnych, istnieje jeszcze kilka ustaw regulujących
w sposób szczegółowy sposoby postępowania z poszczególnymi rodzajami odpadów lub też
zasady prowadzenia działalności związanej z gospodarowaniem odpadami. Wśród tych ustaw,
jako najważniejsze należy wymienić:
- ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie
depozytowej (Dz. U. nr 63, poz. 639 z późn. zm.);
- ustawę z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest
(Dz. U. z 2004 r. nr 3, poz. 20 ze zm.);
- ustawę z dnia 30 lipca 2004 r. o międzynarodowym obrocie odpadami (Dz. U. nr 191,
poz. 1956);
- ustawę z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji
(Dz. U. z 2005 r. nr 25, poz. 202);
- ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektronicznym i elektrycznym
(Dz. U. z 2005 r. nr 180, poz. 1495 z późn. zm.);
- ustawę z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
(Dz. U. 2005 nr 236 poz. 2008 z późn. zm.);
- ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U.
nr 63, poz. 638 z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie
sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. nr 66, poz. 620 z późn. zm.).
W ustawie Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2008 nr 25, poz.150 z późn. zm.)
określono ogólne zasady postępowania z odpadami, natomiast szczegółowe zasady regulują
przepisy ustawy o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185, poz. 1243 z późn. zm.).
Są to następujące zasady:
- zasada przestrzegania właściwej hierarchii postępowania z odpadami - najbardziej
preferowanym działaniem jest zapobieganie powstawaniu odpadów, następnie
ograniczanie ilości i uciążliwości (szkodliwości) odpadów, odzysk (wykorzystanie
odpadów), unieszkodliwianie odpadów, z wyłączeniem składowania, a najmniej
preferowanym składowanie odpadów;
- zasada bliskości - odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi
lub unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania; jeśli nie jest to możliwe, to
uwzględniając najlepszą dostępną technikę lub technologię, powinny być
przekazywane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą zostać poddane
odzyskowi lub unieszkodliwione.
W ustawie Prawo ochrony środowiska (tytuł I, dział II, art. 5 - 7) wprowadzono także
następujące zasady ogólne dotyczące gospodarowania odpadami:
1. Zasadę zintegrowanego podejścia do ochrony środowiska jako całości: ochrona jednego
lub kilku elementów przyrodniczych powinna być realizowana z uwzględnieniem
ochrony pozostałych elementów.
2. Zasadę zapobiegania: ten, kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać
na środowisko jest zobowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu.
Strona 7
3. Zasadę przezorności: kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na
środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się
przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze.
4. Zasadę „zanieczyszczający płaci”: kto powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponosi
koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia; kto może spowodować
ponadnormatywne zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty zapobiegania temu
zanieczyszczeniu.
Ustawa o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185 poz. 1243 z późn. zm.) określa zasady
postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę
środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zasady
zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.
Ustawa ta mówi m.in. (art. 5), że każdy, kto podejmuje działania powodujące lub
mogące powodować powstawanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować
i prowadzić, tak, aby:
- zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne
oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu
ich użytkowania;
- zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się
zapobiec ich powstaniu;
- zapewniać zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów,
których powstaniu nie udało się zapobiec lub, których nie udało się poddać
odzyskowi;
- odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub
unieszkodliwieniu w miejscu ich powstawania; jeśli nie jest to możliwe, to
uwzględniając najlepszą dostępną technikę lub technologię, powinny być przekazane
do najbliżej położonych miejsc, w których mogą zostać poddane odzyskowi lub
unieszkodliwieniu.
Strona 8
2. Podstawowe pojęcia w zakresie gospodarki odpadami
(wg Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach Dz. U. 2010 nr 185 poz. 1243 z późn. zm.)
Odpady - substancje lub przedmioty należące do jednej z kategorii, określonych w załączniku
nr 1 do ustawy, których posiadacz odpadów pozbywa się, zamierza pozbyć się lub
do pozbycia się, których jest zobowiązany.
Odpady komunalne - rozumie się przez to odpady powstające w gospodarstwach domowych,
z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów
niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój
charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.
Komunalne osady ściekowe – rozumie się przez to pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z
komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków
komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych.
Gospodarowanie odpadami - zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów,
w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania
odpadów.
Wytwórca odpadów - rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie
powoduje powstawanie odpadów oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie,
mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów;
wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki,
remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i
napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi
inaczej.
Posiadacz odpadów – rozumie się przez to każdego, kto faktycznie włada odpadami
(wytwórcę odpadów, inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną), z
wyłączeniem prowadzącego działalność w zakresie transportu odpadów; domniemywa się, że
władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości.
Odzysk – rozumie się przez to wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia,
zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub
w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich
wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do ustawy.
Recykling – rozumie się przez to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu
substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania
substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też
recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii.
Recykling organiczny - rozumie się przez to obróbkę tlenową, w tym kompostowanie, lub
beztlenową odpadów, które ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach
przy wykorzystaniu mikroorganizmów, w wyniku której powstaje materia organiczna lub
metan; składowanie na składowisku odpadów nie jest traktowane jako recykling organiczny,
Strona 9
Unieszkodliwianie odpadów – rozumie się przez to poddanie odpadów procesom
przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonym w załączniku nr 6 do
ustawy w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia
ludzi lub dla środowiska.
Zbieranie odpadów – rozumie się przez to każde działanie, w szczególności umieszczanie w
pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich
do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania.
Magazynowanie odpadów - czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich
transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem.
Strona 10
3. Zadania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. „o utrzymaniu czystości i porządku w gminach”
(Dz. U. 2005 nr 236, poz. 2008 z późn. zm.) określa zadania gminy oraz obowiązki
właścicieli nieruchomości, dotyczące utrzymania czystości i porządku.
Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz. U. 2010 r. nr 185 poz. 1243 z późn.
zm.) w rozdziale 2 określa zasady gospodarowania odpadami, w sposób zapewniający
ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego
rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.
Obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarki odpadami
Rozdział 2 ustawy o odpadach (Dz. U. 2010 r. nr 185 poz. 1243 z późn. zm.) określa
zasady gospodarowania odpadami. Art. 7 ww. ustawy mówi, iż posiadacz odpadów jest
obowiązany do postępowania z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania
odpadami, wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami. Posiadacz
odpadów jest obowiązany w pierwszej kolejności do poddania ich odzyskowi, a jeżeli z
przyczyn technologicznych jest on niemożliwy lub nie jest uzasadniony z przyczyn
ekologicznych lub ekonomicznych, to odpady te należy unieszkodliwiać w sposób zgodny z
wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami.
Zgodnie z art. 5 ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz. U. 2010 r. nr 185
poz. 1243 z późn. zm.) każdy, kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować
powstawanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić, tak,
aby:
1)
zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne
oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu
ich użytkowania;
2)
zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się
zapobiec powstawaniu odpadów;
3)
zapewniać zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów,
których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi.
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
(Dz. U. z 2005. nr 236 poz. 2008 z późn. zm.) zobowiązuje właścicieli nieruchomości do
zapewnienia utrzymania czystości i porządku przez:
- wyposażenie nieruchomości w urządzenia służące do zbierania odpadów
komunalnych oraz utrzymywanie tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym,
porządkowym i technicznym;
- przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub w przypadku, gdy
budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona,
wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub
w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych, spełniające wymagania określone
w przepisach odrębnych; przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest
obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię
ścieków spełniającą wymagania określone w przepisach odrębnych;
- zbieranie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie
z wymaganiami określonymi w regulaminie;
Strona 11
-
-
gromadzenie nieczystości ciekłych w zbiornikach bezodpływowych;
pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz
nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami tj. poprzez korzystanie z usług
zakładów lub przedsiębiorców posiadających zezwolenie na prowadzenie działalności
w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości lub w
zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych.
Właściciele nieruchomości przy wykonywaniu tych obowiązków obowiązani są do
udokumentowania, w formie umowy i dowodów płacenia za korzystania
z usług wykonywanych przez zakład lub przedsiębiorcę;
uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych
wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi
publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy
nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia
chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów
samochodowych.
Obowiązki przedsiębiorców
Artykuł 5 Ustawy o odpadach (Dz. U. 2010 r. nr 185 poz. 1243 z późn. zm.)
zobowiązuje wytwórcę odpadów do stosowania takich sposobów produkcji lub form usług
oraz surowców i materiałów, które zapobiegają powstawaniu odpadów lub pozwalają
utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość, a także ograniczają negatywne
oddziaływanie na środowisko lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi.
Podstawowym obowiązkiem przedsiębiorców na gruncie ustawy z dnia 11 maja
2001r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowanie niektórymi odpadami
oraz o opłacie produktowej i depozytowej (Dz. U. 2007 r. nr 90 poz. 607 z późn. zm.) jest
osiąganie określonych prawnie poziomów odzysku - w tym recyklingu - wprowadzanych do
obrotu opakowań i produktów, których dotyczy ustawa (art. 3 ustawy). W sytuacji
nieosiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu przedsiębiorcy są zobowiązani
do ponoszenie szczególnego rodzaju daniny publicznej w postaci opłaty produktowej
(rozdział 3 ustawy).
Obowiązki gmin w zakresie gospodarki odpadami
Ustawa o odpadach (Dz. U. z 2010 r. nr 185 poz. 1243 z późn. zm.) nakłada na gminę
zadania związane z organizacją systemu gospodarki odpadami a także z jej nadzorem. W
rozdziale 3a zostały zapisane zadania samorządu terytorialnego w zakresie gospodarki
odpadami komunalnymi. Zgodnie z nimi do obowiązków takich należy:
1) zapewnianie objęcia wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym systemem
odbierania wszystkich rodzajów odpadów komunalnych;
2) zapewnienie warunków funkcjonowania systemu selektywnego zbierania i odbierania
odpadów komunalnych, aby było możliwe:
a) ograniczenie składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji;
b) wydzielanie odpadów niebezpiecznych z odpadów komunalnych tj. baterii, ogniw
i akumulatorów a także opakowań po farbach, lakierach, rozpuszczalnikach,
opakowań po olejach i smarach silnikowych oraz opon samochodowych, urządzeń
elektrycznych i elektronicznych;
Strona 12
c) osiągnięcie poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych,
opakowania szklane, opakowania plastikowe, opakowania z papieru i tektury;
d) nadzór nad realizacją obowiązków przez właścicieli nieruchomości sprawuje wójt
gminy;
3) zapewnianie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi
gminami lub przedsiębiorcami instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania
odpadów komunalnych albo zapewnienie warunków do budowy, utrzymania
i eksploatacji instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych przez przedsiębiorców;
4) zapewnianie warunków ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji kierowanych do składowania:
a) do dnia 31 grudnia 2013 r. - do nie więcej niż 50 % wagowo całkowitej masy
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji;
b) do dnia 31 grudnia 2020 r. - do nie więcej niż 35 % wagowo całkowitej masy
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji;
w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r..
Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań
własnych gminy (art. 3 ust.1). Zgodnie z art. 3 ust.2 Ustawy z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. nr 236 poz. 2008 z późn. zm.)
gminy mają obowiązek zapewnienia czystości i porządku na swoim terenie oraz tworzenia
niezbędnych warunków do ich utrzymania, a w szczególności:
- tworzą warunki do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości
i porządku na terenie gminy lub zapewniają wykonanie tych prac przez tworzenie
odpowiednich jednostek organizacyjnych;
- zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi
gminami:
a) stacji zlewnych, w przypadku, gdy podłączenie wszystkich nieruchomości do sieci
kanalizacyjnej jest niemożliwe lub powoduje nadmierne koszty;
b) instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok
zwierzęcych lub ich części;
c) szaletów publicznych;
- zapobiegają zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności
przez: zbieranie i pozbywanie się, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 4, błota, śniegu, lodu oraz
innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości
oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu urządzeniach
ustawionych na chodniku;
- określają wymagania wobec osób utrzymujących zwierzęta domowe w zakresie
bezpieczeństwa i czystości w miejscach publicznych;
- organizują ochronę przed bezdomnymi zwierzętami na zasadach określonych
w odrębnych przepisach;
- udostępniają mieszkańcom na stronie internetowej oraz w sposób zwyczajowo
przyjęty informację o znajdujących się na terenie gminy zbierających zużyty sprzęt
elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych, o których mowa
w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym
(Dz. U. Nr 180, poz. 1495), zawierającą:
a) firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres zbierającego zużyty
sprzęt elektryczny i elektroniczny;
Strona 13
-
-
b) adresy punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, w tym
punktów sprzedaży sprzętu elektrycznego i elektronicznego;
zapewniają zbieranie, transport i unieszkodliwianie zwłok bezdomnych zwierząt lub
ich części oraz współdziałają z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w tym
zakresie;
znakują obszary dotknięte lub zagrożone chorobą zakaźną zwierząt.
Gminy prowadzą ewidencję:
1) zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania oraz w
celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej;
2) przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontroli częstotliwości i sposobu
pozbywania się komunalnych osadów ściekowych oraz w celu opracowania planu
rozwoju sieci kanalizacyjnej;
3) umów zawartych na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości
w celu kontroli wykonywania przez właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców
obowiązków wynikających z ustawy.
Przepisy powyższej ustawy dają gminom narzędzia do realizacji zadań w zakresie
gospodarki odpadami komunalnymi powstającymi na ich terenie. Przekazane ustawą
uprawnienia, przy prawidłowym i systematycznym stosowaniu, umożliwiają skutecznie
stymulowanie działań zmierzających do realizacji postawionych celów.
Strona 14
4. Charakterystyka gminy Teresin
4.1. Położenie
Gmina Teresin położona jest w centrum Polski powiecie sochaczewskim, 45 km na
zachód od Warszawy, przy drodze międzynarodowej Berlin-Moskwa. W skład gminy
wchodzi 25 sołectw: Budki Piaseckie, Dębówka, Elżbietów, Gaj, Granice, Izbiska, Lisice,
Ludwików, Maszna, Maurycew, Mikołajew, Nowa Piasecznica, Nowe Gnatowice, Nowe
Paski, Paprotnia, Pawłowice, Pawłówek, Seroki-Parcela, Seroki-Wieś, Skrzelew, Stare Paski,
Szymanów, Teresin-Gaj, Topołowa, Witoldów.
4.2. Demografia
Gminę Teresin powierzchni 8 798 ha (czyli 87,98 km2) zamieszkuje 11071osoby (stan
na dzień 31.12.2010r.), co oznacza, iż 1 km2 zamieszkują 126 soby. Gmina Teresin jest jedną
z gmin powiatu sochaczewskiego charakteryzującą się największym zaludnieniem. Zgodnie z
zapisami w planie gospodarki odpadami dla powiatu sochaczewskiego w gminie Teresin ilość
mieszkańców nieznacznie wzrasta co roku. Na zjawisko to zapewne ma wpływ rozwijający
się rynek pracy na terenie gminy i bliskie sąsiedztwo miasta wojewódzkiego.
Powierzchnia i ludność (stan na dzień 30.XII.2009 r.) (wg GUS)
Ludność
L.p.
1.
2.
3.
Region
Woj.
mazowieckie
Powiat
sochaczewski
Gmina Teresin
Powierzchnia
2
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
Na 1 km2
w ha
w km
3555819
35558
5215552
2494045
2721507
146
73 481
735
83 758
40 656
43 102
114
8 796
88
11 033
5 389
5 644
125
4.3. Przemysł i gospodarka
Gmina Teresin należy do najbardziej przedsiębiorczych wiejskich gmin na terenie
powiatu sochaczewskiego. Ze względu na charakter rolniczo – przemysłowy, dużą rolę
odgrywa w gminie przetwórstwo rolno – spożywcze.
Na terenie gminy swą działalność prowadzą dynamicznie rozwijające się podmioty
gospodarcze. Największe z nich to:
- Bakoma S.A. Zakład Produkcyjny w Elżbietowie - zakład produkcyjny spożywczomleczarski zajmujący się produkcją przetworów mlecznych ze znakiem BAKOMA,
przetwórstwo mleka, produkcja roślinna i zwierzęca, lider produkcji jogurtów
w Polsce;
- Polskie Młyny (dawne ZPZ Szymanów) - lider branży zbożowo – młynarskiej,
pierwsza grupa producencka w sektorze przetwórstwa zbożowo-młynarskiego;
- ProLogis Poland Management Sp. z o.o. - spółka będąca właścicielem i operatorem
największej globalnej sieci wysokiej klasy obiektów dystrybucji hurtowej, obiektów
przemysłu lekkiego oraz fachowo zaplanowanych obszarów przemysłowych z pełnym
serwisem umożliwiającym firmom jednorazową dystrybucję;
Strona 15
-
"Tesco" Polska Sp. z o.o. - centrum dystrybucji sieci hipermarketów największego
brytyjskiego inwestora w Polsce;
"Anser" w Szymanowie - zakłady chemiczne;
Grainer Packaing Sp. z o.o. - jedna z wiodących firm na rynku, produkujących
opakowania i formy z tworzyw sztucznych dla przemysłu spożywczego;
J.W.Construction Sp. z o.o. - zakład produkujący artykuły wyposażenia mieszkań
i artykuły budowlane;
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny
Odmian w Seroczynie.
Wszystkie te firmy to znaczące filary przemysłu gminy Teresin tworzące pokaźny
rynek pracy. Na terenie gminy Teresin zarejestrowanych jest 922 podmioty gospodarcze (stan
na koniec 2010 r.).
4.4. Rolnictwo
Gmina Teresin jest gminą rolniczą, 7640,7 ha czyli 84,8% ogólnej powierzchni
stanowią użytki rolne. W większości są to grunty orne. Pod względem jakości gleb gminę
charakteryzuje dość znaczne zróżnicowanie. Część gminy (ok. 15%) charakteryzuje się
glebami słabymi. Druga część ma gleby dobre i średnie, głównie z III klasą bonitacji.
W uprawach dominują tu pszenica, jęczmień, buraki cukrowe, kukurydza na ziarno i warzywa
gruntowe.
4.5. Środowisko naturalne
Powierzchnia lasów na terenie gminy wynosi 519,08 ha (dane z GUS). Co stanowi
5,9% ogólnej powierzchni gminy i jest znacznie niższa zarówno od średniej województwa
(22,3%) jak i powiatu sochaczewskiego (15%).
Cały obszar gminy Teresin położony jest w zlewni Bzury, bezpośredniego dopływu
Wisły. Część południowa gminy położona jest na obszarze zlewni rzeki Pisi, a część północna
w zlewni Utraty – lewego dopływu Bzury.
Teren gminy Teresin sąsiaduje w niewielkiej odległości z otuliną Kampinoskiego
Parku Narodowego, położony jest poza granicami chronionego krajobrazu Na terenie gminy
Teresin funkcjonują następujące formy ochrony przyrody: pomniki przyrody, użytki
ekologiczne i ochrona gatunkowa roślin i zwierząt.
Cytując Ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r.
nr 151, poz. 1220) pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej
i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej,
historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami,
wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków
rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz
jaskinie.
Na terenie gminy Teresin wyznaczono 41 pomników przyrody w tym 11 sztuk
pojedynczych drzew i 26 grup drzew. Aleje wpisane do rejestru zabytków stanowią:
- aleja jesionowa z domieszką kasztanów i klonów Skotniki – Strugi;
- aleja lipowa Strugi-Szymanów;
- aleja akacjowa wzdłuż ograniczenia parkowego w Strugach;
- aleja kasztanowo-jesionowa Strugi-Marianów;
- aleja lipowa Strugi-Kawęczyn;
Strona 16
aleja węzłowo-lipowa Skotnik-Kazimierzów (drzewostan z okresem XIX w.).
Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.
2009 r. nr 151, poz. 1220) użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości
ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne
zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna,
torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy,
kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin,
zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego
przebywania.
Użytki ekologiczne powołane na terenie gminy Teresin to:
- oddział 62 b (wg ewidencji leśnej) zadrzewienie (wierzba 66 lat i osika 46 lat)
o powierzchni 0,68 ha;
- oddział 67 b o powierzchni 0,28 ha;
- oddział 69 c – samosiew (olsza 26 lat) o powierzchni 0,29 ha.
Użytki ekologiczne odgrywają ważną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej.
Uzupełniają krajowe sieci obszarów chronionych. Wchodzą w skład korytarzy ekologicznych.
Ułatwiają one swobodne przemieszczanie się gatunków oraz związaną z tym wymianę puli
genowej, tak ważnej dla przetrwania wielu zagrożonych roślin i zwierząt. Ta forma ochrony
naturalnych zasobów przyrody odgrywa ważną rolę i stanowi uzupełnienie w ochronie
gatunkowej roślin, zwierząt i grzybów. W skali regionu lub okolicy odgrywają ważną rolę
w ramach małej retencji i wpływają na lokalny klimat.
-
4.6. Infrastruktura
Na infrastrukturę techniczną w gminie Teresin składają się (stan na dzień
31.12.2010r.):
- 191,2 km sieci wodociągowych; 2890 przyłączy wodociągowych (do
budynków jednorodzinnych bądź wielorodzinnych); oznacza to, iż 100% gminy jest
zwodociągowana;
- 28,8 km sieci kanalizacyjnych; 5115 mieszkańców posiada przyłącze kanalizacyjne;
1044
przyłączy
kanalizacyjnych
(do
budynków jednorodzinnych
bądź
wielorodzinnych); oznacza to, iż 36 % gminy jest skanalizowana;
- 17,5 km sieci gazowej rozdzielczej; 85 wybudowanych przyłączy gazowych z czego
czynnych jest 61 szt., co oznacza, iż tylko 2,9% mieszkańców gminy ma dostęp do
gazu ziemnego. Pozostali do celów socjalnobytowych wykorzystują system butli
gazowych.
Zaopatrzenie w wodę
Na terenie Gminy Teresin system zaopatrzenia w wodę bazuje na ujęciach wód
podziemnych z piętra trzeciorzędowego. Dostarczana woda spełnia wymagane normy
sanitarne i pokrywa zapotrzebowanie na cele bytowo-gospodarcze i przeciwpożarowe.
Zaopatrzenie gminy w wodę odbywa się z 4 ujęć wody ze stacjami uzdatniana
zlokalizowanych w Maurycewie, Nowej Piasecznicy, Serokach i Granicach:
1) Stacja Uzdatniania Wody Granice – obsługująca miejscowości: Teresin, Granice,
Paprotnia;
2) Stacja Uzdatniania Wody w Piasecznica – obsługująca miejscowości: Kawęczyn,
Dębówka, Piasecznica, Budki Piaseckie, Topołowa, Mikołajew, Witoldów, Teresin
Gaj;
Strona 17
3) Stacja Uzdatniania Wody Seroki – obsługująca miejscowości: Seroki Wieś, Seroki
Parcela, Ludwików, Lisice, Pawłowice, Maszna, Izbiska;
4) Stacja Uzdatniania Wody Maurycew – obsługująca miejscowości: Skrzelew,
Szymanów, Elżbietów, Pawłówek, Maurycew, Strugi, Skotniki, osiedle wielorodzinne
w Szymanowie.
Oczyszczanie ścieków
Ścieki odprowadzane są do 2 biologicznych oczyszczalni ścieków zlokalizowanych w
miejscowości Granice i Szymanów, będących pod nadzorem Gminnego Zakładu Gospodarki
Komunalnej w Teresinie. Odbiornikiem ścieków jest rzeka Teresinka, do której trafiają
oczyszczone ścieki z Oczyszczalni w Granicach oraz rzeka Pisia, która przyjmuje ścieki z
Oczyszczalni w Szymanowie. Przepustowość oczyszczalni wynosi:
1. Oczyszczalnia Ścieków Granice – 1490 m3/d;
2. Oczyszczalnia Ścieków Szymanów – 90 m3/d.
Na terenie gminy Teresin funkcjonuje dodatkowo zakładowa oczyszczalnia ścieków
firmy „Bakoma” Sp. z o.o. Oczyszczone ścieki odprowadzane są do rowu P – 30, a następnie
do rzeki Pisi.
Ponadto, na terenie gminy zlokalizowanych jest około 20 przydomowych oczyszczalni
ścieków.
Strona 18
5. Analiza stanu gospodarki odpadami
Zgodnie z zapisami ustawy o odpadach (Dz. U. z 2010 r, nr 185, poz. 1243 z późn.
zm.) „odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej z kategorii,
określonych w załączniku nr 1 do ustawy, których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się
lub do ich pozbycia się jest obowiązany”.
Na organ wykonawczy gmin został nałożony obowiązek składania sprawozdań
z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r.
o odpadach (Dz. U. z 2010 r. nr 185, poz. 1243 z późn. zm.), która w art. 12 b podaje,
iż „sprawozdania z realizacji planu gospodarki odpadami, obejmujące okres dwóch lat
kalendarzowych, według stanu na dzień 31 grudnia roku kończącego ten okres, zwany dalej
„okresem sprawozdawczym”, przygotowują zarząd powiatu – z realizacji planu
powiatowego”. W marcu 2007 r. opracowano dokument pt. „Sprawozdanie z realizacji
Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Teresin za lata
2004-2006”. Porównanie uzyskanego obrazu ze stanem gospodarki odpadami opisanym w
planie pozwoliło określić, w jakim stopniu udało się zrealizować przedsięwzięcia przyjęte w
planie gospodarki odpadami. Wnioski wynikłe ze sprawozdania uwzględnione zostały przy
sporządzaniu niniejszej aktualizacji. Obecnie gospodarka odpadami na terenie gminy
regulowana jest Uchwałą Rady Gminy Teresin nr IV/15/2006 z dnia 31 marca 2006 r.
w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku.
5.1. Odpady komunalne
Według definicji umieszczonej w Ustawie z dnia 27 kwietnia o odpadach
(Dz. U. 2010 nr 185 poz. 1243 z późn. zm.) odpady komunalne to „odpady powstające w
gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także
odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców
odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów
powstających w gospodarstwach domowych”.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie
katalogu odpadów sytuuje odpady komunalne w grupie „20” rozróżniającej 41 rodzajów tych
odpadów, przy czym 14 rodzajów odpadów uznano za niebezpieczne. Wyjątkowo odpady
opakowaniowe będące odpadami komunalnymi, jeżeli są zbierane selektywnie lub występują
jako zmieszane odpady opakowaniowe, klasyfikuje się w grupie „15” nie w „20”.
Źródłami wytwarzanych odpadów komunalnych są:
gospodarstwa domowe (w których powstają między innymi takie odpady jak
wielkogabarytowe oraz odpady niebezpieczne),
obiekty handlowo – usługowe,
restauracje, stołówki, punkty gastronomiczne,
instytucje i urzędy,
obszary ogrodów, parków, cmentarzy, targowisk,
ulice i place,
inne obiekty infrastruktury komunalnej.
Z danych statystycznych wynika, że około 2/3 odpadów komunalnych generują
gospodarstwa domowe, 1/3 tych odpadów powstaje w wyniku działalności jednostek
gospodarczych.
Strona 19
Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych, wskaźnik ich nagromadzenia, jak
struktura oraz skład są uzależnione od poziomu rozwoju gospodarczego, zamożności
społeczeństwa jak i sposobu życia, gospodarowania zasobami i konsumpcji dóbr
materialnych, a nawet od bardzo subiektywnych cech charakterologicznych mieszkańców.
Wiedza o tym jest istotną informacją w projektowaniu systemów zagospodarowania
odpadów. Należy, bowiem brać pod uwagę fakt, że w zależności od lokalizacji, stopnia
rozwoju gospodarczego, dostawy gazu bądź jej braku, rodzaju mieszkalnictwa itp.
rozbieżności jakościowe i ilościowe we wskaźnikach nagromadzenia i morfologii odpadów
mogą być bardzo duże. Projektując system gospodarki odpadami, dobrze jest posługiwać się
danymi rzeczywistymi zebranymi w terenie, którego dotyczyć będzie dany plan.
Na terenie gminy funkcjonuje system zbierania odpadów niesegregowanych oraz
system selektywnego zbierania. W dniu 31 marca 2006 r. na mocy uchwały nr IV/15/06 Rada
Gminy uchwaliła Regulamin czystości i porządku, w którym określiła rodzaje odpadów
komunalnych zbieranych selektywnie. Właściciele nieruchomości mają obowiązek
wydzielenia spośród strumienia odpadów komunalnych następujących frakcji: odpady
kuchenne (biodegradowalne), odpady opakowaniowe (papier, szkło, plastik, metale), odpady
niebezpieczne, odpady wielkogabarytowe. Na terenie gminy prowadzone są także, w miarę
zapotrzebowania zorganizowane zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanoremontowych oraz odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów
komunalnych: zużytych baterii, sprzętu elektrycznego i elektronicznego, opakowania
i przeterminowane środki ochrony roślin, leki i farmaceutyki, padłe zwierzęta.
Przyjęty model gospodarki odpadami komunalnymi na terenie gminy Teresin jest
oparty na zawieraniu umów pomiędzy właścicielami nieruchomości, a podmiotami
prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości. Na terenie gminy Teresin na dzień 31.12.2009r. zawarto 2149 takich umów.
Odsetek mieszkańców/gospodarstw objętych zorganizowaną zbiórką odpadów wynosi w
gminie Teresin:
 74% w odniesieniu do zmieszanych odpadów komunalnych,
 100% w odniesieniu do odpadów segregowanych.
Na terenie gminy Teresin typowym jest system segregacji „u źródła”, czyli worki
do segregacji, w które zaopatrywani są mieszkańcy. Worki specjalnie oznakowane,
z przeznaczeniem na frakcje szkło, papier, plastik wydawane są przez poszczególne
przedsiębiorstwa, z którymi mieszkańcy mają zawartą umowę na odbiór odpadów.
Odbiory odbywają się bezpośrednio od mieszkańców, na podstawie wcześniej
ustalonego grafiku. Są to odbiory cykliczne. Odpady segregowane odbierane są raz na
miesiąc. Częstotliwość odbioru z nieruchomości odpadów komunalnych zawierających
składniki ulegające biodegradacji jest dostosowana do ilości i rodzaju wytwarzanych
odpadów, jednak odbiór odbywa się nie rzadziej niż co siedem dni dla budynków
wielorodzinnych; czternaście dni dla budynków jednorodzinnych, w których zameldowane są
więcej niż dwie osoby; trzydzieści dni dla budynków jednorodzinnych, w których
zameldowane jest do dwóch osób; siedem dni dla placówek poza budynkami; siedem dni dla
przedsiębiorców.
Strona 20
Ilość odpadów komunalnych zebranych z gminy Teresin w 2009 r. (dane z UG)
Odpady
komunalne
zmieszane
Papier i Tworzywa
tektura sztuczne
Szkło
Metale
Razem
45,5
0,03
2902,94
Mg
2757,41
91,9
8,1
Spośród odpadów zbieranych na terenie gminy największą ilość stanowią odpady
komunalne zmieszane. Wśród frakcji zbieranych selektywnie papier i tektura stanowi odpad,
którego mieszkańcy zbierają najwięcej.
Odbieraniem odpadów komunalnych z terenów posesji zlokalizowanych na terenie
gminy zajmują przedsiębiorcy mający odpowiednie zezwolenie, wydane w drodze decyzji
przez wójta gminy na podstawie ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach.
Firmy posiadające zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie wywozu
odpadów komunalnych z terenu gminy Teresin (dane UG)
Lp.
Nazwa jednostki
Adres
Ciekłe
Papier i
tektura
Szkło
Tworzy
wa
sztuczne
Metale
X
-
X
X
X
-
X
-
X
X
-
-
X
-
X
X
X
X
X
-
-
-
-
-
X
-
X
X
X
-
Ul. Łąkoszyńska 127
99-300 Kutno
X
-
-
-
-
-
Ul. Krasickiego 65 05500 Nowa Iwiczna
X
-
X
X
X
-
1.
Remondis Sp.z o.o.
2.
Przedsiębiorstwo
Usługowe
„Hetman” Sp. z o.o.
Al. Krakowskie 110/114
02-256 Warszawa
3.
AMINEX Sp. z o.o.
4.
ALBA ekoserwis
Sp. z o. o
5.
P.P.H.U Zebra Sp. J.
6.
7.
Selektywna zbiórka odpadów
Stałe
ul. Zawodzie 16
02-981 Warszawa
Oddział w Sochaczewie
ul. Żyrardowska 6
96-500 Sochaczew
Przedsiębiorstwo
Oczyszczania Miasta
EKO SERWIS
Sp. z o.o.
SIR - COM Wywóz
Nieczystości
Płynnych i Stałych
Stanisław
Zajączkowski
Rodzaj
wywożonych
odpadów
Wólka Grodziska 33
05-825 Grodzisk
Mazowiecki
ul. Sikorskiego 5
41-922 Radzionków
Ul. Wyszogrodzka 141
96-500 Sochaczew
Strona 21
Zmieszane odpady komunalne o kodzie 20 03 01 zebrane z terenu gminy Teresin w
2009 r. zostały przekazane:
 na składowisko odpadów komunalnych w Topołowej – 2381,6 Mg;
 do P.U.„HETMAN” Sp. z o.o. gdzie zostały poddane procesowi odzysku metodą
R -14 (działania prowadzące do wykorzystania odpadów w całości lub części lub do
odzyskania z odpadów substancji lub materiałów, łącznie z ich wykorzystaniem, nie
wymienione w punktach od R1 do R13) – 14,88 Mg;
 do sortowni odpadów komunalnych Zakładu Usług Komunalnych „USKOM” ul.
Płocka 102, 06-500 Mława – 2,00 Mg;
 do sortowni odpadów Miejskiego Zakładu Oczyszczania ul. Stefana Bryły 6, 05-800
Pruszków – 5,97 Mg.
5.1.1. Odpady ulegające biodegradacji
Według ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz. U. 2010 nr 185 poz. 1243)
odpady ulegające biodegradacji to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub
beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów.
Do odpadów biodegradowalnych zaliczamy tzw. odpady zielone, które powstają
w ogródkach przydomowych (ścięte trawy, kwiaty, liście, chwasty, ścięte gałązki z drzew,
krzaków i żywopłotów) oraz odpady kuchenne (resztki żywności, obierki, skorupki jaj,
odpady po owocach i warzywach, zwiędłe kwiaty cięte itp.), papier i tektura, niektóre
tekstylia (np. bawełniane).
Ograniczenie ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji to jeden
z najważniejszych celów wynikających z Dyrektywy 99/31/WE i polskiego prawa, a także
podpisanych przez Polskę zobowiązań przedakcesyjnych. Zgodnie z ustawą o odpadach, ilość
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska w kolejnych
latach winna wynosić:
w 2013 r. - 50%,
w 2020 r. - 35%.
wagi całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej
w 1995 r.
Zbiórka odpadów biodegradowalnych bezpośrednio od mieszkańców, nie jest
prowadzona na terenie gminy Teresin. Odpady tego rodzaju są zagospodarowywane przez
mieszkańców we własnym zakresie poprzez kompostowanie. Sprzyja temu rolniczy charakter
gminy. Uzyskuje się w ten sposób nawóz bogaty w minerały i jednocześnie pozbywa się
odpadów. Jednocześnie, z terenu gminy zbierane są odpady biodegradowalne pochodzące z
ogrodów, parków, cmentarzy. W 2009 r. Przedsiębiorstwo „Remondis” Sp. z o.o.,
Przedsiębiorstwo Usługowe „ Hetman” Sp. z o.o. oraz P.P.H.U. „Zebra” zebrały z terenu
gminy Teresin 72,43 Mg odpadów ulegających biodegradacji, o kodzie 20 02 01. Większość
zebranych odpadów - 69,06 Mg, zostało przekazanych do Zakładu Utylizacji Odpadów
Komunalnych w Kobiernikach k./Płocka, natomiast 0,37 Mg trafiło do EKO-CENTRUM
Kaczyńska Hanna, Kompostownia odpadów zielonych, Pruszków ul. Lipowa 10/3.
Strona 22
Rys. Skład morfologiczny odpadów wytworzonych na obszarach wiejskich
( na podstawie KPGO)
5.1.2. Odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych
Z definicji odpadów niebezpiecznych wynika, że stanowią one szczególne zagrożenie
dla zdrowia ludzi i środowiska i dlatego gospodarka nimi wymaga prawidłowego
prowadzenia i szczególnej kontroli. Rodzaje odpadów niebezpiecznych wymienione są
w załączniku do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie
katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112 poz. 1206).
Odpady niebezpieczne powstają zarówno w sektorze gospodarczym jak
i w gospodarstwach domowych.
Do odpadów tych należą:
- leki i farmaceutyki;
- termometry;
- świetlówki;
- środki ochrony roślin - herbicydy, insektycydy, pestycydy;
- opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi
zanieczyszczone (np. środkami ochrony roślin, farbami);
- farby, lakiery, tusze, kleje, lepiszcza i żywice zawierające substancje niebezpieczne;
- baterie i akumulatory;
- wraki i opony samochodowe;
- oleje silnikowe i smarowe;
- odpady zawierające PCB (polichlorowane bifenyle);
- odpady azbestowe;
- odpady medyczne i weterynaryjne.
Strona 23
Szczególne zasady gospodarowania odpadami precyzuje ustawa o odpadach z dnia
27 kwietnia 2001 (Dz.U. z 2010 r. nr 185, poz. 1243 z późn. zm.).
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
Placówki handlowe, zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie
elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2005r. nr 180, poz. 1495 z późn. zm.), prowadzą
zbieranie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w ramach sprzedaży tego sprzętu
w ilości 1 sztuka odbieranego sprzętu za 1 sztukę zakupionego sprzętu tego samego rodzaju.
Gminy zostały zobligowane do utworzenia punktów zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego.
Proekologiczne podejście do zagospodarowania zużytych urządzeń nakazuje
przedłużanie okresu użytkowania. W ostatnich latach ilość złomowanych urządzeń
elektrycznych i elektronicznych wyraźnie wzrasta. Jest to wynikiem szybkiego postępu
technologicznego i tym samym szybkiego starzenia się eksploatowanych urządzeń. Dotyczy
to głównie sprzętu komputerowego, ale także sprzętów gospodarstwa domowego, urządzeń
radiowych i telewizyjnych, wyposażenia biur itp.
Dynamika wzrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest znacznie wyższa niż
innych rodzajów odpadów. Na podstawie badań w krajach Unii Europejskiej zakłada się, że
ilość tych odpadów wzrasta o 3÷5% w skali roku. Charakterystyka jakościowa (skład
materiałowy) tych odpadów będzie ulegała zmianie min. na skutek ograniczania stosowania
substancji niebezpiecznych.
Bezpieczne unieszkodliwienie tych urządzeń jest szczególnie ważne ze względu na
zawarte w nich substancje szkodliwe, jak ołów, rtęć, kadm, chrom, PCV i inne.
Na terenie gminy Teresin znajdują się punkty zbierania odpadów w postaci zużytego
sprzętu elektrycznego i elektronicznego – jest nim praktycznie każdy sklep mający w ofercie
takie urządzenia. Zużyty sprzęt odbierany jest także od mieszkańców gminy przez
Przedsiębiorstwo „Remondis” po zgłoszeniu telefonicznym. Ponadto, raz do roku
organizowana jest zbiórka w/w odpadów z terenu gminy.
W 2009 r. za pośrednictwem Przedsiębiorstwa „Remondis” oraz Przedsiębiorstwa
„Hetman” zebrano z terenu gminy Teresin 15,61 Mg odpadów o kodach:
- 20 01 23* - Urządzenia zawierające freony;
-
20 01 35* - Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w 20
01 21 i 20 01 23 zawierające niebezpieczne składniki;
-
20 01 36 – Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w 20
01 21, 20 01 23 i 20 01 35.
Na terenie gminy Teresin w 2009 r. zostało wytworzonych 1,1908 Mg zużytego
sprzęty elektrycznego i elektronicznego z podziałem na następujące grupy (wg
Wojewódzkiego Systemu Odpadowego Województwa Mazowieckiego):
- 16 02 13* (Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż
wymienione w 16 02 09 do 16 02 12) – 1,1148 Mg
- 16 02 14 (Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 13) 0,076 Mg
Wraki samochodowe
Strona 24
Mający miejsce w ostatnich latach w Polsce rozwój motoryzacji stwarza konieczność
prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami pochodzącymi z eksploatacji i złomowania
pojazdów. Gwałtowny wzrost liczby samochodów oraz ich struktura wiekowa, w której
znaczny procent stanowią pojazdy stare i wyeksploatowane, powodować będą stały wzrost
odpadów pochodzących z ich rozbiórki.
Większość elementów z wyeksploatowanych pojazdów ma wartość surowcową.
Niezbędne jest więc powtórne przetworzenie tych materiałów w taki sposób, aby można było
wykorzystać je do wytwarzania nowych produktów. Według szacunku w Polsce wycofuje się
z eksploatacji około 2 – 2,5% rocznie tj. około 250 tys. sztuk, ale jedynie ok. połowa z nich
jest wyrejestrowywana i deponowana w firmach zajmujących się ich demontażem
i recyklingiem.
Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 20.01.2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych
z eksploatacji (Dz. U. 2005 nr 25 poz. 202 z późn. zm.) właściciel pojazdu wycofanego z
eksploatacji może przekazać go wyłącznie do przedsiębiorcy prowadzącego stacje demontażu
lub prowadzącego punkt zbierania pojazdów. Przedsiębiorcy Ci działają w oparciu o
zezwolenia wydawane przez wojewodę (demontaż pojazdów) lub prezydenta miasta
(zbieranie pojazdów).
Wyspecjalizowane stacje demontażu samochodów usuwają substancje niebezpieczne,
prowadzą odzysk materiałów, części i podzespołów mogących być ponownie
wykorzystanych. Materiały odzyskane w wyniku procesu demontażu przekazuje się
uprawnionym odbiorcom w celu recyklingu, a odpady, dla których recykling materiałowy nie
jest uzasadniony ekonomicznie lub ekologicznie, są kierowane do unieszkodliwienia lub
deponowane na składowiskach.
Wraki samochodowe odbierane są z ternu gminy Teresin przez wyspecjalizowane
firmy m.in.:
Przedsiębiorstwo Transportowo Handlowe KAJA Agnieszka Świątkowska,
Kuznocin 123, 96 – 500 Sochaczew;
Firma Handlowo Usługowo Produkcyjna WIKIEL, Kożuszki Parcel 60,
96 – 500 Sochaczew.
Opony samochodowe
Stan gospodarki zużytymi oponami w kraju ulega i będzie ulegać znaczącym zmianom
dzięki wprowadzonym nowym uregulowaniom prawnym. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.
o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185 poz. 1243 z późn. zm.) wprowadziła zakaz składowania
opon, zakaz ten wszedł w życie z dniem 1 lipca 2003 r. dla całych opon, a z dniem 1 lipca
2006 roku obowiązuje dla części opon (tj. opon pociętych).
Dokładne określenie ilości zużytych opon jest trudne do wyszacowania ze względu na
brak ewidencji w tym zakresie. Zgodnie z obowiązującym prawem punkty wymiany opon
mają obowiązek przyjęcia opon zużytych.
Opony samochodowe odbierane są z terenu gminy Teresin przez wyspecjalizowane
firmy. W 2009 r. na terenie gminy wytworzono 0,26 Mg zużytych opon (kod odpadu
16 01 03).
Pestycydy
Strona 25
Odpady te zostały ujęte w grupie odpadów niebezpiecznych wytwarzanych jako
frakcja odpadów komunalnych. Głównym problemem jest ich selektywna zbiórka i koszty
utylizacji. Zadania te, zgodnie z zapisami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, obciążają
samorządy. Możliwości obciążenia kosztami tych zabiegów mieszkańców są nader
ograniczone ze względu na barierę finansową, a przede wszystkim mentalną. Mowa tu
o przeterminowanych i niewykorzystanych środkach ochrony roślin i opakowaniach po nich,
niewykorzystanych i przeterminowanych nawozach sztucznych.
Użytkownicy środków ochrony roślin zobowiązani są zwrócić opakowania i odpady
opakowaniowe po tych środkach oraz przeterminowane i nie wykorzystane produkty
sprzedawcy lub dostarczyć do utworzonego punktu zbierania tego rodzaju odpadów. Na
terenie gminy Teresin w/w odpady odbierane są przez sklepy, w których zakupiono środki
ochrony roślin, nawozy sztuczne.
Baterie i akumulatory
Zgodnie z obowiązującym prawem przy zakupie nowego akumulatora, sklep ma
obowiązek przyjąć zużyty. Taką praktykę stosuje się na terenie gminy Teresin w odniesieniu
do zużytych baterii i akumulatorów.
Baterie i akumulatory wytworzone w 2009 r. na terenie gminy Teresin
(wg wojewódzkiego systemu odpadowego)
L.p.
1.
2.
Kod
Nazwa
16 06 01*
Baterie i akumulatory ołowiowe
16 06 02* Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe
Ilość odpadów
wytworzonych
Mg
5,1010
0,0180
Leki i farmaceutyki
Przeterminowane i nie przydatne do spożycia leki i farmaceutyki oraz termometry
rtęciowe zbierane są w gminie Teresin za pośrednictwem aptek. Zostały w nich
rozmieszczone specjalnie do tego przystosowane pojemniki, które po zapełnieniu odbierane
są przez wyspecjalizowane firmy.
Odpady medyczne i weterynaryjne
Odpady medyczne
Odpady medyczne zgodnie z Ustawą o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185, poz. 12431 z
późn. zm.) to odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz
prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny. Powstają głównie w
zakładach opieki zdrowotnej i w ośrodkach zdrowia (szpitalach, klinikach, domach opiek,
przychodniach, aptekach).
Odpady weterynaryjne
Zgodnie z definicją zamieszczoną w Ustawie o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185, poz.
1243 z późn. zm.) przez odpady weterynaryjne rozumie się odpady powstające w związku
z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także w związku
z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach.
Strona 26
Odpady powstające w placówkach medycznych reprezentują materiał o bardzo
zróżnicowanym poziomie zagrożenia chemicznego i sanitarnego, jak również właściwości
fizycznych. W praktyce, przy braku właściwie zorganizowanych systemów kontroli,
ograniczania i segregacji odpadów medycznych są one bardzo zróżnicowaną mieszanką
wszelkich typów odpadów – od typowych odpadów komunalnych, poprzez toksyczne
chemikalia, a kończąc na odpadach zainfekowanych biologicznie.
Generalnie odpady medyczne, zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora
Sanitarnego dzieli się na trzy grupy:
odpady bytowo-gospodarcze (komunalne) zmiotki, szmaty, makulatura, resztki
pokonsumpcyjne – nie stanowiące zagrożenia;
odpady specyficzne, które ze względu na swój charakter zanieczyszczenia
drobnoustrojami mogą stwarzać zagrożenie dla ludzi i środowiska. Do grupy tej zaliczane
są zużyte materiały opatrunkowe, sprzęt jednorazowego użytku, szczątki pooperacyjne
i posekcyjne, materiał biologiczny oraz odpady ze szpitali i oddziałów zakaźnych;
odpady specjalne, do których zaliczane są: substancje radioaktywne, pozostałości
cytostatyków i cytotoksyków, przeterminowane środki farmaceutyczne, uszkodzone
termometry, świetlówki itp.
Odpady z pierwszej grupy nie stwarzają zagrożenia dla środowiska, odpady z grupy
drugiej i trzeciej są to specyficzne odpady medyczne i stanowią największy problemem,
powinny być gromadzone selektywnie gdyż wymagają unieszkodliwiania na drodze
termicznego przekształcania.
Odpady medyczne zaliczane do niebezpiecznych nie mogą być poddawane odzyskowi zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie rodzajów
odpadów medycznych i weterynaryjnych, których poddawanie odzyskowi jest zakazane
(Dz. U. 2003 r. nr 8, poz. 103, z późn. zm.). W związku z tym odpady te poddawane są
różnym sposobom unieszkodliwiania, takie jak:
- termiczne przekształcanie odpadów;
- autoklawowanie;
- dezynfekcja termiczna;
- działanie mikrofalami;
- obróbka fizyczno - chemiczna.
Dopuszczalne sposoby unieszkodliwiania niebezpiecznych odpadów medycznych
zostały przedstawione są w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r.
w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych
i weterynaryjnych (Dz. U. z 2003 r. nr 8, poz.104 wraz z rozporządzeniem zmieniającym Dz.
U. z 2004 r. nr 200, poz. 2061).
Wytwórcą odpadów medycznych na terenie gminy Teresin są podmioty udzielające
świadczeń zdrowotnych takie jak ośrodki zdrowia (przychodnie), gabinety oraz zakłady
kosmetyczne. Wytwórcami odpadów weterynaryjnych są gabinety i przychodnie
weterynaryjne.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 23 sierpnia 2007 r. w sprawie
szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz. U. 2007 r. nr 162 poz.
1153) odpady medyczne stanowią szczególny rodzaj odpadów, który musi być selektywnie
gromadzony a ich odbiorem i unieszkodliwianiem musi zajmować się uprawniona jednostka
posiadająca wymagane zezwolenia i możliwości techniczne.
Strona 27
Wytwórcy opadów medycznych i weterynaryjnych są zobowiązani do rozwiązania
problemu gospodarki odpadami we własnym zakresie, czyli zawarcia umów, na mocy których
odpady te odbierane będą przez uprawnionych odbiorców posiadających stosowne
zezwolenia. Z uwagi na możliwe skażenie odpadów medycznych i weterynaryjnych, zakazane
jest umieszczanie ich razem z odpadami komunalnymi.
Brak danych na temat ilości wytworzonych odpadów medycznych i weterynaryjnych
na terenie gminy Teresin.
Odpady zawierające azbest
Azbest był szeroko stosowany do produkcji płyt i rur azbestowo - cementowych
stosowanych jako pokrycia dachowe i do wykonywania instalacji wodociągowych
i kanalizacyjnych.
Szkodliwość azbestu dla zdrowia ludzkiego
Azbest jest nazwą handlową grupy minerałów włóknistych, które pod względem
chemicznym są uwodnionymi krzemianami magnezu, żelaza, wapnia i sodu. Chorobotwórcze
działanie azbestu powstaje w wyniku wdychania włókien, zawieszonych w powietrzu. Dopóki
włókna nie są uwalniane do powietrza i nie występuje ich wdychanie, wyroby z udziałem
azbestu nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Na występowanie i typ patologii wpływa rodzaj
azbestu, wymiary tworzących go włókien i ich stężenie oraz czas trwania narażenia.
Biologiczna agresywność pyłu azbestowego jest zależna od stopnia penetracji i liczby
włókien, które uległy retencji w płucach, jak również od fizycznych i aerodynamicznych cech
włókien.
Klasyfikacja wyrobów zawierających azbest
Wyroby zawierające azbest klasyfikowane są w dwóch klasach, przyjmując jako
kryterium zawartość azbestu, stosowane spoiwo oraz gęstość objętościową wyrobu.
Klasa I obejmuje wyroby o gęstości objętościowej mniejszej od 1000 kg/m3 definiowane jako
„miękkie”, zawierające powyżej 20% (do 100%) azbestu. Wyroby te łatwo ulegają
uszkodzeniom mechanicznym, czemu towarzyszy znaczna emisja włókien azbestu do
otoczenia. Najczęściej stosowanymi w tej klasie były wyroby tekstylne z azbestu używane
przez pracowników w celach ochronnych, koce gaśnicze, szczeliwa plecione, tektury
uszczelkowe m.in. w sprzęcie AGD, płytki podłogowe PCW oraz materiały i wykładziny
cierne. Ocena wielkości produkcji wymienionych wyrobów oraz ilości aktualnie
użytkowanych jest niemożliwa do przeprowadzenia.
Klasa II obejmuje wyroby o gęstości objętościowej powyżej 1000 kg/m3 definiowane jako
„twarde”, zawierające poniżej 20% azbestu. W wyrobach tych włókna azbestowe są mocno
związane, a w przypadku mechanicznego uszkodzenia (np. pęknięcia) ma miejsce
stosunkowo niewielka emisja azbestu do otoczenia w porównaniu z wyrobami klasy I.
Natomiast niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzi i środowiska stwarza mechaniczna obróbka
tych wyrobów (cięcie, wiercenie otworów) oraz rozbijanie w wyniku zrzucania z wysokości
w trakcie prac remontowych. Z zaliczanych do tej klasy wyrobów najbardziej w Polsce
rozpowszechnione są płyty azbestowo-cementowe faliste oraz płyty azbestowo-cementowe
„karo” stosowane jako pokrycia dachowe, szczególnie na terenach wiejskich oraz płyty
płaskie wykorzystywane jako elewacje w budownictwie wielokondygnacyjnym na osiedlach
miejskich. W znacznie mniejszych ilościach produkowane i stosowane były inne wyroby
azbestowo - cementowe, z których należy wymienić przede wszystkim rury służące do
Strona 28
wykonywania instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych oraz w budownictwie jako
przewody kominowe i zsypy.
Problem odpadów azbestowych na terenie gminy szczegółowo opisuje „Program
usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Gminy Teresin” (2007) przyjęty
uchwałą Nr XI/65/07 Rady Gminy Teresin z dnia 9 sierpnia 2007 r.
Na terenie gminy Teresin przeprowadzono inwentaryzację wyrobów azbestowocementowych. Na podstawie ankiet zebrano informacje o ilości oraz miejscu występowania
wyrobów zawierających azbest. Na terenie gminy występuje około 147 000 m² azbestu. Są to
głównie płyty faliste azbestowo – cementowe tzw. eternit oraz inne pokrycia dachów.
Największe ilości występują w obrębach: Teresin, Nowa Piasecznica, Skrzelew, Seroki Wieś,
Topołowa, najmniejsze zaś w Skotnikach, Kawęczynie, Starej Piasecznicy oraz Izbiskach.
Na terenie powiatu sochaczewskiego 41 firm posiada pozwolenie na wytwarzanie
odpadów zawierających azbest.
Istnieje zakaz ponownego stosowania wyrobów azbestowych. Odpady takie zostają
poddane unieszkodliwieniu poprzez składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych
lub w wydzielonych kwaterach składowisk poza granicami powiatu.
Odpady zawierające PCB
PCB (zwane potocznie askarelami) są mieszaniną kongenerów powstałą w wyniku
bezpośredniej reakcji bifenylu z chlorem. PCB zaliczane są do substancji stwarzających
szczególne zagrożenie dla środowiska. Ze względu na swoje właściwości PCB (ciecze
niepalne, o bardzo dobrych własnościach dielektrycznych, odporne na działanie odczynników
chemicznych) znalazły liczne zastosowania, szczególnie tam, gdzie tradycyjne oleje
mineralne nie mogły być wykorzystane. PCB były szeroko stosowane jako:
podstawowe składniki cieczy izolacyjnych do napełniania transformatorów i
kondensatorów,
płyny hydrauliczne,
dodatki do farb i lakierów,
plastyfikatory do tworzyw sztucznych,
środki konserwujące i impregnujące.
Zgodnie z katalogiem odpadów (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września
2001 r. w sprawie katalogu odpadów, Dz. U. Nr 112 poz. 1206) odpady zawierające PCB
klasyfikuje się następująco:
13 01 01* Oleje hydrauliczne zawierające PCB,
13 03 01* Oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory i nośniki ciepła zawierające
PCB,
15 02 02* Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych
grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne
zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB),
16 01 09* Elementy zawierające PCB,
16 02 09* Transformatory i kondensatory zawierające PCB,
16 02 10* Zużyte urządzenia zawierające PCB albo nimi zanieczyszczone inne niż
wymienione w 16 02 09,
17 05 03* Gleba i ziemia, w tym kamienie, zawierające substancje niebezpieczne (np.
PCB),
Strona 29
17 09 02* Odpady z budowy, remontów i demontażu zawierające PCB (np. substancje
i przedmioty zawierające PCB: szczeliwa, wykładziny podłogowe zawierające żywice,
szczelne zespoły okienne, kondensatory).
Zabronione jest wprowadzanie PCB do obrotu lub poddawanie ich procesom odzysku.
Obowiązek inwentaryzacji PCB w kraju został wprowadzony na mocy rozporządzenia
Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie wymagań w zakresie
wykorzystywania i przemieszczania substancji stwarzających szczególne zagrożenia dla
środowiska oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub
są wykorzystywane substancje stwarzające zagrożenie dla środowiska (Dz. U. nr 96, poz.
860).
Przedsiębiorcy posiadający PCB zobowiązani byli do przeprowadzenia przeglądów w celu
stwierdzenia obecności PCB, oznaczenia poziomów zawartości PCB, a w przypadku
stwierdzenia ilości powyżej 5 dm3, oznakowania urządzeń, instalacji, zbiorników oraz
obszarów magazynowania urządzeń i zbiorników z PCB do dnia 31.12.2002 roku oraz do
bieżącej aktualizacji uzyskanych w ten sposób danych. Informacje te należało przedłożyć w
terminie 1 miesiąca od zakończenia inwentaryzacji wojewodzie, a w przypadku osób
fizycznych niebędących przedsiębiorcami odpowiednio wójtowi, burmistrzowi lub
prezydentowi miasta.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami usunięcie oraz unieszkodliwienie PCB powinno było
nastąpić w terminie do dnia 31 grudnia 2010 r. (art. 40. ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o
wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie
niektórych ustaw - Dz. U. Nr 100 poz. 1085).
Na terenie kraju możliwe jest unieszkodliwianie odpadów zawierających PCB w
następujących instalacjach:
jedna instalacja do dekontaminacji transformatorów – CHEMEKO Sp. z o.o. Grupa
ANWIL S.A. we Włocławku,
dwie instalacje do termicznego przekształcania olejów i innych cieczy zawierających
PCB –CHEMEKO Sp. z o.o. we Włocławku i Zakłady Chemiczne ROKITA S.A. w
Brzegu Dolnym.
Brak jest instalacji do unieszkodliwiania kondensatorów zawierających PCB.
Analizując ilościowe rozmieszczenie urządzeń PCB w skali kraju należy stwierdzić, że
Województwo Mazowieckie należy do grupy 5 jednostek administracyjnych posiadających
najmniejsze ilości tego typu urządzeń – mniejsze ilości odnotowano tylko w Województwach:
Lubuskim, Kujawsko – Pomorskim, Zachodniopomorskim i Łódzkim.
Do chwili obecnej na terenie gminy nie zinwentaryzowano będących w eksploatacji
urządzeń zawierających PCB. Przedsiębiorcy nie wywiązują się ze swoich prawnych
obowiązków przedkładania informacji na temat:
ilości i miejsc występowania wykorzystywanych PCB,
instalacji i urządzeń, w których były lub są wykorzystywane PCB,
czasu i sposobu usunięcia PCB oraz instalacji i urządzeń, w których były lub są
wykorzystywane PCB,
czasu i sposobu zastąpienia PCB innymi substancjami, mniej szkodliwymi dla
środowiska.
Strona 30
Należy zainicjować na terenie gminy prowadzenie inwentaryzacji odpadów PCB w
podmiotach z sektora gospodarczego, na podstawie której będzie oparty ewentualny
harmonogram likwidacji odpadów PCB.
Padłe zwierzęta
W zakresie padłych zwierząt gmina zawarła porozumienie ze Związkiem
Międzygminnym Mazowsze Zachodnie. W imieniu związku działa Firma PPH Hetman, która
odbiera wyznaczonym transportem zwłoki zwierzęce do zbiornicy sanitarnej zwierząt padłych
w Mszczonowie, a następnie padlina jest przekazywana do utylizacji uprawnionej firmie.
Oleje odpadowe
Przez oleje odpadowe rozumie się wszelkie oleje smarowe lub przemysłowe, które nie
nadają się już do takiego zastosowania, do jakiego były pierwotnie przeznaczone,
w szczególności zużyte oleje z silników spalinowych i oleje przekładniowe, a także oleje
smarowe, oleje do turbin i oleje hydrauliczne
Głównym źródłem powstawania olejów odpadowych są stacje obsługi pojazdów, bazy
transportowe i remontowe oraz urządzenia pracujące w przemyśle.
Selektywnie gromadzone i zbierane oleje odpadowe są surowcem wtórnym
pozwalającym na odzysk cennych materiałów i substancji pierwotnych. Poddawane są
procesowi odzysku lub unieszkodliwiania w istniejących na terenie kraju instalacjach.
Oleje odpadowe wytworzone w 2009 r. na terenie gminy Teresin
(wg wojewódzkiego systemu odpadowego)
L.p.
Kod
1.
13 01 13*
2.
3.
Nazwa
Inne oleje hydrauliczne
Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe
13 02 05*
niezawierające związków chlorowcoorganicznych
13 02 08*
Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe
Ilość odpadów
wytworzonych
Mg
0,1600
0,7350
2,1450
Zbiórka odpadów a w szczególności olejów przepracowanych jest i będzie trudna ze
względu na to, iż jest to odpad, który powstaje w dużym rozproszeniu. Zachodzi obawa, że
w dniu dzisiejszym jest dużo tego odpadu przetrzymywanego przez rolników i użytkowników
samochodów samodzielnie wymieniających olej. Dotyczy to także innych urządzeń
wykorzystywanych w gospodarstwach domowych.
5.1.3. Odpady wielkogabarytowe i z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych
Odpady budowlane to przede wszystkim odpady obojętne pochodzące z rozbiórki
obiektów, jak np. gruz ceglany, materiały ceramiczne, beton, panele i inne elementy gipsowe
oraz odpady z budowy nowych budynków (np. ziemia z wykopów). Do grupy tej należą
również inne odpady, jak drewno, stal, odpady opakowaniowe, odpady niebezpieczne (w tym
odpady azbestu, elektryczne i elektroniczne).
Strona 31
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych są w dużym
stopniu wykorzystywane przez mieszkańców na własne potrzeby do utwardzania podłoży,
dróg dojazdowych, parkingów.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie
odzysku lub unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami i urządzenia (Dz. U. nr 49, poz.
356) odzysk odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych w procesach
odzysku R14 polega na wykorzystaniu ich do:
- utwardzania powierzchni terenów, do których posiadacz ma tytuł prawny (5);
- wykonywania drobnych napraw i konserwacji (8);
- porządkowania i zabezpieczania przed erozją wietrzna i wodną skarpy i powierzchni
korony zamkniętego składowiska lub jego części (12);
- rekultywacji biologicznej zamkniętego składowiska lub jego części (13);
- budowa wałów, nasypów kolejowych i drogowych, podbudów dróg i autostrad (14).
Obowiązująca ustawa o odpadach (Dz. U. 2007 nr 39, poz. 251 z późn. zm.) oraz
rozporządzenie w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. 2001 nr 112, poz. 1206) nie definiuje
pojęcia „odpadów wielkogabarytowych”. Przez pojęcie to należy rozumieć odpady
komunalne nie będące odpadami niebezpiecznymi, które z uwagi na swoje rozmiary, nie
nadają się do gromadzenia w typowych pojemnikach służących do zbierania odpadów.
W zakresie odpadów wielkogabarytowych oraz odpadów pochodzących z budowy,
remontów i demontażu obiektów budowlanych mieszkańców obsługuje Przedsiębiorstwo
Remondis. Warunki odbioru powyższych odpadów ustalane są telefonicznie z operatorem.
W 2009 r. wytworzono na terenie gminy Teresin 1,023 Mg odpadów pochodzących z
budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych.
5.1.4. Komunalne osady ściekowe
Komunalne osady ściekowe to pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór
fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz
innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych. Powstające
w procesie oczyszczania ścieków osady powinny być poddawane przeróbce, a następnie
właściwie wykorzystane, zagospodarowane bądź unieszkodliwione.
Wytworzone na terenie gminy Teresin ścieki odprowadzane są do 2 oczyszczalni
zlokalizowanych w miejscowości Granice i Szymanów, będących pod nadzorem Gminnego
Zakładu Gospodarki Komunalnej w Teresinie.
W 2010 r. wytworzono 158 Mg osadów ściekowych o kodzie 19 08 05 (zgodnie z
katalogiem odpadów Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz.1206):
Oczyszczalnia ścieków Granice – 155 Mg;
Oczyszczalnia ścieków Szymanów – 3 Mg.
Osady komunalne są poddawane procesom odzysku, przez przygotowanie ich do
rolniczego i przyrodniczego wykorzystania z zachowaniem warunków zawartych w art.43
ust.1 o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r.(Dz. U. z 2010 r. nr 185, poz. 1243 z późn. zm.).
Osady ściekowe głównie składuje się na składowiskach odpadów komunalnych,
wykorzystuje się do potrzeb związanych z rekultywacją, w celu nawożenia terenów zielonych
lub poprawy jakości gleb. Komunalne osady ściekowe mogą być stosowane:
Strona 32
-
-
w rolnictwie, rozumianym jako uprawa wszystkich płodów rolnych wprowadzanych
obrotu handlowego, włączając w to uprawy do produkcji pasz,
do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne,
do dostosowania gruntów do określonych potrzeb wynikających z planów gospodarki
odpadami, planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu,
do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu,
do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz.
Głównym sposobem unieszkodliwiania osadów ściekowych na terenie Gminy do roku
2010, było składowanie na składowisku odpadów we wsi Topołowa. W roku 2009
zdeponowano na jego terenie 24 Mg osadów ściekowych, które wytworzone w poprzednich
latach były tymczasowo magazynowane u wytwórcy. Z dniem zamknięcia składowiska tzn.
od 31.12.2009 r. osady ściekowe wytworzone w oczyszczalniach na terenie gminy Teresin
przekazywane są do Przedsiębiorstwa Gospodarki Wodno – Ściekowej GEA-NOVA
Sp. z o.o. ul. Kutrzeby 38, 05-082 Stare Babice.
5.2. Aktualny stan gospodarki odpadami przemysłowymi
Terminem „odpady przemysłowe” określane są powstające w procesach
produkcyjnych stałe i ciekłe substancje oraz przedmioty bezużyteczne bez dodatkowych
zabiegów technologicznych.
Gmina Teresin wiedzę o stanie gospodarki odpadami w podmiotach gospodarczych na
terenie gminy opiera przede wszystkim na dokumentacjach składanych przez te podmioty na
etapie uzyskiwania wymaganych prawem uregulowań w zakresie gospodarki odpadami
(decyzje administracyjne: pozwolenia na wytwarzanie odpadów lub zatwierdzające program
gospodarki odpadami niebezpiecznymi informacje o wytwarzanych odpadach i sposobach
gospodarowania nimi).
Zbieranie, gromadzenie i transport odpadów powstających w sektorze MŚP nie jest
zadaniem gminy, wobec czego gmina nie organizowała w tym zakresie systemu.
Przedsiębiorcy mają obowiązek działania w tym zakresie zgodnie z przepisami ustawy z dnia
27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185, poz. 1243 z późn. zm.) oraz
posiadanymi decyzjami lub złożoną informacją.
Każdy wytwórca opadów jest zobowiązany do rozwiązania gospodarki odpadami we
własnym zakresie. Zwykle odpady przemysłowe są odbierane, odzyskiwane lub
unieszkodliwiane przez uprawnionych odbiorców posiadających stosowne zezwolenia.
Korzystna lokalizacja wynikająca z odległości gminy Teresin od Warszawy,
pozytywnie wpływa na powstawanie na terenie gminy nowych zakładów i firm. Ich
działalność wiąże się jednak również z wytwarzaniem specyficznych odpadów
produkcyjnych.
W 2009 r. w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej na terenie gminy Teresin
różne odpady ujęte w tabeli poniżej. W zestawieniu pominięto odpady, które zostały
wymienione przy poszczególnych kategoriach odpadów (np. oleje, opakowania, opony i
wraki
samochodowe,
sprzęt
elektryczny
i
elektroniczny,
odpady
z budowy i remontów, odpady medyczne i weterynaryjne).
Strona 33
Odpady powstałe w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej w 2009 r.
(wg Wojewódzkiego Systemu Odpadowego)
Rodzaj
Nazwa
Ilość
odpadu
[Mg]
kod
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz
przetwórstwa żywności
Wytłoki, osady i inne odpady z przetwórstwa produktów
1.
02 03 80
647,0000
roślinnych (z wyłączeniem 02 03 81)
Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia oraz
2.
02 05 01
111,3500
przetwarzania
3.
02 05 02
Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków
1 457,0000
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu, i stosowania produktów chemii nieorganicznej
4.
06 01 06*
Inne kwasy
0,9000
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej
5.
07 02 13
Odpady tworzyw sztucznych
122,1980
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii
ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich
6.
08 01 99
Inne nie wymienione odpady
4,8700
7.
08 03 18
Odpadowy toner drukarski inny niż wymieniony w 08 03 17
0,0104
Odpady z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych
8.
09 01 01*
Wodne roztwory wywoływaczy i aktywatorów
0,7700
9.
09 01 04*
Roztwory utrwalaczy
0,4750
Błony i papier fotograficzny zawierające srebro lub związki
10.
09 01 07
0,0250
srebra
11.
09 01 08
Błony i papier fotograficzny nie zawierające srebra
0,0480
Odpady z procesów termicznych
12.
10 10 03
Zgary i żużle odlewnicze
4,0710
Odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych materiałów i z procesów
hydrometalurgii metali nieżelaznych
13.
11 01 12
Wody popłuczne inne niż wymienione w 11 01 11
1,1200
Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw
sztucznych
14.
12 01 05
Odpady z toczenia i wygładzania tworzyw sztucznych
49,4520
15.
12 01 16*
Odpady poszlifierskie zawierające substancje niebezpieczne
0,2500
Zużyte materiały szlifierskie zawierające substancje
16.
12 01 20*
0,0280
niebezpieczne
Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19)
17.
13 05 02*
Szlamy z odwadniania olejów w separatorach
0,4550
Mieszanina odpadów z piaskowników i z odwadniania olejów w
18.
13 05 08*
9,0000
separatorach
Odpady z rozpuszczalników organicznych, chłodziw i propelentów
19.
14 06 03*
Inne rozpuszczalniki i mieszaniny rozpuszczalników
0,0400
20.
14 06 05*
Szlamy i odpady stałe zawierające inne rozpuszczalniki
0,0780
Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nie
ujęte w innych grupach
21.
15 01 01
Opakowania z papieru i tektury
1 286,8810
22.
15 01 02
Opakowania z tworzyw sztucznych
447,8560
23.
15 01 03
Opakowania z drewna
62,0300
24.
15 01 04
Opakowania z metali
0,7000
Opakowania zawierające pozostałości substancji
25.
15 01 10*
2,9990
niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone
L.p.
Strona 34
L.p.
Rodzaj
odpadu
kod
Nazwa
Ilość
[Mg]
Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nie ujęte w
innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i
26.
15 02 02*
53,6550
ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi (np. PCB)
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np.
27.
15 02 03
szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15
0,5250
02 02
Odpady nie ujęte w innych grupach
28.
16 01 07*
Filtry olejowe
0,2150
29.
16 01 17
Metale żelazne
22,5150
Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione w
30.
16 02 16
0,0620
16 02 15
Nieorganiczne odpady inne niż wymienione w 16 03 03,
31.
16 03 04
1,5600
16 03 80
32.
16 03 06
Organiczne odpady inne niż wymienione w 16 03 05, 16 03 80
4,9400
33.
16 05 05
Gazy w pojemnikach inne niż wymienione w 16 05 04
0,0530
Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z
uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych
34.
19 08 02
Zawartość piaskowników
8,4000
Razem:
4 301,5314
Z uwagi, iż na terenie gminy nie znajdują się instalacje do unieszkodliwiania odpadów
przemysłowych, zagospodarowywanie powyższych odpadów odbywa się poza granicami
gminy.
5.3. Obiekty składowania odpadów komunalnych
Podstawowym procesem unieszkodliwiania odpadów powstałych na terenie gminy
Teresin, było ich deponowanie na składowisku odpadów komunalnych w Topołowej. Zgodnie
z załącznikiem 6 Ustawy o odpadach (Dz. U. 2010 r. nr 185 poz. 1243 z późn. zm.) z dnia 27
kwietnia 2001 roku, proces ten jest zaklasyfikowany jako D5 - Składowanie na składowiskach
odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne.
W 2009 r. na składowisko w Topołowej trafiło 2381,6 Mg odpadów komunalnych o
kodzie 20 03 01. Z dniem 31.12.2009 r. w/w składowisko zostało zamknięte, zgodnie z
decyzją Marszałka Województwa Mazowieckiego Nr 424/10/PŚ.O z dnia 16 grudnia 2010 r.
Pojemność składowiska została praktycznie zapełniona. Od dnia 01.01.2010 r. odpady
zebrane z terenu gminy Teresin kierowane są na składowiska poza granice gminy.
Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne Topołowa
Techniczny sposób zamknięcia składowiska odpadów
Zakres robót polega na ukształtowaniu istniejącej czaszy składowiska , uporządkowaniu
terenu wokół składowiska oraz ułożeniu następujących warstw rekultywacyjnych:
a. na wierzchowinie składowiska
- warstwa pośrednia wykonana z materiału mineralnego o miąższości 60 cm,
Strona 35
- warstwa glebotwórcza, składająca się z gruntu mineralnego oraz warstwy
przefermentowanych i odwodnionych osadów ściekowych zmieszanych z piaskiem
gliniastym lub gliną, o miąższości 20 cm,
b. na skarpach bryły składowiska
- warstwa pośrednia z materiału mineralnego o miąższości 40 cm,
- warstwa glebotwórcza jak na wierzchowinie składowiska.
Harmonogram działań związanych z rekultywacją składowiska
Prowadzenie prac rekultywacyjnych przewidziano w następujących etapach:
a. w terminie do końca marca 2011 r. ukształtowanie i uformowanie skarp składowiska;
b. w terminie do końca 2010 r. przygotowywanie do rekultywacji (magazynowanie
gruntu mineralnego, osadów ściekowych);
c. w terminie do końca 2010 r. końcowe kształtowanie skarp i wierzchowiny
składowiska, wykonanie prac agrotechnicznych niezbędnych do zapewnienia
odpowiednich warunków dla roślinności, wykonanie obsiewu zadarniającego oraz
modernizacja systemu odgazowania;
d. w terminie do końca października 2012 wprowadzenie roślinności wieloletniej i prace
porządkowe.
Warunki sprawowania nadzoru nad zrekultywowaną częścią składowiska
a. okresowa kontrola stanu zrekultywowanych powierzchni zboczy i korony składowiska
( w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości – spękanie warstw pokrywających,
procesy erozyjne, lokalne zastoiska wody – zapewnienie ich bieżącego usuwania oraz
prowadzenie prac zapobiegawczych);
b. podejmowanie działań (w przypadku stwierdzenia wystąpienia zanieczyszczenia
środowiska) eliminujących przyczyny powstawania zanieczyszczeń;
c. prowadzenie monitoringu składowiska obejmującego:
- badanie wielkości opadu atmosferycznego – codziennie na urządzeniu
pomiarowym (deszczomierzu) zlokalizowanym na składowisku Topołowa;
- badanie parametrów wskaźnikowych i poziomu wód podziemnych – co sześć
miesięcy w czterech punkach pomiarowo - -kontrolnych (piezometry P-1, P-2, P-3,
P-4). Analizowane wskaźniki: odczyn (pH), przewodność elektrolityczna właściwa,
ogólny węgiel organiczny (OWO), zawartość metali ciężkich (Cu, Cd, Pb, Zn, Hg,
Cr+6), suma wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA);
- badanie objętości i składu wód odciekowych w zbiorniku odcieków – co sześć
miesięcy (analizowane wskaźniki jak wyżej);
- badanie wielkości przepływu składu wód powierzchniowych – co sześć miesięcy w
stałych punktach pomiarowo – kontrolnych wyznaczonych na rzece Teresince
(analizowane wskaźniki jak wyżej);
- badanie gazu składowiskowego – z częstotliwością raz na sześć miesięcy, w
ustalonych reprezentatywnych miejscach (pięć studni). Zakres badań obejmuje
wielkość emisji i skład gazu (metan, dwutlenek węgla i tlen);
- kontrolę osiadania powierzchni składowiska – raz w roku, w oparciu o wyznaczone
repery.
Zakres, sposób oraz warunki prowadzenia monitoringu określono uwzględniając
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu,
Strona 36
sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. nr 220, poz.
1858). Wymagany okres prowadzenia obserwacji fazy poeksploatacyjnej na składowisku w
Topołowej wynosi 30 lat.
5.4. Działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko
Problematyka ta wiąże się z polityką przedsiębiorstw w zakresie marketingu i co za
tym idzie czynienia towarów coraz bardziej atrakcyjnymi. Wpływ na to mają organy państwa
ustalając wysokość opłat produktowych. Natomiast organy samorządowe mogą, poprzez
edukację i politykę podatkową prowadzoną wobec przedsiębiorców, stymulować tworzenie
proekologicznych wzorców postępowania mieszkańców i przedsiębiorców w zakresie
stosowania opakowań biodegradowalnych lub wielokrotnego użytku.
Kolejnym mechanizmem może w tej materii być współpraca z organizacjami
promującymi wdrażanie metod „czystej produkcji” certyfikatów zarządzania środowiskowego
(tutaj też samorządy mogą oddziaływać poprzez politykę podatkową).
Innym skutecznym środkiem zapobiegającym przede wszystkim negatywnemu
oddziaływaniu odpadów na środowisko jest różnicowanie opłat w zależności od stopnia ich
segregacji „u źródła”,
Działania edukacyjno - informacyjne
Edukacja ekologiczna jest procesem, którego głównym celem jest ukształtowanie
aktywnej i odpowiedzialnej postawy mieszkańców gminy w sferze konsumpcji, a także
postępowania z odpadami. W zakresie gospodarki odpadami świadomość ekologiczna
społeczeństwa jest nadal niewystarczająca, dlatego też konieczne jest przeprowadzenie
edukacji ekologicznej. Należy zwrócić uwagę, że dbałość o czyste środowisko zależy przede
wszystkim od nas i rozpoczyna się już w naszych domach. Główną przyczyną stałego wzrostu
ilości odpadów jest polepszający się poziom życia, a co za tym idzie wzrost zużycia różnego
rodzaju artykułów – obecnie jest dużo towarów jednorazowych lub takich, które po krótkim
czasie są wymieniane na nowe, ze względu na dość drogie i kłopotliwe naprawy (dotyczy to
np. sprzętu gospodarstwa domowego). Wiele towarów jest także nadmiernie opakowanych,
głównie ze względów reklamowych.
Prawidłowe i efektywne przeprowadzenie procesu edukacji, w celu uzyskania
optymalnych osiągnięć, wymaga stosowania różnych środków dydaktycznych, nazywanych
formami przekazu, wśród których znajdują się:
- materiały drukowane: ulotki, wkładki prasowe, broszury, obwieszczenia,
powiadomienia służb komunalnych, publikacje w prasie, plakaty, biuletyny, raporty,
- audiowizualne: wywiady dla radia i telewizji, pokazy foliogramów, krótkich filmów
wideo i programów komputerowych oraz wystawy np. fotograficzne lub plastyczne
o tematyce ekologicznej,
- imprezy promocyjne, m.in.: konferencje prasowe, zebrania mieszkańców, imprezy
specjalne (festiwale, festyny), warsztaty i konferencje.
W szkołach podstawowych i gimnazjum na terenie gminy co najmniej raz w roku
organizowana jest akcja porządkowa wśród dzieci i młodzieży pod hasłem „Sprzątanie
Świata”. We wszystkich szkołach prowadzi się ciągłe działania edukacyjne z zakresu
ekologii, w tym gospodarki odpadami.
W zakresie edukacji rolników przeprowadzane są szkolenia dotyczące głównie
prawidłowej gospodarki nawozami oraz środkami ochrony roślin.
Strona 37
5.5. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami
Gmina Teresin wykazała następujące problemy, w zakresie uregulowania gospodarki
odpadami:
- niechęć mieszkańców do zawierania umów na odbiór odpadów komunalnych co
powoduje niewłaściwe gospodarowanie odpadami, w efekcie lokalizuje się na terenie
gminy „dzikie wysypiska” czyli miejsca nielegalnego deponowania różnego rodzaju
odpadów. Zjawisko to, szczególnie widoczne jest na obrzeżach miast, w sąsiedztwie
osiedli domków jednorodzinnych, w pobliżu mało uczęszczanych dróg, na skraju
lasów czy w zadrzewieniach śródpolnych. Problem ten uległ zaostrzeniu z dniem
zamknięcia składowiska odpadów komunalnych w Topołowej. W związku z
koniecznością znalezienia odbiorcy odpadów spoza terenu gminy wzrosły koszty
odbioru odpadów, dlatego proponuje się okresowe inwentaryzacje terenu objętego
planem pod kątem występowania nielegalnych wysypisk;
- niechęć mieszkańców do segregacji odpadów, co wiąże się z niewłaściwą segregacją
odpadów na poszczególne frakcje; przyczyną powyższego zjawiska można również
doszukiwać się w niskiej świadomości ekologicznej mieszkańców;
- brak kompostowni;
- brak na terenie gminy zorganizowanego, sprawnego systemu zbierania odpadów
niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych, które trafiają
do strumienia odpadów komunalnych;
- brak przedsiębiorstw zajmujących się odzyskiem / unieszkodliwianiem odpadów;
- niezadowalający poziom świadomości społecznej w zakresie problematyki ochrony
środowiska przed odpadami.
Strona 38
6. Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami
6.1. Zmiany demograficzne
GUS w „Prognozie ludności Polski na lata 2008-2035” wskazuje, iż w perspektywie
najbliższych 28 lat, tzw. horyzontu prognozy, liczba ludności Polski będzie systematycznie
zmniejszać się, przy czym tempo tego spadku będzie coraz wyższe wraz z upływem czasu.
Przewiduje się, że w 2010 roku ludność Polski osiągnie prawie 38092 tys. osób, w 2020 –
ok. 37830 tys., zaś w 2035 roku – ok. 35993 tys. - przy założeniu scenariusza prognozy
określanego jako najbardziej realistyczny.
Poprzednia prognoza, utworzona w 2004r. bazująca na założeniu o postępującym
spadku urodzeń, wobec obserwowanych dynamicznych zmian społeczno-ekonomicznych,
straciła na aktualności. Obserwowany wzrost liczby urodzeń po roku 2004 wpłynął na zmianę
struktury wieku mieszkańców gminy, a tym samym na liczbę jej mieszkańców. Jednak
pomimo tego prognozy na przyszłość zakładają zmniejszanie się liczby mieszkańców.
Pomimo powyższych przewidywań, prognozy dotyczące stanu ludności na terenie
gminy Teresin zakładają wzrost liczby ludności. Być może wpływ na powyższe może mieć
położenie gminy i jej bliskość w stosunku do Warszawy oraz rozwijająca się gospodarka
stanowiąca ciekawy i bogaty rynek pracy. Nie bez znaczenia pozostaje postępujący proces
migracji ludzi z miast do miejscowości podmiejskich.
Poniżej przedstawiono nową prognozę liczby ludności na terenie gminy Teresin do
roku 2030.
Prognoza zmiany liczby ludności dla gminy Teresin do 2030 r.
2015
2020
2025
2030
2035
11480
11810
12007
11767
11673
Liczba ludności
Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS i PGO woj. maz.
Zmiany demograficzne wynikają z wielu złożonych przyczyn, na które składają się
między innymi: sytuacja gospodarcza i związane z nią poszukiwanie przez mieszkańców
pracy, upadek jednych dziedzin wytwórczości i rozwój innych, postęp w technologii
produkcji, potrzeby rozwoju nowych sektorów związanych ze świadczeniem usług.
Przekształcenia na wsi wywierają wpływ na rozwój sieci osadniczej, strukturę zatrudnienia,
rynek pracy, problemy bezrobocia, wyznaczają potrzeby w zakresie infrastruktury, sieci usług
i są zależne od charakteru i położenia gminy.
6.2. Skład morfologiczny odpadów i jego zmiany
Zmiany zachodzące w gospodarce odpadami warunkowane są wieloma czynnikami
kierunkami rozwoju gospodarczego, zmianami poziomu życia mieszkańców gminy, postępem
technicznym i technologicznym. Zakłada się, iż mianie ulegnie struktura i ilości odpadów
komunalnych, co będzie konsekwencją zmiany liczby ludności, wzrostu stopnia zamożności
społeczeństwa i wyższą świadomością ekologiczną, której wyrazem jest zmiana modelu
konsumpcji na bardziej przyjazny środowisku. Wśród czynników wpływających na ilość
i skład wytwarzanych odpadów wymienić można m.in. oferowane systemy zbiórki oraz
edukacja proekologiczna prowadzona przez media.
Strona 39
-
-
Zgodnie z zapisami w KPGO przewiduje się, że będzie następować:
rozwój selektywnego zbierania oraz segregowania odpadów komunalnych, między
innymi w związku z koniecznością wdrażania dyrektyw unijnych;
przyspieszenia działań w zakresie tworzenia ponadgminnych i gminnych systemów
odzysku i unieszkodliwiana odpadów komunalnych ze szczególnym uwzględnieniem
odpadów ulegających biodegradacji;
budowa regionalnych zakładów zagospodarowania odpadów komunalnych,
obejmujących instalacje do termicznego i biologicznego przekształcania odpadów;
zmniejszenie się ilości składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i komunalne,
na których składowane są odpady komunalne.
Zgodnie z zapisami w powiatowym planie gospodarki odpadami dla powiatu
sochaczewskiego podstawowe kierunki dotyczące gospodarki odpadami przyjęte
w „II Polityce Ekologicznej Państwa”, Krajowym Planie Gospodarki Odpadami,
Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Mazowieckiego oraz
w VI Programie Ochrony Środowiska Wspólnoty Europejskiej są następujące:
- ograniczenie materiałochłonności produkcji o 50% (w stosunku do ilości z 1990 roku)
i tym samym ograniczenie ilości powstających opadów przemysłowych,
- wycofanie z produkcji i użytkowania materiałów niebezpiecznych, ograniczenie ilości
powstających odpadów niebezpiecznych o 20%,
- wdrożenie idei zrównoważonej produkcji i konsumpcji, między innymi w celu
ograniczenia ilości powstających odpadów komunalnych na poziomie maksimum 300
kg/M/rok,
- likwidacja mogilników i „dzikich” składowisk odpadów,
- likwidacja odpadów azbestu oraz odpadów zawierających PCB,
- kompleksowe wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów oraz recyklingu w celu
uzyskania co najmniej 15% recyklingu tworzyw sztucznych, szkła, papieru i tektury oraz
25% recyklingu materiałów opakowaniowych,
- ograniczenie ilości składowanych komunalnych odpadów ulegających biodegradacjidocelowo o 65% w stosunku do roku 1995,
- wprowadzenie do eksploatacji instalacji termicznego przekształcania odpadów
komunalnych oraz osadów ściekowych, w szczególności w dużych miastach oraz
kompostowania odpadów komunalnych oraz osadów ściekowych na terenach wiejskich
oraz małych miast.
Cechą głównej grupy odpadów komunalnych, tj. odpadów z gospodarstw domowych
i obiektów infrastruktury, jest brak jednorodności składu i duże wahania ilościowe
i jakościowe.
Skład odpadów zależy od wielu czynników, m.in. od:
wielkości jednostki osadniczej;
charakteru terenu: rolniczy, przemysłowy, turystyczny, itp.;
struktury społecznej i infrastruktury komunalnej (rodzaj zabudowy, stopień jej
zwartości, stopień uciepłowienia ze źródeł centralnych, rozwoju usług, itp.);
poziomu zamożności społeczeństwa;
Skład morfologiczny odpadów ulega ciągłym zmianom. Obserwowane w ostatnich latach
tendencje zmian ilościowych i jakościowych odpadów komunalnych wskazują m. in. na:
 znaczny wzrost ilościowy (objętościowy) opakowań;
Strona 40
 zmniejszenie ilości pozostałości po spalaniu węgla i koksu (wzrost alternatywnych
form ogrzewania mieszkań);
 utrzymanie na stałym, wysokim poziomie zawartości organicznych odpadów
spożywczych (kuchennych).
6.3. Prognoza ilości odpadów komunalnych
Zgodnie z KPGO 2010 prognozując zmiany ilości i jakości odpadów komunalnych
przyjmuje się następujące założenia:
- nie będą następowały istotne zmiany składu morfologicznego wytwarzanych odpadów
komunalnych;
- wzrost jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów kształtował się będzie
na poziome 5% w okresach 5-letniach i będzie następujący:
2010 r. –289 kg/M/rok;
2014 r. –301 kg/M/rok;
2018 r. – 313 kg/M/rok;
- wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów do 10% w 2010 r i 20% w 2018r.
spowoduje zmiany ilości i składu odpadów niesegregowanych, zmniejszy się w nich
głównie zawartość papieru, tworzyw sztucznych, szkła i metali;
- ilość pozostałych odpadów w grupie 20 wzrastać będzie średnio o 5% w okresach
5-letnich (średnio 1% na rok).
Zgodnie z zapisami w planie gospodarki odpadami dla powiatu sochaczewskiego
w najbliższym dziesięcioleciu należy się spodziewać zmian w odniesieniu do odpadów
komunalnych w kierunku:
- zwiększenie wskaźnika ilości powstających odpadów do ok. 350-380 kg/M/rok,
w wielkich miastach oraz do ok. 230-250 kg w mniejszych miastach;
- zwiększenie udziału frakcji papieru i makulatury, tworzyw sztucznych oraz odpadów
opakowaniowych;
- zmniejszenie udziału frakcji odpadów żywnościowych oraz frakcji drobnej (niepalnej)
odpadów;
- zwiększenie wartości opałowej odpadów w tempie co najmniej ok. 0,2 MJ/kg/rok,
w odniesieniu do małych miast trend ten powinien być obserwowalny za ok. 5 lat (przy
osiągnięciu i utrzymaniu wzrostu gospodarczego na poziomie ok. 3-4%);
- zwiększenie ogólnego strumienia odpadów komunalnych z terenów wiejskich (nawet
o 100%) w stosunku do stanu aktualnego na skutek objęcia mieszkańców wsi
zorganizowanym wywozem odpadów komunalnych i konieczną przebudową systemu
gospodarki odpadami komunalnymi na wsiach.
Prognoza ilości odpadów komunalnych w latach 2011 – 2018
na terenie gminy Teresin w Mg/rok
L.p.
Strumienie odpadów komunalnych
1
2
3
4
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji
Odpady zielone
Papier i tektura
Opakowania wielomateriałowe
Prognozowana ilość odpadów
[Mg/rok]
2011
2013
2015
2018
618,55
630,92
643,53
662,83
60,48
61,68
62,91
64,79
420,03
428,43
436,99
450,09
188,23
191,99
195,82
201,69
Strona 41
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tworzywa sztuczne
Szkło
Metale
Tekstylia i odzież
Drewno
Odpady niebezpieczne
Odpady mineralne
Odpady z targowisk
Odpady z ogrodów i parków
Odpady z czyszczenia ulic
Odpady wielkogabarytowe
Suma odpadów
390,98
110,36
120,31
39,82
43,20
19,77
492,38
36,25
10,29
47,62
144,26
398,79
112,56
122,71
40,61
44,06
20,16
502,22
36,97
10,49
48,57
147,14
406,76
114,81
125,16
41,42
44,94
20,56
512,26
37,70
10.69
49,54
150,08
418,96
118,25
128,91
42,66
48,59
21,17
527,62
38,83
11,01
51,02
162,30
2784,98
2797,30
2853,17
2948,72
Źródło: Opracowanie własne na podstawie PGO dla Mazowsza
Prognozy ilości odpadów na terenie gminy Teresin na lata 2011-2018 przedstawione
na powyższym zestawieniu zakładają wzrost ilości odpadów wytworzonych na terenie gminy
w roku 2018 w porównaniu do roku wyjściowego 2011. Przyczyna powyższego zjawiska jest
prognozowany wzrost liczby ludności w tych latach na terenie gminy.
6.4. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych
Według składu morfologicznego odpadów komunalnych powstających na terenie
gminy około 1 % stanowią odpady niebezpieczne.
Prognoza ilości odpadów zawierających PCB
Zgodnie z obowiązującym prawem do roku 2010 (nie później niż do dnia 30 czerwca)
miały zostać usunięte wszelkie urządzenia zawierające PCB, dlatego też należy oczekiwać,
iż w najbliższym czasie ich ilość będzie wzrastać. Wykonanie prognozy ilości odpadów
zawierających PCB na rok 2010 dla gminy Teresin jest trudne i wiąże się z brakiem
wiarygodnej i rzetelnej informacji o urządzeniach i obiektach zawierających PCB w chwili
obecnej.
Prognoza ilości olejów odpadowych
Prognozując ilości odpadów olejowych w najbliższych latach zakłada się zmniejszenie
ich ilości. Zjawisko to tłumaczy się spadkiem zapotrzebowania na oleje świeże oraz
zwiększeniem czasu ich eksploatacji, a co się z tym wiąże, zmniejszeniem ilości olejów
odpadowych.
Prognoza ilości baterii i akumulatorów
Adekwatnie z przewidywaniami KPGO w następnych latach należy spodziewać się
nieznacznego wzrostu w zakresie wytwarzania zużytych baterii i akumulatorów. Przyczyny
tego zjawiska należy szukać w dynamicznym rozwoju urządzeń elektrycznych
i elektronicznych, wzroście ilości pojazdów samochodowych na polskich drogach. Podając za
KPGO Polacy zużywają około 60% baterii pierwotnych w stosunku do ich zużycia przez
mieszkańców Unii Europejskiej.
Strona 42
Prognoza ilości odpadów medycznych i weterynaryjnych
Zgodnie z zapisami w WPGO na prognozę wytwarzania odpadów medycznych wpływ
ma m. in. prognoza demograficzna, starzenie się społeczeństwa, promocja zdrowego trybu
życia, większa świadomość społeczeństwa w zakresie badań profilaktycznych. Opierając się
na prognozach zawartych w KPGO należy liczyć się z systematycznym wzrostem
specyficznych odpadów medycznych i weterynaryjnych. Wzrost będzie oscylował na
poziomie 10 – 15% w stosunku do stanu bieżącego. Ich ilość jest jednak trudna do określenia.
Prognozując ilość tych odpadów liczyć się należy z faktem, że ilość ta będzie wzrastać
wolniej aniżeli wzrost poziomu i ilości usług. Wynika to zarówno z trudnej sytuacji
finansowej służby zdrowia jak i spodziewanego wdrożenia programu gospodarki odpadami.
Ze wzrostem ilości odpadów medycznych i weterynaryjnych należy także łączyć zjawisko
starzenia się społeczeństwa, a co za tym idzie zwiększonego zapotrzebowania na opiekę
i zabiegi medyczne.
Prognoza ilości pojazdów i opon
Biorąc pod uwagę aktualną tendencję wymiany starych pojazdów na nowe, należy
brać pod uwagę istotny wzrost ilości wyeksploatowanych pojazdów. Rozwój gospodarczy
Polski i wzrost zamożności społeczeństwa wpłynie na wzrost liczby pojazdów, a co za tym
idzie również tych wycofanych z eksploatacji co związane będzie z wymianą starszych
modeli samochodów na nowsze. Według prognozy krajowej w roku 2014 ilość złomowanych
pojazdów osiągnie 390 % poziomu roku 2000.
W perspektywie lat przewidywany jest ciągły wzrost ilości wycofanych z eksploatacji
opon i szacuje się, że w skali roku przyrost ten będzie wynosił około 3-5% rocznie. Ustawa
z dn. 27 kwietnia 2001 o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185 poz. 1243 z późn. zm.)
wprowadza zakaz składowania opon.
Prognoza ilości zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
Branża wyrobów elektrycznych i elektronicznych cechuje się najwyższym tempem
rozwojowym. Wg KPGO dynamika przyrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest
trzykrotnie wyższa od pozostałych odpadów. W skali kraju przewiduje się, że w roku 2014
ilość odpadów tej grupy ulegnie podwojeniu w stosunku do bazowego roku 2000. W związku
z tym, na terenie gminy Teresin należy się również liczyć ze wzrostem tych odpadów.
Przyjmuje się (zgodnie z KPGO) że dynamika wzrostu ilości zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego będzie się wahała w granicach 3-5% w skali rocznej.
Prognoza ilości odpadów azbestowych
Od 1997 r. istnieje zakaz stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. nr 161
poz. 628). W maju 2002 r. Rada Ministrów przyjęła „ Program usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”. Uwzględniając żywotność wyrobów
cementowo – azbestowych program zakłada realizację usuwania tych wyrobów do 2032r.
Z uwagi na zakaz przetwarzania i stosowania wyrobów zawierających azbest, nie mogą one
być przedmiotem odzysku i muszą być w sposób bezpieczny dla ludzi i środowiska
unieszkodliwiane przez składowanie. Odpady zawierające azbest są deponowane na
składowiskach przemysłowych oraz w wydzielonych kwaterach składowisk komunalnych.
Strona 43
W związku z koniecznością usunięcia materiałów zawierających azbest z dziedziny
komunalnej i gospodarczej należy w dalszej perspektywie liczyć się ze wzrostem ilości
odpadów zawierających azbest. Przy czym zgodnie z zapisami KPGO 2010 do 2018 r.
powinno być usunięte około 60% ilości odpadów zawierających azbest.
Zgodnie z prognozą zawartą w „Programie usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest z terenu Województwa Mazowieckiego” przewidywana ilość odpadów
zawierających azbest powstających w województwie mazowieckim w wyniku usuwania
wyrobów z azbestem wyniesie:
do 2012 roku – 1 036 395 Mg;
w latach 2013 – 2022 – 1 184 452 Mg;
w latach 2023 – 2032 – 740 283 Mg.
Ilość wytwarzanych odpadów zawierających azbest (głównie płyty azbestowo – cementowe)
uzależniona będzie od dwóch czynników, a mianowicie od stopnia realizacji Programu
usuwania wyrobów zawierających azbest oraz od możliwości finansowych właścicieli
nieruchomości posiadających zabudowę eternitową, ewentualnie od pomocy gminy w
zakresie usuwania tych wyrobów.
Problem odpadów azbestowych został szczegółowo opisany w opracowaniu „Program
usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest na terenie gminy Teresin” przyjętego
uchwałą Rady Gminy Teresin Nr IX/65/07 w dniu 9 sierpnia 2007 r.
Prognoza ilości pestycydów
Prognozuje się nieznaczny wzrost ilości odpadów pestycydowych w związku ze
stosowaniem tych środków w rolnictwie, jednak wysokie ceny pestycydów wpłyną na ich
zakup w ilościach koniecznych czyli minimalnych, co zapobiegnie ich składowaniu
i przeterminowaniu.
Zwiększenie ilości odpadów pestycydowych związane jest z faktem likwidacji
wszystkich mogilników na terenie Polski do roku 2010.
6.5. Odpady pozostałe
Prognoza ilości odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowalnych
Odpady pochodzące z remontów, budowy i demontażu obiektów budowlanych
i infrastruktury drogowej są w chwili obecnej zagospodarowywane w wysokim stopniu,
szczególnie jeśli chodzi o odpady metali kolorowych, złomu stalowego czy stłuczki szklanej.
Mniejszy jest natomiast stopień zagospodarowania gruzu budowlanego, czyli odpadowych
betonów, cegieł, płyt, tynków itp.
Zgodnie z zapisami w powiatowym planie w najbliższych latach, w związku
z oczekiwanymi zmianami modernizacyjnymi w przemyśle i gospodarce komunalnej należy
oczekiwać wzrostu ilości odpadów z rozbiórki i remontów obiektów budowlanych. Można
przyjąć, że wzrost ilości odpadów będzie najprawdopodobniej proporcjonalny do tempa
wzrostu gospodarczego. Oznacza to spodziewany ok. 30-40% wzrost ilości tego typu
odpadów w perspektywie 10-letniej. Wydaje się jednak, że w przyszłości zagospodarowanie
tego typu odpadów nie powinno stanowić istotnego problemu, szczególnie w przypadku
realizacji programu budowy dróg i autostrad.
Wraz ze wzrostem ilości odpadów budowlanych wzrośnie również możliwość ich
wykorzystywania (utwardzanie i budowa dróg) co przyczyni się do ich całkowitego odzysku.
Strona 44
Prognoza zmian w gospodarce odpadami wielkogabarytowymi i budowlanymi, wiąże się ze
stworzeniem pełnego systemu odbioru tych odpadów przez wyspecjalizowane jednostki.
Odpady wielkogabarytowe powinny być odbierane bezpośrednio przez producenta,
a następnie poddawane procesom recyklingu. Natomiast do odbioru odpadów budowlanych
preferuje się wytwórców, czyli: firmy budowlane, rozbiórkowe oraz osoby prywatne
prowadzące prace remontowe.
Na przełomie lat 2010-2018 prognozowany jest wzrost ilości odpadów z grupy
wielkogabarytowych i budowlanych o około 7%. Prognoza zmian w gospodarce powyższymi
odpadami, wiąże się z koniecznością stworzenia pełnego systemu odbioru tych odpadów
przez wyspecjalizowane jednostki.
Prognoza ilości osadów ściekowych
Zgodnie z prognozami KPGO 2010 przewiduje się wzrost stopnia skanalizowania
kraju. Na ilość wytwarzanych osadów mają wpływ dwa zasadnicze czynniki: zmiany
demograficzne oraz realizacja inwestycji z zakresu budowy i rozbudowy sieci
kanalizacyjnych oraz oczyszczania ścieków.
Zgodnie z zapisami PGO dla woj. mazowieckiego na terenie gminy Teresin
na przestrzeni najbliższych lat nie planuje się budowy nowej oczyszczalni ścieków.
Planowana jest modernizacja istniejącej oczyszczalni ścieków w Granicach oraz
Szymanowie.
Adekwatnie z zapisami KPGO planuje się, że w wyniku realizacji programu
rozbudowy sieci kanalizacyjnych i budowy oczyszczalni komunalnych, następująca liczba
mieszkańców gminy Teresin będzie obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków:
- 49,43% w 2011 roku - 5 418 mieszkańców;
- 52,85% w 2015 roku - 5 822 mieszkańców.
Według wskaźników podanych w KPGO, jeden mieszkaniec obsługiwany przez
oczyszczalnie odpowiada produkcji rocznej osadów na poziomie od 11,4 kg s.m. do 34,8 kg
s.m. (w zależności od technologii oczyszczania ścieków).
Prognoza ilości odpadów opakowaniowych
Z uwagi na postęp technologiczny, jaki dokonał się w zakresie wytwarzania
materiałów opakowaniowych i opakowań, polegający na znacznym obniżeniu ich masy, a
także ze względu na konieczność przeprowadzania przez przedsiębiorców redukcji masy
opakowań w systemach pakowania towarów (redukcja u źródła zgodnie z normą PN-EN
13428:2005 (U) Opakowania - Wymagania dotyczące wytwarzania i składu - Zapobieganie
poprzez redukcję u źródła) w latach 2011-2018 nie przewiduje się znaczącego wzrostu masy
odpadów opakowaniowych.
W perspektywie lat 2011-2018 oczekuje się również pozytywnych zmian w zakresie
przydatności odpadów do recyklingu materiałowego oraz odzysku energii. Wynika to z
konieczności przeprowadzania ocen zgodności opakowań z normami zharmonizowanymi
PN-EN 13430:2005 (U) Opakowania - Wymagania dotyczące opakowań przydatnych do
odzysku przez recykling materiałowy i PN-EN 13431:2005 (U) Opakowania - Wymagania
dotyczące opakowań przydatnych do odzysku w postaci energii, w tym określenie minimalnej
wartości opałowej.
Strona 45
Oszacowaną masę wszystkich rodzajów opakowań (również tych nieobjętych obecnie
obowiązkiem odzysku i recyklingu) oraz elementów opakowań (np. zamknięcia, etykiety
papierowe i z tworzyw sztucznych itd.), przedstawiono w tabeli poniżej:
Szacunkowe dane dotyczące masy odpadów opakowaniowych
do 2018 r. w skali całego kraju
Prognozowana masa odpadów opakowaniowych
Rodzaj materiału
do 2018 r. [tys. Mg]
opakowaniowego
2014 r.
2018r.
Papier i tektura
2076
2170
Szkło
1390
1415
Tworzywa sztuczne
767
781
Wielomateriałowe
224
231
Blacha stalowa
173
176
Aluminium
50
50
Drewno i naturalne
563
569
Razem
5243
5392
Źródło: KPGO 2010
Prognozy zużycia poszczególnych grup opakowań nie wskazują na potencjalne
zmiany struktury odpadów opakowaniowych. Do roku 2018 dominującymi z uwagę na masę
będą odpady z tektury / papieru, odpady ze szkła oraz odpady z tworzyw sztucznych.
Strona 46
7. Przyjęte cele w gospodarce odpadami
Głównym celem opracowania Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy
Teresin jest modyfikacja obecnego systemu gospodarki odpadami na terenie gminy w celu
osiągnięcia zakładanych ustawowo oraz w dokumentach wyższego rzędu docelowych
poziomów zbierania, odzysku i recyklingu, a także określenie koniecznych do realizacji
zadań. Celem dalekosiężnym tworzenia gminnego planu gospodarki odpadami jest dojście do
systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym
w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami, czyli po pierwsze zapobieganie
i minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz ograniczanie ich właściwości
niebezpiecznych, a po drugie wykorzystywanie właściwości materiałowych i energetycznych
odpadów, a w przypadku gdy odpadów nie można poddać procesom odzysku ich
unieszkodliwienie, przy czym składowanie generalnie jest traktowane jako najmniej pożądany
sposób postępowania z odpadami.
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy do roku
2016
16 grudnia 2008 r. Rada Ministrów przyjęła dokument przedłożony przez Ministra
Środowiska „Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z uwzględnieniem
perspektywy do roku 2016”, realizując tym samym obowiązek aktualizacji polityki
ekologicznej wynikający z ustawy Prawo ochrony środowiska.
Aktualizacja ma na celu odniesienie jej celów i niezbędnych działań do aktualnej sytuacji
społeczno-gospodarczej a także stanu środowiska.
Celami nowej polityki ekologicznej są:
- wzmacnianie systemu zarządzania ochroną środowiska,
- ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody,
- zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii,
- dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego dla ochrony
zdrowia mieszkańców Polski,
- ochrona klimatu.
Cele strategiczne średniookresowe do 2016 r. zapisane w Polityce Ekologicznej Państwa:
1. doprowadzenie do sytuacji, w której projekty dokumentów strategicznych wszystkich
sektorów gospodarki będą, zgodnie z obowiązującym w tym zakresie prawem,
poddawane procedurze oceny oddziaływania na środowisko i wyniki tej oceny będą
uwzględniane w ostatecznych wersjach tych dokumentów;
2. uruchomienie takich mechanizmów prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych, które
prowadziłyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów oraz do świadomych
postaw konsumenckich zgodnie z zasadą rozwoju zrównoważonego;
3. jak najszersze przystępowanie do systemu EMAS, rozpowszechnianie wiedzy wśród
społeczeństwa o tym systemie i tworzenie korzyści ekonomicznych dla firm
i instytucji będących w systemie;
4. podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, zgodnie z zasadą „myśl
globalnie, działaj lokalnie", prowadzącą do:
 proekologicznych zachowań konsumenckich;
 prośrodowiskowych nawyków i pobudzenia odpowiedzialności za stan
środowiska;
 organizowania akcji lokalnych służących ochronie środowiska;
Strona 47

-
-
-
-
-
-
-
uczestniczenia w procedurach prawnych i kontrolnych dotyczących ochrony
środowiska;
zwiększenie roli polskich placówek badawczych we wdrażaniu ekoinnowacji
w przemyśle oraz w produkcji wyrobów przyjaznych dla środowiska oraz
doprowadzenie do zadowalającego stanu systemu monitoringu środowiska;
stworzenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie szkodom
w środowisku i sygnalizującego możliwość wystąpienia szkody. W przypadku
wystąpienia szkody w środowisku koszty naprawy muszą w pełni ponieść jej sprawcy.
przywrócenie właściwej roli planowania przestrzennego na obszarze całego kraju,
w szczególności dotyczy to miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
które powinny być podstawą lokalizacji nowych inwestycji;
zachowanie bogatej różnorodności biologicznej polskiej przyrody na różnych
poziomach organizacji: na poziomie wewnątrzgatunkowym (genetycznym),
gatunkowym oraz ponadgatunkowym (ekosystemowym), wraz z umożliwieniem
zrównoważonego rozwoju gospodarczego kraju, który w sposób niekonfliktowy
współistnieje z różnorodnością biologiczną;
prace w kierunku racjonalnego użytkowania zasobów leśnych przez kształtowanie ich
właściwej struktury gatunkowej i wiekowej, z zachowaniem bogactwa biologicznego;
racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych
w taki sposób, aby uchronić gospodarkę narodową od deficytów wody i zabezpieczyć
przed skutkami powodzi oraz zwiększenie samofinansowania gospodarki wodnej.
Naczelnym zadaniem będzie dążenie do maksymalizacji oszczędności zasobów
wodnych na cele przemysłowe i konsumpcyjne, zwiększenie retencji wodnej oraz
skuteczna ochrona głównych zbiorników wód podziemnych przed zanieczyszczeniem;
głównymi celami średniookresowymi dla ochrony powierzchni ziemi,
a w szczególności dla ochrony gruntów użytkowanych rolniczo jest:
 rozpowszechnianie dobrych praktyk rolnych i leśnych, zgodnych z zasadami
rozwoju zrównoważonego;
 przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, łąkowych i wodno-błotnych
przez czynniki antropogenie;
 zwiększenie skali rekultywacji gleb zdegradowanych i zdewastowanych,
przywracając im funkcję przyrodniczą, rekreacyjną lub rolniczą;
racjonalizacja zaopatrzenia ludności oraz sektorów gospodarczych w kopaliny i wodę
z zasobów podziemnych oraz otoczenia ich ochroną przed ilościową i jakościową
degradacją. W terminie do 2016 r. jest konieczne:
 doskonalenie prawodawstwa dotyczącego ochrony zasobów kopalin i wód
podziemnych;
 ograniczenie presji wywieranej na środowisko podczas prowadzenia prac
geologicznych i eksploatacji kopalin;
 eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin;
 wzmocnienie ochrony niezagospodarowanych złóż kopalin w procesie
planowania przestrzennego;
 wykonanie bilansu pojemności struktur geologicznych, w których możliwa jest
sekwestracja dwutlenku węgla na terenie Polski;
 rozpoznanie geologiczne złóż soli kamiennej, wyczerpanych złóż ropy i innych
struktur geologicznych pod kątem magazynowania ropy naftowej i gazu
ziemnego oraz składowania odpadów, w tym promieniotwórczych;
 dokończenie dokumentowania zasobów dyspozycyjnych wód leczniczych
i termalnych oraz głównych zbiorników wód podziemnych;
Strona 48
-
-
-
-
poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku wspólnych działań sektora
ochrony środowiska z sektorem zdrowia oraz skuteczny nadzór nad wszystkimi
w kraju instalacjami będącymi potencjalnymi źródłami awarii przemysłowych
powodujących zanieczyszczenie środowiska. Do roku 2016 zakłada się także
całkowitą likwidację emisji substancji niszczących warstwę ozonową przez wycofanie
ich z obrotu i stosowania na terytorium Polski;
w zakresie ochrony zasobów wodnych nadrzędnym celem jest utrzymanie lub
osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód, w tym również zachowanie i przywracanie
ciągłości ekologicznej cieków. Ten długofalowy cel powinien być zrealizowany
do 2015 r. tak, jak to przewiduje dla wszystkich krajów Unii Europejskiej Ramowa
Dyrektywa Wodna 2000/60/WE, natomiast w polskim prawodawstwie ustawa - Prawo
wodne. Cel ten będzie realizowany przez opracowanie dla każdego wydzielonego
w Polsce obszaru dorzecza planu gospodarowania wodami oraz programu wodnośrodowiskowego kraju. W tych dokumentach planistycznych zawarte będą między
innymi informacje na temat działań, które należy podjąć w terminie do końca 2012 r.,
aby móc osiągnąć zakładane cele środowiskowe. Plany gospodarowania wodami
opracowane zostaną do grudnia 2009 r. Dokumenty te, zgodnie z ustawą - Prawo
wodne, zatwierdzane są przez Radę Ministrów;
celem średniookresowym w zakresie ochrony przed hałasem jest dokonanie
wiarygodnej oceny narażania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie
kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe. Podobny jest
też cel działań związanych z zabezpieczeniem społeczeństwa przed nadmiernym
oddziaływaniem pól elektromagnetycznych;
średniookresowym celem polityki ekologicznej w odniesieniu do chemikaliów jest
stworzenie efektywnego systemu nadzoru nad substancjami chemicznymi
dopuszczonymi na rynek, zgodnego z zasadami Rozporządzenia REACH.
Celami średniookresowymi w zakresie gospodarki odpadami są:
 utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu
gospodarczego kraju (mniej odpadów na jednostkę produktów, mniej
opakowań, dłuższe okresy życia produktów itp.),
 znaczne zwiększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób
bezpieczny dla środowiska,
 zamknięcie wszystkich składowisk, które nie spełniają standardów UE i ich
rekultywacja,
 sporządzenie spisu zamkniętych oraz opuszczonych składowisk odpadów
wydobywczych, wraz z identyfikacją obiektów wpływających znacząco na
środowisko (obowiązek wynikający z dyrektywy 2006/21/WE oraz ustawy
z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. Nr 138, poz. 865),
 eliminacja kierowania na składowiska zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego oraz zużytych baterii i akumulatorów,
 pełne zorganizowanie krajowego systemu zbierania wraków samochodów
i demontaż pojazdów wycofanych z eksploatacji,
 takie zorganizowanie systemu preselekcji sortowania i odzysku odpadów
komunalnych, aby na składowiska nie trafiało ich więcej niż 50% w stosunku
do odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych.
Z dyrektyw w dziedzinie gospodarki odpadami wydanymi przez Unię Europejską
wynikają liczne zobowiązania dla Polski z których najważniejsze to:
Strona 49
-
osiągnięciem w 2014 r. odzysku min. 60% i recyklingu 55% odpadów
opakowaniowych;
osiągnięcie w 2013 r. odzysku co najmniej 50% odpadów biodegradowalnych tak, aby
nie trafiały na składowiska;
zebranie w 2012 r. 25% zużytych baterii i akumulatorów, a w 2016 r. 45% tych
odpadów.
Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 (M.P. Nr 90, poz. 946)
W krajowym planie gospodarki odpadami 2010 przyjęto następujące cele główne:
- utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu
gospodarczego kraju PKB;
- zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów,
zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska;
- zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów;
- zamknięcie do końca 2009 r. wszystkich krajowych składowisk niespełniających
standardów Unii Europejskiej;
- wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów;
- stworzenie kompleksowej bazy danych o wprowadzanych na rynek produktach
i gospodarce odpadami w Polsce;
Dla poszczególnych grup odpadów (tj. odpadów komunalnych, odpadów
niebezpiecznych i pozostałych odpadów) sformułowano dodatkowe cele szczegółowe.
Przedstawione w projekcie planu cele oraz wynikające z nich kierunki działań są
w pełni zgodne z zapisami KPGO 2010. Dotyczy to również przyjętego w Projekcie systemu
gospodarowania poszczególnymi grupami odpadów.
7.1. Odpady komunalne
Zgodnie z KPGO 2010 przyjęto następujące cele główne:
- objęcie umowami na odbieranie odpadów komunalnych 100% mieszkańców;
- zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania
odpadów, dla którego minimalne wymagania określono w Krajowym Planie
Gospodarki Odpadami;
- zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów, aby nie było składowanych:
o
w 2013 r. więcej niż 50%;
o
w 2020 r. więcej niż 35%
masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r;
- zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 85%
wytworzonych odpadów do końca 2014 r.;
- zredukowanie liczby składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne,
na których są składowane odpady komunalne, do max. 200 do końca 2014 r.
W oparciu o przedstawione w KPGO 2010 cele oraz zapisy wynikające z uregulowań
prawnych, w zakresie odpadów komunalnych określone zostały szczegółowe cele do
osiągnięcia w horyzoncie krótkookresowym na lata 2009 – 2013 oraz horyzoncie
długookresowym na lata 2014-2018.
Strona 50
Cele krótkookresowe 2011-2013:
- wspieranie działań w zakresie zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców
gminy w zakresie prawidłowego funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi;
- wspieranie działań w zakresie objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym
systemem selektywnego zbierania, w zakresie:
- odpadów zielonych z parków i ogrodów;
- papieru i tektury;
- odpadów opakowaniowych ze szkła;
- tworzyw sztucznych i metali;
- odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych (w tym: zużytych
baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
przeterminowanych leków, chemikaliów);
- odpadów wielkogabarytowych i odpadów budowlano-remontowych.
- doskonalenie systemu selektywnego zbierania odpadów w celu osiągnięcia
odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu dla osiągnięcia odpowiednich limitów
odzysku:
- odpadów wielkogabarytowych na poziomie 45%;
- odpadów niebezpiecznych na poziomie 20%;
- odpadów opakowaniowych – odzysk 60%, recykling 55% - 80%;
- wspieranie ograniczenia kierowania na składowiska odpadów komunalnych
niesegregowanych i nieprzetworzonych;
- skierowanie w roku 2011 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne
i obojętnych nie więcej niż 63% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995);
- wspieranie działań na rzecz eliminacji praktyk nielegalnego składowania odpadów;
- kontynuacja porządkowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi, ze
szczególnym wspieraniem zintegrowanych regionalnych systemów gospodarki.
Cele długookresowe 2014-2018
- kontynuacja działań na rzecz zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców;
- doskonalenie systemu selektywnego zbierania w celu osiągnięcia odpowiednich
poziomów odzysku i recyklingu dla osiągnięcia odpowiednich limitów odzysku:
odpadów wielkogabarytowych na poziomie 65%;
odpadów niebezpiecznych na poziomie 35%;
odpadów opakowaniowych – odzysk 60%, odzysk 60%, recykling 55% - 80%.
- wspieranie rozwoju regionalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi;
- skierowanie w roku 2015 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne
i obojętnych nie więcej niż 44% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995);
- wspieranie działań do składowania tylko odpadów przetworzonych;
- wspieranie rozwoju i wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania
odpadów;
- wspieranie działań w zakresie zmniejszania masy składowanych odpadów komunalnych
do max. 85% wytworzonych odpadów do końca 2014 r.
Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych
W zakresie odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych
wytwarzanych na terenie gminy Teresin, określone zostały szczegółowe cele przewidziane do
Strona 51
osiągnięcia w horyzoncie krótkookresowym na lata 2011 – 2013 oraz długookresowym na
lata 2014-2018.
Cele krótkookresowe 2011-2013
- rozwój selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu
odpadów komunalnych.
- edukacja ekologiczna mieszkańców gminy w zakresie zagrożeń, jakie stwarza
niekontrolowane przedostawanie się odpadów niebezpiecznych do środowiska.
- osiągnięcie w 2011 r. zakładanych limitów odzysku i recyklingu odpadów
niebezpiecznych (ze strumienia odpadów komunalnych) - 20%.
- dalszy rozwój selektywnego systemu zbierania odpadów niebezpiecznych ze strumienia
komunalnych.
- kontynuacja edukacji ekologicznej.
- osiągnięcie docelowo zakładanych limitów odzysku i recyklingu odpadów
niebezpiecznych (ze strumienia odpadów komunalnych) - 35%.
7.2. Odpady niebezpieczne
Zgodnie z wytycznymi zawartymi w WPGO dla woj. mazowieckiego główne cele
i zadania do realizacji w zakresie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, na terenie
gminy Teresin to:
- osiąganie właściwych poziomów zbiórki, odzysku i recyklingu odpadów
niebezpiecznych;
- stworzenie systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w gospodarstwach
domowych, małych i średnich przedsiębiorstwach oraz szkolnictwie i sektorze
medycznym i weterynaryjnym;
- minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów poprzez wprowadzenie technologii mało
i bezodpadowych;
wzrost świadomości ekologicznej w zakresie prawidłowych metod postępowania
z odpadami niebezpiecznymi.
Cele krótkookresowe2011-2013:
W okresie od 2011 r. do 2012 r. znaczenie priorytetowe będzie miało bezpieczne i całkowite
wyeliminowanie PCB ze środowiska poprzez kontrolowane unieszkodliwianie PCB oraz
urządzeń zawierających PCB.
Cele długookresowe2014-2018:
W okresie od 2012 r. należy dokonywać likwidacji odpadów zawierających PCB o stężeniu
poniżej 50 ppm.
Oleje odpadowe
Głównym celem gospodarki odpadami olejowymi na lata 2011-2018 jest utrzymanie
poziomu odzysku na poziomie, co najmniej 50%, a recyklingu rozumianego jako regeneracja
na poziomie, co najmniej 35%.
Strona 52
Cele krótkookresowe 2011-2013
- uzyskanie następujących poziomów odzysku, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i
recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz.
752)
% poziomu odzysku - 50
% poziomu recyklingu - 35
w przypadku olejów smarowych z wyłączeniem:
• oleje smarowe do przeprowadzania przemian chemicznych innych niż proces
specyficzny;
• oleje białe, parafina ciekła;
• mieszanki olejowe do obróbki metali, oleje zapobiegające przyleganiu do form, oleje
antykorozyjne;
• oleje smarowe pozostałe oraz pozostałe oleje;
- właściwe postępowanie z olejami odpadowymi: w pierwszej kolejności odzysk poprzez
regenerację, a jeśli jest niemożliwe ze względu na stopień zanieczyszczenia to poddanie
olejów odpadowych innym procesom odzysku;
- poprawa systemu zbierania olejów odpadowych z rozproszonych źródeł wytwarzania.
Utrzymanie wysokiego poziomu zbierania, odzysku (50%) i recyklingu (35%) olejów
odpadowych.
Zużyte baterie i akumulatory
Odpowiednio z polityką ekologiczną państwa celem nadrzędnym jest rozbudowa
systemu odzysku i unieszkodliwiania zużytych baterii i akumulatorów ukierunkowanego na
całkowite wyeliminowanie ich składowania.
- uzyskanie następujących poziomów odzysku i recyklingu zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku
i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 109 poz.
752):
• Akumulatory kwasowo- ołowiowe wszystkie zgłoszone i zebrane;
• Akumulatory niklowo-kadmowe (wielkogabarytowe)- 60 %;
• Akumulatory niklowo-kadmowe (małogabarytowe)- 40%;
• Akumulatory niklowożelazowe
(wielkogabarytowe) - 40%;
oraz
inne
akumulatory
elektryczne
• Akumulatory niklowo- żelazowe oraz inne akumulatory elektryczne (małogabarytowe)
- 20%;
• Ogniwa i baterie galwaniczne oraz ich części z wyłączeniem części ogniw i baterii
galwanicznych 30% w roku 2012, 40% w 2014
Strona 53
- osiąganie poziomów zbierania (zdefiniowanych i określonych w Dyrektywie Parlamentu
Europejskiego i Rady 2006/66/WE z dnia 6 września 2006 roku w sprawie baterii i
akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylającej dyrektywę 91/157
EWG (Dz. Urz. WE L 266 z 26 września 2006 roku, str. 1) w tym:
• minimalnego poziomu zbierania:
25 % do dnia 26 września 2012 r.;
45 % do dnia 26 września 2016 r.
Osiągnięcie wymagań wynikających z Dyrektywy 2006/66/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii
i akumulatorów.
Cele krótko- i długookresowe 2011-2018
W okresie od 2011 r. do 2018 r. celem będzie minimalizacja negatywnego oddziaływania
odpadów medycznych i weterynaryjnych na środowisko, poprzez podniesienie efektywności
selektywnego zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych (w tym segregacji odpadów
u źródła powstawania), co spowoduje zmniejszenie ilości odpadów innych niż niebezpieczne
w strumieniu odpadów niebezpiecznych.
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa celem nadrzędnym jest rozbudowa systemu
odzysku i unieszkodliwiania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
ukierunkowanego na całkowite wyeliminowanie jego składowania. Za cel strategiczny
w zakresie gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym należy uznać
stworzenie systemu gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym
gwarantującym uzyskanie odpowiednich poziomów zbierania, odzysku i recyklingu.
Cele krótko- i długookresowe 2010-2018:
a) osiągnięcie od 1 stycznia 2008 r. poziomów odzysku i recyklingu zużytego sprzętu
w wysokości:
● dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu w postaci wielkogabarytowych urządzeń
gospodarstwa domowego i automatów do wydawania:
- poziomu odzysku w wysokości 80 % masy zużytego sprzętu;
- poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących
ze zużytego sprzętu w wysokości 75 % masy zużytego sprzętu;
● dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu w postaci sprzętu teleinformatycznego,
telekomunikacyjnego i audiowizualnego:
● dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu w postaci małogabarytowych urządzeń
gospodarstwa domowego; sprzętu oświetleniowego; narzędzi elektrycznych
i elektronicznych z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi
Strona 54
przemysłowych; zabawek, sprzętu rekreacyjnego i sportowego oraz przyrządów do
nadzoru i kontroli:
● dla zużytych gazowych lamp wyładowczych - poziomu recyklingu części
składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zużytych lamp w wysokości
80 % masy tych zużytych lamp;
b) osiągnięcie poziomu selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w wysokości
4 kg/mieszkańca/rok;
c) intensyfikacja systemu zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
pochodzącego z gospodarstw domowych.
Gospodarkę odpadami zawierającymi azbest określa „Program usuwania azbestu
i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”, przyjętego przez Radę
Ministrów w dniu 14 maja 2002 r., oraz „Programy...” utworzone na poziomie województw,
powiatów i gmin. Dla gminy Teresin właściwym jest „Plan usuwania wyrobów zawierających
azbest z terenu gminy Teresin” uchwalony przez Radę Gminy Teresin uchwałą
Nr XI/65/2007 z dnia 9 sierpnia 2007 r.
Zgodnie z założeniami przedstawionymi w „Planie usuwania wyrobów zawierających
azbest z terenu gminy Teresin” za główny cel przyjęto usunięcie i unieszkodliwienie poprzez
składowanie na składowisku odpadów niebezpiecznych wszystkich wyrobów zawierających
azbest z terenu gminy do roku 2032.
Przeterminowane pestycydy
Cele krótko- i długookresowe 2011-2018:
- uszczelnienie systemu zbierania przeterminowanych środków ochrony roślin i opakowań
po tych środkach pochodzących z bieżącej produkcji i stosowania w rolnictwie.
- działania edukacyjne wśród mieszkańców w zakresie właściwego postępowania
z przeterminowanymi środkami ochrony roślin.
7.3. Odpady pozostałe
Pojazdy wycofane z eksploatacji
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa celem nadrzędnym jest zapewnienie pełnej
skuteczności działania systemu zbierania i demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji
oraz odzysku, w tym recyklingu, odpadów powstających z pojazdów wycofanych
z eksploatacji. Głównym celem ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji jest
zapewnienie funkcjonowania na terenie Polski szczelnego systemu, który zakłada,
że wszystkie wyeksploatowane pojazdy będą przekazywane do profesjonalnych stacji
demontażu lub punktów zbierania pojazdów.
Cele krótkookresowe na lata 2011-2013:
Strona 55
Cele w zakresie gospodarki pojazdami wycofanymi z eksploatacji obejmują kontrolowany
odzysk i recykling wyeksploatowanych pojazdów poprzez spełnienie wymogów Ustawy
z dnia 20 stycznia 2005 roku o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. nr 25
poz. 202, z późn. zm.). Zgodnie z wymieniona ustawą, z dniem 1 stycznia 2006 roku:
- przedsiębiorca prowadzący stację demontażu jest zobowiązany do osiągania rocznego
poziomu odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji w wysokości
odpowiednio 95% i 85% masy pojazdów przyjętych do jego stacji (w przypadku
pojazdów wyprodukowanych po 1 stycznia 1980 roku) – przy czym zgodnie z art. 60
w okresie do dnia 31 grudnia 2014 roku ww. poziomy odzysku i recyklingu wynoszą
odpowiednio 85% i 80%;
- w przypadku pojazdów wyprodukowanych przed 1 stycznia 1980 roku, poziomy
odzysku i recyklingu wynoszą odpowiednio 75% i 70%.
Cele długookresowe na lata 2014-2018:
- utrzymanie poziomu odzysku i recyklingu na poziomie co najmniej 75% i 70% dla
pojazdów wyprodukowanych przed dniem 1 stycznia 1980 r. oraz 85% i 80% dla
pozostałych pojazdów,
- uzyskanie w okresie od 1 stycznia 2015 r. poziomów odzysku i recyklingu pojazdów
wycofanych z eksploatacji w wysokości odpowiednio co najmniej 95 % i 85 % masy
pojazdów przyjętych w skali roku.
Zużyte opony
- zwiększenie poziomu selektywnego zbierania zużytych opon,
- wyeliminowanie procederu składowania zużytych opon i ich niekontrolowanego spalania
w instalacjach nie przeznaczonych do tego celu.
Cele długookresowe 2014-2018:
Osiągnięcie w 2018 roku następujących poziomów dotyczących gospodarowania odpadami:
odzysk - 100%;
recykling – 20%.
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych
Rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów z remontu, budowy obiektów
budowlanych oraz infrastruktury drogowej do odzysku, aby osiągnąć 54% w roku 2011.
Rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów z remontu, budowy obiektów
budowlanych oraz infrastruktury drogowej do odzysku - 70% w roku 2015.
Komunalne osady ściekowe
W perspektywie do 2018 roku, strategię w gospodarce osadami ściekowymi
wyznaczać będą działania zmierzające do wyeliminowania składowania osadów,
bezpiecznego stosowania osadów w środowisku oraz bezpiecznego ich unieszkodliwiania.
Strona 56
W perspektywie do 2018 r. podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami
ściekowymi są następujące:
- całkowite ograniczenie składowania osadów ściekowych;
- zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed
wprowadzeniem do środowiska oraz osadów przekształcanych metodami termicznymi;
- maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy
jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego
i chemicznego.
Cele krótkookresowe 2011- 2013
- zwiększenie ilości osadów ściekowych przekształcanych termicznie, do co najmniej 20%
wytwarzanej ilości w roku 2011;
- zwiększenie efektywności kontroli nad stosowaniem osadów ściekowych na terenach
gminy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na miejsca stosowania osadów;
- objęcie monitoringiem wszystkich oczyszczalni ścieków w gminie, w zakresie
wytwarzania osadów ściekowych, sposobów postępowania z nimi oraz realizacji przez
oczyszczalnie ścieków obowiązku prowadzenia badań fizyczno-chemicznych i sanitarno
- biologicznych osadów ściekowych;
- sukcesywne wykorzystywanie osadów ściekowych nagromadzonych na terenach
oczyszczalni ścieków, do osiągnięcia 30% wykorzystania nagromadzonych osadów
w roku 2011;
- zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed
wprowadzeniem do środowiska;
i chemicznego;
- zwiększenie efektywności kontroli nad stosowaniem osadów ściekowych,
ze zwróceniem szczególnej uwagi na miejsca stosowania osadów;
- zmniejszenie stopnia obciążenia osadów ściekowych szkodliwymi substancjami
i organizmami chorobotwórczymi poprzez ograniczenie zrzutu zanieczyszczeń
pochodzenia przemysłowego, trafiających do komunalnych oczyszczalni ścieków.
Cele długookresowe 2014 - 2018
- całkowite ograniczenie składowania osadów ściekowych do roku 2015;
- zmniejszenie stopnia obciążenia osadów ściekowych szkodliwymi substancjami
i organizmami chorobotwórczymi poprzez ograniczenie zrzutu zanieczyszczeń
pochodzenia przemysłowego, trafiających do komunalnych oczyszczalni ścieków;
i chemicznego.
Odpady ulegające biodegradacji
- selektywne zbieranie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji poddawanie ich
odzyskowi;
- ograniczenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych
na składowisko odpadów. Biorąc pod uwagę wymagania określone w art. 5 Dyrektywy
Rady 1999/31/EC należy przyjąć, że ilości odpadów komunalnych ulegających
Strona 57
biodegradacji kierowanych do składowania powinny wynosić w 2013 roku – 50%
(wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
wytworzonych 1995 roku.
- dalsze ograniczanie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
kierowanych na składowisko odpadów tak aby w 2020 roku osiągnąć 35% (wagowo)
całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych 1995
roku.
Odpady opakowaniowe
Z dniem 1 stycznia 2008 roku weszły w życie przepisy określające minimalne
poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych na 2014 rok.
W gospodarce odpadami opakowaniowymi w okresie od 2011 r. do 2014 r. przyjęto jako cel
nadrzędny rozbudowę systemu, aby osiągnąć cele określone w tabeli poniżej.
Docelowe poziomy recyklingu i odzysku odpadów opakowaniowych
2
3
4
5
6
7
recyklingu
% poziomu
recyklingu
Opakowania (ogółem)
Opakowania z tworzyw
sztucznych
Opakowania
z
aluminium
Opakowania ze stali
Opakowania z papieru i
tektury
Opakowania ze szkła
Opakowania z drewna
2014
% poziomu
recyklingu
1
odzysku
Rodzaj opakowania
odzysku
L.p.
% poziomu
recyklingu
% poziomu
2013
odzysku
2012
odzysku
2011
55
40
57
45
58,5
50
60
55
-
19
-
20
-
21,5
-
22,5
-
47
-
48
-
49
-
50
-
37
-
42
-
46
-
50
-
54
-
56
-
58
-
60
-
46
15
-
49
15
-
55
15
-
60
15
Źródło: na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r.
w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych
i poużytkowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 752)
Cele krótkoterminowe 2011-2013:
- osiągnięcie określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska poziomów odzysku
i recyklingu odpadów opakowaniowych;
- stworzenie systemu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych;
- edukacja mieszkańców gminy w zakresie gospodarki odpadami opakowaniowymi
mających na celu zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych oraz
propagowanie odzysku i recyklingu;
- zmniejszenie ilości odpadów opakowaniowych wydzielonych ze strumienia odpadów
komunalnych kierowanych na składowiska odpadów.
Strona 58
Cele długoterminowe 2014-2018:
- dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych wytwarzanych przez
mieszkańców w celu uzyskania wymaganych poziomów odzysku i recyklingu;
- kontynuacja programu edukacji i informacji mieszkańców gminy mających na celu
zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych oraz propagowanie odzysku
i recyklingu odpadów;
- rozwój systemu recyklingu i odzysku odpadów opakowaniowych mający na celu
osiągnięcie wymaganych poziomów określonych w prawie;
- wspieranie działań mających na celu budowę oraz realizację nowych inwestycji
zapewniających recykling, odzysk, w tym odzysk energii z odpadów z jednoczesnym
odzyskiem ciepła i elektryczności.
7.4. Odpady z wybranych gałęzi gospodarki, których zagospodarowanie stwarza
problemy
Zgodnie z obowiązującym prawodawstwem oraz zapisami Krajowego Planu
Gospodarki Odpadami 2010, wyznaczono następujące cele w zakresie gospodarowania
odpadami z wybranych gałęzi gospodarki:
Cele krótkoterminowe rok 2011
- zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów relatywnie do wzrostu gospodarczego,
a także ograniczanie ich toksyczności
- zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku do 65% w 2011 roku;
- zwiększenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem do 30% w 2011
roku;
- ograniczenie negatywnego wpływu obiektów gospodarki odpadami na środowisko;
- zwiększanie świadomości ekologicznej społeczeństwa, szczególnie wytwórców
i posiadaczy odpadów poprzez prowadzenie ciągłej edukacji, informacji i promocji oraz
utrwalanie prawidłowych zasad i obowiązków w zakresie gospodarki odpadami.
Cele długoterminowe 2012 - 2015
- dalsze ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów, a także ograniczanie ich
toksyczności;
- zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku do 67% w 2015 roku;
- zwiększenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem do 32% w 2015
roku;
- dalsze ograniczenie negatywnego wpływu obiektów gospodarki odpadami
na środowisko;
- zwiększanie świadomości ekologicznej społeczeństwa, szczególnie wytwórców
i posiadaczy odpadów poprzez prowadzenie ustawicznej edukacji, informacji i promocji
oraz utrwalanie prawidłowych zasad i obowiązków w zakresie gospodarki odpadami.
Strona 59
8. System gospodarowania odpadami i kierunki działań
Zapobieganie i minimalizacja wytwarzania odpadów są priorytetem w postępowaniu
z odpadami, stanowiąc jednocześnie cel, dla osiągnięcia którego istnieje obowiązek
podejmowania odpowiednich działań.
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa głównymi kierunkami działań w zakresie
gospodarki odpadami są:
intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów
i właściwego postępowania z nimi oraz prowadzenie skutecznej kampanii informacyjnoedukacyjnej w tym zakresie;
wypracowanie i monitorowanie rzeczywistych wskaźników wytwarzania i morfologii
odpadów celem zdiagnozowania potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami;
wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku
i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii
zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania;
weryfikacja lokalizacji dotychczas istniejących składowisk odpadów oraz
eliminowanie uciążliwości dla środowiska związanych z ich składowaniem, w tym
zamykanie i rekultywacja składowisk niespełniających wymogów prawa;
wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania,
transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów;
wprowadzenie instrumentów finansowych umożliwiających realizację zadań
w zakresie gospodarki odpadami przez jednostki samorządu terytorialnego
i dyscyplinujących samorządy w zakresie wykonywania przez nie obowiązków;
wyeliminowanie praktyk niewłaściwej eksploatacji i rekultywacji składowisk
odpadów.
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016
oprócz priorytetów i zadań służących realizacji zapisanych celów zawiera również
szczegółowy opis kierunków działań, które będą podejmowane w celu realizacji tych
priorytetów w latach 2011-2012.
Najważniejsze działania priorytetowe na najbliższe 2 lata, to m.in.:
- zakończenie prac nad wyznaczaniem obszarów siedliskowych w ramach ESE Natura
2000;
- przyjęcie projektu ustawy o organizmach genetycznie modyfikowanych, zgodnie
z prawem UE;
- zamknięcie wysypisk nie spełniających wymogów UE;
- wprowadzenie w życie tzw. zielonych zamówień;
- wzmocnienie kadry inspekcji ochrony środowiska, która usprawni ochronę środowiska
i pozwoli na kontrolę przestrzegania prawa.
Wśród priorytetów polityki ekologicznej znajdują się także następujące działania:
- wspieranie platform technologicznych i ekoinnowacyjności w ochronie środowiska;
- przywrócenie podstawowej roli miejscowym planom zagospodarowania przestrzennego,
jako podstawy lokalizacji inwestycji;
- zwiększenie retencji wody;
- opracowanie krajowej strategii ochrony gleb;
- promocja wykorzystania metanu z pokładu węgla;
Strona 60
-
ochrona atmosfery;
ochrona wód;
gospodarka odpadami;
modernizacja systemu energetycznego.
Polityka ekologiczna państwa podejmuje wyzwania, w tym dotyczące:
- realizacji założeń dyrektywy unijnej CAFE, dotyczącej ograniczenia emisji pyłów
i o konieczności redukcji o 75 % ładunku azotu i fosforu w oczyszczanych ściekach
komunalnych;
- sporządzania map akustycznych dla wszystkich miast powyżej 100 tysięcy mieszkańców
i opracowania planów walki z hałasem;
- prac nad dokumentem dotyczącym nadzoru nad chemikaliami dopuszczonymi na rynek,
czyli o wdrażaniu rozporządzenia REACH.
W ramach gospodarki odpadami Polityka ekologiczna państwa zakłada następujące
kierunki działań na lata 2011-2012:
- zwiększenie stawek opłat za składowanie odpadów zmieszanych biodegradowalnych
oraz odpadów, które można poddać procesom odzysku;
- finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne inwestycji dotyczących odzysku
i recyklingu odpadów, a także wspieranie wdrożeń nowych technologii w tym zakresie;
- wprowadzenie rozwiązań poprawiających skuteczność systemu recyklingu
wyeksploatowanych pojazdów;
- finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne modernizacji technologii
prowadzących do zmniejszania ilości odpadów na jednostkę produkcji (technologie
małoodpadowe);
- realizacja projektów dotyczących redukcji ilości składowanych odpadów komunalnych
i zwiększenia udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi
i unieszkodliwieniu wspieranych dotacjami Programu Operacyjnego „Infrastruktura
i Środowisko";
- intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów
(np. opakowań, toreb foliowych) i ich preselekcję w gospodarstwach domowych;
- wzmocnienie przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli podmiotów odbierających
odpady od wytwórców oraz podmiotów posiadających instalacje do odzyskiwania
i unieszkodliwiania odpadów;
8.1. Regionalne Obszary Gospodarki Odpadami
Zgodnie z zapisami Wojewódzkiego Mazowieckiego Planu Gospodarki Odpadami
zakłada się prowadzenie gospodarki odpadami komunalnymi w systemie przestrzennych
powiązań regionalnych. Zaproponowano utworzenie sześciu obszarów (regionów), w których
wdrażane powinny być kompleksowe systemy gospodarki odpadami komunalnymi i tworzone
Zakłady Zagospodarowania Odpadów.
Wyróżniono 6 obszarów predysponowanych do budowy regionalnych obszarów
gospodarki odpadami komunalnymi, które powinny funkcjonować w 2015 roku:
- Obszar m. st. Warszawy,
- Obszar Ciechanowski,
- Obszar Ostrołęcki,
- Obszar Płocki,
- Obszar Radomski,
Strona 61
- Obszar Siedlecki.
Gmina Teresin leżąca w granicach powiatu sochaczewskiego została włączona
w granice obszaru płockiego.
Proponowane obszary zostały podzielone w taki sposób aby na ich terenie mogły
funkcjonować instalacje efektywnie unieszkodliwiające odpady komunalne, co
w konsekwencji mogłoby się przyczynić do całkowitego wyeliminowania procesu ich
składowania na składowiskach.
8.2. Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów
Ustawa o odpadach wymaga podjęcia działań zapobiegających powstawaniu odpadów
oraz środków mających zapewnić poprawę gospodarki odpadami.
Zgodnie z zapisami w „Ustawy o odpadach” §5 (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. nr
185 poz. 1243) „Kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstawanie
odpadów, powinien takie działanie planować, projektować i prowadzić, tak aby:
- zapobiegać powstawaniu odpadów, lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne
oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich
użytkowania;
- zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się zapobiec
powstawaniu odpadów;
- zapewnić zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów, których
powstawaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi”.
Zapobieganie dotyczy wszystkich uczestników życia produktu, tj. projektantów,
producentów, dystrybutorów, a także konsumentów, a z chwilą gdy produkt staje się odpadem
komunalnym, także władz lokalnych odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami
komunalnymi. Pod pojęciem „zapobieganie” rozumie się wszystkie działania zlokalizowane
zasadniczo przed wytworzeniem odpadu lub przed jego przejęciem przez służby komunalne,
które pozwalają:
- zmniejszyć ilościowo strumień odpadów, które wymagałyby usunięcia,
- zmniejszyć uciążliwość odpadów jako takich oraz ich przeróbki,
- ułatwić usuwanie (odzysk, unieszkodliwianie) odpadów.
-
-
Redukcja ilości wytwarzanych odpadów może być osiągnięta poprzez:
zmniejszenie wytwarzania odpadów, głównie w wyniku oddziaływań na zachowania
mieszkańców podczas zakupów oraz stosowania produktów;
zmiany wytwarzanych odpadów w kierunku pożądanych, specyficznych materiałów,
które dadzą wtórny obieg (wykorzystanie) odpadom wytwarzanym.
W efekcie zapobiegania i redukcji ilości wytwarzanych odpadów:
nastąpi redukcja prognozowanego znacznego wzrostu ilości odpadów;
nastąpi redukcja wzrostu kosztów, będących efektem modernizacji gospodarki
odpadami;
ograniczone zostaną problemy związane z koniecznością poszukiwania nowych
lokalizacji dla instalacji przeróbki odpadów.
Zapobieganie i minimalizacja ilości wytworzonych odpadów jest priorytetem
w polityce gospodarki odpadami. Dla zapobiegania i zmniejszania ilości powstających
odpadów proponuje się następujące działania edukacyjno - informatyczne przeprowadzane
Strona 62
w formie zajęć w szkole, poprzez środki masowego przekazu (lokalna prasa, radio
i telewizja), ulotki i plakaty reklamowe, polegające na kreowaniu zachowań mieszkańców
w kierunku:
- zakupu produktów o minimalnej ilości opakowań;
- zakupu produktów wykonanych z surowców z recyklingu;
- oddziaływanie na pracowników w kierunku redukcji zużywanych materiałów
(np. papieru w biurach, wprowadzenie wewnętrznych sieci informatycznych, poczty
elektronicznej);
- ograniczania zakupu produktów jednorazowego użytku;
- popularyzacji stosowania materiałów wysokiej trwałości;
- prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów w biurach i szkołach.
W gospodarce odpadami komunalnymi w województwie mazowieckim podjęte
zostaną działania mające na celu zmniejszenie ilości odpadów wytwarzanych przez
mieszkańców odpadów poprzez:
- promocję eko-projektów czyli wkomponowanie aspektów środowiskowych do projektu
produktu z zamiarem poprawienia wpływu jaki ten produkt wywiera na środowisko
naturalne;
- dostarczanie producentom informacji o technikach przeciwdziałania powstawaniu
odpadów pod kątem wprowadzenia w przemyśle najlepszych dostępnych technik;
- organizacja szkoleń dla przedsiębiorców, grup producenckich, rolników (hodowców)
w zakresie wymagań dotyczących zapobiegania powstawania odpadów;
- organizowania kampanii informacyjnych dla mieszkańców, uczniów oraz konkretnych
grup konsumentów, a także dla małych i średnich przedsiębiorców w zakresie
minimalizacji powstawania odpadów;
- promocję zachowań społecznych propagujących minimalizację powstawania odpadów
m.in. wielokrotnego wykorzystywania opakowań, napraw sprzętu itd.;
- opracowanie programu edukacyjnego dla młodzieży szkolnej;
- wprowadzenie instrumentów ekonomicznych popierających minimalizację powstawania
odpadów, np. dopłaty do przydomowych kompostowników.
8.3. Zbieranie odpadów
8.3.1. Odpady komunalne
Konieczność wprowadzenia systemu selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy
wynika z obowiązku nałożonego na gminę przez zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.
o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185 poz. 1243 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 13 września 1996
r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. 2005 nr 236 poz. 2008 z późn. zm.).
Osiągnięcie zakładanych celów w zakresie zbierania odpadów komunalnych wymaga
realizacji następujących działań:
- kontrolowania stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości z firmami
odbierającymi odpady, co skutkować powinno objęciem stosownymi umowami 100 %
mieszkańców;
- kontrolowania sposobów i zakresu wypełniania przez podmioty posiadające zezwolenia
na prowadzenie działalności w zakresie odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości, ustaleń zawartych w w/w zezwoleniach dotyczących metod oraz miejsc
prowadzenia odzysku i unieszkodliwiania odpadów;
Strona 63
-
doskonalenie systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi oraz
unieszkodliwianiu odpadów komunalnych.
Dla osiągnięcia zakładanych celów i stworzenia efektywnego systemu
gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie gminy Teresin podjęte zostaną działania
prowadzące do:
- rozwoju selektywnego zbierania odpadów komunalnych;
- zwiększenie poziomu selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych,
budowlanych, niebezpiecznych i opakowaniowych oraz zapewnienie odbioru odpadów
wielkogabarytowych przez ruchome punkty odbioru tych odpadów;
- redukcji odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska;
- realizacji inwestycji, innych niż składowiska w zakresie odzysku i unieszkodliwiana
odpadów, prowadzących do efektywnego odzysku energetycznego i materiałowego oraz
obniżenia ilości składowanych odpadów.
Ponadto, zgodnie z zapisami KPGO 2010, działania w zakresie gospodarki odpadami
komunalnymi, ukierunkowane zostały na:
- intensyfikację edukacji ekologicznej promującej właściwe postępowanie z odpadami oraz
prowadzenie skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie;
- wypracowanie i monitorowanie rzeczywistych wskaźników wytwarzania i morfologii
odpadów celem zdiagnozowania potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami;
- wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku
i unieszkodliwiania odpadów;
- weryfikację lokalizacji dotychczas istniejących składowisk odpadów oraz eliminowanie
uciążliwości dla środowiska związanych z ich eksploatacją, w tym zamykanie
i rekultywacja składowisk niespełniających wymogów prawa;
- wzmocnienie kontroli przez gminy stanu zawieranych umów przez właścicieli
nieruchomości z podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów
komunalnych;
- wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie sposobów
zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów;
- doskonalenie sposobów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi oraz
unieszkodliwianiu odpadów komunalnych;
- wprowadzenie instrumentów finansowych umożliwiających realizację zadań w zakresie
gospodarki odpadami przez jednostki samorządu terytorialnego i dyscyplinujących
jednostki samorządu w zakresie wykonywania przez nie obowiązków;
- wyeliminowanie praktyk niewłaściwej eksploatacji i rekultywacji składowisk odpadów.
Zgodnie z zapisami PGO dla powiatu sochaczewskiego podstawowym, pierwszym
elementem systemu gospodarki odpadami komunalnymi musi być ich selektywna zbiórka
oraz recykling. Selektywna zbiórka odpadów stanowi najważniejszy element systemu i bez
dobrego jej zorganizowania nie można oczekiwać sukcesów w przebudowie systemu
gospodarki odpadami komunalnymi. Warunkami koniecznymi, niezbędnymi dla zapewnienia
możliwości odniesienia sukcesu są:
1. edukacja społeczna i propagowanie właściwych wzorców w gospodarce
odpadami;
2. zapewnienie bliskości stacji kontenerów selektywnej zbiórki w stosunku
do miejsca zamieszkania;
Strona 64
3. zapewnienie systematycznego odbioru zebranych odpadów ze stacji kontenerów
selektywnej zbiórki;
4. zapewnienie możliwości przetworzenia i odzysku zebranych selektywnie
odpadów.
Właściciele nieruchomości mają obowiązek selektywnego zbierania odpadów
komunalnych, z podziałem na:
- odpady surowcowe w tym: papier, makulatura i opakowania kartonowe, butelki
i opakowania szklane, tworzywa sztuczne (opakowania chemii gospodarczej, butelki PET,
torebki plastikowe i reklamówki), puszki i opakowania metalowe itp.;
- odpady biodegradowalne, o ile nie są zagospodarowane we własnym zakresie:
- odpady kuchenne;
- odpady zielone (roślinne) z parków i ogrodów;
- odpady zmieszane;
- odpady niebezpieczne:
- zużyte baterie i akumulatory;
- zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny;
- przeterminowane leki;
- chemikalia (farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe);
- ponadto, w dostosowaniu do indywidualnych potrzeb, należy wyodrębniać:
- odpady wielkogabarytowe;
- odpady budowlano-remontowe;
-
Zbieranie odpadów może odbywać się poprzez:
zbieranie selektywne „u źródła”;
kontenery ustawione w sąsiedztwie;
zbiorcze punkty selektywnego gromadzenia.
Gmina Teresin jest gminą wiejską. Planowane jest pozostawienie zapisów w zakresie
selektywnego zbierania odpadów w systemie pojemnikowo – workowym. Każda posesja
wyposażona zostanie w zestaw kolorowych worków do zbierania surowców
z przeznaczeniem na szkło, tworzywa sztuczne i papier. Umożliwi to selekcję odpadów
komunalnych bezpośrednio w gospodarstwach domowych. Na terenie zabudowy
jednorodzinnej nie występuje problem odpadów biodegradowalnych, są one kompostowane
i wykorzystywane w gospodarstwach i ogródkach przydomowych.
Odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych
Planuje się stosowanie następującego systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych ze
strumienia odpadów komunalnych:
1. regularny odbiór odpadów niebezpiecznych od mieszkańców przez specjalistyczną firmę;
do tego celu powinny być stosowane specjalne samochody objeżdżające w określone dni
wyznaczony obszar;
2. zbieranie odpadów przez uprawnione jednostki np. apteki, sklepy fotograficzne, sklepy ze
środkami ochrony roślin, szkoły, urzędy itp.; Zebrane odpady zostaną odebrane przez
specjalistyczną firmę posiadającą uprawnienia do odbioru tego typu odpadów;
3. składowanie w punktach zbierania odpadów: odpady donoszone są przez mieszkańców do
punktów zbiorczych.
Strona 65
8.3.2. Odpady niebezpieczne
Zgodnie z zapisami KPGO w celu uregulowania gospodarki odpadami
niebezpiecznymi i osiągnięcia założonych celów sformułowano następujące kierunki działań:
- wdrażanie proekologicznych i efektywnych ekonomicznie metod zagospodarowania
odpadów niebezpiecznych w oparciu o najlepsze dostępne techniki;
- minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych poddawanych procesom
unieszkodliwienia poprzez składowanie;
- organizacja nowych i rozwój istniejących systemów zbierania odpadów niebezpiecznych
ze źródeł rozproszonych.
W nawiązaniu do zapisów PGO dla woj. mazowieckiego określone zostały zadnia
ogólne do realizacji w ramach uregulowania gospodarki odpadami niebezpiecznymi:
- organizacja i rozwój systemów zbierania odpadów niebezpiecznych ze źródeł rozproszonych
(małe i średnie przedsiębiorstwa) z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych
występujących w strumieniu odpadów komunalnych, w oparciu o:
- organizacje odzysku lub przedsiębiorców – wytwórców odpadów
niebezpiecznych;
- placówki handlowe, apteki, zakłady serwisowe oraz punkty zbierania
poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych (np. przeterminowane
lekarstwa, oleje, akumulatory);
- stacjonarne lub mobilne punkty zbierania odpadów niebezpiecznych;
- specjalistyczne firmy posiadające stosowne zezwolenia administracyjne;
- weryfikacja i aktualizacja Wojewódzkiej Bazy Gospodarki Odpadami;
- wzajemna korelacja istniejących i planowanych baz danych o odpadach niebezpiecznych
(SIGOP, azbest, PCB, pojazdy wycofane z eksploatacji) z WBDO;
- wdrożenie innowacyjnych technologii w zakresie zagospodarowania poszczególnych
rodzajów odpadów niebezpiecznych (np. baterie małogabarytowe, zużyty sprzęt
elektryczny i elektroniczny);
- prowadzenie ciągłych działań informacyjno - edukacyjnych w zakresie prawidłowych
metod postępowania z odpadami niebezpiecznymi, m. in. z wykorzystaniem publicznych
środków masowego przekazu.
Założone cele w zakresie właściwego postępowania i gospodarowania odpadami
zawierającymi PCB wymagają podjęcia działań takich jak:
- organizacja bazy danych o odpadach zawierających PCB;
- tworzenie akcji i programów edukacyjno – szkoleniowych w zakresie prawidłowego
postępowania z odpadami zawierającymi PCB;
- sukcesywne usuwanie urządzeń zawierających PCB;
- unieszkodliwianie odpadów PCB w kraju lub zagranicą;
- monitoring prawidłowego postępowania z odpadami i urządzeniami zawierającymi PCB;
- organizacja systemu gromadzenia i unieszkodliwiania urządzeń zawierających PCB,
które nie podlegają inwentaryzacji;
- wsparcie dla inwestycji dotyczących eliminacji i unieszkodliwiania PCB.
Strona 66
Oleje odpadowe
Dla osiągnięcia zamierzonych celów w zakresie prawidłowej gospodarki olejami
odpadowymi niezbędna jest realizacja następujących działań:
- rozwój istniejącego systemu zbierania olejów odpadowych, w tym ze źródeł
rozproszonych;
- monitoringu prawidłowego postępowania z olejami odpadowymi (w pierwszej kolejności
odzysk poprzez regenerację, a jeśli jest niemożliwy ze względu na stopień
zanieczyszczenia poddanie olejów odpadowych innym procesom odzysku);
- kontroli wytwórców olejów odpadowych w zakresie zastosowanych sposobów zbierania,
magazynowania oraz kwalifikowania do właściwego procesu odzysku lub
unieszkodliwiania;
- zorganizowanie punktu zbiórki olejów odpadowych w Gminnym Punkcie Zbiórki
Odpadów Niebezpiecznych (GPZON);
- przeprowadzenie kampanii reklamowo-propagandowej w zakresie prawidłowego
postępowania z olejami odpadowymi.
Zużyte baterie i akumulatory
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania zużytymi bateriami
i akumulatorami wymaga realizacji następujących działań:
- udoskonalenia i rozwinięcia systemu zbierania małogabarytowych zużytych baterii
i akumulatorów ze źródeł rozproszonych;
- edukacja ekologiczna w zakresie właściwego postępowania z bateriami i akumulatorami
małogabarytowymi, oraz ich negatywnego wpływu na środowisko naturalne.
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania odpadami medycznymi
i weterynaryjnymi wymaga realizacji następujących działań:
określenia jednolitego systemu zbierania, w tym magazynowania, odpadów
medycznych w placówkach medycznych;
ukształtowanie systemu unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych
i weterynaryjnych;
przeprowadzenie kampanii edukacyjnej wśród pracowników służby zdrowia
w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami medycznymi;
rozbudowy i ujednolicenia istniejących systemów zbierania przeterminowanych
lekarstw od ludności;
kontrola posiadaczy niebezpiecznych odpadów medycznych i weterynaryjnych w celu
wyegzekwowania posiadania przez nie wszystkich niezbędnych zezwoleń z zakresu
gospodarki odpadami oraz aktualnych umów ze specjalistycznymi firmami na
transport i unieszkodliwianie odpadów, a także wyegzekwowanie składania
niezbędnych sprawozdań o wytworzonych odpadach;
rozbudowa i ujednolicenie istniejących systemów zbierania przeterminowanych
lekarstw od ludności.
Strona 67
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania zużytym sprzętem
elektrycznym i elektronicznym wymaga realizacji następujących działań:
- przeprowadzenie akcji informacyjno - edukacyjnej w zakresie właściwego
postępowania ze zużytym sprzętem i jego szkodliwości dla środowiska naturalnego;
- okresowa zbiórka sprzętu elektrycznego i elektronicznego od mieszkańców;
- rozbudowa infrastruktury technicznej w zakresie zbierania zużytego sprzętu;
- odbiór zużytych urządzeń od użytkowników z sektora gospodarczego przez
dystrybutorów sprzętu elektronicznego i elektrycznego, bądź wprost przez zakłady
demontażu i recyklingu.
Niezbędne działania do realizacji założonych celów:
- organizacja kampanii o szkodliwości wyrobów zawierających azbest i ich
bezpiecznym usuwaniu;
- inwentaryzacja wyrobów zawierających azbest zamontowanych na obiektach
z uwzględnieniem prywatnych posesji;
- opracowanie harmonogramu usuwania wyrobów zawierających azbest;
- monitoring usuwania azbestu;
- wytworzeniu mechanizmów dofinansowania usuwania azbestu dla indywidualnych
gospodarstw domowych.
Przeterminowane pestycydy
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania przeterminowanymi
pestycydami wymaga realizacji następujących działań:
stworzenia systemu zbierania przeterminowanych środków ochrony roślin od
rolników;
rozbudowy systemu zbierania opakowań po środkach ochrony roślin;
likwidacji zagrożeń wynikających ze składowania odpadów pestycydowych na
składowiskach niespełniających wymagań ochrony środowiska;
termicznego unieszkodliwiania przeterminowanych pestycydów oraz odpadów
pestycydowych z bieżącej produkcji i stosowania w specjalistycznych spalarniach;
przeprowadzenia na terenie kraju metodami bezinwazyjnymi prac poszukiwawczych
ewentualnych jeszcze nie zinwentaryzowanych mogilników.
8.3.3. Odpady pozostałe
Pojazdy wycofane z eksploatacji
Dla zapewnienia prawidłowej gospodarki zużytymi pojazdami konieczne jest podjęcie
następujących działań na poziomie lokalnym:
akcje edukacyjno – informacyjne dotyczące problematyki wraków samochodowych
jako odpadów niebezpiecznych oraz sposobów postępowania z nimi;
Strona 68
-
-
rozpropagowanie wśród mieszkańców informacji o konieczności oddawania wraków
samochodowych do stacji demontażu oraz o podmiotach gospodarczych
uprawnionych do prowadzenia recyklingu samochodów;
wzmożenie nadzoru nad sposobami postępowania z wrakami samochodowymi;
organizowanie systemu zbierania wyeksploatowanych pojazdów od mieszkańców
poprzez stacje demontażu oraz punkty zbierania pojazdów;
prowadzenia cyklicznych kontroli poszczególnych podmiotów (punktów zbierania
pojazdów, stacji demontażu) w zakresie przestrzegania przepisów o recyklingu
pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Zużyte opony
Realizacja celów w zakresie gospodarki oponami wymaga realizacji następujących
działań:
stworzenia systemu zbiórki i punktów gromadzenia zużytych opon;
kontroli właściwego postępowania ze zużytymi oponami, w szczególności podmiotów
zajmujących się wymianą i naprawą opon.
W ramach systemu, proponuje się stosowanie następujących metod i technologii
zagospodarowania zużytych opon:
bieżnikowanie;
rozdrabnianie opon (produkcja granulatu gumowego);
odzysk energetyczny - spalanie w cementowniach oraz przystosowanych do tego celu
elektrowniach i lokalnych kotłowniach.
Odpady budowlane
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania odpadami z budowy,
remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej wymaga
realizacji następujących działań:
- rozbudowy infrastruktury technicznej selektywnego zbierania, przetwarzania oraz
odzysku, w tym recyklingu tych odpadów;
- kontroli właściwego postępowania z tymi odpadami.
Planuje się, iż zbiórką i transportem odpadów remontowo - budowlanych z miejsc ich
powstawania zajmować się będą:
1. Wytwórcy tych odpadów, np. firmy budowlane, rozbiórkowe, osoby prywatne
prowadzące prace remontowe.
2. Specjalistyczne firmy zajmujące się zbiórką odpadów.
Problem odpadów remontowo - budowlanych na terenie gminy rozwiązywany jest
w dużej mierze przez mieszkańców we własnym zakresie. Zostają one głównie
wykorzystywane do utwardzania podłoża.
Komunalne osady ściekowe
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 7 września 2005 roku
w sprawie kryteriów dopuszczenia odpadów do składowania (Dz. U. Nr 186, poz. 1553),
przygotowane zgodnie z wymaganiami Decyzji Rady 2003/33/WE oraz art. 16 i załącznikiem
Strona 69
II do Dyrektywy 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów
(Dz.Urz. WE L 182 z 16.07.1999, str.1, z późn. zm.), komunalne osady ściekowe nie
spełniają warunków, które dopuszczają ich deponowanie na składowiskach. Wobec
powyższego, wszystkie wytwarzane osady (jak również nagromadzone dotychczas na
terenach oczyszczalni) skierowane zostaną do unieszkodliwienia w odpowiednich
instalacjach. Preferowane są procesy termicznego przekształcania oraz kompostowanie.
Osady o dobrych parametrach jakościowych będą mogły znaleźć zastosowanie w rolnictwie.
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania komunalnymi osadami
ściekowymi wymaga podjęcia następujących działań:
- przeprowadzenie akcji informacyjno - edukacyjnej w zakresie właściwego
gospodarowania osadami ściekowymi;
- kontrola jakości i ilości komunalnych osadów ściekowych stosowanych na powierzchni
ziemi;
- wykorzystywaniu nagromadzonych w latach ubiegłych osadów ściekowych, poprzez np.
procesy rekultywacji i melioracji gleb i gruntów zdegradowanych oraz do celów
rolniczych.
Odpady ulegające biodegradacji
Szczególnie istotne z jest właściwe zbieranie odpadów ulegających biodegradacji,
w celu ograniczenia ich składowania na składowiskach. Aby właściwie realizować cele
w zakresie gospodarowania odpadami ulegającymi biodegradacji, już w gospodarstwach
domowych mieszkańcy muszą na bieżąco segregować odpady pod kątem wydzielenia z ich
strumienia odpadów organicznych.
Osiągnięcie
założonych
celów
dotyczących
redukcji
masy
odpadów
biodegradowalnych nastąpi poprzez realizację następujących działań:
- popularyzacja kompostowania odpadów organicznych przez mieszkańców we własnym
zakresie, w kompostownikach przydomowych i wykorzystanie kompostu na gruncie
rolnym;
- edukacja ekologiczna w zakresie prowadzenia kompostowania w przydomowych
kompostownikach;
- skarmianie zwierząt domowych jadalnymi odpadami „kuchennymi”.
Z racji rolniczego charakteru gminy i dominującej zabudowy jednorodzinnej problem
zagospodarowania odpadów biodegradowalnych nie występuje. Odpady zielone i inne odpady
ulegające biodegradacji wykorzystywane są przez mieszkańców we własnym zakresie
w sposób zgodny z zasadami ochrony środowiska.
Odpady opakowaniowe
Osiągnięcie planowanych celów w zakresie gospodarki odpadami opakowaniowymi
wymaga podjęcia następujących działań:
- edukacja ekologiczna w celu promocji produktów bez opakowań, w opakowaniach
wielokrotnego użytku i takich, które generują mniejsze ilości odpadów, oraz właściwego
postępowania z odpadami opakowaniowymi;
- rozbudowa infrastruktury technicznej w zakresie sortowania i recyklingu odpadów
opakowaniowych.
Strona 70
Zbiórka odpadów wielkogabarytowych
Planuje się rozwijać system selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych
z gospodarstw domowych poprzez:
- okresowy odbiór bezpośrednio od ich właścicieli (kontynuacja dotychczasowych
działań);
- bezpośredni odbiór przez producenta (dotyczy przede wszystkim zbiórki sprzętu
elektronicznego i sprzętów gospodarstwa domowego).
8.3.4. Odpady z wybranych gałęzi których zagospodarowanie stwarza problemy
Osiągnięcie założonych celów w zakresie uregulowania gospodarki odpadami innych
niż komunalne i niebezpieczne wymaga realizacji przez producentów odpadów poniższych
zadań:
- projektowania nowych procesów i wyrobów w taki sposób, aby w jak najmniejszym
stopniu oddziaływały na środowisko w fazie produkcji, użytkowania i po zakończeniu
użytkowania;
- dostosowania instalacji do wymagań ochrony środowiska.
Strona 71
9. Zadania strategiczne obejmujące okres do 2018 r.
Określone powyżej cele i kierunki działań dla gminy Teresin, mają doprowadzić do
stworzenia sprawnie funkcjonującego systemu gospodarki odpadami. Przyjęty model
gospodarki wynikający z uwarunkowań formalnych, technicznych i ekonomicznych
wyznacza do realizacji konkretne zadania. Dzięki nim będzie możliwe osiągnięcie
wyznaczonych celów.
W związku z szerokim zakresem koniecznych przedsięwzięć zadania te powinny
być realizowane w sposób etapowy. W pierwszej kolejności powinny być realizowane te
zadania, dzięki którym nastąpi najszybsza poprawa dotychczasowego stanu gospodarki na
terenie gminy, czyli – zadania krótkookresowe. W dalszej kolejności realizowane powinny
być zadania, których wykonanie pozwoli na całościowe osiągnięcie, w wyznaczonej
perspektywie czasowej, złożonych celów strategicznych, czyli – zadania długookresowe.
Osiągnięcie założonych celów oraz wdrożenie właściwego systemu gospodarki
odpadami na terenie gminy Teresin, wymaga podjęcia w latach 2011 - 2018 następujących
działań strategicznych:
- kampanie na rzecz społecznej świadomości w zakresie gospodarki odpadami, działania
informacyjne i edukacyjne;
- wdrażanie systemów zbierania i przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji
pozwalających na wydzielenie tych odpadów ze strumienia odpadów komunalnych
i właściwe ich zagospodarowanie;
- rozwój systemu zbiórki w celu zmniejszenia udziału odpadów niebezpiecznych
w strumieniu odpadów komunalnych;
- kontrola nad prawidłowym przebiegiem procesu usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest, oraz właściwego z nimi postępowania;
- wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie wytwarzania,
zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów oraz skuteczna egzekucja
prawa w zakresie gospodarki odpadami;
- wspieranie działań podejmowanych przez instytucje publiczne i podmioty prywatne,
które przyczynią się do ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów, zwiększenia ilości
odpadów poddawanych odzyskowi, w tym recyklingowi oraz zmniejszenia ilości
odpadów kierowanych na składowiska.
Osiągnięcie założonych celów wymaga również koordynacji działań między
poszczególnymi szczeblami władzy samorządowej oraz organami ochrony środowiska
i innymi zaangażowanymi instytucjami.
Strona 72
10. Harmonogram zadań
W harmonogramie zadań przygotowanym dla gminy Teresin, poszczególnym celom
strategicznym, w ramach wyznaczonych kierunków działań, przyporządkowano konkretne
zadania z określeniem czasu ich realizacji i instytucje, które powinny je realizować lub
współrealizować.
Do realizacji wyznaczonych celów w ramach zaproponowanego systemu gospodarki
odpadami komunalnymi niezbędne jest podjęcie odpowiednich działań inwestycyjnych
i pozainwestycyjnych.
Harmonogram realizacji zadań na lata 2011 - 2018
Lp.
Okres
Instytucja
realizacji odpowiedzialna
Przedsięwzięcie
Przewidywane
nakłady
[PLN ]
Źródło
finansowania
Zadania ogólne
1.
Aktualizacja Planu Gospodarki
Odpadami
2011
Urząd Gminy
2.
Sprawozdanie z realizacji Planu
Gospodarki Odpadami
2013
Urząd Gminy
3.
Aktualizacja Planu Gospodarki
Odpadami
2015
Urząd Gminy
W ramach
działań
statutowych
We własnym
zakresie
W ramach
działań
statutowych
Budżet gminy
Budżet gminy
Budżet gminy
Zadania w zakresie gospodarki odpadami
4.
Edukacja ekologiczna
mieszkańców w zakresie
właściwej gospodarki
odpadami, ze szczególnym
uwzględnieniem młodzieży
szkolnej
5.
Prowadzenie akcji
edukacyjnych na rzecz
zapobiegania powstawania
odpadów
6.
Inwentaryzacja i usuwanie
wyrobów zawierających PCB
2011
7.
Usuniecie zinwentaryzowanego
azbestu z terenu gminy
2011
właściciele
nieruchomości,
Urząd Gminy
50 000
8.
Działania służące zwiększeniu
skuteczności zbiórki odpadów
niebezpiecznych występujących
w strumieniu odpadów
komunalnych
20112012
Urzędy Gmin
Starostwo
Powiatowe
przedsiębiorcy
b.d.
Zadanie
ciągłe
Zadanie
ciągłe
Urząd Gminy,
szkoły i firmy
zajmujące się
gospodarką
odpadami
Urząd Gminy,
szkoły i firmy
zajmujące się
gospodarką
odpadami
Urzędy Gmin,
Starostwo
Powiatowe,
przedsiębiorcy
b.d.
Budżet gminy,
WFOŚiGW,
inni sponsorzy
b.d.
Budżet gminy,
WFOŚiGW,
inni sponsorzy
b.d
budżety gminy,
WFOŚiGW,
środki własne
przedsiębiorstw
WFOŚiGW,
właściciele
nieruchomości,
budżet gminy,
fundusze unijne
Budżet Gminy,
WFOŚiGW,
Strona 73
Lp.
Przedsięwzięcie
9.
Rozwój selektywnej zbiórki
odpadów biodegradowalnych
do kompostowania
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Prowadzenie kontroli firm i
ewidencji umów na odbieranie
odpadów komunalnych
Prowadzenie ewidencji
zbiorników bezodpływowych w
celu kontroli częstotliwości ich
opróżniania oraz
przydomowych oczyszczalni
ścieków w celu kontroli
częstotliwości i sposobu
pozbywania się komunalnych
osadów ściekowych
Prowadzenie kontroli
powstających osadów
ściekowych oraz sposobu ich
zagospodarowania
Podejmowanie działań
związanych z likwidowaniem
nielegalnych „dzikich
składowisk” i miejsc
magazynowania odpadów
Rekultywacja i monitoring
składowiska odpadów w
Topołowej
Udział gminy w tworzeniu
Regionalnych Obszarów
Gospodarki Odpadami
Okres
Instytucja
realizacji odpowiedzialna
Przewidywane
nakłady
[PLN ]
Źródło
finansowania
Zadania
ciągłe
Urzędy Gmin
Starostwo
Powiatowe
przedsiębiorcy
b.d.
Budżet
WFOŚiGW,
Środki
pomocowe UE
Zadanie
ciągłe
Urząd Gminy
W ramach
działań
statutowych
Budżet gminy
Zadanie
ciągłe
Urząd Gminy
W ramach
działań
statutowych
Budżet gminy
Zadanie
ciągłe
Wójt Gminy
W ramach
działań
statutowych
Budżet gminy
Zadanie
ciągłe
przedsiębiorcy,
Urząd Gminy
b.d.
Środki własne
przedsiębiorstwa
dotacje, środki
pomocowe UE,
2012
Zarządzający i
właściciel
składowiska,
250 000
WFOŚiGW,
NFOŚiGW,
b.d.
środki własne
gminy,
inwestorów,
WFOŚiGW,
środki
pomocowe UE,
20112015
Urząd gminy
Na obecnym etapie planowania bardzo trudno jednoznacznie określić konkretne kwoty
niezbędne do realizacji poszczególnych punktów ujętych w harmonogramie. Spowodowane
jest to faktem, iż bardzo dużo zależy od dostępności środków zarówno własnych w gminie,
a także środków ze źródeł zewnętrznych, takich jak np. WFOŚiGW.
Strona 74
11. Źródła finansowania zadań w zakresie gospodarki odpadami
Wdrożenie zapisów programu możliwe jest przy spełnieniu podstawowego warunku
jego realizacji - posiadaniu odpowiednich środków finansowych.
Uchwalona w 1991 r. przez Sejm Polityka Ekologiczna Państwa wprowadziła do
praktyki ochrony środowiska zasadę "zanieczyszczający płaci" (z ang. Polluter Pays
Principle, PPP). Zasada ta oznacza, że odpowiedzialność za integrowanie ochrony środowiska
ze swoją działalnością spada na zanieczyszczającego (w tym także odpowiedzialność za
ochronę środowiska przed odpadami). Odpowiedzialność ta, to także odpowiedzialność
finansowa. Oznacza to, że zanieczyszczający musi znaleźć środki na sfinansowanie
koniecznych działań ochrony środowiska.
W przypadku odpadów komunalnych podjęcie koniecznych działań spada na gminę,
która ustawowo zobowiązana jest do ochrony środowiska przed odpadami. Wielkość budżetu
gminy bardzo często nie pozwala na sfinansowanie wszystkich działań ochronnych
z własnych środków. Konieczne jest zatem znalezienie kapitału inwestycyjnego na rynku.
Jednostki organizacyjne, instytucje i podmioty realizujące zadania inwestycyjne
w zakresie ochrony środowiska i przyrody oraz zadania w zakresie edukacji ekologicznej,
mogą uzyskać pomoc finansową ze środków funduszy strukturalnych, funduszy celowych,
fundacji oraz banków.
Formą dofinansowania zależną od rodzaju zadania, może być dotacja, preferencyjny
kredyt lub pożyczka.
Źródła finansowania inwestycji dotyczących ochrony środowiska w gminie możemy
podzielić na:
źródła publiczne (fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, środki budżetu
państwa i budżetów gmin oraz środki instytucji publicznych takich, jak agencje
i fundacje),
źródła prywatne (wydatki ze środków własnych przedsiębiorstw i innych podmiotów
gospodarczych, wydatki instytucji samorządowych oraz wydatki ludności),
pomoc zagraniczną.
Środki na finansowanie zadań związanych z ochroną środowiska pochodzić mogą
z następujących źródeł:
własne środki samorządu terytorialnego,
fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
fundusze UE,
EkoFundusz,
banki,
środki inwestorów.
Środki własne samorządu miasta
Na działania w zakresie gminnej gospodarki odpadami można wykorzystać środki
pochodzące z budżetu gminy. Największa część wydatków na gospodarkę odpadami mieści
się w grupie wydatków ponoszonych z budżetu na gospodarkę komunalną. Źródłem tego typu
wydatków mogą być następujące bieżące dochody gminy: podatki i opłaty lokalne, udziały
w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (np. w podatku dochodowym – 15% od
osób fizycznych, 5% od osób prawnych), opłaty, ceny i grzywny pobierane przez jednostki
organizacyjne gminy (np. opłaty za wywóz i składowanie odpadów), dochody uzyskiwane
Strona 75
przez jednostki budżetowe, dochody z majątku gminy, subwencja ogólna z budżetu państwa.
Najczęściej źródłem przychodów budżetu gminy związanych z gospodarką odpadami są
opłaty za wywóz odpadów oraz za przyjmowanie odpadów na wysypisko. Dodatkowe
przychody mogą pochodzić ze sprzedaży odzyskanych surowców wtórnych, kompostu lub
metanu. Przychody stanowią także nie poniesione koszty zbiórki, transportu i składowania,
które nie zostały poniesione dzięki zmniejszeniu ilości odpadów
Na realizację części zadań samorząd terytorialny będzie musiał przeznaczyć własne
środki co wynika również z faktu, iż do uzyskania niektórych dotacji konieczne jest
zainwestowanie w przedsięwzięcie własnych środków na wymaganym poziomie.
Według znowelizowanych przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008
nr 25 poz. 150 z późn. zm.), dotychczasowe tytuły przychodów gminnych i powiatowych
funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej z tytułu opłat i kar – w dotychczasowych
proporcjach – będą stanowiły dochody budżetów odpowiednio gmin i powiatów. Należności
i zobowiązania funduszy staną się odpowiednio należnościami i zobowiązaniami budżetów
powiatów albo budżetów gmin. Zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 20 listopada 2009 r.
o zmianie ustawy Prawo ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 215
poz. 1664), środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych dotychczasowych
powiatowych funduszy i gminnych funduszy staną się odpowiednio dochodami budżetów
powiatów i gmin oraz zostaną przekazane na ich rachunki.
Zgodnie z art. 403 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.) w brzmieniu nadawanym przez art. 1 pkt 13
omawianej ustawy z dnia 20 listopada 2009 r., do zadań powiatów i gmin, od dnia 1 stycznia
2010 r., będzie należało finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w zakresie
określonym w art. 400a ust. 1 w wysokości nie mniejszej niż kwota wpływów z tytułu opłat
i kar środowiskowych, stanowiących dochody budżetów powiatów i gmin.
Do finansowanych zadań ze środków gminnych funduszy ochrony środowiska należą:
 przedsięwzięcia związane z ochroną wód;
 wspomaganie realizacji zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących
ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w tym dotyczących instalacji lub urządzeń
ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji wodnej;
 przedsięwzięcia związane z gospodarką odpadami;
 przedsięwzięcia związane z ochroną powierzchni ziemi;
 wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska, innych
systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, a także systemów
pomiarowych zużycia wody i ciepła;
 wspomaganie systemów gromadzenia i przetwarzania danych związanych z dostępem
do informacji o środowisku;
 prowadzenie obserwacji terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi oraz terenów,
na których występują te ruchy;
 przedsięwzięcia związane z ochroną powietrza;
 wspomaganie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz wprowadzania
bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii;
 wspomaganie działalności związanej z wytwarzaniem biokomponentów i biopaliw
ciekłych;
 wspomaganie ekologicznych form transportu;
 działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio oddziałujące na stan gleby,
powietrza i wód, w szczególności prowadzenie gospodarstw rolnych produkujących
Strona 76








metodami ekologicznymi położonych na obszarach podlegających ochronie na
podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;
przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody, w tym urządzanie i utrzymanie terenów
zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków;
profilaktykę zdrowotną dzieci zamieszkałych na obszarach, na których występują
przekroczenia standardów jakości środowiska;
edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady
zrównoważonego rozwoju;
współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych i działań
realizowanych z udziałem środków pochodzących z Unii Europejskiej
niepodlegających zwrotowi;
przygotowywanie dokumentacji przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska
i gospodarki wodnej, które mają być współfinansowane ze środków pochodzących
z Unii Europejskiej niepodlegających zwrotowi;
współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych i działań
realizowanych z udziałem środków bezzwrotnych pozyskiwanych w ramach
współpracy z organizacjami międzynarodowymi oraz współpracy dwustronnej;
współfinansowanie przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej
realizowanych na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r.
o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100);
inne zadania służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady
zrównoważonego rozwoju i polityki ekologicznej państwa.
Od 1 stycznia 2010 r. dotychczasowe przychody gminnego funduszu ochrony
środowiska i gospodarki wodnej będą stanowiły dochody budżetu gminy. Są nimi:
opłaty naliczane za składowanie odpadów na obszarze danej gminy;
opłaty i kary naliczane za usuwanie drzew i krzewów z terenu danej gminy;
opłaty i kary naliczane za pozostałe rodzaje gospodarczego korzystania ze środowiska
i dokonywania w nim zmian oraz szczególnego korzystania z wód i urządzeń
wodnych na obszarze danej gminy;
z tytułu dobrowolnych wpłat, zapisów, darowizn osób fizycznych i prawnych oraz
z tytułu świadczeń rzeczowych i środków pochodzących z fundacji.
Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Ustawa z dnia 20 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 215 poz. 1664), która weszła w życie z dniem
01.01.2010r. wprowadziła istotne zmiany w działalności Funduszy Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej.
Najważniejsze zmiany wprowadzone powyższą ustawą to:
1. Przekształcenie NFOŚiGW z państwowego funduszu celowego posiadającego
osobowość prawną – w państwową osobę prawną.
2. Przekształcenie wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej
(WFOŚiGW) z wojewódzkich funduszy celowych posiadających osobność prawną –
w samorządowe osoby prawne.
Strona 77
3. Likwidacja powiatowych i gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki
wodnej - ich środkami będą dysponować odpowiednio starostowie i wójtowie
(burmistrzowie lub prezydenci miast).
Celem działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
jest finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w zakresie określonym
w art. 400a ust. 1 oraz art. 410a ust. 1 i 4—6 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo
ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.).
W art. 400a ust. 1 pkt 1—9 i 11—42 powyższej ustawy zapisano zadania, do
finansowania których zobowiązane są wojewódzkie fundusze ochrony środowiska
i gospodarki wodnej.
Zgodnie z art. 401 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U.
2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.) przychodami Narodowego Funduszu i wojewódzkich
funduszy są lub mogą być:
wpływy z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar
pieniężnych pobieranych na podstawie ustawy oraz przepisów szczególnych;
dobrowolne wpłaty, zapisy, darowizny, świadczenia rzeczowe i wpływy pochodzące
z fundacji oraz wpływy z przedsięwzięć organizowanych na rzecz ochrony środowiska
i gospodarki wodnej;
środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz środki pochodzące ze źródeł
zagranicznych, niepodlegające zwrotowi, inne niż środki pochodzące z budżetu Unii
Europejskiej;
dotacje z budżetu państwa w zakresie określonym w odrębnych ustawach;
przychody z tytułu emisji obligacji własnych oraz inne przychody związane
z działalnością tych funduszy;
kredyty i pożyczki;
wpływy z opłat, o których mowa w innych ustawach.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
NFOŚiGW jest państwową osobą prawną w rozumieniu art. 9 pkt.14 ustawy z dnia
27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. 2009 nr 157, poz. 1240).
Podstawy funkcjonowania działalności NFOŚiGW są określone w ustawie z dnia
27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.).
Celem działalności Narodowego Funduszu jest finansowe wspieranie inwestycji
ekologicznych o znaczeniu i zasięgu ogólnopolskim i ponadregionalnym oraz zadań
lokalnych, istotnych z punktu widzenia potrzeb środowiska.
W ramach programu priorytetowego „Ochrona Ziemi” planuje się realizację
następujących programów:
dofinansowanie systemu recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (cel:
zwiększenie liczby pojazdów wycofanych z eksploatacji poddanych demontażowi
zgodnie z obowiązującym prawem);
gospodarowanie odpadami innymi niż komunalne (cel: celem programu jest
racjonalizacja gospodarki zasobami naturalnymi i odpadami, w tym zwiększenie
udziału odpadów innych niż komunalne podlegających odzyskowi i prawidłowemu
unieszkodliwianiu);
gospodarowanie odpadami komunalnymi, cel:
Strona 78
a. Zmniejszenie ilości nieprzetworzonych odpadów komunalnych, w tym ulęgających
biodegradacji, unieszkodliwianych przez składowanie.
b. Upowszechnienie wzorcowych rozwiązań w zakresie selektywnego zbierania
odpadów, w szczególności odpadów opakowaniowych;
rekultywacja terenów zdegradowanych i likwidacja źródeł szczególnie negatywnego
oddziaływania na środowisko (cel:
a. Likwidacja negatywnego oddziaływania na środowisko odpadów niebezpiecznych
określonych przez GIOS, jako „bomby ekologiczne” stwarzające szczególne
zagrożenie dla środowiska.
b. Likwidacja uciążliwości związanych z funkcjonowaniem
zawierających przeterminowane środki ochrony roślin.
mogilników
c. Rekultywacja terenów zdegradowanych, w tym zdegradowanych przez przemysł.
d. Realizacja celów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających
warstwę ozonowa (Dz. U. nr 121, poz. 1263, z późn. zm.), wdrążającej do
polskiego systemu prawnego postanowienia rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady nr 2037/2000 w sprawie substancji zubożających warstwę
ozonową - w zakresie ograniczania stosowania substancji kontrolowanych;
współfinansowanie II osi priorytetowej POIiŚ - gospodarka odpadami i ochrona
powierzchni ziemi (cel: Zapewnienie części krajowego wkładu publicznego poprzez
dofinansowanie przedsięwzięć uzyskujących wsparcie ze środków Funduszu
Spójności w ramach II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko (PO IiS), dla których NFOŚiGW pełni funkcje Instytucji Wdrążającej);
współfinansowanie poprzez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki
wodnej przedsięwzięć inwestycyjnych, które uzyskały wsparcie ze środków UE (cel:
Pomoc samorządom i przedsiębiorstwom komunalnym w wypełnieniu zobowiązań
wynikających z:
1) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2008/98/WE z dnia 19 listopada
2008 r. w sprawie odpadów (Dz. Urz. WE L 312 z 22.11.2008), zwanej dalej
„dyrektywa ramowa 2008/98/WE” oraz związanych z nią regulacji prawnych
dotyczących odpadów;
2) dyrektywy Rady nr 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. w sprawie oczyszczania
ścieków komunalnych (Dz. Urz. WE L 135/40 z 30.05.1991), realizowanej w Polsce
poprzez Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOSK);
zamykanie i rekultywacja składowisk odpadów komunalnych (cel: dostosowanie
składowisk odpadów komunalnych do wymagań technicznych i organizacyjnych
wynikających z przepisów prawa).
Środki finansowe z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej mogą
być przeznaczone na dofinansowanie zadań z następujących dziedzin:
- ochrona powietrza,
- ochrona wód i gospodarka wodna,
- ochrona powierzchni ziemi,
- ochrona przyrody i krajobrazu oraz leśnictwo,
Strona 79
- geologia i górnictwo,
- edukacja ekologiczna,
- państwowy Monitoring Środowiska,
- programy interdyscyplinarne,
- nadzwyczajne zagrożenia środowiska,
- ekspertyzy i prace badawcze.
Wnioskodawcami ubiegającymi się o środki finansowe z Narodowego Funduszu mogą być:
- jednostki samorządu terytorialnego,
- przedsiębiorstwa,
- instytucje i urzędy,
- szkoły wyższe i uczelnie,
- jednostki organizacyjne ochrony zdrowia,
- organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia),
- administracja państwowa,
- osoby fizyczne.
W Narodowym Funduszu stosowane są trzy formy dofinansowywania:
finansowanie pożyczkowe (pożyczki udzielane przez NF, kredyty udzielane przez
banki ze środków NF, konsorcja czyli wspólne finansowanie NF z bankami, linie
kredytowe ze środków NF obsługiwane przez banki);
finansowanie dotacyjne (dotacje inwestycyjne, dotacje nieinwestycyjne, dopłaty do
kredytów bankowych, umorzenia);
finansowanie kapitałowe (obejmowanie akcji i udziałów w zakładanych bądź już
istniejących spółkach w celu osiągnięcia efektu ekologicznego).
Wojewódzki Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
WFOŚiGW w Warszawie działa w oparciu o Ustawę z dnia 27.04.2001 roku Prawo
Ochrony Środowiska (Dz. U. 2008 nr 25, poz. 150 z późn. zm.). Jego zadaniem jest
finansowe wspieranie przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska, realizowanych na
obszarze Województwa Mazowieckiego. Fundusz może udzielać pomocy w postaci
preferencyjnych pożyczek, dotacji oraz dopłat do kredytów.
Źródłem dochodów WFOŚiGW w Warszawie są opłaty i kary za gospodarcze
korzystanie ze środowiska, wnoszone przez instytucje z obszaru województwa, oraz coraz
częściej odsetki od udzielonych pożyczek.
WFOŚiGW udziela dofinansowania w formie:
pożyczek, w tym pożyczek pomostowych,
dotacji, w tym poprzez przekazywanie środków finansowych na zadania realizowane
przez jednostki budżetowe,
oraz dopłat do oprocentowania kredytów bankowych.
Przedmiotem udzielania pożyczek są przedsięwzięcia dofinansowywane ze środków
Unii Europejskiej. Przedmiot udzielania dotacji:
edukacja ekologiczna,
monitoring,
ochrona przyrody,
Strona 80
zalesianie i zakrzewianie,
ochrona lasów na obszarach szczególnej ochrony,
wspomaganie systemów kontrolno-pomiarowych stanu środowiska,
zadania w zakresie pilotażu i wdrożeń postępu technicznego i nowych technologii
o dużym stopniu ryzyka,
ochrona przed powodzią, pożarami i zapobiegania lub likwidacji nadzwyczajnych
zagrożeń środowiska,
kompleksowe programy badawczo-rozwojowe i wdrożeniowe w ochronie przyrody
i środowiska,
system kontroli wnoszenia przewidzianych ustawą opłat za korzystanie ze środowiska,
a w szczególności tworzenie baz danych podmiotów korzystających ze środowiska
obowiązanych do ponoszenia opłat.
Fundacja EkoFundusz
EkoFundusz jest fundacją powołaną w 1992 roku przez Ministra Finansów dla
efektywnego zarządzania środkami finansowymi pochodzącymi z zamiany części
zagranicznego długu na wspieranie przedsięwzięć w ochronie środowiska (tzw. ekokonwersja
długu).
Zadaniem Fundacji jest dofinansowanie przedsięwzięć w dziedzinie ochrony
środowiska, które mają nie tylko istotne znaczenie w skali regionu czy kraju, ale także
wpływają na osiągnięcie celów ekologicznych uznanych za priorytetowe w skali europejskiej
lub światowej.
Do priorytetów EkoFunduszu należą:
1) ograniczenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (ochrona klimatu);
2) ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu oraz
eliminacja niskich źródeł ich emisji (ochrona powietrza);
3) ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do Bałtyku oraz ochrona zasobów wody pitnej
(ochrona wód);
4) ochrona różnorodności biologicznej (ochrona przyrody);
5) gospodarka odpadami i rekultywacja gleb zanieczyszczonych.
Poniżej wymienione zostały typy projektów, które mogą ubiegać się o dofinansowanie
EkoFunduszu w poszczególnych sektorach priorytetowych:
Sektor I - Ochrona powietrza
likwidacja niskich źródeł emisji w miastach o udokumentowanym
ponadnormatywnym stężeniu dwutlenku siarki;
budowa kotłów z paleniskami fluidalnymi;
Strona 81
budowa turbin gazowo-parowych (preferowane będą układy wykorzystujące biogaz,
gaz odpadowy lub lokalne złoża gazu ziemnego);
zmniejszenie emisji zanieczyszczeń atmosfery z pojazdów samochodowych
w miastach (jedynie modernizacja taboru komunikacji miejskiej w ramach systemu
dopłat).
Sektor II - Ochrona wód
budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków oraz budowa sieci kanalizacyjnej
w ramach Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych
w aglomeracjach o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM) 15 - 100 tys.,
położonych bezpośrednio nad Bałtykiem lub w zlewniach: Zalewu Wiślanego, Zalewu
Szczecińskiego, rzek Przymorza, Wisły – poniżej ujścia Brdy, Odry – poniżej ujścia
Warty;
budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków oraz budowa sieci kanalizacyjnych
w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM mających wpływ na jakość wody pitnej dla
mieszkańców Warszawy i Krakowa;
niezbędnych dla zachowania czystości jezior o dużej wartości przyrodniczej lub wód
w obrębie parków narodowych i rezerwatów przyrody;
budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków oraz sieci kanalizacyjnych na
obszarach Głównych Zbiorników Wód Podziemnych – lista priorytetowa
EkoFunduszu;
budowa instalacji do utylizacji osadów ściekowych w komunalnych oczyszczalniach
ścieków.
Sektor III - Ochrona klimatu
oszczędność energii w miejskich systemach zaopatrzenia w ciepło (jedynie w ramach
konkursu na oszczędność energii w systemach ogrzewczych);
wykorzystanie biomasy do celów energetycznych w sektorze komunalno-bytowym
i w zakładach przemysłowych;
gospodarcze wykorzystanie biogazu z sektora rolniczego, z wysypisk odpadów
komunalnych i z oczyszczalni ścieków oraz gazu odpadowego z procesów
przemysłowych;
wykorzystanie energii solarnej (panele fotowoltaiczne oraz kolektory słoneczne
w ramach systemu dopłat);
wykorzystanie płytkiej geotermii (pompy ciepła);
promocja technologii ogniw paliwowych;
wykorzystanie energii odpadowej z procesów przemysłowych i z procesów spalania.
Sektor IV - Ochrona przyrody
ochrona gatunków fauny i flory zagrożonych wyginięciem;
ochrona cennych przyrodniczo obszarów wodno-błotnych;
czynna ochrona przyrody w parkach narodowych i krajobrazowych;
ochrona obszarów Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000;
budowa infrastruktury edukacji ekologicznej w parkach narodowych;
dostosowanie składu gatunkowego lasu do siedlisk w parkach narodowych i w ich
otulinach oraz w rezerwatach przyrody.
Sektor V - Gospodarka odpadami
organizacja kompleksowych systemów zbiórki, recyklingu i zagospodarowania
odpadów komunalnych obsługujących 50 - 250 tys. mieszkańców;
Strona 82
technologie przerobu odpadów biodegradowalnych pochodzących z gospodarki
komunalnej;
unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych;
budowa instalacji do recyklingu odpadów komunalnych i niebezpiecznych;
modernizacja technologii przemysłowych prowadząca do eliminacji powstawania
odpadów niebezpiecznych (tzw. „czyste technologie”).
Dofinansowanie ze środków EkoFunduszu uzyskać mogą projekty dotyczące
inwestycji bezpośrednio związanych z ochroną środowiska, a w dziedzinie ochrony przyrody
również projekty nieinwestycyjne. Środki EkoFunduszu mają charakter bezzwrotnej pomocy
zagranicznej i stosują się do nich preferencje wynikające z obowiązujących przepisów.
Banki wspierające inwestycje ekologiczne
Komercyjne kredyty bankowe stanowią stosunkowo trudny i drogi instrument
finansowania działań w zakresie gospodarki odpadami w gminie. Dzięki współpracy
z funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej banki rozszerzają swoją ofertę
kredytową o kredyty preferencyjne przeznaczone na przedsięwzięcia proekologiczne oraz
nawiązują współpracę z podmiotami angażującymi swoje środki finansowe w ochronie
środowiska (fundacje, międzynarodowe instytucje finansowe).
Szczególną rolę odgrywa Bank Ochrony Środowiska, który ma statutowo nałożony
obowiązek kredytowania inwestycji służących ochronie środowiska.
W chwili obecnej do najważniejszych ofert bankowych zaliczyć należy:
1) kredyty w ramach linii ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej NFOŚiGW uruchomił nowy instrument ekonomiczny jakim są
dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych na wskazane przez Narodowy
Fundusz programy i przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska i gospodarki
wodnej;
2) kredyty na zakup lub montaż urządzeń i wyrobów służących ochronie środowiska;
3) kredyty na przedsięwzięcia inwestycyjne na terenach wiejskich w zakresie
agroturystyki – udzielane ze środków Fundacji "Europejski Fundusz Rozwoju Wsi
Polskiej - Counterpart Fund", przedmiotem których jest uruchamianiem nowych lub
rozwój istniejących przedsięwzięć w zakresie agroturystyki na wsi lub w miastach do
10 tysięcy mieszkańców, w zakresie: bazy noclegowej, bazy gastronomicznej oraz
bazy rekreacyjno – sportowej i kulturowej, zakupu niezbędnego, pierwszego
wyposażenia inwestycyjnego budowanych obiektów agroturystycznych;
4) kredyty na zbiorowe zaopatrzenie wsi w wodę – udzielane ze środków Fundacji
"Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej - Counterpart Fund" przedmiotem których
są inwestycje w zakresie zbiorowego zaopatrzenia wsi w wodę, zlokalizowane na
terenach wiejskich, rozumianych jako tereny rolne, leśne i inne otwarte osiedla
wiejskie i małe miasta do 20 tys. mieszkańców, związane z:
budową lub przebudową sieci wodociągowej;
budową lub przebudową stacji wodociągowych;
Strona 83
5) kredyty termomodernizacyjne i remontowe, służące wspieraniu przedsięwzięć termo
modernizacyjnych i remontowych, remontów budynków jednorodzinnych (jedynie
przy ubieganiu się o premię kompensacyjną);
6) kredyty w formule "trzeciej strony" których przedmiotem kredytowania są
inwestycyjne przedsięwzięcia proekologiczne, których celem jest uzyskanie
oszczędności energii elektrycznej, energii cieplnej, zużycia wody lub z tytułu
zmniejszenia opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska lub też służące
składowaniu lub zagospodarowywaniu odpadów, oczyszczaniu ścieków lub
uzdatnianiu wody, których efekty ekologiczne w wyrazie finansowym, zapewniają
spłatę kredytu;
7) kredyty z 5 linii KfW na długoterminowe inwestycje, których przedmiotem
kredytowania są odnawialne źródła energii; termomodernizacja obiektów usługowych
i przemysłowych; unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest; pozostałe
projekty inwestycyjne o charakterze proekologicznym;
8) kredyty "EE" na realizację przedsięwzięć energooszczędnych, które wspierają
inwestycje prowadzące do ograniczenia zużycia energii elektrycznej i inne
przedsięwzięcia służące oszczędności energii elektrycznej;
9) kredyty we współpracy z WFOŚiGW.
Inne banki aktywnie wspomagające finansowanie ochrony środowiska to:
− Bank Rozwoju Eksportu S.A.,
− Polski Bank Rozwoju S.A.,
− Bank Światowy,
− Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
Fundusze Unii Europejskiej
Instrumentami Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej są fundusze strukturalne. Ich
zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. W ten
sposób wpływa się na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze
kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są
w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. W skład Unii wchodzą
regiony dobrze rozwinięte oraz te, których poziom rozwoju znacznie odbiega od "średniej
europejskiej".
Fundusze strukturalne:
Europejski Fundusz Społeczny (zajmuje się promocją zatrudnienia);
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (wspomaga środowisko produkcyjne
i konkurencyjność przedsiębiorstw, badania naukowe i rozwój technologiczny,
inwestycje infrastrukturalne, ochronę środowiska, rozwój turystyki i inwestycji
kulturalnych, a także rozwój społeczeństwa informacyjnego oraz współpracę
przygraniczną).
Ponadto istnieje Fundusz Spójności będący instrumentem finansowym UE,
nienależącym do funduszy strukturalnych. Jego celem jest ułatwienie integracji słabiej
Strona 84
rozwiniętych krajów poprzez budowę sieci transportowych oraz obiektów ochrony
środowiska o znaczeniu ponadregionalnym.
Nowe priorytety, które będzie wspierał Fundusz Spójności to:
 transeuropejskie sieci transportowe;
 infrastruktura ochrony środowiska;
 połączenia kolejowe, morskie, śródlądowe;
 programy transportu multimodalnego poza sieciami transeuropejskimi;
 zrównoważony rozwój transportu miejskiego;
 inwestycje środowiskowe (projekty energooszczędne oraz w zakresie źródeł energii
odnawialnej).
Głównym celem strategii środowiskowej Funduszu Spójności jest wsparcie dla
realizacji zadań inwestycyjnych władz publicznych w zakresie ochrony środowiska,
wynikających z wdrażania prawa Unii Europejskiej. Priorytety (zakres projektów) dla
Funduszu Spójności w latach 2007-2013 w ochronie środowiska:
 poprawa jakości wód powierzchniowych;
 polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia;
 poprawa jakości powietrza;
 racjonalizacja gospodarki odpadami;
 ochrona powierzchni ziemi;
 zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.
Projekty ochrony środowiska oraz inwestycje w infrastrukturę mogą być
dofinansowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ),
dzięki któremu wspierane są m.in. ochrona środowiska, transport, energetyka, kultura,
ochrona zdrowia i szkolnictwo wyższe.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko zgodnie z Narodowymi
Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO) na lata 2007-2013 wspierającymi wzrost
gospodarczy i zatrudnienie, zaakceptowanymi w dniu 7 maja 2007 r. przez Komisję
Europejską, stanowi jeden z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem
do osiągnięcia założonych w niej celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności
i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Cel główny programu w sektorze środowiska będzie realizowany poprzez
ukierunkowane wsparcie inwestycji w następujących obszarach:
 w zakresie gospodarki wodno-ściekowej wspierane będą inwestycje prowadzące do
zredukowania ilości zanieczyszczeń odprowadzanych ze ściekami do wód i ziemi oraz
realizowane kompleksowo wraz z nimi inwestycje mające na celu zapewnienie
odpowiedniej jakości wody pitnej w aglomeracjach zgodnie z Krajowym Programem
Oczyszczania Ścieków Komunalnych i Strategią Gospodarki Wodnej;
 w zakresie gospodarki odpadami wspierane będą działania w zakresie zapobiegania
oraz ograniczania wytwarzania odpadów komunalnych, wdrażania technologii
odzysku, w tym recyklingu, wdrażania technologii unieszkodliwiania odpadów
komunalnych, a także likwidacji zagrożeń wynikających ze składowania odpadów
zgodnie z krajowym i wojewódzkimi planami gospodarki odpadami, a także działania
w zakresie rekultywacji gruntów poprzemysłowych i powojskowych oraz umacniania
i ochrony brzegów morskich;
 dla ograniczenia ryzyka zagrożeń ekologicznych wszędzie, gdzie ma to uzasadnienie,
kierowane będą środki na odtwarzanie, modernizowanie zabudowy hydrotechnicznej,
zwłaszcza w przypadku jej wielofunkcyjności. Jednocześnie priorytetowo
Strona 85
preferowane będą projekty dotyczące renaturyzacji, przywracające funkcjonalność
przyrodniczą, hamujące odpływ wody, zwiększające naturalną retencję
i bezpieczeństwo przeciwpowodziowe, zwłaszcza tam, gdzie nie ma to wpływu na
pogorszenie żeglowności rzek. Dodatkowo wspierane będą projekty prowadzące do
wzrostu dyspozycyjnych zasobów wody, a także w zakresie zapobiegania
i przeciwdziałania poważnym awariom i monitorowania stanu środowiska;
 komplementarnie w stosunku do działań w ramach 16 regionalnych programów
operacyjnych skierowanych do MŚP w celu ograniczenia negatywnego wpływu
istniejącej działalności przemysłowej na środowisko i dostosowania przedsiębiorstw
do wymogów prawa wspólnotowego wspierane będą projekty prowadzące do redukcji
ilości zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery, odprowadzanych ze ściekami, ilości
zużywanych
zasobów
naturalnych
oraz
powstających
odpadów
i zwiększające udział odpadów poddawanych procesom odzysku, w szczególności
inwestycje wskazane w Traktacie Akcesyjnym; wspierane będą również inwestycje
skutkujące dostosowaniem istniejących instalacji do wymogów Najlepszych
Dostępnych Technik (BAT);
 wspierane będą również działania na rzecz ochrony przyrody na obszarach
chronionych w Polsce prowadzące do ograniczenia degradacji środowiska naturalnego
oraz strat zasobów różnorodności biologicznej zgodnie z Krajową Strategią Ochrony
i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej wraz z programem
działań do tej strategii, oraz Polityką Leśną Państwa, w tym Krajowym Programem
Zwiększania Lesistości do roku 2020 z perspektywą do roku 2025. Realizowane będą
także elementy działań przewidzianych w Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej
„Przez edukację do zrównoważonego rozwoju”.
Priorytety realizowane w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko
I. Gospodarka wodno-ściekowa
II. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi
III. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska
IV. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska
V. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
VI. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T
VII. Transport przyjazny środowisku
VIII. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe
IX. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna
X. Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii
XI. Kultura i dziedzictwo kulturowe
XII. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia
XIII. Infrastruktura szkolnictwa wyższego
XIV. Pomoc techniczna – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
XV. Pomoc techniczna – Fundusz Spójności
Priorytet II: Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi
Zgodnie z założeniami, priorytet ma przyczynić się do wdrożenia nowoczesnych
technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, w tym termicznego
przekształcania odpadów oraz intensyfikacji odzysku, recyklingu odpadów oraz ich
unieszkodliwiania w procesach innych niż składowanie, w także likwidacji zagrożeń
wynikających ze składowania odpadów zgodnie z krajowym i wojewódzkimi planami
Strona 86
gospodarki odpadami. Tym samym przyczyni się do realizacji zobowiązań akcesyjnych
w zakresie gospodarki odpadami.
Główny cel priorytetu
Zwiększenie korzyści gospodarczych poprzez zmniejszenie udziału odpadów komunalnych
składowanych i rekultywację terenów zdegradowanych oraz ochronę brzegów morskich.
Cele szczegółowe priorytetu:
redukcja ilości składowanych odpadów komunalnych i zwiększenie udziału odpadów
komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwianiu innymi metodami niż
składowanie oraz likwidacja zagrożeń wynikających ze składowania odpadów zgodnie
z krajowym i wojewódzkimi planami gospodarki odpadami,
zwiększenie powierzchni terenów przywróconych do właściwego stanu poprzez
rekultywację terenów zdegradowanych, zabezpieczenie osuwisk oraz brzegów
morskich przed zjawiskiem erozji.
W ramach programu wspierane będą przede wszystkim zakłady zagospodarowania
odpadów (ZZO), które są podstawą gospodarki odpadami. Ponadto wsparcie uzyskają
projekty polegające na budowie:
 punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w szczególności odpadów
niebezpiecznych;
 składowisk (wyłącznie jako element zakładu zagospodarowania odpadów);
 instalacji umożliwiających przygotowanie odpadów do procesów odzysku, w tym
recyklingu; instalacji do odzysku, w tym recyklingu poszczególnych rodzajów
odpadów komunalnych;
 instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych z odzyskiem energii;
 instalacji do unieszkodliwiania odpadów komunalnych w procesach innych niż
składowanie.
Projekty wskazane powyżej będą zawierać społeczne kampanie edukacyjne związane
z zarządzaniem odpadami.
Własne środki inwestorów
Niektóre inwestycje są pokrywane ze środków własnych różnych podmiotów
gospodarczych i inwestorów prywatnych. Inwestycje przewidywane do realizacji przez
podmioty gospodarcze mogą być dofinansowywane z kredytów komercyjnych oraz
uzupełniająco z funduszy ochrony środowiska, pod warunkiem uznania danego zadania za
priorytetowe.
Podsumowanie
Inwestycje i działania służące ochronie środowiska przed odpadami będą w coraz
większym stopniu elementem codziennego funkcjonowania każdej gminy. Gmina musi
rozważyć wszystkie możliwe sposoby finansowania tego typu inwestycji i działań, biorąc
także pod uwagę możliwość ich łączenia.
Powyżej przedstawiono tylko część funkcjonujących obecnie w Polsce źródeł
finansowania ochrony środowiska. Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, Bank
Ochrony Środowiska czy Ekofundusz to od wielu już lat główne ogniwa tego systemu.
Strona 87
Ponadto, w Polsce funkcjonuje bardzo dużo mniejszych źródeł finansowania zadań z zakresu
ochrony środowiska. Pojawiają się też systematycznie nowe instytucje finansujące
przedsięwzięcia proekologiczne i nowe formy tego finansowania. Inwestorzy w zakresie
ochrony środowiska mogą więc liczyć na to, że system finansowania przedsięwzięć
proekologicznych w Polsce będzie rozwijał się nadal, oferując coraz szersze formy
finansowania i coraz większe środki finansowe, przeznaczane na wsparcie działań służących
ochronie środowiska w naszym kraju.
Strona 88
12. Analiza oddziaływania planu gospodarki odpadami na środowisko
Wpływ realizacji zadań zapisanych w ktualizacji planu gospodarki odpadami
na środowisko naturalne, jest uzależniony od jego faktycznej realizacji. Nie można więc do
końca dokonać szczegółowej analizy wpływu jego realizacji na stan środowiska.
W niniejszym rozdziale przedstawiona została analiza oddziaływania realizacji PGO na
środowisko.
Potencjalny wpływ realizacji projektu planu na niektóre sektory środowiska
Wpływ na powierzchnię ziemi
Wymienione w planie zadania do realizacji, określone w celach krótko
i długoterminowych, jeżeli tylko zostaną zrealizowane, spowodują poprawę stanu środowiska.
Uregulowana gospodarka odpadami, spowoduje, że odpady prawie w całości trafią „w ręce”
uprawnionych firm, a następnie zostaną wykorzystane w sposób zgodny z przepisami
o odpadach. Wpłynie to na likwidację zjawiska „dzikich wysypisk”, a tym samym ograniczy
negatywny wpływ odpadów na środowisko w przypadku niewłaściwego z nimi postępowania.
Kontynuowanie segregacji odpadów, w tym także eliminowanie odpadów niebezpiecznych ze
strumienia odpadów komunalnych, będzie miało duże znaczenie w zmniejszeniu ilości
odpadów deponowanych na składowisku. Wszystkie zadania sygnalizowane w planie, jeżeli
zostaną wykonane, będą miały pozytywny wpływ na powierzchnię ziemi.
Wpływ na środowisko wodne
Realizacja planu pozwoli zmniejszyć wpływ odpadów na środowisko wodne,
ponieważ wyeliminowane zostaną miejsca nielegalnego składowania odpadów, powodujące
przenikanie zanieczyszczeń do wód gruntowych. Eliminacja odpadów niebezpiecznych ze
strumienia odpadów komunalnych spowoduje brak odcieków powyższych odpadów, a tym
samym wpłynie na stan wód gruntowych i powierzchniowych. Zwiększenie ilości odpadów
zbieranych i unieszkodliwianych będzie miało pozytywny wpływ na środowisko wodne.
Wpływ na powietrze atmosferyczne
Wykonanie zadań związanych z gospodarką odpadami ma pozytywny wpływ na
poprawę stanu czystości atmosfery. Wyeliminowanie ze strumienia odpadów komunalnych
frakcji biologicznych w znaczny sposób spowoduje ograniczenie do atmosfery emisji gazów
składowiskowych. Rozwiązanie problemu zagospodarowania odpadów wpłynie na
zmniejszenie zjawiska stosowania ich jako paliwa zastępczego spalanego w piecach
i kotłowniach domowych, a co za tym idzie emisji szkodliwych związków do atmosfery.
Wpływ na środowisko naturalne
Pozbawienie środowiska naturalnego odpadów, niewątpliwie przyczyni się do
poprawy stanu środowiska naturalnego. Przyjmując do realizacji zadania wymienione w tym
planie, można oczekiwać ograniczenia zarówno miejsc jak i ilości i rodzajów odpadów, które
będzie można spotkać poza obrębem składowiska lub innymi miejscami przeznaczonymi do
składowania odpadów. Przyczyni się to do poprawy stanu środowiska naturalnego.
Zachowanie właściwego stanu przyrody w wyniku prawidłowego gospodarowania odpadami
przyczynić się może do odbudowy w czystych miejscach nowych siedlisk roślinnych
i zwierzęcych.
Strona 89
Przewidywane oddziaływanie na środowisko rozwiązań objętych planem
Selektywna zbiórka odpadów
Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów z podziałem na odpady niebezpieczne,
surowce wtórne, odpady biodegradowalne, wielkogabarytowe przyczyni się do poprawy stanu
środowiska gminy poprzez:
- stworzenie możliwości ponownego wykorzystania odpadów;
- wyeliminowanie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych
trafiających na składowisko;
- zmniejszenie ilości odpadów biodegradowalnych deponowanych na składowisku
i skierowanie ich do kompostowania;
- zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowisku (ograniczenie terenów
zajmowanych przez składowiska oraz wydłużenie czasu ich eksploatacji).
W zakresie przeciwdziałania i minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów należy
oprócz działań edukacyjnych nakierowanych na przydomowe kompostowanie frakcji
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, na obszarach z zabudową jednorodzinną,
duży nacisk położyć na zastępowanie opakowań jednorazowych opakowaniami
wielokrotnego użytku.
Wdrożenie rozwiązań zawartych w Planie Gospodarki Odpadami w zakresie
gospodarki odpadami niebezpiecznymi, prowadzić będzie do likwidacji niekontrolowanego
deponowania ich w środowisku.
Likwidacja „dzikich wysypisk”
Wysypiska, które nie są zorganizowane i funkcjonują bez zezwolenia, tzw. „dzikie”
wykazują negatywny wpływ na środowisko przyrodnicze. Są elementem zaburzającym
krajobraz i stanowią zagrożenie dla czystości wód podziemnych, wód powierzchniowych oraz
gleb. Objęcie całego społeczeństwa zorganizowaną zbiórką odpadów przy odpowiednio
prowadzonych działaniach edukacyjno – informacyjnych powinno przyczynić się do
likwidacji zjawiska niekontrolowanego składowania odpadów. Nastąpi uporządkowanie
terenu, przywrócenie naturalnych siedlisk flory i fauny, a przede wszystkim zostanie
zlikwidowane ognisko zanieczyszczenia wód podziemnych i powierzchniowych.
Kompostowanie odpadów biodegradowalnych
W wyniku procesu kompostowania uzyskuje się produkt, który może być
wykorzystywany do nawożenia pól i wzbogacania gleb. Ponadto kompost może być
stosowany jako dodatek do paszy lub ściółki w hodowli zwierząt lub w celach poprawy
struktury gleby. Produktem kompostowania jest nawóz organiczny zawierający próchnicę
oraz mikroelementy. Kompostuje się głównie odpady zielone i odpady organiczne ulegające
biodegradacji, wydzielone z masy odpadów komunalnych. Kompostowanie powinno być
zatem poprzedzone segregacją wstępną.
Do zalet metody kompostowania należy zaliczyć :
- uzyskanie wartościowego produktu w postaci kompostu,
- eliminację niekorzystnych skutków, jakie niesie za sobą unieszkodliwianie odpadów
poprzez składowanie: odcieki zanieczyszczające wody gruntowe, gaz składowiskowy,
zajmowanie dużych obszarów, niszczenie krajobrazu.
Strona 90
Jednym z podstawowych warunków realizacji planu gospodarki odpadami jest włączenie się
do udziału w jego realizacji wszystkich mieszkańców. Wiąże się to z potrzebą zmiany
podejścia do środowiska, w którym człowiek przebywa oraz związaną z tym wszechstronną
edukacją ekologiczną. Właściwie realizowane przedsięwzięcia edukacyjne przyczyniają się
do ograniczania negatywnych skutków oddziaływania na środowisko, szczególnie w zakresie
gospodarki odpadami komunalnymi.
Wnioski
W wyniku realizacji planu gospodarki odpadami przewiduje się kompleksowe
uporządkowanie gospodarki odpadami na terenie Gminy Teresin. Realizacja planu będzie
oznaczała dla lokalnego środowiska zasadniczą redukcję zagrożeń i uciążliwości
wynikających ze składowania odpadów. Nastąpi to poprzez ogólne zmniejszenie ilości
odpadów niesegregowanych, przeznaczonych do składowania.
Analizując zawartość i główne cele planu oraz jego powiązania z innymi
dokumentami stwierdzono, że plan jako dokument odpowiada wymaganiom, jakie ustawa
o odpadach stawia planom gospodarki odpadami. W ramach prac nad Planem Gospodarki
Odpadami, uwzględniono w nim elementy wynikające z dokumentów Krajowego
i Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami, oraz z dokumentów o charakterze lokalnym.
Likwidacja „dzikich wysypisk” przyczyni się w znaczącym stopniu do poprawy stanu
środowiska. Nastąpi uporządkowanie terenu, przywrócenie naturalnych siedlisk flory i fauny
i przede wszystkim zostanie zlikwidowane ognisko zanieczyszczenia wód podziemnych
i powierzchniowych.
Wdrożenie selektywnej zbiórki surowców wtórnych, odpadów wielkogabarytowych,
remontowo – budowlanych i niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów
komunalnych przyczyni się do wyeliminowania negatywnych zjawisk środowiskowych tj.
zanieczyszczenia wód gruntowych i gleb, ograniczenia ilości odpadów deponowanych na
składowisku, oraz umożliwi zwiększenie stopnia odzysku i gospodarczego wykorzystania w
innych sektorach gospodarki.
Kompostowanie odpadów biodegradowalnych wyeliminuje niekorzystne skutki, jakie
niesie za sobą unieszkodliwianie tych odpadów poprzez składowanie: odcieki
zanieczyszczające wody gruntowe, gaz składowiskowy, zajmowanie dużych obszarów oraz
niszczenie krajobrazu.
Właściwie ukierunkowana edukacja ekologiczna mieszkańców przyczyni się do
zwiększenia efektywności prowadzonej selektywnej zbiórki odpadów, co zapewni pozyskanie
surowców wtórnych, zmniejszenie ilości odpadów trafiających na składowisko zmniejszenie
szkodliwości tych odpadów.
W wyniku realizacji zadań i działań związanych z wdrażaniem niniejszego projektu
planu gospodarki odpadami na terenie analizowanego obszaru następować będzie poprawa
jakości środowiska. Realizacja planu nie przyczyni się, na żadnym jego etapie, do powstania
nowych zagrożeń lub uciążliwości dla środowiska gminy.
Strona 91
13. Monitorowanie Planu Gospodarki Odpadami
W procesie wdrażania planu ważna jest kontrola przebiegu tego procesu oraz ocena
stopnia realizacji zadań w nim wyznaczonych z punktu widzenia osiągnięcia założonych
celów. Z tego względu ważne jest wyznaczenie systemu monitorowania, na podstawie
którego będzie możliwe dokonanie oceny procesu wdrażania, jak i również będą mogły być
dokonane ewentualne modyfikacje Planu.
Monitoring powinien być sprawowany w następujących zakresach:
monitoring środowiska;
monitoring planu;
monitoring odczuć społecznych.
Monitoring środowiska – system kontroli środowiska, jest narzędziem wspomagającym
prawne, finansowe i społeczne instrumenty zarządzania środowiskiem. Dostarcza informacji
o efektach wszystkich działań z zakresu gospodarki odpadami i może być traktowany jako
podstawa do oceny całej polityki ochrony środowiska. Jest jednym z najważniejszych
kryteriów, na podstawie których tworzona jest nowa polityka. Mierniki efektów
ekologicznych są w znacznym stopniu dostępne jako wielkości mierzone w ramach
istniejących systemów kontroli i monitoringu.
Monitoring planu – najważniejszym wskaźnikiem jest monitorowanie realizacji
poszczególnych zadań, które powinno się odbywać np. corocznie, na podstawie zestawienia
planu działań przewidzianych do realizacji z postępem ich wdrożenia. W przypadku nie
osiągnięcia zaplanowanych zamierzeń należy dokonać analizy sytuacji i poznać jej
przyczyny. Powodem mogą być np. brak czasu, pieniędzy, zasobów ludzkich lub też zmiana
kolejności przewidzianych w programie zadań priorytetowych.
Monitoring odczuć społecznych – jest on sprawowany na podstawie badań opinii
społecznej i specjalistycznych opracowań służących jakościowej ocenie udziału
społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy stanu środowiska, a także ocenie odbioru
przez społeczeństwo efektów Programu, między innymi przez ilość i jakość interwencji
zgłaszanych do gminnych władz środowiskowych.
Monitorowanie założonych efektów ekologicznych
W ocenie postępu wdrażania Planu Gospodarki Odpadami oraz jego faktycznego
wpływu na środowisko pomocna jest analiza i monitorowanie założonych efektów
ekologicznych, jakie powinna przynieść realizacja wyznaczonych celów. Najbardziej
miarodajną oceną efektywności wprowadzanych na podstawie planu zmian w gospodarce
odpadami jest stosowanie łatwo mierzalnych wskaźników.
Ocena wyników realizacji planu według przytoczonych powyżej wskaźników powinna
zawsze odnosić się do tej samej jednostki czasowej np. rok. Osiągnięte wartości wskaźników
powinny być porównywane z zakładanymi w planie na dany okres oraz osiągniętymi
w poprzednich okresach.
Strona 92
Zestawienie wskaźników monitoringu realizacji planu gospodarki odpadami
Lp.
1.
2.
3.
4.
Wskaźnik
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych
Ilość mieszkańców objętych zaorganizowaną
zbiórka odpadów komunalnych
% mieszkańców objętych zorganizowaną zbiórka
zmieszanych odpadów komunalnych
% mieszkańców objętych zorganizowaną zbiórka
odpadów segregowanych
Jednostka
miary
Osiągnięta wartość
wskaźnika na koniec
2008
2009
kg/M۰rok
0,44
0,25
osoby
7843
8166
%
71
74
%
100
100
5.
Ilość eksploatowanych składowisk
szt.
1
1
6.
Długość sieci wodociągowej na terenie gminy
km
189,6
191,2
7.
Długość nowopowstałej sieci wodociągowej
km
0,99
1,6
8.
% wskaźnik zwodociągowania gminy
%
95
100
9.
Długość sieci kanalizacyjnej na terenie gminy
km
28,8
28,8
10.
% wskaźnik skanalizowania gminy
%
36
36
11.
Liczba przydomowych oczyszczalni ścieków
szt.
7
ok.20
12.
Ilość wytworzonych osadów ściekowych
Mg
168
164
tyś.t/rok
1,7
1,9
zł
100 000,00
3 505 688,29
zł
3,7
1,3
13.
14.
15.
Odpady wytworzone w ciągu roku z wyłączeniem
odpadów komunalnych
Wielkość nakładów finansowych poniesionych z
budżetu miasta na gospodarkę komunalną i ochronę
środowiska
Stosunek nakładów finansowych nago spodarkę
komunalną i ochronę środowiska do całego budżetu
miasta
Analiza wskaźników będzie podstawą do korekty i weryfikacji przedsięwzięć
planowanych w powiatowym planie gospodarki odpadami.
Strona 93
14. Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Gospodarowanie odpadami, w tym planowanie działań w ramach gospodarki
odpadami, wiąże się z szeregiem problemów, na które winna zwrócić uwagę każda jednostka
samorządu terytorialnego. Przede wszystkim wspomnianemu planowaniu winna towarzyszyć
znajomość uwarunkowań prawnych, które towarzyszą sporządzaniu, przyjmowaniu
i realizowaniu planów gospodarki odpadami.
Niniejsza Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Teresin powstała jako
realizacja zapisów Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. nr 185 poz.
1243 z późn. zm.). Aktualizacja planu gospodarki odpadami na terenie gminy Teresin została
opracowana zgodnie z polityką ekologiczną państwa oraz wymaganiami określonymi w
Ustawie o odpadach, w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie sporządzania planów
gospodarki odpadami oraz z odpowiednimi dokumentami szczebla wojewódzkiego,
powiatowego i gminnego.
Celem planu gospodarki odpadami jest wybór i wskazanie optymalnej drogi
postępowania w zakresie gospodarki odpadami, w szczególności odpadami komunalnymi
powstającymi na omawianym terenie, stworzenie zintegrowanego systemu zgodnego z zasadą
zrównoważonego rozwoju oraz określenie koniecznych do realizacji zadań.
Plan Gospodarki Odpadami podzielony jest na rozdziały, które są tylko hasłami
sygnalizującymi omawianą tematykę oraz podrozdziały zawierające aktualny stan gospodarki
odpadami, prognozy, cele oraz planowane zadania do zrealizowania w zakresie:
- odpadów komunalnych,
- odpadów opakowaniowych,
- osadów ściekowych,
- odpadów niebezpiecznych.
Możemy wyróżnić następujące elementy składowe niniejszego planu:
- wstęp i dane charakteryzujące obszar gminy;
- analiza stanu istniejącego w zakresie gospodarki odpadami z wskazaniem prognozy
zmian;
- przedstawienie działań zmierzających do osiągnięcia zakładanych celów;
- określenie kosztów wdrażania planu i systemu kontroli realizacji zadań objętych planem.
We wstępie dokonano w szczególności analizy stanu prawnego z zakresu gospodarki
odpadami, z wykazem obowiązujących aktów prawnych. Charakterystyka obszaru ma na celu
wskazanie stanu istniejącego pod względem demograficznym, gospodarczym, społecznym
oraz przyrodniczym mającego wpływ na rodzaj planowanego systemu gospodarki odpadami.
Przeprowadzenie analizy stanu istniejącego miało na celu wskazanie aktualnego
postępowania w zakresie zorganizowanej gospodarki odpadami w szczególności odpadami
komunalnymi. Miało to niewątpliwie znaczenie przy wyborze celów i zadań ujętych w dalszej
właściwej części planu.
W oparciu o wyniki analiz stanu istniejącego i prognozowanych zmian opracowano
plan działań i wytyczono zadania strategiczne. Realizacja tych działań i zadań umożliwi
spełnienie obowiązujących i przewidywanych wymogów prawnych, uporządkowanie
gospodarki odpadami, zmniejszenie ilości odpadów kierowanych do deponowania na
składowisku, zwiększenie odzysku surowców wtórnych oraz poprawę jakości środowiska na
analizowanym terenie.
Strona 94
Najważniejszym zadaniem strategicznym gminy w zakresie gospodarki odpadami jest
ograniczenie do minimum negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko oraz
maksymalny wzrost ich gospodarczego wykorzystania.
Projektowane zadania systemu gospodarki odpadami zawierają działania zmierzające
do poprawy sytuacji w gospodarce odpadami i są zgodne z zasadami postępowania odpadami
określonymi w przepisach o odpadach. Dotyczą one:
 zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich
negatywnego oddziaływania na środowisko;
 zapewniania zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku, jeżeli nie udało się
zapobiec ich powstaniu;
 zapewnianiu zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwiania odpadów,
których powstaniu nie udało się zapobiec, lub których nie udało się poddać odzyskowi
 przekazywania odpadów do najbliżej położonych miejsc, w których mogą być
poddane odzyskowi lub unieszkodliwione;
 selektywnego zbierania odpadów „u źródła”.
Niniejszy Plan Gospodarki Odpadami zawiera również rozdział dotyczący
monitoringu i oceny realizacji założonych celów w zakresie gospodarki odpadami. Wnioski
z realizacji planu w formie sprawozdania będą przedkładane Radzie Gminy zgodnie z ustawą
o odpadach.
Ostatnim elementem jest wskazanie niezbędnych środków do realizacji zadań
przyjętych w Planie oraz możliwości i źródeł ich pozyskiwania oraz monitoringu realizacji
planu.
W opracowaniu zwrócono uwagę jak bardzo potrzebna jest edukacja ekologiczna
społeczeństwa. Ma ona bowiem za zadanie podnieść świadomość wśród mieszkańców gminy
w dziedzinie gospodarowania odpadami. Realizacja Planu Gospodarki Odpadami pozwoli na
ograniczenie zagrożeń i uciążliwości dla środowiska o czym mowa jest w rozdziale analiza
oddziaływania planu na środowisko.
Nakreślone cele wiążą się przede wszystkim z potrzebą stworzenia sprawnego,
przyjaznego mieszkańcom systemu zbiórki odpadów. Przyjęto, że system selektywnego
gromadzenia odpadów będzie prowadzony z uwzględnieniem „segregacji u źródła” i odbioru
bezpośredniego zgromadzonych odpadów od mieszkańców.
Przyjęte w Planie rozwiązania organizacyjne i techniczne przyczynią się do poprawy
stanu gospodarki odpadami.
Strona 95
15. Spis literatury
1. Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Teresin na lata 2004 – 2015;
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Teresin na lata 2004 – 2015;
Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Teresin;
Programu Ochrony Środowiska Powiatu Sochaczewskiego (2004);
Plan Gospodarki Odpadami Powiatu Sochaczewskiego (2004);
Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Mazowieckiego na lata 204-2011;
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (2010);
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Teresin
(2006);
9. Strategia zrównoważonego rozwoju Gminy Teresin do 2020 roku (2008);
10. Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Gminy Teresin
(2007);
11. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego;
12. Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013;
13. „Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw na
lata 2007-2010”;
14. Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na
lata 2011-2014”;
15. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do 2016;
16. Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015;
17. Narodowa Strategia Spójności 2007-2013;
18. www.ekoportal.pl;
19. Bank Danych Regionalnych GUS www.stat.gov.pl;
20. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010, nr 185, poz. 1243 z
późn. zm.);
21. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 marca 2006 r. zmieniającego
rozporządzenie w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U.2006 r.
Nr 46, poz. 333);
22. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu
odpadów (Dz. U. 2001 nr 112 poz. 1206);
23. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie
sporządzenia planów gospodarki odpadami (Dz. U. 2003 r. Nr 66, poz. 620);
24. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
(Dz. U. 2005 r. nr 236 poz. 2008 z późn. zm.);
25. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej
(Dz. U. 2007 Nr 90, poz. 607);
26. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.
U. 2005 Nr 180, poz. 1495 z późn. zm.);
27. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25, poz.
150 z późn. zm.);
28. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska,
ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 100, poz. 1085 z późn.
zm.);
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Strona 96
29. Ustawę z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających
azbest (Dz. U. z 2004 r. nr 3, poz. 20 z późn. zm.);
30. Ustawę z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji
(Dz. U. z 2005 r. nr 25, poz. 202);
31. Ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
(Dz. U. nr 63, poz. 638 z późn. zm.).
Strona 97
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Teresin na lata 2011 – 2014 z
perspektywą na lata 2015 - 2018
AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA GMINY TERESIN
NA LATA 2011-2014 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2015-2018
POWIAT SOCHACZEWSKI
WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE
Teresin 2011
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 1
SPIS TREŚCI:
1. WPROWADZENIE ............................................................................................................. 4
2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY TERESIN................................................. 9
2.1. Położenie ..................................................................................................... 9
2.2. Uwarunkowania klimatyczne ...................................................................... 9
2.3. Uwarunkowania geologiczno – geomorfologiczne ................................... 10
2.4. Demografia ................................................................................................ 10
2.5. Użytkowanie gruntów ............................................................................... 12
2.6. Wody ......................................................................................................... 13
2.7. Zasoby leśne .............................................................................................. 13
2.8. Fauna i flora .............................................................................................. 14
2.9. Obszary prawnie chronione ....................................................................... 15
2.10. Walory kulturowe gminy ........................................................................ 16
2.11. Przemysł .................................................................................................. 16
2.12. Infrastruktura ........................................................................................... 17
2.13. Gospodarka odpadami ............................................................................. 19
3. MONITORING I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ............... 21
3.1. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego .......................................... 21
3.2. Zanieczyszczenie wód ............................................................................... 24
3.3. Zanieczyszczenia powierzchni ziemi ........................................................ 25
3.4. Zagrożenia odpadami ................................................................................ 26
3.5. Zagrożenie wynikające z promieniowania elektromagnetycznego ........... 27
3.6. Zagrożenia hałasem ................................................................................... 28
3.7. Zagrożenia różnorodności biologicznej .................................................... 29
3.8. Zagrożenia nadzwyczajne ......................................................................... 30
3.9. Edukacja ekologiczna ................................................................................ 31
4. ZADANIA PROGRAMU .................................................................................................. 33
5. CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ ....................................................................................... 35
5.1. Polityka Ekologiczna Państwa .................................................................. 35
5.2. Cele ekologiczne i kierunki ich realizacji ................................................. 39
5.2.1. Ochrona powietrza ........................................................................ 39
5.2.2. Wody ............................................................................................. 39
5.2.3. Gleba / powierzchnia ziemi ........................................................... 40
5.2.4. Hałas .............................................................................................. 41
5.2.5. Środowisko naturalne / przyroda .................................................. 41
5.2.6. Lasy ............................................................................................... 42
5.2.7. Gospodarka odpadami ................................................................... 42
5.2.8. Zapobieganie awariom przemysłowym ........................................ 42
5.2.9. Promieniowanie elektromagnetyczne ........................................... 43
5.2.10. Monitoring środowiska ............................................................... 43
5.2.11. Edukacja ekologiczna.................................................................. 44
6. HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ................................................................... 45
7. FINANSOWANIE ZADAŃ ............................................................................................... 52
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 2
8. OCENA STOPNIA REALIZACJI ZADAŃ .................................................................... 63
9. ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM .............................................................................. 66
10. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ..................................... 67
11. SPIS LITERATURY ........................................................................................................ 69
12. ZAŁĄCZNIKI .................................................................................................................. 71
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 3
1. WPROWADZENIE
Polityka ochrony środowiska w Polsce wymusza sporządzanie dokumentów
strategicznych z tej dziedziny przez wszystkie jednostki terytorialne. Najwyższą rangą jest
Polityka Ekologiczna Polski, następnie sporządzane są wojewódzkie, powiatowe i gminne
programy ochrony środowiska.
Niniejsze opracowanie powstało, jako realizacja Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r.
Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.), która zobowiązuje
organy wykonawcze województwa, powiatu i gminy do sporządzenia programów ochrony
środowiska.
Programy Ochrony Środowiska opracowuje się w celu realizacji polityki ekologicznej
państwa. Programy te określają w szczególności (art. 14):
cele ekologiczne,
priorytety ekologiczne,
rodzaj i harmonogram przedsięwzięć ekologicznych,
środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawnoekonomiczne i środki finansowe.
Zgodnie z zapisami Konstytucji, Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę środowiska,
kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
stwierdza, że ochrona środowiska przyrodniczego jest obowiązkiem władz publicznych, które
poprzez swą politykę powinny zapewniać bezpieczeństwo ekologiczne obecnym i przyszłym
pokoleniom. Władze publiczne są obowiązane do zapobiegania negatywnym dla zdrowia
skutkom degradacji środowiska. Mają za zadanie wspierać działania obywateli na rzecz
ochrony i poprawy stanu środowiska.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25 poz.
150 z późn. zm.) nakłada na gminy obowiązek opracowania programów ochrony środowiska
w celu realizacji polityki ekologicznej państwa. W art. 17 i 18 powyższej ustawy zapisano, iż:
- zarząd województwa, powiatu i gminy w celu realizacji polityki ekologicznej państwa,
sporządza odpowiednio wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony
środowiska;
- projekty programów ochrony środowiska są opiniowane odpowiednio przez zarząd
jednostki wyższego szczebla lub ministra właściwego do spraw środowiska;
- programy uchwala odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu albo rada gminy;
- z wykonania programów zarząd województwa, powiatu i gminy sporządza co 2 lata
raporty, które przedstawia się odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu
lub radzie gminy.
Programy te sporządzane, podobnie jak polityka ekologiczna państwa co 4 lata, powinny
określać cele i priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz
środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki
finansowe.
Podstawa prawna opracowania Programu ochrony środowiska dla Gminy Teresin na
lata 2011-2014 z perspektywą na lata 2015-2018
Podstawowym aktem prawnym dotyczącym ochrony przyrody w Polsce jest
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, która w art. 86 zawiera zapis mówiący, iż każdy jest
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 4
obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez
siebie jego pogorszenie.
Ta nadrzędna zasada rozbudowana jest w innych dokumentach krajowych,
stanowiących podstawę prawną programu ochrony środowiska. Wśród nich są:
- Polityka ekologiczna państwa (1991 r.) i II Polityka ekologiczna państwa
(2001 r.);
- Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010
(2002 r.);
- Polityka ekologiczna państwa na lata 2007 – 2010 z perspektywą na lata 2011 –
2014;
- Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016;
- Polska 2025 – długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju;
- Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (2002 r.);
- materiały edukacyjne wydane przez Ministerstwo Środowiska „Wytyczne do
sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym
i lokalnym" Warszawa 2002r.
„Program ochrony środowiska” sporządzono zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi:
- Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. 2008 nr 25
poz. 150 z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony
środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 100,
poz. 1085, z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 20 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska
oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2009 nr 215 poz. 1664);
- Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz. U. 2005 nr 239, poz. 2019);
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 1991r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2009 nr 151 poz.
1220);
- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185, poz. 1243 z
późn. zm.);
- Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2006 r. nr 123 poz. 858);
- Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających
azbest (Dz. U. z 2004 r. nr 3, poz. 20 z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. 2008. nr 133; poz. 849
z późn. zm.).
Nadrzędną zasadą przedstawioną w Polityce ekologicznej państwa jest konstytucyjna
zasada zrównoważonego rozwoju.
Rozwój zrównoważony jest definiowany, jako taki, który nie narusza w sposób istotny
i trwały środowiska życia człowieka i godzi prawa przyrody, ekonomii oraz rozwoju
społeczeństw wraz ze zrównoważeniem szans dostępu do zasobów między pokoleniem
obecnym, a pokoleniami następnymi. Najważniejszymi czynnikami, które należy
uwzględniać przy programowaniu zrównoważonego rozwoju są: czynniki społeczne,
ekologiczne, przestrzenne i ekonomiczne.
Do tego celu prowadzi kilka podstawowych zasad:
zasada stosowania najlepszych dostępnych technologii NDT - tzw. BAT i BATNEEC
w celu zapobiegania powstawaniu zanieczyszczeń;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 5
zasada dostępności do informacji o stanie środowiska;
zasada zapobiegania zanieczyszczeniom lub unieszkodliwiania ich u źródła;
zasada ―zanieczyszczający płaci‖ odnoszącej się do odpowiedzialności
zanieczyszczającego za skutki zanieczyszczenia i stwarzania innych zagrożeń;
zasada przezorności, mówiąca o zaniechaniu działań, których skutków nie można
przewidzieć;
zasada zintegrowanego ujęcia ochrony środowiska - uwzględniająca wpływ
wszystkich aspektów funkcjonowania na różne segmenty środowiska (ziemia, woda,
powietrze).
Na uwadze należy mieć również obowiązujące w obszarze ochrony środowiska
przepisy unijne. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej nakłada na nas obowiązek
dostosowania się do norm przez nią przyjętych, także w zakresie ochrony środowiska.
Cel i zakres opracowania
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Teresin jest konsekwencją
Programu Ochrony Środowiska, który został przyjęty i zatwierdzony Uchwałą Rady Gminy
Teresin Nr VII/36/05 z dnia 27 lipca 2005 r.
Zaktualizowany dokument obejmować będzie założenia realizacji zadań na lata
2011-2014 z perspektywą na lata 2015-2018.
Program Ochrony Środowiska, jest dokumentem, który będzie służył jako narzędzie
realizacji polityki ekologicznej Państwa na terenie miasta. Polityka ekologiczna państwa ma
na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska.
W aktualizacji do Programu Ochrony Środowiska nie powtarzano informacji mniej
istotnych lub mających mniejsze znaczenie dla powodzenia poprawy stanu środowiska
w mieście. W stosunku do pierwszej wersji programu, częściowo zmodyfikowano
i rozszerzono niektóre elementy, zwłaszcza te, które wydawały się istotne lub poszerzały
problematykę programu.
Część statystyczną, oparto o aktualnie dostępny rocznik statystyczny, co oznacza, że
dane statystyczne dotyczą roku 2009 i 2010.
W aktualizacji Programu Ochrony Środowiska pominięto, lub przedstawiono jedynie
zarys, dotyczący tematyki odpadów. Jest on szczegółowo opisany w powstałej równolegle
Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Teresin.
Program obejmuje działania prawne, techniczno-ekonomiczne i technologiczne
dotyczące ochrony poszczególnych komponentów środowiska. Dotyczą one między innymi:
ochrony wód powierzchniowych i podziemnych;
ochrony gleb;
gospodarki odpadami;
ochrony środowiska przyrodniczego;
ochrony powietrza atmosferycznego;
ochrony przed hałasem.
Program ochrony środowiska dla Gminy Teresin swoim zakresem rzeczowym
obejmuje następujące zagadnienia:
- gospodarka wodna;
- gospodarka ściekowa;
- emisję zanieczyszczeń do powietrza;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 6
-
emisję hałasu;
emisję pól elektromagnetycznych;
ochronę powierzchni ziemi;
gospodarkę leśną;
ochronę środowiska przyrodniczego.
Przy opracowywaniu aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Teresin
na lata 2011 – 2014 posłużono się aktualnie obowiązującymi przepisami prawnymi
w zakresie ochrony środowiska. Źródłem danych na temat aktualnego stanu i zagrożeń
środowiska przyrodniczego w gminie były informacje o stanie środowiska w województwie
mazowieckim (WIOŚ), dane zaczerpnięte z roczników statystycznych ogólnopolskich
i wojewódzkich, informacje uzyskane od samorządu lokalnego i podległych mu jednostek.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Teresin składa się z trzech zasadniczych
części. W pierwszej dokonano szczegółową analizę, która zawiera opis aktualnego stanu
gminy w zakresie ochrony środowiska oraz określono jego podstawowe problemy, w drugiej
przedstawiono strategię podejmowanych działań, w trzeciej zaś wskazano źródła
finansowania projektów obejmujących ochronę środowiska.
-
-
Programy gminne powinny się składać z dwóch części:
zadań własnych (pod zadaniami własnymi należy rozumieć te przedsięwzięcia, które
będą finansowane w całości lub częściowo ze środków będących w dyspozycji
gminy);
zadań koordynowanych (pod zadaniami koordynowanymi należy rozumieć pozostałe
zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów
naturalnych, które są finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz ze środków
zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla powiatowego,
wojewódzkiego i centralnego).
Sporządzane programy ochrony środowiska obejmują następujące zagadnienia:
omówienie aktualnego stanu prawnego;
analiza dotychczas prowadzonej polityki ochrony środowiska na obszarze objętym
planem;
analiza i ocena obecnego stanu środowiska;
krótkoterminowa strategia działań – na najbliższe 4 lata;
długoterminowa strategia działań;
określenie celów i kierunków działań;
harmonogram realizacji poszczególnych zadań;
nakłady na realizację programu, organizację zarządzania ochroną środowiska na
terenie objętym programem;
sposób monitorowania;
harmonogram wdrażania;
omówienie potencjalnych źródeł finansowania działań przewidzianych w programie.
-
Gminny program ochrony środowiska powinien być skoordynowany z:
lokalnym, miejscowym planem (planami) zagospodarowania przestrzennego;
gminnym planem gospodarowania odpadami sporządzonym zgodnie z ustawą
o odpadach;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 7
-
-
planami gospodarki odpadami i programami ochrony środowiska wyższych szczebli
(powiatowymi i wojewódzkimi);
obejmującym teren gminy programem ochrony powietrza, programem ochrony
środowiska przed hałasem i programem ochrony wód, jeśli takie programy (dla
obszarów obejmujących teren danej gminy) zostały lub zostaną opracowane
w związku z wymaganiami wynikającymi z ustawy Prawo ochrony środowiska
(zgodnie z tą ustawą naprawcze programy ochrony powietrza opracowuje się dla
obszarów, gdzie zostaną stwierdzone przekroczenia dopuszczalnych poziomów
substancji w powietrzu, natomiast programy ochrony wód – dla wchodzących w skład
dorzeczy obszarów, na których nie są osiągnięte wymagane poziomy jakości wód);
programami ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.
Niniejszy Program Ochrony Środowiska uwzględnia główne kierunki rozwojowe
gminy, dla których zostanie zdefiniowana długoterminowa polityka. Następnie biorąc pod
uwagę tendencje w zakresie poszczególnych kierunków rozwojowych, zostanie sprecyzowana
procedura ochrony środowiska dla poszczególnych elementów środowiska i uciążliwości
środowiskowych.
Ochrona środowiska nie może być zagadnieniem wyizolowanym od innej
problematyki gminy. Naczelną zasadą, która powinna być przyjęta w działaniach
zmierzających do zdrowego środowiska jest zasada zrównoważonego rozwoju, co oznacza
taki rozwój, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia, nie ograniczając możliwości
realizacji potrzeb przyszłych pokoleń.
Nadrzędnym, długoterminowym celem Programu Ochrony Środowiska dla Gminy
Teresin jest dążenie do zrównoważonego rozwoju gminy, zmniejszenie zanieczyszczeń,
racjonalna gospodarka wodna, poprawa bezpieczeństwa ekologicznego i większy poziom
wiedzy ekologicznej mieszkańców.
Funkcje Programu
Niniejszy Program Ochrony Środowiska dla Gminy Teresin ma stać się podstawowym
dokumentem
koordynującym
działania
na
rzecz
ochrony
środowiska
w gminie. W szczególności:
- przekazuje informacje na temat zasobów środowiska przyrodniczego oraz stanu
poszczególnych jego komponentów;
- omawia najważniejsze problemy, w tym zagrożenia ekologiczne, proponując sposoby
ich rozwiązania w określonym czasie;
- jest gwarantem wdrażania zrównoważonego rozwoju;
- organizuje system informacji o stanie środowiska i działaniach zmierzających do jego
poprawy.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 8
2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY TERESIN
2.1. Położenie
Gmina Teresin leży w centrum Polski, w powiecie sochaczewskim, w zachodniej
części województwa mazowieckiego. Położona jest 45 km na zachód od Warszawy, przy
drodze międzynarodowej Berlin-Moskwa. Przez teren gminy przebiega szlak kolejowy
łączący Europę Wschodnią i Zachodnią. Od północy graniczy z gminą Kampinos i Leszno, od
strony zachodniej z gminą Sochaczew, od południa z gminą Nowa Sucha i Wiskitki, a od
wschodu z gminą Baranów i Błonie.
Gminę Teresin tworzy 25 sołectw: Budki Piaseckie, Dębówka, Elżbietów, Gaj,
Granice, Izbiska, Lisice, Ludwików, Maszna, Maurycew, Mikołajew, Nowa Piasecznica,
Nowe Gnatowice, Nowe Paski, Paprotnia, Pawłowice, Pawłówek, Seroki-Parcela, SerokiWieś, Skrzelew, Stare Paski, Szymanów, Teresin-Gaj, Topołowa, Witoldów.
Rys. Gmina Teresin na tle Województwa Mazowieckiego
Na terenie gminy Teresin przeważają tereny płaskie z niewielkim spadkiem w
kierunku północno - wschodnim, rozcięte płytkimi dolinami niewielkich dopływów Bzury:
Pisi i Utraty oraz dopływu Utraty- Teresinki.
2.2. Uwarunkowania klimatyczne
Gmina Teresin znajduje się w strefie przejściowej pomiędzy klimatem morskim
Europy Zachodniej a kontynentalnym Europy Wschodniej. Charakteryzuje go zmienność
stanów pogody występująca dzięki napływowi oceanicznych mas powietrza, które przynoszą
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 9
latem ochłodzenia, a zimą ocieplenia. Najbardziej pogodnym miesiącem jest wrzesień,
natomiast najwyższym zachmurzeniem odznaczają się listopad i grudzień. Roczna wielkość
opadów jest jedną z najniższych w skali Polski i wynosi ok. 580 mm, a okres wegetacji to ok.
220 dni w roku. Niski poziom opadów, przy dużym nasłonecznieniu, powoduje okresowo
niedobór wody w glebie i wpływa na ilość i jakość plonów. Pokrywa śnieżna zalega gminę
przez ok. 50-60 dni w roku. Temperatura powietrza waha się na przestrzeni lat od –35,5ºC do
+35,7ºC. Panujące wiatry wieją przeważnie z zachodu, z tym, że w zimie przeważają wiatry
północno-zachodnie.
2.3. Uwarunkowania geologiczno – geomorfologiczne
Teren gminy Teresin położony jest w centralnej części Polski w obrębie Niziny
Środkowomazowieckiej, w północno – wschodniej części mezoregionu Równina Łowicko –
Błońska.
Pod względem geomorfologicznym obszar ten jest morenową równiną denudacyjną.
Kulminacje powierzchni terenu znajdują się w południowej części gminy (rzędne powierzchni
terenu osiągają ponad 95,0 m npm, a punktowo na wschód od wsi Maurycew ponad 97,5 m
npm). Ku północy powierzchnia terenu łagodnie opada w kierunku wyraźnie zaznaczającej
się doliny Pisi Gągoliny, rozciągającej się równoleżnikowo ze wschodu na zachód terenu
gminy. Najniżej położone fragmenty terenu gminy znajdują się na północny wschód od
Skotnik i wynoszą od 80,0 do 82,5 m npm. W kierunku północnym powierzchnia terenu
łagodnie wznosi się do wysokości ponad 90,0 m npm. Lokalnie w północnej części gminy, na
obszarze o wyraźnych formach eolicznych, spadki powierzchni terenu są większe i zamykają
się w przedziale 2 – 5 %, a miejscami przekraczają 5 %. W rejonie wsi Izbiska granica
pomiędzy wysoczyzną a doliną Utraty biegnie wzdłuż stromej krawędzi o wysokości
względniej przekraczającej 10,0 m.
Gmina położona jest w obrębie niecki mazowieckiej. Nieckę mazowiecką budują, w
głównej mierze osady pochodzące z mezozoiku oraz przepuszczalne i nieprzepuszczalne
osady trzeciorzędowe leżące naprzemianlegle. Utwory czwartorzędowe to głównie gliny
zwałowe stadium mazowiecko – podlaskiego zlodowacenia środkowopolskiego i eluwia glin
zwałowych. Miąższość utworów czwartorzędowych w opisanym rejonie waha się od 20 do
100 m. Poniżej utworów czwartorzędowych w opisanym rejonie występują utwory
trzeciorzędowe – głównie plioceńskie iły i pyły, a od ok. 150 m p.p.t. utwory mioceńskie (iły,
pyły, piaski, piaski z węglem brunatnym).
2.4. Demografia
Sytuacja demograficzna ma istotne znacznie dla środowiska naturalnego. Ze wzrostem
populacji zwiększa się jednocześnie popyt na zasoby naturalne ziemi. Należą do nich zasoby
odnawialne (lasy, wody, grunty uprawne) i zasoby nieodnawialne (paliwa kopalne). Ponadto
następuje zdecydowany wzrost zanieczyszczeń dostających się środowiska na skutek
działalności człowieka.
Gminę Teresin o powierzchni 8 798 ha (czyli 87,98 km2) zamieszkuje 11071 osoby
(stan na dzień 31.12.2010 r.), a wskaźnik gęstości zaludnienia kształtuje się na poziomie
126 osoby/km2. Gmina Teresin jest jedną z gmin powiatu sochaczewskiego charakteryzującą
się największym zaludnieniem, oraz stałym przyrostem ludności. Zgodnie z zapisami w
planie gospodarki odpadami dla powiatu sochaczewskiego w gminie Teresin ilość
mieszkańców nieznacznie wzrasta co roku. Na zjawisko to może mieć wpływ rozwijający się
rynek pracy na terenie gminy oraz bliskie położenie od Warszawy.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 10
Rys. Położenie Gminy Teresin na tle jednostek geomorfologicznych wg. Kondrackiego
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 11
Poniższe zestawienie charakteryzuje podstawowe informacje
zestawione dla gminy Teresin na tle większych jednostek administracyjnych.
demograficzne
Powierzchnia i ludność (stan na dzień 30.XII.2009 r.) (wg GUS)
Ludność
L.p.
1.
2.
3.
Region
Woj.
mazowieckie
Powiat
sochaczewski
Gmina Teresin
Powierzchnia
2
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
Na 1 km2
w ha
w km
3555819
35558
5215552
2494045
2721507
146
73 481
735
83 758
40 656
43 102
114
8 796
88
11 033
5 389
5 644
125
2.5. Użytkowanie gruntów
Ogólna powierzchnia gminy Teresin wynosi 8 798 ha, w tym powierzchnia
gospodarstw indywidualnych to 5 648 ha. W większości są to grunty orne. Najliczniejszą
grupę stanowią gospodarstwa o powierzchni do 5,00 ha, a mniej jest gospodarstw większych
o powierzchni 10 ha i więcej. Są to gospodarstwa zmechanizowane, rozwijające się na dość
dobrym poziomie.
Zauważany jest wzrost udziału użytków rolnych w powierzchni gminy Teresin w
przeciwieństwie do całego powiatu sochaczewskiego gdzie obserwuje się tendencję malejącą.
Zwiększenie się powierzchni terenów rolniczych nie sprzyja wzrostowi lesistości w gminie
powodując, iż sukcesywnie maleje powierzchnia gruntów leśnych.
Na terenie gminy występują dobre gleby pyłowe i czarne ziemie, stąd większość
powierzchni gminy to tereny rolnicze. Ze względu na jakość gleb teren gminy Teresin można
podzielić na dwa obszary. Pierwsza część zajmuje ok. 15 % powierzchni, charakteryzuje się
glebami słabymi i niską produkcją towarową. Druga część posiada gleby dobre i średnie, II
i III klasy bonitacyjnej. W uprawach dominują tu: pszenica, kukurydza, buraki cukrowe,
warzywa. Produkcja towarowa tej części jest duża.
L.p.
Rodzaj użytkowania terenów
1.
2.
Budowlane - mieszkaniowe
Budowlane - przemysłowe
Tereny komunikacyjne (drogi, transport
5.
kolejowy)
8.
Rolne
9.
Leśne
10.
Zbiorniki i cieki wodne
11
Pozostałe grunty i nieużytki
SUMA:
*Dane z GUS
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
202,35
79,18
Udział w ogólnej
powierzchni miasta
[%]
2,3
0,9
299,13
3,4
7640,70
519,08
26,4
31,16
8798
84,8
5,9
0,3
2,4
100
Powierzchnia
[ha]
Strona 12
2.6. Wody
Zgodnie z podziałem hydrograficznym Polski (Podział hydrograficzny Polski, Instytut
Meteorologii Gospodarki Wodnej, Warszawa 1983 r.) obszar gminy Teresin położony jest
w zlewni Wisły, w dorzeczu Bzury i jej systemie rzecznym. Część południowa gminy
położona jest na obszarze zlewni rzeki Pisi, a część północna w zlewni Utraty – lewego
dopływu Bzury. Na terenie gminy znajdują się liczne zagłębienia bezodpływowe w których
gromadzą się wody powierzchniowe. Na analizowanym obszarze nie występują większe
naturalne zbiorniki wodne.
Woda gruntowa wstępuje płytko pod powierzchnią terenu, w postaci sączeń
w piaszczystych przewarstwieniach wśród glin na głębokości od ok. 1,5 m do ok. 7,3 m
(najgłębsze studnie kopalne). Poniżej, na bardzo różnych głębokościach (od 7 – 9 m do 30 m
n.p.m. ) występują lokalne zawodnione przewarstwienia piaszczyste i soczewki. Za główne
źródło zaopatrzenia w wodę na tych terenach uznaje się utwory trzeciorzędowe. W związku
z intensywnym poborem wód podziemnych i powstaniem rozległych lejów depresyjnych
Gmina Teresin leży w strefie narastającego deficytu wód podziemnych.
2.7. Zasoby leśne
Do lasów i gruntów leśnych zalicza się zwartą powierzchnię o wielkości co najmniej
0,10 ha, pokrytą roślinnością leśną (zalesioną) lub przejściowo jej pozbawioną (niezalesioną)
oraz grunty związane z gospodarką leśną. Do powierzchni zalesionej zalicza się grunty
pokryte uprawami leśnymi, młodnikami i drzewostanami starszymi oraz plantacjami topoli
i innymi gatunkami drzew szybko rosnących, prowadzonymi na gruntach leśnych i poza
lasami. W lesie, gdzie gospodarka jest prowadzona prawidłowo, powierzchnia zalesiona
winna stanowić blisko 100% (97-99%) ogólnej powierzchni lasu. Do gruntów związanych
z gospodarką leśną zalicza się grunty zajęte pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki
leśnej budynki i budowle, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, szkółki leśne
na gruntach leśnych, miejsca składowania drewna, urządzenia melioracyjne, tereny pod
liniami energetycznymi, parkingi leśne i urządzenia turystyczne.
Według regionalizacji przyrodniczo-leśnej gmina znajduje się w Krainie IV
Mazowiecko-Podlaskiej, dzielnicy Równiny Warszawsko-Kutnowskiej, w strefie roślinności
lasów mieszanych środkowo-europejskich. Cały obszar gminy położony jest w Nadleśnictwie
Radziwiłłów, w Leśnictwie Teresin. Teren gminy charakteryzuje się niską lesistością. Na
południowy-zachód od miejscowości Teresin występuje jeden duży kompleks leśny
o powierzchni 469 ha. Znajdują się w nim drzewostany wyrośnięte, w wieku powyżej 40 lat,
objęte gospodarką państwową. Gatunkiem dominującym w drzewostanach jest sosna
zajmująca 70,9% powierzchni jako gatunek dominujący, drugie miejsce ma dąb –
drzewostany z dębem jako gatunkiem panującym zajmują 11,4% powierzchni leśnej (całego
nadleśnictwa). Pozostałe obszary leśne różnych użytkowników zajmują niewielkie
powierzchnie i występują głównie w północnej części gminy na obszarach wydmowych.
Pozostałe obszary leśne różnych użytkowników zajmują niewielkie powierzchnie
i występują głównie w północnej części gminy na obszarach wydmowych. Mała lesistość
związana jest z występowaniem powszechnie gleb wysokiej bonitacji.
Lasy nadleśnictwa, obok funkcji gospodarczych, spełniają funkcje ochronne,
dydaktyczne, rekreacyjno-turystyczne, historyczne, ekologiczne, krajobrazowe i kulturowe.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 13
Powierzchnia gruntów leśnych na terenie gminy Teresin wynosi 519,08 ha (dane z
GUS). Co stanowi 5,9% ogólnej powierzchni gminy. Poniżej przedstawiono lesistość gminy
wg GUS.
Lasy w gminie Teresin na tle większych jednostek organizacyjnych w 2009r. (wg GUS)
L.p.
Wyszczególnienie
1.
2.
3.
Woj. mazowieckie
Powiat sochaczewski
Gmina Teresin
Lasy ogółem
802 074,4
10 817,3
492,6
Grunty leśne
publiczne
prywatne
w ha
467 561,7
346 467,6
7 838,5
3 130,0
453,4
53,0
Zasady zachowania, ochrony i powiększania krajowych zasobów leśnych oraz
prowadzenia gospodarki leśnej określiła Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach
(Dz. U. 2005 Nr 45, poz. 435).
Gospodarka leśna oznacza działalność leśną prowadzoną w zakresie urządzania,
ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych.
Zrównoważoną gospodarkę leśną prowadzi się według planu urządzenia lasu lub
uproszczonego planu urządzenia lasu, z uwzględnieniem w szczególności następujących
celów:
 zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, glebę,
warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą;
 ochrony lasów, zwłaszcza lasów i ekosystemów leśnych stanowiących naturalne
fragmenty rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych ze względu na:
- zachowanie różnorodności przyrodniczej;
- zachowanie leśnych zasobów genetycznych;
- walory krajobrazowe;
- potrzeby nauki;
 ochrony gleb i terenów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie lub uszkodzenie
oraz o specjalnym znaczeniu społecznym;
 ochrony wód powierzchniowych i głębinowych, retencji zlewni, w szczególności
na obszarach wododziałów i na obszarach zasilania zbiorników wód podziemnych;
 produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i produktów
ubocznego użytkowania lasu.
2.8. Fauna i flora
Na terenie gminy Teresin występują gleby o wysokiej bonitacji, a co za tym idzie
dużym udziałem rolnictwa w krajobrazie gminy i zaledwie jednym większym zwartym
kompleksem leśnym. Fauna i flora występująca na tym terenie charakterystyczna jest zatem
dla obszarów rolniczych z nielicznymi zadrzewieniami, dla ekosystemów otwartych
przestrzeni i w miarę czystego środowiska. Znajdziemy tu typową roślinność łąk, pastwisk
i zadrzewień śródpolnych (np. kocanki piaskowe, kruszczyk błotny, naparstnicę lekarską).
Wśród fauny obszaru gminy znajdziemy tu między innymi takie gatunki zwierząt, jak żaba
moczarowa, jaszczurka zwinka, trznadel, gil, bocian biały, pleszka, pliszka siwa, bogatka,
jastrząb, myszołów, kuropatwa, kopciuszek, sójka, gąsiorek, zięba, rudzik, jeż wschodni,
ryjówka malutka, zając, sarna
Północne tereny gminy Teresin położone są w niewielkiej odległości od otuliny
Kampinoskiego Parku Narodowego jednak leżą poza granicami strefy krajobrazu
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 14
chronionego. Ponieważ jednak przyroda Parku wymaga łączności z terenami leśnymi
w Planie Ochrony Parku wyznaczono tzw. „korytarze ekologiczne‖. Tworzą one sieć,
stanowiącą schronienie dla zwierząt, będącą swoistym szlakiem komunikacyjnym dla wielu
gatunków roślin i zwierząt.
2.9. Obszary prawnie chronione
Na terenie gminy Teresin funkcjonują następujące formy ochrony przyrody: pomniki
przyrody, użytki ekologiczne i ochrona gatunkowa roślin i zwierząt.
Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. ( Dz. U. 2004 nr 92
poz. 880) powyższe formy ochrony przyrody oznaczają:
pomniki przyrody - pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich
skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub
krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród
innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych,
źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie;
użytki ekologiczne – zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających
znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej — naturalne zbiorniki wodne,
śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty
nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska
przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów,
ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania;
ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów - ochrona gatunkowa ma na celu
zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących roślin, zwierząt
i grzybów oraz ich siedlisk, gatunków rzadko występujących, endemicznych, podatnych na
zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów
międzynarodowych, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej.
Największą liczbę pomników przyrody na terenie powiatu gminy Teresin stanowią
stare okazy drzew, zarówno pojedyncze o pięknym pokroju, jak i skupione
w alejach lub kępach.
Na terenie gminy ustanowiono 41 pomników przyrody, w tym 11 sztuk pojedynczych
drzew i 26 grup drzew. Aleje wpisane do rejestru zabytków stanowią:
- aleja jesionowa z domieszką kasztanów i klonów Skotniki – Strugi;
- aleja lipowa Strugi-Szymanów;
- aleja akacjowa wzdłuż ograniczenia parkowego w Strugach;
- aleja kasztanowo-jesionowa Strugi-Marianów;
- aleja lipowa Strugi-Kawęczyn;
- aleja węzłowo-lipowa Skotnik-Kazimierzów (drzewostan z okresem XIX w.).
Na terenie gminy, występują 3 użytki ekologiczne o łącznej powierzchni 1,25 ha (wszystkie
w obrębie jedynego zwartego kompleksu leśnego w okolicach Teresina):
- oddział 62b (wg ewidencji leśnej) – zadrzewienie (wierzba 66 lat i osika 46 lat)
o powierzchni 0,68 ha;
- oddział 67b o powierzchni 0,28 ha;
- oddział 69c- samosiew (olsza 26 lat) o powierzchni 0,29 ha.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 15
Obszary prawnie chronione Gmina Teresin na tle większych jednostek terytorialnych
(wg GUS 2009 r.)
Lp.
Region
Razem
Parki
Narodow
e
Rezerwaty
przyrody
Parki
krajobrazo
we
Obszary
chronionego
krajobrazu
Użytki
ekologiczne
W ha
1.
2.
3.
Woj.
mazowieckie
Powiat
sochaczewski
Gmina
Teresin
Pomniki
przyrody
Szt.
1 054 889,4
38 476,1
18 221,9 173 297,0 835 412,3
25 211,7
5 422,5
433,9
0
1,25
0
0
0
1 825,6
4 235
19 771,0
22,7
81
0
1,25
41
2.10. Walory kulturowe gminy
Na obszarze gminy Teresin znajdują się obiekty zabytkowe o różnej wartości i skali
ochrony – od pojedynczych obiektów do zespołów.
Szczególną wartością odznacza się układ przestrzenny wzdłuż doliny Pisi, łączący
założenia dworsko – parkowe w Strugach, Skotnikach, Kawęczynie oraz Szymanowie, które
dodatkowo spięte są ze sobą zabytkowymi alejami. Najbardziej reprezentacyjne pałace
znajdują się w Szymanowie, Serokach - Parcela, Nowej Piasecznicy, Nowych Paskach,
Skotnikach i Teresinie.
Gmina Teresin posiada duży potencjał rekreacji i wypoczynku. Walory turystyczno –
krajobrazowe, korzystny stan środowiska naturalnego oraz występujące na tym obszarze
liczne zabytki, interesujące obiekty i mało przekształcone środowisko przyrodnicze
z licznymi pomnikami przyrody i zabytkowymi alejami, a także rustykalny krajobraz,
zachęcają do rozwoju turystyki na bazie ekologii i walorów wsi.
Na terenie gminy znajdują się liczne obiekty zabytkowe. Na terenie gminy znajdują
się ośrodki stwarzające dogodne warunki dla osób zwiedzających (Jubilatka, Dom
Pielgrzyma, Chabrowy Dworek, Kuźnia Napoleońska). Ważnym atutem jest lokalizacja wielu
cennych zabytków, zarówno budowlanych, jak i parkowo-ogrodowych, wśród których można
wymienić pałac Epsteinów w Teresinie, zespół pałacowo-parkowy oraz kościół
w Szymanowie i zabytkowy kościół rzymsko-katolicki wraz z cmentarzem parafialnym
w Mikołajewie.
Ponadto w gminie znajduje się Klasztor w Niepokalanowie, chętnie odwiedzany przez
liczne rzesze pielgrzymów. Stał się on ważnym miejscem dla gminy Teresin. To tu właśnie
koncentruje się duży ruch pielgrzymkowy związany z Sanktuarium Matki Bożej Niepokalanej
i z kultem św. Maksymiliana Kolbe.
2.11. Przemysł
Gmina Teresin jest gmina rolniczo-przemysłową. Należy do dynamicznie
rozwijających się jednostek terytorialnych województwa mazowieckiego. Na jej terenie działa
wiele prężnie rozwijających się podmiotów gospodarczych wśród których należy wymienić:
- Bakoma S.A. Zakład Produkcyjny w Elżbietowie - zakład produkcyjny spożywczomleczarski zajmujący się produkcją przetworów mlecznych ze znakiem BAKOMA,
przetwórstwo mleka, produkcja roślinna i zwierzęca, lider produkcji jogurtów
w Polsce;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 16
-
-
Polskie Młyny (dawne ZPZ Szymanów) - lider branży zbożowo – młynarskiej,
pierwsza grupa producencka w sektorze przetwórstwa zbożowo-młynarskiego;
ProLogis Poland Management sp. z o.o. - spółka będąca właścicielem i operatorem
największej globalnej sieci wysokiej klasy obiektów dystrybucji hurtowej, obiektów
przemysłu lekkiego oraz fachowo zaplanowanych obszarów przemysłowych z pełnym
serwisem umożliwiającym firmom jednorazową dystrybucję;
"Tesco" Polska sp. z o.o. - centrum dystrybucji sieci największego brytyjskiego
inwestora w Polsce hipermarketów;
"Anser" w Szymanowie - zakłady chemiczne;
Grainer Packaing Sp. z o.o. - jedna z wiodących firm na rynku, produkujących
opakowania i formy z tworzyw sztucznych dla przemysłu spożywczego;
J.W.Construction sp. z o.o. - zakład produkujący artykuły wyposażenia mieszkań
i artykuły budowlane;
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny
Odmian w Seroczynie.
Ze względu na charakter rolniczo – przemysłowy, dużą rolę odgrywa w gminie
przetwórstwo rolno – spożywcze.
Na terenie gminy Teresin zarejestrowanych jest 922 podmioty gospodarcze (stan na
koniec 2010 r.).
Z uwagi na bliskie położenie gminy w stosunku do Warszawy należy oczekiwać
dalszego rozwoju gminy w kierunku tworzenia nowych firm i rozwoju przemysłu.
2.12. Infrastruktura
Zaopatrzenie w wodę
Na terenie Gminy Teresin system zaopatrzenia w wodę bazuje na ujęciach wód
podziemnych z piętra trzeciorzędowego. Dostarczana woda spełnia wymagane normy
sanitarne i pokrywa zapotrzebowanie na cele bytowo-gospodarcze i przeciwpożarowe.
Budowa sieci pozwoliła na nieograniczony dostęp do wody. Stopień zwodociągowania na
terenie gminy wynosi 100%.
Zaopatrzenie gminy w wodę odbywa się z 4 ujęć wody ze stacjami uzdatniana
zlokalizowanych w Maurycewie, Nowej Piasecznicy, Serokach i Granicach:
1) Stacja Uzdatniania Wody Granice – obsługująca miejscowości: Teresin, Granice,
Paprotnia;
2) Stacja Uzdatniania Wody w Piasecznica – obsługująca miejscowości: Kawęczyn,
Dębówka, Piasecznica, Budki Piaseckie, Topołowa, Mikołajew, Witoldów, Teresin
Gaj;
3) Stacja Uzdatniania Wody Seroki – obsługująca miejscowości: Seroki Wieś, Seroki
Parcela, Ludwików, Lisice, Pawłowice, Maszna, Izbiska;
4) Stacja Uzdatniania Wody Maurycew – obsługująca miejscowości: Skrzelew,
Szymanów, Elżbietów, Pawłówek, Maurycew, Strugi, Skotniki, osiedle wielorodzinne
w Szymanowie.
Długość sieci wodociągowej rozdzielczej (stan na koniec 31.12.2010 r.) w gminie
Teresin wynosi 191,2 km. Ilość przyłączy wodociągowych (do budynków jednorodzinnych
bądź wielorodzinnych) wynosi 2890 szt.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 17
W porównaniu z danymi dla całego powiatu, gdzie procent zwodociągowania wynosi
ok.83,8%, gmina Teresin cieszy się bardzo dobrą sytuacją pod względem zaopatrzenia
ludności w infrastrukturę wodociągową.
Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
 Kanalizacja sanitarna i oczyszczalnie ścieków
Łączna długość sieci kanalizacyjnej ( stan na koniec 31.12.2010 r.) wynosi 28,8 km.
Funkcjonuje 1044 szt. przyłączy kanalizacji (do budynków jednorodzinnych bądź
wielorodzinnych). Stopień skanalizowania gminy wynosi 36 %.
Ścieki odprowadzane są do 2 biologicznych oczyszczalni ścieków zlokalizowanych w
miejscowości Granice i Szymanów, będących pod nadzorem Gminnego Zakładu Gospodarki
Komunalnej w Teresinie. Odbiornikiem ścieków jest rzeka Teresinka, do której trafiają
oczyszczone ścieki z Oczyszczalni w Granicach oraz rzeka Pisia, która przyjmuje ścieki z
Oczyszczalni w Szymanowie. Przepustowość oczyszczalni wynosi:
1. Oczyszczalnia Ścieków Granice – 1490 m3/d;
2. Oczyszczalnia Ścieków Szymanów – 90 m3/d.
Ponadto, na terenie gminy zlokalizowanych jest około 20 przydomowych oczyszczalni
ścieków.
Charakterystyka ścieków (wg GZGK w Teresinie)
L.p.
Wskaźniki
1. CHZT mg/dm3
2. BZT5 mg/dm3
3. Fosfor ogólny mg/dm3
4. Azot ogólny mg/dm3
5. Zawiesina mg/dm3
*wielkości podane w tyś.
L.p.
Wskaźniki
3
1. CHZT mg/dm
2. BZT5 mg/dm3
3. Fosfor ogólny mg/dm3
4. Azot ogólny mg/dm3
5. Zawiesina mg/dm3
*wielkości podane w tyś.
Oczyszczalnia Ścieków Szymanów
Ładunki w ściekach oczyszczonych
2009
2010
Norma wg
ścieki
ścieki
ścieki
ścieki
decyzji
surowe
oczyszczone
surowe
oczyszczone
17
6
0,1
2
5
1,3
0,1
0,05
0,5
0,2
9
4
0,1
0,9
4
0,9
0,2
0,02
0,4
0,2
150 mg O2/l
40 mg O2/l
50 mg O2/l
Oczyszczalnia Ścieków Granice
Ładunki w ściekach oczyszczonych
2009
2010
Norma wg
ścieki
ścieki
ścieki
ścieki
decyzji
surowe
oczyszczone
surowe
oczyszczone
417
188
5
49
166
20
3
0,6
15
3
384
186
6
42
174
25
4
1
11
7
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
25 mg O2/l
125 mg O2/l
35 mg O2/l
Strona 18
 Kanalizacja deszczowa
Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 07.06.2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i
zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. Nr 72, poz. 747) ściekami są również wody
opadowe lub roztopowe, ujęte w systemy kanalizacyjne, pochodzące z powierzchni
zanieczyszczonych, w tym z centrów miast, terenów przemysłowych i składowych, baz
transportowych oraz dróg i parkingów o trwałej nawierzchni.
Teren gminy Teresin posiada częściowo zrealizowaną kanalizację deszczową o długości
300 m, występującą w obrębach geodezyjnych: Teresin, Paprotnia i Granice. W większości
miejscowości wody opadowe odprowadzane są do naturalnych cieków wodnych (rzeka Pisia,
Utrata i Teresinka) i rowów odwadniających, bez ich uprzedniego oczyszczania.
Sieć gazowa
17,5 km sieci gazowej rozdzielczej; 85 wybudowanych przyłączy gazowych z czego
czynnych jest 61 szt., co oznacza, iż tylko 2,9% mieszkańców gminy ma dostęp do gazu
ziemnego. Pozostali do celów socjalnobytowych wykorzystują system butli gazowych.
Zużycie gazu w 2009 r. wyniosło 0,80 tyś.m3.
Energetyka
Teren Gminy zasilany jest w energię elektryczną z GPZ–tu znajdującego się w
Teresinie - Gaju (stacja 110/15 kV „Teresin‖). Stacja ta połączona jest z systemem
elektroenergetycznym 110 kV napowietrznymi liniami 110 kV: „Teresin –Sochaczew‖ i
„Teresin – Bielnik (Żyrardów)‖. Dominują linie napowietrzane SN i NN. Jedynie w nowych
osiedlach mieszkaniowych występują linie kablowe NN.
2.13. Gospodarka odpadami
Na terenie gminy funkcjonuje system zbierania odpadów niesegregowanych oraz
system selektywnego zbierania. W dniu 31 marca 2006 r. na mocy uchwały nr IV/15/06 Rada
Gminy uchwaliła Regulamin czystości i porządku, w którym określiła rodzaje odpadów
komunalnych zbieranych selektywnie. Właściciele nieruchomości mają obowiązek
wydzielenia spośród strumienia odpadów komunalnych następujących frakcji: odpady
kuchenne (biodegradowalne), odpady opakowaniowe (papier, szkło, plastik, metale), odpady
niebezpieczne, odpady wielkogabarytowe. Na terenie gminy prowadzone są także, w miarę
zapotrzebowania zorganizowane zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanoremontowych oraz odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów
komunalnych: zużytych baterii, sprzętu elektrycznego i elektronicznego, opakowania
i przeterminowane środki ochrony roślin, leki i farmaceutyki, padłe zwierzęta.
Przyjęty model gospodarki odpadami komunalnymi na terenie gminy Teresin jest
oparty na zawieraniu umów pomiędzy właścicielami nieruchomości, a podmiotami
prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości.
Wszyscy, którzy prowadzą działalność gospodarczą zobowiązani są ustawą o
odpadach do przedkładania stosownym instytucjom informacji o ilości i rodzaju
wytwarzanych odpadów oraz uzyskania zezwoleń na sposób gospodarowania wytworzonymi
odpadami. Gmina Teresin wiedzę o stanie gospodarki odpadami w podmiotach
gospodarczych opiera przede wszystkim na dokumentacjach składanych przez te podmioty na
etapie uzyskiwania wymaganych prawem uregulowań w zakresie gospodarki odpadami
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 19
(decyzje administracyjne: pozwolenia na wytwarzanie odpadów lub zatwierdzające program
gospodarki odpadami niebezpiecznymi informacje o wytwarzanych odpadach i sposobach
gospodarowania nimi).
Podstawowym procesem unieszkodliwiania odpadów powstałych na terenie gminy
Teresin, było ich deponowanie na składowisku odpadów komunalnych w Topołowej. Z
dniem 31.12.2009 r. w/w składowisko zostało zamknięte, zgodnie z decyzją Marszałka
Województwa Mazowieckiego Nr 424/10/PŚ.O z dnia 16 grudnia 2010 r. Od dnia
01.01.2010 r. odpady zebrane z terenu gminy Teresin kierowane są na składowiska poza
granice gminy.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 20
3. MONITORING I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.) źródłem informacji o środowisku jest
w szczególności państwowy monitoring środowiska stanowiący system pomiarów, ocen
i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji
o środowisku.
Państwowy monitoring środowiska obejmuje, uzyskiwane na podstawie badań
monitoringowych, informacje w zakresie:
 jakości powietrza;
 jakości wód śródlądowych powierzchniowych i podziemnych oraz morskich wód
wewnętrznych i wód morza terytorialnego;
 jakości gleby i ziemi;
 hałasu;
 promieniowania jonizującego i pól elektromagnetycznych;
 stanu zasobów środowiska, w tym lasów;
 rodzajów i ilości substancji lub energii wprowadzanych do powietrza, wód, gleby
i ziemi;
 wytwarzania i gospodarowania odpadami.
Badania monitoringowe przeprowadza się w sposób cykliczny, stosując ujednolicone metody
zbierania, gromadzenia i przetwarzania danych.
Aktualny stan środowiska naturalnego w gminie Teresin został określony na
podstawie danych udostępnionych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Warszawie, Delegatura w Płocku. Stan środowiska określany jest na podstawie badań
monitoringowych poszczególnych komponentów środowiska oraz wyników kontroli
w zakresie przestrzegania przepisów ochrony środowiska przez jednostki organizacyjne.
Z uwagi na brak punktów pomiaru poszczególnych komponentów środowiska na
terenie gminy aktualny stan środowiska został określony dla najmniejszej jednostki
terytorialnej do jakiej należy gmina Teresin.
3.1. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego
Zanieczyszczeniami powietrza nazywamy wszelkie substancje (gazy, ciecze, ciała
stałe), które znajdują się w powietrzu atmosferycznym, ale nie są jego naturalnymi
składnikami. Zanieczyszczenia powietrza można podzielić na zanieczyszczenia pierwotne,
które występują w powietrzu w takiej postaci, w jakiej zostały uwolnione do atmosfery,
i zanieczyszczenia wtórne, będące produktami przemian fizycznych i reakcji chemicznych,
zachodzących między składnikami atmosfery i jej zanieczyszczeniem (produkty tych reakcji
są niekiedy bardziej szkodliwe od zanieczyszczeń pierwotnych) oraz pyłami uniesionymi
ponownie do atmosfery po wcześniejszym osadzeniu na powierzchni ziemi.
Zanieczyszczenia powietrza można podzielić na cztery grupy:
Gazy i pary związków chemicznych, np. tlenki węgla (CO, CO2), siarki (SO2, SO3) i
azotu (NOx), fluor (F), ozon (O3), radon (Rn), amoniak (NH3), węglowodory i ich
pochodne chlorowe, fenol;
Drobne kropelki cieczy, np. kropelki zasad, kwasów, rozpuszczalników;
Drobne ciała stałe, np. popioły, pyły, związki metali ciężkich, sadze, stałe związki
organiczne, azbest, pestycyd;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 21
Mikroorganizmy, których ilość lub rodzaj nie jest charakterystyczny dla naturalnego
składu powietrza, makroorganizmy (np. grzyby) wraz z produktami ich metabolizm.
Lokalnie na stan czystości powietrza oddziałują przede wszystkim zanieczyszczenia
z palenisk domowych tzw. emisji niskiej (emisja powierzchniowa) oraz ze środków
transportu. Znaczny udział w zanieczyszczeniu powietrza mają zanieczyszczenia z procesów
spalania paliw tzw. zanieczyszczenia energetyczne oraz zanieczyszczenia technologiczne.
Najczęściej stosowaną klasyfikacją źródeł emisji jest następujący podział:
źródła punktowe związane z energetycznym spalaniem paliw i procesami
technologicznymi w zakładach przemysłowych;
źródła liniowe związane z komunikacja;
źródła powierzchniowe niskiej emisji rozproszonej komunalno-bytowej
i technologicznej.
Główne źródła emisji zanieczyszczeń:
energetyka zawodowa i przemysłowa;
kotłownie lokalne i paleniska domowe.
Substancje wprowadzane do powietrza:
popioły lotne;
gazy spalinowe samochodów;
pyły cementowe.
Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w
szczególności przez:
1) utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich
poziomów lub co najmniej na tych poziomach;
2) zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy
nie są one dotrzymane;
3) zmniejszanie i utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej poziomów
docelowych albo poziomów celów długoterminowych lub co najmniej na tych
poziomach.
Nowe dopuszczalne poziomy podstawowych zanieczyszczeń powietrza takich jak:
dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla, ozon, benzen, pył zawieszony PM10 oraz
ołów w pyle PM10 wprowadzone zostały rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
03 marca 2008r. W rozporządzeniu tym określono dopuszczalne częstości ich przekraczania
oraz marginesy tolerancji dla dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu oraz podano
alarmowe poziomy: dwutlenku azotu, dwutlenku siarki i ozonu, dla których nawet
krótkotrwałe przekroczenie może powodować zagrożenie dla zdrowia ludzi.
Główne źródła zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Teresin to emisja
antropogeniczna pochodząca z działalności przemysłowej, z sektora bytowego oraz
komunikacji.
Na terenie gminy Teresin istotne źródło zanieczyszczeń powietrza stanowi
komunikacja, a w szczególności przebiegająca przez obszar gminy trasa nr 2 z nasilonym
ruchem pojazdów ciężarowych. W ostatnich latach w Polsce nastąpił gwałtowny rozwój
transportu drogowego, a wraz z nim pojawiły się nowe zagrożenia dla środowiska. Prawie
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 22
dwukrotnie wzrosła liczba prywatnych samochodów. Towarzyszy temu niedostateczny
rozwój sieci dróg, autostrad, co powoduje zatory, korki i większą emisję substancji i hałasu
do środowiska. Ponadto, transport jest jednym ze źródeł zanieczyszczenia gleb i wód w
wyniku wymywania zanieczyszczeń z powierzchni dróg i terenów przyległych do ciągów
komunikacyjnych.
W 2010 r. na terenie gminy Teresin rozpoczęła się budowa obwodnicy, poprzez
przygotowanie terenów pod działalność inwestycyjną. Planowany odcinek drogi rozpoczynał
się będzie od Al. XX-lecia w Teresinie. Projektowana droga będzie przebiegała w pobliżu
stanowiska archeologicznego Szymanów nr 1 i zespołu pałacowo – parkowego a także
wzdłuż lasu, którego zarządcą jest Regionalny Dyrektor Lasów Państwowych – Nadleśnictwo
Radziwiłłów. Długość projektowanej drogi wynosi 3800 km. Przekrój drogi projektowanej
drogi stanowi, jezdnia o szerokości 7 m (dwa pasy ruchu po 3,5 m w dwóch kierunkach),
gruntowe utwardzone pobocze o szerokości 1,25 m po obu stronach jezdni, pasy zieleni, ciąg
rowerowy o szerokości 2m oraz ciąg pieszy o szerokości 1,5 m. Zarówno budowa jak i
eksploatacja planowanej obwodnicy będzie wywierała wpływ na środowisko przyrodnicze,
zarówno pod kątem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, zanieczyszczenia gleb i
wód a także poprzez emisję hałasu.
Na zanieczyszczenie powietrza wpływa również emisja z zakładów przemysłowych
znajdujących się na terenie gminy oraz z terenów sąsiednich, w tym z Warszawy.
Poza emisją przemysłową i komunikacyjną, istotny wpływ na stan sanitarny powietrza
wywiera emisja zanieczyszczeń z małych lokalnych kotłowni węglowych i indywidualnych
palenisk domowych opalanych najczęściej węglem tanim, a więc o dużej zawartości siarki i
niekorzystnych parametrach grzewczych. W związku ze stale podnoszącą się świadomością
ekologiczną mieszkańców gminy obserwuje się sukcesywne zastępowanie uciążliwych
pieców węglowych na proekologiczne piece olejowe, gazowe. Niestety nadal często dochodzi
w gospodarstwach domowych, lokalnych kotłowniach do spalania odpadów, które to
działanie jest zabronione ze względu na dużą szkodliwość dla środowiska.
Emisja i redukcja przemysłowych zanieczyszczeń powietrza
(wg GUS, Rocznik Statystyczny Województw 2009)
Emisja zanieczyszczeń
w t/r
Region
Powiat
sochaczewski
pyłowych
gazowych
węglowow tym
w tym
grafitowe,
ze
ogółem
ogółem dwutlenek
sadza
spalania
siarki
paliw
53
42
2
65 064
179
Zanieczyszczenia
zatrzymane w urządzeniach
do redukcji zanieczyszczeń
w%
zanieczyszczeń
wytworzonych
Pyłowe
287
Gazowe
—
a
Z zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza emitujących pyły, gazy lub
równocześnie pyły i gazy.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 23
Klasyfikacja stref dla zanieczyszczeń mających określone poziomy dopuszczalne.
Cel ochrona zdrowia (wg WIOŚ Roczna ocena jakości powietrza w województwie
mazowieckim 2009r.)
Liczba
Tlenek Ołów
Powierzchnia
Dwutlenek Dwutlenek Pył Benzen
L.p. Nazwa strefy
mieszkańców
węgla
Pb
strefy w km2
siarki SO2 azotu NO2 PM10 C6H6
strefy w tys.
CO (PM10)
Strefa
1. warszawsko1268
186,8
A
A
A
A
A
A
sochaczewska
Klasa C- stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne
powiększone o margines tolerancji
Klasa B- stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne, lecz
nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji;
Klasa A- stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają poziomów
dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów długoterminowych.
Dla zanieczyszczeń mających określone poziomy docelowe w wyniku rocznej oceny jakości
powietrza za 2009 r. obszar całego województwa mazowieckiego otrzymał klasę C ze
względu na przekroczenie poziomu docelowego dla benzo/a/pirenu według kryterium
ochrony zdrowia. Ponadto, wystąpiło przekroczenie poziomu docelowego dla ozonu wg
kryterium ochrony zdrowia. Na wszystkich stanowiskach pomiarowych w strefie
mazowieckiej zanotowano dni z przekroczeniami. Przyczyny przekroczeń w ozonie to:
komunikacja, warunki pogodowe, naturalne źródła emisji, napływ zanieczyszczeń spoza
granic województwa.
3.2. Zanieczyszczenie wód
Zanieczyszczeniami wód nazywamy wszelkie substancje chemiczne oraz
mikroorganizmy, które występują w wodach naturalnych, nie będąc ich naturalnymi
składnikami lub będąc nimi - występują w zwiększonych ilościach.
Ochrona wód polega na zapewnieniu ich jak najlepszej jakości, w tym utrzymywanie
ilości wody na poziomie zapewniającym ochronę równowagi biologicznej,
w szczególności przez:
1) utrzymywanie jakości wód powyżej albo co najmniej na poziomie wymaganym
w przepisach;
2) doprowadzanie jakości wód co najmniej do wymaganego przepisami poziomu, gdy nie
jest on osiągnięty.
Degradacja jakości wód obejmuje zmiany ich cech fizyko-chemicznych
i biologicznych przez wprowadzenie do nich ogromnych ilości substancji organicznych
i nieorganicznych, energii, czy substancji promieniotwórczych. Uniemożliwia to
wykorzystanie zasobów wodnych do różnych celów związanych z działalności i egzystencją
człowieka.
Ochrona zasobów wodnych polega przede wszystkim na rozwiązaniach technicznych,
takich jak:
 stosowanie bezściekowych technologii w produkcji przemysłowej;
 napowietrzanie wód stojących;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 24




zamykanie obiegów wodnych w cyklach produkcyjnych i odzysk wody ze ścieków;
utylizacja wód kopalnianych oraz powtórne wtłaczanie tych wód do górotworu;
zabezpieczanie hałd i wysypisk;
oczyszczanie ścieków i unieszkodliwianie osadów ściekowych.
Głównym celem Ramowej Dyrektywy Wodnej jest osiągnięcie "dobrego stanu wód"
do 2015r.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska na podstawie przeprowadzanych
w latach 2002-2007 badań wód w rzekach na terenie województwa mazowieckiego stwierdził
brak wód bardzo dobrej i dobrej jakości (I i II klasy). Wody zadowalającej jakości (III klasy)
wystąpiły w 3% punktów pomiarowych. Najwięcej badanych rzek występowało w IV klasie
czystości, a wody zaliczane do V klasy jakości stanowiły 43,9%. Wody na terenie powiatu
sochaczewskiego, w tym gminy Teresin, zostały zaliczone do IV i V grupy czystości.
Według danych uzyskanych z GZGK w Teresinie w 2010 r. pobór wody wyniósł
593 m . Na potrzeby gospodarstw domowych zużycie wody wyniosło 399 m3, do pozostałych
odbiorców dostarczono 120 m3.
Jednym z głównych problemów występujących na terenie gminy, które stanowią
główne źródło zanieczyszczeń wód, są spływy powierzchniowe zanieczyszczeń obciążone
głównie związkami biogennymi (azotem i fosforem) pochodzenia rolniczego. Za przyczynę
tego uznaje się:
- niewłaściwe stosowanie i przechowywanie nawozów sztucznych i organicznych;
- niewłaściwe wykonywanie zabiegów agrotechnicznych;
- stosowanie chemicznych środków ochrony roślin;
- niska świadomość ekologiczna.
3
Podstawowym źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych są ścieki komunalne
wylewane bezpośrednio na powierzchnię gleb lub odprowadzane bezpośrednio do rowów
melioracyjnych i rzek. Gmina posiada dwie komunalne oczyszczalnie.
W 2010 r. na terenie gminy wytworzono ogółem 511 m3 ścieków wymagających
oczyszczenia, 410 m3 pochodziło z gospodarstw domowych i infiltracji kanalizacji, natomiast
101 m3 od podmiotów gospodarczych.
Główny problem leży po stronie niewystarczającego skanalizowania gminy, w
stosunku do jej zwodociągowania. W większości przypadków ścieki gromadzone są w
nieszczelnych zbiornikach bezodpływowych, z których zanieczyszczenia przedostają się do
wód powierzchniowych.
Negatywny wpływ na jakość wód powierzchniowych mają również spływy wód
opadowych pochodzące z utwardzonych terenów przemysłowych, składowych, dróg
i parkingów. Położenie Gminy w centralnej części kraju, a co za tym idzie rozwój
komunikacyjny wpływa na występowanie w glebach związków ropopochodnych, które
spływając z powierzchni dróg do wód w istotny sposób je zanieczyszczają. Zanieczyszczenia
powietrza atmosferycznego często przedostają się do wód w postaci skażonych opadów
atmosferycznych.
3.3. Zanieczyszczenia powierzchni ziemi
Zanieczyszczeniami gleb i gruntów są wszelkie związki chemiczne i pierwiastki
promieniotwórcze, a także mikroorganizmy, które występują w glebach w zwiększonych
ilościach. Do najbardziej rozpowszechnionych zanieczyszczeń gleb i gruntów zaliczamy:
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 25
związki organiczne – pestycydy, detergenty;
metale ciężkie – ołów (Pb), miedź (Cu), rtęć (Hg), kadm (Cd), arsen (As) i inne;
sole – azotany, siarczany, chlorki
Różne czynniki pochodzenia naturalnego oraz antropogenicznego wpływają na spadek
urodzajności gleb, powodując ich degradację. Skutkiem ich działania jest obniżenie jakości
i ilości próchnicy w glebach, zmiany kwasowości i struktury gleb, a w konsekwencji spadek
jej zasobności i żyzności.
Ochrona gleb ma na celu minimalizację erozji wietrznej i wodnej, przeciwdziałanie
chemicznej degradacji gleb pod wpływem zanieczyszczeń, przeciwdziałanie przesuszeniu
i zawodnieniu gleb, zachowaniu gruntów o walorach ekologiczno- produkcyjnych
Standardy jakości gleby i ziemi zostały określone w Rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 09.09.2002r. (Dz. U. Nr 165, poz. 1359 z 2002).
Zagrożeniami dla jakości gleb jest wprowadzanie do gleby nie oczyszczonych ścieków
komunalnych i przemysłowych, chemizacja rolnictwa (nawozy i środki ochrony roślin),
„dzikie‖ wysypiska odpadów,
Do czynników, które w największym stopniu wpływają na pogorszenie się stanu
powierzchni ziemi są emisje pyłów i gazów ze źródeł przemysłowych i środków transportu,
składowanie odpadów, chemizacja rolnictwa oraz niewłaściwe rolnicze użytkowanie gruntów.
Zanieczyszczenie gleby na terenie gminy Teresin jest wynikiem niewłaściwej
działalności rolniczej do gleb i gruntów. Szczególnie niebezpiecznie są pestycydy i inne
środki ochrony roślin. Bardzo szkodliwe działanie dla środowiska mają wszelkie
zanieczyszczenia nawozów sztucznych. Przykładem może tu być kadm, występujący w
nawozach fosforowych. Do degradacji gleby przyczyniają się również nielegalne wysypiska,
nieszczelne zbiorniki bezodpływowe, wody opadowe, nadmierne osuszanie terenu (murszenie
gleb) oraz spływ zanieczyszczeń z tras komunikacyjnych. Obserwuje się także osiadanie
zanieczyszczeń komunikacyjnych w postaci pyłu na powierzchniowej warstwie gruntu.
Zjawisko to ma miejsce głównie na terenach przydrożnych. Gleby w pobliżu dróg zawierają
zwiększone ilości niebezpiecznych związków ołowiu i tlenków azotu. Na skutek
posypywania powierzchni dróg solami, gleby i grunty w pobliżu szlaków komunikacyjnych
są silnie zasolone.
3.4. Zagrożenia odpadami
W wyniku dużego nagromadzenia odpadów na stosunkowo małej powierzchni
składowana masa oddziałuje negatywnie na środowisko, a przede wszystkim:
- zanieczyszcza wody gruntowe i powierzchniowe;
- zanieczyszcza atmosferę oraz gleby i okoliczną szatę roślinną;
- stanowi zagrożenie sanitarno-epidemiologiczne z uwagi na wysoki udział substancji
organicznych, sprzyjających rozwojowi mikroorganizmów chorobotwórczych;
- niszczy walory estetyczne środowiska przez niekorzystne zmiany krajobrazu.
Dużym zagrożeniem związanym z produkcją odpadów jest tworzenie
niekontrolowanych wysypisk, co nie pozostaje bez negatywnego wpływu na środowisko
naturalne, zwłaszcza na środowisko glebowe. Podstawę do likwidacji takich miejsc stanowi
art. 34 ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. 2010 nr 185, poz. 1243 z późn.
zm.), zgodnie z którym wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji wydawanej z
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 26
urzędu, nakazuje posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do
ich składowania lub magazynowania, wskazując sposób wykonania tej decyzji.
„Dzikie‖ wysypiska śmieci mogą wywołać prócz zanieczyszczenia gleb,
zanieczyszczenia wód podziemnych, wód pitnych, zagrożenia pożarowe, niszczenie
środowiska, wybuch epidemii oraz samozapłony gazów. Najbardziej szkodliwe dla
środowiska są odpady wyrzucane do niewielkich zbiorników wodnych, „oczek wodnych‖
i bagienek. Te niewielkie zazwyczaj zbiorniki wodne pełnią bardzo ważną rolę w krajobrazie.
Są środowiskami, które w istotny sposób wzbogacają bioróżnorodność krajobrazu rolniczego
lub leśnego. Ponadto jako zbiorniki wodne wpływają korzystnie na biocenozy występujące w
ich otoczeniu.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r o odpadach (Dz. U. 2010 nr 185, poz. 1243 z późn.
zm.) wprowadziła obowiązek utworzenia na stopniu gminnym, powiatowym i wojewódzkim
planów gospodarki odpadami. Opisują one szczegółowo aktualną sytuację na terenie gmin,
powiatów lub województw oraz wytyczają strategie działań na terenie danej jednostki
w zakresie gospodarki odpadami.
Gmina Teresin jest gminą wiejską. Odpady powstające na terenach wiejskich są
bardzo rozproszone oraz bardzo zróżnicowane pod względem pochodzenia i szkodliwości dla
środowiska. Trudne jest gromadzenie odpadów w wyznaczonych miejscach oraz ich
zagospodarowanie lub utylizacja.
3.5. Zagrożenie wynikające z promieniowania elektromagnetycznego
Promieniowanie niejonizujące uważa się obecnie za jedno z poważniejszych
zanieczyszczeń środowiska. Powstaje ono w wyniku działania zespołów sieci i urządzeń
elektrycznych będących w powszechnym użyciu (kuchenki mikrofalowe, telefony
komórkowe, komputery, telewizory, lodówki itp.), urządzeń elektromedycznych do badań
diagnostycznych i zabiegów fizykochemicznych, jak również stacji nadawczych, urządzeń
energetycznych, telekomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych. Obejmuje
ono pola elektromagnetyczne w zakresie 0-300 GHz.
Negatywny wpływ energii elektromagnetycznej przejawia się tak zwanym efektem
termicznym, co może powodować zmiany biologiczne (np. zmianę właściwości koloidalnych
w tkankach), a nawet doprowadzić do śmierci termicznej. Pole elektromagnetyczne
wytwarzane przez silne źródło niekorzystnie zmienia warunki bytowania człowieka, wpływa
na przebieg procesów życiowych i może powodować wystąpienie zaburzeń m.in. funkcji
ośrodkowego układu nerwowego, narządów słuchu i wzroku.
Do najważniejszych czynników mających wpływ na oddziaływanie promieniowania
elektromagnetycznego na zdrowie człowieka (tzw. parametrów pola) należą: odległość od
źródła promieniowania, natężenie pola elektromagnetycznego i czas przebywania w tym polu
(tzw. czas ekspozycji).
Emisja promieniowania elektromagnetycznego, ze względu na jego negatywne
oddziaływanie, jest poddana restrykcjom określonym w ustawie Prawo Ochrony Środowiska.
Poziomy pól elektromagnetycznych powinny być zachowane poniżej dopuszczalnych lub co
najwyżej na tych poziomach.
Najistotniejsze, z punktu widzenia ochrony środowiska, źródła pól elektromagnetycznych to:
stacje bazowe telefonii komórkowej – zespół anten i nadajników umożliwiających
komunikację telefonów komórkowych poprzez przekazywanie sygnału,
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 27
napowietrzne linie do przesyłu energii elektrycznej,
transformatory,
instalacje radionawigacyjne i radiolokacyjne (np. radary wojskowe),
maszty radiowe,
maszty telewizyjne i inne,
wiele urządzeń przemysłowych.
Na terenie gminy nie obserwuje się szkodliwego oddziaływania wynikającego
z występowaniem promieniowania niejonizującego. Nie ma przekaźników stacji telewizyjnej.
W miejscowości Paprotnia, Elżbietów i Szymanów znajdują się stacje bazowe telefonii
komórkowej.
3.6. Zagrożenia hałasem
Hałas jest obecnie powszechnie spotykanym zjawiskiem wpływającym na klimat
akustyczny. Przy dużym natężeniu i długim czasie oddziaływania hałas może stanowić duże
zagrożenie dla ludzi i środowiska przyrodniczego. Hałas jest najpowszechniejszym
i najczęściej podnoszonym problemem życia ludzi w środowisku miejskim. Ustawa z dnia
27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.)
traktuje hałas jako zanieczyszczenie, wobec którego należy przyjmować takie same ogólne
zasady postępowania, jak dla pozostałych zanieczyszczeń i związanych z nimi dziedzin
ochrony środowiska.
Społeczne skutki oddziaływania hałasu i wibracji wyrażają się:
- szkodliwym wpływem na zdrowie ludności;
- obniżeniem sprawności i wydajności pracy oraz zmniejszeniem chęci działania;
- obniżeniem sprawności uczenia się;
- wypadkami na stanowiskach pracy i komunikacji (spowolniony refleks, niedostateczna
zrozumiałość słowa, rozproszenie uwagi);
- rosnącą liczbę zachorowań na chorobę wibracyjną oraz głuchotę zawodową;
- powodowanie lokalnych napięć, kłótni między ludźmi;
- obniżeniem poczucia bezpieczeństwa, niezależności i poziomu komfortu.
Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego
środowiska, w szczególności poprzez:
- utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie;
- zmniejszanie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany.
Najlepsze efekty zwalczania hałasu pochodzenia komunikacyjnego można osiągnąć przez:
- ograniczenie ruchu pojazdów;
- poprawę stanu nawierzchni ulic;
- wprowadzenie urządzeń przeciwhałasowych w pojazdach mechanicznych;
- wykorzystywanie naturalnych barier akustycznych;
- właściwe rozwiązania akustyczne w planowaniu przestrzennym miast, osiedli, tworzenie
obwodnic i objazdów wokół miast.
Podstawowym aktem prawnym regulującym zagadnienia związane z hałasem jest
ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2008 nr 25 poz. 150
z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony
środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 2001 nr 100 poz.
1085).
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 28
Hałas komunikacyjny jest jednym z głównych czynników mających wpływ na klimat
akustyczny gminy, jednak ma on znaczenie jedynie lokalne. Ruch drogowy jest tu jedynym
źródłem hałasu. Środki transportu to ruchome źródła hałasu decydujące o parametrach
klimatu akustycznego, przede wszystkim na terenach zurbanizowanych. Większość pojazdów
emituje hałas o poziomie dźwięku od 85 do 94 dB, przy dopuszczalnych natężeniach hałasu
w środowisku, w otoczeniu budynków mieszkalnych od 35 do 55 dB w porze nocnej i od 40
do 65 dB w porze dziennej. Najbardziej uciążliwe są pojazdy ciężkie, z których 80% emituje
hałas o poziomie dźwięku większym niż 80 dB, z czego 40% o poziomie większym niż 85
dB.
Hałas komunikacyjny na terenie gminy Teresin najbardziej uciążliwy jest dla
mieszkańców, których posesje znajdują się bezpośrednio przy drogach powiatowych.
Niekorzystnym zjawiskiem jest rozwój budownictwa mieszkalnego wzdłuż dróg. Z tego
powodu nowe budynki mieszkalne powinny być lokalizowane w pewnej odległości od
ruchliwych tras komunikacyjnych, zarówno ze względu na ograniczenie wpływu hałasu na
mieszkańców, jak i zanieczyszczenia powietrza,
Hałas przemysłowy, występujący lokalnie i w warunkach gminy Teresin emitowany
jest przez niektóre zakłady przemysłowe.
3.7. Zagrożenia różnorodności biologicznej
Zgodnie z przyjętym założeniem w ramach projektu „Ochrona środowiska na terenach
wiejskich‖ w gospodarstwach rolnych propagowana jest edukacja ekologiczna, zapobieganie
zagrożeniem, popularyzacja nowoczesnych metod gospodarowania w rolnictwie,
odpowiadających europejskim standardom.
Najważniejsze współczesne zagrożenia dla przyrody polskiej to:
- zmiany cech siedlisk spowodowane np. eutrofizacją, odwadnianiem, zakwaszaniem gleb
lub skażeniem toksycznymi związkami chemicznymi;
- przekształcanie struktury krajobrazu i likwidacja siedlisk na skutek zmian sposobu
użytkowania ziem;
- fragmentacja siedlisk;
- negatywna presja człowieka na gatunki postrzegane jako niepożądane;
- nadmierna eksploatacja gatunków użytkowych;
- zmiany systemu uprawy i hodowli.
Środowisko przyrodnicze gminy Teresin obejmuje swoim zasięgiem kompleksy leśne,
walory krajobrazowe, użytki rolne i zasoby wodne. Generalnie stan środowiska tego terenu
określić można jako dobry ze względu na fakt, że w dalszym ciągu dominuje w nim wiejski
charakter z niezwykle cennymi obszarami przyrodniczymi, które stanowią atrakcję
turystyczną regionu.
W związku z rolniczym charakterem gminy Teresin są na jej terenie firmy
produkujące na potrzeby rolnictwa oraz firmy przemysłu rolno-spożywczego, budowniczego
czy chemicznego w ograniczonym zakresie. Ponadto brak jest szczególnie uciążliwych dla
środowiska zakładów przemysłowych. Do największych zakładów działających na terenie
gminy zaliczamy „Polskie Młyny‖ dawniej ZPZ Szymanów, w których produkowana jest
nagradzana wielokrotnie na krajowych i międzynarodowych targach mąka oraz firma
„BAKOMA‖ produkująca znane jogurty.
Słabą stroną gminy jest niedostateczne zainwestowanie w sieci infrastruktury
technicznej. Przebieg trasy z nasilonym ruchem pojazdów ciężarowych (hałas, spaliny) oraz
postępująca urbanizacja gminy przy niesprecyzowanym programie rozwoju przestrzennego
może przyczynić się do degradacji środowiska naturalnego.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 29
3.8. Zagrożenia nadzwyczajne
Pojęcie nadzwyczajne zagrożenie środowiska (NZŚ) zdefiniowane jest w ustawie z
dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 2008 nr 25 poz. 150 z
późn. zm.), jako zagrożenie spowodowane gwałtownym zdarzeniem, nie będącym klęską
żywiołową, które może wywołać znaczne zniszczenie środowiska lub pogorszenie jego stanu,
stwarzające powszechne niebezpieczeństwo dla ludzi i środowiska.
W ustawie z dnia 20 lipca 1991r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. 91.77.335 z
dnia 29 sierpnia 1991r.) określone zostały jej obowiązki w zakresie spraw związanych z
nadzwyczajnymi zagrożeniami środowiska jako inicjowanie działań tworzących warunki
zapobiegania nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska oraz usuwanie ich skutków i
przywracanie środowiska do stanu właściwego. Zadania Inspekcji w tym zakresie to:
przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska (kontrole przedsiębiorstw,
których działalność może stanowić przyczynę powstania NZŚ, badanie przyczyn
powstania nadzwyczajnych zagrożeń i sposoby likwidacji skutków, szkolenia
pracowników administracji publicznej i przedsiębiorstw),
podejmowanie działań w przypadku wystąpienia nadzwyczajnego zagrożenia
środowiska,
prowadzenie rejestru nadzwyczajnych zagrożeń środowiska oraz dokonywanie ocen
szkód powstałych w wyniku zaistnienia NZŚ.
Ponadto organy Inspekcji współdziałają w akcji zwalczania NZŚ z organami właściwymi
do jej prowadzenia, czyli Państwową Strażą Pożarną i policją oraz prowadzą nadzór nad
usuwaniem skutków NZŚ.
Na terenie gminy Teresin występuje ryzyko zaistnienia nadzwyczajnych zagrożeń
środowiska, które mogą być zarówno wynikiem katastrof wywołanych przez siły natury, jak
również przez różnego typu awarie infrastruktury technicznej.
Zagrożenia naturalne
Zagrożenia będące następstwem katastrofy naturalnej obejmują na omawianym
obszarze przede wszystkim zagrożenia powodziowe, pożarowe, susze i gradobicia.
Zagrożenie powodziowe dotyczy w głównej terenów położonych w sąsiedztwie rzeki
Pisi, Utraty i Teresinki, w wyniku obfitych opadów lub gwałtownych roztopów. Zadania
bieżące dotyczące ochrony przeciwpowodziowej obejmują konserwację i modernizację
cieków (odmulanie, koszenie roślinności) oraz dbałość o drożność kanalizacji opadowej.
Zagrożenie pożarowe lokalnie może stanowić zwarta zabudowa z układem wąskich
uliczek co powoduje znaczne utrudnienie lub brak możliwości manewrowania pojazdami
straży pożarnej. Dodatkowo zagrożenie pożarowe zwiększone jest w przypadku budynków
drewnianych oraz pustostanów.
Gwałtowne burze z gradobiciem, czyniące znaczne spustoszenia w zagrodach i na
polach są również dużym zagrożeniem dla środowiska przyrodniczego.
Susza, powoduje wyschnięcie cieków, obniżenie się poziomu wód gruntowych,
znaczne obniżenie się poziomu wód w rzekach. Skutkiem suszy jest więc zwiększenie stężeń
zanieczyszczeń w wodach, śnięcie ryb w rzekach, usychanie upraw rolnych i leśnych.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 30
Zagrożenia cywilizacyjne
Wystąpienie tego rodzaju zagrożenia na terenie gminy Teresin może być związane z
transportem niebezpiecznych substancji, awarią głównych magistral typu energetycznego,
instalacji gazowej, a także z awarią urządzeń przemysłowych. Zagrożenie mogą powodować
zakłady, które magazynują niebezpieczne substancje.
Przez teren gminy prowadzą trasy, po których przewozi się substancje niebezpieczne
takie jak benzyny i olej napędowy. Władze gminy posiadają ograniczone możliwości
wpływania na zagrożenie związane z transportem substancji niebezpiecznych przez teren
gminy Teresin.
Do lokalnych skażeń może również dojść w pobliżu stacji paliw, gdzie są
gromadzone znaczne ilości etyliny i oleju napędowego. W przypadku awarii dystrybutorów i
zbiorników magazynujących paliwa może dojść do zanieczyszczenia gruntu, wód
powierzchniowych oraz wód podziemnych, szczególnie jeśli nastąpi w pobliżu studni
wierconych (w obrębie obszaru spływu wody podziemnej do ujęcia) eksploatujących poziom
wodonośny pozostający bez izolacji od powierzchni terenu. Zanieczyszczenie produktami
ropopochodnymi gruntu i wód podziemnych powoduje długotrwałe skutki, jest ciężko
usuwalne i wymaga bardzo kosztownej rekultywacji.
Lokalnie, zagrożenie ekologiczne może spowodować mechaniczne uszkodzenie
instalacji sieci gazowej podczas nierozważnego prowadzenia prac budowlanych, zakładania
wodociągu, sieci kanalizacyjnej itp.
3.9. Edukacja ekologiczna
Edukacją ekologiczną, w potocznym rozumieniu, nazywamy wszelkie formy
działalności skierowane do społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci
i młodzieży, które mają na celu wpływanie na poziom świadomości ekologicznej,
propagowanie konkretnych zachowań korzystnych dla środowiska naturalnego,
upowszechnianie wiedzy o przyrodzie. Działania te prowadzone są przez szkoły, przez
specjalistyczne placówki edukacyjne zarówno publiczne jak i niepubliczne, a także przez
liczne organizacje ekologiczne.
Właściwa i skuteczna ochrona środowiska naturalnego uzależniona jest od poziomu
wiedzy społeczeństwa. Zarówno wiedza jak i styl życia podlegają ciągłym zmianom, przede
wszystkim dzięki edukacji, prowadzącej do upowszechnienia wzorca kultury ekologicznej.
W polityce ekologicznej państwa edukacja ekologiczna społeczeństwa uznawana jest
za jeden z ważniejszych instrumentów realizacji zadań realizacji programu. Poziom
świadomości ekologicznej społeczeństwa jest warunkiem akceptacji i realizacji tej polityki.
Trudno sobie wyobrazić aktywne uczestnictwo społeczeństwa nawet w najlepiej
przygotowanych programach, jeżeli nie zostały one poparte wcześniejszą edukacją.
Edukacja ekologiczna kształtuje całościowy obraz relacji pomiędzy człowiekiem,
społeczeństwem i przyrodą. Wskazuje zależność człowieka od środowiska oraz uczy
odpowiedzialności za zmiany dokonywane w naturalnym środowisku. Tak więc jednym
z najważniejszych zadań, jakie obecnie stoją zarówno przed organami władzy wszystkich
szczebli, jak i przed ruchami społecznymi, jest utworzenie systemu powszechnej edukacji
ekologicznej, poczynając od przedszkola aż po studia wyższe oraz uwzględnienie wszystkich
możliwych form edukacji.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 31
Zagadnienia edukacji ekologicznej społeczeństwa regulowane są przez akty prawne
i dokumenty. Wiele elementów dotyczących edukacji ekologicznej zawiera Konstytucja RP,
uchwalona 2 kwietnia 1997 roku. 10 maja 1991 roku Sejm RP podjął uchwałę w sprawie
polityki ekologicznej w Polsce. Senat RP w 1995 roku podjął uchwałę obligującą rząd
do wypracowania narodowego programu edukacji ekologicznej. W kwietniu 1995 roku
zostało zawarte porozumienie o współpracy w zakresie edukacji ekologicznej pomiędzy
Ministrem Edukacji Narodowej i Ministrem Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych
i Leśnictwa.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 32
4. ZADANIA PROGRAMU
Gminny Program Ochrony Środowiska (GPOŚ) w swoich ustaleniach bazuje na
obowiązujących przepisach prawa w zakresie ochrony środowiska i programach ochrony
środowiska wyższego szczebla oraz dokumentach planistycznych będących podstawą polityki
regionalnej zarówno na poziomie krajowym, wojewódzkim jak i powiatowym, a także
dokumentach planistycznych i strategicznych na poziomie analizowanej gminy. Zgodność
GPOŚ z programami szczebla wyższego i ze strategicznymi dokumentami planistycznymi jest
warunkiem koniecznym jego skutecznej realizacji i uzyskania wymaganej spójności.
Systematyczne wdrażanie zadań przewidzianych w GPOŚ pozwoli na zrównoważony rozwój
obszaru gminy, poprawę stanu środowiska i wzrost, jakości życia mieszkańców.
Przy sporządzaniu niniejszego Programu brano pod uwagę zapisy różnych programów
rządowych oraz regionalnych, a także programów i opracowań gminnych i sektorowych,
zwłaszcza:
 Polityki Ekologicznej Państwa (PEP),
 narodowej strategii ochrony środowiska,
 polityki leśnej państwa,
 aktualnych rządowych dokumentów programowych dotyczących ochrony środowiska
i racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi,
 Programu ochrony środowiska dla województwa mazowieckiego na lata 2007 -2010 z
uwzględnieniem perspektywy do roku 2014 r. (WPOŚWM),
 Programu ochrony środowiska powiatu sochaczewskiego (PPOŚ),
 Planu gospodarki odpadami powiatu sochaczewskiego (PPGO),
 Programu ochrony środowiska dla Gminy Teresin na lata 2004-2015 (GPOŚ),
 Planu gospodarki odpadami dla Gminy Teresin na lata 2004 -2015 (GPGO),
 Strategii zrównoważonego rozwoju gminy Teresin do 2020 roku,
Realizacja „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Teresin na lata
2011 – 2014 z perspektywą na lata 2015 - 2018‖, zmierzająca do zachowania walorów
środowiska naturalnego oraz poprawy jego stanu, uzależniona jest od upowszechnienia
informacji o planowanych kierunkach rozwoju oraz uzyskania akceptacji społecznej dla
podejmowanych działań. Cele Programu przewidują:
zachowanie oraz odtwarzanie rodzimego bogactwa przyrodniczego i walorów
krajobrazowych;
ochronę zasobów i poprawę jakości wód podziemnych i powierzchni ziemi;
ochronę zasobów wód powierzchniowych, poprawę ich jakości i zapobieganie
zanieczyszczeniu;
poprawę stanu czystości terenów i zapobieganie zanieczyszczeniu powierzchni ziemi;
poprawę jakości powietrza atmosferycznego;
wzrost wiedzy społeczeństwa o stanie środowiska naturalnego, jego zagrożeniach oraz
sposobach przeciwdziałania zagrożeniom;
wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców oraz poprawa komunikacji społecznej
w zakresie ochrony i racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych gminy.
Wymienione cele realizowane będą poprzez działania o charakterze inwestycyjnym
i organizacyjno-prawnym, zmierzające do eliminacji lub zmniejszania natężenia
oddziaływania czynników zagrażających zasobom i jakości środowiska naturalnego. Należą
do nich:
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 33
-
-
racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych, zmniejszanie materiałochłonności,
wodochłonności i energochłonności produkcji oraz zmniejszanie poboru wody na cele
komunalne;
zmniejszanie ilości wytwarzanych ścieków, odpadów stałych oraz pyłów i gazów;
aktywna ochrona przyrody i krajobrazu;
mobilizowanie społeczeństwa do podejmowania działań proekologicznych.
Racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska naturalnego w celach rozwojowych –
w warunkach powszechnego dostępu do dóbr przyrody – wymaga powszechnego stosowania
proekologicznych metod gospodarowania oraz podejmowania działań sprzyjających
zachowaniu potencjału przyrodniczego gminy oraz regionu.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 34
5. CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ
5.1. Polityka Ekologiczna Państwa
Polityka ekologiczna jest to świadoma i celowa działalność władz różnych szczebli
w odniesieniu do środowiska przyrodniczego. Polityka określa cele, metody środki
zarządzania środowiskiem. Prawodawstwo polskie, dostosowane do wymogów unijnych,
nakłada obowiązek ochrony środowiska naturalnego zgodnie z wymogami zrównoważonego
rozwoju.
Zgodnie z normą prawną zawartą w ustawie z 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony
środowiska (Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.), realizacja działań w zakresie ochrony
środowiska odbywa się w Polsce w sposób planowy, w oparciu o przyjmowaną co cztery lata
strategię – politykę ekologiczną państwa. Cele średnio - i długoterminowe (w perspektywie
lat 2010 i 2025) wyznacza obecnie przyjęty w 2001 roku przez Parlament RP dokument: II
Polityka Ekologiczna Państwa. Cele operacyjne, które powinny być osiągnięte w krótszej
perspektywie czasowej zawarte są w przyjętym w grudniu 2006 roku przez Radę Ministrów
dokumencie: Polityka ekologiczna państwa na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem
perspektywy na lata 2011 – 2014.
16 grudnia 2008r. Rada Ministrów przyjęła dokument przedłożony przez Ministra
Środowiska „Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z uwzględnieniem
perspektywy do roku 2016‖, realizując tym samym obowiązek aktualizacji polityki
ekologicznej wynikający z ustawy Prawo ochrony środowiska. Aktualizacja ma na celu
odniesienie jej celów i niezbędnych działań do aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej a
także stanu środowiska.
Cele Polityki Ekologicznej Państwa to m.in.:
w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu:
utrzymanie na odpowiednim poziomie różnorodności biologicznej i krajobrazowej;
zwiększenie powierzchni obszarów chronionych (do 1/3 terytorium kraju);
rekultywacja i renaturalizacja obszarów zdegradowanych;
powstrzymywanie procesu degradacji zabytków kultury;
zwiększenie skuteczności ochrony obszarów objętych ochroną prawna;
renaturalizacja i poprawa stanu najcenniejszych, zniszczonych ekosystemów i siedlisk;
restytucja wybranych gatunków;
rozwój prac badawczych i inwentaryzacyjnych w zakresie oceny stanu i rozpoznania
zagrożeń bioróżnorodności;
utrzymanie krajobrazu rolniczego, zwiększenie wsparcia i rozwoju rolnictwa
ekologicznego;
zapewnienie ochrony i racjonalnego gospodarowania bioróżnorodnością;
wzrost stanu świadomości ekologicznej społeczeństwa i władz lokalnych;
zachowanie tradycyjnych praktyk gospodarczych na terenach przyrodniczo cennych;
zapewnienie przeciwdziałania wprowadzaniu obcych gatunków, zagrażających
integralności naturalnych ekosystemów i siedlisk.
w zakresie kształtowania stosunków wodnych i ochrony przed powodzią:
racjonalizacja zużycia wody;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 35
eliminowanie wykorzystania wód podziemnych na cele przemysłowe;
zwiększenie pojemności zbiorników retencyjnych;
efektywna ochrona przed powodzią.
w zakresie racjonalizacji użytkowania wody:
zaniechanie nieuzasadnionego wykorzystania wód podziemnych na cele przemysłowe;
zastosowanie najlepszych dostępnych technik produkcji przemysłowej i praktyk
rolniczych w celu zmniejszenia zapotrzebowania na wodę i do ograniczenia ładunków
odprowadzanych do odbiorników zanieczyszczeń;
racjonalizacja zużycia wody w gospodarstwach domowych (ograniczenie
marnotrawstwa i strat w gospodarce wodą).
w zakresie zmniejszenia materiałochłonności, wodochłonności, energochłonności,
odpadowości gospodarki i wzrostu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych:
poprawa efektywności ekonomicznej procesów wytwórczych;
zasada likwidacji zanieczyszczeń, uciążliwości i zagrożeń u źródła;
zmniejszenie energochłonności zarówno w procesach wytwórczych, jak i świadczenia
usług oraz konsumpcji;
wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych do 14 % w 2020 r.;
wzrost udziału w produkcji energii elektrycznej i cieplnej, energetycznych nośników
odnawialnych (energia wody i wiatru, energia geotermalna, energia słoneczna, energia
z biomasy) oraz pochodzących z odpadów.
w zakresie ochrony gleb:
przeciwdziałanie przejmowaniu gleb nadających się do wykorzystania rolniczego lub
leśnego na inne cele, zwłaszcza inwestycyjne;
podniesienie poziomu wiedzy użytkowników gleb i gruntów w zakresie możliwości
eksploatacji gleb;
doskonalenie struktur organizacyjnych zajmujących się problematyką ochrony gleb,
racjonalnego ich użytkowania, przygotowania programów działań w tym zakresie;
wprowadzenie w rolnictwie sposobu produkcji zgodnego z ustawą o rolnictwie
ekologicznym;
objecie monitoringiem gleb rejestracji zmian wynikających z rodzaju i intensywności
eksploatacji oraz oddziaływania negatywnych czynników;
eliminacja produkcji rolniczej lub odpowiednia zmiana struktury upraw na glebach
zanieczyszczonych substancjami niebezpiecznymi dla zdrowia tam, gdzie stopień
zanieczyszczenia przekracza dopuszczalne wskaźniki;
przywracanie wartości użytkowej glebom, które uległy degradacji (oczyszczanie,
rekultywacja, odbudowa właściwych stosunków wodnych);
dostosowanie do naturalnego, biologicznego potencjału gleb formy ich
zagospodarowania rolniczego lub leśnego.
w zakresie wzrostu lesistości, wzbogacenia i racjonalnej eksploatacji zasobów leśnych:
dalsze zwiększanie lesistości, stałe powiększanie zasobów leśnych;
rozszerzanie zasięgu renaturalizacji obszarów leśnych;
kształtowanie
lasu
wielofunkcyjnego
(poprawa
funkcji
wodochronnej,
klimatotwórczej, glebochronnej);
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 36
wdrożenie zasad ochrony i powiększenie różnorodności biologicznej w lasach na
poziomie genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym;
zachowanie zdrowotności i żywotności ekosystemów leśnych;
zapewnienie ochrony leśnych zasobów genowych;
racjonalne, zgodne z zasadami przyrody, użytkowanie zasobów leśnych;
zachowanie w stanie zbliżonym do naturalnego lub odtworzenie śródleśnych
zbiorników wodnych;
utrzymanie i wzmacnianie społeczno – ekonomicznej funkcji lasów;
ochrona gleb leśnych;
wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień, jako czynnika ochrony różnorodności
biologicznej i krajobrazowej oraz racjonalnego użytkowania przestrzeni
przyrodniczej;
zapewnienie lasom i zadrzewieniom właściwego znaczenia w planowaniu
przestrzennym;
poprawa stanu i produkcyjności lasów prywatnych.
w zakresie ochrony zasobów kopalin i wód podziemnych:
ograniczenie wydobycia kopalin, jeśli możliwe jest znalezienie substytutu danego
surowca;
zwiększenie efektywności wykorzystania rozpoznawanych i eksploatowanych złóż;
zmniejszenie zużycia surowca w przeliczeniu na jednostkę produktu;
objęcie ochroną wód leczniczych, podziemnych, zwłaszcza głównych zbiorników tych
wód;
poszerzanie wiedzy o budowie geologicznej Polski i kontynuowanie prac w zakresie
poszukiwania, rozpoznawania i dokumentowania nowych złóż;
ograniczanie naruszeń środowiska towarzyszących eksploatacji kopalin i pracom
geologicznym.
w zakresie gospodarowania odpadami:
pełne wprowadzanie w życie regulacji prawnych dot. odpadów;
zapobieganie powstawaniu odpadów, tworzenie systemu segregacji odpadów
„u źródła‖, odzysk surowców zawartych w odpadach;
zwiększenie poziomu odzysku odpadów;
bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów nie wykorzystanych;
stwarzanie podstaw dla nowoczesnego gospodarowania odpadami komunalnymi;
zbudowanie krajowego systemu unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.
w zakresie jakości wód:
osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego wszystkich rodzajów wód pod względem
jakościowym i ilościowym;
zapobieganie zanieczyszczeniom wód powierzchniowych i podziemnych ze
szczególnym uwzględnieniem zapobiegania „u źródła‖;
ochrona wód Morza Bałtyckiego przed substancjami biogennymi i niebezpiecznymi
oraz przed nadmiernym eksploatowaniem zasobów żywych;
przywracanie wodom podziemnym i powierzchniowym właściwego stanu
ekologicznego, a przez to zapewnienie odpowiednich źródeł poboru wody do picia;
zlewniowe zarządzanie gospodarką wodną.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 37
w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem:
poprawa stanu czystości powietrza;
uzyskanie norm emisyjnych wymaganych przez przepisy UE;
konsekwentne przechodzenie na likwidację zanieczyszczeń „u źródła‖;
coraz szersze normowanie emisji w przemyśle, energetyce i transporcie;
wprowadzanie norm ograniczających emisję do powietrza zanieczyszczeń w procesie
produkcyjnym (w pełnym cyklu życia produktów i wyrobów).
w zakresie hałasu i promieniowania elektromagnetycznego:
zmniejszenie skali narażania ludności na ponadnormatywny poziom hałasu;
nie dopuszczanie do pogorszenia się klimatu akustycznego tam, gdzie obecnie
sytuacja jest korzystna;
kontrola i ograniczenie emisji do środowiska promieniowania niejonizującego;
stworzenie struktur zajmujących się monitorowaniem i badaniem pól
elektromagnetycznych;
kształtowanie zieleni zorganizowanej pełniącej funkcje ochronne;
harmonizacja polskich przepisów z odpowiednimi dyrektywami UE;
poprawa systemu transportu zbiorowego;
produkcja urządzeń i pojazdów o hałaśliwości zgodnej z normami
międzynarodowymi.
w zakresie bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego:
włączenie się Polski do realizacji międzynarodowych programów związanych
z bezpieczeństwem chemicznym i biologicznym;
harmonizowanie polskich przepisów prawnych z przepisami UE oraz wdrażanie
wymogów i zaleceń.
w zakresie poważnych awarii:
eliminowanie lub zmniejszenie skutków dla środowiska z tytułu poważnych awarii,
sporządzenie ocen ryzyka obiektów, planów operacyjno – ratowniczych,
wojewódzkich i powiatowych planów zarządzania ryzykiem;
doskonalenie istniejącego systemu ratowniczego na wypadek zaistnienia awarii i klęsk
żywiołowych;
wprowadzenie systemu ubezpieczeń ekologicznych.
w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatu:
włączenie się Polski do wysiłków społeczności międzynarodowej na rzecz ochrony
klimatu globalnego;
zintegrowanie polskiej polityki ochrony klimatu z polityką UE;
wypełnienie przez Polskę zobowiązań do redukcji emisji gazów cieplarnianych o 6 %
w stosunku do roku bazowego;
zapewnienie realizacji polityki ochrony klimatu na poziomie sektorów gospodarczych
i przedsiębiorstw.
Cele te powinny znaleźć odzwierciedlenie w szczegółowych priorytetach programów ochrony
środowiska opracowywanych na poziomie regionalnym (województwa) oraz lokalnym
(powiaty i gminy).
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 38
5.2. Cele ekologiczne i kierunki ich realizacji
5.2.1. Ochrona powietrza
Cel główny: zapewnienie wysokiej jakości powietrza atmosferycznego
Cele szczegółowe:
utrzymanie trendu zmniejszania zużycia energii na potrzeby produkcyjne i bytowe
ludności;
- ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery.
Kierunki działań:
- zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza ze źródeł przemysłowych
i gospodarstw domowych na terenie gminy;
- ścisłe przestrzeganie przepisów o ochronie atmosfery w przypadku nowych
inwestycji;
- zastąpienie węgla kamiennego innymi nośnikami energii – np. olejem opałowym,
gazem ziemnym; zmiana kotłowni;
- ograniczanie zużycia energii cieplnej poprzez termomodernizację budynków; montaż
liczników ciepła i zaworów termostatycznych oraz stosowanie w budownictwie
materiałów energooszczędnych;
- prace remontowe i modernizacyjne dróg powiatowych i gminnych sprzyjające
poprawie płynności ruchu;
- zwiększenie zużycia paliwa bezowiołowego ( poprawa sytuacji zależy od działań
rządu);
- dążenie do ograniczenia lokalnego ruchu samochodowego przez zwiększenie sieci
obsługi drogowych przewozów pasażerskich;
- realizacja inwestycji związanych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii;
- rozszerzenie monitoringu powietrza w gminie.
5.2.2. Wody
Cel główny: Ochrona zasobów i poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych
Cele szczegółowe:
zapobieganie zmniejszaniu się zasobów wód powierzchniowych;
stałe ograniczanie zanieczyszczeń wód powierzchniowych;
przywracanie jakości wód do stanu wynikającego z ich funkcji ekologicznych oraz
sposobów użytkowania;
eliminacja czynników zagrożenia dla jakości wód podziemnych;
monitoring jakości wód powierzchniowych i podziemnych;
utrzymanie lub osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód (do 2015r.);
zapewnienie 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach
komunalnych (do 2015r.) zgodnie z krajowym programem oczyszczania ścieków
komunalnych.
Kierunki działań:
- wyeliminowanie bezpośredniego zrzutu ścieków do wód, poprzez budowę nowych i
rozbudowę już istniejących oczyszczalni;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 39
pełne uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej; kanalizacja obszarów
nieskanalizowanych nadążająca z ich zwodociągowaniem; budowa kolektorów
deszczowych na terenach narażonych na zalewanie;
- wyposażenie gospodarstw wiejskich w zabudowie rozproszonej w indywidualne
systemy asenizacyjne – przydomowe oczyszczalnie ścieków, dofinansowanie budowy
małych oczyszczalni przydomowych,
- wyposażenie zabudowy rozproszonej nie objętej siecią kanalizacyjną w szczelne
zbiorniki osadowe, z dostarczaniem ścieków do oczyszczalni;
prowadzenie ewidencji przydomowych oczyszczalni ścieków i zbiorników bezodpływowych
w
celu
kontrolowania
częstości
i
sposobów
usuwania
ścieków
i osadów ściekowych oraz w celu opracowywania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej;
ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin i nawozów sztucznych na
obszarach dolin rzecznych i obniżeń terenu (z płytkim zaleganiem wód gruntowych);
realizacja inwestycji ograniczających zanieczyszczenia azotowe pochodzące z rolnictwa
(głównie budowa płyt gnojowych i zbiorników na gnojowicę);
- ustanowienie obszarów ochronnych dla głównych zbiorników wód podziemnych oraz
stref ochrony ujęć wód podziemnych;
- rozwój sieci monitoringu jakości wód powierzchniowych i podziemnych;
zapewnienie ochrony naturalnych zbiorników retencyjnych, takich jak tereny podmokłe i
nieuregulowane cieki wodne poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów do miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego.
-
5.2.3. Gleba / powierzchnia ziemi
Cel główny: ochrona gleby i powierzchni ziemi
Cele szczegółowe:
rozpowszechnianie dobrych praktyk rolnych i leśnych, zgodnych z zasadami rozwoju
zrównoważonego w celu racjonalnego użytkowania gleb;
zwiększenie skali rekultywacji gleb zdegradowanych i zdewastowanych, przywracając
im funkcję przyrodniczą, rekreacyjną lub rolniczą.
Kierunki działań:
- zagospodarowywanie gleb w sposób adekwatny do ich klasy bonitacyjnej;
- ograniczanie czynników wpływających na degradację gleby;
- rekultywacja gleb i ziemi zdegradowanej;
- ochrona gruntów rolnych;
- przeciwdziałanie degradacji chemicznej gleb poprzez ochronę powietrza
i wód powierzchniowych;
- racjonalne stosowanie wapna, nawozów sztucznych i środków ochrony roślin na
terenach rolnych i leśnych;
- promocja rolnictwa ekologicznego i rolnictwa integrowanego;
- rozwój monitoringu gleb;
- finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne inicjatyw dotyczących rekultywacji
terenów zdegradowanych i zdewastowanych;
selektywna zbiórka i składowanie odpadów stałych w miejscach do tego przeznaczonych;
likwidacja „dzikich wysypisk‖ i nałożenie kar pieniężnych na ich twórców.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 40
5.2.4. Hałas
Cel główny: ograniczenie uciążliwości hałasu
Cele szczegółowe:
zmniejszanie natężenia oddziaływania hałasu na życie mieszkańców;
ocena narażania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do
zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe.
Kierunki działań:
ograniczenie emisji akustycznej podstawowych źródeł hałasu tj. komunikacji samochodowej
(poprawa jakości nawierzchni jezdni, zmiana organizacji ruchu);
działania zmierzające do ograniczenia przenikania hałasu do środowiska (stosowanie ekranów
akustycznych, specyficzne kształtowanie linii zabudowy i bryły powstających budynków w
celu zminimalizowania wpływu hałasu drogowego, zwiększenie izolacyjności akustycznej
przegród zewnętrznych w budynkach, a w szczególności w stolarce okiennej);
zastosowanie zabezpieczeń przed nadmiernym hałasem komunikacyjnym poprzez tworzenie
pasów zadrzewień;
propagowanie rozwiązań technicznych i organizacyjnych zapobiegających powstawaniu i
przenikaniu hałasu do środowiska;
systematyczne eliminowanie w przemyśle technologii i urządzeń przekraczających wartości
normatywne emisji hałasu;
wykorzystywanie planowania przestrzennego dla rozdzielenia potencjalnych źródeł hałasu od
terenów mieszkaniowych;
rozwój systemu monitoringu hałasu.
5.2.5. Środowisko naturalne / przyroda
Cel główny: utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych
Cele szczegółowe:
zachowanie rodzimego bogactwa przyrodniczego i walorów krajobrazowych;
usuwanie lub ograniczanie aktualnych i potencjalnych zagrożeń dla zachowania
różnorodności biologicznej;
wspieranie działalności proekologicznych;
utrzymanie istniejących obszarów i obiektów prawnie chronionej przyrody
i krajobrazu;
współpraca przy powoływaniu nowych obszarów i obiektów prawnie chronionej
przyrody i krajobrazu.
Kierunki działań:
realizacja krajowego programu zwiększania lesistości kraju; zalesianie gruntów
o znaczeniu marginalnym dla produkcji rolniczej;
wspieranie zachowania tradycyjnych praktyk gospodarczych na terenach przyrodniczo
cennych; wspieranie rolnictwa ekologicznego;
zakaz zmiany użytkowania pastwiskowego na pola orne dla obszarów o szczególnych
walorach krajobrazowych;
intensyfikacja prac związanych z opracowaniem i aktualizacją operatów urządzeniowych
lasów niepaństwowych oraz doskonalenie nadzoru nad realizacją tych planów;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 41
stosowanie czynnej ochrony rzadkich oraz zagrożonych gatunków roślin i zwierząt;
pielęgnacja i ochrona pomników przyrody ożywionej i nieożywionej
- określenie obszarów predysponowanych do objęcia ochroną prawną;
- włączenie obszarów o wysokich walorach przyrodniczych nieobjętych dotychczas
ochroną prawną w krajowy system obszarów chronionych;
- inwentaryzacja terenów cennych przyrodniczo i określenie ich walorów;
- zagospodarowanie rekreacyjno – turystyczne terenów cennych przyrodniczo;
- motywowanie społeczności lokalnych do działań na rzecz utrzymania walorów
przyrodniczych.
5.2.6. Lasy
Cel główny: Zwiększanie lesistości, ochrona i zrównoważony rozwój lasów
Cele szczegółowe:
racjonalne użytkowanie zasobów leśnych;
zwiększanie lesistości.
Kierunki działań:
- realizacja przez Lasy Państwowe „Krajowego programu zwiększenia lesistości‖;
- dostosowanie składu gatunkowego drzewostanów do siedliska;
- prowadzenie nasadzeń zgodnych z charakterystyka siedliskową;
- właściwa profilaktyka: uświadamianie i edukowanie społeczeństwa w celu ochrony
przed pożarem i wandalizmem.
5.2.7. Gospodarka odpadami
Cel: Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz uregulowanie gospodarki odpadami
Kierunki działań:
- zmniejszenie ilości produkowanych odpadów;
- intensyfikacja działań związanych z prowadzeniem systemu zbiórki odpadów w tym
niebezpiecznych;
- odzysk surowców wtórnych oraz odpadów organicznych w celu ich dalszego
wykorzystania;
- właściwe składowanie i unieszkodliwianie odpadów;
- kontrola jakości i ilości odpadów wprowadzonych do środowiska.
Cele oraz kierunki działań do realizacji w zakresie gospodarki odpadami w gminie Teresin
zostały szczegółowo przedstawione w Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy
Teresin na lata 2011 -2014 z perspektywą na lata 2015 – 2018.
5.2.8. Zapobieganie awariom przemysłowym
Cel główny: wzrost bezpieczeństwa środowiskowego
Cele szczegółowe:
zmniejszenie ryzyka transportu materiałów niebezpiecznych;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 42
wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagrożeń
środowiska.
Kierunki działań:
- monitorowanie i zabezpieczanie tras przewozów materiałów niebezpiecznych;
- opracowanie programu informowania społeczeństwa o wystąpieniu zagrożenia
środowiska i edukacji w tym zakresie;
- Sporządzenie listy obiektów mogących być przyczyną poważnej awarii oraz
wyegzekwowanie od nich sporządzania raportów bezpieczeństwa, zakładowych
planów zarządzania ryzykiem oraz planów operacyjno – ratowniczych, prewencyjnych
programów zapobiegania awariom;
- odpowiednie zabezpieczenia w zakładach przemysłowych – programy zapobiegania
poważnym awariom przemysłowym;
- wyprowadzenie transportu materiałów niebezpiecznych z terenów o największej
gęstości zaludnienia, stref ochronnych ujęć wody pitnej - poprzez wskazanie
alternatywnych objazdów;
- edukacja społeczeństwa na rzecz kreowania zachowań w sytuacji wystąpienia
nadzwyczajnego zagrożenia środowiska;
5.2.9. Promieniowanie elektromagnetyczne
Cel: Minimalizacja oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego
Kierunki działań:
- preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania;
- wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów
poświeconych ochronie przed polami elektromagnetycznymi;
- opracowanie systemu informowania społeczeństwa o oddziaływaniu pól
elektromagnetycznych na danym terenie (media).
5.2.10. Monitoring środowiska
Cel główny: Wzrost wiedzy o stanie środowiska naturalnego i jego zagrożeniach
Cele szczegółowe:
doskonalenie monitoringu stanu
w środowisku i ocena zagrożeń.
środowiska,
analiza
zmian
zachodzących
Kierunki działań:
- realizacja zadań zarządców składowisk odpadów i oczyszczalni ścieków w zakresie
monitoringu;
- rozpoznawanie i monitorowanie stanu różnorodności biologicznej oraz istniejących
i potencjalnych zagrożeń;
- kontrola poszczególnych parametrów środowiska w ramach krajowego monitoringu;
- inwentaryzacja odpadów zawierających azbest;
- monitoring „u źródła‖ powstawianych odpadów;
- kontrola przedsiębiorców pod kątem przestrzegania decyzji o emisji zanieczyszczeń.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 43
5.2.11. Edukacja ekologiczna
Cel główny: podnoszenie poziomu wiedzy ekologicznej
Cele szczegółowe:
wspieranie działań podnoszących ekologiczną świadomość społeczności i władz
lokalnych;
kształtowanie pełnej świadomości ekologicznej;
tworzenie nowych wzorców zachowań, kształtowanie postaw, wartości i przekonań
mieszkańców.
Kierunki działań:
- wspomaganie prowadzenia edukacji ekologicznej;
- propagowanie umiarkowanego użytkowania zasobów naturalnych zgodnie
z zasadami trwałego i zrównoważonego rozwoju oraz kształtowanie proekologicznych
wzorców konsumpcji w gospodarstwach domowych;
- rozwój zagospodarowania edukacyjnego i turystycznego obszarów leśnych (ścieżki
edukacyjne, szlaki turystyczne, tablice informacyjne itp.);
- wspieranie imprez pro środowiskowych;
- upowszechnianie informacji o podejmowanych akcjach, kampaniach i działaniach na
rzecz aktywnej ochrony środowiska w powiecie, województwie i kraju;
- wspieranie szkolnych kół zainteresowań, konkursów ekologicznych;
- kształtowanie proekologicznych wzorców konsumpcji w gospodarstwie domowym
prowadzących do zmniejszenia ilości odpadów i ich segregacji.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 44
6. HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ
We wcześniejszych rozdziałach przeprowadzono analizę stanu środowiska oraz
uwarunkowań społeczno-gospodarczych na terenie gminy Teresin. Szczegółowo omówiono
poszczególne elementy środowiska oraz towarzyszące im zagrożenia. Konsekwencją
dokonanej analizy i zidentyfikowanych zagrożeń jest podjęcie działań zmierzających do
naprawy niekorzystnego stanu środowiska.
Omawiany rozdział zawiera uszczegółowienie zadań. Zadania dla organów samorządu
terytorialnego zostaną rozdzielone wg kompetencji oraz uzupełnione o szacowane nakłady na
realizację Programu. Zostaną także określone szacunkowe koszty realizacji zadań
koordynowanych o charakterze inwestycyjnym.
Oszacowanie kosztów wdrażania programu podaje się zwykle w ujęciu czteroletnim,
czyli odpowiadającym okresowi krótkoterminowemu programu działań na rzecz ochrony
środowiska. Podmiotem odpowiedzialnym za realizację niżej wymienionych zadań jest Urząd
Gminy Teresin. Niektóre z tych zadań realizowane winny być przy udziale instytucji lub
podmiotów gospodarczych albo osób fizycznych. Do realizacji zadań powinno się przystąpić
w terminie możliwie szybkim, w miarę posiadanych możliwości organizacyjnych
i finansowych. Program ochrony środowiska gminy Teresin będzie realizowany w latach
20011 – 2014.
W harmonogramie realizacyjnym przygotowanym dla gminy Teresin poszczególnym
celom strategicznym, w ramach wyznaczonych kierunków działań, przyporządkowano
konkretne zadania z określeniem czasu ich realizacji i instytucje, które powinny je realizować
lub współrealizować. Z uwagi na specyfikę niektórych zadań np. edukacja ekologiczna, czy
zadania kontrolne będą one realizowane zarówno w ramach harmonogramu krótko i
długoterminowego.
Zadania w zakresie ochrony środowiska
Zadania samorządów gminnych
Zadania samorządów gminnych obejmują przedsięwzięcia finansowane w całości lub
częściowo ze środków pozostających w dyspozycji gmin. Obejmują one zadania
o charakterze inwestycyjnym i organizacyjno-prawnym.
Zadania koordynowane
Wymienione zadania realizowane będą przez organy administracji państwowej
i samorządowej oraz przez podmioty gospodarcze. W wykazach tych zadań wskazano
jednostki odpowiedzialne oraz podmioty uczestniczące w realizacji. Ponieważ finansowanie
tych zadań najczęściej nie leży w kompetencjach organów administracji, określenie jednostka
odpowiedzialna oznacza spełnianie funkcji koordynatora lub inicjatora działań zmierzających
do realizacji zadań.
Zadania o charakterze organizacyjno-prawnym
Realizacja Programu Ochrony Środowiska odbywać się będzie zgodnie z zasadą
zrównoważonego rozwoju, w oparciu o kompetencje podmiotów zarządzających
środowiskiem. Zarządzanie środowiskiem realizowane jest na kilku szczeblach. Na poziomie
wojewódzkim zarządzanie środowiskiem prowadzi administracja rządowa, samorządowa
województwa oraz instytucje im podporządkowane. Działania podejmowane są także
na szczeblu powiatu i gminy.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 45
Zadania inwestycyjne
Zadania inwestycyjne dotyczą wspierania finansowego przedsięwzięć podejmowanych
dla poprawy jakości środowiska. Wsparcia finansowego udzielają fundacje, banki,
organizacje rządowe. Zadania samorządów gminnych dotyczą między innymi:
opracowania programu ochrony środowiska;
wdrażania krajowego programu zwiększenia lesistości;
realizacji wielofunkcyjnego, zrównoważonego modelu gospodarki leśnej (według
planów urządzania lasów);
ograniczania i eliminacji zanieczyszczeń wód;
zapobiegania niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody albo
naturalnych poziomów zwierciadła wody;
promowania ekologicznych kierunków i form zagospodarowania, a w szczególności
na obszarach o dużych wartościach środowiska przyrodniczego (obszary chronionego
krajobrazu, rezerwaty przyrody).
Władze gminy pełnią w odniesieniu do Programu kilka funkcji. Jedną z ważniejszych
jest funkcja regulacyjna, na którą składają się akty prawa lokalnego – uchwały oraz decyzje
administracyjne związane odpowiednio z określonymi obszarami zagadnień środowiskowych.
Władze pełnią również funkcje wykonawcze (zadania wynikające z ustaw) i kontrolne.
Pożądane jest, aby władze gminy pełniły również funkcje kreujące działania ukierunkowane
na poprawę środowiska.
Wykaz skrótów:
ARiMR – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
BGK – Bank Gospodarstwa Krajowego
LP – Lasy Państwowe
MRiRW – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
MŚ- Ministerstwo Środowiska
ODR – Ośrodek Doradztwa Rolniczego
OEE – ośrodki edukacji ekologicznej
SłKom – samorządowe jednostki organizacyjne wypełniające zadania w zakresie gospodarki
wodnościekowej i oczyszczania terenów
SłPl – służby planistyczne – (wykonawcy dokumentów, konsultanci)
WIOŚ – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
WFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
NFOŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
GZGK – Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 46
Zadania samorządu gminy Teresin na lata 2011-2014
Lp
Termin
realizacji
Nazwa zadania
Jednostka
odpowiedzia
lna
Podmioty
uczestniczące
Koszty
realizacji
(tys.PLN)
Źródła
finansowania
Zadania ogólne
1
Opracowanie aktualizacji gminnych
programów ochrony środowiska
2011
Urząd
Gminy
SłPl
W ramach
działań
statutowych
Środki własne
gminy
2
Opracowanie sprawozdania z
realizacji programu ochrony
środowiska
2013
Urząd
Gminy
SłPl
W ramach
działań
statutowych
Środki własne
gminy
Właściciele
terenu
b.d.
Środki własne,
FOŚiGW
Środki własne
gmin
Środki własne,
WFOŚiW
Zadania w zakresie ochrony gleb i wód
3
4
5
Likwidacja „dzikich składowisk‖
odpadów
Prowadzenie ewidencji zbiorników
bezodpływowych w celu kontroli
częstości ich opróżniania oraz
opracowania harmonogramu
rozwoju sieci kanalizacji sanitarnej
Prowadzenie kontroli jakości
powstających osadów ściekowych
oraz sposobu ich zagospodarowania
Budowa sieci wodociągowej:
- Maszna ul. Sosnowa - 300mb;
6 - Paprotnia - 330mb;
- Piasecznica - 200mb;
- Seroki Parcela - 780mb;
Zadania
ciągłe
Urząd
Gminy
Zadanie
ciągłe
Urząd
Gminy
SłKom
W ramach
działań
statutowych
Zadanie
ciągłe
Urząd
Gminy
SłKom
b.d.
2011-2012
Urząd
Gminy
SłKom, SłPl
230 000
7
Budowa sieci wodociągowosanitarnej
Teresin ul. Książęca-900 mb
2012
Urząd
Gminy
SłKom, SłPl
120 000
8
Budowa węzłów wodociągowych
2012-2014
Urząd
Gminy
SłKom, SłPl
150 000
9
Budowa wodociągu
w nowo projektowanych drogach
2013-2015
Urząd
Gminy
SłKom, SłPl
320 000
2011-2014
Urząd
Gminy
SłKom, SłPl
620 000
Budowa kanalizacji deszczowej
10 w Teresinie:
- ul. Spacerowa - 170mb;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Środki własne,
środki
mieszkańców,
fundusze
pomocowe,
kredyty
WFOŚiGW
Środki własne,
środki
mieszkańców,
fundusze
pomocowe,
kredyty
WFOŚiGW
Środki własne,
środki
mieszkańców,
fundusze
pomocowe,
kredyty
WFOŚiGW
Środki własne,
środki
mieszkańców,
fundusze
pomocowe,
kredyty
WFOŚiGW
Środki własne,
środki
mieszkańców,
Strona 47
Lp
Termin
realizacji
Nazwa zadania
Jednostka
odpowiedzia
lna
Podmioty
uczestniczące
Koszty
realizacji
(tys.PLN)
- ul. Graniczna- ul. Batorego-650mb;
- ul. Pocztowa - 325mb;
- ul. Spokojna – 100mb;
Budowa kanalizacji sanitarnej w
Teresinie:
- ul. Świerkowa - 580mb;
- ul. Poziomkowa - 380mb;
- ul. Modrzewiowa - 170mb;
11
- ul. Jałowcowa - 150mb;
- ul. Kasztanowa - 890mb;
- ul. Spacerowa -1900mb + 3
przepompownie;
- ul. Książęca;
12
fundusze
pomocowe,
kredyty
WFOŚiGW
2011-2015
Budowa kanalizacji sanitarnej w
Szymanowie
Modernizacja kanalizacji sanitarnej
w Teresinie:
- ul. Torowa;
13
- ul. Warszawska;
- ul. Cmentarna;
Źródła
finansowania
Urząd
Gminy
SłKom, SłPl
2 120 000
2014-2015
Urząd
Gminy
SłKom, SłPl
3 050 000
2014-2016
Urząd
Gminy
SłKom, SłPl
950 000
14
Rekultywacja składowiska odpadów
w Topołowej
2012
Urząd
Gminy
GZGK
250 000
15
Usuniecie zinwentaryzowanego
azbestu z terenu gminy
2011
Urząd
Gminy
właściciele
nieruchomości,
50 000
Środki własne,
środki
mieszkańców,
fundusze
pomocowe,
kredyty
WFOŚiGW
Środki własne,
środki
mieszkańców,
fundusze
pomocowe,
kredyty
WFOŚiGW
Środki własne,
środki
mieszkańców,
fundusze
pomocowe,
kredyty
WFOŚiGW
WFOŚiGW
NFOŚiGW
WFOŚiGW,
właściciele
nieruchomości,
budżet gminy,
fundusze unijne
Zadania w zakresie ochrony powietrza
Modernizacja kotłowni na paliwo
konwencjonalne w kierunku
ekologicznym (olejowo- gazowe)
Podjęcie działań promocyjnych i
doradztwa związanego z
wdrażaniem pozyskania energii z
odnawialnych źródeł
Kompleksowe przygotowanie
terenów pod budowę obwodnicy w
gminie Teresin – etap I
Zadanie
ciągłe
Samorządy
gminne,
inwestorzy
Administracja
obiektów
b.d.
Sukcesywnie
Samorząd
gminny
Podmioty
prowadzące
edukację
środowiskową
W ramach
działań
statutowych
gmin
2011-2013
Urząd
Gminy
-
15 402 768
19
Zakup i montaż kolektorów
słonecznych
2011-2012
Urząd
Gminy
Właściciele
budynków
5 000 000
20
Usprawnienie ruchu drogowego
poprzez poprawę infrastruktury
drogowej (utwardzanie dróg –
2011
Urząd
Gminy
-
1 633 500
16
17
18
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Środki własne,
WFOŚiGW ,
NFOŚiGW
Środki własne,
Fundusze
Ochrony
Środowiska
Środki własne,
zarząd dróg,
fundusze UE
Środki własne,
środki
mieszkańców,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW
Środki własne,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW
Strona 48
Lp
Nazwa zadania
tłuczniowanie) w miejscowościach:
Granice, Seroki, Lisice, Paski, Paski
Nowe, Paski Stare, Pawłowice,
Teresin Gaj, Teresin (działki),
Topołowa
poprzez poprawę infrastruktury
drogowej (nakładki asfaltowe) w
21
miejscowościach: Maszna,
Paprotnia, Topołowa, Mikołajew,
Budki Piaseckie, Seroki, Granice,
Skrzelew, Pawłowice,
poprzez przebudowę ul. Torowej w
22
Teresinie oraz przebudowę drogi w
miejscowości Nowe Paski
Termin
realizacji
Jednostka
odpowiedzia
lna
Podmioty
uczestniczące
Koszty
realizacji
(tys.PLN)
Źródła
finansowania
2011-2015
Urząd
Gminy
-
2 133 000
Środki własne,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW
2011
Urząd
Gminy
-
475 000
Środki własne,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW
Zadania w zakresie edukacji ekologicznej
Wspieranie szkolnych kół
zainteresowań, konkursów
ekologicznych, np. przedszkolne
23
Sukcesywnie
konkursy plastyczne; w szkołach
średnich konkursy literackie,
fotograficzne, filmowe, recytatorskie
24
Upowszechnianie informacji o
podejmowanych akcjach,
kampaniach i działaniach na rzecz
aktywnej ochrony środowiska
25
Programy rolno-środowiskowe,
szkolenie rolników w zakresie
rolnictwa ekologicznego,
agroturystyki
26
w szkołach i placówkach
kulturowych (np. konkursy
ekologiczne)
Prowadzenie edukacji ekologicznej
mieszkańców w zakresie
27
minimalizacji wytwarzania odpadów
i selektywnej zbiórki
28
Działania akcyjne np. „Sprzątanie
świata‖(zakup worków, rękawic,
wywóz śmieci zebranych w akcji,
nagrody dla uczestników)
Środki własne
samorządów,
fundusze
celowe
Wójt
Gminy,
władze
oświatowe
Samorządy,
szkoły
b.d.
Sukcesywnie
Wójt
Gminy
Samorządy,
OEE, radio,
prasa, telewizja
w ramach
działań
statutowych
powiatów i
gmin
Środki własne
samorządów,
fundusze
celowe
Sukcesywnie
Urząd
Gminy
ARiMR,
Przedsiębiorcy
b.d.
Środki własne,
fundusze
celowe,
strukturalne
Sukcesywnie
do 2014r.
Urząd
Gminy,
szkoły,
placówki
kulturowe
organizacje
ekologiczne
b.d.
Środki własne,
fundusze
celowe,
strukturalne
Zadanie
ciągłe
Urząd
Gminy
Organizacje
ekologiczne,
starostwo
b.d.
Środki własne,
WFOŚiGW
Urząd
gminy
Starostwo
Powiatowe,
Urząd Gminy.
Organizacje
ekologiczne
b.d.
Budżet gminy,
WFOŚiGW,
Starostwo
Powiatowe
Sukcesywnie
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 49
Zadania koordynowane
Lp.
Nazwa zadania
Termin realizacji
Jednostka
odpowiedzialna
Przedmioty
uczestniczące
Źródła
finansowania
Zadania w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu
1
Wspieranie rolnictwa
ekologicznego
2
Realizacja programu
zwiększania lesistości kraju.
Zalesianie gruntów o
znaczeniu marginalnym dla
produkcji rolniczej
3
Stosowanie czynnej ochrony
rzadkich oraz zagrożonych
gatunków roślin i zwierząt
Zarząd
województwa,
parki narodowe
Wojewoda,
samorządy,
ARiMR,
ODR,
Właściciele
gospodarstw
Budżet państwa,
środki własne
rolników,
programy rolnośrodowiskowe
UE
Praca ciągła
MRiRW, MŚ
Wójt Gminy
ARiMR, LP,
Zarząd
powiatu
Budżet państwa,
środki własne,
fundusze celowe
praca ciągła
MŚ,
Wojewoda
Samorządy
SłPl, LP,
właściciele
gruntów
Budżet państwa,
fundusze celowe,
środki UE
Praca ciągła
Zadania w zakresie ochrony gleb i wód podziemnych
4
5
6
7
Wspieranie działań mających
na celu zmniejszenie zużycia
wody w gospodarce
Monitorowanie jakości
ścieków doprowadzanych i
oczyszczonych w
oczyszczalniach
Wzmocnienie monitoringu
wód powierzchniowych
poprzez zwiększenie zakresu
i częstotliwości badań
Likwidacja „dzikich‖
składowisk odpadów,
zakrzaczanie i zalesianie tych
terenów
Sukcesywnie
Zarząd
województwa,
wojewoda,
samorządy
Podmioty
gospodarcze
Środki własne
podmiotów
gospodarczych,
fundusze celowe
Praca ciągła
Zarządzający
oczyszczalnią
Urząd gminy
Środki własne
Sukcesywnie
WIOŚ
WIOŚ
FOŚ, środki
własne
samorządów
Sukcesywnie
Dyspozytorzy
terenów
Samorządy
Środki
podmiotów
gospodarczych,
fundusze celowe
Zadania w zakresie ochrony wód powierzchniowych
8
9
Wyposażanie gospodarstw
wiejskich w zabudowie
rozproszonej w indywidualne
systemy asenizacyjne –
przydomowe oczyszczalnie
ścieków
Realizacja inwestycji
ograniczających
zanieczyszczenia azotowe
pochodzące z rolnictwa
(głównie budowa płyt
gnojowych i zbiorników na
gnojowicę)
Praca ciągła
Sukcesywnie
Właściciele posesji
Właściciele
gospodarstw
Urząd Gminy
Środki własne
podmiotów,
fundusze celowe
ARiMR,
ODR
WIOŚ
Środki własne
podmiotów
gospodarczych,
fundusze celowe,
fundusze
pomocowe i
strukturalne UE
OEE
Środki własne,
fundusze celowe
Zadania w zakresie edukacji ekologicznej
10
Szkolenie nauczycieli w
zakresie praktycznych form
edukacji ekologicznej
Praca ciągła
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Wójt Gminy
Strona 50
Lp.
Nazwa zadania
Termin realizacji
Jednostka
odpowiedzialna
11
Rozwój zagospodarowania
edukacyjnego i
turystycznego obszarów
leśnych (ścieżki edukacyjne,
szlaki turystyczne, tablice
informacyjne itp.)
praca ciągła
Wojewoda,
samorządy, LP,
parki narodowe
Źródła
finansowania
Budżet państwa,
środki własne
LP,
samorządów, LP
samorządy,
i parków
parki
narodowych,
narodowe i
fundusze celowe
krajobrazowe
oraz pomocowe
i strukturalne UE
Przedmioty
uczestniczące
Zadania w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego
12
13
14
Kontrola podmiotów
gospodarczych emitujących
zanieczyszczenie powietrza
Ograniczanie zużycia energii
cieplnej poprzez
termomodernizację
budynków, w tym: ocieplanie
budynków, wymiana stolarki
budowlanej, montaż
liczników ciepła i zaworów
termostatycznych
Modernizacja lub wymiana
istniejących źródeł ciepła
opalanych paliwem stałym na
nowoczesne kotły opalane
paliwem gazowym, ciekłym
lub biomasą
Sukcesywnie
WIOŚ
Zadanie ciągłe
Właściciele
budynków
Sukcesywnie
Podmioty
gospodarcze,
właściciele
budynków
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
WIOŚ
FOŚ
BGK
Środki własne
właścicieli
budynków,
budżet państwa
(kredyty
bankowe),
fundusze celowe
Samorządy
Środki własne
podmiotów i osób
fizycznych,
fundusze celowe
oraz pomocowe i
strukturalne UE
Strona 51
7. FINANSOWANIE ZADAŃ
Wdrażanie Programu Ochrony Środowiska dla gminy Teresin na lata 20011-2014
będzie możliwe między innymi dzięki stworzeniu sprawnego systemu finansowania ochrony
środowiska.
Jednostki organizacyjne, instytucje i podmioty realizujące zadania inwestycyjne
w zakresie ochrony środowiska i przyrody oraz zadania w zakresie edukacji ekologicznej,
mogą uzyskać pomoc finansową ze środków funduszy strukturalnych, funduszy celowych,
fundacji oraz banków.
Formą dofinansowania zależną od rodzaju zadania, może być dotacja, preferencyjny
kredyt lub pożyczka.
Środki na finansowanie zadań związanych z ochroną środowiska pochodzić mogą
z następujących źródeł:
własne środki samorządu terytorialnego,
fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
fundusze UE,
EkoFundusz,
banki,
środki inwestorów.
Środki własne samorządu gminy
Na realizację części zadań samorząd terytorialny będzie musiał przeznaczyć własne
środki. Wynika to również z faktu, iż do uzyskania niektórych dotacji konieczne jest
zainwestowanie w przedsięwzięcie własnych środków na wymaganym poziomie. Fundusze te
pochodzą z bieżących środków, takich jak np. podatki i opłaty lokalne, udziały w podatkach
stanowiących dochód budżetu państwa.
Według znowelizowanych przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2008
nr 25 poz. 150 z późn. zm.), dotychczasowe tytuły przychodów gminnych i powiatowych
funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej z tytułu opłat i kar – w dotychczasowych
proporcjach – będą stanowiły dochody budżetów odpowiednio gmin i powiatów. Należności i
zobowiązania funduszy staną się odpowiednio należnościami i zobowiązaniami budżetów
powiatów albo budżetów gmin. Zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 20 listopada 2009 r. o
zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 215 poz.
1664), środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych dotychczasowych
powiatowych funduszy i gminnych funduszy staną się odpowiednio dochodami budżetów
powiatów i gmin oraz zostaną przekazane na ich rachunki.
Zgodnie z art. 403 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.) w brzmieniu nadawanym przez art. 1 pkt 13
omawianej ustawy z dnia 20 listopada 2009 r., do zadań powiatów i gmin, od dnia 1 stycznia
2010 r., będzie należało finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w zakresie
określonym w art. 400a ust. 1 w wysokości nie mniejszej niż kwota wpływów z tytułu opłat
i kar środowiskowych, stanowiących dochody budżetów powiatów i gmin.
Do finansowanych zadań ze środków gminnych funduszy ochrony środowiska należą:
 przedsięwzięcia związane z ochroną wód;
 wspomaganie realizacji zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących
ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w tym dotyczących instalacji lub urządzeń
ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji wodnej;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 52
 przedsięwzięcia związane z gospodarką odpadami;
 przedsięwzięcia związane z ochroną powierzchni ziemi;
 wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska, innych
systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, a także systemów
pomiarowych zużycia wody i ciepła;
 wspomaganie systemów gromadzenia i przetwarzania danych związanych z dostępem
do informacji o środowisku;
 prowadzenie obserwacji terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi oraz
terenów, na których występują te ruchy;
 przedsięwzięcia związane z ochroną powietrza;
 wspomaganie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz wprowadzania
bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii;
 wspomaganie działalności związanej z wytwarzaniem biokomponentów i biopaliw
ciekłych;
 wspomaganie ekologicznych form transportu;
 działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio oddziałujące na stan gleby,
powietrza i wód, w szczególności prowadzenie gospodarstw rolnych produkujących
metodami ekologicznymi położonych na obszarach podlegających ochronie na
podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;
 przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody, w tym urządzanie i utrzymanie terenów
zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków;
 profilaktykę zdrowotną dzieci zamieszkałych na obszarach, na których występują
przekroczenia standardów jakości środowiska;
 edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady
zrównoważonego rozwoju;
 współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych i działań
realizowanych z udziałem środków pochodzących z Unii Europejskiej
niepodlegających zwrotowi;
 przygotowywanie dokumentacji przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska
i gospodarki wodnej, które mają być współfinansowane ze środków pochodzących
z Unii Europejskiej niepodlegających zwrotowi;
 współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych i działań
realizowanych z udziałem środków bezzwrotnych pozyskiwanych w ramach
współpracy z organizacjami międzynarodowymi oraz współpracy dwustronnej;
 współfinansowanie przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej
realizowanych na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r.
o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100);
 inne zadania służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady
zrównoważonego rozwoju i polityki ekologicznej państwa.
Gminy i powiaty będą miały prawo finansowania wymienionych przedsięwzięć z dotacji
celowych, udzielanych m.in. przedsiębiorcom, osobom fizycznym, prawnym i wspólnotom
mieszkaniowym. Zasady udzielania takich dotacji, a w szczególności kryteria wyboru
inwestycji do finansowania lub dofinansowania, określi odpowiednio rada gminy albo rada
powiatu, tworząc odpowiednie uchwały. Podstawą do przekazania środków pieniężnych będą
umowy zawarte między gminą a zainteresowanym podmiotem. Środki na dotacje będą
pochodziły z dochodów budżetów powiatów i budżetów gmin uzyskanych od 1 stycznia
2010 r.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 53
Od 1 stycznia 2010 r. dotychczasowe przychody gminnego funduszu ochrony
środowiska i gospodarki wodnej będą stanowiły dochody budżetu gminy. Są nimi:
opłaty naliczane za składowanie odpadów na obszarze danej gminy;
opłaty i kary naliczane za usuwanie drzew i krzewów z terenu danej gminy;
opłaty i kary naliczane za pozostałe rodzaje gospodarczego korzystania ze środowiska
i dokonywania w nim zmian oraz szczególnego korzystania z wód i urządzeń
wodnych na obszarze danej gminy;
z tytułu dobrowolnych wpłat, zapisów, darowizn osób fizycznych i prawnych oraz
z tytułu świadczeń rzeczowych i środków pochodzących z fundacji.
Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Ustawa z dnia 20 listopada 2009 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony Środowiska oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 215 poz. 1664), która weszła w życie z dniem
01.01.2010r. wprowadziła istotne zmiany w działalności Funduszy Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej.
Najważniejsze zmiany wprowadzone powyższą ustawą to:
1. Przekształcenie NFOŚiGW z państwowego funduszu celowego posiadającego
osobowość prawną – w państwową osobę prawną.
2. Przekształcenie wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej
(WFOŚiGW) z wojewódzkich funduszy celowych posiadających osobność prawną –
w samorządowe osoby prawne.
3. Likwidacja powiatowych i gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki
wodnej - ich środkami będą dysponować odpowiednio starostowie i wójtowie
(burmistrzowie lub prezydenci miast).
Celem działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
jest finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w zakresie określonym
w art. 400a ust. 1 oraz art. 410a ust. 1 i 4—6 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo
ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.).
W art. 400a ust. 1 pkt 1—9 i 11—42 powyższej ustawy zapisano zadania, do
finansowania których zobowiązane są wojewódzkie fundusze ochrony środowiska
i gospodarki wodnej.
Zgodnie z art. 401 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U.
2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.) przychodami Narodowego Funduszu i wojewódzkich
funduszy są lub mogą być:
wpływy z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar
pieniężnych pobieranych na podstawie ustawy oraz przepisów szczególnych;
dobrowolne wpłaty, zapisy, darowizny, świadczenia rzeczowe i wpływy pochodzące
z fundacji oraz wpływy z przedsięwzięć organizowanych na rzecz ochrony środowiska
i gospodarki wodnej;
środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz środki pochodzące ze źródeł
zagranicznych, niepodlegające zwrotowi, inne niż środki pochodzące z budżetu Unii
Europejskiej;
dotacje z budżetu państwa w zakresie określonym w odrębnych ustawach;
przychody z tytułu emisji obligacji własnych oraz inne przychody związane
z działalnością tych funduszy;
kredyty i pożyczki;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 54
wpływy z opłat o których mowa w innych ustawach.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
NFOŚiGW jest państwową osobą prawną w rozumieniu art. 9 pkt.14 ustawy z dnia
27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240).
Podstawy funkcjonowania działalności NFOŚiGW są określone w ustawie z dnia
27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.).
Celem działalności Narodowego Funduszu jest finansowe wspieranie inwestycji
ekologicznych o znaczeniu i zasięgu ogólnopolskim i ponadregionalnym oraz zadań
lokalnych, istotnych z punktu widzenia potrzeb środowiska.
Środki finansowe z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej mogą być przeznaczone na dofinansowanie zadań z następujących dziedzin:
- ochrona powietrza,
- ochrona wód i gospodarka wodna,
- ochrona powierzchni ziemi,
- ochrona przyrody i krajobrazu oraz leśnictwo,
- geologia i górnictwo,
- edukacja ekologiczna,
- państwowy Monitoring Środowiska,
- programy interdyscyplinarne,
- nadzwyczajne zagrożenia środowiska,
- ekspertyzy i prace badawcze.
Wnioskodawcami ubiegającymi się o środki finansowe z Narodowego Funduszu mogą być:
- jednostki samorządu terytorialnego,
- przedsiębiorstwa,
- instytucje i urzędy,
- szkoły wyższe i uczelnie,
- jednostki organizacyjne ochrony zdrowia,
- organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia),
- administracja państwowa,
- osoby fizyczne.
W Narodowym Funduszu stosowane są trzy formy dofinansowywania:
finansowanie pożyczkowe (pożyczki udzielane przez NF, kredyty udzielane przez
banki ze środków NF, konsorcja czyli wspólne finansowanie NF z bankami, linie
kredytowe ze środków NF obsługiwane przez banki);
finansowanie dotacyjne (dotacje inwestycyjne, dotacje nieinwestycyjne, dopłaty do
kredytów bankowych, umorzenia);
finansowanie kapitałowe (obejmowanie akcji i udziałów w zakładanych bądź już
istniejących spółkach w celu osiągnięcia efektu ekologicznego).
W załączeniu Lista priorytetowych programów Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej, planowanych do finansowania w roku 2011 (Załącznik nr 1).
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 55
Wojewódzki Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
WFOŚiGW w Warszawie działa w oparciu o Ustawę z dnia 27.04.2001 roku Prawo
Ochrony Środowiska (Dz. U. 2008 Nr 25, poz. 150 z późn. zm.). Jego zadaniem jest
finansowe wspieranie przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska, realizowanych na
obszarze Województwa Mazowieckiego. Fundusz może udzielać pomocy w postaci
preferencyjnych pożyczek, dotacji oraz dopłat do kredytów.
Źródłem dochodów WFOŚiGW w Warszawie są opłaty i kary za gospodarcze
korzystanie ze środowiska, wnoszone przez instytucje z obszaru województwa, oraz coraz
częściej odsetki od udzielonych pożyczek.
WFOŚiGW udziela dofinansowania w formie:
pożyczek, w tym pożyczek pomostowych,
dotacji, w tym poprzez przekazywanie środków finansowych na zadania realizowane
przez jednostki budżetowe,
oraz dopłat do oprocentowania kredytów bankowych.
Przedmiotem udzielania pożyczek są przedsięwzięcia dofinansowywane ze środków
Unii Europejskiej.
Przedmiot udzielania dotacji:
• edukacja ekologiczna,
• monitoring,
• ochrona przyrody,
• zalesianie i zakrzewianie,
• ochrona lasów na obszarach szczególnej ochrony,
• wspomaganie systemów kontrolno-pomiarowych stanu środowiska,
• zadania w zakresie pilotażu i wdrożeń postępu technicznego i nowych technologii o dużym
stopniu ryzyka,
• ochrona przed powodzią, pożarami i zapobiegania lub likwidacji nadzwyczajnych zagrożeń
środowiska,
• kompleksowe programy badawczo-rozwojowe i wdrożeniowe w ochronie przyrody
i środowiska,
• system kontroli wnoszenia przewidzianych ustawą opłat za korzystanie ze środowiska,
a w szczególności tworzenie baz danych podmiotów korzystających ze środowiska
obowiązanych do ponoszenia opłat.
Fundacja EkoFundusz
EkoFundusz jest fundacją powołaną w 1992 roku przez Ministra Finansów dla
efektywnego zarządzania środkami finansowymi pochodzącymi z zamiany części
zagranicznego długu na wspieranie przedsięwzięć w ochronie środowiska (tzw. ekokonwersja
długu).
Zadaniem Fundacji jest dofinansowanie przedsięwzięć w dziedzinie ochrony
środowiska, które mają nie tylko istotne znaczenie w skali regionu czy kraju, ale także
wpływają na osiągnięcie celów ekologicznych uznanych za priorytetowe w skali europejskiej
lub światowej.
Do priorytetów EkoFunduszu należą:
1) ograniczenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (ochrona klimatu);
2) ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu oraz
eliminacja niskich źródeł ich emisji (ochrona powietrza);
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 56
3) ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do Bałtyku oraz ochrona zasobów wody pitnej
(ochrona wód);
4) ochrona różnorodności biologicznej (ochrona przyrody);
5) gospodarka odpadami i rekultywacja gleb zanieczyszczonych.
Poniżej wymienione zostały typy projektów, które mogą ubiegać się o dofinansowanie
EkoFunduszu w poszczególnych sektorach priorytetowych:
Sektor I - Ochrona powietrza
likwidacja niskich źródeł emisji w miastach o udokumentowanym
ponadnormatywnym stężeniu dwutlenku siarki;
budowa kotłów z paleniskami fluidalnymi;
budowa turbin gazowo-parowych (preferowane będą układy wykorzystujące biogaz,
gaz odpadowy lub lokalne złoża gazu ziemnego);
zmniejszenie emisji zanieczyszczeń atmosfery z pojazdów samochodowych
w miastach (jedynie modernizacja taboru komunikacji miejskiej w ramach systemu
dopłat).
Sektor II - Ochrona wód
budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków oraz budowa sieci kanalizacyjnej
w ramach Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych
w aglomeracjach o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM) 15 - 100 tys.,
położonych bezpośrednio nad Bałtykiem lub w zlewniach: Zalewu Wiślanego, Zalewu
Szczecińskiego, rzek Przymorza, Wisły – poniżej ujścia Brdy, Odry – poniżej ujścia
Warty;
w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM mających wpływ na jakość wody pitnej dla
mieszkańców Warszawy i Krakowa;
niezbędnych dla zachowania czystości jezior o dużej wartości przyrodniczej lub wód
w obrębie parków narodowych i rezerwatów przyrody;
budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków oraz sieci kanalizacyjnych na
obszarach Głównych Zbiorników Wód Podziemnych – lista priorytetowa
EkoFunduszu;
budowa instalacji do utylizacji osadów ściekowych w komunalnych oczyszczalniach
ścieków.
Sektor III - Ochrona klimatu
oszczędność energii w miejskich systemach zaopatrzenia w ciepło (jedynie w ramach
konkursu na oszczędność energii w systemach ogrzewczych);
wykorzystanie biomasy do celów energetycznych w sektorze komunalno-bytowym
i w zakładach przemysłowych;
gospodarcze wykorzystanie biogazu z sektora rolniczego, z wysypisk odpadów
komunalnych i z oczyszczalni ścieków oraz gazu odpadowego z procesów
przemysłowych;
wykorzystanie energii solarnej (panele fotowoltaiczne oraz kolektory słoneczne
w ramach systemu dopłat);
wykorzystanie płytkiej geotermii (pompy ciepła);
promocja technologii ogniw paliwowych;
wykorzystanie energii odpadowej z procesów przemysłowych i z procesów spalania.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 57
Sektor IV - Ochrona przyrody
ochrona gatunków fauny i flory zagrożonych wyginięciem;
ochrona cennych przyrodniczo obszarów wodno-błotnych;
czynna ochrona przyrody w parkach narodowych i krajobrazowych;
ochrona obszarów Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000;
budowa infrastruktury edukacji ekologicznej w parkach narodowych;
dostosowanie składu gatunkowego lasu do siedlisk w parkach narodowych i w ich
otulinach oraz w rezerwatach przyrody.
Sektor V - Gospodarka odpadami
organizacja kompleksowych systemów zbiórki, recyklingu i zagospodarowania
odpadów komunalnych obsługujących 50 - 250 tys. mieszkańców;
technologie przerobu odpadów biodegradowalnych pochodzących z gospodarki
komunalnej;
unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych;
budowa instalacji do recyklingu odpadów komunalnych i niebezpiecznych;
modernizacja technologii przemysłowych prowadząca do eliminacji powstawania
odpadów niebezpiecznych (tzw. „czyste technologie‖).
Dofinansowanie ze środków EkoFunduszu uzyskać mogą projekty dotyczące
inwestycji bezpośrednio związanych z ochroną środowiska, a w dziedzinie ochrony przyrody
również projekty nieinwestycyjne. Środki EkoFunduszu mają charakter bezzwrotnej pomocy
zagranicznej i stosują się do nich preferencje wynikające z obowiązujących przepisów.
Banki wspierające inwestycje ekologiczne
Dzięki współpracy z funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej banki
rozszerzają swoją ofertę kredytową o kredyty preferencyjne przeznaczone na przedsięwzięcia
proekologiczne oraz nawiązują współpracę z podmiotami angażującymi swoje środki
finansowe w ochronie środowiska (fundacje, międzynarodowe instytucje finansowe).
Szczególną rolę odgrywa Bank Ochrony Środowiska, który ma statutowo nałożony
obowiązek kredytowania inwestycji służących ochronie środowiska.
W chwili obecnej do najważniejszych ofert bankowych zaliczyć należy:
1) kredyty w ramach linii ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej NFOŚiGW uruchomił nowy instrument ekonomiczny jakim są
dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych na wskazane przez Narodowy
Fundusz
programy
i przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
2) kredyty na zakup lub montaż urządzeń i wyrobów służących ochronie środowiska
3) kredyty na przedsięwzięcia inwestycyjne na terenach wiejskich w zakresie
agroturystyki – udzielane ze środków Fundacji "Europejski Fundusz Rozwoju Wsi
Polskiej - Counterpart Fund", przedmiotem których jest uruchamianiem nowych lub
rozwój istniejących przedsięwzięć w zakresie agroturystyki na wsi lub w miastach do
10 tysięcy mieszkańców, w zakresie: bazy noclegowej, bazy gastronomicznej oraz
bazy rekreacyjno – sportowej i kulturowej, zakupu niezbędnego, pierwszego
wyposażenia inwestycyjnego budowanych obiektów agroturystycznych;
4) kredyty na zbiorowe zaopatrzenie wsi w wodę – udzielane ze środków Fundacji
"Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej - Counterpart Fund" przedmiotem których
są inwestycje w zakresie zbiorowego zaopatrzenia wsi w wodę, zlokalizowane na
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 58
5)
6)
7)
8)
9)
terenach wiejskich, rozumianych jako tereny rolne, leśne i inne otwarte osiedla
wiejskie i małe miasta do 20 tys. mieszkańców, związane z:
budową lub przebudową sieci wodociągowej;
budową lub przebudową stacji wodociągowych;
termomodernizacyjne
i
remontowe,
służące
wspieraniu
przedsięwzięć
termomodernizacyjnych i remontowych, remontów budynków jednorodzinnych
(jedynie przy ubieganiu się o premię kompensacyjną);
kredyty w formule "trzeciej strony" których przedmiotem kredytowania są
inwestycyjne przedsięwzięcia proekologiczne, których celem jest uzyskanie
oszczędności energii elektrycznej, energii cieplnej, zużycia wody lub z tytułu
zmniejszenia opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska lub też służące
składowaniu lub zagospodarowywaniu odpadów, oczyszczaniu ścieków lub
uzdatnianiu wody, których efekty ekologiczne w wyrazie finansowym, zapewniają
spłatę kredytu;
kredyty z 5 linii KfW na długoterminowe inwestycje, których przedmiotem
kredytowania są odnawialne źródła energii; termomodernizacja obiektów usługowych
i przemysłowych; unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest; pozostałe
projekty inwestycyjne o charakterze proekologicznym
kredyty "EE" na realizację przedsięwzięć energooszczędnych, które wspierają
inwestycje prowadzące do ograniczenia zużycia energii elektrycznej i inne
przedsięwzięcia służące oszczędności energii elektrycznej;
kredyty we współpracy z WFOŚiGW.
Inne banki aktywnie wspomagające finansowanie ochrony środowiska to:
− Bank Rozwoju Eksportu S.A.,
− Polski Bank Rozwoju S.A.,
− Bank Światowy,
− Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
Fundusze Unii Europejskiej
Instrumentami Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej są fundusze strukturalne. Ich
zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. W ten
sposób wpływa się na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze
kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są
w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. W skład Unii wchodzą
regiony dobrze rozwinięte oraz te, których poziom rozwoju znacznie odbiega od "średniej
europejskiej".
Fundusze strukturalne:
Europejski Fundusz Społeczny (zajmuje się promocją zatrudnienia);
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (wspomaga środowisko produkcyjne
i konkurencyjność przedsiębiorstw, badania naukowe i rozwój technologiczny,
inwestycje infrastrukturalne, ochronę środowiska, rozwój turystyki i inwestycji
kulturalnych, a także rozwój społeczeństwa informacyjnego oraz współpracę
przygraniczną).
Ponadto istnieje Fundusz Spójności będący instrumentem finansowym UE,
nienależącym do funduszy strukturalnych. Jego celem jest ułatwienie integracji słabiej
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 59
rozwiniętych krajów poprzez budowę sieci transportowych oraz obiektów ochrony
środowiska o znaczeniu ponadregionalnym.
Nowe priorytety, które będzie wspierał Fundusz Spójności to:
 transeuropejskie sieci transportowe;
 infrastruktura ochrony środowiska;
 połączenia kolejowe, morskie, śródlądowe;
 programy transportu multimodalnego poza sieciami transeuropejskimi;
 zrównoważony rozwój transportu miejskiego;
 inwestycje środowiskowe (projekty energooszczędne oraz w zakresie źródeł energii
odnawialnej).
Głównym celem strategii środowiskowej Funduszu Spójności jest wsparcie dla
realizacji zadań inwestycyjnych władz publicznych w zakresie ochrony środowiska,
wynikających z wdrażania prawa Unii Europejskiej. Priorytety (zakres projektów) dla
Funduszu Spójności w latach 2007-2013 w ochronie środowiska:
 poprawa jakości wód powierzchniowych;
 polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia;
 poprawa jakości powietrza;
 racjonalizacja gospodarki odpadami;
 ochrona powierzchni ziemi;
 zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.
Projekty ochrony środowiska oraz inwestycje w infrastrukturę mogą być
dofinansowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ),
dzięki któremu wspierane są m.in. ochrona środowiska, transport, energetyka, kultura,
ochrona zdrowia i szkolnictwo wyższe.
Cel główny programu w sektorze środowiska będzie realizowany poprzez
ukierunkowane wsparcie inwestycji w następujących obszarach:
 w zakresie gospodarki wodno-ściekowej wspierane będą inwestycje prowadzące do
zredukowania ilości zanieczyszczeń odprowadzanych ze ściekami do wód i ziemi oraz
realizowane kompleksowo wraz z nimi inwestycje mające na celu zapewnienie
odpowiedniej jakości wody pitnej w aglomeracjach zgodnie z Krajowym Programem
Oczyszczania Ścieków Komunalnych i Strategią Gospodarki Wodnej;
 w zakresie gospodarki odpadami wspierane będą działania w zakresie zapobiegania
oraz ograniczania wytwarzania odpadów komunalnych, wdrażania technologii
odzysku, w tym recyklingu, wdrażania technologii unieszkodliwiania odpadów
komunalnych, a także likwidacji zagrożeń wynikających ze składowania odpadów
zgodnie z krajowym i wojewódzkimi planami gospodarki odpadami, a także działania
w zakresie rekultywacji gruntów poprzemysłowych i powojskowych oraz umacniania
i ochrony brzegów morskich;
 dla ograniczenia ryzyka zagrożeń ekologicznych wszędzie, gdzie ma to uzasadnienie,
kierowane będą środki na odtwarzanie, modernizowanie zabudowy hydrotechnicznej,
zwłaszcza w przypadku jej wielofunkcyjności. Jednocześnie priorytetowo
preferowane będą projekty dotyczące renaturyzacji, przywracające funkcjonalność
przyrodniczą, hamujące odpływ wody, zwiększające naturalną retencję
i bezpieczeństwo przeciwpowodziowe, zwłaszcza tam, gdzie nie ma to wpływu na
pogorszenie żeglowności rzek. Dodatkowo wspierane będą projekty prowadzące do
wzrostu dyspozycyjnych zasobów wody, a także w zakresie zapobiegania
i przeciwdziałania poważnym awariom i monitorowania stanu środowiska;
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 60
 komplementarnie w stosunku do działań w ramach 16 regionalnych programów
operacyjnych skierowanych do MŚP w celu ograniczenia negatywnego wpływu
istniejącej działalności przemysłowej na środowisko i dostosowania przedsiębiorstw
do wymogów prawa wspólnotowego wspierane będą projekty prowadzące do redukcji
ilości zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery, odprowadzanych ze ściekami, ilości
zużywanych zasobów naturalnych oraz powstających odpadów i zwiększające udział
odpadów poddawanych procesom odzysku, w szczególności inwestycje wskazane w
Traktacie Akcesyjnym; wspierane będą również inwestycje skutkujące
dostosowaniem istniejących instalacji do wymogów Najlepszych Dostępnych Technik
(BAT);
 wspierane będą również działania na rzecz ochrony przyrody na obszarach
chronionych w Polsce prowadzące do ograniczenia degradacji środowiska naturalnego
oraz strat zasobów różnorodności biologicznej zgodnie z Krajową Strategią Ochrony i
Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej wraz z programem
działań do tej strategii, oraz Polityką Leśną Państwa, w tym Krajowym Programem
Zwiększania Lesistości do roku 2020 z perspektywą do roku 2025. Realizowane będą
także elementy działań przewidzianych w Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej
„Przez edukację do zrównoważonego rozwoju‖.
Inne instytucje wspierające
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest ważnym podmiotem
wspierającym różnego rodzaju inwestycje ekologiczne na terenach wiejskich. Agencja jest
właściwa dla gospodarowania funduszami Unii Europejskiej i innymi funduszami
pochodzącymi z pomocy zagranicznej przekazywanej na podstawie umów Rządu RP. Pomoc
udzielana przez Agencję jest dotacją nawet do 50 % wartości.
Ośrodki Doradztwa Rolniczego (ODR), Ośrodki Edukacji Ekologicznej (OEE) –
skupiają się na edukacji i informacji ekologicznej. Prowadzenie różnorodnych form edukacji
ekologicznej, jak organizowanie szkoleń i rozwój ośrodków edukacji środowiskowej
(edukacja rolników, kierowców, działkowiczów, prowadzenie olimpiad i konkursów
ekologicznych, organizacja kampanii społecznych w szkołach i zakładach pracy na rzecz
ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego, rozwijanie różnych form turystyki, itp.),
przyczyni się do podniesienia świadomości ekologicznej mieszkańców gminy i stworzy
szansę na włączenie się społeczeństwa w działania proekologiczne.
Mieszkańcy powinni uczestniczyć w działaniach na rzecz ochrony środowiska.
Oczekuje się od nich oszczędnego korzystania z wody, energii elektrycznej i cieplnej oraz
udziału w segregacji odpadów.
Własne środki inwestorów
Niektóre inwestycje są pokrywane ze środków własnych różnych podmiotów
gospodarczych i inwestorów prywatnych. Inwestycje przewidywane do realizacji przez
podmioty gospodarcze mogą być dofinansowywane z kredytów komercyjnych oraz
uzupełniająco z funduszy ochrony środowiska, pod warunkiem uznania danego zadania za
priorytetowe.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 61
Podsumowanie
Powyżej przedstawiono tylko część funkcjonujących obecnie w Polsce źródeł
finansowania ochrony środowiska. Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, Bank
Ochrony Środowiska czy EkoFundusz to od wielu już lat główne ogniwa tego systemu.
Ponadto, w Polsce funkcjonuje bardzo dużo mniejszych źródeł finansowania zadań z zakresu
ochrony środowiska. Pojawiają się też systematycznie nowe instytucje finansujące
przedsięwzięcia proekologiczne i nowe formy tego finansowania. Inwestorzy w zakresie
ochrony środowiska mogą więc liczyć na to, że system finansowania przedsięwzięć
proekologicznych w Polsce będzie rozwijał się nadal, oferując coraz szersze formy
finansowania i coraz większe środki finansowe, przeznaczane na wsparcie działań służących
ochronie środowiska w naszym kraju.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 62
8. OCENA STOPNIA REALIZACJI ZADAŃ
Istota monitoringu polega na prowadzeniu stałych obserwacji, dokonywania ciągłych,
systematycznych pomiarów, określaniu narzędzi pomiarów przebiegu procesów, które nas
interesują. Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami są jednocześnie
narzędziami planowania i zarządzania środowiskiem przez władze samorządowe. Monitoring
Programu powinien odbywać się co roku, raz na 2 lata będzie przeprowadzana analiza
porównawcza stanu wyjściowego i obecnego.
Podstawą oceny efektywności wdrażania programu ochrony środowiska jest wynik
prowadzonego monitoringu. Monitoring dostarcza informacji na podstawie, których można
ocenić, czy stan środowiska ulega poprawie czy pogorszeniu. W pracach kontrolujących
wyróżniamy:
− monitoring jakości środowiska,
− monitoring polityki środowiskowej.
Monitoring jakości środowiska powinien być traktowany jako system kontroli stanu
środowiska, dostarczający informacji o uzyskanych efektach wszystkich działań na rzecz
ochrony środowiska. Jest także narzędziem wspomagającym prawne, finansowe i społeczne
instrumenty zarządzania środowiskiem. Zakres, sposób i częstotliwość prowadzenia badan
monitoringowych jest określony odpowiednimi rozporządzeniami oraz wskazówkami
i wytycznymi, dostępnymi w literaturze, z odniesieniem do poszczególnych komponentów
środowiska.
Badania stanu środowiska realizowane są w ramach Państwowego Monitoringu
Środowiska koordynowanego przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska. Prace badawcze
wchodzą w skład systemu pozyskiwania, gromadzenia, przetwarzania i udostępniania
informacji o środowisku pozwalającym na ocenie prawidłowości realizowanej polityki
ekologicznej. Ocenie podlegają oddzielnie poszczególne elementy środowiska:
- monitoring wód powierzchniowych,
- monitoring wód podziemnych,
- monitoring zbiorników zaporowych,
- monitoring wody pitnej,
- monitoring jakości powietrza,
- monitoring gleb,
- monitoring hałasu,
- i inne.
Monitoring polityki ochrony środowiska oznacza, że wdrażanie Programu będzie
podlegało regularnej ocenie w zakresie:
- określenia stopnia wykonania zadań,
- określenia stopnia realizacji przyjętych celów,
- oceny rozbieżności pomiędzy celami i zadaniami,
- analizy przyczyn powstałych rozbieżności.
Pomiar stopnia realizacji celów Programu będzie odbywać się poprzez mierniki. Będą
to mierniki związane z poszczególnymi celami.
Bezpośrednim wskaźnikiem zaawansowania realizacji zadań będzie wysokość
ponoszonych nakładów finansowych oraz uzyskiwane efekty rzeczowe. Uzyskiwane efekty
rzeczowe, zweryfikowane przez ocenę stanu jakości i dotrzymywania norm komponentów
środowiska, dokonaną w ramach systemu monitoringu, ilustrować będą zaawansowanie
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 63
realizacji Programu w skali rocznej i umożliwiać dokonywanie niezbędnych korekt na
bieżąco.
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn.
zm.) co dwa lata wykonywany będzie raport dotyczący stopnia realizacji Programu. Raport
będzie stanowił przegląd wykonania zadań, w oparciu o uzyskane efekty rzeczowe oraz
efekty w postaci obniżenia stopnia zanieczyszczenia środowiska i zmian zachodzących w
środowisku.
Podstawowymi wskaźnikami, jakie mogą być przyjęte dla pomiaru efektywności
wdrażania Programu są wskaźniki: ekonomiczne, ekologiczne i społeczne.
- ekonomiczne: stopień poniesionych nakładów, koszty jednostkowe uzyskania efektu,
ilość środków inwestycyjnych dla danego przedsięwzięcia;
- ekologiczne: poprawa parametrów powietrza, wody, powiększenie obszarów zieleni
przyrodniczej, stopień rewitalizacji i zagospodarowania terenów poprzemysłowych,
mierniki poziomu zdrowia mieszkańców miasta;
- społeczne: udział społeczności w akcjach na rzecz środowiska, ilość programów
edukacyjnych i szkoleń, poziom dostrzegania znaczenia ochrony środowiska, inicjatywy
społeczne w obszarze kształtowania środowiska.
Wskaźniki monitorowania projektowanych przedsięwzięć powinny być realne, trafnie
dobrane, mierzalne - umożliwiające porównania, wiarygodne i dostępne.
Wskaźniki monitorowania realizacji programu ochrony środowiska dla gminy Teresin
L.p.
Wskaźnik
Jednostka miary
Wartość wskaźnika
dla roku
dla roku
2008
2009
Wskaźniki stanu środowiska
1.
Jakość wód powierzchniowych
klasa wód w
punktach
pomiarowych
V-VI klasa
V-VI
2.
Długość sieci wodociągowej na terenie
gminy
km
189,6
191,2
3.
% wskaźnik zwodociągowania gminy
%
95
100
4.
Długość sieci kanalizacyjnej na terenie
gminy
km
28,8
28,8
5.
% wskaźnik skanalizowania gminy
%
36
36
szt.
7
ok. 20
szt.
2
2
6.
7.
Liczba przydomowych oczyszczalni
ścieków
Liczba komunalnych oczyszczalni
ścieków stanowiących własność gminy
8.
Zużycie wody (ogółem)
dam3/rok
1 575,2
1 429,4
9.
Ilość ścieków odprowadzanych (z
oczyszczalni komunalnych)
dam3/rok
250,7
495,9
10.
Ogólna powierzchnia gruntów leśnych
ha
516,9
519,08
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 64
Wartość wskaźnika
dla roku
dla roku
2008
2009
L.p.
Wskaźnik
Jednostka miary
11.
Jakość powietrza
klasa
A-C
A-C
12.
Powierzchnia o szczególnych walorach
przyrodniczych prawnie chroniona
ha
1,25
1,25
13.
Ilość pomników przyrody
szt.
41
41
%
71
74
%
100
100
zł
100 000,00
3 505 688,29
%
3,7
1,3
14.
15.
16.
17.
% mieszkańców objętych zorganizowaną
zbiórka zmieszanych odpadów
komunalnych
% mieszkańców objętych zorganizowaną
zbiórka odpadów segregowanych
Wielkość nakładów finansowych
poniesionych z budżetu miasta na
gospodarkę komunalną i ochronę
środowiska
Stosunek nakładów finansowych nago
spodarkę komunalną i ochronę
środowiska do całego budżetu miasta
Celem realizacji zadań Programu Ochrony Środowiska dla gminy Teresin jest
poprawa stanu środowiska gminy. Miernikiem ich realizacji będą powyższe wskaźniki.
Podstawą oceny efektywności wdrażania programu ochrony środowiska jest wynik
prowadzonego monitoringu. Monitoring dostarcza informacji na podstawie, których można
ocenić, czy stan środowiska ulega poprawie czy pogorszeniu. Zmiany wartości wskaźników
charakteryzujących elementy środowiska będą wymiernym efektem realizacji Programu.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 65
9. ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM
Zarządzanie środowiskiem odbywa się na poziomach wojewódzkim, powiatowym
oraz gminnym i obejmuje działania podejmowane w skali województwa, powiatu i gminy.
Działania na rzecz środowiska podejmowane są także przez podmioty gospodarcze
korzystające ze środowiska. Kierują się one głównie efektami ekonomicznymi i zasadami
konkurencji rynkowej, a także z głosami opinii społecznej. Na tym szczeblu zarządzanie
środowiskiem odbywa się poprzez:
- dotrzymywanie wymagań zawartych w pozwoleniach emisyjnych;
- porządkowanie i modernizację technologii;
- eliminowanie technologii uciążliwych dla środowiska;
- instalowanie urządzeń ochrony środowiska;
- stałą kontrolę emisji zanieczyszczeń.
Instytucje działające w ramach administracji odpowiedzialnych za wykonywanie i
egzekwowanie przepisów prawa mają na celu zapobieganie zanieczyszczeniu środowiska
przez:
- racjonalne planowanie przestrzenne;
- kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska;
- porządkowanie działalności związanej z gospodarczym korzystaniem ze środowiska;
- instalowanie urządzeń ochrony środowiska.
Za realizację Programu ochrony środowiska odpowiedzialne są władze gminy (główna
odpowiedzialność spoczywa na Wójcie Gminy), które to powinny wyznaczyć koordynatora
(kierownika) wdrażania programu. W strukturze Urzędu Gminy rolę koordynatora wdrażania
Programu w imieniu Wójta Gminy może pełnić Kierownik Referatu Gospodarki Komunalnej
i Przestrzennej (pełnomocnik Wójta). Ochrona Środowiska i Planowanie Przestrzenne,
mieszczą się w ramach działania w/w referatu. Koordynator będzie współpracował ściśle z
Wójtem i Radą Gminy, przedstawiając okresowe sprawozdania z realizacji programu.
Ponadto, proponuje się powołać zespół konsultacyjny, którego zadaniem będzie wdrożenie
oraz nadzór nad realizacją Programu, a także opracowywanie sprawozdań z postępu realizacji
i zgodności działań zapisanych w Programie.
Zadania z zakresu ochrony środowiska realizowane będą przez Referat Gospodarki
Komunalnej i Przestrzennej, zgodnie z przyjętym schematem organizacyjnym. Część zadań
będzie wykonywana także przez spółki komunalne lub podmioty prywatne wyłonione w
drodze publicznych przetargów. Gmina będzie pełniła rolę koordynatora takich działań. Od
wykonawców odbierane będą sprawozdania z wykonania zadania, przekazywane do
kierowników poszczególnych wydziałów. Raz na dwa lata sporządzane będą następnie
raporty przedstawiające postęp we wdrażaniu zadań i celów zawartych w Programie.
Bezpośrednim realizatorem programu będą także podmioty gospodarcze planujące i
realizujące inwestycje zgodnie z kierunkami nakreślonymi przez program i władze gminy.
Bezpośrednim odbiorcą programu będzie społeczeństwo gminy Teresin.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 66
10. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.
U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.) Wójt gminy Teresin, jak organy wykonawcze wszystkich
gmin, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, został zobowiązany do sporządzenia
gminnego programu ochrony środowiska, który powinien określić w szczególności: cele
ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram przedsięwzięć ekologicznych oraz
środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki
finansowe. Kontynuacją programu ochrony środowiska wynikającą z zapisów Prawa Ochrony
Środowiska jest aktualizacja programu wykonywana co 4 lata, oraz sprawozdanie z realizacji
zadań zapisanych w programie, które powinno zostać przedkładane radzie gminy co 2 lata.
Uchwalony program ochrony środowiska jest podstawą działań gminy w kierunku
stworzenia warunków niezbędnych do realizacji przepisów ochrony środowiska.
Program ochrony środowiska dla gminy Teresin jest dokumentem uchwalanym przez
Radę Gminy dla realizacji zapisów polityki ekologicznej państwa. Zakres programu
odpowiada wymogom określonym przez ustawę „Prawo ochrony środowiska‖.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Teresin składa się z dwóch części. Pierwsza
część opracowania zawiera ocenę stanu środowiska na terenie gminy w zakresie
poszczególnych komponentów przyrodniczych oraz identyfikację zagrożeń środowiska.
Druga część zawiera określenie celów ekologicznych, rodzaj i harmonogram przedsięwzięć
ekologicznych na terenie gminy oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów. Program zawiera
wykaz zadań własnych gminy, które będą w całości lub części finansowane ze środków
będących w jej dyspozycji oraz zadań koordynowanych przez gminę, które są finansowane ze
środków przedsiębiorstw oraz za środków zewnętrznych.
Program zawiera cele do osiągnięcia w perspektywie krótko- i długoterminowej do
roku 2018, a także szczegółowy wykaz zadań. Zadania ujęto w harmonogram rzeczowofinansowy.
Program jest zgodny z programem ochrony środowiska dla województwa
mazowieckiego, programem ochrony środowiska dla powiatu sochaczewskiego, a także
z obowiązującymi dokumentami składającymi się na program rozwoju gminy Teresin.
Realizacja „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Teresin na lata 2011 – 2014‖,
zmierza do zachowania walorów środowiska naturalnego oraz poprawy jego stanu i jest
uzależniona od upowszechnienia informacji o planowanych kierunkach rozwoju oraz
uzyskania akceptacji społecznej dla podejmowanych działań. Cele Programu przewidują:
- zachowanie oraz odtwarzanie rodzimego bogactwa przyrodniczego i walorów
krajobrazowych,
- ochronę zasobów i poprawę jakości wód podziemnych,
- ochronę zasobów wód powierzchniowych, poprawę ich jakości i zapobieganie
zanieczyszczeniu,
- poprawę stanu czystości terenów i zapobieganie zanieczyszczeniu powierzchni ziemi,
- poprawę jakości powietrza atmosferycznego,
- zwiększenie lesistości na terenie gminy,
- wzrost wiedzy społeczeństwa o stanie środowiska naturalnego, jego zagrożeniach
oraz sposobach przeciwdziałania zagrożeniom,
- wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców oraz poprawa komunikacji społecznej
w zakresie ochrony i racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych powiatu.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 67
Wymienione cele realizowane będą poprzez działania o charakterze inwestycyjnym i
organizacyjno-prawnym, zmierzające do eliminacji lub zmniejszania natężenia oddziaływania
czynników zagrażających zasobom i jakości środowiska naturalnego.
Jako podstawowy cel ekologiczny na obszarze gminy Teresin przyjęto poprawę stanu
zasobów środowiska przyrodniczego gminy w celu zwiększenia atrakcyjności
i możliwości rozwoju oraz poprawy jakości życia mieszkańców gminy.
Realizacja celu głównego jest możliwa pod warunkiem przyjęcia jako powszechnie
obowiązującej zasady zrównoważonego rozwoju, identyfikacji określonych priorytetów
ochrony środowiska oraz realizacji celów cząstkowych. Ocena aktualnego stanu środowiska
na obszarze gminy i identyfikacja najważniejszych problemów ekologicznych upoważniają do
stwierdzenia, że celami tymi są:
poprawa jakości wód powierzchniowych i powietrza atmosferycznego,
ochrona gruntów przed erozją i przeciwdziałanie degradacji gleb,
poprawa walorów krajobrazowych obszarów wiejskich,
wdrożenie nowoczesnego systemu gospodarki odpadami,
zachowanie i kształtowanie różnorodności biologicznej,
zwiększenie lesistości gminy.
Dla trwałej poprawy stanu zasobów wodnych niezbędne jest ostateczne
uporządkowanie gospodarki ściekowej. W warunkach gminy istotnym zadaniem jest
pogodzenie przestrzennego rozwoju gminy z ochroną i kształtowaniem zasobów przyrody,
minimalizacją zagrożeń i rozwiązanie problemu gospodarki odpadami.
Niniejszy program nie obejmuje problemów gospodarki odpadami, gdyż ich
rozwiązywanie określone jest przez aktualizację planu gospodarki odpadami – dokument
opracowany oddzielnie.
Do istotnych narzędzi zarządzania należy zaproponowany zestaw wskaźników
służących zarówno diagnozowaniu stanu środowiska, jak mierzeniu postępów we wdrażaniu
programu. Wskaźnikiem skuteczności realizacji polityki ekologicznej gminy będzie system
nadzoru i kontroli wdrażania Programu, który będzie polegał na dokonywaniu co 2 lata oceny
realizacji Programu przy pomocy wskaźników monitoringu programu.
Program zawiera ponadto mechanizmy prawno-ekonomiczne, finansowe i społeczne
ochrony środowiska oraz system monitoringu i oceny realizacji programu, a także
streszczenie w języku niespecjalistycznym.
Program ochrony środowiska dla gminy Teresin nie jest dokumentem prawa
miejscowego, lecz opracowaniem o charakterze operacyjnym przeznaczonym do okresowej
aktualizacji.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 68
11. SPIS LITERATURY
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Teresin na lata 2004 – 2015;
Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Teresin na lata 2004 – 2015;
Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Teresin;
Programu Ochrony Środowiska Powiatu Sochaczewskiego (2004);
Plan Gospodarki Odpadami Powiatu Sochaczewskiego (2004);
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Teresin
(2006);
7. Strategia zrównoważonego rozwoju Gminy Teresin do 2020 roku (2008);
8. Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Gminy Teresin
(2007);
9. Stan środowiska w województwie mazowieckim w 2009 roku (WIOŚ 2010);
10. Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim, raport za rok 2009
(WIOŚ 2010);
11. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego;
12. Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013;
13. Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010 z
uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.;
14. Program zwiększania lesistości dla Województwa Mazowieckiego do roku 2020;
15. „Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw na
lata 2007-2010‖;
16. Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na
lata 2011-2014‖
17. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do 2016;
18. Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015;
19. Narodowa Strategia Spójności 2007-2013;
20. www.ekoportal.pl;
21. Bank Danych Regionalnych GUS www.stat.gov.pl;
22. Ustawa Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. nr 25, poz.150, z późn. zm.);
23. Ustawa Prawo wodne (Dz. U. 2005 nr 239 poz. 2019);
24. Ustawa o ochronie przyrody (Dz. U. 2009 nr 151 poz. 1220);
25. Ustawa o lasach (Dz. U. z 2011 nr 12 poz. 59.);
26. Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. nr 121 poz. 1266 z
późn. zm.);
27. Ustawa o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2007 r. nr 75,
poz. 493 );
28. Rozporządzenie Ministra Środowiska (Dz. U. nr 179 poz. 1948) w sprawie
szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska
przed hałasem;
29. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko (Dz. U. 2008 Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.);
30. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2008 nr 47, poz. 281);
31. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2007 nr 120 poz. 826);
32. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(Dz. U. nr 80, poz. 717 z późn. zm.);
1.
2.
3.
4.
5.
6.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 69
33. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów
jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. nr 165, poz. 1359);
34. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010, nr 185, poz. 1243 z
późn. zm.);
35. „Geografia Polski. Mezoregiony Fizyczno – Geograficzne‖ Jerzy Kondracki (1994 r.);
36. „Podział hydrograficzny Polski” Instytut Meteorologii Gospodarki Wodnej (1983 r.).
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 70
12. ZAŁĄCZNIKI
Załącznik nr 1
Uchwała RN nr 141/10 z dnia 21.09.2010 r.
Lista priorytetowych programów Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej na 2011 rok
1. Ochrona wód
1.1. Gospodarka ściekowa w ramach Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków
Komunalnych.
1.2. Zagospodarowanie osadów ściekowych.
1.3. Współfinansowanie I osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i
Środowisko – gospodarka wodno - ściekowa.
1.4. Dofinansowanie przydomowych oczyszczalni ścieków oraz podłączeń budynków do
zbiorczego systemu kanalizacyjnego.
2. Gospodarka wodna
2.1. Budowa, przebudowa i odbudowa obiektów hydrotechnicznych.
3. Ochrona powierzchni ziemi
3.1. Gospodarowanie odpadami komunalnymi.
3.2. Zamykanie i rekultywacja składowisk odpadów komunalnych.
3.3. Gospodarowanie odpadami innymi ni_ komunalne.
3.4. Dofinansowanie systemu recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
3.5. Rekultywacja terenów zdegradowanych i likwidacja źródeł szczególnie negatywnego
oddziaływania na środowisko.
3.6. Współfinansowanie II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i
Środowisko – gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi.
4. Geologia i górnictwo
4.1. Poznanie budowy geologicznej kraju oraz gospodarki zasobami złóż kopalin i wód
podziemnych.
4.2. Energetyczne wykorzystanie zasobów geotermalnych.
4.3. Zmniejszenie uciążliwości wynikających z wydobywania kopalin.
5. Ochrona klimatu i atmosfery
5.1. Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów
wysokosprawnej kogeneracji.
5.2. Współfinansowanie opracowania programów ochrony powietrza i planów działania.
5.3. System zielonych inwestycji (GIS - Green Investment Scheme).
5.4. Efektywne wykorzystanie energii.
5.5. Współfinansowanie IX osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i
Środowisko – infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna.
5.6. Realizacja przedsięwzięć finansowanych ze środków pochodzących z darowizny rządu
Królestwa Szwecji.
5.7. Inteligentne sieci energetyczne.
6. Ochrona przyrody
6.1. Ochrona przyrody i krajobrazu.
6.2. Ochrona i zrównoważony rozwój lasów.
6.3. Ochrona obszarów cennych przyrodniczo.
6.4. Współfinansowanie V osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i
Środowisko – ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 71
7. Edukacja ekologiczna
8. Wsparcie realizacji Polityki Ekologicznej Państwa przez Ministra Środowiska
9. Programy międzydziedzinowe
9.1. Współfinansowanie LIFE+.
9.2. Współfinansowanie IV osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i
Środowisko – przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony
środowiska.
9.3. Współfinansowanie poprzez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki
wodnej przedsięwzięć inwestycyjnych, które uzyskały wsparcie ze środków UE.
9.4. Wspieranie projektów i inwestycji poza granicami kraju.
9.5. Wspieranie działalności monitoringu środowiska.
9.6. Wspieranie działalności służby hydrologiczno-meteorologicznej.
9.7. Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska z likwidacja ich skutków.
9.8. Współfinansowanie opracowania programów ochrony środowiska przed hałasem.
9.9. Ekologiczne formy transportu.
CleanMed tel. (025) 633-61-90, 633-61-91, fax. 633-61-92
Strona 72

Obwieszczenie o przedłożeniu projektu aktualizacji

Transkrypt

Podobne dokumenty

Kierunek studiów: GOSPODARKA ODPADAMI NAZWA

Wydruk: Unijne dotacje pomogą przyciągnąć inwestorów do Teresina

OSP Teresin Dane jednostki: Teresin ul. Południowa 2

program spotkania sprawozdania w odpadach 2 03 2016 w 1.2

Informacja dla osób prowadzących gospodarstwo rolne

Formularz OB – 28.1

Wójt Gminy Teresin WNIOSEK o ustalenie lokalizacji

relacja na stronę - SARPI Dąbrowa Górnicza

komunikat o konieczności złożenia nowych deklaracji o wysokości